I NT V O PHT V GIO HI PHT GIO VIT NAM

I NT V O PHT V GIO HI PHT GIO VIT NAM

o Pht ra i n t th k th VI trc cng nguyn, trong iu kin x hi phn chia theo ch ng cp bt bnh ng. o Pht ra i l s k tha, tip ni cc tro lu tn gio, trit hc ni ting ca n c i v c coi l mt trong nhng hc thuyt x hi chng li s bt cng trong x hi ng thi.I NT V O PHTNgi sng lp ra o Pht l Thi t Tt t a (Shidartha) sinh nm 624 trc cng nguyn thuc dng h Thch Ca (Saky), con vua Tnh Phn Vng u Na (Sudhodana) tr v nc Ca T La V (Kapilavasu) x Trung n lc v hong hu Ma Da (Maya). D sng trong cuc i vng gi nhng Thi t vn nhn ra s au kh ca nhn sinh, v thng ca th s nn Thi t quyt tm xut gia tm o nhm tm ra cn nguyn ca au kh v phng php dit tr au kh gii thot khi sinh t lun hi. Sau nhiu nm tm thy hc o, Thi T nhn ra rng phng php tu hnh ca cc v u khng th gii thot cho con ngi ht kh c. Cui cng, Thi t n ngi nhp nh di gc cy B v th rng Nu Ta khng thnh o th d tht nt xng tan, ta cng quyt khng ng dy khi ch ny. Sau 49 ngy m thin nh, Thi t t c o v thng, thnh bc Chnh ng chnh gic, hiu l Pht Thch Ca Mu Ni. l ngy 08 thng 12 nm c Pht 31 tui.

T tng ch o ca o Pht l dy con ngi hng thin, c tri thc xy dng cuc sng tt p yn vui trong hin ti. o Pht khng cng nhn c mt ng ti cao chi phi i sng ca con ngi, khng ban phc hay ging ho cho ai m trong cuc sng mi ngi u phi tun theo lut Nhn - Qu, lm vic thin th c hng phc v lm vic c th phi chu bo ng. o Pht cn th hin l mt tn gio tin b khi khng c thi phn bit ng cp. c Pht tng ni: Khng c ng cp trong dng mu cng nh nhau, khng c ng cp trong git nc mt cng mn. Ngoi ra, o Pht cng th hin tinh thn on kt v khng phn bit gia ngi tu hnh v tn , quan im ca o Pht l T chng ng tu, l Tng, Ni, Pht t nam v Pht t n u cng c tu v nu ai c quyt tm u c th thnh tu nh c Pht.

Khc vi mt s tn gio ln trn th gii, o Pht ch trng khng c h thng t chc th gii v h thng gio quyn. iu ny xut pht t l do c Pht hiu r s ham mun quyn lc ca con ngi, do c Pht ch trng khng giao gio quyn qun l cho ai m ch hng dn t nng vo gio l, gio lut duy tr v tn ti theo h thng sn mn (nh dng h th tc ngoi i).

Mt c im ni bt ca o Pht l mt tn gio ho bnh, hu ngh, hp tc. Tri qua hn 25 th k tn ti v pht trin, o Pht du nhp vo trn 100 nc trn th gii, hu khp cc chu lc nhng lun vi trng thi n ho, cha bao gi i lin vi chin tranh xm lc hay xy ra cc cuc thnh chin. Tnh n nm 2008, o Pht c khong 350 triu tn v hng trm triu ngi c tnh cm, tn ngng v c nh hng bi vn ho, o c Pht gio.

V gio l, gio lut, l nghi ca o Pht:

Kinh sch ca Pht gio c chia lm 3 tng (Tam tng kinh in): - Kinh tng: l nhng sch ghi chp li Pht ging dy v gio l, cn gi l Kh kinh, c ngha nh l mt chn l.

- Lut tng: l sch ghi chp nhng gii lut ca Pht ch nh dnh cho 2 chng xut gia v 2 chng ti gia phi tun theo trong qu trnh sinh hot v tu hc, c bit l cc quy nh i vi hng t xut gia.

- Lun tng: l sch ging gii ngha v kinh, lut.

V s lng, kinh sch ca Pht gio c coi l mt kho tng v i. Ring i tng kinh c gn 10.000 pho sch, ngoi ra cn rt nhiu nhng trc tc, bnh lun, gii thch gio l v rt nhiu cc lnh vc khc, nh: Vn hc, trit hc, ngh thut, lun l hc c truyn b khp th gii v c dch ra nhiu th ting. Nguyn bn th chp bng ch Pali v ch Phn.

* Gio l:Gio l ca o Pht c rt nhiu nhng u xut pht t thc t cuc sng, khng tru tng, siu hnh, gio iu hay khin cng, khng p buc m hon ton ch mang tnh nh hng cho mi ngi tu iu kin, hon cnh, nhn thc p dng linh hot d tu theo cch no trong 84.000 php mn tu c Pht ch ra th cui cng cng t n mc ch sng yn vui, m no v hnh phc cho mi ngi, cho gia nh v x hi.

Gio l c bn ca o Pht c 2 vn quan trng, l L Nhn duyn v T Diu (4 chn l).

L Nhn duyn Pht gio quan nim cc s vt, hin tng trong v tr lun lun vn ng v bin i khng ngng theo quy lut Thnh - Tr - Hoi - Khng (mi s vt u c qu trnh hnh thnh, pht trin v tn ti mt thi gian, ri bin chuyn i n hu hoi v cui cng l tan bin, v nh mt ln sng, khi mi nh ln gi l thnh, khi nh ln cao nht gi l tr, khi h dn xung gi l hoi, n khi tan r li tr v khng) v u b chi phi bi quy lut nhn - duyn, trong nhn l nng lc pht sinh, l mm to nn qu v duyn l s h tr, l phng tin cho nhn pht sinh, ny n. Tu vo s kt hp gia nhn v duyn m to thnh cc s vt, hin tng khc nhau. C hay khng mt hin tng, s vt l do s kt hp hay tan r ca nhiu nhn, nhiu duyn. Nhnv duyn cng khng phi t nhin c m n cto ra bi s vn ng ca cc s vt, hin tng v qu trnh hp - tan ca cc nhn - duyn c trc to ra nhn - duyn mi, Pht gio gi l tnh trng trng duyn khi.

V con ngi, Pht gio cho rng cng khng nm ngoi quy lut: Thnh - Tr - Hoi - Khng, hay ni cch khc bt c ai cng phi tun theo quy lut: Sinh - Tr - D - Dit ( l chu trnh con ngi c sinh ra, ln ln, tn ti, thay i theo thi gian v cui cng l dit vong). Khi con ngi mt i th tinh thn cng theo m tan bin. Pht gio khng cng nhn mt linh hn vnh cu, tch ri thn th chuyn t kip ny sang kip khc.

Pht gio quan nim con ngi c sinh ra khng phi l sn phm ca mt ng ti cao no , cng khng phi t nhin m c. S xut hin ca mt ngi l do nhiu nhn, nhiu duyn hi hp v ngi khng cn tn ti khi nhn duyn tan r. Nhn - duyn y c Pht gio khi qut thnh mt chui 12 nhn duyn (thp nh nhn duyn), l si dy lin tc ni tip con ngi trong vng sinh t lun hi: 1) V minh; 2) Hnh; 3)Thc; 4) Danh sc; 5) Lc nhp; 6) Xc; 7) Th; 8) i; 9) Th; 10) Hu; 11) Sinh; 12) Lo t. Trong , V minh l duyn ca "Hnh", Hnh l duyn ca "Thc", Thc l duyn ca "Danh sc", Danh sc l duyn ca "Lc nhp", Lc nhp l duyn ca "Xc", Xc l duyn ca "Th", Th l duyn ca "i", i l duyn ca "Th", Th l duyn ca "Hu", Hu l duyn ca "Sinh", Sinh l duyn ca "Lo t". Pht gio cho rng 12 nhn duyn c quan h gn b mt thit vi nhau, ci ny l qu ca ci trc nhng li l nhn, l duyn cho ci sau. Trong chui nhn duyn, Pht gio ch trng nhn mnh ti yu t v minh, hiu theo ngha en l mt mn m u ti, khng c nh sng dn ng, khng bit li m i; hiu theo ngha bng l s thiu hiu bit ca con ngi v th gii khch quan, v bn cht chn thc ca s vt hin tng dn ti nhn nhn thin kin, thin cn, phin din, chp ng, cao ci Ta, t dn dt n hnh ng sai tri, to nn nghip xu, gy nn nhn xu, sinh ra qu xu, lm cho con ngi phi chu au kh, mi qun quanh trong vng sinh t lun hi. Do , c th th hng yn vui, an lc trong cuc i con ngi phi hc tp, ly tr tu lm s nghip (duy tu th nghip) xo b v minh, to ra nhng nhn, duyn tt gieo trng nn qu ngt.

Pht gio quan nim mi s vt lun lun bin chuyn, i thay, mi th ta c, ta nhn thy u ch l v thng. V thng l khng thng xuyn, mi mi trong mt trng thi nht nh m n s lun bin i, tn ti hay khng tn ti, c hay khng c ch l vn thi gian. Khi y nhn duyn hi hp th s vt hin hu, gi l "c"; khi nhn duyn tan r th s vt bin dit, li tr v l "khng". Mun vt t nhn duyn m sinh v cng do nhn duyn m dit. L nhn duyn lm cho ta thy con ngi l mt ng to ho t to ra i sng ca mnh, con ngi lm ch i mnh, lm ch vn mnh ca mnh. Cuc i con ngi vui sng hay phin no u do nhn v duyn m con ngi t to ra chi phi. T cch nhn nhn , c Pht khuyn con ngi sng hng thin, thc hin tm t bi, bit yu thng v chia s, v hnh phc ca mi ngi v hnh phc ca mnh, sng t ti an lc, khng c chp bm vu vo s vt, hin tng, khng b nh hng, chi phi bi s v thng ca cuc sng.

T diu Khi cn l Thi T, c Pht nhn ra cuc i y ry s au kh, do Ngi quyt ch ra i tu hnh l gii v sao con ngi ta li au kh v lm sao thot kh. Sau khi c o, c Pht nhn r cn nguyn ngun ci ca s kh au v phng php dit tr n, c Pht em kin thc ca mnh truyn b v hng dn cho ngi xung quanh thc hnh.

Song giai on u truyn b khng thnh cng v l l c Pht ni ra qu cao siu m trnh ca nhng ngi nghe a s cn hn hp nn h khng hiu, dn dn ri b khi nhng bui thuyt php ca Pht. T Pht chuyn i phng php ging o t t duy l lun sang hng dn thc hnh, l php mn T diu . T diu tr thnh gio l cn bn, xuyn sut trong ton b kinh in Pht gio. T diu bao gm: Kh , Tp , Dit v o .

- Kh : c Pht ch ra rng, con ngi ta sng trn i ai cng phi gp nhng iu au kh. Ngi khi qut ci kh ca con ngi thnh 8 loi kh (bt kh):

+ Sinh (sinh ra i v tn ti cng phi tri qua nhng au kh);

+ Lo (tui gi sc yu l kh);

+ Bnh (au m l kh);

+ T (cht l kh);

+ i bit ly kh(nhng ngi thn yu phi xa nhau l kh);

+ On tng hi kh (nhng ngi c on th m phi gp g cng kh);

+ Cu bt c kh (iu mong cu khng toi nguyn l kh);

+ "Ng m x thnh kh" (thn ng i ca con ngi c gi l thn ng m, l: sc m, th m, tng m, hnh m v thc m. Thn ng i ca con ngi lun b chi phi, kh s bi lut v thng, bi tht tnh, lc dc li cun lm cho kh s).

c Pht ni Kh khng phi lm cho con ngi bun chn, bi quan m tri li, lm cho mi ngi nhn r v quy lut v thc t ca cuc sng trn trng nhng g mnh c, khi gp cnh kh cng khng hong lon m im tnh n nhn, khng b hon cnh chi phi, tm phng n gii quyt cho tt p.

- Tp : nguyn nhn to thnh nhng ni kh hin hu i, c Pht gi l Tp . c Pht khi qut nguyn nhn ni kh thnh Thp kt s (mi iu ct li lm cho con ngi b kh au), l: tham (tham lam), sn (gin d), si (si m), mn (kiu ngo), nghi (nghi ng), thn kin (chp ng), bin kin (hiu bit khng y , cc oan), t kin (hiu khng ng, m tn d oan), kin th (bo th v kin ca mnh), gii cm th (lm theo li rn cm ca t gio). 10 iu ny u c th chnh ngay trong con ngi v gy nn au kh, tuy nhin c Pht nhn mnh n 3 iu: Tham - Sn - Si, Pht gio gi l Tam c l nguyn nhn chnh ca s kh au.

- Dit : c Pht ch ra kt qu an vui, hnh phc t c khi con ngi dit tr ht nhng ni kh, mun dit kh phi dit tn gc, l dit ci nguyn nhn gy ra au kh.

- o : l nhng phng php c Pht hng dn chng sinh thc hnh dit kh, c vui. y l phn quan trng nht trong T diu , v khi bit r au kh, nguyn nhn ca au kh, mong mun c thot kh t n cnh gii an vui nhng nu khng c phng php hiu nghim thc hin mun y th khng gii quyt c vn v cng thm au kh. Do , o c c Pht rt ch trng, quan tm tu cn c ca chng sinh m phn tch c th hng dn mi ngi thc hin cho ph hp vi bn thn mnh.

o c 37 phm chia lm 7 loi, l:

- T nim x (bn iu m ngi tu hnh thng xuyn ngh n): qun thn bt tnh; qun tm v thng; qun php v ng; qun th th kh.

- T chnh cn (bn php sing nng chn chnh tinh tn tu hnh): tinh tn ngn nga nhng iu c cha pht sinh; tinh tn dt tr nhng iu c pht sinh; tinh tn pht trin nhng iu lnh cha pht sinh; tinh tn tip tc pht trin nhng iu lnh pht sinh.

- T nh tc (bn php thin nh vic tu hnh c pht trin): Dc nh tc, tinh tn nh tc, nht tm nh tc v qun nh tc. - Ng cn (nm iu cn bn gip ngi tu hnh t chnh qu): Tn cn, tn cn, nim cn, nh cn, hu cn.

- Ng lc (nm nng lc cng ng cn gip ngi tu hnh t chnh qu): Tn lc, tn lc, nim lc, nh lc v hu lc. - Tht b phn (by php tu tp gip ngi tu hnh thnh tu o qu i gic): Trch php, tinh tn, h, khinh an, nim, nh,x. - Bt chnh o (8 con ng chn chnh hp vi chn l T tin ti o Nit bn, thot khi kh au, l: Chnh kin, chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tin, chnh nim v chnh nh). Trong 37 ni dung tr o nh ni trn, Bt chnh o c coi l php mn chnh quan trng nht, n ph hp vi mi cn c, nhn thc, mi thi i v mi ngi. Gi tr ca Bt chnh o l gip ngi ta tu dng thn tm, ci thin hon cnh, thot khi kh au, phin no, bc ln con ng gii thot, an vui, t ti.

* Gio lutGio lut Pht gio c c Pht ch ra xut pht t thc t trong khi iu hnh Tng on vi nhng iu quy nh, cm nhm duy tr t chc tng on, hng mi ngi ti chn - thin - m, pht trin hnh t bi, h x, v ng, v tha, bit lm lnh lnh d t ti gic ng v gii thot.

Ct li ca gio lut Pht gio l Ng gii v Thp thin.

- Ng gii l 5 gii cm:

+ Khng st sinh;+ Khng ni sai s tht; + Khng t dm; + Khng trm cp; + Khng ung ru.- Thp thin l mi iu thin nn lm, trong :

+ Ba iu thin v thn: khng st sinh, khng trm cp, khng t dm; + Bn iu thin v khu: khng ni di, khng ni hai chiu, khng ni iu c, khng ni thu dt;+ Ba iu thin v : khng tham lam, khng gin d, khng t kin. Trn c s ca quy nh Ng gii v Thp thin, Pht gio quy nh chi tit vc th i vi tng loi xut gia.

-i vi hng t xut gia th gii T kheo, T kheo Ni:

Theo Lut T phn th kinh Gii bn quy nh:+ T kheo phi gi 250 gii.

+ T kheo Ni phi gi 348 gii.

Theo Nam truyn Lut tng th:+ T kheo phi gi 227 gii

- i vi hng t xut gia cn bc Sa di phi gi 10 gii. Ngoi ng gii nh ni trn, ngi tu bc Sa di cn phi gi thm 5 gii na l:

+ Khng trang im, khng bi nc hoa hay xc du thm.+ Khng nm ging m cao sang, ging rng dng cho hai ngi. + Khng xem ca ht nhy ma v cng khng c ca ht nhy ma. + Khng gi vng bc. + Khng n phi thi (qu gi quy nh). Tng Ni phi nng vo gii lut lm mc thc sinh hot hng ngy.

-i vi Pht t ti gia:

Sau khi th Tam quy (quy Pht, quy Php, quy Tng) ngi Pht t cn tr Ng gii ngn cm nhng tng nim c, hnh ng bt chnh, gieo lng t bi, bnh ng trong chng sinh gip h c tin trn con ng gii thot, an lc.

Ngoi ra ngi Pht t tu cn c, s nguyn c th th Bt quan trai gii (8 gii). Ni dung Bt quan trai gii gm c Ng gii v thm 3 iu quy nh na: + Khng trang im + Khng dng sang trng (ging cao rng; khng ca ma ht xng v cng khng xem nghe ...). + Khng n ung khng ng gi. - o Pht cng a ra nhng li khuyn, hng dn mi ngi trong cch sng chung, tu hnh cng gi trn vn ha kh, v d nh tinh thn Lc ha (6 iu ha hp):

+ Thn ha ng tr+ Gii ha ng tu + Khu ha v tranh + ha ng duyt + Kin ho ng gii + Li ha ng qun C th ni, gio lut ca Pht gio c nhiu im tng ng vi truyn thng vn ho ca cc dn tc, c bit l cc nc phng ng, trong c Vit Nam. Gio lut ca Pht gio c ng gp khng nh vo vic iu chnh hnh vi, hnh thnh nhn cch, o c li sng ca mt b phn ng o nhn dn Vit Nam.

* L nghi L nghi ca Pht gio th hin s trang nghim, tn knh ti ngi sng lp (c Bn s). Ban u, l nghi ca Pht gio kh n gin v ng nht, song cng vi qu trnh pht trin, Pht gio phn chia thnh nhiu tng phi v du nhp vo cc dn tc khc nhau, ho ng cng vi tn ngng ca ngi dn bn a, l nghi ca Pht gio dn c s khc bit gia cc khu vc, vng min

Mt s ngy l, k nim ln trong nm ca Pht gio (tnh theo ngy m lch):

- Tt Nguyn n- Rm thng ging: l Thng nguyn- Ngy 08/02 : c Pht Thch Ca xut gia- Ngy 15/02: c Pht Thch Ca nhp Nit bn- Ngy 19/02: Khnh n c Qun Th m B tt- Ngy 21/02: Khnh n c Ph Hin B tt- Ngy 16/3: Khnh n c Chun B tt- Ngy 04/4: Khnh n c Vn Th B tt- Ngy 15/4: c Pht Thch Ca n sinh- Ngy 13/7: Khnh n c i Th Ch B tt- Ngy 14/7: L T t- Ngy 15/7 : L Vu lan- Ngy 30/7: Khnh n c a Tng B tt- Ngy 30/9: Khnh n c Pht Dc s- Ngy 17/11: Khnh n c Pht A Di - Ngy 08/12: c Pht Thch Ca thnh oi vi Pht gio Nam tng Khmer cn c mt s ngy l theo truyn thng ngi Khmer, nh:

- Ngy 13 - 15/4 dng lch: L mng nm mi (CholChnam Thmy - Tt dn tc ca ngi Khmer);- Ngy 30/8 dng lch: L cng ng b t tin (l Donta)- u thng 9 hoc thng 10 m lch (sau khi kt thc kho h): L Dng Y (hay l Dng Bng);- Ngy 15/10 m lch: L cng trng (Okcombok). Vi nhng gi tr o c, vn ha, t tng ha bnh, on kt, hu ngh m Pht gio ng gp cho x hi, nm 1999, ti phin hp th 54 i hi ng Lin hp quc cng nhn i l Pht n, tn gi theo truyn thng ca Vit Nam (hay i l Vesak, i l Tam hp c Pht - theo tn gi quc t k nim ngy Pht n sinh, ngy Pht thnh o v ngy Pht nhp Nit bn) l l hi vn ho - tn gio quc t ca Lin hp quc. L hi ny c t chc hng nm ti tr s Lin hp quc v cc trung tm Lin hp quc trn th gii.

T CHC CA PHT GIO

Pht gio ch trng khng c gio quyn, khng cng nhn thn quyn, khng c t chc theo h thng th gii. Ban u Pht gio ch c nhng nhm ngi cng nhau i truyn gio, gi l Tng gi hoc Tng on hay Gio on. Tng gi c t 4 ngi tr ln. Thnh phn ca on th Tng gi c thbao gm c 2 chng xut gia v 2 chng ti gia.

ng u on th Tng gi l mt v Trng lo o cao c trng nht trong on th c tp th cc s suy tn qun l, iu hnh Tng on. Ngoi ra cn mt s v trong hng Trng lo c o hnh v ti nng ng ra gip vic.

Tuy nhin, sau ny trong qu trnh du nhp v pht trin n cc quc gia, Pht gio theo tinh thn Kh l - Kh c c nhng hnh thc t chc, sinh hot tng on cho ph hp vi iu kin, hon cnh cng nh truyn thng, vn ho ca mi ni.

H PHI, TNG PHI PHT GIO

* H phi Pht gio Trong 49 nm thuyt php, c Pht tu theo cn c, i tng ngi nghe; tu vo tng vn ; tu vo phm vi thi gian, khng gian, iu kin, hon cnh m thuyt ging. Sau khi Pht nhp Nit bn, cc v B tt, Thnh tng t chc 4 ln kt tp kinh in lu truyn gio l ca Pht v sau cho cc hng t c iu kin tip cn, tm hiu, nghin cu v thc hnh. - Kt tp kinh in th nht c t chc ti thnh Vng X sau khi Pht nhp dit 7 ngy (c sch ni l 3 thng) tp trung vo vic cc i t ca Pht tng hp v tng li cc phn Kinh Lut Lun, tuy nhin kt tp kinh in ln ny ch l s tng hp v truyn tng li cho nhau qua li ni, cha c iu kin lu li trn vn t.

- Kt tp kinh in th hai c t chc ti thnh T X Ly sau khi Pht nhp dit hn 100 nm lun gii kinh in, thc hnh gii lut v tranh lun v 10 iu lut mi mt b phn T kheo tr a ra.

- Kt tp kinh in ln th ba c t chc ti Thnh Hoa Th sau khi Pht nhp dit 236 nm v cho n lc ny c 3 tng Kinh Lut Lun mi chnh thc c ghi chp bng vn t Pa li vo cc l bi.

- Kt tp kinh in ln th t c t chc ti thnh Ca Thp Di La sau khi Pht nhp dit khong 600 nm. 3 tng Kinh Lut Lun thi k ny c khc bng ch Phn vo cc l ng dt mng ri c lu gi ti mt ngi thp ln nc K Tn.

S phn chia h phi trong Pht gio xut hin t ln kt tp kinh in th 2. Trong 10 iu lut mi mt b phn t kheo tr a ra v cho l hp chnh php, l: gio dim tnh (c em mui ng trong sng b vo cc mn n khi khng mui); lng ch sao thc tnh (bng nng qu ng 2 ngn tay vn c n); t lc gian tnh (trc ng n ri nhng n lng khc vn c php n); tr x tnh ( u th lm l B tt ngay y); tu tnh (quyt ngh c i hi d t d nhiu cho thng qua u c gi tr thi hnh); cu tr tnh (noi theo iu l, tp qun); sinh ho hp tnh (c ung sa pha nc sau gi ng); thu tnh (ru mi ln men c pha vi nc ung tr bnh); bt ch l Ni s n tnh (c dng ta c khng vin, kch thc ln hn mu nh); th sc kim ngn tin nh (c nhn tin vng bc cng dng). Cc v t kheo ln tui khng chp nhn v cho l 10 iu phi php. Cc v t kheo tr khng chu, tch ra thnh lp mt on th ring vi ch trng hnh o theo tinh thn "Kh l - kh c", ph hp vi cn c, hon cnh tng thi k, tng vng, min ca chng sinh. V cc v chim s ng nn gi l phi i chng b. Cc v cao tng vi ch trng gi y gii lut nh ngy c Pht cn ti th, a s l nhng ngi o cao, c trng nn gi l phi Thng to b.

Phi Thng to b truyn sang pha Nam qua Tch Lan, Min in, Thi Lan, Lo, Campuchia nn gi l h phi Pht gio Nam truyn hay Nam tng. Phi Thng to b ch trng tn trng li truyn tha v ch trng t , t gic. Phi i chng truyn sang Trung Quc ri truyn vo Vit Nam v Triu Tin, Nht Bn ... c gi l h phi Pht gio Bc truyn hay Bc tng. Phi ny ch trng linh ng, khoan dung trong gii lut, khng c chp vo tng ch trong kinh rt ra nhng bi hc v trit l thc hnh vi tinh thn nhp th, ph chng sinh, lm cho chng sinh cng gic ng nh mnh, c ngha l: T , tha; T gic, gic tha.

* Tng phi Pht gio Cng vi s phn chia h phi ca Pht gio v vi cch tip cn, nhn nhn khc nhau v gio l Pht gio, vi tinh thn kh l - kh c, t hai phi ln ca Pht gio li c phn thnh nhiu tng phi khc nhau. C th ni, s hnh thnh cc tng phi khng phi l s phn lit, tranh chp trong Pht gio v quyn li, a v ca Tng chng, cng khng phi l s ph nh ln nhau m y chnh l s pht trin lm cho Pht gio tr nn vng chc.

Trc y, Pht gio c nhiu tng phi, sau ny phn nhiu cc tng phi c cng khuynh hng st nhp li vi nhau, cn li 10 tng phi:

1. Cu X tng2. Thnh Tht tng3. Tam Lun tng4. Php Tng tng5. Thin Thai tng6. Hoa Nghim tng7. Lut tng8. Thin tng9. Tnh tng10.Mt tngChn tng phi (t 1 n 9) thuc loi b Hin gio. Trong Hin gio li c chia ra Nam tng (1,2) v Bc tng (t 3 n 9). Hin gio l th gio l c th dng ngn ng pht biu, din t c. Hin gio l do Bo thn v ng thn Pht thuyt php.

i vi Mt tng thuc loi b Mt gio, l th gio l khng th dng ngn ng din t. Mt gio l do Php thn Pht thuyt php, do gio phi ny cn c gi l Chn Ngn hay Chn Ngn tng.

QU TRNH TRUYN B O PHT VO VIT NAM

Theo s sch Pht gio Vit Nam cn ghi li, o Pht du nhp vo Vit Nam c 2 h phi: Pht gio Nam tng (t pha Nam truyn xung) v Pht gio Bc tng (t pha Bc truyn sang) qua 2 con ng:

- ng b: nm 198 Pht gio chnh thc c truyn vo Vit Nam qua ngb t Trung Quc xung vi tn tui ca cc danh Tng ni ting nh: Ma Ha K Vc, Khu La...

- ng thu: o Pht c truyn vo Vit Nam t 2 hng:

+ Th k XIII, o Pht c truyn t Srilanca vo Thu Chn Lp, nay l khu vc ng bng sng Cu Long.

+ Khong gia th k XVI, vo thi nh Thanh Trung Quc, khi i sng x hi bt n, mt s thin s thuc Thin phi Lm T i theo cc tu bun sang lnh nn Vit Nam v a phng ni tip nhn phi thin ny u tin l khu vc tnh Bnh nh ngy nay.

C mt s nh nghin cu cho rng c du hiu o Pht du nhp vo Vit Nam t th k th III (trc cng nguyn) ti khu vc Sn (thnh ph Hi Phng) do mt s Tng s n i cng cc thng nhn n bun bn Vit Nam. Nh vy, c th ni d o Pht truyn vo Vit Nam thi gian no th cng phi khng nh o Pht l mt tn gio c du nhp vo Vit Nam t rt sm so vi cc tn gio khc v c s gn b, ho ng vi truyn thng, vn ho, bn sc ca dn tc Vit, c ngi Vit chp nhn c th tn ti v pht trin n ngy nay.

Pht gio khi truyn vo Vit Nam lc u pht trin theo n v gia c, mi c s Pht gio nh l mt gia nh, gi l Tr x tng lm, t li pht trin ra nhiu cha theo mt s t, thnh mt dng h v c gi thnh tn khc nhau mi min: min Bc gi l Sn mn, min Trung gi l Mn phi v min Nam gi l Mn phong.

NG GP CA PHT GIO VIT NAM VI T NC QUA CC THI K

Tri qua cc triu i phong kin, thi nh inh, Tin L, L, Trn v qua 2 cuc khng chin chng thc dn Php v quc M xm lc, Pht gio Vit Nam u c nhng ng gp to ln trong cng cuc h quc, an dn. Cng lao ca Pht gio Vit Nam c cc triu i, nh nc v lch s Vit Nam ghi nhn. Thi nh inh c Thin s Ng Chn Lu (933 1011) c vua inh Tin Hong phong lm Khung Vit i s v phong chc Tng thng ng u Pht gio c nc v nhng ng gp quan trng trong cng cuc bo v v xy dng t nc. Thi nh L c Thin s Vn Hnh c vua L Cng Un phong lm Quc s v c nhiu cng hin xy dng nn s thnh vng ca vng triu L; ngoi ra cn c cc v Thin s: a Bo, Sng Phm, Khng L, Mn Gic, Vin Thng ... l nhng danh tng ht lng ph tr triu nh xy dng t nc pht trin rc r trong mt thi gian di... Thi nh Trn, o Pht tuy khng trc tip tham gia vo cc cng vic triu chnh nh thi k trc nhng li c ng gp rt to ln v cc mt t tng, vn ho, x hi. Cc Thin s, Hong thi Trn lp nn mt h t tng cho Pht gio Vit Nam, l Thin phi Trc Lm v tiu biu l c vua Trn Nhn Tng sau khi ri b ngai vng khai sng ra phi thin Trc Lm Yn T.

Trong 2 cuc khng chin chng Php v chng M ca dn tc ta, nhiu Tng Ni, C s, Pht t Pht gio Vit Nam tham gia on qun cu nc v nhiu v anh dng hy sinh thn mnh cho T quc. Nhiu ngi cha Pht gio Vit Nam tr thnh c s cch mng, nui giu cn b, d tr lng tho, qun nhu ... phc v qun i trong sut nhng nm thng chin tranh.

nh gi v cng lao ca Pht gio i vi dn tc Vit Nam, Ch tch Hi ng B trng Phm Vn ng pht biu trong bui tip cc i biu ca Hi ngh Thng nht Pht gio Vit Nam: Trong qu kh, Pht gio Vit Nam gn cht vi dn tc trong s nghip dng nc v gi nc. Lch s xc nhn Pht gio Vit Nam l mt tn gio m t bn cht, bn sc t trong thc tin hot ng ca mnh biu hin truyn thng yu nc, gn b cht ch vi dn tc, vi T quc.

GIO HI PHT GIO VIT NAM* Lch s hnh thnh GHPGVN T khi du nhp vo Vit Nam, o Pht tn ti v pht trin theo truyn thng sn mn. Cc sn mn sinh hot c lp, t c s lin h v chu s chi phi ca cc sn mn khc.

Khi thc dn Php em qun xm lc nc ta, cng l lc Php mang theo vn ho, tn ngng, tn gio phng Ty truyn b vo Vit Nam, mt khc ra sc k th, chn p Pht gio vi mu xo dn tn ngng, tn gio, vn ho truyn thng ca ngi dn Vit. Trong nc, Pht gio khng cn c s ng h nh trc y ... Bn thn Pht gio lc ny nng v tn ngng hn t duy. T bi cnh , mt s Tng Ni, C s c tm huyt v tinh thn o php, dn tc quyt tm chnh n li bng cch m trng Pht hc, dch kinh in sang ch quc ng cho Tng Ni, Pht t d hc, d hiu, xy dng cc c s x hi, ra cc t tp ch vi mc ch gip nhau cng hc Pht v hong php, nu cao tinh thn dn tc. Chng trnh hc vn ho cng c a vo gio dc cho Tng Ni.

Phong tro Chn hng Pht gio c 3 min Trung - Nam - Bc trong nhng thp nin 30, 40 ca th k XX thi bng ln truyn thng yu nc v thc trch nhim i vi Dn tc v o php ca Tng Ni, Pht t, nht l sau khi Cch mng thng Tm thnh cng. Cng vi cc t chc cu quc khc, Pht gio cu quc ra i

Pht gio Vit Nam thc c rng mun c sc mnh tht s phi cng nhau on kt, tp hp nhau trong mt t chc chn hng o php, bo v vn ho truyn thng, gp phn u tranh gii phng dn tc. l l do Pht gio tin hnh cc cuc vn ng thng nht Pht gio trong c nc:Cuc vn ng thng nht Pht gio ln th nht (nm 1951) vi s tham d ca 6 on th Pht gio 3 min; Cuc vn ng thnh lp Hi Pht gio thng nht Vit Nam cc tnh, thnh ph pha Bc (nm 1957, 1958); Cuc vn ng thng nht Pht gio nm 1964 ti min Nam thnh lp nn "Gio hi Pht gio Vit Nam Thng nht". Tuy nhin, s thng nht ca 3 cuc vn ng ny cha c trn vn v y khng phi l s thng nht ca Pht gio trn ton quc mch l s thng nht ca mt s t chc Pht gio hay ca mt min.

Cuc vn ng thng nht Pht gio c nc, thnh lp GHPGVN u nm 1980, th theo nguyn vng ca ton th Tng Ni, C s, Pht t, cc v Gio phm i din cho cc t chc h phi ln ca Pht gio hp ti thnh ph H Ch Minh v quyt nh thnh lp Ban Vn ng thng nht Pht gio xc tin cuc vn ng trong phm vi c nc, bao gm i din ca 9 t chc, h phi:

- Hi Pht gio thng nht Vit Nam ( min Bc);

- Gio hi Pht gio Vit Nam thng nht (n Quang);

- Ban Lin lc Pht gio yu nc thnh ph HCh Minh;

- Gio hi Pht gio c truyn Vit Nam;

- Gio hi Tng gi nguyn thu Vit Nam;

- Hi on kt s si yu nc Ty Nam b (Pht gio Khmer);

- Gio phi Kht s Vit Nam;

- Gio hi Thin Thai gio qun tng;

- Hi Pht hc Nam Vit.

Thng 11/1981 i hi thng nht Pht gio c t chc ti cha Qun S, H Ni vi s tham d ca 168 v Gio phm, Tng Ni, C s i din cho 9 t chc, h phi ni trn thnh lp nn mt t chc chung ca Pht gio c nc ly tn l "Gio hi Pht gio Vit Nam" (GHPGVN). Ti Li ni u ca Hin chng, GHPGVN khng nh: S thng nht Pht gio Vit Nam t trn nguyn tc: Thng nht ch v hnh ng, thng nht lnh o v t chc, tuy nhin, cc truyn thng h phi v phng tin tu hnh ng chnh php vn c duy tr, v xc nh Phng chm hot ng ca GHPGVN l: o php - Dn tc - Ch ngha x hi, GHPGVN l t chc Gio hi duy nht i din cho Tng Ni, Pht t Vit Nam trong v ngoi nc. Hin chng GHPGVN khng nh: "Mc ch ca GHPGVN l iu ho, hp nht cc t chc, h phi Pht gio Vit Nam c nc h tr hong dng Pht php v tham gia xy dng bo v T quc, phc v dn tc, gp phn xy dng ho bnh, an lc cho th gii.

* Cc k i hi ca GHPGVN GHPGVN ra i p ng c nguyn vng on kt, thng nht Pht gio Vit Nam ca ng o Tng Ni, Pht t Pht gio Vit Nam thc hin s nghip truyn b v duy tr gio l Pht gio, ng gp cng sc cho s nghip xy dng t nc. n nay, GHPGVN tri qua 6 k i hi. - i hi ln th I (nhim k 1981 - 1987) ca GHPGVN chnh l i hi thng nht Pht gio Vit Nam t chc vo thng 11/1981. y c coi l thi k xy dng nn mng cho GHPGVN. V h thng t chc GHPGVN c 2 cp: cp TW v cp tnh di s lnh o ca 2 Hi ng: Hi ng Chng minh (HCM) v Hi ng Tr s (HTS); gip vic cho TW Gio hi c 2 Vn phng: Vn phng I (t ti H Ni) v Vn phng II (t ti thnh ph H Ch Minh) v 6 ban hot ng (Ban Tng s; Ban Gio dc Tng Ni; Ban Hng dn nam n C s Pht t; Ban Hong php; Ban Nghi l; Ban Vn ha), thnh lp c 28 Ban Tr s Pht gio cp tnh. - i hi ln th II (nhim k 1987 - 1992) GHPGVN t chc vo thng 10/1987. y l giai on pht trin cc mt hot ng theo chng trnh ni dung 6 im ca Gio hi trong thi k i mi ca x hi v t nc, s lng Ban Tr s c thnh lp ln ti 33 n v v b sung thm 2 ban ngnh hot ng (Ban Kinh t nh cha v T thin x hi; Vin Nghin cu Pht hc Vit Nam) thnh 8 ban chuyn mn.

- i hi ln th III (nhim k 1992 - 1997) GHPGVN t chc vo thng 11/1992. y l giai on tip tc pht trin v hon chnh cc mt hot ng ca Gio hi. Gio hi c 10 ban, vin hot ng v c duy tr cho ti ngy nay (thnh lp thm Ban Pht gio Quc t v tch Ban Kinh t nh cha v T thin x hi thnh 2 ban: Ban Kinh t Ti chnh v Ban T thin x hi) v 41 Ban Tr s Pht gio.

- i hi ln th IV (nhim k 1997 - 2002) GHPGVN t chc vo thng 11/1997. Gio hi thnh lpc 45 n v tnh, thnh hi Pht gio trong c nc vi 10 ban, vin hot ng.

- i hi ln th V (nhim k 2002 - 2007) GHPGVN t chc vo thng 12/2002. y l nhim k GHPGVN cng c cc ban, vin. Kt thc nhim k, GHPGVN c 54 Ban Tr s (Ban i din) Pht gio.

- i hi ln th VI (nhim k 2007 - 2012) GHPGVN t chc vo thng 12/2007. i hi c coi l mt bc thay i ln trong qu trnh pht trin ca GHPGVN, ni bt l ci tin v vn nhn s tham gia vo b my lnh o ca Pht gio cc cp, c bit quan tm n s k tha trong Gio hi, u tin trng dng i ng Tng Ni tr c trnh v uy tn, nng lc. i hi cng thng qua bn Hin chng sa i c quy nh v o k, o ca v h thng t chc c nng ln 3 cp thay v 2 cp nh trc y: cp TW - cp tnh - cp huyn; tng s lng thnh vin tham gia HCM, HTS v Ban Tr s Pht gio.

Trn c s h thng gio l, gio lut, gio l ca o Pht v cc quy nh ca php lut Vit Nam i vi hot ng tn gio, GHPGVN tri qua 6 k i hi vi 4 ln sa i Hin chng (ti i hi ln th II, III, IV v VI) v c nhng iu chnh kp thi trong tng giai on nht nh cho ph hp vi yu cu v thc t khch quan cng c t chc v p ng c yu cu ra.

* V s lng: Tnh n thng 6/2010, GHPGVN c 56/63 Ban Tr s (Ban i din) Pht gio cp tnh, 01/63 Ban i din Pht gio cp th x (cha c t chc b my Pht gio cp tnh); 14.775 c s th t, 44.498 Tng Ni[1] (trong Bc tng c 32.165 v, Nam tng c 9.379 v, Kht s c 2.954 v) v trn 10.000.000 tn c phn b trn phm vi ton quc.

* Thnh phn tham gia GHPGVNThnh phn ca GHPGVN gm cc t chc, h phi Pht gio Vit Nam, Tng Ni v C s thuc cc t chc, h phi Pht gio Vit Nam hp nht, hnh thnh GHPGVN v chp nhn Hin chng ca GHPGVN.

Thnh phn Tng, Ni trong GHPGVN gm 2 thnh phn: gio phm v i chng.

- Thnh phn gio phm

+ Gio phm Tng: Ho thng, Thng ta

+ Gio phm Ni: Ni trng, Ni s

- Thnh phn i chng: gm nhng Tng, Ni th gii T kheo (i c), T kheo Ni (Sc), Thc xoa Ma na, Sa di, Sa di Ni.

*C cu t chc - Cp Trung ng+ HCM: gm cc v Ho thng tiu biu ca cc t chc, h phi Pht gio Vit Nam c 70 tui i, 50 tui o tr ln, khng gii hn s lng v c i hi Pht gio ton quc suy tn. HCM suy c mt Ban thng trc do mt v Ho thng Php ch ng u. Ban thng trc HCM c nhim v: Chng minh cc Hi ngh Trung ng v i hi GHPGVN; Hng dn v gim st cc hot ng ca Gio hi v mt o php v gii lut; Ph chun tn phong chc v gio phm Ho thng, Thng to, Ni trng, Ni s ca GHPGVN; Ban hnh Thng ip v Pht n, Th chc tt v tnh hnh GHPGVN trong nhng tnh hung c bit.

+ HTS: gm cc v Ho thng, Thng to, i c, Tng Ni v C s ca Gio hi do Ban thng trc HTS tin nhim c v i hi i biu GHPGVN suy c. HTS l cp iu hnh cao nht ca Gio hi v cc mt hot ng ca Gio hi gia hai k i hi, n nh chng trnh hot ng hng nm ca Gio hi theo ng Ngh quyt ca i hi i biu GHPGVN v n c, kim sot vic thc hin chng trnh . HTS c nhim v suy c mt v Ho thng Ch tch ng u v suy c Ban thng trc Ban ny thay mt HTS iu hnh hot ng ca GHPGVN theo ni quy ca mnh v c trnh HCM bit.

B my gip vic cho hot ng cp TW gm c 9 ban, 1 vin (Ban Tng s, Ban Gio dc Tng Ni, Ban Hng dn Pht t (gm 2 phn ban: C s Pht t v Gia nh Pht t), Ban Hong php, Ban Nghi l, Ban Vn ha, Ban Kinh t - Ti chnh, Ban T thin x hi, Ban Pht gio Quc t, Vin Nghin cu Pht hc Vit Nam (c 1 phn vin t ti H Ni)) v 4 v y vin kim sot,2 y vin php ch, 2 vn phng.

Cc ban, vin hot ng trong phm vi chc nng, nhim v, quyn hn ca Ban. Chng trnh hot ng phi ph hp vi Ni quy hot ng ca Ban thng trc HTS v c Ban thng trc HTS thng qua mi c thc hin. Cc ban, vin c th thnh lp cc phn ban, phn vin ph trch cc chuyn ngnh hot ng theo ni quy ring c Ban thng trc HTS chun y. Vic sa i, b sung ni quy do tng ban, ngnh, vin xut v c Ban thng trc HTS GHPGVN xt duyt, chp thun.

Hai vn phng GHPGVN: c trch nhim gip vic cho HCM, HTS v phi hp vi cc ban, vin trin khai cng tc Pht s trong lnh vc hnh chnh, vn phng.

Nhim k hot ng ca Ban thng trc HCM, HTS v cc ban, vin, y vin, vn phng l 5 nm, tng ng vi nhim k i hi.

- Cp tnh: Ban Tr s (Ban i din) Pht gio c trch nhim iu hnh hot ng ca Pht gio a phng theo ng Hin chng ca Gio hi v ph hp vi php lut Vit Nam, ng thi trin khai cc cng vic Pht s theo s ch o ca HTS GHPGVN.

- Cp huyn: Ban i din Pht gio l c quan gip vic cho Ban Tr s (Ban i din) Pht gio cp tnh, thc hin cc cng vic Pht s a phng mnh theo chc nng, quyn hn v nhim v theo ni quy do Gio hi ban hnh.

Nhng phng x, th trn c nhiu c s th t v Tng Ni, C s, Pht t th Ban i din Pht gio gii thiu Ban Tr s Pht gio cp tnh b nhim mt i din phng, x, th trn hay lin phng, x, th trn ti a phng lm u mi gip Ban i din Pht gio cp huyn lin h vi cc c s ca Gio hi v mt sinh hot tn ngng.

*Mt s hot ng c bn ca GHPGVN - Hot ng Tng s: Hng nm, Ban Tng s u trin khai cc cng tc: Thng k Tng Ni, T Vin b sung vo danh b ca Gio hi; cp Giy chng nhn cho Tng Ni cng nhn l nh s thuc GHPGVN; t chc An c Kit h chn chnh quy c sinh hot v n np ca Tng Ni, ng thi gip cho Tng Ni c thi gian v iu kin hc tp, trau di o hnh, tr tu; t chc cc Gii n th gii T kheo, T kheo Ni, Thc xoa Ma na, Sa di, Sa di Ni v th Thp thin v B Tt gii cho hng Pht t ti gia, y l s ghi nhn v s tng trng o php ca GHPGVN i vi hng t xut gia v ti gia, ng thi cng hng cho h tu hc theo ng chnh php; b nhim s tr tr ti cc c s th t ca GHPGVN qun l v phc v tn ngng Pht gio cho nhn dn; bi dng hnh chnh v tr tr cho Tng Ni trang b kin thc cho cc v thc hin mi hot ng tun th Hin chng ca Gio hi v php lut ca Nh nc.

Cng tc Tng s ca GHPGVN gp phn quan trng trong vic n nh sinh hot Pht gio TW cng nh a phng, gip cho HTS GHPGVN qun l tng th v tng i ton din v s pht trin (trn c 2 mt: s lng v cht lng) ca Gio hi ra nhng ch trng, phng hng hot ng trong tng giai on c th, ph hp vi phng chm Gio hi ra.

- Hot ng gio dc Tng Ni: Ngay t sau khi thnh lp, GHPGVN m trng Cao cp Pht hc Vit Nam (n ngy 23/6/1997 i tn thnh Hc vin Pht gio Vit Nam) c s 1, t ti H Ni v khai ging kho I vo thng 12/1981; c s 2 t ti thnh ph H Ch Minh v khai ging kho I vo thng 10/1984. n nay, GHPGVN c 4 Hc vin Pht gio, 8 lp Cao ng Pht gio (thng 8/2009, Trng Trung cp Pht hc thnh ph Hi Phng c Chnh ph chp thun cho nng cp ln thnh Trng Trung - Cao ng Pht hc) v 32 trng Trung cp, hng trm lp s cp Pht hc v thng xuyn t chc cc kho bi dng nghip v s phm cho Tng Ni, C s thuc thnh vin Ban Gio dc Tng Ni, Ban Ging hun cc trng tham d GHPGVN o to c hng ngn Tng Ni c trnh C nhn Pht hc v Cao ng Pht hc, hng vn Tng Ni c trnh Trung cp Pht hc. Ngoi ra, GHPGVN cn c hng trm Tng Ni i du hc lm Nghin cu sinh, Thc s Pht hc v rt nhiu Tng Ni i hc Pht hc cng nh th hc, ngn ng nc ngoi. Hin nay c trn 200 Tng Ni v nc tham gia cc ban, vin TW, Ban Tr s (Ban i din) Pht gio a phng v cc c s gio dc Pht gio... - Hot ng hong php: Cng tc hong php c t ra ngay t khi thnh lp GHPGVN. Hng nm Ban Hong php TW t chc cc kho o to, bi dng, hi tho nghip v cho Ging s on TW cng nh on Ging s cc tnh; t chc cc Hi thi gio l cho C s, Pht t; thuyt ging ti cc o trng, hng dn Pht t tu tp Bt quan trai...

Trong nhng nm qua cng tc hong php ca GHPGVN hng dn c ng o Pht t tu hc theo ng chnh php ca c Pht, gp phn nng cao nhn thc gio l Pht gio cho Pht t, bi tr t nn li dng tn ngng Pht gio hnh ngh m tn d oan v gi gn s on kt, n nh trong mt b phn x hi.

- Hot ng hng dn Pht t: Cng tc hng dn Pht t c chia thnh 2 phn chnh: hng dn C s, Pht t v hng dn Gia nh Pht t. Cng tc hng dn C s, Pht t ni bt nht l thng qua hng dn hot ng ca cc o trng nh: Php Hoa, Dc s, Tnh , tu Thin cho cc gii nam, n Pht t ti cc c s t vin ca GHPGVN trong ton quc. Cng tc hng dn Gia nh Pht t sinh hot trong cc nh cha cng c quan tm.

- Hot ng vn ho: n thng 6/2010, GHPGVN c 6 n phm Pht gio c php xut bn, l: Tp ch Nghin cu Pht hc, Tp ch Vn ho Pht gio, Tp ch Khung Vit, Tp ch Nguyn Thu, Tun bo Gic Ng v Nguyt san Gic Ng. Bn cnh , hng nm GHPGVN TW v a phng xin xut bn hng trm u kinh sch v bng, a p ng nhu cu nghin cu, c tng, hc tp, nng cao s hiu bit v vn ho Pht gio gn vi vn ho dn tc cho Tng Ni, Pht t trong v ngoi nc.

- Hot ng kinh t ti chnh: GHPGVN vi ch trng t ch v kinh ph hot ng v gp phn xy dng t nc, do kinh ph c Gio hi huy ng tp trung t mt s ngun c bn: vn ng cc c s th t to ngun kinh t nh cha; thnh lp Cng ty kinh doanh cc n phm Pht gio v t chc cc tour du lch Pht gio trong v ngoi nc; vn ng Tng Ni, T vin ng gp v thc t chng minh, trong gn 3 thp k qua GHPGVN tn ti, pht trin v c nhiu ng gp cho t nc trong cc cng tc t thin, nhn o bng chnh ni lc ca mnh.

- Hot ng t thin x hi: Cng tc t thin x hi l nhng hot ng Pht s mang tinh thn nhn o, th hin s nhp th ca Pht gio Vit Nam, l mt trong nhng cng tc trng tm ca Gio hi. GHPGVN hin c 126 Tu Tnh ng v phng pht thuc t thin; hng trm phng thuc chn tr y hc dn tc; trn 1000 lp hc tnh thng; nhiu c s nui dy tr mu gio bn tr, tr m ci, khuyt tt; nhiu trng dy ngh min ph, hng chc c s chm sc ngi nhim HIV/AIDS v rt nhiu cc hot ng khc. Ch ring nhim k V (2002 - 2007), GHPGVN t chc cu tr ng bo b thin tai, dch bnh v cc hot ng nhn o t thin khc vitng s kinh ph trn 400 t ng. Bn cnh , GHPGVN cn tham gia cc hot ng ng h, cu tr nhn dn th gii b nh hng bi cc cuc thin tai, bo l

- Hot ng Pht gio quc t: Trong xu th ton cu ho, vi tinh thn ho bnh, hu ngh, hp tc vi Pht gio cc nc trn th gii, hot ng Pht gio quc t ca GHPGVN ngy cng pht trin v t c nhiu kt qu tt p. GHPGVN lun tch cc tham gia cc t chc v hot ng Pht gio tin b trn th gii, nh:

+ Tham gia l thnh vin ca t chc ABCP (Asian Buddhist Confrence for Peace - T chc Pht gio Chu v ho bnh). Mc tiu ca ABCP l u tranh v ho bnh, hnh phc cho con ngi, chng chin tranh.

+ GHPGVN tham gia cc k i l Vesak (ngy tam hp c Pht: ngy Pht sinh, ngy Pht thnh o v ngy Pht nhp Nit bn). i Hi ng Lin hp quc ti phin hp th 54, mc 174 ca chng trnh ngh s (ngy 15 thng 12 nm 1999) chnh thc cng nhni l Vesak l mt l hi vn ha, tn gio quc t ca Lin hp quc, tn vinh gi tr o c, vn ha, t tng ha bnh, on kt hu ngh ca c Pht. Nm 2008, Chnh ph Vit Nam ng cai v t chc thnh cng i l Vesak Lin Hp quc vi s tham gia ca Pht gio 74 quc gia v vng lnh th.

+ Tham gia t chc Ni gii th gii: y l t chc hot ng nhm khng nh quyn bnh ng nam n, to c hi cho n gii trong cc h phi Pht gio tu hc, hot ng v mc tiu ha bnh v cng bng x hi. GHPGVN ng cai t chc Hi ngh Ni gii th gii ln th 11 ti Vit Nam (vo thng 12/2009) t kt qu tt.

+ Tham gia l thnh vin ca Hi ngh Thng nh Pht gio th gii (tn y l Hi Pht gio Th gii truyn b chnh php). Ngoi ra, GHPGVN c quan h ngoi giao, thn hu vi rt nhiu nc c Pht gio nh: Srilanca, Thi Lan, Myanmar, Campuchia, Lo, Trung Quc, n , Php, c, Nht Bn, Hn Quc, M, Singapore, Indonesia... Tng Ni GHPGVN cn c cc quan h c nhn hoc trong sn mn, php phi vi Tng Ni, Pht t ngi Vit Nam ang nh c nc ngoi, tp trung mt s nc nh: M, Php, Canada, Ba Lan, Ucraina, ...

Hin nay c trn 300 ngi cha Vit Nam gn 30 nc trn th gii.- Hot ng nghin cu Pht hc: Tp trung vo mt s lnh vc: nghin cu, phin dch v xut bn kinh sch, Tp ch Pht hc;t chc v tham d cc cuc hi tho, hi ngh, cc hot ng Pht gio trong nc v quc t (v d: gii thiu v lch s Pht gio v Pht gio Vit Nam; phi hp vi Vin Nghin cu Tn gio thuc Vin Khoa hc X hi Vit Nam t chc hi tho v cc v danh tng thuc Pht gio Vit Nam c cng vi o Php v dn tc ); t chc cc th vin, phng c sch phc v nhu cu nghin cu v hc tp ca Tng Ni, Pht t;

Hot ng nghin cu Pht hc ca GHPGVN gp phn vo lm phong ph kho tng tri thc ca Pht gio Vit Nam v c nhng ng gp nht nh vo s tm hiu mi tng quan gia vn ho Pht gio vi vn ho dn tc Vit Nam.

- Hot ng nghi l ca GHPGVN: GHPGVN c hp thnh bi 9 t chc, h phi Pht gio khc nhau v mi t chc, h phi li c nhng c th v truyn thng ring, do vi tinh thn tn trng s bit truyn ca tng h phi GHPGVN kh c th a ra mt quy nh nghi l thng nht trong ton Gio hi, tuy nhin GHPGVN c hng dn cc a phng, cc h phi t chc nhng ngy l trng ca Pht gio (nh: L Pht n, L Vu Lan Bo hiu, L Tng nim ) trn tinh thn chung l bo tn nt vn ho truyn thng ca Pht gio Vit Nam, l on kt, trang nghim, m bo np sng vn ho mi, gi gn an ninh trt t v khng tri vi quy nh ca lut php nh nc. Thc t nhng nm qua cho thy, cc nghi l trong l hi Pht gio cng nh cc hot ng khc ca Gio hi gp phn lm phong ph thm cuc sng tinh thn ca mt b phn ng bo theo o, ng thi c nhng ng gp vo truyn thng vn ho ca dn tc Vit Nam.

Ngoi cc hot ng nu trn, GHPGVN cn c rt nhiu hot ng khc dng o, hnh o v qun o, khng ngng cng c t chc Pht gio t TW n cc a phng; t chc cc k Hi ngh, i hi; phong chc, phong phm, b nhim, thuyn chuyn chc sc tn gio; xy, sa c s th t;

* *

*

Gn hai ngn nm c mt Vit Nam, o Pht tri qua nhiu thng trm cng vi lch s dn tc, song thi no Pht gio cng ly c T bi gio ho chng sinh, ly tr tu lm s nghip. Pht gio Vit Nam xy dng cho mnh truyn thng yu nc, gn b, ng hnh cng dn tc.Tip ni truyn thng ca Pht gio Vit Nam, GHPGVN v ang vit tip vo trang s vng ca Pht gio Vit Nam, tip tc khng nh ch ng ca Pht gio trong lng dn tc. Vi bn cht t bi, yu t do, yu ho bnh, tn trng s sng, GHPGVN hm nay vi phng chm hot ng o php - Dn tc - Ch ngha x hi lun tch cc trong cc phong tro tng thn tng i, gip cng ng, gp phn xy dng khi i on kt dn tc, on kt tn gio, xy dng x hi bnh ng v vn minh, xng ng l mt tn gio H quc - An dn./.

Minh Nga Ph V trng V Pht gio Ban Tn gio Chnh ph