dorpsvisie grootegast

“Grootegast, zoals het ons nu… en straks past!”

Dorpsvisie 2010 - 2020Dorpsvisie 2010 - 2020Dorpsvisie 2010 - 2020------

1. Centrale visie 04 2. Geschiedenis van het dorp 10 3. Het dorp en bestaand beleid 12 4. Centrumfunctie Grootegast 18 5. Dorp en omgeving 24 6. Verenigingsleven 32 7. Ouderen 40 8. Werkgelegenheid 46 9. Jeugd 5010. Grijs en groen bebouwde kom 5611. Dorpsbinding 6412. Wat is een dorpsvisie 68

Inhoudsopgave

VoorwoordIn het voorjaar van 2009 is op initiatief van Dorpsbelangen Grootegast een Werkgroep Dorpsvisie in-

gesteld. Deze Werkgroep heeft met ondersteuning van de Vereniging Groninger dorpen enthousiast

gewerkt aan de totstandkoming van de voor u liggende Dorpsvisie Grootegast. Wat we onder een dorpsvi-

sie verstaan, wat het nut is van een dorpsvisie en wat precies de werkwijze in Grootegast is geweest bij de

totstandkoming van deze dorpsvisie kunt u lezen in de bijlage achterin dit boekje.

Veel bewoners van Grootegast hebben meegedacht over de inhoud van de dorpsvisie. Er zijn twee

avonden met zogenaamde keukentafelgesprekken gehouden in herberg “ In de Groote Gast”, daarnaast

heeft de commissie gesproken met vertegenwoordigers van alle organisaties en doelgroepen uit het dorp.

Vervolgens zijn de bewoners van Grootegast uitgenodigd om te reageren op de conceptversie dorpsvisie,

zowel tijdens een speciaal daarvoor belegde avond als op de markt ter gelegenheid van de opening van

de hernieuwde Hoofdstraat. Veel mensen hebben toen alsnog hun bijdrage geleverd aan het kiezen van

prioriteiten en geven van aanvullingen op het concept.

Als voorzitter van de werkgroep dorpsvisie Grootegast dank ik alle bewoners van Grootegast voor hun

enthousiasme en bijdrage aan deze dorpsvisie. De visie ontwikkelen en opschrijven is stap één. Het echte

werk moet nu beginnen. Het is fi jn te kunnen constateren dat we kunnen aansluiten bij veel initiatieven

en ontwikkelingen waar de Gemeente Grootegast, de Handelsvereniging en veel verenigingen in ons dorp

al mee gestart zijn.

Namens de Werkgroep Dorpsvisie, Hielke Westra

4 Dorpsvisie Grootegast 2010

1. Centrale visie

5

Voorafgaand aan het hoofdstuk met de uitkomsten van de keukentafelgesprekken en de interviews met alle doelgroepen en organisaties uit het dorp presenteren

we de Centrale visie op het dorp Grootegast.

Grootegast wil een dorp zijn waar je levenslang wilt en kunt leven en graag wilt instromen.

Kortom: aantrekkelijk, levensloop- en toekomstbestendig.


1 . 1 Multifunctioneel centrum / dorpshuis

Kloppend hart van een dorp met de omvang van Grootegast is een dorpshuis waar verenigingen onderdak vinden voor hun acti-viteiten en waar dorpsbewoners elkaar ontmoeten. Het dorpshuis richt zich vooral op sociale en kleinschalige culturele activitei-ten. Het dorpshuis moet dan ook gevestigd zijn op een centrale plek in het dorp. Grootschaliger activiteiten, die veelal plaats-overstijgend zijn, vinden plaats in een multifunctioneel centrum, dat buiten het centrum van het dorp is geplaatst. De planvorming in het gebied bij de Leegens past prima in deze visie.

1 . 2 Wonen in Grootegast

Grootegast wil voor zowel geboren Grootegasters als voor nieu-we inwoners een aantrekkelijk dorp zijn om in te wonen. Voor alle leeftijdsgroepen moeten het woningbestand en de voorzie-ningen aantrekkelijk zijn. Wonen in Grootegast is aantrekkelijk voor kinderen ( kinderopvang, speelvoorzieningen, onderwijs), jeugd ( jeugdhonk, sportverenigingen), starters (aantrekkelijke en goedkope huur- en koopwoningen), gezinnen (gevarieerd hui-zenaanbod, winkelvoorzieningen, gezondheidszorg) als ouderen

(woonvoorzieningen voor ouderen, gezondheidszorg, vereni-gingsleven). Het aanbod aan winkels en culturele voorzieningen en het landschap maken het aantrekkelijk voor nieuwe inwoners om voor Grootegast te kiezen. In Grootegast kun je leven van de wieg tot aan het graf, in een open gemeenschap die ook voor nieuwe inwoners voldoende te bieden heeft. Door de centrale ligging t.o.v. Drachten/Heerenveen, Leeuwarden en Groningen is het dorp aantrekkelijk voor forensen die bereid zijn tien minu-ten te rijden voor ze op de snelweg zitten.

7

1 . 3 Centrumfunctie Grootegast

Het dorp Grootegast wil een centrumfunctie vervullen in de di-recte regio (invloedssfeer gemeente Grootegast). Enerzijds door een aantal bovenlokale voorzieningen zoals het gemeentehuis, het winkelaanbod, de onderwijsvoorzieningen en het zwembad, anderzijds door het organiseren van unieke activiteiten die voor de hele omgeving aantrekkelijk zijn. Grootegast biedt voldoende ruimte aan beginnende onderne-mers en werkgelegenheid in de detailhandel en dienstverlening.

1 . 4 Omgeving en toerisme

Het dorp ligt in een natuurrijk en voor kleinschalig toerisme aantrekkelijk gebied, met een aantal toeristische trekpleisters in de omgeving zoals het coulisselandschap, de Abel Tasman route, en fietsen wandelpaden. Het is een aantrekkelijk landschap, de lucht is schoon en het dorp is, ook met het openbaar vervoer, goed bereikbaar.


Het dorp wil ondersteunend zijn aan al deze toeristische waar-den door een gevarieerd winkelaanbod, een fraaie dorpskern met aantrekkelijke eet- en drinkgelegenheden (inclusief terras), een toeristische (informatie-) voorziening en door het organiseren van zomeractiviteiten die voor inwoners en toeristen aantrek-kelijk zijn (bijvoorbeeld zomermarkt, muziekfestival, fietsen wandeltochten)

1 . 5 Imago van het dorp

Het dorp wil voor de eigen inwoners en voor de omgeving een uit-straling hebben van sprankelend, actief en toekomstgericht. ‘Spran-kelend en actief ’ is bijvoorbeeld zichtbaar in een dorpshuis en een multifunctioneel centrum waar voor jong en oud en voor verschillen-de bevolkingsgroepen activiteiten plaatsvinden. Het komt ook tot uit-drukking in een gevarieerd en bovenlokaal winkelaanbod. Het uit zich ook in het uiterlijk van het dorp: een eigentijds, aantrekkelijk centrum, goed onderhouden groenvoorzieningen evenals mooi aangelegde en onderhouden wandelpaden en parken. Het dorp is toekomstgericht: het wil een reputatie opbouwen als duurzaam dorp, bijvoorbeeld door deelname aan de milieuzak, stimulering van milieuvriendelijke ener-gie voorzieningen en duurzaam groenonderhoud.

9

Uitkomsten bevolking en actiepunten

Vanaf hoofdstuk 4 volgt een samenvatting van de belangrijkste onderwerpen die tijdens de keukentafelgesprekken en de verschillende interviews aan de orde zijn geweest, aangevuld met actiepunten en prioriteitenstelling.

Voor het kiezen van activiteiten zijn de volgende criteria leidend geweest:

• Concreet• Realiseerbaar binnen 15 jaar.• Meerdere keren genoemd• Particulier initiatief overstijgend

Eerst volgt nog een stukje geschiedenis van het dorp Grootegast, een beschrijving van het huidige dorp en het bestaand beleid.


2. Geschiedenis van het dorp door Siete de Jong

11

2. Geschiedenis van het dorp door Siete de Jong

In de middeleeuwen slingerde de enige weg door Grootegast vanaf de N.H.-kerk in Sebaldeburen naar de N.H.-kerk van Grootegast en vandaar weer

in noordwestelijke richting, naar Duisterburen. Bij de kerk was toen het centrum van Grootegast. De wegen ontstonden door een-voudigweg karrensporen te volgen, waarbij men natte gedeelten ontweek. Er waren diverse onverharde zijwegen. In de loop van de tijd verplaatste het centrum van Grootegast zich in noordelijke richting. Op de kaart die Theodorus Beckeringh in 1781 maakte heeft Grootegast al de structuur van een ‘vierkant’, gevormd door de wegen Hoofdstraat, Hoflaan, Bovenweg en Langeweg. De Langeweg en de Lutjegasterweg lagen toen iets meer westelijk. De smalle strook waarover deze weg liep is vanaf de Lutjegasterweg nog duidelijk te herkennen. In 1840 werd begonnen met de eerste verharding van de door-gaande weg. Hoewel de bewoners van de Hoflaan en Bovenweg actie ondernamen om de doorgaande weg langs hun straten te krijgen, werd toch gekozen voor de route Hoofdstraat – Lange-weg. De zogenaamde vierkantstructuur bleef bestaan tot 1948 en was voor vele Grootegasters een geliefde wandelroute voor de zondagmiddag. Tot dat jaar was er langs de bestaande wegen vol-doende ruimte om de bebouwing uit te breiden. Zo stond er aan de Langeweg vóór 1920 slechts één woning; dit veranderde echter snel na de Tweede Wereldoorlog.

De eerste uitbreiding betrof de G P Beukemalaan. Vanaf de Hoofdstraat bestond hier al de ‘zwarte reed’, met aan de rechter-zijde twee dubbele woningen die inmiddels zijn verdwenen en de nog bestaande woning van de familie Werkman, nr. 18, aan het einde van de reed. De ruimte tussen de G P Beukemalaan en de Hoflaan werd volgebouwd. Om de kom van Grootegast te ontlasten van doorgaand verkeer werd in 1966 een rondweg aangelegd die liep van de Hoofdstraat, ter hoogte van autoschadebedrijf Bos, naar de Bovenweg bij het witte kerkje. Naast particuliere woningbouw werd deze driehoek ingevuld met de gereformeerde kerk, het Hooge Heem en een groot aantal bejaardenwoningen. De bedoeling was om vervolgens het ‘vierkant’ vol te bouwen, wat maar ten dele lukte vanwege moeilijkheden met de aankoop van grond. Omstreeks 1970 werd een tussenplan ontworpen: De Noord. Ook was intussen ten westen van De Noord, langs de Hoofdstraat, een industriepark aangelegd. Aan het einde van de vorige eeuw was het plan De Noord, en intussen ook ‘het vierkant’ dat de naam ‘Molen-berg’ meekreeg, volgebouwd. Aan het begin van deze eeuw werd het grootse plan ’t RoblesPark ontworpen en voor een deel ingevuld. Als dit plan gereed zal zijn, krijgt Grootegast een totaal ander aanzien. De oude vierkantstruc-tuur zal dan nog moeilijk te herkennen zijn.


3. Het dorp en bestaand beleid

13

Grootegast is de hoofdplaats van de gemeente Grootegast. Eén van de tien dorpen in de gemeente. Grootegast ligt 20 km ten westen van de stad Groningen en vlakbij de grens met Friesland.

Gemeente Grootegast maakt deel uit van het Westerkwartier, samen met de gemeentes Marum, Zuidhorn en Leek.

Op 1 januari 2009 wonen er 3397 mensen in Grootegast (12190 in de totale gemeente), waarvan 1668 mannen en 1729 vrouwen. Samen bewonen zij 1397 woningen. Sinds 1990 is het

inwoneraantal van de gemeente gegroeid met ongeveer 1000, het aantal woningen gestegen met 600.


3 . 1 Bestaand overheidsbeleid

De dorpsvisie is ontstaan uit meningen en ideeën van dorpsbe-woners. Ook de diverse overheden hebben echter al ideeën ontwikkeld over de dorpen. In deze paragraaf een kleine selectie uit de verzameling vastgesteld overheidsbeleid. Verschillen tus-sen de dorpsvisie en vastgesteld overheidsbeleid dagen uit om het beleid veranderd te krijgen, overeenkomsten kunnen worden beschouwd als “kansen”.

3 . 2 Beleid Gemeente Grootegast

Gemeente Grootegast geeft in een tweetal visiedocumenten de gewenste ontwikkeling van het dorp Grootegast weer. Het zijn: “De koers verlegd” (2002) en “Kompas op 2015” (2008). In het eerste document geeft zij aan, voor het dorp Grootegast als cen-trale kern, te streven naar:• Een hoofdkern met hoogwaardige centrumvoorzieningen• Versterken van de functie van het park Notoaristuun• Een goed geoutilleerd gezondheidscentrum• Dependance van een brede schoolgemeenschap.

Toen in 2008 het beleid werd geëvalueerd werden er nieuwe doelen gesteld. De koers wordt verlegd naar woon- en leefge-meente. Dit uit zich ondermeer in de aanleg van fietsen wan-delpaden, het realiseren van lokale sporten welzijnsvoorzienin-gen en het feit dat het dorp Grootegast steeds meer het karakter krijgt van centrum van de gemeente. De komende tien jaar komt het accent meer te liggen op zelfredzaamheid van de burger en privatisering van voorzieningen. De doelstelling van het Jeugd-beleid is “het scheppen van voorwaarden voor een duurzame toekomst”, gericht op een ononderbroken ontwikkelingslijn van

15

3. 3 PlattelandsbeleidEU, provincie, gemeente met bewoners en lokale organisaties

Het Westerkwartier wordt gekenmerkt door het gevarieerde land-schap, een prettig woonklimaat en de aanwezigheid van landbouw. De komende jaren wordt vanuit het Programma Landelijk Gebied verder gewerkt aan natuurontwikkeling, een toeristische aantrek-kelijk Westerkwartier en een prettig woon- en werkklimaat. Het Programma Landelijk Gebied Westerkwartier biedt kansen voor de thema’s als Landbouw en landschap, Leefbaarheid en platte-landseconomie, Identiteit, cultuur en toerisme, Samenwerken en netwerken. Overheden, maatschappelijke organisaties, onderne-mers en inwoners denken samen na over de toekomst van een vi-taal platteland. In het Programma Landelijk Gebied zijn de lijnen uitgezet voor de periode van 2007 tot en met 2013. Voor de uitvoering van het Programma Landelijk is provincie-breed ruim € 215 miljoen beschikbaar. Dit geld is afkomstig van de Europese Unie, de rijksoverheid en de provincie. Ook gemeenten, waterschappen en maatschappelijke organisaties dragen bij. Voor initiatieven in het Westerkwartier is tot en met 2013 bijna € 7,8 miljoen beschikbaar. Het plattelandshuis Westerkwartier biedt on-dersteuning aan initiatiefnemers. Het plattelandshuis is gevestigd in Grootegast, naast het gemeentehuis.

0-23, met het accent op de allerjongsten. Om de kwaliteit van het buitengebied te handhaven moet er gezocht worden naar nieuwe functies voor de terugtrekkende landbouw. Nieuwe economische dragers. Ten aanzien van de woningbouw wordt voor Grootegast na 2010 uitgegaan van een bescheiden groei. Nieuwbouw in de wijk ’t RoblesPark en het centrum en ontwik-keling van het gebied tussen de Middellaan, de Hoofdstraat en de G.P.Beukemalaan.


3 . 4 Provinciaal Omgevingsplan (POP)

Centrale uitgangspunten van het POP

• Werken aan een duurzame samenleving (inclusief Wonen Welzijn Zorg)• Eigen karakter handhaven en versterken (landschap, cultuur historie)

Het karakter van onze provincie wordt bepaald door de leven-dige stad Groningen, temidden van de rust en ruimte van het ommeland met zijn mooie en gevarieerde landschappen, karak-teristieke boerderijen en dorpen. Zuidelijk Westerkwartier is één van de karakteristieke deelgebieden.

Sterke steden en vitaal platteland

Hieronder verstaat men het streven naar zuinig ruimtegebruik, door bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen altijd eerst optimaal gebruik te maken van de beschikbare ruimte, die zonodig door herstructurering beschikbaar wordt gemaakt.

De landbouw is een belangrijke economische drager van het plat-teland. Het POP wil de verdere ontwikkeling van een hoogwaardige en duurzame landbouw ondersteunen. Dit biedt ruimte voor schaal-vergroting en verbreding met activiteiten zoals water- en natuur-beheer, recreatie, en zorg. Ook wil het POP mogelijkheden bieden voor niet-agrarische functies bijvoorbeeld in vrijkomende gebouwen in het buitengebied.

17

andere langs het Dwarsdiep. Wonen en bedrijvigheid concentre-ren zich op de gasten en in de bebouwingslinten. Van oudsher is er een sterke economische dynamiek door overwegend klein-schalige agrarische bedrijvigheid en een levendige platteland-seconomie. Door de schaalvergroting in de landbouw ontstaat druk op het houtsingellandschap. De groeiende bedrijvigheid in de bebouwingslinten brengt het risico op verrommeling met zich mee. We willen naast een zorgvuldige inpassing van de agrari-sche schaalvergroting in goede samenwerking met het gebied zorgen voor een duurzaam beheer van het houtsingellandschap. We willen ruimte geven voor verdere groei van de bedrijvigheid in de bebouwingslinten met behoud van het kleinschalige karak-ter ervan. Dit doen we bijvoorbeeld door voorwaarden te stellen aan de aard en omvang van deze bedrijvigheid.Tenslotte willen we het Zuidelijk Westerkwartier samen met de gemeenten nog aantrekkelijker maken als woongebied door het gebiedseigen karakter van de woonlinten te versterken, bijvoorbeeld door kennis en deskundig-heid aan te bieden bij het zorgvuldig inpassen van nieuwe bebouwing.

Specifiek over het Zuidelijk Westerkwartier schrijft het POP:

`Het Zuidelijk Westerkwartier heeft grotendeels een weg-dorpenlandschap. Hier liggen besloten ruggen (gasten) met houtsingels en daartussen open laagten. Het uiterste zuiden

is een veenkoloniaal landschap met kanalen en wijken. In de laagten bevinden zich gebieden met kwetsbare natte natuurwaar-den die deel uitmaken van de ecologische hoofdstructuur, onder

´


4. Centrumfunctie Grootegast

19

Het dorp Grootegast is het hoofddorp van de gemeente Grootegast. Dat geeft het dorp automatisch een centrumfunctie voor de gemeente Grootegast, alleen al

door de aanwezigheid van het gemeentehuis. Grootegast heeft daarnaast enkele speciaalzaken die klanten uit de regio aantrekken en een voort-

gezet onderwijsaanbod met een regionale functie.


4 . 1 Gemeente Grootegast

Bij een eventuele gemeentelijke herindeling of verregaande samenwerking met omringende gemeenten moet in Grootegast een “servicepunt” blijven voor de meest gebruikte diensten zoals paspoorten en uittreksels. Uitbreiding van de openingstijden in de avonduren zou voor werkenden en scholieren een welkome service zijn. Voor het ophalen van officiële documenten en het contact met de gemeente is het prettig dat het gemeentehuis dichtbij is. De communicatie tussen gemeente en burgers vraagt nog wel om verbetering.Het aantal inwoners zou door een groter aanbod van betaalbare huurwoningen kunnen groeien, waarmee de leegloop van vooral jongeren tegen zou kunnen worden gegaan.

Vanwege de steeds complexere rol van de overheid en het handhaven van de kwalitatieve dienstverlening zal de gemeente Grootegast misschien meer moeten samenwerken, bijvoorbeeld met Leek, Marum en/of Zuidhorn. Dat kan echter ook tot gevolg hebben dat de gemeente Grootegast zijn eigen gezicht verliest.

4 . 2 Winkelaanbod

Er is een aantal wensen ten aanzien van het winkelaanbod: bril-len, boeken, schoenen, muziek, sieraden, vis, kip- en streekpro-ducten zouden in het dorp gekocht moeten kunnen worden. HEMA, Scapino of Zeeman zijn publiekstrekkers. De kracht van het huidige aanbod komt door het aanbod speciaalzaken. Het voorkomt dat mensen voor dit soort aankopen naar de grotere omliggende plaatsen gaan. De winkels zouden wel overeenstem-mende openingstijden moeten hanteren, waardoor het voor klan-ten duidelijker wordt wanneer ze in Grootegast terecht kunnen. Meer parkeervoorzieningen is een verbetersuggestie die met de bereikbaarheid van de winkels te maken heeft. De vrijdagmarkt hoort op het marktplein thuis en moet daar zo snel mogelijk weer terugkomen.

4 . 3 Openbaar vervoer

Dat de bus door de Hoofdstraat rijdt is goed voor de bereikbaar-heid per bus. Een overdekte bushalte zou welkom zijn. De busver-binding in de weekeinden en de schoolvakanties mag uitgebreider. De verbinding naar Leeuwarden is lastig en duurt te lang, omdat je vaak moet overstappen in Drachten, Surhuisterveen of Buitenpost.

21

4 . 4 Uitstraling

Naar verwachting krijgt Grootegast met het nieuwe centrumplan een totaal andere uitstraling die positief zal uitwerken. Mis-schien is daar ook plaats voor een leuk terras.

Vanuit het oogpunt van veiligheid zou het beter zijn dat de bussen de Hoofdstraat mijden, maar met betrekking tot de bereikbaarheid van het openbaar vervoer en de bouw van de seniorenappartemen-ten in het centrum heeft het handhaven van de bushalte aan de Hoofdstraat een voorkeur. Voorgesteld is om de busroute door de Hoofdstraat na twee jaar te evalueren.


Centrumfunctie GrootegastActie Verantwoordelijk Rol dorpsbelangen Prioriteit Planning

Uitbreiding openingstijden gemeentehuis

Gemeente Voorstel doen Hoog 2011

Diversiteit in het winkelaanbod (kleinschalig en speciaal) door het voeren van actieve acquisitie. Specifieke acquisitie voor horeca-gelegenheid met terras.

Handelsvereniging actief

Gemeente voorwaarde scheppend

Ondersteunend Hoog Continue aandacht; 2010-2015

Vrijdagmarkt weer terug op het plein

Gemeente Aanjagend Hoog 2011

Evaluatie OV door Hoofdstraat na 2 jaar.

Dorpsbelangen Aanjagend Gemiddeld 2012

Overdekte bushalte in de Hoofdstraat

Gemeente Aanjagend Laag

Verbeterde OV verbinding Leeu-warden en uitbreiding dienstrege-ling weekend en vakanties. Onder-zoek naar de mogelijkheden

Gemeente / Q-Buzz Aanjagend Laag

23

ConclusieCentrumfunctie GrootegastDe huidige centrumfunctie wordt gekoesterd. De inzet zou moeten zijn: hand-haven en zo mogelijk uitbreiden met aandacht voor de diverse doelgroepen. Grote aandacht voor uitbreiding winkelaanbod en een terras in het centrum, waardoor Grootegast ook voor bezoekers aantrekkelijker wordt.


5. Dorp en omgeving

25

Bewoners en bezoekers ervaren het landschap rond Grootegast als een pluspunt, maar de aanvullende voorzieningen die het geheel zouden moeten aan-kleden ontbreken soms nog of zijn te weinig bekend. In dit hoofdstuk de

suggesties om bezoekers langer vast te houden en het dorp een gezelliger uitstraling te geven .


5 . 1 Promotie

Het omliggende landschap is genoemd als één van de sterkste punten van het dorp Grootegast. Dit moet in stand gehouden worden. Er moet dus ook worden aangeplant en niet teveel gekapt. Aan de bekendheid van deze mooie omgeving schort het nog en er valt veel te verbeteren door middel van promotie via bijvoor-beeld een toeristisch informatiepunt. Zo kan meer bekendheid worden gegeven aan bijvoorbeeld het Abel Tasmankabinet in Lutjegast (cultuur), het Informatiecentrum over de natuur in Kornhorn (Curringherveld), de kunstenaars in het dorp, wandel en fietsroutes etc. Daarbij is ook de uitbreiding van horeca met gastvrije terras-jes van belang, vooral in de zomermaanden. Toeristen kunnen overdag in de kern van Grootegast niet terecht voor een kopje koffie of iets te eten, waardoor ze Grootegast links laten liggen. Een koffie- of theehuisje, een bakker met terras, een cafeetje of iets dergelijks zou daarom niet alleen leuk zijn voor de uitstraling maar ook zeer gewenst als toeristische voorziening.

5 . 2 Aanzien van het dorp

Grootegast is niet gezegend met veel beeldbepalende panden. De weinige die er zijn moeten dan ook behouden blijven. De wens is om beeldbepalende panden op te laten knappen met subsidie. De herenboerderij aan het begin van het dorp (vanuit de richting Sebaldeburen) zou mooi opgeknapt kunnen worden ( bijvoor-beeld tot appartementen). Het pand bepaalt het aanzien van het dorp. Binnen de inrichting van het dorp mag een podium op het marktplein niet ontbreken. Deze wordt binnenkort gerealiseerd. Tevens moet een goede plek worden gevonden voor de kermis en de markt.

27

5.4Wandelenenfietsen

Wandelpaden zouden verhoogd, verhard en beter onderhouden moeten worden, omdat ze onverhard regelmatig te nat zijn om te bewandelen en indien verhard ook toegankelijk zijn voor rol-stoelgebruikers en wandelwagens. Denk daarbij aan de paden in de Notoaristuun en de paden in het Kolonelsbos. Voor het verbe-teren van de veiligheid kan verlichting op verschillende plekken een oplossing bieden, denk aan de polder, de Notoaristuun en Duisterburen.

De bewegwijzering bij de wandelpaden moet ook verbeterd worden en wandelroutes zouden aangeduid moeten worden met paaltjes of met “knooppunten” om zelf te bepalen hoe (ver) te wandelen en/of te fietsen. Een suggestie voor een aanvullend pad is het kerkenpad van Duisterburen naar Doezum. Dit betreft een oud pad dat loopt van het Wevershúske richting Doezum, deels over het land van een particuliere eigenaar.Buiten het dorp (Kolonelsbos maar ook ten zuiden van Groo-tegast) zouden meer bankjes en picknicktafels geplaatst moeten worden.

5 . 3 Overnachting

Overnachtingsmogelijkheden zijn er maar weinig in Grootegast, daarvan zouden er best meer mogen komen. Er wordt gedacht aan kleinschalige voorzieningen zoals een bed & breakfast, een minicamping of een kampeerboerderij. Een jachthaven in com-binatie met een doorgaande vaarroute zou wellicht ook helpen toeristen langer vast te houden in het dorp.


5 . 5 Activiteiten en voorzieningen

Het zou leuk zou zijn als er regelmatig fiets-/puzzeltochten georganiseerd zouden worden over bestaande paden of als er een fietsvierdaagse werd georganiseerd. Ook de Notoaristuun leent zich uitstekend voor activiteiten voor jong en oud.

Vanaf de tijdelijke berg grond nabij de gaslocatie in het Robles-Park heb je een prachtig uitzicht over Grootegast. Daar zou meer mee gedaan kunnen worden. Kardinge in de stad Groningen kent een vergelijkbare bult en is een mooi voorbeeld van hoe het zou kunnen. In Grootegast wordt gedacht aan een survivalbaan, winterse activiteiten of outdoor activiteiten.

Een manege zou een goede aanvulling zijn op het bestaande recreatieve aanbod, in combinatie met ruiterpaden. Deze paden moeten apart van de fietspaden blijven, omdat fietsers en paarden slecht samen gaan.

Natuurlijke speeltoestellen in het Kolonelsbos zou dit deel van Grootegast aantrekkelijker maken voor (gezinnen met) kinde-ren. Grootegast kent een actieve afdeling van het IVN. Deze kan prima betrokken worden bij de uitvoering van onderdelen van de dorpsvisie.

5 .6 Ontwikkeling en stimulering

Er zijn wel subsidies beschikbaar voor onderhoud van het land-schap en/of recreatieve initiatieven van bewoners maar men is hiervan onvoldoende op de hoogte. Er komen daardoor minder initiatieven van de grond dan mogelijk zou zijn. Het Plattelands-huis kan daar een rol in hebben.


Actie Verantwoordelijk Rol dorpsbelangen Prioriteit Planning

Realisatie ondersteuningsfaciliteit/toeristisch informatiepunt

Dorpsbelangen, OndernemersPlattelandshuis, Staatsbosbeheer

Aanjagend Gemiddeld 2011-2015

Beeldbepalende panden in beeld brengen en voorstellen tot behoud

Commissie monumentaal Grootegast Volgend Hoog 2011 Continueaandacht

Herstel kerkenpad Grootegast/Doezum

In te stellen werkgroep bestaand uit:Dorpsbelangen Grootegast en aanslu-iten bij dorpsbelangen DoezumGemeente, Staatsbosbeheer

Aanjagend Hoog 2010-2015

Realisatie natuurlijke speeltoestel-len in het Kolonelsbos

In te stellen werkgroep bestaand uit particulieren

Aanjagend Hoog 2010-2012

Verharden en rolstoel/wandelwa-gen vriendelijk maken van wandel-paden in de Notoaristuun en het dorpsbos

Gemeente Aanjagend Gemiddeld 2013

Aanjagen realisatie overnacht-ingsmogelijkheden

Particulier initiatiefGemeente voorwaarde stellend

Aanjagend Gemiddeld/laag 2014/2015

Outdoor activiteiten en manege Particulier initiatiefGemeente voorwaarde stellend

Wervend Gemiddeld/laag 2015/2016

Realisatie vaarroute ten noorden van Grootegast

Gemeente/provincie Stimulerend Laag

Meer bankjes/picknicktafels Gemeente Stimulerend Gemiddeld 2013

Dorp en omgeving

31

Dorp en omgevingDe mogelijkheden die Grootegast te bieden heeft, moeten beter bekend worden gemaakt en benut. Aanvullende kleinschalige voorzieningen zijn noodzakelijk om een betere uitstraling, meer woongenot en een grotere aantrekkingskracht op be-zoekers te kunnen realiseren. Naar aanleiding van de dorpsvisie zou Dorpsbelan-gen hier een werkgroep voor kunnen instellen, om ideeën verder uit te werken tot projectplannen en subsidieaanvragen.

Conclusie


6. Verenigingsleven

33

Grootegast heeft veel te bieden op het gebied van sport en cultuur. Sommige doelgroepen komen wat minder aan hun trekken. Wat zijn de hedendaagse

behoeftes? En hoe denken de bestaande verenigingen hun functioneren te kunnen verbeteren? Voldoen de voorzieningen aan eisen voor de toekomst? Een combinatie van bestaande activiteiten kan leiden tot

nieuwe onverwachte evenementen. Zo zou een combinatie van dance-mix en de toneelclub kunnen leiden tot een dorpsmusical.


6 . 1 Activiteitenaanbod en bekendheid

Het ontbreekt aan een duidelijk overzicht waar wat wanneer te doen is. Mensen weten niet waar ze naar toe kunnen terwijl er feitelijk voldoende aanbod is. Soms vinden activiteiten tegelijker-tijd plaats omdat er niet is afgestemd. Afstemming en samenwer-king kunnen dit probleem oplossen. Voor de jongere jeugd is het aanbod van activiteiten en vereni-gingen te beperkt. Denk daarbij aan de groep 7-12 jaar en 12-16 jaar. De alom aanwezige natuur zou beter benut kunnen worden voor de vrijetijdsbesteding van de jeugd. Scouting- en survival activiteiten zijn bij de jeugd gewild en voorkomen dat ze zich gaan vervelen en op straat gaan rondhangen. In de zomer is het activiteitenaanbod mager. In 2009 maakte Robles Rock (zomer rockhappening in Grootegast) een flitsende start. Het is daarom goed dat het de bedoeling is van Robles Rock een jaarlijks terug-kerend evenement te maken.

Het verenigingsleven is van oudsher mede door kerkelijke stromingen bepaald. Dit onderscheid vervaagt gelukkig meer en meer maar is her en der nog zichtbaar. Er zou veel meer

gezamenlijk gedaan kunnen worden. Dat komt ten goede aan de gemeenschapszin. Ook op cultureel gebied mag gerust wat meer en een gevarieerder aanbod komen.

35

Voor wat betreft de functies: In een dorpshuis kunnen ouderen biljarten, sjoelen en koffiedrinken en is mogelijk ook een plekje voor een zorgloket. Een dorpshuis biedt ook ruimte aan vereni-gingen om te vergaderen.

Jongeren moeten een plekje kunnen krijgen in een Multifunc-tioneel Centrum, waar ook een breder cultureel aanbod moet zijn. Zo zou bijvoorbeeld in een MFC filmavonden georganiseerd kunnen worden.

Als we kijken naar de locaties, zou een dorpshuis, dat zich richt op sociale en kleinschalige culturele activiteiten, centraal in het dorp een plaats moeten krijgen. Anders kan het nooit het klop-pend hart van het dorp worden. Grootschaliger activiteiten met een dorpsoverstijgend karakter kunnen plaatsvinden in een MFC aan de rand van het dorp.

6 . 2 Accommodaties algemeen

Er zijn te weinig betaalbare verenigings- en oefenruimtes beschikbaar. Met name het toneel, de muziek (Oranje en Woud-klank) en de jeugd zitten klem. Verenigingen wijken nu vaak uit naar de dorpen in de omgeving of zitten versnipperd door het dorp.


6 . 3 Sportaccommodaties

De tennisvereniging en jeu de boules faciliteiten zijn onlangs opgeknapt en hebben nu een mooie faciliteit. De banen en het clubhuis/de kantine zijn op orde.Voor de sportfaciliteiten rondom de Leegens loopt momenteel een traject om mogelijk te komen tot privatisering. Aanleiding daarvoor is:

• De kleedaccommodatie van de FC Grootegast is hard aan renovatie toe.• De Leegens is ook aan renovatie toe.• Er zijn wensen betreffende het parkeren.• Vanuit het dorp is er vraag naar grotere vergaderen oefenruimtes.• Wanneer deze problematiek afzonderlijk van elkaar opgepakt wordt ontstaat er geen meerwaarde.

De partijen rondom De Leegens (FC Grootegast, zwembad en gebruikers van de sporthal, dorpsbelangen Grootegast en Doe-zum) werken momenteel samen om het traject van privatisering te onderzoeken. De huidige status is dat de deelnemende partijen een wensen-lijstje hebben opgesteld waar een architectenbureau nu mee aan de slag is gegaan. In dit wensenlijstje is ook een kunstgrasveld genoemd. Voor de voetbalverenigingen en de scholen zou dit een welkome aanwinst zijn.

Privatisering biedt mogelijkheden om het gebied een multifunc-tioneel karakter te geven, wellicht in de vorm van ruimte voor de kinderopvang/BSO en repetitieruimte voor de muziekver-enigingen. Op die manier kan privatisering aansluiten bij de door de bewoners uitgesproken behoefte aan een multifunctioneel centrum. Deze ruimte moet uitdrukkelijk niet de functie krijgen van een dorpshuis.

37

6 . 4 Activiteitenaanbod en bekendheid

Grootegast beschikt over voldoende sportaanbod. Voetbal, badminton, volleybal, gymnastiek/dance-mix en tennis zijn de meest beoefende sporten. Sinds kort is er ook een sportschool in Grootegast gevestigd waar veel gebruik van gemaakt wordt.In het algemeen zijn de verenigingen “traditioneel en intern” ge-richt. De gymnastiekvereniging wijkt hiervan af door dancemix aan te bieden. “Huis van de Sport” probeert via het BOS-project sporten en activiteiten aan te bieden. Het zou goed zijn wanneer het BOS door samenwerking meer kansen biedt aan bestaande verenigingen.

Organisatorisch en financieel zijn de verenigingen gezond en op sterkte. Het gebrek aan vrijwilligers is een probleem maar nog niet in die mate dat verenigingen niet meer kunnen draaien.

De relatie tussen sport en onderwijs wordt in de praktijk nog te weinig gelegd. De indruk bestaat dat op scholen onvoldoende het besef heerst dat ook kinderen in Grootegast te weinig bewegen.


VerenigingslevenActie Verantwoordelijk Rol dorpsbelangen Prioriteit Planning

Het laten verschijnen van een flyer/dorpskrant voor afstemming van activiteiten

Handelsvereniging,Dorpsbelangen

Meewerkend Hoog 2010, Continue aandacht

Start onderzoek realisatie dorpshuis Grootegast

Werkgroep bestaande uit dorps-belangen en toekomstige gebruikers

Aanjagend Hoog Start 2010Realisatiefase 2015

Realisatie MFC en privatisering rondom de Leegens

Gemeente, zwembad, VV Grootegast, dorpsbelangen, Kinderkwartier

Meepratend, sturend Hoog Start 2010Realisatie 2015

Combinaties zoeken in huidig sportaanbod

Sportverenigingen/toneelvereniging/muziekverenigingenHuis voor de Sport

Aanjagend Hoog Continue aandacht

Uitvoering BOS-projecten Huis voor de SportGemeenteSportverenigingen

- Hoog 2010-2014

39

Verenigingsleven ConclusieEr is veel te doen, maar het schort nogal eens aan de bekendheid van dit aanbod. Voor de jeugd van 7-12 jaar en 12-16 jaar zijn er onvoldoende accommodaties en activiteiten.

Oplossingen worden veelal gezocht in een nieuwe accommodatie waar alles samen komt. Aan een combinatie tussen sport en sociaal- culturele activiteiten wordt niet gedacht vanwege uiteenlopende locatievoorkeuren. Sport vraagt vooral om veel ruimte en sociaal-cultureel activiteiten vragen juist om een cen-trumplek.


7. Ouderen

41

Naast jeugd nemen ook ouderen een belangrijke plaats in binnen de dorpsge-meenschap. Passende woningen, goede zorg en toegankelijke activiteiten zijn

een voorwaarde om deze groep in het dorp te behouden en actief te laten meedraaien in de gemeenschap.


7 .1 Huisvesting

De staat van onderhoud van voetpaden c.q. trottoirs is slecht, daar hebben ouderen last van, dus moet er iets aan gedaan wor-den. De beperkte parkeerruimte bij het zwembad zou uitgebreid moeten worden, zodat ouderen daar gemakkelijker kunnen komen.

Levensloopbestendige woningen/appartementen boven de winkels zijn gewild onder ouderen maar kunnen ook geschikte huisvesting zijn voor gehandicapten. De voorzieningen zijn dan direct bij de hand. Zowel het appartement als de winkelstraat kan drempelloos ingericht worden waardoor het toegankelijk wordt voor mensen met lichamelijke beperkingen. Voor ouderen en gehandicapten zijn er onvoldoende geschikte woningen, zoals in Oldekerk “ De Elzenhof ”.Naast betaalbaarheid gaat het ook om bijvoorbeeld een slaapka-mer op de begane grond van een bestaande woning. Hiervoor is vaak een lange wachtlijst bij de woningbouwcorporatie Wold en Waard.

Voor het aanpassen van woningen, denk aan het installeren van een traplift, verleent de gemeente subsidie. De voorlichting daarover zou beter kunnen, zodat meer mensen ervan kunnen profiteren. Ook zou de aanvraag wat sneller in behandeling geno-men kunnen worden.

De capaciteit en het aanbod van het verzorgingstehuis moeten worden vergroot omdat de dorpssamenleving vergrijst. Over de kwaliteit van ’t Hooge Heem is men tevreden.

43

7 . 2 Voorzieningen

Een seniorencafé met biljart wordt nog gemist. Een dergelijke gelegenheid heeft een stimulerend effect. Een ouderenwerker zou ouderen kunnen begeleiden, zodat ze langer kunnen blijven meedoen. Eventuele problemen kunnen dan tevens vroegtijdig gesignaleerd worden aangezien ‘de ouderen van nu’ niet snel zelf om hulp vragen.

Voor ouderen zonder aanvullend pensioen is de contributie van verengingen snel te hoog. Regelingen in het kader van de WMO waarop bij de gemeente aanspraak kan worden gemaakt zijn nog bij te veel ouderen onbekend. Dat zou veel beter moeten.


Ouderen


Betere voorlichting over diverse regelingen en snelle afhandeling van aanvragen

Gemeente Volgend Hoog 2010, Continue aandacht

Terugkeer van de ouderenwerker Gemeente Aanjagend Hoog 2010, Continue aandacht

Toezien op voldoende levens-loopbestendige woningen. En voldoende capaciteit in verzorgingstehuis

Wold & WaardGemeenteZonnehuisgroep

Volgend Hoog 2010, Continue aandacht

Realisatie seniorencafé in het dorpshuis

Zie actie onder hoofdstuk 3

45

Ouderen ConclusieHet meedoen van ouderen aan het dorpsleven vraagt om wat fysieke aanpassin-gen van de buitenruimte maar ook van het woningaanbod. Dit laatste moet zo veel mogelijk in de buurt van de voorzieningen en levensloopbestendig zijn. Er moeten op ouderen gerichte activiteiten worden georganiseerd om ze betrokken te houden bij het dorpsleven.


8. Werkgelegenheid

47

Werken doen veel Grootegasters buiten het dorp. Voor grootschalige werkgelegenheid leent Grootegast zich niet; men richt zich op groei

in de detailhandel en de recreatiesector voor een dynamische en aantrekkelijke uitstraling van het dorp.


8 .1 Vestigingsklimaat

Als de gemeente een beter vestigingsklimaat zou scheppen voor de industrie, zou dat misschien werk kunnen opleveren. Echter, er zijn nog wel wat leegstaande bedrijfsgebouwen beschikbaar waar blijkbaar geen vraag naar is. Mogelijk willen bedrijven toch liever dichterbij de A7 zitten. Men is blij met grotere werkgevers, ook als het gaat om het verzorgen van stageplekken.

Groei verwacht men meer van de detailhandel en de dienstver-lening. Te denken valt daarbij aan de recreatiesector, of ander-soortige kleine bedrijven met maximaal 10-20 medewerkers, die passen in het landschap. Alle mogelijkheden om startende ondernemers te helpen en/of te ondersteunen moeten worden benut. Het is voor de jeugd ook leuk om vakantiewerk te doen en stage te kunnen lopen bij bedrijven in de buurt.

Grootegast moet werken aan het verbeteren van de aantrekkings-kracht/uitstraling. Werkgelegenheid draagt bij aan een positieve uitstraling: waar werk is willen mensen ook wonen.

49

Grootegast richt zich vooral op de woonfunctie en niet op de werkfunctie, met uitzondering van de werkgelegenheid in de detailhandel, de dienstverlening en recreatie.

Conclusie werkgelegenheid


Structureel contact onderhouden met Handelsvereniging en industrieThema avonden houden met b.v.stipo-coach, Kamer van Koophandel etc.

Dorpsbelangen Handelsvereniging

Aansturend Hoog Continue aandacht

Activeren goed ondernemersklimaat

Gemeente Observerend Hoog Continue aandacht

Toegankelijk loket voor goede ondersteuning ondernemer

Gemeente Observerend Hoog Continue aandacht

Stageplaatsen en vakantiebanen lokaal invullen

HandelsverenigingIndustrievereniging, Welzijnsorganisaties,Sportverenigingen,Voortgezet onderwijs

Stimulerend Hoog 2011, Continue aandacht


9. Jeugd9. Jeugd

51

Grootegast is in het verleden negatief in het nieuws geweest toen er pro-blemen waren met hangjongeren. Voor deze groep is in het dorp maar weinig te doen. Hier moet aan gewerkt en in geïnvesteerd worden om

de jeugd voor de toekomst te behouden voor het dorp en de ver-grijzing tegen te gaan. Bovendien is slechte pers niet gunstig voor

het imago en de aantrekkelijkheid van het dorp.


9.1 Activiteiten

Het hebben van een kroeg in het centrum voor de 16+-jongeren, waar ze elkaar kunnen ontmoeten en waar ze kunnen biljarten of darten, wordt als een noodzaak ervaren. Op bijzondere dagen zou je voor alle leeftijden activiteiten kunnen aanbieden in het jongerencentrum. Jongeren zouden daarbij wel professionele ondersteuning moeten krijgen van een jongerenwerker.Voor de groep 7-12 is behoefte aan meer buitenschoolse activi-teiten. Denk ook aan muziekonderwijs.

Betaalbare starterwoningen zijn schaars (alleenstaand en samen-wonend). Er is vraag naar zowel huur- als koopwoningen. (Koop-woningen tot 150.000 euro.) Als er niets bij wordt gebouwd, verdwijnt de jeugd van Grootegast naar naburige dorpen of naar de stad. Leegloop moet voorkomen worden. Activiteiten voor de 25+ jeugd zijn te schaars, ook voor deze doelgroep zou vaker iets georganiseerd moeten worden.

Er zouden best wat speelvoorzieningen bij mogen komen in Grootegast. Het Kolonelsbos zou hiervoor een geschikte plek zijn. Spelen en het beleven/ervaren van het landschap kan daar-bij hand in hand gaan. Elders in het dorp zijn kleinere wijkspeel-plaatsen gewenst (bv. omgeving Lijsterbesstraat).

53

De plannen van de Woldborg om een nieuwe locatie te bouwen nabij de Leegens worden ondersteund. Op deze locatie kan een nieuwe school een belangrijke rol spelen in het multifunctionele gebied en ge-lijk een schakel vormen tussen het dorp en het gebied bij de Leegens.De kinderopvang zou wel wat moderner mogen. Meer ruimte voor buiten en binnen creëren en het achterstallig onderhoud wegwerken.

9.3 Vrijetijdsbesteding

Er is bij de jongsten belangstelling voor balletles en er is behoefte aan een breder aanbod in het muziekonderwijs. Een breder cul-tureel aanbod komt het imago van Grootegast ook ten goede. Het oprichten van Stichting Mensenwaark en de culturele com-missie Grootegast is in dit kader een positieve ontwikkeling.

Een droomwens van de jeugd is een bioscoop in Grootegast. Wellicht dat het MFC hierin een rol kan spelen door het organi-seren van filmavonden.De huidige jeugdraad verdient meer ondersteuning zodat in een gezamenlijke aanpak de jeugd meer betrokken raakt.

9.2 Onderwijs

Onderwijsvoorzieningen, basis- en voortgezet onderwijs, zijn er voldoende in Grootegast. De vorm van voortgezet onderwijs die we nu in Grootegast hebben wordt gekoesterd. De huisvesting is echter niet meer ingericht op het onderwijs zoals dat tegenwoor-dig wordt gegeven.


JeugdActie Verantwoordelijk Rol dorpsbelangen Prioriteit Planning

Meer financiële ruimte en verdere professionalisering jeugdwerk

Gemeente Aanjagend Hoog 2010, Continue aandacht

Stageplaatsen ( ook maatschappe-lijke stages) en vakantiewerk creëren

HandelsverenigingIndustrievereniging WelzijnsorganisatiesSportverenigingen

Stimulerend Hoog 2011, Continue aandacht

Onderzoek uitbreiding, versterking en integratie van culturele activ-iteiten (bv ballet, musical)

Muziekschool Toneelvereniging Muziekverenigingen

Aanjagend Hoog 2011

Meer kleine speelvelden Buurt Stimulerend/ondersteunend Gemiddeld 2013

Stimuleren jeugdraad 12 tot 18 jarigen

Gemeente Aansturend Hoog

55

Jeugd ConclusieGrootegast moet investeren in jeugdvoorzieningen. Zowel voor de jongste, als voor de wat oudere jeugd. De basisschool verbreden met functies, buiten spelen en sport bevorderen, gecreëerde hangplekken c.q. jeugdhonk en/of dorpscafé realiseren, aansprekende activiteiten organiseren, etc. Liefst in combinatie met de andere doelgroepen in het dorp, bijvoorbeeld in het dorpshuis. Voor uitvliegende jeugd zou huisvesting beschikbaar moeten zijn om ze te behouden voor de dorpssamenleving.


10. Grijs en groen bebouwde kom

57

Onderhoud van de openbare ruimte is van invloed op de uitstraling en het aanzien van het dorp. Het Centrumplan wordt in de loop van 2009/2010

gerealiseerd, waardoor eindelijk het “gat” in het centrum wordt opge-vuld en het dorpsbeeld verbetert. Voor veiligheid en onderhoud aan

bestaande wegen en groen zijn ook nog wat suggesties gedaan.


10.1 Veiligheid

Veel middelbare schooljeugd gaat op de fiets naar school, over het fietspad richting Surhuisterveen of naar Leek. Kinderen kiezen nu soms vanuit veiligheidsoogpunt voor een lagere oplei-ding dan wat ze eigenlijk zouden kunnen. Dat is jammer. Ook de oversteek bij café De Klap vraagt in dit verband de aandacht.

Voor de basisschoolkinderen uit de Noord/Zwaan zou er op de Hoofdstraat een duidelijke oversteek gemaakt kunnen worden met duidelijke kleuren. Een andere gevaarlijke oversteek is, zoals genoemd, bij café de Klap. Parkerende auto’s zorgen (o.a. bij school) voor verkeersonveilige situaties.Gepleit wordt om de omgeving van de scholen eenduidig in te richten (zie bv. situatie Sebaldeburen met paars/gele/blauwe aanduidingen).

De Hoofdstraat vanaf de Lutjegasterweg tot de Albert Heijn en het stuk vanaf de Bovenweg tot aan de Schalck is ook een 30 km zone. Dit is aan de inrichting van de weg niet te zien en dat leidt tot gevaarlijke situaties.

Vrachtverkeer zou zoveel mogelijk via de rondweg geleid moe-ten worden om het dorp te ontzien. Vrachtverkeer moet via de Bovenweg/Provincialeweg en de Langeweg/Lutjegasterweg naar het bedrijventerrein worden geleid.

Toegankelijkheid voor rolstoelers moet met het weghalen van drempels en stoepranden verbeterd worden.

De felle verlichting van het gemeentehuis werkt verblindend. Dit kan tot gevaarlijke situaties leiden.

De fietsverbinding van de sporthal naar het dorp is te donker en onveilig. Dit geldt zowel voor de route over de Bovenweg als langs de Duisterburen.

59

10.2 Grijs/bestrating

Het onderhoud van voetpaden buiten het centrum vraagt om meer aandacht.De Munnekeweg moet worden opgeknapt. In het nieuwe cen-trumplan moet voldoende parkeergelegenheid komen, maar ook bankjes. Achter de Aldi zou misschien parkeergelegenheid kunnen voorkomen dat de auto’s in de Hoofdstraat gaan staan en daarmee het rustige karakter van deze nieuw ingerichte straat aantasten.Er moet iets gedaan worden aan de overlast van hondenpoep, bijvoorbeeld door de hondenbezitters te verplichten zakjes te gebruiken en bakken te plaatsen waar de volle zakjes in kunnen worden gegooid.

Het zou goed in het nieuwe straatbeeld passen wanneer glas- en textielcontainers ondergronds worden gerealiseerd.

Het dorpsbeeld kan verfraaid worden wanneer op geëigende plekken kunst zou verschijnen.

61

Kansen liggen er op de volgende locaties:

• Een geprivatiseerde sporthal/zwembad/MFC kan verwarmd worden door een volautomatisch gestuurde houtgestookte verwarmingsketel.• Een verbouwd/uitgebreid Hooge Heem kan vanaf de buitendienst van de gemeente worden verwarmd door een houtgestookte verwarmingsketel.• Een volgende fase van het RoblesPark kan als “all-electric” worden uitgevoerd. Dit is een woonwijk zonder aardgasvoor- ziening waarbij warmte en koude uit de bodem wordt gehaald.• Het bedrijventerrein biedt mogelijkheden voor kleinschalige windenergie (tot 15 meter).De inzameling door middel van de milieuzak moet gecontinu-eerd worden. Dit draagt ertoe bij om de kosten voor diftar zo laag mogelijk te houden.

De gemeente zou minder bestrijdingsmiddelen moeten gebruiken.

10.3 Groen

Vaker maaien en onderhoud is gewenst. Openbaar groen, bij-voorbeeld aan de Schalck en de Klinkert, moet beter worden onderhouden. Het park De Notoaristuun wordt gezien als een belangrijk stukje groen.

10.4 Duurzaamheid

Grootegast heeft de nodige mogelijkheden om zich meer te pro-fileren op het gebied van duurzaamheid. Een toekomstbestendig dorp gaat zich vanaf nu meer richten op het gebruik van her-nieuwbare energiebronnen.


Grijs en groen in de bebouwde komActie Verantwoordelijk Rol dorpsbelangen Prioriteit PlanningVeilige oversteekplaatsen voor kinderen onderweg van en naar school (bijv. Molenpad, Beukema-laan en bocht Weegbree). Aandacht voor oversteek bij de Klap.

Gemeente Aanjagend Hoog 2012

Inrichten schoolzones conform wegenverkeerswet


Vrachtverkeer niet door het cen-trum; zoveel mogelijk buitenom

Gemeente/bedrijfsleven Aansturend Hoog 2010

Verlichting van de fietspaden naar de sportvelden verbeteren

Gemeente Aansturend Gemiddeld 2013

Klein leed zelf bij de gemeente melden.

Alle inwoners van Grootegast Aansturend Continue

Inzetten op meer duurzame energie in Grootegast

Gemeente, bedrijven, instellingen Aanjagend Hoog Continue; wan-neer mogelijk

Minder gebruik bestrijdingsmiddelen


Inrichten 30 km zone Hoofdstraat (deel nog niet gerenoveerd)

Gemeente Aanjagend Gemiddeld Start 2015

Meer kunst op straat Dorpsbelangen Aanjagend Gemiddeld 2015

63

Grijs en groen in de bebouwde kom ConclusieEr zijn een paar plekken waar de verkeersveiligheid vooral voor kinderen ver-beterd moet worden. Het dorp heeft veel kansen om zich te profileren als duur-zaam dorp. Het openbaar groen moet goed onderhouden worden.


11. Dorpsbinding

65

Grootegast wil zichzelf beter en duidelijker op de kaart zetten. Maar eerst moet het dorp zelf overtuigd raken van zijn eigen kwaliteiten, dus werk-

en aan het ‘wij-gevoel’ en tegelijkertijd positief naar buiten treden met bijzondere evenementen die in onderlinge samenwerking zijn

georganiseerd. Bewoners hebben het gevoel dat er in Grootegast nooit iets kan. Daar moet het dorp van af.


11.1 Imago

Grootegast moet zijn best doen om positief in het nieuws te komen en te blijven want dat komt het imago ten goede. Activiteiten zoals SWET, Abel Tasman Struuntocht, activiteiten met Oud & Nieuw en Robles Rock zijn daarbij belangrijk, evenals openluchtconcerten of -theater, mu-ziekfestivals en midzomernachtfeesten.

Sommigen geven aan een voorkeur te hebben voor een feestweek, één keer per 2 á 3 jaar, in plaats van elk jaar een jaarmarkt. Dit enerzijds uit het oogpunt van betaalbaarheid voor de deelnemers, anderzijds vanwege het herhalend karakter van de jaarmarkt.

Een fietsvierdaagse zou kunnen bijdragen aan de bewust-wording van de mooie omgeving van het dorp. Op buurt-niveau zit het met de sociale binding wel goed. Er zijn veel bloeiende buurtverenigingen. Een dorpskrant/website zou de binding nog kunnen bevorderen en bijdragen aan de ontwikkeling van het ‘wij-gevoel’.

11.2 Samenwerking

Er moet afstemming van de activiteiten via een activiteitenkalender op de dorpswebsite en/of door een dorpskrant/nieuwsbrief komen; een soort regionale jaarkalender om te voorkomen dat activiteiten gelijktijdig plaatsvinden. ( zie ook 3.1.)Om het enthousiasme in het dorp vast te hou-den zou het goed zijn om steeds nieuwe actieve vrijwilligers te werven voor het organiseren van activiteiten.

11.3 Dorpsbelangen

Dorpsbelangen is een belangrijke speler in het stre-ven naar een betere leefbaarheid in het dorp. Meer aandacht voor de PR ten aanzien van het werk van Dorpsbelangen is van belang, zodat het dorp zich meer betrokken voelt bij deze organisatie.

67

Bewoners van Grootegast vinden dat de dorpsbinding gestimuleerd moet worden, bijvoorbeeld door een dorpskrant of website. Ook om activiteiten op elkaar af te stemmen. Vooral grootschalige evenementen hebben een positieve invloed op het imago van Grootegast.


Evaluatie programmering feestweek Feestweekcommissie Aanjagend Gemiddeld 2013, Continue aandacht

Afstemming activiteiten met andere dorpen

Dorpsbelangen Informatie verzamelend Continue

Vernieuwende activiteiten Dorpsbelangen Aanjagend Continue

Conclusie dorpsbinding


12. Wat is een dorpsvisie?

69

Als dorpen, meer dan nu, invloed willen hebben op hun toekomst, dan is het van belang dat zij goed beslagen ten ijs komen. Een belangrijke

stap waarmee elke belangenorganisatie zou kunnen beginnen is het opstellen van een dorpsplan, ook wel dorpsvisie genoemd.


12.1 Wat is een dorpsvisie?

Als dorpen, meer dan nu, invloed willen hebben op hun toe-komst, dan is het van belang dat zij goed beslagen ten ijs komen. Een belangrijke stap waarmee elke belangenorganisatie zou kun-nen beginnen is het opstellen van een dorpsplan, ook wel dorps-visie genoemd.

Een dorpsvisie is: “Een plan waarin een dorpsbelangenorganisa-tie aangeeft wat de gewenste ontwikkeling is van de leefbaarheid van het dorp en de naaste omgeving”.

Belangrijke kenmerken/voorwaarden van een dorpsvisie zijn: • De dorpsvisie wordt opgesteld door het dorp, d.w.z. door inwoners en organisaties binnen het dorp en organisaties die direct met uitwerking en realisering te maken kunnen hebben. In veel gevallen is de dorpsbelangenorganisatie de meest aan- gewezen instantie voor deze activiteit.• De dorpsvisie wordt in principe opgesteld voor de middel- lange termijn (10-15 jaar). Het realiseren van sommige aspecten van de dorpsvisie kan direct plaatsvinden.

• De dorpsvisie moet door het dorp gedragen worden, d.w.z. door de inwoners en organisaties van het dorp. Hierbij wordt rekening gehouden met verschillende belangen in het dorp. Hoe meer organisaties (gemeente, scholen, verenigingen, andere dorpen) de ideeën uit de dorpsvisie dragen, hoe groter de kans van slagen zal zijn. • Van belang is te toetsen hoe een en ander zich verhoudt tot plannen van omliggende dorpen en de lokale en provinciale overheid.

71

band tussen bestuur en achterban versterkt. Het is dus van belang te beseffen dat niet alleen het eindresultaat telt (de dorpsvisie). Ook de werkwijze om dit eindresultaat te bereiken heeft een doel, n.l. het creëren van draagvlak in het dorp.

12.2 Uitvoeringsgericht en beleidsbeïnvloedend

Met een goede dorpsvisie heeft het uitvoeren van de wensen en ideeën kans van slagen omdat daar binnen het dorp draagvlak voor bestaat; de gemeente kan dit niet gemakkelijk ter zijde schuiven. Omdat dorpen meedenken over hun toekomst krijgt een dorpsbelangenorganisatie zo een actieve rol in het uitvoe-ringsbeleid. Door het beschikken over een dorpsvisie kan een dorp ook een snelle, eenduidige reactie geven op plannen van de overheid (bestemmingsplan, streekplan etc.) of zelfs op die planvorming vooruit lopen. Hierdoor wordt de inspraak effectie-ver. (bron: Handboek Dorp en Gemeente, samen werken aan de toekomst, FLD/VKDG juni 2000).

In een dorpsvisie gaat het niet alleen om allerlei inhoudelijke aspecten (wensen en ideeën) maar ook om organisatorische as-pecten (wie doet wat, en wanneer?)

12.2 Waarom een dorpsvisie?

Bij veel dorpsbelangenorganisaties bestaan de werkzaamheden op dit moment vooral uit het organiseren van allerlei activiteiten en het doorgeven van klachten, wensen en ideeën aan gemeenten of andere overheden. Als een dorpsbelangenorganisatie meer in-vloed wil uitoefenen op het realiseren van haar wensen en ideeën dan is het opstellen van een dorpsvisie een belangrijke eerste stap. Het doel van het opstellen van een dorpsvisie is tweeledig.

12.3 Functioneel

Allereerst schept het bestuur van een dorpsbelangenorganisatie een kader voor het eigen functioneren, doordat alle wensen en ideeën op een rijtje worden gezet. Duidelijk wordt wat er leeft binnen een dorp. Ook wordt duidelijk met welke zaken een dorpsbelangenorganisatie zich bezig houdt om de leefbaarheid van het dorp te behouden of te versterken. Doordat iedereen in het dorp gevraagd wordt mee te denken, wordt bovendien de


12.3 Werkwijze Grootegast

De dorpsvisie is volgens de standaard aanpak van het Loket leve(n)de dorpen tot stand gekomen.

Keukentafelgesprekken

Twee avonden: woensdag 18 en woensdag 25 maart 2009 met in totaal 70 deelnemers, exclusief de leden van de werkgroep (10). Aanvullende gesprekken met sport, onderwijs, senioren, jong volwassenen, buurt Langeweg, Handel en Industrie.

Terugkoppeling uitkomsten

Op 4 november bewonersavond, voor de terugkoppeling van de uitkomsten van de keukentafelgesprekken. Er waren 40 deelnemers. Ook werden de actiepunten getoetst. Wat moest prioriteit krijgen?

Dorpsvisiestand op braderie

Tijdens de opening van de Hoofdstraat werd de topt tien van actiepunten nogmaals voorgelegd en getoetst. Men kon hier ook de suggesties doen voor de titel van de dorpsvisie. Het leverde 200 reacties op.

Presentatie

Op 3 februari 2010 is de dorpsvisie gepresenteerd aan relevante organisaties, als voorbereiding op de uitvoering.

73

Bijlage: ActieoverzichtActies 2010

Centrumfunctie Grootegast: Diversiteit in het winkelaanbod kleinschalig en speciaal) door het voeren van actieve acquisitie. Specifieke acquisitie voor horecagelegenheid met terrasDorp en omgeving: Herstel kerkenpad Grootegast/DoezumDorp en omgeving: Realisatie natuurlijke speeltoestellen in het KolonelsbosVerenigingsleven: Het laten verschijnen van een flyer/dorpskrant voor afstemming van activiteitenVerenigingsleven: Start onderzoek realisatie dorpshuis GrootegastVerenigingsleven: Realisatie MFC en privatisering rondom de LeegensVerenigingsleven: Uitvoering BOS-projectenOuderen: Betere voorlichting over diverse regelingen en snelle afhandeling van aanvragenOuderen: Terugkeer van de ouderenwerkerOuderen: Toezien op voldoende levensloopbestendige woningen. En voldoende capaciteit in verzorgingstehuisOuderen: Realisatie seniorencafé in het dorpshuisJeugd: Meer financiële ruimte en verdere professionalisering jeugdwerkJeugd: Stageplaatsen ( ook maatschappelijke stages) en vakantiewerk creërenGrijs en groen, bebouwde kom: Vrachtverkeer niet door het centrum; zoveel mogelijk buitenom


Acties 2011

Centrumfunctie Grootegast: Uitbreiding openingstijden gemeentehuisCentrumfunctie Grootegast: Vrijdagmarkt weer terug op het pleinDorp en omgeving: Realisatie ondersteuningsfaciliteit/toeristisch informatiepuntDorp en omgeving: Beeldbepalende panden in beeld brengen en voorstellen tot behoudWerkgelegenheid: Stageplaatsen en vakantiebanen lokaal invullenJeugd: Onderzoek uitbreiding, versterking en integratie van culturele activiteiten (bv ballet, musical)Jeugd: Stimuleren jeugdraad 12 to 18 jarigen

Acties 2012

Centrumfunctie Grootegast: Evaluatie OV door Hoofdstraat na 2 jaarGrijs en groen, bebouwde kom: Veilige oversteekplaatsen voor kinderen onderweg van en naar school (bijv. Molenpad, Beukemalaan en bocht Weegbree). Speciale aandacht voor oversteek bij de Klap

Acties 2013

Dorp en omgeving: Verharden en rolstoel/wandelwagen vriendelijk maken van wandelpaden in de Notoaristuun en het dorpsbosDorp en omgeving: Meer bankjes/picknicktafelsJeugd: Meer kleine speelvelden

75

Grijs en groen, bebouwde kom: Inrichten schoolzones conform wegenverkeerswetGrijs en groen, bebouwde kom: Verlichting van de fietspaden naar de sportvelden verbeterenGrijs en groen, bebouwde kom: Minder gebruik bestrijdingsmiddelenDorpsbinding: Evaluatie programmering feestweek

Acties 2014

Dorp en omgeving: Aanjagen realisatie overnachtingsmogelijkheden

Acties 2015

Dorp en omgeving: Outdoor activiteiten en manegeGrijs en groen, bebouwde kom: Inrichten 30 km zone Hoofdstraat (deel nog niet gerenoveerd)Grijs en groen, bebouwde kom: Meer kunst op straat

Acties > 2015

Centrumfunctie Grootegast: Overdekte bushalte in de HoofdstraatCentrumfunctie Grootegast: Verbeterde OV verbinding Leeuwarden en uitbreiding dienstregeling weekend en vakanties. Onderzoek naar de mogelijkhedenDorp en omgeving: Realisatie vaarroute ten noorden van Grootegast


Acties continue aandacht

Verenigingsleven: Combinaties zoeken in huidig sportaanbodWerkgelegenheid: Structureel contact onderhouden met Handelsvereniging en industrie Thema avonden houden met b.v.stipo-coach, Kamer van Koophandel etc.Werkgelegenheid: Activeren goed ondernemersklimaatWerkgelegenheid: Toegankelijk loket voor goede ondersteuning ondernemersGrijs en groen, bebouwde kom: Klein leed zelf bij de gemeente melden.Grijs en groen, bebouwde kom: Inzetten op meer duurzame energie in GrootegastDorpsbinding: Afstemming activiteiten met andere dorpenDorpsbinding: Vernieuwende activiteiten

77

Werkgroep dorpsvisie GrootegastHans Rump Hielke Westra Janneke Bos Jan Ymte Sprienstra Marjan Hoekstra Oepie KitsTine Stoker Wim Pomstra Zwannie Slagter

OndersteuningNienke Vellema, Vereniging Groninger Dorpen

Mede mogelijk gemaakt doorLoket Leve(n)de dorpen van de provincie GroningenGemeente Grootegast

Grafi sch ontwerpNiels Cornelis Meijer (www.knelis.com)

DrukwerkStudio Roede

Foto'sSiete de Jong 10, 70Leyten 18-19, 21Google maps Cover, 4-5, 27, 76Hielke Westra 7, 8, 14, 16, 17, 26, 42, 43, 46-47, 50-51, 52, 53, 57-57, 61, 72Niels Cornelis Meijer 6, 12-13, 15, 24-25, 29, 32-33, 34, 35, 37, 40-41, 48, 59, 60, 64-65, 68-69

Colofon


Dorpsvisie Grootegast 2010 - 2020


Dorpsvisie 2010 - 2020Dorpsvisie 2010 - 2020Dorpsvisie 2010 - 2020------

dorpsvisie grootegast

Documents