Download - 01 Concise Indian Art
ประวตศาสตรและการแบงยคใน
ศลปะอนเดย
ประวตศาสตรอนเดย 1
พระเจาอเลกซานเดอรบกรกแควนคนธาระ (ระลอก 2)
→ อทธพล กรก-โรมนยงคงอยแถบคนธาระ
→ ชาวกรกบางคนรบพทธศาสนา เชนพระเจามลนท (Menander)
กรก
บกรก
เกดศาสนาพทธ + เชน → ตอตานศาสนาพราหมณ + ระบบวรรณะพทธกาล
อารยนบกรกเขามา (ระลอก 1) → ไลฑราวทไปอยอนเดยใต (กลายเปนพวกทมฬ) + สรางอารยธรรมลมแมนาคงคา
เกดศาสนาพราหมณ + ระบบวรรณะ
เรองรามายณะ+มหาภารตะ → อนเดยแตกออกเปนแควนเลกๆ+รบพง
ใช “ไม” ในการกอสราง → ไมเหลอโบราณสถานในระยะน
อารยน
บกรก
ฑราวทสรางอารยธรรมลมนาสนธ
ใช “อฐ” ในการกอสราง → พบโบราณสถานในระยะนฑราวท
เหตการณประวตศาสตรสมย
การอพยพของอารยน & ฑราวท
อารยธรรมทมฬ
(ทมฬนาฑ)
อารยธรรมลมนาสนธ
อารยธรรมลมนาคงคา
ราชวงศศาตวาหนะ + อกษวาก
→ เปนอาณาจกรของคนพนเมองอยางแทจรง ≠ อาณาจกรกษาณะ→ ศนยกลางอยทอมราวด+นาคารชนโกณฑะ
→อปถมปพทธเถรวาท
ราชวงศกษาณะ
→ ชาวซเถยน (เผาเรรอนจากเอเชยกลาง) บกรกอนเดย (ระลอก 3)
→ ครอบคลมคนธาระ+ลมนาคงคา
→ K กนษกะอปถมปพทธมหายาน
สมยท 2
(6-9)
ราชวงศเมารยะ (โมรยะ)
→ รวบรวมอนเดย (ตามอทธพลของพระเจาอเลกซานเดอร)
→ K อโศก = อปถมภพทธเถรวาท→ เรมใชวสดถาวร (อฐ+หน) ในการกอสราง → ปรากฏ
โบราณสถาน
ราชวงศศงคะ
อนเดย Nสมยท 1
(อนเดย
โบราณ)
(3-6)
อนเดย Sสมย
ประวตศาสตรอนเดย 2
สมยท 1สมยอนเดยโบราณ
ร.เมารยะ-ศงคะอตรประเทศมธยประเทศ
สาญจ
ภาชา-การล
ภารหต
มหาราษฏร
สารนาถ
คนธาระ
ปาฏลบตร
มถรา
ร.ศาตวาหนะ+อกษวาก
“ศลปะอมราวด”
ร.กษาณะ
“ศลปะมถรา”
“ศลปะคนธาระ”
สงอทธพลให ลงกา+SEA
คนธาระ = พวกกรกทอยมาตงแต K อเลกซานเดอร สมยท 2
สมยคนธาระ-มถรา-อมราวด
อานธรประเทศ
อมราวด-นาคารชนโกณฑะ
อตรประเทศ = คนอนเดยแท ๆ
สรปการแบงยคสมยในศลปะอนเดย
ศลปะมถรา
(พศว.6-9)
สมยท 4
สมยท 3
สมยท 2
สมยท 1
ศลปะอนเดยภาคใต
→ ศลปะปลลวะ-โจฬะ
→ ศลปะอนเดยภาคใตอนๆ
ศลปะอนเดยภาคเหนอ
→ ศลปะปาละ-เสนะ
→ ศลปะอนเดยภาคเหนออนๆ
ศลปะคปตะ (พศว.9-11)
ศลปะหลงคปตะ (พศว.11-13)
ศลปะอมราวด
(พศว.7-10)
ศลปะคนธาระ
(พศว.6-9)
ศลปะอนเดยโบราณ
(พศว.3-6)
อนเดย Sอนเดย N
ศลปะอนเดยโบราณ
(ศลปะอนเดยสมยท 1)
ประเภทศลปกรรมสมยอนเดยโบราณ
ตวอยางสาคญ
ประเภทศลปกรรม
ภาชา-การล
ภาชา + การล(มหาราษฏร)
3) วดถาสาญจ
ภารหตภารหต-สาญจ (ลมนาคงคา)
2) สถป
เวสาล,สารนาถ(ลมนาคงคา)
1) เสาจารก/เสาพระเจาอโศก สารนาถ เวสาล
ลมนาคงคา
มหาราษฏร
แทน → ธรรมจกร + สตว 4 ชนด (ชาง,มา,วว,สงห) =สตวประจาทศทง 4
เสาพระเจาอโศกทสารนาถ (สถานทแสดงปฐมเทศนา)
ธรรมจกรหกหายไปแตควรม
(ดจากภาพสลก)
สงห 4 ตว แบกธรรมจกร
พทธธรรมแพรไปทง 4 ทศ
E ชางW วว
S มา
N สงห
บวหวเสาทรงระฆงควาลกษณะของศลปะอนเดยโบราณ
ประตมากรรมถกขดจนมน
ตนกาเนดสถปในศลปะ
อนเดยโบราณ
“สถป” → แปลวา เนนดน
กาเนดมาจากการฝงศพ แลว กอเนนดน
ขนตอนการฝงศพสมยกอนพทธกาล
(1)ฝงศพ + กอหนรปวงกลมรอบ
(2)ทาเนนดน
ขน 1 ฝงศพ + กอหนรอบ
ขน 2 ทาเนนดน → สถป
เนนดน → ตอมาจะกลายเปนองคระฆง หรอ “อณฑะ”
หนกอรอบ → ตอมากลายเปนฐานสถป
ทฝงศพ → ตอมากลายเปน “กรบรรจพระธาต”
องคประกอบสถปสมยอนเดยโบราณ ex.สาญจ
ทารวลอมฉตร
องคระฆงทรง “โอควา” ขนาดใหญ
1) เรยกวา “อณฑะ”
2) สบมาจากเนนดนฝงศพ
3) เปนลกษณะเฉพาะของสถปสมยอนเดยโบราณ (ตอไปจะเลกลง)
เรยกวา “หรรมกา”
ปก “ฉตร” เพอแสดงสถานะอนสงสงของผทถกบรรจอยในสถป
เรยกวา “ฉตรวล”
อณฑะ → องคระฆง
ฉตรวล → ปลองไฉน
สถปสมยอนเดยโบราณกบ
การปพนฐานใหกบสถปรนหลง
สถปในศลปะอนเดยโบราณ สถปในศลปะไทย
พทธประวตในศลปะอนเดยโบราณ = ชางไมกลาทาพระพทธรปเปนรปมนษย → ใชสญลกษณแทน
บลลงกเปลา
11
อยภายใต ฉตร / ตนไม
2
2
พระพทธบาท3
พทธประวตตอนเสดจออกมหาภเนษกรมณ
เมองกบลพสด
มากลบ
1
4
32
มาเปลาหลายตว= แสดงการเคลอนไหวมาเปลา
+ คนถอฉตร
พระบาท = เจาชายสทธตถะลงจากมา
“เสดจลงจากดาวดงส”แทนดวยบนไดเปลา
ปฐมเทศนา
แทนดวยธรรมจกร(ธมมจกกปปวตตนสตร)
ปรนพพาน
แทนดวยสถป
1
23
ตวอยางพทธประวตตอนอนๆ
ตวอยางชาดก“มฤคชาดก”
2
1
ภาพชาดกในศลปะอนเดยโบราณ
1) แสดงภาพพระโพธสตว ≠ พระพทธเจา
2) มกทาหลายตอนในภาพเดยว
3
กวางทองชวยคน
กวางทองเทศนให พระราชาฟง
คนไปบอกพระราชาพระราชามาลากวาง
กวางบรวารกาลงหน
สญลกษณมงคลในภาพสลกสมยอนเดยโบราณ(→ เพอใหผเขามาบชาไดรบสรมงคล)
หางปลา งวงชาง
ปากจระเข
หมอ
มพนธพฤกษาออกมา
ปรณฆฏะมกร
สญลกษณความอดมสมบรณ
วดถา
วดถา = วดในพทธศาสนา ทเกดจากการขดเขาไปในภเขาโดยฝมอมนษย ไมใชถาธรรมชาตวดถาแบงออกเปน 2 ประเภท
(1) ถาเจตยสถาน (≈ โบสถ) (2) ถาวหาร (≈ กฏ)
ถาเจตยสถาน→ ใชทาพธกรรม (≈ โบสถ)
ผงสเหลยมผนผาปลายมน
ปลายสด = สถป (แทนพระพทธรป)
ดานหนาสถป =พ.ท.ใชทาพธกรรม
มเสาขนาบ
ดานหนาสถป =พ.ท.ใชทาพธกรรม
ดานหลงปลายมน มพนทไวเดนประทกษณ
ผนงหนา = วงโคงเกอกมาขนาดใหญ
ดานหนาสถป =พ.ท.ใชทาพธกรรม
ปลายสด = สถป (แทนพระพทธรป)
เสาขนาบ 2 ขาง รองรบเพดานถา(ซงจรงๆไมตองมกได) → เลยนแบบเครองไม
ถาเจตยสถานขอปลอม (ซงจรงๆไมตองมกได)→ เลยนแบบเครองไม
ถาวหาร→ เปนทอยพระสงฆ ≈ กฏ
หองสาหรบพระสงฆ
หองกลางในผงสเหลยมสาหรบประชมสงฆ
หองกลางในผงสเหลยมสาหรบประชมสงฆ
หองสาหรบพระสงฆภายใน
ศลปะอนเดยสมยท 2
(พศว. 6-10)
ศลปะคนธาระ
ศลปะมถรา
ศลปะอมราวด
มถรา
ร.ศาตวาหนะ+อกษวาก
“ศลปะอมราวด”
ร.กษาณะ
“ศลปะมถรา”
“ศลปะคนธาระ”
คนธาระ = พวกกรกทอยมาตงแต K อเลกซานเดอร
อมราวด-นาคารชนโกณฑะ
อตรประเทศ = คนอนเดยแท ๆ
สงอทธพลให ลงกา+SEA
ความรเบองตนเกยวกบ
ศลปะอนเดยสมยท 2 ศลปะคนธาระ (6-9) →
แควนคนธาระ (NW) →
อทธพลกรก-โรมน +
อทธพลพทธศาสนา
ศลปะมถรา (6-9) → แควน
อตรประเทศ (N ) → สบ
ตอมาจากอนเดยโบราณ
ศลปะอมราวด (7-10) →
แควนอานธรประเทศ (S)
→ สบมาจากอนเดยโบราณ
อานธรประเทศ
ราชวงศกษาณะ + พระเจากนษกะ
ราชวงศกษาณะ = เผาซเถยน =เผาเรรอนบนหลงมา + มาจากเอเชยกลางครองทงคนธาระ + มถราพระเจากนษกะ = กษตรยสาคญสด
→ อปถมปพทธมหายาน→ พระพทธรปอาจสรางขนในรชกาลของพระองค (หลกฐานจากเหรยญ)
พระเจากนษกะ พบทเมองมถรา
รองเทาบตพนฐานมาจากการขมา
เสอคลมยาวเครองแตงตวของเอเชยกลาง
พบจารกทาใหทราบวา
ประตมากรรมน = พระเจากนษกะ
การประดษฐ
พระพทธรปในศลปะ
คนธาระ
ประเภทท 1 ประดษฐตามคมภรมหาบรษลกษณะ
อณาโลม / อรณา
พระกรรณยาว
ประเภทท 2 ประดษฐตามอทธพลกรก-โรมน
พระเกศาหยกศก
ประเภทท 3 ประดษฐอษณษะเพอแยกความแตกตางพระพทธรปออกจากพระสงฆ
อษณษะ
หมจวรคลม + จวรเปนรวเหมอนผา Toga
มประภามณฑลรอบพระเศยรตามแบบ Apollo
จวร & แผนหลงพระพทธรปคนธาระ
หมคลมเสมอ
แผนหนยดขอพระบาท= ประตมากรรมนนสง≠ ประตมากรรมลอยตว
ประภามณฑลรอบพระเศยรชวยยดพระศอ
ประตมากรรมโรมน
หมผา Toga
รวธรรมชาต
คลายผา Toga
ในศลปะกรก-โรมน
จวรเปนรวธรรมชาต
ประภามณฑลเรยบ= อทธพลกรก-โรมน
มทรา & อาสนะ ของพระพทธรป
ยนในศลปะคนธาระ
พระยนมกแสดง
อภยมทรา(มกหกหาย)
จบชายจวร “แบบสมมาตร” → อนเดย N
ประทานอภย (ขน) จบชายจวร “ลง”ประทานพร (ลง) จบชายจวร “ขน”
ประทบยน “ตรภงค” พกขาขางหนง + อกขางรบนาหนก
ศลปะคนธาระ → ตรภงค แต ยงไมอยงสะโพก
พทธประวตในศลปะคนธาระ (ทกรกรยา-ปฐมเทศนา)
กวางหมอบ =ปาอสปตนมฤคทายวน
ปญจวคย
ปฐมเทศนาทกรกรยา
พระพทธเจาทรงใชพระหตถหมนธรรมจกร
มลกษณะกายวภาคสมจรง
→อทธพลกรก-โรมน→ ไมปรากฏในศลปะอน
ศลปะมถรา (พศว.6-9)
ศนยกลางศลปกรรมหลก = มถรา (อตรประเทศ)
ปรากฏพระพทธรปเปนรปมนษย แตไมมอทธพลกรก-โรมนเลย
≠ คนธาระ
จบชายจวรแบบสมมาตร
= อนเดย N
จวรหมเฉยง
วชราสนะ = อนเดย N
บลลงกสงหพระพทธเจาทรงมกาลงดงราชสห
พระพทธเจา = ศากยสงห
ประภามณฑลมลายวงโคงครงวงประดบ = อทธพลคนฉองจนสมยราชวงศฮน
อภยมทราแบบหนเฉยง
= สมย 2
ศลปะมถรา = นยมสรางดวยหนทราย
แดง
ลกษณะเฉพาะของ
พระพทธรปมถรา
พระพทธรปนงในศลปะมถรา
1
2
34
จวรบางโปรงใสไมมร วมร วเฉพาะทไหล
พระพทธรปยนในศลปะมถรา
จวรบางโปรงใสจนเหนองคเพศ + ชายเขมขด
อภยมทรา(หกหายไป)
ขอบจวรหนา ยกขนมาพาดพระกรซายพบทงมถรา + อมราวด
จบชายจวรแบบสมมาตร
= อนเดย N
จวรบางโปรงใสจนเหนพระถน
+พระนาภ
ประตมากรรมยกษ (เทพเจาพนเมอง) ในศลปะอนเดยโบราณ
สงอทธพล
ไมไดอทธพลคนธาระเลย แตนาจะไดอทธพลยกษในอนเดยโบราณมากกวา
ศลปะอมราวด (พศว.7-10)
ศนยกลางศลปกรรมหลก = อมราวด + นาคารชนโกณฑะ (อานธร
ประเทศ)
เดม = ราชวงศศาตวาหนะ (ศนยกลางศลปกรรมหลก = อมราวด)
ตอมา=ราชวงศอกษวาก (ศนยกลางศลปกรรมหลก=นาคารชนโกณ
ฑะ)
สบมาจากศลปะอนเดยโบราณ
อมราวดตอนตน = ใชสญลกษณแทนพระพทธเจา (สบมาจากอนเดย
โบราณ)→ อมราวดตอนปลาย = ปรากฏพระพทธรปเปนรปมนษย
แตบางครงกยงใชสญลกษณควบคอย
พระพทธรปยนอมราวด
อภยมทราแบบหนเฉยง
(= มถรา)
จบชายจวรแบบ “ขนาน”อนเดย S
ขอบจวรหนา ยกขนมาพาดพระกรซาย = มถรา
(แตมถรา = ระดบเอว,อมราวด ระดบไหล)
เจาะโปรงระหวางพระบาท → ไมมหนยดขอพระบาท → ลอยตว
ศลปะอมราวด = ศลปะอนเดยสกลเดยวททาพระพทธรปลอยตวได
จวรเปนรวร วธรรมชาต
พระพทธรปนงอมราวด
ขดสมาธราบ“แบบหลวมๆ”
นาคปรก = อนเดย S
อภยมทราแบบหนเฉยง
ถาตองการวางพระหตถไวทตก →
ไมสามารถจบชายจวรได →ตองพนชายจวรทพระองสา
จวร = พระยนหมเฉยง + จวรเปนรวธรรมชาต
ขนดนาค
พงพาน
สถปอมราวด
สถปจรงพงหมด → ตองศกษาจากสถปในภาพสลกนนอณฑะทรงโอควา
ขนาดใหญ= อนเดยโบราณ
หรรมกา + ฉตรวล= อนเดยโบราณ
เวทการอบสถป= อนเดยโบราณ
อณฑะมลวดลายตกแตง≠ อนเดยโบราณ
รอบอณฑะ → มการประดบภาพเลาเรอง
≠ อนเดยโบราณ
มมขยนออกมาทง 4 ทศ + เสา 5 ตน → เรยกวา “อยกะ”
≠ อนเดยโบราณ ตอมาจะสงอทธพลใหกบ “วหลกฑะ” ในศลปะลงกา
ภาพเลาเรองในศลปะอมราวด
ภาพเลาเรองในศลปะอมราวด ≈ อนเดยโบราณ แต มการเคลอนไหว
อยางรนแรง (≠ อนเดยโบราณ)
การแสดจออกมหาภเนษกรมณ (อนเดยโบราณ)
การแสดจออกมหาภเนษกรมณ (อมราวด)
เดนปกตเคลอนไหว อยางรนแรง
ภาพเลาเร องตอน “ประสต”
จตโลกบาล 4
พระพทธเจาในฐานะ“ทารก” แสดงเปนผา
12
ภาพเลาเรองพทธ
ประวตตอนอนๆ
พระพทธเจาในรปของเสาไฟ
พระพทธเจาปราบชางนาฬาคร
ชางบา→ แสดง 2 ครง = แสดงความเคลอนไหว
พระพทธเจาเปนรปมนษย
คนในตลาด = ตนเตนตกใจ
→ เคลอนไหวอยางมากมายแบบอมราวด
เสาไฟ = พระพทธเจา
ทาไหวทเกนจรง= อมราวด