dolina karpia das karpfentalgruparybacka.dolinakarpia.org/media/filemanager/... · stowarzyszenie...

> D

olin

a K

arp

ia <

> C

arp

Val

ley

<

> D

as K

arp

fent

al <

ISBN 978-83-935868-8-2

> D

olin

a K

arp

ia <

> C

arp

Val

ley

<

> D

as K

arp

fent

al <

> D

olin

a K

arp

ia <

> C

arp

Val

ley

<

> D

as K

arp

fent

al <

> Autorzy tekstu < > Text authors < > Textautoren <Mariusz Makuch, Mateusz Ledwoń, Agata Smieja, Jacek Betleja, Krzysztof Henel

> Konsultacja naukowa < > Scientific consultation < > Wissenschaftliche Konsultation <dr Jacek Betleja, dr Mateusz Ledwoń

> Fotografie < > Photos < > Fotos <Marcin Karetta, Mariusz Makuch, Piotr Rymarowicz

> Fotografia na okładce < > Coverphoto < > Umschlagsbild <> Staw pokryty grzybieńczykiem wodnym < > A pond covered with Yellow Floating Heart <

> Ein mit Europäischen Teichkanne (Nymphoides peltata) bewachsener Teich < Fot. Anna Świątek

> Mapa na wewnętrznej stronie okładki < > The map on the inside cover < > Landkarte auf der Innenseite des Umschlags <

Spezialkarte der k.u.k. österreichisch - ungarischen Monarchie im Maßstabe 1:75000 der Natur.

> Projekt graficzny < > Layout < > Graphisches Projekt <Maciej Hojda

> Wydawca < > Publisher < > Herausgeber <

Stowarzyszenie Dolina KarpiaLokalna Grupa Rybacka

32-640 Zator, ul. Rynek 2tel/fax: 33 841 18 87

e-mail: [email protected]

Zator 2012

ISBN 978-83-935868-8-2

> Druk < > Printed by < > Druck <Drukarnia i Wydawnictwo „Grafikon” 34-100 Wadowice, Jaroszowice 324tel. 33 873 46 20, fax 33 873 46 22

e-mail: [email protected]

> Fot. Marcin Karetta <

Operacja współfinansowana przez Unię Europejską ze środków finansowych Europejskiego Funduszu Rybackiego zapewniającą inwestycje w zrównoważone rybołówstwo.

> „Natura 2000” <

PLB120005 Dolina Dolnej Skawy

> Obszar ten obejmuje największe komplek-

sy stawów na Ziemi Oświęcimsko-Zatorskiej:

Spytkowice, Przeręb, Bugaj i Stawy Monowskie

oraz dolinę rzeki Skawy. Początki hodowli karpia

na tym terenie sięgają XIII i XIV wieku. Obecnie

prowadzona jest tu intensywna hodowla ryb,

ale wiele zbiorników jest mocno zarośniętych

roślinnością wodną. W ostoi znajdują się żwi-

rownie z wyspami, chętnie zasiedlanymi przez

ptaki. Występuje tutaj co najmniej 17 gatunków

ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, dla któ-

rych wyznacza się ostoje sieci Natura 2000 oraz

7 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt

(PCKZ). Stawy te to jedno z nielicznych w Polsce

stanowisk lęgowych podgorzałki. Lęgną się tutaj

również inne gatunki zagrożone w Europie: mewa

czarnogłowa, rybitwa białowąsa (PCKZ), rybitwa

rzeczna, bąk (PCKZ), bączek (PCKZ), kropiatka, zie-

lonka (PCKZ), rybitwa czarna oraz podróżniczek.

> Dolina Skawy, na odcinku od Graboszyc do

ujścia do Wisły, należy do jednych z najbardziej

malowniczych zakątków Ziemi Oświęcimsko-Za-

torskiej. Mimo, że silnie przekształcona przez czło-

wieka, zachowała w wielu miejscach układy zbli-

żone do naturalnych, bogate w gatunki rzadkie

i chronione. W zachowanych fragmentach lasów

łęgowych w drzewostanie oprócz wierzb, topoli

czarnej spotkać można również olchę szarą. W ru-

nie na wielu stanowiskach masowo występuje

chroniona paproć – pióropusznik strusi. Charakte-

rystyczne dla doliny Skawy są liczne małe zbior-

niki wodne rozmieszczone wzdłuż biegu rzeki

– pozostałość po często niekontrolowanym wy-

dobyciu żwiru. Obecnie stanowią one środowisko

życia płazów, a także bobrów. Samo koryto rzeki

zachowało w znacznej części naturalny charakter.

Urwiste brzegi wykorzystywane są przez jaskółki

brzegówki, które gniazdują tutaj w licznych ko-

loniach. Natomiast żwirowe plaże zasiedlają sie-

weczki rzeczne i piskliwce.

PLH120084 Wiśliska

> Obszar obejmuje system trzech starorze-

czy rzeki Wisły (tzw. wiślisk). W skład systemu

wchodzą wiślisko Miejsce, Oko i Krajskie. Zbior-

niki są częściowo ze sobą połączone, a starorze-

cze Miejsce jest połączone rowem z rzeką Wisłą.

Wszystkie trzy starorzecza są typowo wykształ-

conymi, dojrzałymi ekosystemami wodnymi.

Najlepiej zachowane pod względem roślinnym

jest wiślisko Miejsce, następnie Krajskie i Oko.

W wiśliskach można wyróżnić strefowe pasy ro-

ślinności w zależności od głębokości (odległości

od brzegów). Dobrze wykształcone są zarówno

zbiorowiska roślin bagiennych (pasy szuwarów)

jak również typowe zbiorowiska roślin wodnych

(pływających i zanurzonych). Z ciekawszych ga-

tunków można wymienić Grzybienie białe, Grążel

żółty, Rdestnica połyskująca, Rdestnica stępiona,

Wywłócznik kłosowy. Obszar grupuje największe

i najlepiej zachowane starorzecza w wojewódz-

twie małopolskim.

Walory smakowe karpia pochodzącego z Zatorszczyzny cenione były już przez królów polskich w śre-

dniowieczu, dlatego też karp z tutejszych stawów nazywany jest królewskim. Również współcześnie

potrawy z karpia zatorskiego cieszą się uznaniem smakoszy, co potwierdzają nagrody zdobywane

w licznych konkursach. W 2011 roku karp zatorski wędzony został wpisany przez Ministra Rolnictwa

i Rozwoju Wsi na Listę Produktów Tradycyjnych, a karp zatorski został zarejestrowany w Unii Europejskiej

jako chroniona nazwa pochodzenia.

> D

olin

a K

arp

ia <

> Dolina Karpia to atrakcyjny turystycznie

i przyrodniczo obszar siedmiu gmin położonych

w Małopolsce, w powiatach oświęcimskim oraz

wadowickim. W jego skład wchodzą gminy: Brzeź-

nica, Osiek, Polanka Wielka, Przeciszów, Spytkowi-

ce, Tomice i Zator. Dolina Karpia obejmuje teren

historycznego zagłębia hodowli karpia i rozciąga

się na setkach hektarów w dolinie Wisły i Skawy.

Znajduje się w dogodnym położeniu komuni-

kacyjnym – usytuowana jest na trasie pomiędzy

ważnymi miastami regionu, w tym miastami

wojewódzkimi: Katowicami i Krakowem, a także

innymi miejscowościami chętnie odwiedzany-

mi przez turystów: Oświęcimiem, Wadowicami,

Kalwarią Zebrzydowską czy Lanckoroną. Dolina

Karpia jest idealnym miejscem wypoczynku nad

kompleksami stawów rybnych, jak również do-

skonale nadaje się do uprawiania turystyki ak-

tywnej, co umożliwia m.in. gęsto usiana sieć szla-

ków rowerowych. Stawy karpiowe to wymarzone

miejsce dla miłośników przyrody, gdyż stanowią

ostoję dla wielu gatunków flory i fauny, w tym

również gatunków zagrożonych w skali krajowej

i europejskiej. Występuje tu największe w Polsce

lęgowisko ślepowrona, faunistycznego symbolu

Doliny. Na części obszaru utworzono dwie ostoje

Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000.

> Dolina Karpia to również obszar o wybitnych

walorach kulturowych. Wędrując po Dolinie Kar-

pia nie można pominąć zabytków Szlaku Archi-

tektury Drewnianej oraz Szlaku Zabytków Ziemi

Oświęcimskiej. Atrakcją regionu jest również

Zatorland – Park Ruchomych Dinozaurów, Park

Mitologiczny, Park Owadów, a także Park Św. Mi-

kołaja. Warto zwrócić uwagę na organizowane

plenery artystyczne. Ważnym wydarzeniem jest

Festiwal Doliny Karpia (w tym Święto Karpia w Za-

torze) – cykl letnich imprez plenerowych, podczas

których można nabyć produkty lokalne, przede

wszystkim znakomite dania rybne, przyrządzane

w okolicy na więcej niż 150 sposobów! Turystów

przyciągają również stoiska z rękodziełem regio-

nalnym i wiele atrakcji artystycznych.

> Dolina Karpia to obszar o wybitnych walorach

przyrodniczych i kulturowych, stanowiący do-

skonałą destynację turystyczną. Każdy znajdzie

tu coś dla siebie – jest to idealne miejsce zarów-

no dla miłośników przyrody, amatorów turystyki

aktywnej, jak również dla osób szukających ciszy

i odpoczynku.

> Stawy Rybne w Dolinie Karpia <

> Stawy karpiowe, charakterystyczne głównie

dla Europy środkowo-wschodniej, są środowi-

skiem bardzo specyficznym, stworzonym i utrzy-

mywanym przez człowieka. Zbudowane w celu

hodowli ryb są płytkie (około 1,5 m głębokości),

ich dno jest wyrównane i lekko nachylone w kie-

runku mnicha spustowego, tak aby można z nich

było grawitacyjnie spuścić wodę. Woda doprowa-

dzana i odprowadzana jest ze stawów systemem

rowów. Rozległe powierzchnie wodne, obfitość

ryb oraz ponad 700-letnie istnienie sprawiają,

że jest to jedna z najważniejszych w skali kraju

ostoi ptaków i roślin. Kompleksy stawowe należą

do najstarszych i jednych z największych w na-

szym kraju ośrodków hodowli karpia. Łączna po-

wierzchnia stawów wynosi około 2000 hektarów.

Do najciekawszych kompleksów należą: Przeręb,

Spytkowice, Bugaj oraz Rudze. Największym

zbiornikiem, o powierzchni 78 ha, jest Pilawa znaj-

dująca się w gospodarstwie rybackim Przeręb.

Jest to jednak wyjątek, ponieważ powierzchnia

lustra wody zdecydowanej większości tutejszych

stawów nie przekracza 40 ha. To właśnie z tego

terenu pochodzi słynny karp zatorski. Na terenie

Doliny Karpia hodowla ryb od wieków prowadzo-

na jest w sposób tradycyjny, jedynie drewniane

wozy i konie zostały zastąpione przez ciągniki.

> Fot. Piotr Rymarowicz <


> Fot. Marcin Karetta < > Fot. Marcin Karetta <

> 4

<

> 5

<

Spytkowice, Przeręb, Bugaj and Manowskie Ponds

as well as the Skawa River Valley. Fish farming has

been run here since 13th and 14th centuries. Al-

though currently it is run on a large scale, many

ponds are thickly grown with water plants. The

whole sanctuary is spotted with innumerable

gravel-pits with bird-inhabited isles. Attachment

1 of the Bird Directive lists bird species which re-

quire the establishment of bird sanctuaries within

the frames of the Natura 2000 project, of which as

many as seventeen nest in the region. Addition-

ally, seven species nesting in the valley are listed

in the so-called Polish Red Data Book of Animals

(PRDBA). The ponds make one of the few Polish

nesting sites of Erroginous Duck, the species

considered endangered all over the world. Oth-

er bird species, endangered in Europe, also nest

here, among them: Night Heron, Mediterranean

Gull, Whiskered Tern (PRDBA, the most numerous

site in Poland), Bittern and Little Bittern (PRDBA),

Black-necked Grebe, Purple Heron, Spotted Crake,

Little Crake (PRDBA),Red-crested Pochard, Black-

tailed Godwit, Black Tern, Common Tern and Blue-

throat.

PLH120084 Wiśliska

> The Skawa Valley in the stretch between Gra-

boszyce and where it joins the Vistula River is one

of the most scenic parts of the Oświęcim – Zator

Area. Despite extensive man-made changes, the

valley has maintained its nearly natural character

at many sites and it is abundant with rare and pro-

tected species. In the tree stands in the preserved

fragments of riparian forests you can find not only

willows and black poplars but also Gray Alder. Nu-

merous small water bodies located along the riv-

er, which are often remains of uncontrolled gravel

output, are a characteristic elements of the val-

ley. Now they are the habitat of amphibians and

beavers. The river bed has generally maintained

its original character. Steep river banks are inhab-

ited by Sand-Martins, which nest here in quite

large colonies. Graveled beaches provide home

for Little Renged Plovers and Common Sandpi-

pers. The area is formed by the system of three

old river beds: Miejsce, Oko and Krajsie. The water

bodies are partly connected with each other and

the river bed Miejsce is connected to the Vistula

River. All the three river beds are typically shaped

mature water ecosystems. Plant cover is best

preserved in the river bed Miejsce. In the old riv-

er beds we can distinguish vegetation zones on

different depths (distance from banks). Marsh

plants (rushes) as well as typical communities

of water plants (floating and immersed) are par-

ticularly well developed. We can find here some

interesting plant species eg. European White

Waterlily, Yellow Waterlily, Shining Pondweed,

Blunt-leaved Pondweed and Eurasian Watermil-

foil. The area is exceptional because we can find

there the largest and best maintained old river

beds in Małopolskie Voivodeship.

> T

he C

arp

Val

ley

<> The Carp Valley is an attractive area from both

the naturalist and touristic point of view. It is lo-

cated in Małopolska in the districts of Oświęcim

and Wadowice and consists of seven communes:

Brzeźnica, Osiek, Polanka Wielka, Przeciszów,

Spytkowice, Tomice and Zator. The Carp Valley

covers the historical fish-farming area spreading

for hundreds of hectares along the valleys of the

Vistula and Skawa Rivers. It is well approachable

as it is situated near the route connecting region’s

most important cities among others Katowice

and Kraków (which are the voivodeships’ capitals)

as well as common tourists destinations such as

Oświęcim, Wadowice, Kalwaria Zebrzydowska

and Lanckorona. The Carp Valley is an ideal place

for recreation. It is also well suited for active tour-

ism as it has a large net of cycling trials. Carp

ponds are a dream place for nature lovers, provid-

ing habitat for numerous fauna and flora species,

many of which are endangered in the scale of the

country. What is more, local Black-crowned Night

Heron nesting site is the largest in Poland. That’s

why this bird is a fauna symbol of the Valley. In the

part of the area two sites of European Ecological

Net Natura 2000 have been established.

> The Carp Valley is also an area of great cultural

value. Visiting the Carp Valley you can’t miss his-

torical monuments of the Wooden Architecture

Trail and the Trail of Oświęcim Land Monuments.

There are also another attractions: the Zatorland,

which is a moving dinosaurs park, the Mythologi-

cal Park, the Insects Park and the Santa Claus Park.

It is worth to pay attention to artistic plain-airs

organized in the area. The Carp Festival with the

Carp Day is also an important event. The festival

is a series of open air events where you can buy

local products among which you can find deli-

cious fish dishes prepared in more than 150 ways!

Tourists may also be attracted to stands with

handicraft and numerous tourist attractions.

> The Carp Valley is an area of great natural and

cultural values making it an excellent tourist des-

tination. Everyone can find here something for

themselves – it’s an ideal place for both nature

lovers and active tourists as well as for those who

enjoy peace and quiet.

> Fish Ponds in the Carp Valley <

> Carp ponds, characteristic mainly for the Cen-

tral-Eastern Europe, provide highly specific en-

vironment as they have been created and main-

tained by humans. Established for fish breeding,

they are shallow (ca. 1.5 m), their bottoms are

leveled and a little leaning so as to make gravita-

tional water removal possible. Water is delivered

and removed by systems of ditches. Broad wa-

ter areas, fish abundance and over 700 years long

existence make them one of the most important

bird and plant habitats. The pond complexes are

among the oldest carp farming centers in Poland

and their total area is ca. 2000 hectares. The most

interesting complexes are Przeręb, Spytkowice,

Bugaj and Rudze. The largest water reservoir is Pi-

lawa with surface of 78 ha, located in fish breed-

ing farm Przeręb. However, Pilawa is an exception

as water lever surface of the majority of ponds

does not exceed 40 ha. In the Carp Valley fish

farming has been run for ages in traditional ways,

the only thing that has changed is that horses and

wooden carts have been replaced by tractors.

> ”Natura 2000” <

PLB120005 Lower Skawa Valley

> The area covers the largest complexes of fish-

ing ponds of the Oświęcim – Zator Region, namely:




The taste of carp originated from the region of Zator was valued by Polish kings in the middle ages, which

is why local carp is called the kings carp. Currently dishes prepared from local fish are enjoyed by gour-

mets and gain prizes in numerous contests. In 2011 smoked carp from Zator was placed on the List of

Traditional Products by the Minister of Agriculture and Rural Development and carp from Zator was reg-

istered as the Protected Designation of Origin in the European Union.


> 6

<

> 7

<

> “Natura 2000” <

PLB120005 Unteres Schauetal

(Dolina Dolnej Skawy)

> Dieses Gebiet umfasst die größten Teichkom-

plexe des Oświęcim–Zator–Gebiets: Spytkowice,

Przeręb, Bugaj und Monowitzer Teiche sowie das

Schauetal. Anfänge der Karpfenzucht reichen bis

ins 13. Und 14. Jhd. hinein. Es wird eine inten-

sive Karpfenteichwirtschaft geführt, trotzdem

sind viele Wasserflächen stark eutroph und mit

Wasserpflanzen bewachsen. Im Refugialgebiet

befinden sich viele Kiesgruben mit Inseln, die

gerne von Vögeln besiedelt werden. Es kommen

hier mindestens 17 Vogelarten vor, die im Anhang

der ersten Vogelschutzrichtlinie der EU genannt

werden und für die Refugialgebeite im Rahmen

von Natura-2000-Netz ausgesondert werden

sowie 7 Arten aus dem polnischen „Roten Buch

der bedrohten Arten“ (Polska Czerwona Księga

– PCKZ). Diese Teiche bilden eine der wenigen

Brutstellen der Moorente (welche weltweit vom

Aussterben bedroht ist). Ihre Brutstellen haben

hier auch andere europaweit bedrohte Vogelgat-

tungen: Nachtreiher, Schwarzkopfmöwe, Weiß-

bartseeschwalbe (laut PCKZ – die größte Stelle in

ganz Polen), Rohrdommel (PCKZ), Zwergdommel

(PCKZ), Schwarzhalstaucher, Purpurreiher, Tüp-

felsumpfhuhn, Kleines Sumpfhuhn (PCKZ), Kol-

benente, Uferschnepfe, Rotschenkel, Trauersee-

schwalbe, Fluss-Seeschwalbe und Blaukehlchen.

> Das Schauetal gehört auf der Strecke zwi-

schen Dorf Graboszyce – Weichselmündung zu

dem malerischsten Winkel der Oświęcim-Za-

tor-Landschaft. Obwohl es von dem Menschen

stark beeinflusst und verändert wurde, wurden

hier an mehreren Stellen Biotopen erhalten, die

Natursystemen ähneln und reich an seltenen und

geschützten Arten sind. In den erhaltenen Frag-

menten von Auwäldern kann man neben Weide,

Schwarzpappel auch Grauerle antreffen. Im Un-

terholz kommt an manchen Stellen massenweise

der geschützte Farn – Straußenfarn – vor. Charak-

teristisch für das Schauetal sind zahlreiche kleine

Wasserbecken, welche entlang dem Flussufer ge-

legen sind – sie sind Überreste der oftmals unkon-

trollierten Kiesgewinnung. Heutzutage bilden sie

den Lebensraum der Lurche und auch der Biber.

Das Flussbett an sich hat größtenteils noch sei-

nen natürlichen Charakter bewahrt. Die Steilufer

werden von Uferschwalben bewohnt, die hier in

zahlreichen Kolonien ihre Nester anlegen.

PLH120084 Wiśliska

> Das Gebiet umfasst ein System von drei Al-

tarmen der Weichsel (sog. „wislisko“ in der polni-

schen Sprache), bestehend aus Altwassern Miej-

sce, Oko sowie Krajskie. Die Altarme sind teilweise

miteinander verbunden, das Altwasser Miejsce ist

mit einem Graben mit der Weichsel verbunden.

Alle drei Altarme stellen ein typisches gut ausge-

bildetes, limnisches Ökosystem dar. Am besten er-

halten blieb der Pflanzenwelt in Wislisko Miejsce,

dann in Krajskie und Oko. In Wislisko´s kann man

hervorragend die jeweiligen Zonen der Lebens-

gemeinschaften des Altwassers beobachten: gut

entwickelte Röhrichtzone, Schwimmblattzone so-

wie Laichkrautzone. Vom interessantesten Arten

kann man hier Weiße Seerose, Gelbe Teichrose,

Spiegelndes sowie Stumpfblättriges Laichkraut,

Ähriges Tausendblatt. Auf diesem Gebiet trifft

man die größte und am besten erhaltene Altarme

Kleinpolens.

> D

as K

arp

fent

al <

> Das Karpfental ist ein touristisch und land-

schaftlich attraktives Gebiet von sieben klein-

polnischen Gemeinden, die zum Landkreisen

Oświęcim und Wadowice angehören. Es umfasst

die Gemeinden Brzeźnica, Osiek, Polanka Wielka,

Przeciszów, Spytkowice, Tomice und Zator. Das

Karpfental war und bleibt ein regionaler Mit-

telpunkt der historischen Karpfenzucht und er-

streckt sich auf Hunderte von Hektar im Tal der

Weichsel und Skawa (Schaue). Die Landschaft

liegt verkehrsgünstig – zwischen der Wojewod-

schaftszentren Kattowitz und Krakau sowie an-

deren, von Touristen besuchten Orten wie Wado-

wice, Oświęcim (Auschwitz), Kalwiaria Zebrzy-

dowska oder Lanckorona. Ein ausgezeichneter

Erholungsort an den Fischteichen, wo man auch

aktiv Zeit verbringen kann, indem man beim

Radausflug einem dichten Radwegenetz im An-

spruch nimmt. Auch die Naturliebhaber kommen

auf eigenen Kosten, denn hier konnte man viele

Arten aus Pflanzen- und Tierreich beobachten,

darunter bedrohte Arten von landes- und eu-

ropaweiten Bedeutung. So hat der Nachtreiher

hier größte Brutstätte im Polen und wird zum

Symboltier des Tales gekürt. Teil der Landschaft

gehört zu den zwei Schutzgebieten des Natura

2000-Netzwerkes.

> Das Karpfental ist eine Gegend vom außerge-

wöhnlicher kulturellen Wert. Die Wanderer kön-

nen nicht die Sehenswürdigkeiten versäumen,

die an den „Lehrpfad der Holzarchitektur“ oder

Wanderweg des „Sehenswürdigkeiten des Oswie-

cimer Landes“ liegen. Zur regionaler Highlight ist

„Zatorland“ geworden – es umfasst ein Park der

beweglichen Saurier, Mythologiepark, Insekten-

garten sowie Santa-Claus-Park.

Ein wichtiges Ereignis stellt das Festival des Kar-

pfentales (einschließlich das Karpfenfestival in

Zator) dar – eine Reihe von Veranstaltungen unter

freien Himmel im Sommer, wo man lokale Pro-

dukte erwerben kann, vor allem ausgezeichnete

Fischgerichte, zubereitet auf mehr als 150 ver-

schiedenen Arten! Es fehlt auch nicht an Verkaufs-

ständen mit regionalem Kunsthandwerk sowie an

anderen artistischen Angeboten.

> Das Karpfental ist ein Gebiet von außerge-

wöhnlicher natürlicher Schönheit und Kultur,

wo jeder Tourist auf seine Kosten kommt. Jeder

wird für sich etwas zu finden - ein perfekter Ort

für Naturliebhaber, sowohl für Touristen, die ihren

Urlaub aktiv verbringen wollen, als auch für dieje-

nigen, die Ruhe und Entspannung suchen.

> Fischteiche im Karpfental <

> Karpfenteiche, ein vor allem für Mittel-und

Osteuropa charakteristische Landschaft, stel-

len einen ungewöhnlichen, von Menschenhand

künstlich angelegten Biotop dar. Erbaut für den

Fischzucht, sind die Teiche meist sind flach (etwa

1,5 m tief ), mit planierten Boden und leicht gegen

den Ablass geneigt, um einen natürlichen Ablass

zu ermöglichen. Das Wasser wird zugelaufen und

abgelassen über das System von Gräben. Ausge-

dehnte Wasserfläche, Reichtum an Fischbestand

sowie das 700-jährige Bestehen haben dafür

gesorgt, dass dieses Gebiet zu den wichtigsten

Refugialgebieten für Pflanzen und Vögel gehöre.

Die Zatorer Teichlandschaft gehört zu ältesten

und größten Karpfenzucht im Polen. Die gesam-

te Teichfläche beträgt mehr als 2000 Hektar. Die

interessantesten Komplexe umfassen Przeręb,

Spytkowice, Bugaj und Rudze. Der größte Teich

Pilawa. Der zur Teichwirtschaft Przeręb gehört, ist

78 ha groß, was aber eher eine Ausnahme stellt,

denn meisten Teiche die Größe von 40 ha nicht

übersteigen. Von hier stammt der berühmte Zato-

rer Karpfen. Im Karpfental wird die Fischzucht seit

Jahrhunderten in der traditionellen Art und Weise

durchgeführt, nur hölzerne Pferdegespanne wur-

den durch landwirtschaftliche Maschinen ersetzt.


Der Geschmack des Karpfens aus Zator wurde bereits von polnischen Königen im Mittelalter geschätzt,

deswegen nennt man bis heute der Karpfen aus hiesigen Teichen „der Königlichen“. Auch heute werden

Gerichte aus Zatorer Karpfen von Geniesser hoch geschätzt, was viele verliehene Preise belegen. Im Jahr

2011 wurde der „Zatorer Rauchkarpfen“ durch den Minister für Landwirtschaft und ländliche Entwick-

lung auf der Liste der traditionellen Produkte eigetragen und der Name „Zatorer Karpfen“ ist in der Euro-

päischen Union als geschützte Ursprungsbezeichnung registriert worden.



> 8

<

> 9

<

> P

ejza

ż <

> L

and

scap

e <

> L

and

scha

ft <

> P

ejza

ż <

> L

and

scap

e <

> L

and

scha

ft <

> P

ejza

ż <


> L

and

scap

e <

> L

and

scha

ft <

> Mglisty poranek na stawach Przeręb < > Foggy morning at Przeręb Ponds < > Neblige Morgengraue im Przeręber Revier <> 1

0 <

> 1

1 <

> P

ejza

ż <

> L

and

scap

e <

> L

and

scha

ft <

> P

ejza

ż <

> L

and

scap

e <

> L

and

scha

ft <


> Kolory mglistego poranka < > Colors of foggy morning < > Farben der nebligen Morgengraue <


> Łany kwitnącego grzybieńczyka wodnego na stawie Górecznik Dolny w kompleksie Przeręb < > Fields of flowering Yellow Floating Heart at Górecznik Dolny Pond in the complex of Przeręb <

> Blühendes Wasserbeet der Europäischen Teichkanne <


> Zmierzch nad stawami Bugaj < > Dusk at Bugaj Ponds < > Dämmerung am Bugaer Revier <

> Szuwar pałkowy < > Common Bulrush < > Ein Röhricht bestehend aus Breitblättriger Rohrkolben <

> Fot. Marcin Karetta <> 1

2 <

> 1

3 <

> P

ejza

ż <

> L

and

scap

e <

> L

and

scha

ft <

> P

ejza

ż <

> L

and

scap

e <

> L

and

scha

ft <


> Staw Szydłowiec Stary w kompleksie Bugaj po odłowie < > Szydłowiec Stary Pond in the complex of Bugaj after harvesting <> Teich „Szydłowiec Stary“ in Bugaer Revier nach der Fischernte <

> 1

4 <

> 1

5 <

> P

ejza

ż <

> L

and

scap

e <

> L

and

scha

ft <

> P

ejza

ż <

> L

and

scap

e <

> L

and

scha

ft <


> Pejzaż doliny Wisły z Trawnej Góry w Paśmie Draboża < > Landscape of The Vistula River Valley seen from Trawna Góra in the range of Draboż < > Panorama des Weichseltal vom Trawna Góra (Draboż-Höhenzug) aus gesehen <

> 1

6 <

> 1

7 <

> P

ejza

ż <

> L

and

scap

e <

> L

and

scha

ft <

> P

ejza

ż <

> L

and

scap

e <

> L

and

scha

ft <

> Las Bachowiec z meandrującym potokiem Brzezina < > Bachowiec Forest with meandering Brzezina stream < > Ein Wald von Bachowiec mit mäandernden Bach Brzezina <


> Widok z Zygodowic na Beskid Mały i Babią Górę < > View from Zygodowice at the Beskid Mały and Babia Góra < > Kleine Beskiden sowie Massiv von Babia Góra (Teufelspitze 1725 m ü. d. NN) von Zygodowice aus gesehen <


> Wąwóz lessowy koło Laskowej < > Loess gorge near Laskowa < > Lößschlucht bei Laskowa <


> Przedwiośnie w rezerwacie Przeciszów < >Early spring in nature reserve of Przeciszów < > Vorfrühling in NSG Przeciszów <

> 1

8 <

> 1

9 <

> P

ejza

ż <

> L

and

scap

e <

> L

and

scha

ft <

> P

ejza

ż <

> L

and

scap

e <

> L

and

scha

ft <

> Podmyty brzeg Wieprzówki w Rudzach < > An undermined bank of the Wieprzówka River in Rudze < > Ein unterspültes Hochufer der Wieprzówka in Rudze <


> Zakole Skawy na granicy Graboszyc i Woźnik < > A bend of the Skawa River on the border of Graboszyce and Woźniki < > Eine Schaueschleife zwischen Graboszyce und Woźniki <

> Fot. Marcin Karetta < Fot. Mariusz Makuch

> Meandrująca Skawa w Podolszu < > The meandering Skawa Riever in Podolsze < > Mäander der Schaue in Podolsze <> 2

0 <

> 2

1 <

> P

ejza

ż <

> L

and

scap

e <

> L

and

scha

ft <

> P

ejza

ż <

> L

and

scap

e <

> L

and

scha

ft <


> Świt nad Wisłą < > Dawn at the Vistula River < > Morgengrauen an der Weichsel <> 2

2 <

> 2

3 <

> P

ejza

ż <

> L

and

scap

e <

> L

and

scha

ft <

> P

ejza

ż <

> L

and

scap

e <

> L

and

scha

ft <


> Las łęgowy nad Skawą < > A riparian forest by the Skawa River < >Ein Auenwald an der Schaue <

> Nadskawiański busz < > A ‘jungle’ at the Skawa River < > Buschgestrüpp an der Schaue <


> Przełom Skawy w pobliżu ujścia do Wisły < > A watershed of the Skawa River near the Vistula River mouth < > Schauedurchbruch unweit der Weichselmündung <


> 2

4 <

> 2

5 <

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<

> Krajobraz rolniczy okolic Zatora < > Agricultural landscape of the surroundings of Zator < > Landwirtschaftlich geprägte Landschaft in der Zatorer Umgebung <

Fot. Mariusz Makuch

> Zakole Skawy w Podolszu < > A bend of the Skawa River in Podolsze < > Schaueschleife in Podolsze <

Fot. Mariusz Makuch Fot. Mariusz Makuch

> Zbiorniki po eksploatacji żwiru w dolinie Skawy < > Gravel ponds in the Skawa River Valley < > Becken nach der Kiesgewinnung im Schauetal <

> 2

6 <

> 2

7 <

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<

> 2

<

> N

atur

a <

Fot. Marcin Karetta

> N

atur

e <

> N

atur

<

> Polujące ślepowrony na stawach Przeręb < > Black-crowned Night Herons praying at the ponds of Przeręb < > Die jagende Nachtreiher im Teichrevier Przeręb <

> 2

8 <

> 2

9 <

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<


> Tokująca para perkozów rdzawoszyich < > A tooting pair of Great Crested Grebes < > Die balzenden Rothalstaucher <


> Zausznik kończący toaletę < > A Black-necked Grebe finishing its toilet < > Der Schwarzhalstaucher beim Baden <

> Perkoz dwuczuby na gnieździe < > A Great Crested Grebe on the nest < > Der nistende Haubentaucher <


> 3

0 <

> 3

1 <

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<

> Karmienie u ślepowronów ma bardzo dynamiczny przebieg < > Feeding of Black-crowned Hight Heron nestlings is very dynamic < > Das Füttern bei den Nachtreiher läuft recht dynamisch ab <


> Noclegowisko kormoranów nad Wisłą < > A place for a night’s rest of cormorants < > Ein Nachtquartier der Kormorane <


> Kormoran < > Great Cormorant < > Der Kormorane <

> Fot. Piotr Rymarowicz < > Fot. Marcin Karetta <

> Młode ślepowrony w kolonii lęgowej < > Black-crowned Hight Heron nestlings in nesting colony < > Junge Nachtreiher in der Brutkolonie <

> 3

2 <

> 3

3 <

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<


> Polująca czapla siwa < > A praying Gary Heron < > Der jagende Graureiher <> 3

4 <

> 3

5 <

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<


> Bocian biały zjadający ślimaka < > A White Stork eating a snail < > Die vom Weißstorch erbeutete Schnecke <


> Bociany czarne < > Black Storks < > Die Schwarzstörche < > Bąk < > Great Bittner < > Die Rohrdommel <

> Czapla biała tuż po lądowaniu < > A Great Egret just after landing < > Der Silberreiher kurz nach der Landung <


> 3

6 <

> 3

7 <

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<

> Para gęgaw < > A pair of Graylag Geese < > Ein Paar der Graugänse <

> Samica błotniaka stawowego < > A Western Marsh-harrier female < > Das Rohrweiheweibchen <


> Łabędzie: krzykliwy (z lewej) i niemy (z prawej) < > Swans: wooper (on the left) and mute (on the right) < > Der Singschwan auf der linken und der Höckerschwan auf der rechten Seite <



> Kaczor czernicy < > A Tufted Duck male < > Das Reiherentemännchen <


> Tokująca cyranka < > A tooting garganey < > Die balzende Knäkente <


> 3

8 <

> 3

9 <

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<


> Rybitwy czarne < > Black Terns < > Die Trauerseeschwalben <> Czas godów u mew białogłowych < > Mating period of Caspian Gulls < > Die Brunstzeit bei der Steppenmöwen <

> Rybitwa białowąsa lądująca na gnieździe < > A Whiskered Tern landing on the nest < > Die Weißbart-Seeschwalbe am Nest < > Kolonia mew śmieszek < > A colony of Black-headed Gulls < > Eine Kolonie von Lachmöwen <



> 4

0 <

> 4

1 <

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<

> Czajka z imponującym czubkiem < > A lapwing with an impressive crest < > Der Kiebitz mit imposanter Haube <


> Śpiewająca rokitniczka < > A singing Sedge Warbler < > Der singende Schilfrohrsänger <


> Krwawodziób < > Common Redshank < > Der Rotschenkel <


> Derkacz < > Corn Crake < > Der Wachtelkönig <


> 4

2 <

> 4

3 <

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<

> Remiz < > Remiz < > Die Beutelmeise <


> Sieweczka rzeczna na kamienistej łasze Skawy < > Little Ringed Plover on a stone patch of the Skawa River < > Der Flussregenpfeifer auf dem Kiesbank an der Schaue <


> Brodziec piskliwy na kamieńcu Skawy < > Common Sandpiper on the Skawa River stones < > Der Flussuferläufer auf dem Kiesbank an der Schaue <


> Śpiewająca dziwonia < > A singing rosefinch < > Der singende Karmingimpel <


> Samiec podróżniczka < > A male of Bluthroat < > Das Blaukehlchenmännchen <



> Samiec wąsatki < > A male of Bearded Reedling < > Das Bartmeisemännchen <

> 4

4 <

> 4

5 <

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<


> Zimorodek < > Kingfisher < > Der Eisvogel <

> Kolonia jaskółek brzegówek w podmytym brzegu Skawy < > A colony of Sand Martins on an undermined bank of the Skawa River < > Eine Kolonie der Uferschwalben in der Abbruchkante an der Schaue <


> Młode brzegówki < > Young Sand Martins < > Die jungen Uferschwalben <


> Pliszka siwa < > White Wagtail < > Die Bachstelze <

> 4

6 <

> 4

7 <

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<


> Bobry europejskie < > Beavers < > Die Biber <> 4

8 <

> 4

9 <

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<

> Zaskroniec z charakterystycznymi żółtymi plamami za głową < > A grass Snake with characteristic yellow spots behind a head < > Die Ringelnatter mit charakteristischen gelben Flecken am Hinterkopf <


> Gody żaby wodnej < > Edible Frog mating < > Der Teichfrosch während der Paarungszeit <

> Wydra ruszająca na polowanie < > An otter leaving to prowl < > Der Fischotter auf der Jagd <

> Fot. Marcin Karetta <> Fot. Marcin Karetta <

> Rzekotka drzewna < > European Tree Frog < > Der Europäische Laubfrosch <

> Samiec traszki zwyczajnej < > A male on Smooth Newt < > Das Teichmolchmännchen <


> Świtezianka błyszcząca < > Banded Demoiselle < > Die Gebänderte Prachtlibelle <

> 5

0 <

> 5

1 <

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<

> N

atur

a <

> N

atur

e <

> N

atur

<

> Kożuch włosienicznika tarczowatego < > A patch of water-crowfoot <

> Teppich vom Schild-Wasserhahnenfuß <


> Staw pokryty kotewką orzechem wodnym < > A pond covered by Water Chestnut < > Ein Teich bedeckt mit der Wassernuss <


> Grzybieńczyk wodny < > Yellow Floatinh Heart < > Die Europäische Seekanne <


> Pióropusznik strusi w lesie łęgowym nad Skawą <> An Ostrich Fern in a riparian forest by the Skawa River <

> Der Straußfarn im Auenwald an der Schaue <


> Czosnek niedźwiedzi w rezerwacie Przeciszów < > Wild garlic in the nature reserve of Przeciszów <

> Der Bärlauch in NSG Przeciszów <



> Grążel żółty < > Yellow Water-lily < > Die Gelbe Teichrose <

> 5

2 <

> 5

3 <

> C

złow

iek

< >

Man

< >

Men

sch

<

> C

złow

iek

< >

Man

< >

Men

sch

<

> 3

<

> C

złow

iek

<


> M

an <

> M

ensc

h <

> Połów ryb na starorzeczu Oko koło Spytkowic < > Fishing on the Oko oxbow near Spytkowice < > Fischfang am Altwasser „Oko“ bei Spytkowice <

> 5

4 <

> 5

5 <

> C

złow

iek

< >

Man

< >

Men

sch

<

> C

złow

iek

< >

Man

< >

Men

sch

<

> Odłów stawu Folwarcznik Górny w kompleksie Spytkowice < > Harvesting the Folwarcznik Górny Pond in the complex of Spytkowice < > Fischfang am Teich „Folwarcznik Górny“ in Spytkowice Revier <


> Wycieczka rowerowa < > A bike trip < > Eine Fahrradtour <


> Fot. arch. Stowarzyszenia Dolina Karpia <

> Kajaki na Skawie w Grodzisku < > Kayaks on the Skawa River in Grodzisko < > Kanus an der Schaue In Grodzisko <

> Sortowanie ryb podczas odłowu Leliwy < > Fish sorting during the Leliwa Pond harvest < > Fischauslese beim Fischfang am Leliwa <


> 5

6 <

> 5

7 <

> C

złow

iek

< >

Man

< >

Men

sch

<

> C

złow

iek

< >

Man

< >

Men

sch

<

> Rękodzieło z Doliny Karpia <> Craftwork from the Carp Valley <> Handwerk aus dem Karpfental <

Fot. arch. Stowarzyszenia Dolina Karpia

> Potrawy z ryb < > Fish dishes < > Fischgerichte <


> Zawody wędkarskie Lokalnych Grup Rybackich na Szlaku Karpia < > Fishing contest organized by Local Fishing Groups on the Carp Route < > Anglerwettbewerb der lokalen Fischerverbände auf den Karpfenpfad <


> Galeria sztuki „Bałysówka” w Tomicach < > Art Gallery „Bałysówka” in Tomice < > Kunstausstellung „Bałysówka” in Tomice <



> I Święto Rybaka na łowisku wędkarskim w Podolszu < > The First Fisherman Day at a fishery in Podolsze < > 1. Fischerfest im Anglerrevier Podolsze <

> Konkurs rysunkowy w czasie „Święta Karpia” <> A drawing contest during the Carp Day <

> Ein Zeichenwettbewerb während des „Karpfenfestes“ <

> 5

8 <

> 5

9 <

> Stowarzyszenie Dolina Karpia funkcjonuje na obszarze siedmiu gmin: Brzeźnica, Spytkowice i Tomice (powiat wadowicki) oraz Osiek, Polanka Wielka, Przeciszów i Zator (powiat oświęcim-ski). Jego powołanie było konsekwencją wieloletniej aktywności lokalnych śro-dowisk, przede wszystkim jednostek samorządu terytorialnego, przedsię-biorców i osób z sektora społecznego (w tym osób z sektora rybactwa śródlą-dowego). Na tym wyjątkowym obsza-rze, zwanym Doliną Karpia, początki gospodarki stawowej sięgają XIII wie-ku. Tradycje chowu i hodowli karpia pielęgnowane są od pokoleń, co w po-łączeniu z wyjątkowymi właściwościa-mi środowiska przyrodniczego pozwo-liło na uzyskanie karpi odznaczających się specyficznymi właściwościami. Ry-bactwo na terenie Doliny Karpia jest nie tylko ważną dziedziną lokalnej gospo-darki, ale także rodzajem dziedzictwa kulturowego, które pielęgnowane jest przez Stowarzyszenie Dolina Karpia dzięki środkom z Programu Operacyj-nego „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013”. Lokalna Gru-pa Rybacka aktywizuje mieszkańców Doliny Karpia w korzystaniu ze środ-ków unijnych, jak również kultywuje miejscowe tradycje rybackie, kulinarne i rękodzielnicze dzięki organizowanym imprezom, spotkaniom i szkoleniom.

> Carp Valley Association operates in seven communes: Brzeźnica, Spytkow-ice and Tomice (Wadowice district) and Osiek, Polanka Wielka, Przeciszów and Zator (Oświęcim district). His appoint-ment was the result of many years of activity of local communities, especial-ly local governments, businesses and people from the social sector (includ-ing those of the inland fisheries sec-tor). In this unique area called the Carp Valley, the beginnings of fish farming dates back to the thirteenth centu-ry. The tradition of breeding carp are cherished for generations, which com-bined with the unique properties of the natural environment made it possible to obtain carp characterized by specific properties. Fishing in the Carp Valley is not only an important area of the local economy, but also a kind of cul-tural heritage that’s cherished by the Carp Valley Association thanks to the Operational Program “Sustainable De-velopment of the Fisheries Sector and Coastal Fishing Areas 2007-2013”. Fisheries Local Action Group activates Carp Valley residents in the use of EU funds, as well as cultivating local fish-ing traditions, culinary and handicraft through organized events, meetings and training.

> Karpfental Gesellschaft funktio-niert auf dem Gebiet der sieben Ge-meinden: Brzeźnica, Spytkowice und Tomice (Wadowice Landkreis) sowie Osiek, Polanka Wielka, Przeciszów und Zator (Oświęcim Landkreis). Ihre Ent-stehung war die Auswirkung mehr-jähriger Aktivitäten der lokalen Au-toritäten, vor allem der kommunalen Selbstverwaltungseinheiten, Unterneh-mer und Personen des Sozialsektors (darin Personen des Binnenfischerei-sektors). Auf dem ausnehmenden Ge-biet, genannten Karpfental, reichen die Ursprünge der Teichwirtschaft zurück bis ins 13. Jahrhundert. Die Traditio-nen der Karpfenhaltung und Karpfen-zucht werden hier seit Generationen gepflegt, so daβ es mit Verbindung mit den ausnehmenden Umweltbedingun-gen gestattet hat, den mit spezifischen Eigenschaften Karpfen zu erlangen. Fi-scherei im Karpfental ist nicht nur ein wichtiger, örtlicher Wirtschaftsbereich sondern auch eine Art des Kulturerbes, die durch die Karpfental-Gesellschaft dank der Fördermittel des Operati-onsprogrammes „Ausgewogene Ent-wicklung des Fischereisektores und der Küstenfischergebiete 2007 – 2013” gepflegt wird. Lokale Fischereigruppe aktiviert die Einwohner der Karpfental um die EU-Fördermittel zu nutzen, als auch kultiviert durch Veranstaltungen, Treffen und Schulungen örtliche fi-scherische, kulinarische und handwer-kische Traditionen.

dolina karpia das karpfentalgruparybacka.dolinakarpia.org/media/filemanager/... · stowarzyszenie...

Documents