İnsan ve çevre sağlığına zarar vermeyecek şekilde uzaklaştırılması gereken, sıvı
içermeyen maddelere katı atık yani çöp denir. Bütün Dünyada olduğu gibi ülkemizde de
özellikle büyük yerleşim birimlerinde insanların karşılaştığı en büyük çevre sorunu
çöplerdir.
Katı Atık yani Çöp Nedir?
Katı Atık (çöp) Çeşitleri Nelerdir?
1- Evsel Atıklar
2- Tehlikeli Atıklar
3- Özel Atıklar
Günlük faaliyetler sonucunda, ev ortamında üretilebilecek her türlü katı atıklardır.
Örneğin; yiyecek atıkları, ev eşyası atıkları, cam şişeler, kağıt, karton, teneke kutular,
yakacak atıkları ve benzeri atıklardır
Evsel katı atık (çöp) nedir?
Boya vernik kutuları,
kimyasal kapları,
yağ teneke ve varilleri v.b.
kısacası, üzerinde tehlikelilik işareti (yanıcı, parlayıcı, toksik çevreye zararlı gibi)
bulunan ambalajlar)
Tehlikeli Atık Nedir?
Tıbbi Atıklar:
Hastane, dispanser, sağlık ocağı ve muayenehane gibi tedavi merkezlerinde oluşan, kullanılmış ilaç ve enjektör atıkları ile ameliyat ve tedavi sırasında oluşan atıklar “ tıbbi atık ” sınıfına girer.
• Tıbbi atıklar bulaşıcı hastalıklara neden olabilirler.
• Bu nedenle diğer atıklardan ayrı toplanmalı ve kontrollü bir şekilde zararsız hale getirilmelidirler.
Tıbbi Atık İşareti Tıbbi Atık Aracı
PİLLERİN İÇERİĞİ
• Piller, kadmiyum, nikel, cıva, çinko, mangan, demir, lityum, kobalt vb. metalleri ve çeşitli kimyasal bileşimleri içermektedir.
• NEDİR,NERELERDE KULLANILIR?
• Radyolardan bilgisayarlara, telefonlardan el fenerlerine ve fotoğraf makinelerinden saatlere ve oyuncaklara kadar piller günlük yaşantımızın hep içerisinde yer alırlar.
10
MARKETLER HASTANELER MUHTARLIKLAR
http://www.tap.org.tr/atik_pil_toplama_noktalari_nerede-123.html
OKULLAR
BERTARAF DEPOLARI İHRACAT
Şarjlı grup piller, çalışılan geri dönüşüm firmalarının aldığı ihracat izni
vasıtasıyla yurtdışına gönderilmektedir. 2007’de yaklaşık 50 ton, 2008’ de
25 ton şarjlı grup pil geri kazanım için yurtdışına gönderilmiştir. Diğer
piller ise bertaraf edilmek üzere TAP’a teslim edilmektedir.
Lokanta,
Fast Food,
Yemekhane,
Hazır Yemek Fabrikası,
Otel,
Kantin,
Hastane,
Turistik Tesisler,
Evler
Kızartmalık Atık Yağ
Gıda maddelerini kızartmak amacıyla kullanılan
yağlar, 2 kullanımdan sonra atık haline gelir.
Bitkisel Atık Yağlar;
BİTKİSEL ATIK YAĞLARIN ÇEVREYE ETKİLERİ
İnsan sağlığına zarar verir.
İçme sularına zarar verir.
Akarsuları, gölleri ve denizleri kirletir.
Evdeki atık su borularını tıkar.
Şehir kanalizasyon sistemini tahrip eder.
Lavaboya dökülen yağlar
birikerek kanalizasyon
borularını tıkar.
ATIK YAĞLARIN ÇEVREYE ETKİLERİ
Çöpe atıldığında, önce toprağa ardında da yağmur suları ile yeraltı temiz su kaynaklarına ulaşarak kirliliğe neden olmaktadır. Yeraltı suları her ülke için önemli bir içme suyu kaynağıdır. Kullanılmış bitkisel atık yağlar, su kirliliğinin %25’ini oluşturmaktadır. Evsel atık suların içinde bulunan yağları, biyolojik olarak arıtmak mümkün değildir.
ATIK YAĞLARIN ÇEVREYE ETKİLERİ
Yağlar suların yüzeyini
kaplar ve havadan suya
oksijen transferini önler.
Zamanla suda bozularak,
oksijenin tükenmesini
Hızlandır, suda yaşayan
canlıların ölmesine sebep
olurlar.
NEDEN DÖKMEMELİYİZ?
• Su kaynaklarımızı korumak için,
• Canlı hayatın devamlılığını sağlamak için,
• Şehrimizin su ve kanalizasyon sistemine
zarar vermemek için.
• Ülke ekonomisine katkı için.
Toplanan bitkisel atık yağlar fiziksel ve
kimyasal işlemlerden geçirilerek biyodizel
yakıta dönüştürülmektedir.
Biodizelin karbon monoksit egzoz
emisyonu ve kirli hava oluşturma
potansiyeli dizele göre %50 daha az
oranda tespit edilmiştir.
Toplanan Bitkisel Atık Yağlar Ne Olmaktadır ?
444 99 24 nolu çağrı hattından ve www.temizcevresagliklihayat.com web adresinden
toplama noktası oluşturmak isteyen konut sitelerinin
bidon talepleri karşılanmaktadır.
Kullanılmış Kızartmalık Yağların Geri Kazanımı İçin Neler Yapmalıyız?
• Lavaboya, çöpe, suya ve toprağa dökmeyin, ayrı
biriktirin.
• Kullanılmış kızartmalık yağların biriktirilmesi için
mümkünse toplama bidonları bu mümkün değilse kendi
ambalajında biriktirin.
• Size hizmet veren belediye ile kullanılmış kızartmalık
yağlarınızın toplanması konusunda iletişime geçin
ATIK AKÜMÜLATÖRLER
NE YAPILMALI!
Sızdırmaz tavalar içinde, yağmura
korunaklı bir şekilde geçici olarak
depolanır.
Yeni akü alınırken satıcıya teslim edilir
veya atık akü toplayan yetkili kuruluşlara
verilir.
ÖMRÜNÜ TAMAMLAMIŞ LASTİKLER
Lastikler araç altından söküldükten sonra ya "kullanılmış lastik" ya da
"ömrünü tamamlamış lastik" olurlar.
Lastiklerin diş derinliği belirli bir milimetreye düştüğü zaman lastiklerin
araç altında kullanımı tehlikelidir. Fakat bazı lastikler araç altından
söküldükten sonra, kaplanarak yeniden araç altında kullanıma uygun hale
getirilebilir.
Kaplamaya uygun olmayan ve ömrünü tamamlamış lastik statüsünde
değerlendirebileceğimiz lastikler, ya enerji geri kazanımı veya malzeme geri
dönüşümü için kullanılırlar.
Bu tür lastikler her ne sebeple olur ise olsun kesinlikle vadi veya çukurlara
gömülmemelidir.
Her yıl Türkiye'de yaklaşık olarak 180.000 ton lastik ömrünü tamamlamış
lastik oluştuğu için bu lastiklerin geri kazanım/geri dönüşümünün
sağlanması çok önemlidir.
Yeni lastik satın alınması durumunda, kullanmaktan vazgeçilen lastiklerin
ücretsiz olarak satın alınan bayiine iade edilmesi gerekmektedir. Kullanılmış
lastiklerin bunun dışında bir yöntemle ortadan kaldırılmaya çalışılması
yasaktır.
Kullanılmış ambalajların ve değerlendirilebilir diğer atıkların genel çöpten ayrı, temiz
olarak toplanması ve ekonomiye yeniden kazandırılmasına Geri Dönüşüm denir.
Geri dönüşüm nedir?
Bunları 4 grupta toplayabiliriz;
1- Cam Ambalajlar,
2- Metal Ambalajlar,
3- Plastik Ambalajlar,
4- Kağıt-Karton Ambalajlar.
Geri dönüştürülebilir nitelikli ambalaj malzemeleri
nelerdir?
Evde biriken cam, metal, plastik ve kağıt çöplerimizi ayrı ayrı poşetlerde biriktirirsek
ekonomiye çok büyük katkımız olacaktır.
1- Cam Ambalajlar: En sağlıklı ambalaj çeşidi olup, geri dönüşüm oranı en yüksek
olanıdır.
2- Metal Ambalajlar: En önemlileri yağ tenekeleri ve meşrubat kutularıdır. Geri
dönüştürüldüğünde pencere çerçevesi gibi malzemeler üretilmektedir.
3- Plastik Ambalajlar: Özellikle gıda, meşrubat, deterjan ve kozmetik ürünlerin
ambalajlarıdır. Geri dönüştürülmesi sonucunda; plastik torba, marley, pis su borusu,
elyaf, dolgu malzemesi, sera örtüsü imalatı ve otomotiv sektöründe kullanılmaktadır.
4- Kağıt-Karton Ambalajlar: En önemli
kısmı gazete kağıtları, süt ve meyve suyu
kutuları oluşturmaktadır. Geri
dönüştürülmesi sonucunda; önemli ölçü
de tekrar kağıt olarak değerlendirilirler.
1-Cam,metal,plastik,kağıt ve karton atıklar diğer çöpe karıştırılmadan biriktirilir.
Geri dönüşüm uygulamasında sırayla yapılması gereken işlemler
nelerdir?
2- Ayrı biriktirilen bu atıklar çöpe karıştırılmadan temiz bir şekilde toplanır.
3- Her malzeme tür, cins ve niteliğine göre, geri dönüşüm tesislerinde değişik işlemlere
tabi tutularak, yeniden hammadde veya bir ürün yapımında kullanılır.
4-Geri dönüştürülen ve ekonomiye kazandırılan ürün, yeniden kullanıma sunulur.
Doğal kaynaklar korunur.
Enerji tasarrufu sağlanır.
Atık miktarı azalır.
Ekonomiye katkı sağlanır.
Geri dönüşümün yararları nelerdir?
Türkiye’de çöp miktarının yaklaşık %15-
20’si geri kazanılabilir niteliktedir. Herhangi
bir ürünü alırken geri dönüşümlü olmasına
dikkat edelim. Kullan-at piller yerine
doldurulabilir pilleri kullanalım.
Bir cam şişe doğada 4000 yıl, plastik
1000 yıl süre ile yok olmamaktadır. Geri
dönen her bir ton cam için yaklaşık 100
litre petrol tasarruf edilmiş olacaktır.
Bir ton kullanılmış kağıdın geri kazanılması;
16 adet çam ağacının kesilmesini önler.
4100 KW/saat enerjinin kullanılmasını önler.
25.900 litre suyun harcanmasını önler.
30 kg. hava kirleticisinin atmosfere
bırakılmasını önler.
TEŞEKKÜRLER