Download - Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти
![Page 1: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/1.jpg)
![Page 2: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/2.jpg)
3
![Page 3: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/3.jpg)
2
Izdava~: Muzej na sovremenata umetnost, Skopje
Za izdava~ot: Emil Aleksiev, direktor
Predgovor: Bojan Ivanov
Likovno oblikuvawe: Miroslav Gr~ev, ZIP ZAP
Grafi~ka obrabotka: ZIP ZAP
Kurator: Lazo Plavevski
Pe~ati: Skenpoint
Tira`: 500
katalogizacija
3
![Page 4: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/4.jpg)
5
PREDGOVOR
Ona {to lesno se razbira e mo{ne te{ko da se objasni.
Taka dostapno na razbiraweto izgleda i mestoto na Znakot vo tvo-
re~kata biografija na Miroslav Gr~ev. Dovolen e pogled vo patoka-
zite postaveni dol` ovoj vpe~atliv avtorski itinerer, za da se raz-
bere deka Znakot stoi vo sredi{teto koe{to gi svrzuva razli~nite
poliwa na likovnite i oblikuva~ki iskazi, odnosno, gi proni`uva
i tematski gi obedinuva mnogustranite interesi i pridonesi na Gr-
~ev - vo arhitekturata, edukacijata i eseistikata, vo crte`ot i gra-
fi~koto oblikuvawe, vo karikaturata i fotografijata. Od svoja stra-
na, pogledot svrten kon samoto sredi{te bara objasnuvawa za na-
menata na edna apstraktna to~ka i za namerite iska`ani so eden po-
im bez sodr`ini.
![Page 5: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/5.jpg)
76
Nedovolnosta na razbiraweto bez objasnuvawe e mo{-
ne te{ko da se prikrie. O~igledno e deka nizata od za{titni znaci,
ornamenti i idejni re{enija koja{to Miroslav Gr~ev ja ima sosta-
veno vo tekot na izminatite desetina godini, pretstavuva ne{to po-
ve}e od obi~no redewe na sredi{ta na negovata motivacija i izvo-
ri{ta na negoviot motiv. Me|utoa, taa niza na istra`uvawa vo telo-
to na Znakot, ostanuva neproyirna za sporedbenite objasnuvawa
koi{to se povikuvaat na, samo navidum istorodnata, a ve}e objasnu-
vana niza od simboli, ikoni~ni pretstavi, glosi i grafemi, nara-
tivni sklopovi i alegoriski iskazi, morfemi i partikuli od jazi-
kot na vidlivoto.
Nebre`noto preslikuvawe na sostojkite pome|u dve na-
poredni nizi, odnosno, pome|u dve linearni ustrojstva na obele-
`anata stvarnost, po pravilo go izmestuva, go odzglobuva samiot
odnos: podreduvaweto stanuva zna~ewe, a opisot se smeta za znae-
we. Ni{to drugo osven lo{a navika e prirodata na Znakot da se
razbere kako namena, a negovoto poteklo da se objasni kako namera.
Vsu{nost, da se objasni namerata zna~i da se razbere istorijata.
Razbiraweto, pak, na namenata, zna~i objasnuvawe na umetnosta. Vo
Znakot nema nitu namena - kako delotvornost dovr{ena vo celis-
hodnosta, nitu namera - kako poriv ostvaren vo `elbata. Znakot ne
mo`e da se razbere zatoa {to toj ne e umetnost tuku projava na li-
kovnoto, isto kako {to ne treba da se objasnuva bidej}i, kako neo-
dredeno minato, go nema vo istorijata. Mestoto na Znakot vo istra-
`uvawata na Gr~ev se nao|a tokmu vo toj, neopredelen i, mo`ebi so-
sema ispraznet prostor {to se protega pome|u proizvodstvoto i
tvore{tvoto.
Vo taa smisla, Znakot ostanuva nerazbirliv - se razbi-
ra, dokolku e objasnet so drugi znaci. Dotolku pove}e zaslu`uva
vnimanie nastojuvaweto na Miroslav Gr~ev, so grafi~ki sredstva,
nagledno da objasni eden poredok na stvarnosta koj{to go pravi
mo`no ona sekojdnevno, tekovno razbirawe na dvosmislenosta, ona
snao|awe vo neodredenosta, ona {to e sigurno prepoznavawe vo
odvaj navestenoto.
Pritoa, mo{ne te{ko e da se objasni somni~avosta na
Gr~ev kon isku{enijata za trajno prisvojuvawe na Znakot, {to }e re-
~e, kon primamlivite mo`nosti za sopstveno olicetvoruvawe vo
![Page 6: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/6.jpg)
98
otelotvoreniot Znak - bilo preku prelestite na li~niot rakopis i
crta~koto umeewe, bilo preku prepoznatliviot iskaz i svojstveni-
ot likoven na~in. A takvata somni~avost, nebare e i samata somni-
telna pred pogledot na razbirawe za vistinski tvore~kata investi-
cija na Gr~ev vo maevtikata na znacite, vo dopolnuvaweto na op{te-
stvenata jazi~na norma so materijal od tekovnata upotreba na pla-
sti~niot idiom, vo igrata so kodovite i impulsite koi{to go una-
preduvaat govorot na javniot prostor.
Izgleda deka temata na razbiraweto i objasnuvaweto
ne se odnesuva na Znakot tuku na namenata na Ozna~itelot vo name-
rite kon Ozna~enoto. Jadroto na istra`uvawata {to Gr~ev gi preze-
ma vrz Znakot, obvieno e so debelata korupka od prakti~ni re{eni-
ja so koi{to se ureduva odnosot pome|u grstot mo`ni ozna~iteli i
nebroeno mnogute ozna~eni ne{ta. Tokmu pod tie i takvite, vidlivi
i ~itlivi naslojki od apotropejski motivi, tribalni amblemi ili
kolektivni sliki na identifikacijata i identitetot, se krie stvar-
niot interes na Gr~ev za zakonomernostite koi{to vladeat so gra-
deweto na Znakot - za dijagramot na osnovnite ustrojstva vrz koi-
{to se temeli i pra-proektot za gradewe na Svetot.
Zatoa e izli{na sekoja natamo{na rasprava za lesnoto
razbirawe i te{koto objasnuvawe na Znakot kako za nekakva antino-
mija na logi~ki podednakvo vredni iskazi. Poinaku ka`ano, takvata
rasprava edinstveno mo`e da se vodi za taksonomijata i tipologi-
jata na Ozna~itelot i na Ozna~enoto, toest, za ona {to Miroslav Gr-
~ev go narekuva atribucija na grafi~kite idejni re{enija. Tuka,
pred se, stanuva zbor za vnimatelno sro~enite, kusi bele{ki vo koi-
{to Gr~ev i pridava teoriski, didakti~ki i pragmati~en kontekst na
svojata tvore~ka postapka. Vo ovie atribucii, razbiraweto i objas-
nuvaweto se dobli`uvaat preku edna slikovita sporedba na dvi`e-
weto sprotivoda: od Ozna~enoto kako utoka vo Svetot, preku Ozna-
~itelot kako glaven sliv na brojnite pritoki na me~tata, do Znakot
kako izvor na ... posebnoto vo nepreglednoto mno{tvo.
Toa {to Gr~ev se obiduva da go objasni vo spojot na zbo-
rot i linijata pretstavuva hierarhija na nedorazbiraweto: tuka,
dolu, vo pe{terata na senkite, se nastojuva na preglednoto, to~no i
neprotivre~no preslikuvawe na Ozna~itelot vo Ozna~enoto; tamu
nekade, od drugata strana na idejata i nejziniot odraz vo mrtvata
tvar, se posega po izvorot na svetlinata, toest, se posega po Znakot
![Page 7: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/7.jpg)
1110
kako objasneto, molkum prifateno nedorazbirawe. Razli~nite hori-
zonti na takvata, raspolovena stvarnost, imaat konkretni odredni-
ci vo tolkovniot re~nik na Gr~ev. Klu~nite zborovi vo atribuciite
na grafi~kite idejni re{enija, poso~uvaat kon potekloto - fito-
morfno, tipografsko, heraldi~ko - no naedno, upatuvaat i na na~i-
nite - stilizacija, regulatoren dijagram, mre`a. Vo ovaa podelba
na zna~ewa, so vakvoto podreduvawe, potekloto stanuva broitel, a
na~inite imenitel na koli~nikot koj{to go izrazuva odnosot pome-
|u Svetot i Znaeweto. Likovnoto, pak, presozdavawe na ovoj koli~-
nik e klu~niot avtorski pridones koj{to Miroslav Gr~ev go ostva-
ruva otade dofatot na proizvodstvoto i tvore{tvoto.
Znacite i ornamentite se samo izblik na mislata po-
svetena na razvivaweto instrumenti, tehniki i metodologii. Avtor-
skiot interes za ovoj me|uprostor na alatki i pomagala - vo izrazot
na Gr~ev toa e me|uprostorot na bio-protezata, na socijalnata ek-
stenzija na ~ovekovata priroda - se vrednuva niz temata na privi-
dot i senkata. Poto~no, se raboti za posebna tematizacija na zabu-
nata vo koja{to organizmot na op{testvoto gi prima i prifa}a kako
drazbi i signali onie glavni priznaci, simptomi na kulturata -
Znakot i Kodot, Ozna~itelot i Ozna~enoto. Ovde, bezvremenoto i
novoto, masovnoto i individualnoto, anonimnoto i avtorskoto, se
edno.
Sledstveno, pokraj toa {to pretstavuvaat `ari{te na
oblikuva~kiot interes na Miroslav Gr~ev, istra`uvawa vo teloto
na Znakot se i osnovno stojali{te na edna gri`livo odbrana prob-
lemska perspektiva: Znakot e nastan, sredi{te na konkretnoto, ne-
merlivo kusove~no ~uvstvo na sebeprepoznavawe koe{to treba da
se presretne i iskusi. Na tvore~ki plan, Gr~ev ostanuva zagledan vo
nastanite {to sledat, nastojuvaj}i da razbere. Vpro~em, seto ona
{to mora da se slu~i, }e se slu~i na lesno objasniv na~in.
Bojan Ivanov
![Page 8: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/8.jpg)
1312
![Page 9: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/9.jpg)
1514
![Page 10: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/10.jpg)
16 17
![Page 11: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/11.jpg)
18 19
![Page 12: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/12.jpg)
20 21
![Page 13: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/13.jpg)
22 23
![Page 14: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/14.jpg)
2524
![Page 15: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/15.jpg)
2726
![Page 16: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/16.jpg)
28 29
![Page 17: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/17.jpg)
1
1ϕ2
1ϕ
1ϕ
ϕ
30 31
![Page 18: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/18.jpg)
3332
![Page 19: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/19.jpg)
3534
![Page 20: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/20.jpg)
3736
![Page 21: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/21.jpg)
3938
![Page 22: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/22.jpg)
40 41
![Page 23: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/23.jpg)
4342
![Page 24: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/24.jpg)
4544
![Page 25: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/25.jpg)
46 47
![Page 26: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/26.jpg)
48 49
![Page 27: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/27.jpg)
5150
![Page 28: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/28.jpg)
5352
![Page 29: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/29.jpg)
5554
![Page 30: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/30.jpg)
5756
![Page 31: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/31.jpg)
5958
![Page 32: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/32.jpg)
6160
![Page 33: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/33.jpg)
6362
![Page 34: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/34.jpg)
6564
![Page 35: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/35.jpg)
6766
![Page 36: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/36.jpg)
68 69
![Page 37: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/37.jpg)
7170
![Page 38: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/38.jpg)
7372
![Page 39: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/39.jpg)
7574
![Page 40: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/40.jpg)
7776
![Page 41: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/41.jpg)
7978
![Page 42: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/42.jpg)
8180
![Page 43: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/43.jpg)
8382
![Page 44: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/44.jpg)
8584
![Page 45: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/45.jpg)
8786
![Page 46: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/46.jpg)
8988
![Page 47: Мирослав Грчев - Знаци и орнаменти](https://reader038.vdocuments.pub/reader038/viewer/2022102706/5586e902d8b42ab81f8b45c5/html5/thumbnails/47.jpg)
9190