doskonalenie jakości kształcenia –praktyczne...
TRANSCRIPT
Doskonalenie jakości kształcenia
– praktyczne możliwości Dr hab. inż. Marek T. Roszak, prof. nzw. w Pol. Śl.
Pełnomocnik Rektora
ds. Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia
IV Ogólnopolskim Spotkaniu Pełnomocników
Rektorów ds. Jakości Kształcenia
Politechnika Wrocławska
Wrocław, 19.06.2017r.
Zapisy Komunikatu z Bergen
system zapewnienia jakości kształcenia
przewiduje doskonalenie
i ocenianie programów nauczania i sposobów ich realizacji
oraz jakości i warunki prowadzenia procesu
dydaktycznego.
System Zapewnienia Jakości Kształcenia
• podnoszenie rangi pracy dydaktycznej oraz budowanie etosu nauczyciela akademickiego,
• skuteczne informowanie (społeczności akademickiej) w zakresie problematyki jakości kształcenia,
• inicjowanie działań projakościowych związanych z działalnością dydaktyczną – procesem kształcenia,
• inicjowanie działań projakościowych związanych z podnoszeniem kultury jakości kształcenia,
• promowanie / upowszechnianie najlepszych praktyk w zakresie kształcenia,
• systematyczne udoskonalanie, w zakresie skutecznego dostosowywania go do nowych regulacji prawnych.
Doskonalenie
• Zasoby ludzkie –
„doskonalenie kadry”,
„Doskonalenie to powinno być również wynikiem powiązania kształcenia z pracą naukową”
Znaczący poziom świadomości problematyki jakości kształcenia jest najważniejszym elementem zrozumienia istoty funkcjonowania WSZJK oraz stanowi fundament
jego utrzymania, a więc i postawę doskonalenia.
Doskonalenie – inwestycja w kadry
Procedura uczelniana PU11 - OCENA I MONITOROWANIE EFEKTÓW KSZTAŁCENIA ustala mechanizm procesu doskonalenia programu kształcenia i jego efektów. Procedura ta realizowana jest na trzech poziomach:• - poziom I - prowadzącego przedmiot i prowadzących zajęcia,
zobowiązani są oni do prowadzenia stosownej dokumentacji zgodnie z PU 7 - OBOWIĄZKI PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA DYDAKTYCZNE oraz P-MT -3 DOKUMENTACJA PROWADZĄCEGO ZAJĘCIA DYDAKTYCZNE dotyczącej wykazania uzyskania przez studentów określonych w karcie przedmiotu efektów kształcenia,
• - poziom II - kierownika wewnętrznej jednostki organizacyjnej, opiniującego Karty doskonalenia przedmiotu/modułu oraz przekazuje do Wydziałowej Komisji ds. Kształcenia,
• - poziom III - Komisji ds. Kształcenia, dokonuje ona oceny osiągniętych efektów kształcenia oraz formułuje wnioski doskonalące programy kształcenia wszystkich prowadzonych przez wydział kierunków studiów we wszystkich formach i rodzajach kształcenia.
Doskonalenie programu kształcenia
III. Podniesienie jakości nauczania / Waga punktowa parametru
Liczba
punktów
1.Autorstwo zaakceptowanego do realizacji programu nowego przedmiotu (jednorazowo)
8 32
2.Zaprojektowanie i wdrożenie do zajęć nowego stanowiska laboratoryjnego
2
3. Przygotowanie i realizacja zajęć w systemie distancelearning (jednorazowo)
10
4. Przygotowanie programu i uruchomienie studiów podyplomowych
15 30
5. Przygotowanie programu i uruchomienie kursów dokształcających
10 20
6. Prowadzenie zajęć z przedmiotu po raz pierwszy 3 12
Doskonalenie - DZIAŁALNOŚĆ DYDAKTYCZNA
Dobrowolne - Systemy zarządzania:
• System zarządzania jakością - ISO 9001
• Systemy zarządzania jakością. Wytyczne do zastosowania ISO 9001:2000 w edukacji - IWA 2:2007
• System zarządzania usługami edukacyjnymi - ISO 29990
Obligatoryjne - Systemy wymagane prawem:
• System Zapewnienia Jakości Kształcenia
Systemy zarządzania jakością
Przedstawienie struktury normy w cyklu PDCA – norma ISO 9001:2015
ISO 9001:2015
Norma określa wymagania dotyczące systemu zarządzaniajakością, gdy organizacja:
a) pragnie wykazać zdolność do stałego dostarczania wyrobówi usług spełniających wymagania klienta i mającychzastosowanie wymagań prawnych i regulacyjnych, i
b) dąży do zwiększenia zadowolenia klienta przez skutecznestosowanie systemu, łącznie z procesami doskonalenia
systemui zapewnienia zgodności z wymaganiami klienta i mającymizastosowanie wymaganiami prawnymi i regulacyjnymi.
PN/ EN ISO 9001:2015 - 1 Zakres normy
ISO 9001:2015
9
Potencjalne korzyści dla organizacji wynikające z wdrożenia systemu zarządzania jakością:
a) zdolność do stałego dostarczania wyrobów i usług, które spełniają wymagania klienta, oraz mające zastosowanie wymagania prawne i regulacyjne – minimalizacja ryzyka,
b) stwarzanie szans na zwiększenie zadowolenia klienta –wykorzystanie szans;
c) uwzględnienie ryzyka i szans związanych z jej kontekstem i celami;
d) możliwość wykazania zgodności z wyspecyfikowanymi wymaganiami systemu zarządzania jakością – wykorzystanie szans i minimalizacja ryzyka.PN/ EN ISO 9001:2015 - 0.1 Postanowienia ogólne
ISO 9001:2015
10
Korzyści z wdrożonego SZJ w uczelni obejmują:
�korzyści w sferze ekonomicznej, w tym odnoszące się do wpływu SZJ na doskonalenie procesów mających na celu wzrost efektywności uczelni, zwiększenie liczby studentów,
�korzyści w sferze organizacji i zarządzania; w tym wzrost przejrzystości systemu organizacji i zarządzania uczelnią a także doskonalenie funkcjonowania uczelni oraz skuteczne identyfikowanie i rozwiązywanie problemów organizacyjnych, usprawnienie obiegu informacji,
�korzyści w sferze świadomości pracowników, w tym wzrost świadomości rangi jakości w grupie pracowników dydaktycznych i naukowych, większa znajomość celów uczelni i utożsamianie się z wynikami jakościowymi przez wszystkich pracowników oraz zintensyfikowanie działań związanych z komunikacja wewnętrzna w badanych szkołach wyższych.
ISO 9001:2015
IWA 2
Model podejścia procesowego – IWA 2– norma ISO 9001:2015
Dodatkowe zasady utrzymania sukcesu:• Tworzenie wartości uczenia, w celu zachęcenia uczących
się by odczuwali satysfakcję z wartości, które otrzymują.Pomiar zadowolenia określa stopień, w jakim są spełnianewartości potrzeb i oczekiwań uczących się. Wyniki pomiarówpomagają zwiększyć organizacji edukacyjnej rozwój ichprocesów w celu tworzenia wartości ucznia.
• Skupienie na wartościach społecznych, oznaczazajmowanie się, jak uczniowie i inni zainteresowanipostrzegają etykę, bezpieczeństwo, ochronę środowiska.Organizacja edukacyjna powinna zapewnić trwały wzrost,tylko wtedy kiedy większa część społeczeństwa doceniawyjściowa wartość dodaną ucznia.
• Sprawność, ma zasadnicze znaczenie dla trwałego wzrostugospodarczego w drastycznie zmieniającym się środowiskuedukacyjnym dając tym samym szansę dla kontynuowaniasukcesów w edukacji.
• Niezależność, opiera się na analizie sytuacji i analiziewłasnej. Organizacje edukacyjne powinny podejmowaćwłasne wolne od stereotypów decyzje.
IWA 2
Załącznik A – samoocena organizacji edukacyjnej
Klauzula 4. System zarządzania jakością
1. Proces stosowany do określenia, oceny i doskonalenia umiejętności uczniów
2. Działania umożliwiające każdemu uczniowi osiąganie wyników
3. Weryfikacja wiedzy, ocen i wymaganych umiejętności każdego ucznia
4. Dostosowanie do standardów nauczania, instrukcje, testowanie i doskonalenie
5. Pomiar motywacji, każdego uczącego odpowiadający wymaganiom
6. Udowodnione skuteczne wsparcie nauczania każdego ucznia
7. Systematyczne monitorowanie wszystkich procesów związanych ze
sprawnością każdego uczącego się
8. Efektywność urządzeń i zasobów w obiekcie (klasie, sali, laboratorium)
9. Zatwierdzanie programów nauczania spełniających zarówno wymogi
kształcenia jak i kariery
IWA 2
IWA 2:2007 (E), Quality management
systems. Guidelines for the
application of ISO 9001:2000
in education
Norma PN-EN ISO 9001:2016. Systemy zarządzania jakością.
Wymagania
„certyficire” - czynić pewnym
Certyfikowane systemy zarządzania jakością kształcenia
(1) Określ potrzeby edukacyjne(2) Zaprojektuj usługę edukacyjną(Np. Efekty uczenia się, program nauczania, metody nauczania, materiały dydaktyczne, wykładowcy i kryteria uczestników, egzaminy)(3) Świadczenie usług edukacyjnych(4) Monitorowanie dostarczania i oceny usługi edukacyjnej
Usługi
Potrzeby
edukacyjne
Projekto-
wanie
Zapewnianie
Ewaluacja
ISO 2990
• Określenie potrzeb stron zainteresowanychZakres i proces nauczania
• Projektowanie i rozwój usług edukacyjnychWytyczne do projektowania i rozwoju usług edukacyjnychCele i zakresy programów edukacyjnychPlanowanie programów edukacyjnychDokumentowanie i nadzorowanie wyników projektowania
• Dostarczanie i realizacja usług edukacyjnychInformowanie i orientacja w usługach edukacyjnychZarządzanie usługami edukacyjnymiŚrodowisko nauczania i jego nadzorowanieMonitorowanie realizacji usług edukacyjnychOcena usług edukacyjnych i nauczania
ISO 2990
• Identyfikacja, ocena i zarządzanie ryzykiem w usługach edukacyjnych.Podstawy podejścia oparte na zarządzaniu ryzykiemMetody analizy i oceny ryzyka i ich zastosowanie.
• Zarządzanie zasobami ludzkimi i komunikacja.Zarządzanie kompetencjami personelu i współpracowników.Ocena i rozwój kompetencji zawodowychKomunikacja wewnętrzna i zewnętrzna
• Audit wewnętrzny jako metodanadzorowania usług edukacyjnychPodstawowe pojęcia dotyczące auditowaniaWytyczne do audytowania według ISO 19011Praktyczne aspekty audytowania usług edukacyjnych.
ISO 2990
Korzyści wynikające z wdrożenia ISO 29990:
• zwiększenie wartości i atrakcyjności przedsiębiorstwa świadczącego usługi edukacyjne;
• poprawa pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstwa;
• kompleksowy system zapewniający jakość świadczonych usług edukacyjnych i szkoleniowych;
• przejrzystość międzynarodowego systemu zarządzania jakością;
• wyższa jakość oraz efektywniejsze prowadzenie procesów edukacyjnych i szkoleniowych;
• skuteczne prowadzenie ciągłości procesów biznesowych dzięki minimalizacji ryzyka.
ISO 2990
Przegląd SZJ
Pomiar satysfakcji klienta
Audit
Samoocena
Kolejność
wykorzystania
metod w
organizacji
Poziom
strategiczny
Poziom
operacyjny
Ocena skuteczności systemu zarządzania jakością
„Celem działania Systemu jakości kształcenia jest w szczególności:
• podnoszenie świadomości społeczności akademickiej na temat roli jakości kształcenia w procesie dydaktycznym w Akademii,
• podnoszenie rangi działalności dydaktycznej oraz budowa etosu nauczyciela akademickiego,
• ……”
http://www.wme.wat.edu.pl
Podsumowanie
• Jakość kształcenia nierozerwalnie więc wiąże się z
wartościami, które są pierwotne w stosunku do celów
wychowania, nadają sens życiu człowieka i wszelkim
podejmowanym przez niego działaniom.
• Spotkanie podmiotów procesu edukacyjnego
powinno służyć odkrywaniu, przeżywaniu i osiąganiu
wartości.
• Dopiero wówczas można mieć nadzieje na to,
że człowiek sprosta wyzwaniom współczesności,
będzie w stanie przeciwstawiać się kryzysom i
zagrożeniom, których w świecie współczesnym nie
brakuje.
Alicja Kozubska, Studia Dydaktyczne 26/2014
Podsumowanie
• Źródłem doskonalenia są …… ludzie.
• Formalizmy prawne i pokrewne (obowiązkowe, dobrowolne) nie stanowią same w sobie mechanizmu doskonalenia.
• Nowe wymagania prawne i pokrewne mogą (powinny) stanowić podstawę (inspirację) do kreatywnego poszukiwania sposobów ich spełnienia oraz pozwolić ustanawiać nowy – wyższy poziom jakości kształcenia.
Podsumowanie
Dziękuje za uwagę