Giá sơn Phó bảng Kiều đại nhân Kiều Oánh Mậu

Đông Sàng Vương Mẫu tán văn(Nguyễn Huy Chưởng sưu tầm từ di văn của thân phụ - cụ Nguyễn Mạnh Bào)

VănTổng Cam Giá có Bà Thần HậuĐất Đông Sàng còn dấu trong bia.Trâm anh họ Nguyễn xưa kia (1)

Quan Ty chính thức tước Uy Lễ Hầu.Gương khổn phạm nghìn thu phúc chỉChính phu nhân Ngô thị con dòng.Đời Lê Vĩnh Tộ Thần tôngKhí thiêng đúc lại, Tiên rồng lạ chi.Thềm Lan Huệ đôi chi thơm nức(2)

Tiếng Đại Kiều rất mực thanh tao.Vừa khi tuần thú Tây giaoTrung hưng khí thế ước ao lòng người.Lo việc nước tiếng ai văng vẳngXe Thanh Vương bén khoảng bên ngoài(3). Động lòng ướm hỏi một haiTấm tình nhi nữ lọt tai anh hùng.Duyên Kim ốc cưỡi Rồng nào biếtVị Cung tần khôn xiết cả hai.Mây mưa trong chốn Chương đàiMộng Hùng mới ứng Châu thai đã điềm(4).Nền Quốc sắc càng thêm vẻ ngọcCảnh hậu đình như giục lòng hoa.Nước yên toan đến việc nhàĐông Sàng Nam Nguyễn đều là quê cha(5).Nơi phần tử thiết tha hiếu nữCõi Liên tòa lịch sự nghiêm trang(6).Nào thượng điện, nào thiên hươngHành lang tả hữu Phật đường trước sau.Trên Chùa Viễn, cảnh màu tô sửaGiếng Chuông sa, nước sữa thường đầy(7).Nơi Quán Gió, chốn Am MâyĐã kia trống gác lại đây chuông lầu.Dấu quốc ấn siết đâu cương kỷMà gia tài lại phỉ kinh doanh.Nào Chùa, nào Chợ, nào ĐìnhHà Tân nào bến, Phủ Dinh nào nhà.Hai Tổng Mía, đất ta thêm vẻMột làng Sàng yết lễ gia tiên.

Tấm lòng hiếu kính đôi bênĐông, tây để lại tự điền khắp nơi.Nhà bia đá còn lời minh ký(8)

Thưở Hậu Lê tiến sỹ tên Bia.Quận Công Quốc lão vừa thìNào tiền, nào bạc, bố chi cũng nhiều.Khắp mọi chỗ bao nhiêu công đứcMười hai năm Kiểu đất còn truyền(9).Trong Cung phấn đại như inKìa Chùa Cam Giá, nọ miền Viễn Sơn.Ngoài hai Tổng nhờ ơn đã vậyTrong một Làng tưởng thấy uy linh.Phủ thờ cảnh tĩnh am thanh(10)

Bên màn khói tỏa, trước mành hương xông.Trên bệ ngọc, bay Rồng múa PhượngDưới sân vàng, phục tượng triều ly.Chuông rung, trống gióng từng khiKẻ thời lạy Mẹ, người thì xin con.Lòng tha thiết sớm hôm khấn bái Sự như nguyền đi lại càng đông.Này ai thành kính hết lòngTùy nhân tùy sự ở trong độ trì.Đã Phủ đó lại thì Chùa đóTrượng truyền thần ai rõ bao giờ.Âu Ca cổ vũ sớm trưaTuần nào tiết ấy, mõ khua vang rền.Trên thượng điện bước lên lễ PhậtVị tả biên phảng phất bóng lồng.Biết bao Sông lở Núi longNgựa xe bồng báo, lạnh lùng bấy lâu.Riêng một cõi Hoa lầu ngọc vũBa trăm năm đất cũ còn in.Nói chi cầu phúc cầu yênKìa người Tài tử tham thiền tới chơi.Tay Hàn uyển phun lời châu ngọcNhớ đến câu: Bán nguyệt thêm càng.Xiết bao Điền hải tang sươngLâu đài, Súy Phủ, tuyết sương ngậm ngùi.Riêng một ngả, Ngai ngồi, Kiệu rướcNgười bốn phương sau trước ran vai.Nói chi Cầu Tự, Cầu TàiKìa người Học Sỹ thông tài vào ra.Chốn Danh thắng muốn tra minh bạchTrông đến Bia cổ tích còn ghi.Phấn son tỏ mặt Nữ nhiThoa quần nào kém tu my Anh hùng.

Cam Lâm nọ làng trong dẫu béKìa Phùng Hưng, Ngô Đế đốc sinh.Thám Hoa Giang thị Văn MinhNgười làng Mông Phụ hiển danh Bắc triều.Đông Sàng nọ bảng treo Nghè CốngMà Nữ trung Nghiêu Thuấn một nhà.Xứ Đoài cùng một tổng taĐịa linh nhân kiệt vẫn là xưa nay.Thuyền mấy lá cỏ cây ngoài bếnPhúc hà sa tưởng đến ai quên.Hà Tân khi hội Xuân thiênBóng cờ thấp thoáng ngự thuyền thưở xưa.Chợ Tam Bảo, sớm trưa vui vẻTiếng bán mua ngoài mé Tam quan.Lời nhiệm nhặt, vẻ dịu dàngNgày xưa còn dấu Cung chang di truyền.Nghìn năm trước chưa quên công đứcMột tấm lòng những thức lòng ta.Sùng Sơn Chùa đó cảnh nhàViễn Sơn Chùa nọ há xa cõi ngoài.

Ấy kìa ai?Tổng trấn Đinh Công văn Giai

Ấy kìa ai;Tổng đốc Nguyễn Công Đăng GiaiBiết bao danh vọng trong ngoàiTên Bia còn đấy, lâu dài về sau.Bóng tre phủ yêu cầu minh đứcMột điều lành trong cuộc bể dâu.Ai ơi, Duyên Phúc xa đâuTấm lòng Kỷ niệm nghìn thu dõi truyền.Đường Ân trạch kể lên chưa hếtTiếng anh linh khôn xiết mắt trần.Cả mong Hộ Quốc, Tý DânĐem gương Thần Mẫu treo sân vũ đài.

……..Chú thích:(1). Cha là ông Nguyễn Quảng, làm chức Vương Phủ Ty Sứ; mẹ là bà Ngô Thị Ngọc Loan phu nhân.(2). Bà chị: Nguyễn quý Thị - Húy Ngọc Gieo; bà em: Nguyễn quý Thị - Húy Ngọc Thạch.(3). Triều nhà Lê, ông Thanh Đô Vương Trịnh Tráng phụng mệnh đi tuần thú Tây giao đến địa phận làng Nam Nguyễn. Nghe có người hát rằng: “tay cầm bán nguyệt xênh xang; nửa lo việc nước, nửa toan việc nhà”, liền cho người vào hỏi, rồi nạp vào cung, phong làm Đệ nhị Cung tần.(4). Đức Mẫu đã sinh một Công tử.

(5). Cha là ông Nguyễn Quảng, người làng Đông Sàng, nhà ở làng Nam Nguyễn.(6). Chùa Sùng Nghiêm và Chùa Viễn Sơn. Hai chùa này đều do Đức Vương Mẫu đứng cho dân làm. Việc có ghi trong Bia.(7). Tục truyền: Trong chùa Viễn Sơn, có một cái giếng con trông như hình cái chuông. Có những người sinh con ra mà ít sữa, đến lễ rồi xin nước ở giếng đem về uống thì sữa lại được đầy.(8). Ông Nguyễn Thực đỗ Tiến sỹ triều nhà Lê, soạn văn bia chùa Sùng nghiêm và chùa Viễn Sơn.(9). Ông Lã Khanh để mộ điểm huyệt có nói rằng: Kiểu đất này 6 năm phát Phúc, 12 năm vị chính Cung Tần. Lại nói rằng: Nhất đại Cung Tần, Vạn đại Phúc thần.(10). Tường truyền thần của Đức Vương Mẫu ở chùa Sùng Nghiêm. Tượng truyền thần của Đức Bà em thờ ở chùa Viễn Sơn.