doskonalenie procesu oceny dostawcÓw na przyk£a-...

Zarz¹dzanie Przedsiêbiorstwem Nr 1 (2012)Strona 2

Doskonalenie procesu oceny dostawców na przyk³adzie wybranego przedsiêbiorstwa

1. Wprowadzenie

Przedsiêbiorstwa posiadaj¹ce wdro¿ony system jakocioparty o normê PN-EN ISO 9001:2009 zobligowane s¹zgodnie z punktem 7.4 do spe³nienia wymagañ dotycz¹-cych procesu zakupów. Podane wymaganie stanowi, i¿ or-ganizacja powinna zapewniæ, ¿e zakupiony wyrób spe³niawyspecyfikowane wymagania dotycz¹ce zakupu. Dodatko-wo podkrela, ¿e rodzaj i zakres nadzoru nad dostawc¹ i za-kupywanym wyrobem powinien zale¿eæ od wp³ywu zakupy-wanego wyrobu na póniejsz¹ realizacjê wyrobu lub wyróbfinalny. Wed³ug wymagañ organizacja powinna dokonywaæoceny i wyboru dostawców na podstawie ich zdolnoci dodostarczania wyrobu zgodnego z wymaganiami organiza-cji. Nale¿y sprecyzowaæ kryteria wyboru, oceny i ponow-nej oceny dostawcy oraz utrzymywaæ wszelkie zapisy wy-ników ocen i niezbêdnych dzia³añ wynikaj¹cych z tej oce-ny. Informacje dotycz¹ce realizacji procesu zakupówpowinny okrelaæ wyrób, który ma byæ zakupiony, a tak¿epowinny dodatkowo obejmowaæ:a) wymagania dotycz¹ce zatwierdzenia wyrobu, procedur,

procesów i wyposa¿enia,b) wymagania dotycz¹ce kwalifikacji personelu,c) wymagania dotycz¹ce systemu zarz¹dzania jakoci¹.Organizacja powinna zapewniæ adekwatnoæ wyspecyfiko-wanych wymagañ przed zakomunikowaniem ich dostawcy.Powinna równie¿ ustanowiæ i wdro¿yæ dzia³ania kontrolnelub inne niezbêdne dzia³ania, które zapewni¹, ¿e zakupionywyrób spe³nia wyspecyfikowane wymagania dotycz¹ce za-kupu. Gdy organizacja lub jej klient zamierza przeprowa-dziæ weryfikacjê u dostawcy, wówczas w informacji doty-cz¹cej zakupów organizacja powinna podaæ odpowiednieustalenia dotycz¹ce weryfikacji i metodê zwalniania wyro-bu [4, 6, 7].2. Realizacja procesu zakupów na przyk³adzie wybra-

nego przedsiêbiorstwa

2.1. Charakterystyka przedsiêbiorstwaW wielu przypadkach jakoæ wyrobu finalnego w du¿ejmierze uzale¿niona jest od surowców wykorzystywanychdo procesu produkcji lub realizacji us³ug. Dlatego wiêk-szoæ firm, którym zale¿y na wysokiej jakoci wyrobu fi-nalnego stara siê, aby relacje z dostawcami by³y na najwy¿-szym poziomie, uwzglêdniaj¹c wymagania normy ISO9001, staraj¹ siê odpowiednio równie¿ zmodyfikowaæ obo-wi¹zuj¹ce procedury zakupów.Przedsiêbiorstwo, w którym analizowany by³ proces ocenydostawców jest firm¹ produkcyjno-handlow¹ dzia³aj¹c¹ narynku polskim. Jednym z najwa¿niejszych celów dzia³alno-ci firmy jest spe³nianie wymagañ klientów, dlatego te¿ wroku 2007 wdro¿ono System Zarz¹dzania Jakoci¹ wed³ug

ISO 9001 w zakresie sprzeda¿y i produkcji elementówz³¹cznych oraz produkcji i sprzeda¿y opakowañ tekturo-wych. Firma oferuje szeroki asortyment najwy¿szej jakocielementów z³¹cznych pochodz¹cych zarówno od wiod¹-cych producentów krajowych, jak równie¿ z zagranicy,w atrakcyjnych cenach. Zaopatruje kompleksowo ró¿nejwielkoci zak³ady produkcyjne, firmy wykonawcze, a tak-¿e hurtownie i sklepy metalowe. Zapewnia ci¹g³oæ sprze-da¿y (hurtow¹ i detaliczn¹) wszystkich podstawowychasortymentów towaru, jak równie¿ przyjmuje do realizacjizamówienia indywidualne. Firma produkuje ponadto opa-kowania z tektury falistej 3-warstwowej i 5-warstwowej,litej oraz mikrofali. Produkuje równie¿ pud³a i kartony, tac-ki, kratownice i przek³adki.W przedsiêbiorstwie opracowano procedurê zakupów.W ramach dzia³añ doskonal¹cych, przeprowadzono analizêi mo¿liwoci doskonalenia oceny najwa¿niejszych dostaw-ców firmy.Analizê przeprowadzono w nastêpuj¹cych etapach:- analiza aktualnej metody oceny dostawców,- klasyfikacja dostawców zgodnie z obowi¹zuj¹cymi kry-

teriami,- identyfikacja wad aktualnego sposobu oceniania i pro-

pozycja nowych rozwi¹zañ pozwalaj¹cych na dok³ad-niejsz¹ analizê,

- ponowna ocena dostawców wg nowej metody.2.2. Analiza aktualnej metody ocenyCelem obowi¹zuj¹cej procedury oceny dostawców jest za-pewnienie, aby zakupiony wyrób spe³nia³ wyspecyfikowa-ne wymagania. Dodatkowym celem jest zapewnienie do-brej wspó³pracy z dostawcami. Proces realizowany jestw trzech etapach:- oceny dostawców,- zakupu u zakwalifikowanych dostawców,- zakupu u nowych dostawców.2.2.1. Ocena dostawcówW oparciu o wczeniej ustalone kryteria, dyrektor ds. zaku-pów i sprzeda¿y wraz z specjalist¹ ds. zakupów i sprzeda¿yczêci z³¹cznych przeprowadza ocenê dostawców. Wynikitej oceny zapisywane s¹ na karcie oceny dostawcy. Jelidostawca uzyska³ negatywn¹ ocenê, zostaje niezakwalifi-kowany, jeli natomiast ocena jest pozytywna, dostawcazostaje wpisany na listê zakwalifikowanych dostawców.Ocena dostawców jest przeprowadzana co roku, a jej wy-niki zapisywane w protokole z rocznej oceny dostawców.Jeli dostawca uzyska³ przed³u¿enie kwalifikacji, to zakupys¹ u niego kontynuowane, jeli natomiast ocena jest nega-tywna dostawca nie uzyskuje kwalifikacji.

Katarzyna ANTOSZ, Tomasz WALAS

DOSKONALENIE PROCESU OCENY DOSTAWCÓW NA PRZYK£A-DZIE WYBRANEGO PRZEDSIÊBIORSTWA

Zarz¹dzanie Przedsiêbiorstwem Nr 1 (2012) Strona 3

Doskonalenie procesu oceny dostawców na przyk³adzie wybranego przedsiêbiorstwa2.2.2. Ocena zakupu u kwalifikowanych dostawcówNa podstawie bilansu przychodów i rozchodów za ubieg³yrok dokonywana jest analiza realizacji sprzeda¿y z rokuubieg³ego. Wynikiem tej analizy jest ustalenie okresowychzapotrzebowañ ilociowych i asortymentowych dostaw.Dodatkowym procesem przy ustaleniu zapotrzebowaniajest monitoring stanów magazynowych. Na podstawie za-potrzebowania opracowywane jest zamówienie. Nastêpniezamówienie poddawane jest weryfikacji oraz do zatwier-dzenia, po czym nastêpuje rejestracja i wysy³anie zamó-wienia. Wszystko zapisywane jest w dzienniku korespon-dencji. Kolejnym etapem jest dostarczenie dostawy/us³ugiprzez dostawcê. Dostawa jest poddawana weryfikacji i jejwynik zapisywany jest na karcie kontroli wyrobu. Jeli wy-stêpuj¹ znaczne uchybienia odnonie dostawy, dostawcanie otrzymuje kwalifikacji i nastêpuje tryb postêpowaniazgodny z pkt. 8.3 normy ISO 9001 Nadzorowanie wyrobówniezgodnych. Natomiast gdy wszystko jest zgodne, dostawcaotrzymuje przed³u¿enie kwalifikacji, a dostawa jest zwal-niana i przyjmowana na magazyn. Wszystko to zapisywanejest w programie komputerowym.2.2.3. Ocena zakupu u nowych dostawcówNa podstawie ustalonego zapotrzebowania opracowywanejest zapytanie ofertowe. Nastêpnym krokiem jest jego zare-jestrowanie. Wszystko zapisywane jest w dzienniku kore-spondencji. Po zarejestrowaniu zapytania ofertowego jestono wysy³ane do dostawcy. Po analizie dostawca mo¿e nieprzedstawiæ oferty, wiêc wówczas ca³y proces koñczy siêju¿ na tym etapie. Jeli natomiast dostawca przedstawiofertê, jest ona rejestrowana i porównywana z zapytaniemofertowym. Wszystko, tak jak wczeniej, zapisywane jestw dzienniku korespondencji. Jeli oferta jest zgodna to na-stêpuje opracowanie zamówienia na próbn¹ partiê wyro-bów, co zapisywane jest w formularzu zamówienia. Jelinatomiast oferta jest nieco inna od zapytanie ofertowegodokonywana jest ponowna ocena oferty, jeli jest jej akcep-tacja to, tak jak wczeniej, opracowywane jest zamówieniena próbn¹ partiê wyrobów. Jeli natomiast nie wyra¿onoakceptacji na przedstawion¹ ofertê, to nastêpuje przekaza-nie informacji dotycz¹cej jej skorygowania i wysy³ane jestpismo do dostawcy.Ocena dostawców realizowana jest zgodnie z kart¹ ocenydostawców wg okrelonych kryteriów. Ka¿de kryteriumoceniane jest punktowo w skali 1-6 (tab. 1), równie¿ ka¿dekryterium ma taki sam udzia³ procentowy w ostatecznej oce-nie (14,3%). Wynik ostateczny (ocena koñcowa dostawcy) tosuma punktów uzyskanych w ka¿dym kryterium.Na rysunku 1. przedstawiono procentowy udzia³ kryteriówoceny dostawców wed³ug aktualnej metody oceny.2.3. Wybór dostawców do oceny metod¹ ABCW logistyce procesów zakupu, wyodrêbnia siê procesy in-formacyjne i procesy fizyczne. Z procesami informacyjny-mi wi¹¿¹ siê wszelkie dzia³ania dotycz¹ce pozyskiwaniai gromadzenia informacji oraz jej transformacji, prowadz¹-cej do ustalenia potrzeb materia³owych przedsiêbiorstwa(asortyment materia³ów, iloæ, wymogi jakociowe, termi-ny dostaw itp.), a tak¿e wszelkie dane o ród³ach zakupów.W bazie danych o dostawcach musz¹ byæ rejestrowane

informacje niezbêdne do wyboru najlepszego ród³a zaku-pu, tj. umo¿liwiaj¹ce jego ocenê poprzez pryzmat m.in.obowi¹zuj¹cych cen, jakoci wyrobów, serwisu technicz-nego, solidnoci dostawcy. Ponadto do informacji umo¿li-wiaj¹cych prawid³owe zaplanowanie potrzeb materia³o-wych zalicza siê przede wszystkim:- aktualne plany produkcji i sprzeda¿y wyrobów goto-

wych;- bazê normatywn¹, obejmuj¹c¹ zw³aszcza jednostkowe

i zbiorcze normy zu¿ycia i zapasów materia³ów, wykazyczêci typowych (tzw. handlowych) i specjalnych orazasortymenty materia³owe zalecane do stosowania;

- katalogi materia³ów dostêpnych na rynku, cenniki, in-formatory, oferty, prospekty reklamowe, wszelkie infor-macje z wystaw i targów;

- indeksy materia³owe, wykazy komórek i stanowisk bê-d¹cych pierwszym odbiorc¹ poszczególnych asortymen-tów materia³owych itp. [1, 2, 3, 5].

Politykê zakupów surowców, materia³ów, czêci itp. po-winno siê prowadziæ przez pryzmat ich cennoci, okre-lanej np. udzia³em w wartoci ³¹cznego zu¿ycia. S³u¿y dotego tzw. metoda ABC, ró¿nicuj¹ca wystêpuj¹ce w przed-siêbiorstwie asortymenty materia³owe z tego w³anie punk-tu widzenia (i ewentualnie ze wzglêdu na inne wa¿ne kryte-ria). Nastêpnie, odpowiednio do kwalifikacji danego asor-tymentu (grupa A, B b¹d C) stosuje siê bardziej lub mniejrygorystyczne zasady sterowania zakupami. Na przyk³adw odniesieniu do pozycji materia³owych nale¿¹cych dogrupy A praktykuje siê bardzo precyzyjne okrelanie zama-wianych iloci oraz czêst¹ kontrolê i egzekwowanie termi-nowej realizacji dostaw. Badania wskazuj¹, ¿e najbardziejrzutuj¹ce na wartoæ ³¹cznego zu¿ycia surowce i materia³y(grupa A) stanowi¹ niezbyt liczny zbiór pozycji. Proporcjete uk³adaj¹ siê mniej wiêcej w taki sposób, ¿e ok. 20% po-zycji obejmuje a¿ 80% wartoci zu¿ycia [1]. Wykorzystu-j¹c metodê ABC w przedsiêbiorstwie, wybrano grupê 16najwa¿niejszych dostawców. W tabeli 2 przedstawiono wy-niki oceny wybranych dostawców z wykorzystaniem aktu-alnej metody oceny. Ka¿dy dostawca ostatecznie zosta³sklasyfikowany wg przedstawionej poni¿ej skali ocen doczterech kategorii:- liczba punktów 35-42 to ocena b. dobra (kategoria I),- liczba punktów 28-43 to ocena dobra (kategoria II),- liczba punktów 20-27 to ocena dostateczna (kategoria

III),- poni¿ej 20 punktów to ocena niedostateczna (kategoria

IV).W tabeli 3 oraz na rysunku 2. przedstawiono podsumowa-nie wyników oceny dostawców z wykorzystaniem aktual-nej metody. Jak widaæ z przeprowadzonej analizy ka¿dyz dostawców zosta³ zakwalifikowany do kategorii I (do-stawca bardzo dobry).2.4. Analiza aktualnego sposobu oceniania i propozycja

nowych rozwi¹zañWybór odpowiednich róde³ zakupu (dostawców) stanowijeden z istotnych problemów zaopatrzeniowych w gospo-darce rynkowej. Dlatego podstawowym kryterium wyborupowinno byæ d¹¿enie do minimalizacji ³¹cznych kosztów,zwi¹zanych z zakupem materia³ów i utrzymaniem zapasów



Tab. 1. Kryteria oceny dostawców wg obowi¹zuj¹cej metody



Rys. 1. Procentowy udzia³ kryteriów oceny dostawców na podstawie aktualnej oceny

Tab. 2. Ocena dostawców z wykorzystaniem aktualnej metody

Tab. 3. Wyniki oceny dostawców z wykorzystaniem aktualnej metody



oraz stworzeniem podstaw do niezak³óconego przebieguprodukcji przy zapewnieniu odpowiedniego poziomu jako-ci dostarczanych materia³ów. Rzetelnie przeprowadzonaocena i wybór najlepszych dostawców ma istotne znacze-nie. W³aciwie przeprowadzona ocena, oprócz sporz¹dzeniazbioru potencjalnych dostawców, ustaleniu kryteriów oce-ny, ustaleniu zasad punktacji w odniesieniu do poszczegól-nych kryteriów, powinna uwzglêdniaæ w³aciwe ustaleniewag dla kryteriów [1, 3, 5].Analizowana metoda nie posiada przypisania wag poszcze-gólnym kryteriom. Ponadto analiza wyników wykaza³a:zbyt wysok¹ skalê ocen, niejednoznaczne opisanie skalioceny kryteriów, ka¿de kryterium ma takie samo znacze-nie, zbyt niski próg oceny procentowej dla dostawcówkwalifikowanych, wszyscy wyró¿nieni dostawcy s¹ bardzodobrze ocenieni, brak ustalenia jednoznacznej czêstotliwo-ci dokonywania oceny dostawców.Zaproponowano zmianê aktualnej skali oceny, poprzezzmianê skali kryteriów. Wprowadzono now¹ skalê 1-4.Propozycjê oceny wg nowej skali przedstawiono w tabeli 4.Ponadto dla wyszczególnienia wa¿niejszych kryteriów,przypisano im wskanik wagowy qi.Wskaniki wagowe dla poszczególnych kryteriów przed-stawiono w tabeli 5.Zaproponowany wagowy udzia³ poszczególnych kryteriówprzedstawiono na rysunku 3.Po 10% przyznano nastêpuj¹cym kryteriom: warunki p³at-noci, rozpatrywanie reklamacji, okres wspó³pracy orazposiadane certyfikaty. Natomiast po 20% przypisano kryte-riom takim jak: cena, terminowoæ, jakoæ. W tabeli 5przedstawiono sposób obliczania wskaników oceny dlaposzczególnych kryteriów. Informacje te zamieszczonow tabeli 6.Ogólna ocena obliczana jest wed³ug wzoru:

Oo= r1+ r2 + r3 + r4 + r5 + r6 + r7

W nowej metodzie, po ocenie punktowej dostawcy, dokona-no oceny procentowej, nastêpnie zakwalifikowano dostaw-ców do odpowiedniej kategorii. Ocena punktowa zale¿y

tak¿e od wagi poszczególnych kryteriów.Waga kryteriów zosta³a ustalona na podsta-wie przeprowadzonego wywiadu z przed-stawicielami firmy. Ustalono równie¿ nowekategorie dostawców.Kategorie na podstawie oceny procentowej:- powy¿ej 90% kategoria I dostawcy

kwalifikowani,- 80-89% kategoria II dostawcy

kwalifikowani,- 70-79% kategoria III dostawcy

rezerwowi,- 60-69% kategoria IV dostawcy

rezerwowi,- poni¿ej 60% kryterium V brak

spe³nienia wymagañ.Kategorie na podstawie oceny punktowej:- 3,7-4,0 b. dobra dostawcy kwalifi-

kowani,- 3,3-3,6 dobra dostawcy kwalifiko-

wani,- 2,9-3,2 rednia dostawcy rezerwowi,- 2,5-2,8 dostateczna dostawcy rezerwowi,- < 2,5 niedostateczna.2.5. Ocena dostawców wed³ug nowej metodyW celu oceny efektywnoci wprowadzonych zmian, dokona-no oceny wybranych dostawców wed³ug zaproponowanejnowej metody. Wyniki tej oceny przedstawiono w tabeli 7.W tabeli 8 przedstawiono podsumowanie wyników ocenydostawców na podstawie zaproponowanej metody.Na rysunku 4. pokazano graficzne zestawienie wynikówoceny dostawców wed³ug zaproponowanej metody.2.6. Ocena wprowadzonych zmian

2.6.1. Porównanie aktualnej metody oceny dostawcówz proponowan¹

Dotychczasowy sposób oceny dostawców wygl¹da³ nastê-puj¹co: ocena dostawcy wg 7 kryteriów w skali od 1-6.¯adne z nich nie ma przypisanych wag punktowych, zatemka¿de z nich jest jednakowo wa¿ne. Maksymalna suma,jak¹ mo¿e otrzymaæ dostawca wynosi 42 pkt. Ta iloæpunktów stanowi ocenê bardzo dobr¹ (I). Równie¿ ocenêna tym poziomie otrzyma dostawca, który otrzyma 35 pkt.,co stanowi 83,3% oceny procentowej. Kolejny przedzia³punktowy to 28-34 pkt. Dolna granica tego przedzia³u wy-nosi 70% oceny procentowej. Za tak¹ iloæ punktów do-stawca otrzyma ocenê dobr¹ (II) i nadal jest on dostawc¹kwalifikowanym. Kolejny dopuszczalny próg punktowy,który da ocenê dostateczn¹ (III), to przedzia³ 20-28 pkt.Ocena na tym poziomie daje nadal mo¿liwoæ bycia kwali-fikowanym dostawc¹ firmy. Dostawcy ocenieni poni¿ej 20pkt. co stanowi zaledwie 47,6% otrzymuj¹ ocenê niedo-stateczn¹ i nie zostaj¹ zakwalifikowani.Proponowana metoda oceny dostawców, poprzez nowerozwi¹zania, pozwoli bardziej zobrazowaæ i dok³adniejoceniæ potencjalnych dostawców firmy. Wyszczególnionekryteria pozostaj¹ niezmienione, natomiast skala ocenzostaje zmniejszona z 1-6 na 1-4. Dodatkowo kryteriom

Rys. 2. Graficzne przedstawienie wyników oceny dostawcówwed³ug aktualnej metod



takim jak: cena, terminowoæ czy jakoæ zostaje przypisanywskanik wagowy 0,2, natomiast pozosta³ym kryteriom,czyli: warunkom p³atnoci, rozpatrywaniu reklamacji,okresowi wspó³pracy i posiadanym certyfikatom wska-nik wagowy 0,1. Pozwoli to wyszczególniæ te 3 kryteriajako najwa¿niejsze sporód wszystkich wyodrêbnionychkryteriów. Wg proponowanej metody te 3 kryteria stanowi¹a¿ 60% oceny dostawców. W dotychczas stosowanej meto-dzie kryteria te stanowi³y tylko 42,9% oceny. Proponowanerozwi¹zanie daje wzrost wartoci tych kryteriów o 17,1%.Pozosta³e 4 kryteria w stosowanej ocenie stanowi¹ a¿57,1%, a w proponowanym sposobie oceny tylko 40%.Zatem jak ³atwo zauwa¿yæ, przypisanie wag poszczegól-nym kryteriom pozwoli zwróciæ wiêksz¹ uwagê na bar-dziej istotne kryteria, co pozwoli na dok³adniejsz¹ ocenêdostawców.Na rysunkach 5-6. przedstawiono procentowy udzia³ po-grupowanych kryteriów odpowiednio przed i po przypisa-niu wskaników wagowych.

Równie¿ skala ocen ulega zmianie. Aby dostawca zosta³dostawc¹ kwalifikowanym, trzeba uzyskaæ sumê punktów3,3, co stanowi 82,5% oceny procentowej. Przy czym do-stawcy kwalifikowani zostaj¹ podzieleni na 2 grupy. Kate-goriê II otrzymaj¹ ci, którzy uzyskaj¹ wymagane 82,5%,natomiast dostawcom, którym uda siê osi¹gn¹æ min. 3,7pkt., co stanowi 92,5%, zostanie przypisania kategoria I.Dostawcy, którzy uzyskaj¹ poni¿ej 82,5% oceny procento-wej zostaj¹ uznani za dostawców rezerwowych. I tak jakwczeniej, wprowadzono tutaj dwie kategorie. Jeli ocenazmieci siê przedziale punktowym 2,9-3,2 (2,9-72,5%) tozostanie przypisana kategoria III, jeli za dostawca osi¹-gnie próg punktowy 2,5-2,8 (2,5-62,5%) uzyska kategoriêIV. Ci dostawcy, którzy uzyskaj¹ poni¿ej 62,5% oceny pro-centowej nie zostan¹ zakwalifikowani.Ocena procentowa skali ocen dostawców wed³ug dotych-czas stosowanej metody zosta³a przedstawiona na rysunku7., natomiast rysunek 8. zawiera ocenê procentow¹ skalioceny dostawców wed³ug zaproponowanej metody.

Tab. 4. Proponowana skala ocen dla kryteriów oceny dostawców



Rys. 3. Proponowany udzia³ kryteriów

Tab. 5. Wskaniki wagowe dla poszczególnych kryteriów

Tab. 6. Sposób obliczania wskaników oceny

Tab. 7. Ocena dostawców z wykorzystaniem zaproponowanej metody


Doskonalenie procesu oceny dostawców na przyk³adzie wybranego przedsiêbiorstwaPorównuj¹c te dwa sposoby oceny zauwa¿amy, ¿e w propo-nowanym rozwi¹zaniu, aby zostaæ dostawc¹ rezerwowymnale¿y osi¹gn¹æ 62,5% oceny, porównuj¹c te wyniki z aktu-aln¹ metod¹, aby zostaæ dostawc¹ na poziomie dostatecz-nym (mo¿emy przyj¹æ, ¿e dostawcy ocenieni na poziomiedostatecznym w aktualnej metodzie odpowiadaj¹ dostaw-com rezerwowym w proponowanej metodzie) wystarczy47,6% oceny procentowej. Ró¿nica w ocenie na tym pozio-mie wynosi 14,9%. Aby zostaæ dostawc¹ kwalifikowanymnale¿y osi¹gn¹æ min. 82,5% natomiast w aktualnym sposo-bie oceny wystarczy 70% by otrzymaæ ocenê dobr¹. Ró¿ni-ca na tym poziomie to 12,5%. Ostatnim porównaniem jestocena bardzo dobra w aktualnej metodzie z kategori¹ I do-stawców kwalifikowanych w proponowanej metodzie.

Tutaj ró¿nica wynosi 9,2% na korzyæ nowejmetody. Mo¿na powiedzieæ, ¿e nowe rozwi¹za-nia stawiaj¹ wy¿sze wymagania dostawcom.Zaproponowano tak¿e wprowadzenie wiêkszejiloci kategorii dostawców oraz dostawców re-zerwowych, których ocena mo¿e z biegiem cza-su wzrosn¹æ i mog¹ oni zostaæ dostawcamikwalifikowanymi. Ustalenie wag oraz nowaskala ocen poszczególnych kryteriów ocenypozwol¹ dok³adniej oceniæ potencjalnych do-stawców. Wszystkie te rozwi¹zania w propono-wanej metodzie oceny pozwol¹ firmie dokonaænajlepszego ich wyboru.2.6.2. Porównanie dostawców na podstawie

obu metodDotychczas stosowana metoda oceny da³awszystkim dostawcom ocenê bardzo dobr¹ (I).Wszystkie te firmy zosta³y kwalifikowanymidostawcami firmy. W nowej, proponowanejmetodzie tylko 7 dostawcom uda³o siê zmieciæw przedziale daj¹cym kategoriê I dostawcówkwalifikowanych, co stanowi 43,75% ocenia-nych dostawców. Pozosta³a grupa 9 firm zmie-ci³a siê w przedziale 3,3-3,6 pkt., co daje imrównie¿ mo¿liwoæ bycia dostawcami kwalifi-kowanymi, natomiast zostaje im przypisana ka-tegoria II. Wed³ug aktualnej metody najni¿szywynik uzyska³a firma M10 36 pkt. da³o jej86% oceny procentowej, natomiast ta sama fir-ma w nowej metodzie uzyska³a dolny prógpunktowy kategorii II, co stanowi 80% ocenyprocentowej. Na podstawie rysunku 4., któryprzedstawia graficzne przedstawienie wynikówoceny dostawców wed³ug proponowanej meto-dy, widzimy, ¿e poza firm¹ M10, dostawcy M9i M11 równie¿ osi¹gnêli najni¿szy wynik, za-tem w kolejnej ich ocenie nale¿y zwróciæ nanich szczególn¹ uwagê i sprawdziæ, czy popra-wili swoj¹ ocenê. Jeli im siê to nie uda, istniejedu¿e prawdopodobieñstwo, ¿e stan¹ siê do-stawcami rezerwowymi (III). Na rysunku 9.przedstawiono porównane oceny procentowejfirmy M10 wed³ug aktualnej i zaproponowanejmetody.

Tab. 8. Wyniki oceny dostawcówwed³ug zaproponowanej metody

Rys. 4. Graficzne przedstawienie wyników oceny dostawcówwed³ug zaproponowanej metody

Rys. 5. Procentowy udzia³ pogrupowanych kryteriówprzed przypisaniem wskaników wagowych

Rys. 6. Procentowy udzia³ pogrupowanych kryteriówpo przypisaniu wskaników wagowych



Rozpatruj¹c najwy¿szy przedzia³ punktowy czyli 3,7-4,0pkt. a¿ 56,25% dostawcom nie uda³o siê uzyskaæ najwy¿-szej oceny w porównaniu z aktualnym sposobem oceniania.Informacjê te pokazano na rys.10.Na rysunkach 11-12. przedstawiono procentowe spe³nienieposzczególnych kryteriów przez wszystkich dostawcówodpowiednio wed³ug aktualnej i zaproponowanej metody.

Porównuj¹c stopieñ spe³nienia poszczególnychkryteriów w obu metodach, zauwa¿amy, ¿e a¿ 4kryteria: cena, jakoæ, d³ugoletnia wspó³pracaoraz posiadane certyfikaty, zosta³y w mniejszymprocencie spe³nione przez grupê wszystkich 16dostawców.Ocena procentowa spe³nienia kryteriów przez do-stawców ró¿ni siê w obu metodach. Zró¿nicowanieto przedstawiono w tabeli 9.Na rysunku 13. przedstawiono graficzne porówna-nie wyników oceny procentowej wed³ug aktualneji zaproponowanej metody.Jak widaæ proponowana metoda stawia wy¿sze wy-magania dla firm. Kryteria, poprzez jasne sprecyzo-wanie i okrelenie mniejszej skali ocen, bardziej ry-gorystycznie oceniaj¹ dostawców. Dodatkowonowa metoda pomaga w ³atwy sposób wybraætych najistotniejszych dostawców.3. Podsumowanie

Opracowanie w³aciwej metody oceny dostawcyjest jednym z prowadzonych dzia³añ ci¹g³ego do-skonalenia w przedsiêbiorstwie. Przedstawiona wpracy analiza mo¿e wskazaæ firmom kierunki pro-wadzenia takich dzia³añ, ze szczególnym uwzglêd-nieniem doboru w³aciwych kryteriów oceny, skalipunktowej, okrelenie optymalnej wa¿noci kryte-riów (wag), metody oceny, kategorii dostawcóworaz interpretacji uzyskanych. Proponowana meto-da pomo¿e firmie w dok³adniejszym wyborze firm,które bêd¹ dostarczaæ materia³y o najwy¿szej jako-ci i po najkorzystniejszej cenie.Literatura:

[1] Skowronek C., Sarjusz-Wolski Z.: Logistykaw przedsiêbiorstwie. Polskie WydawnictwoEkonomiczne, Warszawa 2008.

[2] Durlik I.: In¿ynieria zarz¹dzania. Wydawnic-two Naukowe PLACET, Katowice 1993.

[3] Bendkowski J., Radziejowska G.: Logistykazaopatrzenia w przedsiêbiorstwie. Wydawnic-two Politechniki l¹skiej, Gliwice 2005.

[4] £unarski J.: Systemy jakoci, normalizacjai akredytacji w zarz¹dzaniu organizacjami.Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszow-skiej, Rzeszów 2007.

[5] £uczak J.: Zarz¹dzanie dostawami. OficynaWydawnicza Sami Sobie, Poznañ 1998.

[6] Polska Norma PN-EN ISO 9000:2009 Systemyzarz¹dzania jakoci¹. Wymagania.

[7] Sêp J., Per³owski R., Pacana A.: Technikiwspomagania zarz¹dzania jakoci¹. OficynaWydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rze-szów 2007.

Rys. 7. Ocena procentowa skali oceny dostawcówwed³ug aktualnej metody

Rys. 8. Ocena procentowa skali oceny dostawcówwed³ug zaproponowanej metody

Rys. 9. Porównanie oceny firmy M10 wed³ug aktualneji proponowanej metody



Rys. 10. Porównanie oceny dostawców wed³ug przypisanych kategorii

Rys. 11. Procentowe spe³nienie poszczególnych kryteriów przez wszystkich dostawców na podstawie aktualnej metody

Rys. 12. Procentowe spe³nienie poszczególnych kryteriów przez wszystkich dostawcówna podstawie zaproponowanej metody



THE IMPROVEMENT OF VENDOR ASSESSMENTPROCESS BASED ON THE EXAMPLE OF PRO-DUCTION COMPANY

Key words:vendors assessment, processes improvement, assessmentcriteria, ABC method, quality managementAbstract:In many cases the quality of the products depends of thematerials which were used to the production process. Thatswhy many companies, which are carry out of the high qu-ality of products, want to have good relations with theirvendors.

Tab. 9. Ocena procentowa spe³nienia kryterióww obu metodach

Rys. 13. Porównanie oceny dostawców wed³ug aktualneji zaproponowanej metody

The organizations, which has implemented the quality ma-nagement system according ISO 9001 standard are obliga-ted to fulfillment the requirements according point 7.4 thisstandard purchase process.The elaborating the right method of vendors assessment isthe one of the most important tasks of continues improve-ment in the production company.In the article the analysis and improvement of vendor asses-sment process based on the example of production compa-ny was presented. This company produce the connectionelements and cardboard packages. Its polish companywhich sells products on polish and European market.The analyze was made in the following steps:- the analyze of the actual method of vendors assessment,- the classification of the vendors according to the actual

assessment criteria,- the analyze of vendors assessment points,- the identification of the drawbacks of the actual asses-

sment method,- the proposals of the new possibilities (solutions) of the

assessment,- the classification of the vendors according to the new

assessment criteria,- the analyze of vendors assessment points according to

the new method.This method can show the right directions of working in thecompany,. This method can help to:- choose the right types of assessment criteria,- elaborate the points scale,- allocate the adequately importance of criteria,- choose and find the properly assessment method,- can help rightly interpretation of the assessment scores.Although the new method will help the company to identifythe best vendors. This vendors will deliver the best qualitymaterials with favorable price.Dr in¿. Katarzyna ANTOSZWydzia³ Budowy Maszyn i LotnictwaPolitechnika Rzeszowskaul. W. Pola 235-959 Rzeszówtel. 17 865 14 [email protected] in¿. Tomasz [email protected]

doskonalenie procesu oceny dostawcÓw na przyk£a-...

Documents