© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005
Over jongeren gesproken
10 maart 2005, Martiniplaza Groningen
Prof. dr Jouke van DijkHoogleraar regionale arbeidsmarktanalyse
Faculteit Ruimtelijke WetenschappenRijksuniversiteit Groningen
[email protected] www.joukevandijk.nl
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005
Overzicht• Noordelijke arbeidsmarkt• Werkloosheid
– Naar leeftijd– Naar opleiding– Nationaal en regionaal
• Onderwijs en arbeidsmarkt• Werving en selectie• Kansen, bedreigingen en beleid
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005Werkgelegenheidsgroei in % in Noorden en
Nederland
-1,5-1
-0,50
0,51
1,52
2,53
3,54
Nederland Noorden
prognose
Bron: PWR/RUG
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005
Banengroei per gemeente gemiddeld 1999-2003
Bron: PWR
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005
Bron: PWR
Banengroei per postcodegemiddeld 1999-2003
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005
Werkloosheid (WLB)
0
2
4
6
8
10
12
14
NL Noorden Gr
prognose
Bron: CBS, RUG
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005
Werkloosheid naar leeftijd en opleiding
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005
Werkloosheid naar leeftijd (in % per groep; WLB okt-dec 2004)
0
2
4
6
8
10
12
14
Totaal 15-24 25-44 45-64Bron: CBS
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005
Werkloosheid naar opleiding (in % per groep; NWW december 2004)
0
5
10
15
20
25
Basis VBO/MAVO MBO/HAVO/VWO HBO WOBron: CWI
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005
Bruto arbeidsdeelname naar onderwijsniveau (% per groep)
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
BO MAVO VBO H/VWO MBO HBO WOBron: CBS/EBB, cijfers voor 2002
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005
Groeit de jeugdwerkloosheid in 2004?
CBS: +24.000 tot 111.000 dec 2005
CWI: -5.000 tot 50.000 dec 2005
Hoe kan dat?
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005
Groeit de jeugdwerkloosheid in 2004?
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
NL ProvGr StadGr Leek Assen HogSapBron: CWI
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005NWW naar opleiding en leeftijd
stand 31 december 2004 NL 692.000, wv 348.000 (49%) max. VMBO<23 jr 50.400, wv 28.800 (57%) max. VMBO
Pr.Gr. 33.400, wv 14.400 (43%) max. VMBO<23 jr 2.980, wv 1.640 (55%) max. VMBO
Stad 12.400, wv 3.500 (28%) max. VMBO<23 jr 930, wv 490 (53%) max. VMBO
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005
Werkloosheid lager opgeleiden NWW % ultimo 2003
Bron: CWI
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005
Wat is het probleem?1. Te weinig vacatures2. Onvoldoende of verkeerde
opleiding3. Gebrekkige bemiddeling4. Vooroordelen bij werkgevers5. Motivatiegebrek bij de jeugd
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005
Ontwikkeling vacatures
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005Startkwalificaties en onderwijsuitgaven
Geen startkwalificatie: 1 op de 3!
Nederland op EU gemiddelde
Nederland geeft te weinig uit aan scholing
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005
Aansluiting onderwijs - arbeidsmarkt
Overheid – werknemer – werkgever
Werken + leren; stageplaatsen
Relatie lonen, risico en arbeidsproductiviteit
Wie betaalt?
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005
Onderwijs en arbeidsmarkt• startkwalificaties: in Nederland 1 op de 3
nietnoordelijke jeugd: 50% niet
• aansluiting op baan (stageplaatsen!)• additionele arbeid blijft nodig• werken met behoud van uitkering• lager opgeleiden – informele werving• opleiding ouders en
schoolkeuze / werkloosheid• schoolverlaters die school niet leuk
vinden zijn vaker werkloos
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005
Kansen en bedreigingen??
• Toekomst industrie: concurrentie Oost-Europa, India en China
• Toekomst diensten: persoonlijk diensten – uitbesteden huishoudtaken, zorg
• Vergrijzing zorgt voor krappere arbeidsmarkt en toename van de vraag naar zorg en dus banen in de zorg
• Relatie lonen, onderwijs en arbeidsproductiviteit
• Sociale zekerheid en arbeidsmarktflexibiliteit
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005
Arbeidsmarktbeleid
• Work first• Niet-willers en niet-kunners• Sanctie – beloning• Voorkom dat mensen een te grote
afstand tot de arbeidsmarkt krijgen
• Versnippering van het beleid• één loket of één loket extra?• Betere regionale coördinatie
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005
Oplossingen?• Jeugd in contact brengen met bedrijven:
werken kan heel leuk zijn!• Bemiddeling: keten optimalisatie CWI, UWV,
gemeenten etc. + work first• Persoonlijke contacten met werkgevers en
jeugdige werkzoekenden• Loonsubsidie (met scholingsplicht?)• No risk garantie (voor alle jeugdwerklozen?)• Investeer meer in het onderwijs, vooral
VMBO• Invloed van de overheid is maar beperkt!
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005
Oplossingen?• Jeugd in contact brengen met bedrijven:
werken kan heel leuk zijn!• Bemiddeling: keten optimalisatie CWI, UWV,
gemeenten etc. + work first• Persoonlijke contacten met werkgevers en
jeugdige werkzoekenden• Loonsubsidie (met scholingsplicht?)• No risk garantie (voor alle jeugdwerklozen?)• Investeer meer in het onderwijs, vooral
VMBO• Invloed van de overheid is maar beperkt!
© Prof.dr Jouke van Dijk
Over jongeren gesproken, 10-03-2005
Over jongeren gesproken
10 maart 2005, Martiniplaza Groningen
Prof. dr Jouke van DijkHoogleraar regionale arbeidsmarktanalyse
Faculteit Ruimtelijke WetenschappenRijksuniversiteit Groningen
[email protected] www.joukevandijk.nl