Download - ეთნიკური რუკის ფორმირება
![Page 1: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/1.jpg)
ეთნიკური რუკის ფორმირება
ნინო ნადირაძებორჯომი2014 წელი
15-19 იანვარი
![Page 2: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/2.jpg)
• პოლიტიკური და სოციალურ-ეკონომიკურიფაქტორების გამო საქართველოს მოსახლეობისეთნიკური შემადგენლობა სხვადასხვა ისტორიულეპოქაში ერთგვაროვანი არ იყო.
![Page 3: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/3.jpg)
ვახტანგ ჯაოშვილი საქართველოს მოსახლეობის ეთნიკურშემადგენლობაში ცვლილებებს სამ ძირითადად ეტაპად ჰყოფდა
• შუა საუკუნეებიდან XVIII საუკუნის ბოლომდე,
• XIX საუკუნის დასაწყისიდან საქართველოსგასაბჭოებამდე
• 1921 წლიდან საბჭოთა კავშირის დაშლამდე, და უკვეშეგვიძლია მეოთხე ეტაპიც გამოვყოთ,
![Page 4: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/4.jpg)
მეოთხე ეტაპი
• 1991 წელს საქართველოს მიერდამოუკიდებლობის მოპოვებიდანდღემდე.
![Page 5: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/5.jpg)
შუა საუკუნეებიდან XVIII საუკუნის ბოლომდე• ქვეყნის გაუკაცრიელებულ ადგილებზე, არაქართველი
მოსახლეობა სახლდებოდა. თურქმანული ტომების დასახლებაქვემო ქართლის ტერიტორიაზე XV საუკუნის მეორე ნახევრიდანიწყება
• XVII საუკუნის დასაწყისში კი, შაჰ-აბასმა დებედის ხეობაშითურქმანულიტომი ბორჩალუ ჩაასახლა
• ფეოდალურ ეპოქაში ჩრდილოეთ კავკასიიდან აღმოსავლეთსაქართველოში ოსების ჩამოსახლება მიმდინარეობდა
• XVIII საუკუნის მეორე ნახევარში აღმოსავლეთ საქართველოსზოგიერთ სოფელში ბერძნებიც გამოჩდნენ.
![Page 6: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/6.jpg)
• ფეოდალური კარჩაკეტილობის ვითარებაშიარაქართველი მოსახლეობის გარედან მოსვლა მაინცშეზღუდულ მასშტაბებში მიმდინარეობდა, რისშედეგადაც XIX საუკუნის დამდეგს საქართველოსთითქმის ყველა პროვინციაში ქართული მოსახლეობაუმრავლესობაში იყო. ქართველების ხვედრითი წონა4/5-ს უახლოვდებოდა.
![Page 7: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/7.jpg)
XIX საუკუნისდასაწყისიდან საქართველოს გასაბჭოებამდე
• დიდი ცვლილებები განიცადა საქართველოსმოსახლეობის ეთნიკურმა შემადგენლობამ XIX საუკუნეში და XX საუკუნის პირველი ორი ათეულიწლის პერიოდში, როდესაც სამხედრო-პოლიტიკურიმიზნებით განპირობებულ იძულებით ჩასახლებასთანერთად ეკონომიკური პირობებით გამოწვეულიჩასახლება მიმდინარეობდა
![Page 8: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/8.jpg)
• XIX საუკუნის პირველ ნახევარში მიმდინარეობდაარაქართველი მოსახლეობის თითქმის მთლიანადორგანიზებული, ჯგუფური ჩასახლება, 60-იანიწლებიდან კი თანდათან ფართოვდება მიგრანტთასტიქიური გადაადგილება.
![Page 9: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/9.jpg)
• განსაკუთრებით გაძლიერდა ასეთი ჩამოსახლება XIX საუკუნისმიწურულშიდა XX საუკუნის დასაწყისში, როცა უკვე ძირითადადეკონომიკური პირობები აიძულებდა მიგრანტებს გამოეცვალათსაცხოვრებელი ადგილი.
• მოსახლეობის მიგრაციის სამხედრო-პოლიტიკური ფაქტორიკვლავ მთავარ როლს ასრულებდა პირველი მსოფლიოომისა დასაქართველოს პირველი რესპუბლიკის წლებში, როცასაქართველო არაქართველთა მნიშვნელოვანმა ნაწილმა დატოვა. მთლიანად ამ პერიოდში მიმდინარეობდა ქართველიმოსახლეობის ხვედრითი წონის თანდათან შემცირება
![Page 10: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/10.jpg)
• ბოლშევიკური რევოლუციის წინა პერიოდში ქართველებისხვედრითი წონა უკვე აღარ აღემატებოდა მთელი მოსახლეობის
2/3-ს.
![Page 11: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/11.jpg)
• საქართველოს მოსახლეობის ეთნიკურ შემადგენლობაშიმნიშვნელოვანი ცვლილებები მოხდა XIX საუკუნის პირველმესამედში, როდესაც საზღვარგარეთის ქვეყნებისა და რუსეთისიმპერიის შიდა პროვინციებიდან ჩამოსახლდნენსომხები, რუსები, ბერძნებიდა გერმანელები.
• ამის შედეგად ქართველების ხვედრითი წონა 1800 წლის 79.4%-დან1832 წლისათვის შემცირდა 75.9%-მდე.
![Page 12: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/12.jpg)
• საქართველოს ტერიტორიაზე ეთნიკური ჯგუფების კომპაქტურიჩასახლება რუსეთის იმპერიის მიერ ქართული სამეფო-სამთავროებისდაპყრობის შემდეგ იწყება.
• რუსეთის იმპერიის პოლიტიკა სასაზღვრო რაიონებიდანქართული მოსახლეობის გასახლებასა და იმპერიისხელმძღვანელების შეხედულებით, მათდამი უფროლოიალურიეთნიკური ჯგუფების ჩასახლებას ისახავდა მიზნად.
![Page 13: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/13.jpg)
• რუსეთ-ოსმალეთის ომის დასრულების შემდეგ, იმპერიისმესვეურებმა სამცხე-ჯავახეთში მცხოვრები მუსლიმი ქართველებიაიძულეს ოსმალეთის იმპერიაში გადასახლებულიყვნენ.
• მათ მაგივრად, ცარიზმის ხელშეწყობით, 1829-1831 წლებში სამცხე-ჯავახეთში თურქეთიდან ათასობით სომეხი გადმოვიდა მუდმივსაცხოვრებლად.
• ეს გამოწვეული იყო იმით, რომ 1828-1829 წლების რუსეთ-თურქეთის ომში თურქეთი დამარცხდა.
![Page 14: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/14.jpg)
• 1829 წლის ადრიანოპოლის საზავო ხელშეკრულებისმეცამეტე მუხლის მიხედვით, მოსახლეობის გადასახლებისპერიოდად 18 თვე განსაზღვრეს.
• ამ ხნის განმავლობაში მუსლიმური მოსახლეობაერთმორწმუნე თურქეთში უნდა გადასახლებულიყო. ჯავახეთში თითქმის საერთოდ აღარ დარჩა ქართულიმოსახლეობა.
• ახალმა ადმინისტრაციამ გამოიყენა ეს შესაძლებლობა და1830 წელს არზრუმიდან დევნილი 35 ათასი სომეხი
ლტოლვილი დაასახლა.
![Page 15: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/15.jpg)
• ადრიანოპოლისზავის თანახმად, რუსეთის იმპერიის გენერლისპასკევიჩის მიერ აღძრული შუამდგომლობისსაფუძველზე, ნიკოლოზ I-მა აღმოსავლეთ ანატოლიისვილაიეთებში მცხოვრებ ბერძნებს საქართველოში დასახლებისუფლება მისცა. ბერძნები ძირითადად ბორჩალოს მაზრის მიწებზედასახლდნენ, რომელიცთურქ დალეკ ფეოდალთა განუწყვეტელიშემოსევების შედეგად თითქმის გაუკაცრიელებული იყო
• 1830 წლისათვის წალკის მიდამოებში უკვე 18 ბერძნული სოფელიარსებობდა. ქართველები მიმდებარე მიდამოებიდან უკვე დიდიხნის გახიზნულები იყვნენ. ამავე პერიოდში დასახლდნენჩრდილო-აღმოსავლეთისთურქეთის ვილაიეთებიდანგადმოსული ბერძნებიდმანისის რაიონში
![Page 16: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/16.jpg)
• 1817-1818 წლებში საქართველოში ცარიზმის ხელშეწყობითჩამოსახლდნენ ვიურტემბერგელი გერმანელები, რომლებმაცაღმოსავლეთ საქართველოში შექმნეს რამდენიმე კოლონია.
• გერმანელი სექტანტების დასახლების მიზანი დაუსახლებელიადგილების ათვისება და ეკონომიკის გამოცოცხლება იყოდა, ასევე, საიმედოდასაყრდენის შექმნა რუსეთის იმპერიისათვის.
![Page 17: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/17.jpg)
• XIX საუკუნის მეორე მესამედში საქართველოში ძირითადადსახლდებოდნენ რუსი სექტანტები და დემობილიზებულირუსიჯარისკაცები.
• 1865 წლისათვის საქართველოს ტერიტორიაზე 25 900 რუსიახალმოსახლე ცხოვრობდა, რაც საქართველოს მთელიმოსახლეობის 2.0%-ს უდრიდა, 1886 წელს 42 500 (2.6%), 1897 წელსკი მათი რაოდენობა 92 813 კაცამდე გაიზარდა (5.3%). საქართველოში მცხოვრები სლავური წარმოშობისმოსახლეობიდან 21 113 კაცი ანუ მთელი სლავური წარმოშობისმოსახლეობის 22.7% სამხედრო მოსამსახურე იყო.
• სლავური წარმოშობის მოსახლეობადიდი რაოდენობითგადმოასახლეს, როგორც თბილისსა და ზღვისპირა ქალაქებში, ისესაქართველოს ცალკეულრეგიონებში, აგრეთვე 21 სოფელში.
![Page 18: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/18.jpg)
• საქართველოში ჩამოსახლებულირუსული მოსახლეობისგამორჩეულ ნაწილს წარმოადგენდა ე.წ. სექტანტები, ძირითადადდუხობორებიდა მალაკნები.
• XIX საუკუნეში ჯავახეთში დასახლდადუხობორები, უკიდურესადპროტესტანტული სექტა. ცარიზმიდუხობორებში სახელმწიფოსადა რელიგიისადმი საფრთხეს ხედავდა და 1837 წელსიმპერატორმა დუხობორების კავკასიაში გადასახლებისგანკარგულება გასცა.
• 1841 წელს ისინი საქართველოს სამხრეთ-დასავლეთში, ახალქალაქის მაზრაში გადაასახლეს.
• სამხრეთ კავკასიაში რუსული მოსახლეობისჩასახლებით, ცარისტული მთავრობა სამხედრო-სტრატეგიული, პოლიტიკურიდა ეკონომიკური ხასიათისპრობლემების გადაწყვეტას ფიქრობდა, რადგან სექტანტებიმთავრობის საიმედოდასაყრდენად მიიჩნეოდა.
![Page 19: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/19.jpg)
• საქართველოში სექტანტური მოსახლეობა ძირითადადდასახლებული იყო ორ გეოგრაფიულ არეალში:
სამხრეთ-დასავლეთში, ნინოწმინდის (ადრე ბოგდანოვკა) რაიონისრვა სოფელში
და
აღმოსავლეთში, საგარეჯოს, სიღნაღისა დალაგოდეხის რაიონებში.
![Page 20: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/20.jpg)
• საქართველოში ასურელებისა და ქურთების მასობრივიდასახლება I მსოფლიოომისა და მის შემდგომ პერიოდში ხდება.
• ოსმალეთის იმპერიაში დევნის შედეგად საქართველოსა დასომხეთს ასურელებთან ერთადთავი ეზიდური რელიგიისმიმდევარმა ქურთებმაც შეაფარეს.
• ეზიდი ქურთები იძულებულნი იყვნენ თავიანთი საცხოვრებელიადგილები მიეტოვებინათ, რადგან მათ რელიგიურ ნიადაგზესდევნიდა ოსმალთა იმპერიის მუსლიმი მოსახლეობა, მათ შორისმუსლიმი ქურთებიც.
![Page 21: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/21.jpg)
1921 წლიდან საბჭოთა კავშირის დაშლამდე
• საქართველოს მოსახლეობის ეთნიკურ შემადგენლობაზეარსებითი ცვლილება მოახდინა საქართველოს გასაბჭოებისშემდეგ საქართველოში ასეულ ათასობით მიგრანტისჩამოსახლებამ, რასაც თან მოჰყვა ქართველი მოსახლეობისხვედრითი ოდენობის შესამჩნევი შემცირება.
• პირველ ყოვლისა, აღსანიშნავია რუსებისა და უკრაინელებისდაჩქარებულიზრდა, რაც გამოწვეული იყო მათი დიდიჩამოსახლებით XX-ე საუკუნის 30-იან წლებში
![Page 22: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/22.jpg)
• აღნიშნულ პერიოდში საკმაოდ ინტენსიური ხასიათიჰქონდა აგრეთვე სომხებისა და ოსების ჩამოსახლებას.
• ბერძნების, ებრაელებისა და აზერბაიჯანელებისდაჩქარებული ზრდა აიხსნება ამ ეროვნებების მცხოვრებთამაღალი ბუნებრივი მატებით. პირველად თავისი ისტორიისმანძილზე ქართველები აღმოჩდნენ 1939 წლისათვის თავისრესპუბლიკაში მთელი მოსახლეობის 2/3-ზე ნაკლები.
• ეს განაპირობა მძლავრმა მიგრაციულმაპროცესებმა, რომელთა დადებითი სალდოთავისიმასშტაბებით ბევრად აღემატებოდა მანამდე ან მის შემდეგსაქართველოში ჩამოსახლებულ მიგრანტთა ნაკადს. 1926 წელს ქალაქის მოსახლეობაში არაქართველები შეადგენდნენ51.7%-ს, სოფლის მოსახლეობაში კი 27.9%-ს.
![Page 23: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/23.jpg)
• გარედან მოსული მოსახლეობისდამკვიდრება რესპუბლიკაშიბევრად შემცირდა II მსოფლიო ომის შემდგომ პერიოდში, ხოლო1957 წლიდან წასულთა რაოდენობა სჭარბობდა მოსულებისრიცხვს.
• შედეგადდაიწყო ქართველების ხვედრითი წონის თანდათანამაღლება, რადგან წასულთა შორის ბევრად ჭარბობდაარაქართველების რაოდენობა
![Page 24: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/24.jpg)
• საბჭოთა საქართველოს ეთნიკურ შემადგენლობაზე არსებითიგავლენა მოახდინა რუსულიდა სომხური მოსახლეობისუპირატესად მექანიკურმა მატებამ.
• აღსანიშნავია ისიც, რომ საქართველოში მცხოვრები სხვადასხვაეროვნების მოსახლეობის თვით ბუნებრივი გამრავლებისტემპებშიცდიდი განსხვავებაა.
• ამ მხრივ ავტოქტონური მოსახლეობის გამრავლების ინტენსივობათითქმის ყველაზე უფროდაბალია.
• 1959 და 1970 წწ. მოსახლეობის საერთო რაოდენობაში ქართველთახვედრიწონის გადიდება უნდა აიხსნას არაქართველიმოსახლეობის მექანიკური ძვრებით.
• ასე, მაგალითად, 1959 წლის აღწერით სომხები შეადგენდნენმთელი მოსახლეობის 11%-ს, ხოლო 1970 წ. – 9.7%; შესაბამისად, რუსები შეადგენდნენ 10.1 და 8.5%.
![Page 25: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/25.jpg)
• იმის გამო, რომ არაქართველი მოსახლეობა ძირითადადქალაქებში დამკვიდრდა, აქ მეტია ეროვნული სიჭრელე, ვიდრესოფლის მცხოვრებლებში.
• 1979 წლის მონაცემებით, ქალაქის მოსახლეობაში ქართველებისხვედრითი წონა შეადგენდა 62.1%-ს, სოფლად კი 75.7%-ს.
![Page 26: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/26.jpg)
მიგრაციული პროცესები 1990-იანი წლებიდანდღემდე
• საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ საქართველოს მოსახლეობისეთნიკურ შემადგენლობაში სერიოზული ცვლილებები მოხდა.
• თუ 1989 წლის მოსახლეობის აღწერის მონაცემებით, ეთნიკურიუმცირესობები ქვეყნის მოსახლეობის 30%-ს შეადგენდნენ, 2002 წლის აღწერის შედეგებით, საქართველოში (აფხაზეთისა დაცხინვალის რეგიონის ტერიტორიების გამოკლებით) მათიხვედრითი წონა 16%-მდე დაეცა.
![Page 27: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/27.jpg)
• ეთნიკური უმცირესობების რაოდენობის შემცირების უმთავრესიმიზეზი ემიგრაციაა. ემიგრაციის პირველტალღას ბიძგი მისცა1990-იან წლებში საბჭოთა კავშირის ყოფილრესპუბლიკებშისოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობისა და პოლიტიკურივითარების მკვეთრმა გაუარესებამ.
• ემიგრაცია მოსახლეობის გადარჩენის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანისტრატეგია გახდა და ამიტომაც მან მასობრივი ხასიათი მიიღოქვეყნის მთელ მოსახლეობაში, როგორც ქართველებში, ისეეთნიკური უმცირესობების წარმომადგენლებს შორისაც
![Page 28: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/28.jpg)
• 1990-იანი წლების დასაწყისში ეთნიკური უმცირესობებისემიგრაციის გამომწვევი მნიშვნელოვანი ფაქტორი საბჭოთაკავშირის დაშლის შედეგად, საქართველოს ხელისუფლებაშიმოსული პოლიტიკური ჯგუფების დისკრიმინაციული პოლიტიკაიყო.
![Page 29: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/29.jpg)
• საქართველოდან 1992 წელს გასული აზერბაჯანელების
მეოთხედზე მეტი რუსეთის ფედერაციაში მიდიოდასაცხოვრებლად, ხოლოდანარჩენი – აზერბაიჯანში.
• ემიგრანტი სომხები რაოდენობრივად მესამე ადგილზეიყვნენ და მათი 71% ქალაქის მკვიდრი იყო. სომხების 56.2% რუსეთის ფედერაციაში გადასახლების მიზნით ამოეწერასაქართველოდან. საკუთრივ სომხეთში მხოლოდ მეოთხედიგეგმავდა ჩასახლებას
![Page 30: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/30.jpg)
• 1992 წლებში ემიგრაციის მთავარ ფაქტორადუმუშევრობა, ცხოვრების დონის გაუარესება და საკუთარიშესაძლებლობის რეალიზაციის შეუძლებლობა იქცა.
• ამ ფაქტორის გამო ეთნიკური უმცირესობებისწარმომადგენლებთან ერთად ემიგრაციაში ქართველებიცწავიდნენ.
![Page 31: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/31.jpg)
• 2002 წლის მოსახლეობის აღწერის შედეგებისმიხედვით, აზერბაიჯანელთა რაოდენობა შემცირდადა ამჟამადსაქართველოში 284.761 აზერბაიჯანელი ცხოვრობს, თუმცა მათმაპროცენტულმა მაჩვენებელმა, სხვა ეთნიკური ჯგუფების აქტიურიემიგრაციის ფონზე, საქართველოს მთელ მოსახლეობაში 6.5%-მდე
მოიმატა.
• 2002 წლის აღწერის მიხედვით, 248 929 ადამიანამდეშემცირდა სომხური მოსახლეობის რაოდენობაც, რაც ქვეყნისმთელი მოსახლეობის 5.7%-ს შეადგენს. 1989 წლისაღწერით, საქართველოში 437 211 სომეხი ცხოვრობდა, რაცმთელი მოსახლეობის 8.1%-ს შეადგენდა.
![Page 32: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/32.jpg)
სომხების უმრავლესობას შეადგენენ სამცხე-ჯავახეთის ორ რაიონში
• : ახალქალაქისა (94%) და ნინოწმინდის რაიონებში (96%),
• ქვემო ქართლში წალკის რაიონში (55%).
• ასევე მათი დიდი განსახლებაა ახალციხის რაიონში (36%),
• ქ. თბილისში კი ქართველების შემდეგ ყველაზემრავალრიცხოვანია ეთნიკური ჯგუფია (8%).
• სომხები აზერბაიჯანელებისაგან განსხვავებით, საქართველოსუფრო მეტ რაიონში არიან განსახლებულნი, თუმცა მათირაოდენობა აღნიშნულრაიონებში პროცენტული შეფარდებითშედარებით მცირეა.
• მაგალითად, ასპინძის რაიონში (17%)
• , თეთრიწყაროს რაიონში (10%),
• ბორჯომის რაიონში (10%),
• მარნეულის რაიონში (8%).
![Page 33: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/33.jpg)
• 1989 წელთან შედარებით მნიშვნელოვნად შემცირდა სლავების, მათ შორის რუსებისა და უკრაინელების რაოდენობა.
• 1989 წელს საქართველოში 341.2 ათასი რუსი ცხოვრობდა.
• 1989 წლის აღწერის მიხედვით, საქართველოში ცხოვრობდა 52,4 ათასი უკრაინელი, მათი რაოდენობა 2002 წლის აღწერისმიხედვით 7039-მდე შემცირდა.
• 1989 წელს საქართველოში 100 ათასი ბერძენი ცხოვრობდა, რაცმთელი მოსახლეობის 1.9%-ს შეადგენდა. ისინი უმრავლესობასშეადგენდნენ წალკის რაიონში – 27 ათასი (61.0%). 2002 წლისმოსახლეობის საყოველთაო აღწერის შედეგების მიხედვით კი, 1989 წელთან შედარებით საგრძნობლად შემცირდა ბერძნებისრაოდენობა. ამჟამად ქვეყნის მასშტაბით 15 ათასამდე ბერძენია, რაც მთელი მოსახლეობის 0.3%-ს შეადგენს.
![Page 34: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/34.jpg)
• 1989 წლის მოსახლეობის აღწერის შედეგების მიხედვითსაქართველოში 6.2 ათასი ასურელი ცხოვრობდა (0.1%).
• 2002 წლის აღწერის მიხედვით კი, საქართველოში 3.299 ასურელიცხოვრობს, რაც მთელი მოსახლეობის 0.1%-ს შეადგენს.
• საქართველოში ასურელები ძირითადად ცხოვრობენ თბილისში(მათი კომპაქტურიდასახლებებია დედაქალაქის ორ რაიონში: ვაკესა და კუკიაზე), ქუთაისში, გარდაბანში, სოფ. ძველქანდაში, ბათუმში, სენაკში, ზუგდიდსა და ქუთაისში
![Page 35: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/35.jpg)
• 1989 წლის აღწერის მიხედვით, ქვეყანაში 33.3 ათასი (0.6) ქურთიცხოვრობდა. 2002 წლის მონაცემების მიხედვით კი, ქურთებისრაოდენობა შემცირებულია - 20.8 (0.4%).
• ამჟამად ქურთები ძირითადადთბილისში (ქალაქის რამდენიმეუბანში ისინი კომპაქტურად არიან დასახლებულნი: ისანი-სამგორი, გლდანი-ნაძალადევი, ლოტკინი), რუსთავსა დათელავში ცხოვრობენ.
• მცირე რაოდენობით დარჩნენ ქურთებიქუთაისში, მცხეთის, გარდაბნის, ოზურგეთის რაიონებსა დააჭარის ტერიტორიაზე.
![Page 36: ეთნიკური რუკის ფორმირება](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042818/55adc7fe1a28ab99338b477f/html5/thumbnails/36.jpg)
გმადლობთ
ყურადღებისათვის