1

Doopsgezinde Gemeente Leeuwarden Zondag 28 februari 2016

Derde zondag van de 40-dagentijd Organist: Folkert Binnema; voorganger: Roelof Akse

Thema: Linksom of rechtsom

* Mededelingen en aansteken van de kaars * Bemoediging en groet

* Zingen Behüte mich Gott NL 16B, 3x Duits, Ned., Duits

* Er gaat een derde luikje dicht van de projectposter.

Deze week horen we de hogepriester (als leider van de raad van oudsten): ‘Kies de makkelijkste kant. Zo houd je je eigen leven in stand. Zeg geen dingen die we liever niet horen, kom ons niet met idealen storen.’

Daarna vervolgt de tekst en sluit ‘t derde luikje - Dit zegt God:

‘Wees niet bang, mijn kind, voor wat je verliest wanneer je de moeilijkste kant kiest. Ik kies voor jou, kom maar bij Mij. Ik neem je aan Mijn rechterzij.’

* Zingen van het Bonnefooi projectlied:

2

* In memoriam van zr. Gré de Jong-de Vries en van zr. Willy Land-Wolthuis * Zingen Woon in mijn dromen een vertaling van Sytze de Vries

2. Wees Gij mijn wijsheid, mijn waarheid, mijn woord. Met U wil ik gaan, wijs mij uw lichtend spoor, als vader, als moeder, met mij kind aan huis. Woon in mijn wezen, en wees ook mijn thuis. 3. Wees mijn bescherming, de bron van mijn kracht, mijn enige wapen, mijn weerwoord bij nacht, mijn schuilplaats en haven, mijn veilige wal. Gij, die voor mij strijdt en mij thuisbrengen zal.

4. Ik vraag geen schatten en roem gaat voorbij, een leven lang weet ik uw erfdeel voor mij. In U is toch alles wat waarde bevat? Wees Gij dan mijn rijkdom, mijn hemelse schat. 5. Als hier op aarde de strijd is gedaan. zal ik in het licht van uw zonneschijn staan! Laat Christus ook dan nog mijn hartsgeheim zijn: wanneer ik in hem woon en Hij woont in mij.

* Gebed * Bijbellezing Lucas 22: 54-57 Petrus bij het vuur Lucas 22: 66-71 In het huis van de hogepriester (NBV) Ze grepen hem vast en voerden hem weg, en brachten hem naar het huis van de hogepriester. Petrus volgde hen op een afstand. Ze staken een vuur aan midden op de binnenplaats en gingen eromheen zitten; Petrus voegde zich bij hen. Een dienstmeisje zag hem bij het vuur zitten, keek hem strak aan en zei: ‘Die man hoorde er ook bij!’ Maar hij ontkende het: ‘Ik ken hem niet eens!’

Toen het dag werd, kwam de raad van oudsten van het volk bijeen, hogepriesters zowel als schriftgeleerden, en ze leidden hem voor in hun raadszitting. Ze zeiden: ‘Als u de messias bent, zeg het ons dan.’ Maar Jezus antwoordde: ‘Als ik het u zeg, gelooft u mij toch niet. En als ik een vraag stel, antwoordt u toch niet. Maar vanaf nu zal de Mensenzoon gezeten zijn aan de rechterhand van de Almachtige.’ Toen zeiden allen: ‘U bent dus de Zoon van God?’ Hij antwoordde: ‘U zegt dat ik het ben.’ Ze zeiden: ‘Waarvoor hebben we nog getuigenverklaringen nodig? We hebben het immers zelf uit zijn eigen mond gehoord!’

3

* Zingen Al myn hope Taizé - 3x Nederlands, Frysk en Nederlands

Al myn hope en al myn freugde en myn stipe, myn ljocht, Kristus dy ’t ús rêding brocht, op Jo betrouw ik net om ‘e nocht, op Jo betrouw ik net om ‘e nocht.

* Uitleg en vermaning Zusters en broeders, Gatske kwam bij ’t vuur zitten. Oepke kwam bij ’t vuur zitten, Wimmie kwam bij ’t vuur zitten. Jan komt bij ’t vuur zitten. Sinnema legt een blok op ’t vuur wanneer hij vertelt over het oor van God en de mens: Harkje! Luister hoe de vlammen knisperen, en voel hoe de vlammen verwarmen. … Bauke-Tjeerd komt bij ’t vuur zitten! Wanneer wij ons voegen bij dit vuur, die Focal place, dat centrum van aanbidding, Dan klinkt de vraag: ben je gekend door hem, de Christus, de gezalfde, de Messias? In onze moderne wereld raakt de haard in het huis overbodig en verdwijnt, . Tijdens de Europese MERK in Zwitserland, Sumiswald, logeerden we bij de fam. Kipfer In Oberfrittenbach. Op die oude boerderij was in de vroege ochtend een praktisch en dierbaar ritueel. Rondom die haard werd gebeden, gezongen, uit de Bijbel gelezen. Samenkomen rondom de haard, samen zitten rond de vuurplaats. In het midden van de gemeente brandt een heilig vuur … toch? Vlammen van geestkracht verlichten ons; het licht van de Eeuwige laat op ons gezicht een glans verschijnen, (zoals bij Mozes destijds). Mijn hart klopt sneller van enthousiasme. Petrus, die donderjongen, had ’t zo duidelijk voor ogen. Strijden zou hij voor zijn Heer, zijn Rabbi. ‘Ik ben zelfs bereid met u de gevangenis in te gaan en te sterven!’ Zei hij die vorige avond nog bij de maaltijd. De anderen verdwenen in de achtergrond … hij niet! Hij NIET! Hij zou solidair blijven, een betrouwbare metgezel.

4

Een dienstmeisje herkent hem bij het vuur: ‘Die daar hoort er ook bij!’ En ze wijst Petrus aan als volgeling van Jezus; zijn kans om solidariteit te getuigen. Helaas, deze leerling ontkent zijn leraar te kennen. Boukje kwam bij het vuur zitten, Appie komt bij het vuur zitten, Jos komt bij het vuur zitten; Gretha kwam bij het vuur zitten … In het midden van de gemeente brandt een vuur. Dit vuur heeft brandstof nodig. Uw getuigenissen in het geloof is die brandstof En Gods Geest is de wind, die de vonken aanwakkeren. Wanneer wij herkend worden door een voorbijganger ‘Jij hoort toch bij die gemeente aan de Wirdumerdijk’. Dan is daar een kans om een blok in het vuur te leggen. En dat gaat niet om vooraan te staan; het gebed van de farizeeër op de hoek van de straat … (we hoeven niet de ridders van de Weaze te volgen). Eenvoud, betrouwbaarheid, vredesgetuigenis, barmhartigheid zijn onze Menniste kledingstukken. Die zijn niet zo opvallend van kleur; maar de kwaliteit van de stof houden je wel warm! Wanneer je JA hebt gezegd, dan verschijn je; Het gaat om echtheid en waarheid, Wordt u daar warm van? Gaat je hart sneller kloppen wanneer je zingt ‘behoed mij, o God, ik vertrouw op U’ (Lied 16B). Piet Groenveld komt bij het vuur zitten, en door zijn grote glimlach worden de vlammen oranje en rood van kleur. Wanneer de nacht voorbij is, komt de raad van oudsten bijeen. Het gaat om een verzameling hogepriesters en Schriftgeleerden. In die tijd met een meerderheid aan Sadduceeën. Dat is een rijke groep van het Sanhedrin; rijk geworden door inkomsten uit tempeloffers en tempelbelasting. In een optreden reinigt Jezus dat tempelplein en jaagt de handelaars en geldwisselaars weg. Een bedreiging voor de Sadduceeën hun welvaart. Er volgt een verhoor. Jezus vermijdt om rechtstreeks antwoord te geven. Toch geeft hij blijk van zijn identiteit en opdracht: ‘de Mensenzoon zal gezeten zijn aan de rechterhand van de Almachtige’. Hiermee betrekt Jezus een citaat van Psalm 110 op zichzelf. Waarin hij de naam ‘Zoon des Mensen’ gebruikt. Deze naam is vaker in Lucas verschenen; bijvoorbeeld bij de genezing van een verlamde man (Luc.5:24 – door zijn vrienden via het dak voor Jezus gebracht). Wanneer Jezus ’t geloof van die man ziet zegt hij ‘Uw zonden zijn u vergeven’. De aanwezige schriftgeleerden begonnen in gedachten te mopperen. Jezus wendt zich tot hen en zegt: ‘Ik zal u laten zien dat de Mensenzoon volmacht heeft om op aarde zonden te vergeven’. En wat later op de Sabbat, Jezus liep door de korenvelden en begon aren te plukken. Wreven die aren stuk tussen hun handen en aten ervan. Enkele Farizeeën zeiden ‘Waarom doet u iets dat op de sabbat niet mag?’ (Lucas 6) In zijn antwoord verwijst Jezus naar David en zijn vrienden hoe zij toonbroden aten in het huis van God. Daaraan voegt Jezus toe ‘de Mensenzoon is heer en meester over de sabbat’ (Lucas 6: 5). Naast Messias (Christus) en Zoon van God is de naam ‘zoon des mensen’ een belangrijk begrip.

5

Deze zoon zal aan ’t einde der tijden heerschappij uitoefenen op bestuurlijk en rechterlijk niveau (vandaar dat zitten aan de rechterhand). ‘Zoon des mensen’ wordt vaak gekoppeld aan de Messiaanse, toekomende tijd van vrede en gerechtigheid. Wanneer wij zingen in het Onze Vader: ‘bûch de folken nei jo wet, lit jo ryk op ierde komme. Byn jo wil ús op it hert’. Dan is in dat toekomstige vrederijk de ‘Zoon des mensen’ Gods rechterhand. U begrijpt, om dit zo te zeggen tegen een raad van oudsten, schriftgeleerden (mensen die weten van de hoed en de rand in de Thora). Dat is een klap in hun godsdienstige gezicht. En het bevestigd hun vooroordeel ‘U bent dus de zoon van God’. Deze vaststelling wordt door Jezus niet bevestigd, maar zeker ook niet ontkent: ‘Gij zegt zelf, dat ik het ben’! In hun overtuiging om recht te spreken hebben ze geen getuigenverklaring meer nodig. Dit is godslastering! … en dat betekent doodstraf. En dat is vreemd, dat snelle handelen, want volgens de Joodse wet verreist een doodstraf een termijn van 40 dagen (40 dagen!) voor het verzamelen van bewijsmateriaal! Die tijd is hem niet gegund, nu wordt Jezus overgebracht naar Pilatus, de Romeinse stadhouder. Want in deze bezetting met de Romeinse keizer als ‘zoon van God’ kan de raad van oudsten niet zelfstandig handelen. Tot zover over die rechtszaak … linksom, rechtsom …?! Wat is waarheid, als het recht kromgebogen wordt? Vuur is nodig om te louteren! Ten aanzien van de 75e herdenking van de Februaristaking, die afgelopen week plaatsvond in Amsterdam, wil ik iets toevoegen aan deze uitleg (m.b.v. dagblad Trouw). De aanleiding voor die staking op 25 febr. 1941 waren de eerste grootschalige razzia’s in Nederland op 22 en 23 febr. O.a. in de buurten rond het Jonas Daniel Meijerplein te Amsterdam werden 427 Joodse mannen lukraak en met veel geweld gearresteerd. Die dagen erna werd vooral door individuele communisten opgeroepen: ‘Staakt! Staakt!!’ Burgerlijk verzet tegen die onbarmhartige razzia. De Jodenvervolging kreeg in die oorlogsjaren een ongekend hoogtepunt met de vernietigingskampen Sobibor en Auschwitz als ultieme verzamelplaatsen om te doden. Wanneer je ’t huidige Joodse museum bezoekt in Berlijn, dan zie je die vervolging geschetst over eeuwen. Verbijsterend en zo uitgebreid. Vaak initiatieven uit gemeenschappen die zich christelijk noemen. Het verband tussen deze genoemde raad van oudsten en hun verhoor van Jezus en de eeuwenlange Jodenvervolging is bizar en pijnlijk. Waar haat, discriminatie en vervolging de boventoon voeren, daar is het vuur van de dialoog uitgedoofd. Daar rest nog enkel zwartgeblakerde aarde en as. 40 dagentijd om te bezinnen, Roelof komt bij het vuur zitten!

6

* Orgelspel * Open ruimte Hoe blijf ik trouw? * Gebeden, na stilte bidden we zingend Us Heit’ Tuskentiden 229

2. Bûch de folken nei jo wet lit jo ryk op ierde komme. byn jo wil ús op it hert en wy sykhelje ferromme. 3. Jou ús hjoed ús deistich brea en ferjou wat wy misdiene, sa’t ek wy ferjûn ha, Hear, al dy’t skuldich foar ús stiene.

4. Lit oer ús gjin neare nacht, lied ús net yn blyn begearen. binne wy yn duvels macht, Hear, ferlos ús fan ‘e kweade. 5. God fan fier en hein, ús Heit, wûnder heimnis is jo namme, grut yn krêft en hearlikheid, oant yn alle tiden. Amen.

* Collecte voor het Aanloophuis in Leeuwarden Het Aanloophuis is een bekend doel in onze gemeente. Onze gemeente is er actief bij betrokken, zowel qua menskracht als materieel. Het Aanloophuis is een oecumenisch project, dat zich richt op de opvang van daklozen en mensen die een steuntje in de rug nodig hebben in Leeuwarden. Naast uw bijdrage ontvangt het Aanloophuis graag spijkerbroeken en dichte schoenen van u

We beginnen met zingen zodra de kleinsten terug zijn in de kerk * Slotlied O Jezus, hoe vertrouwd en goed NL 512: 1, 3, 4 en 5

7

3. Mijn herder en mijn held, mijn vriend, mijn koning en profeet, mijn priester die mijn schuld ontbindt, mijn weg waarop ik treed;

4. al wat ik doe, al wat ik wil, het is te zwak, te koud, maar sterk en vurig wordt mijn ziel wanneer zij U aanschouwt.

5. Zolang Gij nog onzichtbaar zijt, een zon diep in de nacht, roep ik uw nadering reeds uit omdat ik U verwacht.

* Zegenbede

Hear, wy freegje no, Jo seine op ús wei Hear, wy freegje Jo, wês mei ús eltse dei (2 x)

Amen