Download - 1 Karagiannis
Καηεπζπληήξηεο νδεγίεο γηα ηελ
αληηκεηώπηζε ηεο αξηεξηαθήο ππέξηαζεο
Αζηέξηνο Καξαγηάλλεο MD, FESH, FASA
Καζεγεηήο Παζνινγίαο ΑΠΘ
Β΄ Πξνπαηδεπηηθή Παζνινγηθή Κιηληθή
Ιππνθξάηεην Ννζνθνκείν
Cardiovascular disease is the
leading cause of death worldwide
Adapted from WHO. Preventing Chronic Diseases – A Vital Investment 2005.
Adapted from WHO. The Atlas of Heart Disease and Stroke 2004.
30.0%
30.0%
9.0%
2.0%
13.0%
9.0% 13.0%
All Other
CVD (16.7 M)
Cancer Injuries
Respiratory Diseases
Diabetes
Other Chronic
Diseases
33.0% 43.0%
14.4%
Stroke
Other CVD
CHD
Rheumatic Heart Disease – 2.4%
Inflammatory Heart Disease – 2.4%
Hypertensive Heart Disease – 5.4%
0
2000
4000
6000
8000
10000
12000
CVD is the leading cause of death worldwide in people over 60 years
The increase in population of people over 60 years will result in increased incidence of CVD
Adapted from WHO. The Atlas of Heart Disease and Stroke 2004. Bonow RO et al. Circulation 2002;106:1602-5.
Self Injury
Accidents TB CVD HIV Diabetes Lung Cancers
LRTI COPD CVD
Glo
bal
Death
s i
n 2
002 (
x1000)
Top 5 causes of death by age category
<60 years old 60 years old
0
20
40
60
80
Δπίπησζε ηεο ππέξηαζεο ζηηο ΗΠΑ
θαηά ειηθία
Υπ
ερ
ηα
ζικ
οί (%
)
18-29
Based on NHANES III (phase 1 and 2) Hypertension defined as BP 140/90 mmHg or Rx
30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 80+ ηλικία
3 % 9 %
18 %
38 %
51 %
66 % 72 %
JNC-VI, Arch Intern Med 1997;157:2413-2446
Αζ
θενείς
(%
)
Καηαλνκή είδνπο ππέξηαζεο
NHANES III με βάση την ηλικία
Franklin SS, Jacobs M, Wong ND, et al. JACC. 2000; 35: 334A
0
20
40
60
80
100
Ηλικία (έηη)
<40 40-49 50-59 60-69 >80 70-79
ΜΓΤ (ΑΠ <140 mmHg
& ΓΑΠ >90 mmHg)
ΜΤ (ΑΠ >140 mmHg
& ΓΑΠ <90 mmHg)
ΓΤ (ΑΠ >140 mm Hg
& ΓΑΠ >90 mmHg)
Prospective Studies Collaboration
CV Mortality Risk Doubles With
Each 20/10 mm Hg BP Increment*
CV, cardiovascular; DBP, diastolic blood pressure; SBP, systolic blood pressure. *Individuals aged 40-69 years, starting at BP 115/75 mm Hg. Lewington S et al. Lancet. 2002;360:1903-1913.
CV
mortality
risk
SBP/DBP (mm Hg)
0
1
2
3
4
5
6
7
8
115/75 135/85 155/95 175/105
Most HTN Patients Have
Multiple Risk Factors
81%
1 additional
CV risk factor
19%
No additional CV risk
factors
Kannel WB. Am J Hypertens. 2000;13:3S-10S.
Framingham Offspring Study: Men aged 18–74
Less than 20% of HTN occurs in the absence
of other risk factors
CHD risk factors
Modified from Kannel W. JAMA 1996;275:1571–6.
0
10
20
30
40
50
60 Males
Females
Rate
of
CH
D o
ve
r 1
0 y
ea
rs (
%)
Normotensive Hypertensive Hypertensive Hypertensive Hypertensive Hypertensive
+Dyslipidaemia +Dyslipidaemia +Dyslipidaemia +Dyslipidaemia
+Diabetes +Diabetes +Diabetes
+Smoking +Smoking
+LVH
ΟΡΙΜΟΙ
“Δελ ππάξρεη δηαρσξηζηηθή γξακκή. Η ζρέζε κεηαμύ
αξηεξηαθήο πίεζεο θαη θαξδηαγγεηαθήο ζλεηόηεηαο
είλαη πνζνηηθή· όζν πςειόηεξε ε πίεζε ηόζν
ρεηξόηεξε ε πξόγλσζε”.
Sir George Pickering, 1972
Καηεπζπληήξηεο νδεγίεο
ηάδην ΑΠ ΓΑΠ
Φπζηνινγηθή < 120 θαη < 80
Πξνϋπέξηαζε 120-139 ή 80-89
ηάδην 1 ΑΤ 140-159 ή 90-99
ηάδην 2 ΑΤ 160 ή 100
Μεκνλσκέλε ζπζηνιηθή ΑΤ 140 < 90
Οξηζκόο θαη ηαμηλόκεζε ηεο ΑΠ (mmHg)
JNC VII
Ταμηλόκεζε ηεο ΑΥ θαηά JNC
Διαστολική αρτηριακή πίεση
80
85
90
95
100
105
110
115
120
125
130
JNC I JNC II JNC III JNC IV JNC V JNC VI JNC 7
Φσζιολ.
οβαρή
Μέηρια
Ήπια
οβαρή
Μέηρια
Ήπια
οβαρή
Μέηρια
Ήπια
Τυηλή
Φσζιολ.
Τυηλή
Φσζιολ.
Τυηλή
Φσζιολ.
Τυηλή
Φσζιολ.
Βέληιζηη
Φσζιολ.
Βέληιζηη
Φσζιολ.
Βέληιζηη
Φσζιολ.
Βέληιζηη
Φσζιολ.
Φσζιολ. Φσζιολ.
Προ
Τπέρηαζη
ηάδιο 1 ηάδιο 1 ηάδιο 1
ηάδιο 2 ηάδιο 2
ηάδιο 2
ηάδιο 4
ηάδιο 3
ηάδιο 3
Τπέρηαζη
Τπό
Αμθιζβή-
ηηζη
1993 1977
ηάδην ΑΠ ΓΑΠ
Ιδαληθή < 120 < 80
Φπζηνινγηθή 120-129 80-84
Τςειή Φπζηνινγηθή 130-139 85-89
Σηάδην 1 ΑΥ (ήπηα) 140-159 90-99
Σηάδην 2 ΑΥ (κέηξηα) 160-179 100-109
Σηάδην 3 ΑΥ (ζνβαξή) 180 110
Μεκνλσκέλε ζπζηνιηθή ΑΥ 140 < 90
Οξηζκόο θαη ηαμηλόκεζε ηεο ΑΠ (mmHg)
ESC/ESH 2003/2007
Cumulative Incidence of Cardiovascular Events in Women and Men Without Hypertension, According to BP Category at Baseline
Vasan et al., N Engl J Med 2001; 345: 1291-7
Women Men
0 2 4 6 8 10 12 14
Time (yr)
0
2
4
6
8
10
Cumulative incidence (%)
0 2 4 6 8 10 12 14
Time (yr)
0
2
4
6
8
10
12
14
16Cumulative incidence (%)
High normal
Normal
Optimal
High normal
Normal
Optimal
No. at risk
Optimal
Normal
High-
normal
1875
1126
891
1867
1115
874
1851
1097
859
1839
1084
840
1821
1061
812
1734
974
722
887
649
520
1005
1059
903
995
1039
879
973
1012
857
962
982
819
934
952
795
892
892
726
454
520
441
No. at risk
Optimal
Normal
High-
normal
ΟΡΙΜΟΙ
140/90 mmHg
Framingham – Study
Blood pressure and age
Kannel et al., 1978
BP (mmHg)
70
80
90
120
130
140
150
160
36 41 46 51 56 61 66 71 76 81
Women Men
Women
Men
Systolic BP
Diastolic BP
Year Age
n=420,000
Mean follow up 10 yr
MacMahon et al. Lancet 1990;335:765
Stroke 7 prospective observational studies: 843 events
CHD 9 prospective observational studies: 4856 events
Re
lati
ve
ris
k o
f s
tro
ke
76 84 91 98 105
Approximate mean usual DBP (mm Hg)
Re
lati
ve
ris
k o
f C
HD
76 84 91 98 105
4.00
2.00
1.00
0.50
0.25
4.00
2.00
1.00
0.50
0.25
DBP, Stroke and CHD
Multiple Risk Factor Intervention Trial (MRFIT); n=347,978 men Neaton et al. In: Laragh et al (eds). Hypertension: Pathophysiology, Diagnosis, and Management.
2 ed. NY: Raven, 1995:127
Approximate mean SBP (mm Hg)
Rela
tive
ris
k o
f s
tro
ke
mo
rta
lity
Rela
tive
ris
k o
f C
HD
mo
rta
lity
Stroke mortality (n=1233)
168 <120 125 135 148
2
4
8
16
32
CHD mortality (n=11,149)
168 <120 125 135 148
16
8
4
2
1
SBP, Stroke and CHD
Πλ
ηθσ
ζμ
ός (
εκα
η.)
ΓΑΠ (mmHg)
20–30 30–40
40–50 50–60
60–70 70–80
80–90 90–100
100–110 110–120
120–130 130–140
140–150
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
12.0
14.0
27%
εκηός ζηότοσ
73%
ζηο ζηότο
ΓΑΠ αζζελώλ κε ππέξηαζε NHANES III
Lapuerta P, L’ Italien G. Am J Hypertens. 1999; 12: 92A
ΑΠ αζζελώλ κε ππέξηαζε NHANES III
Πλ
ηθσ
ζμ
ός (
εκα
η.)
ΑΠ (mmHg)
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
12.0
14.0
80–90 101–110
121–130 141–150
161–170 181–190
201–210 221–230
241–250
66%
εκηός ζηότοσ
34%
ζηο ζηότο
Lapuerta P, L’ Italien G. Am J Hypertens. 1999; 12: 92A
The dramatic aging of the
population (US)
Adapted from Himes CL. Population Bulletin. 2002;56:1-44.
12 10 8 6 4 2 0 2 4 6 8 10 12
Population percentage
85+ 80–84 75–79 70–74 65–69 60–64 55–59 50–54 45–49 40–44 35–39 30–34 25–29 20–24 15–19 10–14 5–9 0–4
12 10 8 6 4 2 0 2 4 6 8 10 12
Population percentage
12 10 8 6 4 2 0 2 4 6 8 10 12
Population percentage
85+ 80–84 75–79 70–74 65–69 60–64 55–59 50–54 45–49 40–44 35–39 30–34 25–29 20–24 15–19 10–14 5–9 0–4
12 10 8 6 4 2 0 2 4 6 8 10 12
Population percentage
1900 1970
2000 2030
Aging of the population is
a global phenomenon: Japan
US Bureau of the Census, International Data Base. Available at: http://www.census.gov/ipc/www/idbnew.html.
9 9
Population (in millions)
85+ 80–84 75–79 70–74 65–69 60–64 55–59 50–54 45–49 40–44 35–39 30–34 25–29 20–24 15–19 10–14 5–9 0–4
8 7 6 5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 9
Population (in millions)
8 7 6 5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5 6 7 8
9 9
Population (in millions)
85+ 80–84 75–79 70–74 65–69 60–64 55–59 50–54 45–49 40–44 35–39 30–34 25–29 20–24 15–19 10–14 5–9 0–4
8 7 6 5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5 6 7 8
2025 2050
2000
Stroke mortality rate by age
1. Prospective Studies Collaboration. Lancet 2002;360:1903-1913.
Blood pressure and stroke mortality
Results of randomised trials of antihypertensive drug therapy
-50
-40
-30
-20
-10
0
Heart failure
Fatal/Nonfatal stroke
Fatal/Nonfatal CHD
Risk reduction (%) Moser & Herbert J Am Coll Cardiol 1996
Collins R et al Lancet 1990
Vascular deaths
-52%
-38%
-16%
-21%
ΤΠΔΡΣΑΗ ΣΑΓΙΟΤ 1
ΣΑΠ 140-159 θαη/ή ΔΑΠ 90-99 mmHg
Επηβεβαίσζε ζε 2-3 επηζθέςεηο ζε κεξηθέο
εβδνκάδεο θαη έλαξμε ζεξαπείαο
Παξαθνινύζεζε - αιιαγή ηξόπνπ δσήο γηα 3-
6 κήλεο. Καηόπηλ, έλαξμε ζεξαπείαο.
Παξαθνινύζεζε - αιιαγή ηξόπνπ δσήο γηα
6-12 κήλεο. Καηόπηλ, έλαξμε ζεξαπείαο.
ΜΕΟ
ΚΙΝΔΤΝΟ
ΜΕΓΑΛΟ
ΚΙΝΔΤΝΟ
ΜΙΚΡΟ
ΚΙΝΔΤΝΟ
ΚΑΣΕΤΘΤΝΣΗΡΙΕ ΟΔΗΓΙΕ
ΤΠΔΡΣΑΗ ΣΑΓΙΟΤ 2
ΣΑΠ 160 θαη/ή ΔΑΠ 100 mmHg
Επηβεβαίσζε ζε 2-3 επηζθέςεηο ζε κεξηθέο
εβδνκάδεο θαη έλαξμε ζεξαπείαο.
Παξαθνινύζεζε - αιιαγή ηξόπνπ δσήο γηα
3-6 κήλεο. Καηόπηλ, έλαξμε ζεξαπείαο. ΜΕΟ
ΚΙΝΔΤΝΟ
ΜΕΓΑΛΟ
ΚΙΝΔΤΝΟ
ΚΑΣΕΤΘΤΝΣΗΡΙΕ ΟΔΗΓΙΕ
ηότοι ηης θεραπείας
• Κύξηνο ζηόρνο ηεο ζεξαπείαο είλαη ε καθξνρξόληα, κεγαιύηεξε
δπλαηή ειάηησζε ηνπ ζπλνιηθνύ θαξδηαγγεηαθνύ θηλδύλνπ.
• Απαηηείηαη ειάηησζε ηεο ΑΠ απηήο θαζαπηήο, αιιά θαη όισλ ησλ
ζπλνδώλ, δπλεηηθά αλαζηξέςηκσλ παξαγόλησλ θηλδύλνπ.
• Η ΑΠ ζα πξέπεη λα ειαηηώλεηαη ζε επίπεδα ≤140/90 mmHg
(ΣΑΠ/ΔΑΠ) θαη όζν ην δπλαηό ρακειόηεξα αλ είλαη αλεθηά από ηνπο
ππεξηαζηθνύο αζζελείο.
ESH/ESC Guidelines J Hypertension 2007; 25:1105–1187
ηότοι ηης θεραπείας
• Τα επίπεδα-ζηόρνο ηεο ΑΠ ζα πξέπεη λα είλαη ≤130/80
mmHg ζε αζζελείο κε ζαθραξώδε δηαβήηε θαη ζε αζζελείο
πςεινύ ή πνιύ πςεινύ θηλδύλνπ, όπσο ζε αζζελείο κε:
• Εγθεθαιηθό επεηζόδην
• Έκθξαγκα ηνπ κπνθαξδίνπ
• Έθπησζε ηεο λεθξηθήο ιεηηνπξγίαο
• Πξσηετλνπξία
ESH/ESC Guidelines J Hypertension 2007; 25:1105–1187
Θεξαπεία ηεο αξηεξηαθήο ππέξηαζεο
1. Με θαξκαθεπηηθή
2. Φαξκαθεπηηθή
ΜΗ ΦΑΡΜΑΚΔΤΣΙΚΑ ΜΔΣΡΑ
1. Δηαθνπή θαπλίζκαηνο
2. Ειάηησζε ηνπ ζσκαηηθνύ βάξνπο
3. Σσκαηηθή άζθεζε
4. Πεξηνξηζκόο ηεο πξόζιεςεο λαηξίνπ
5. Πεξηνξηζκόο ηεο ρξήζεο αιθνόι
6. Επαξθήο πξόζιεςε θαιίνπ θαη αζβεζηίνπ
7. Ειάηησζε ηνπ stress
Σν θάπληζκα είλαη λόζνο Πξνζβάιιεη όξγαλα-ζηόρνπο
αγγεία: αζεξσκάησζε
πλεύκνλεο: θαξθίλν, βξνγρίηηδεο, ΥΑΠ
άιια όξγαλα: θαξθίλνο, πεπηηθό έιθνο,
ξπηίδεο, νζηενπόξσζε,
πεξηγελλεηηθά πξνβιήκαηα,
πξόσξε γήξαλζε
Πξνθαιεί εζηζκό
Δπηθέξεη ην ζάλαην
στνόηηηα καπνίζμαηος ζηην Eσρώπη
0
10
20
30
40
50
60
70
EΛΛAΔA AΛBANIA ITAΛIA ΓAΛΛIA AΓΓΛIA ΣOYHΔIA
ANΔPEΣ
ΓYNAIKEΣ
Kίνδσνος εμθράγμαηος ηοσ μσοκαρδίοσ
ζε ζτέζη με αριθμό ηζιγάρφν
1
2
4
8
16
O 5 10 15 20 25 30 40 πάλσ από 40
Αξηζκόο ηζηγάξσλ ηελ εκέξα
Kίλδπλνο
Μεηαβνιέο ηεο ΑΠ κε ην θάπληζκα
θάζε ηζηγάξνπ
ηζηγάξν
εξεκία
Εηθνληθό
θάπληζκα
KAΠNIMA
ζηην εθηβική ηλικία
• 36% καζεηώλ ιπθείνπ θαη 25% καζεηώλ γπκλαζίνπ θαπλίδεη
πάλσ από 1 ηζηγάξν/εβδνκάδα
• 10% είλαη ηαθηηθνί θαπληζηέο
• 32% άξρηζε επεηδή θαπλίδνπλ ζηελ νηθνγέλεηα
• αλ θαπλίδεη ν έλαο γνληόο: δηπιάζηα πηζαλόηεηα
• αλ θαπλίδνπλ θαη νη δύν: ηεηξαπιάζηα πηζαλόηεηα
• O έθεβνο θαπληζηήο θαηά 70% ζα ζπλερίζεη δηα βίνπ
Δπίδξαζε ηνπ θαπλίζκαηνο ζηελ ΑΠ
1. Απμάλεη νμέσο ηελ αξηεξηαθή πίεζε.
2. Η δξάζε είλαη παξνδηθή θαη εμαθαλίδεηαη ζε 30 min.
3. Σπλδέεηαη κε αύμεζε ησλ επηπέδσλ ηεο ελδνζειίλεο, κε
ειάηησζε ηεο ιεηηνπξγηθόηεηαο ηνπ ελδνζειίνπ θαη κε
ηελ αληίζηαζε ζηελ ηλζνπιίλε.
Δηαθνπή θαπλίζκαηνο: κέηξα πνπ
κπνξεί λα βνεζήζνπλ
Δξώηεζε (Ask): ε θάζε επθαηξία γηα εληνπηζκό θαπληδόλησλ
Δθηίκεζε (Assess): Βαζκνύ εζηζκνύ θαη επηζπκίαο δηαθνπήο
πκβνπιή (Advise): Με θάζε πεηζηηθόηεηα γηα δηαθνπή
Βνήζεηα (Assist): Φπρνινγηθή θαη θαξκαθεπηηθή ππνζηήξημε
Πξνγξακκαηηζκόο (Arrange): Δπηζθέςεηο παξαθνινύζεζεο
5 Α’s
Δπίδξαζε ηνπ αιθνόι ζηελ ΑΠ
1. Μεηά από ρξήζε αιθνόι πξνθαιείηαη αγγεηνδηαζηνιή θαη
ειάηησζε ηεο ΑΠ.
2. Η ρξόληα ρξήζε απμάλεη ηελ ΑΠ.
3. Η ππεξβνιηθή ρξήζε αιθνόι επζύλεηαη γηα ηελ
αξηεξηαθή ππέξηαζε ζε πνζνζηό 10% ησλ αζζελώλ.
4. Η κέηξηα ρξήζε ειαηηώλεη ηε ζπρλόηεηα εκθάληζεο ηεο
ππέξηαζεο θαη ηεο ζλεζηκόηεηαο από ζηεθαληαία λόζν.
Η επίδξαζε ηνπ λαηξίνπ ζηελ ΑΠ
Δπηδεκηνινγηθά ζηνηρεία
1. Άηνκα πνπ δηαβηνύλ ζε «πξσηόγνλεο» ζπλζήθεο θαη δελ
θαηαλαιώλνπλ αιάηη δελ έρνπλ αξηεξηαθή ππέξηαζε θαη
αθόκε ε ΑΠ δελ απμάλεηαη κε ηελ πάξνδν ηεο ειηθίαο,
όπσο ζπκβαίλεη ζηηο Δπηηθέο θνηλσλίεο.
2. Τα ίδηα άηνκα, όηαλ κεηαλαζηεύνπλ θαη πηνζεηνύλ ην
ζύγρξνλν ηξόπν δσήο, εκθαλίδνπλ αύμεζε ηεο
αξηεξηαθήο ηνπο πίεζεο, αιιά θαη αξηεξηαθή ππέξηαζε.
Η επίδξαζε ηνπ λαηξίνπ ζηελ ΑΠ
1. Η ζπλήζεο δίαηηα πεξηέρεη 150 mmol
λαηξίνπ/εκεξ. (3.5g λαηξίνπ ή 8.7g ρισξηνύρνπ
λαηξίνπ).
1. Σπληζηάηαη πεξηνξηζκόο ηνπιάρηζηνλ ζε 100 mmol
λαηξίνπ/εκεξ. (2.3g λαηξίνπ ή 5.8g ρισξηνύρνπ
λαηξίνπ).
ΝΑΣΡΙΟΔΤΑΙΘΗΙΑ
Σην Δπηηθό θόζκν όινη θαηαλαιώλνπλ κεγάιεο πνζόηεηεο
λαηξίνπ, όκσο έλα πνζνζηό αλαπηύζζεη ππέξηαζε,
γεγνλόο πνπ δείρλεη όηη ππάξρεη δηαθνξεηηθόο βαζκόο
επαηζζεζίαο από άηνκν ζε άηνκν.
Κύξηνη κεραληζκνί ηεο λαηξηνεπαηζζεζίαο είλαη:
1. Δηαηαξαρή ζηελ απέθθξηζε ηνπ λαηξίνπ από ηνπο λεθξνύο.
2. Αύμεζε ηεο δξαζηεξηόηεηαο ηνπ ΣΝΣ.
3. Αύμεζε ηεο εηζόδνπ αζβεζηίνπ ζηηο ιείεο κπτθέο ίλεο.
Intersalt study
Μέηξεζε ηεο ΑΠ θαη ησλ ειεθηξνιπηώλ ζε νύξα
24ώξνπ ζε 10.079 άλδξεο θαη γπλαίθεο, ειηθίαο 20-59
εηώλ, ζε 52 ρώξεο, ζε όιν ηνλ θόζκν.
Καη ζηηο 52 ρώξεο, ππήξρε ζεηηθή ζπζρέηηζε κεηαμύ
ηεο απνβνιήο ηνπ λαηξίνπ ζηα νύξα θαη ηεο
ζπζηνιηθήο θαη δηαζηνιηθήο ΑΠ.
Intersalt Cooperative Research Group Br Med J 1988; 297: 319-328
ΜΔΣΑΒΟΛΙΚΟ
ΤΝΓΡΟΜΟ
The cover of "The Economist", Dec. 13-19, 2003.
The first McDonald´s hamburger bar in San Bernardino, California, opened December 12, 1948
Abdominal obesity has reached epidemic
proportions worldwide
Men (%) Women (%) Total (%)
US1 36.9 55.1 46.0
South Europe2 33.2 43.8 38.5
South Korea3 21.0 42.4 32.5
Australia4 26.8 34.1 30.5
South Africa5 9.2 42.0 27.3
North Europe2 22.8 25.9 24.4
Prevalence of abdominal obesity by region
1. Ford ES et al, 2003; 2 Haftenberger M et al, 2002;
3. Kim MH et al 2004; 4. Cameron AJ et al, 2003;
5. Puoane T et al, 2002
Από ζηοιτεία ηοσ IOTF (International Obesity task Force)
Γιοσγκοζλαβία Ελλάδα
Ροσμανία Σζετία Αγγλία
Φιλανδία Γερμανία
κωηία λοβακία
Πορηογαλία Ιζπανία
Δανία Bέλγιο
οσηδία Γαλλία Iηαλία
Ολλανδία Noρβηγία Οσγγαρία
Ελβεηία % BMI >30
30 40 30 0 40 20 10 10 20
Πνζνζηά παρπζαξθίαο ζηελ Δπξώπε
Γσναίκες Ανδρες
Dyslipidaemia Hypertension Type 2 DM
Weight loss and
cardiovascular risk
Obesity
Glycaemia HbA1c
Systolic BP Diastolic BP
Total Cholesterol LDL Cholesterol HDL Cholesterol
Moderate Weight Loss
(5-10%)
Patients with abdominal obesity often present with one or more
additional CV risk factors (NCEP ATP III criteria)
Abdominal obesity is linked to multiple
cardiometabolic risk factors
National Cholesterol Education Panel/
Adult Treatment Panel III, 2002
CV risk factor Parameters
Increased waist circumference Men ≥102cm
Women ≥ 88cm
Elevated triglycerides >150 mg/dL
Low HDL-cholesterol Men <40 mg/dL
Women <50 mg/dL
Hypertension BP 130/85 mm Hg
Elevated fasting glucose ≥ 110 mg/dL
25
5,1
12
21
32
46 45
24
4,6
10
19
33
4744
0
10
20
30
40
50
60
18-70+ 18-29 30-39 40-49 50-59 60-69 >70
Ηλικιακές ομάδες και μέζος όρος
%
Άνδρες Γσναίκες
Athyros et al Diabetes Obesity and Metaboliosm 2005
Μεηαβολικό ζύνδρομο-ΕΛΛΑΔΑ
Mortality, especially cardiovascular mortality,
is increased in subjects with MetS
Isomaa et al. Diabetes Care 2001; 24: 683–9 Results of a 7-year follow-up *p<0.001 vs. subjects without MS
20
15
10
5
0
Subjects (%)
12.2%*
18.0%*
2.2%
4.6%
No MetS MetS
Cardiovascular mortality Total mortality
Abdominal obesity increases the risk of developing
type 2 diabetes
<71 71–75.9 76–81 81.1–86 61.1–91 91.1–96.3 >96.3
24
20
16
12
8
4
0
Re
lati
ve
ris
k
Waist circumference (cm)
Carey VJ et al, 1997
Abdominal obesity is linked to an
increased risk of CHD
Waist circumference has been shown to be independently
associated with increased age-adjusted risk of CHD, even after
adjusting for BMI and other CV risk factors
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
<69.8 69.8<74.2 74.2<79.2 79.2<86.3 86.3<139.7
1.27
2.06 2.31
2.44 p for trend = 0.007
Rela
tive r
isk
Quintiles of waist circumference (cm)
Rexrode KM et al, 1998
Abdominal obesity: a major underlying cause of
acute myocardial infarction
Yusuf S et al, 2004
aProportion of MI in the total population attributable to a specific risk factor
Cardiometabolic risk factors in the INTERHEART Study
PA
R (
%)a
Abdominal obesity predicts the
risk of CVD beyond BMI
0
20
40
60
18
Hypertension
10
Diabetes
20
Abdominal
obesity
49
Abnormal
lipids
ΣΤΠΟΙ ΑΚΗΗ
1. Δπλακηθή ή ηζνηνληθή άζθεζε (βάδηζκα, θνιύκπη,
πνδειαζία, ηξέμηκν).
2. Σηαηηθή ή ηζνκεηξηθή άζθεζε (άξζε βαξώλ,
wrestling)
Σηαηηθή άζθεζε Δπλακηθή άζθεζε
Μεραληζκνί επίδξαζεο ηεο άζθεζεο ζηελ ΑΠ
1. Ειάηησζε ηεο δξαζηεξηόηεηαο ηνπ ΣΝΣ θαη ηνπ
ζπζηήκαηνο ξελίλεο-αγγεηνηελζίλεο .
2. Ειάηησζε ηεο ζθιήξπλζεο ησλ αξηεξηώλ.
3. Αύμεζε ηεο απειεπζέξσζεο ΝΟ από ην ελδνζήιην.
4. Αύμεζε ηεο επαηζζεζίαο ζηελ ηλζνπιίλε.
Δπίδξαζε ηεο άζθεζεο ζηελ ΑΠ
1. Απαηηείηαη άζθεζε θαζεκεξηλά ή ηνπιάρηζηνλ πέληε
θνξέο / εβδνκάδα.
2. Η ρξνληθή δηάξθεηα ζα πξέπεη λα είλαη ηνπιάρηζηνλ 30
min θάζε θνξά, κε επηπξόζζεηα 5–7min πξνζέξκαλζεο θαη
ςύρξαλζεο.
3. Η έληαζή ηεο ζα πξέπεη λα θζάλεη ην 60-70% ηεο κέγηζηεο
ηθαλόηεηαο γηα άζθεζε.
Η επηινγή ηεο θπζηθήο
δξαζηεξηόηεηαο λα
είλαη ηέηνηα πνπ λα
ηαηξηάδεη ζηηο
πξνηηκήζεηο θαη ηηο
δπλαηόηεηεο ηνπ αηόκνπ (ηλικία, υύλο, εργασία,
κοινωνικοοικονομική
θέση κλπ)
Relative risk of new CHD reports
by effort-reward imbalance
Angina pectoris Diagnosed
ischemia
Any CHD
outcome
Low effort and high reward 1.00 1.00 1.00
High effort or low reward 2.06 2.00 2.17
High effort and low reward 2.78 3.55 3.14
• Bosma H et al. Am J Publ Health 1998; 88: 68-74.
The Dietary Approaches to Stop
Hypertension (DASH) trial
Η δίαηηα DASH:
1. Σπληζηά πνιιά θξνύηα, ιαραληθά θαη γαιαθηνθνκηθά
ρακειήο πεξηεθηηθόηεηαο ζε ιίπε.
2. Πεξηέρεη δεκεηξηαθά, ςάξηα, πνπιεξηθά.
3. Σπληζηά κηθξέο πνζόηεηεο θόθθηλνπ θξέαηνο, γιπθώλ θαη
πνηώλ πινύζησλ ζε δάραξε.
4. Σπληζηά κηθξέο πνζόηεηεο νιηθώλ θαη θεθνξεζκέλσλ
ιηπώλ θαη ρνιεζηεξίλεο.
Appel et al., N Engl J Med 1997; 336: 1117-1124
The Dietary Approaches to Stop
Hypertension (DASH) trial
Η δίαηηα DASH, ζε ζύγθξηζε κε ηελ ηππηθή δίαηηα πνπ
αθνινπζείηαη ζηηο ΗΠΑ, ειάηησζε ζηαηηζηηθά ζεκαληηθά ηελ
αξηεξηαθή πίεζε, ηόζν ζε λνξκνηαζηθνύο όζν θαη ζε
ππεξηαζηθνύο αζζελείο.
Η δίαηηα DASH ζπληζηάηαη ζήκεξα ζηηο θαηεπζπληήξηεο
νδεγίεο γηα ηελ αληηκεηώπηζε ηεο αξηεξηαθήο ππέξηαζεο θαη
ησλ λνζεκάησλ ηνπ θαξδηαγγεηαθνύ ζπζηήκαηνο.
Lifestyle Modification
Modification Approximate SBP reduction
(range)
Weight reduction 5–20 mmHg/10 kg weight loss
Adopt DASH eating plan 8–14 mmHg
Dietary sodium reduction 2–8 mmHg
Physical activity 4–9 mmHg
Moderation of alcohol
consumption
2–4 mmHg
Αναζηολείς ΜΔΑ
Ανη. Αγγειοηενζίνης
β-Αποκλειζηές
Ανη. Αζβεζηίοσ
Θειαζιδικά διοσρηηικά για
ηοσς περιζζόηεροσς.
Μπορούν επίζης να
τρηζιμοποιηθούν:
ΕΝΑΡΞΗ ΑΝΣΙΤΠΕΡΣΑΙΚΗ
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
JNC-7
ESH/ESC
Γιοσρηηικά
Αναζηολείς ΜΔΑ
Ανη. Αγγειοηενζίνης
β-Αποκλειζηές
Ανη. Αζβεζηίοσ
ISH/WHO
Δπηινγή αληηππεξηαζηθνύ θαξκάθνπ
• Τα θύξηα νθέιε ηεο αληηππεξηαζηθήο αγσγήο νθείινληαη
ζηελ ειάηησζε ηεο ΑΠ απηήο θαζαπηήο.
• Οη β-απνθιεηζηέο, εηδηθά ζε ζπλδπαζκό κε ζεηαδηδηθά
δηνπξεηηθά, δελ ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηνύληαη ζε αζζελείο
κε κεηαβνιηθό ζύλδξνκν θαη ζε αζζελείο πςεινύ θηλδύλνπ
γηα αλάπηπμε ζαθραξώδε δηαβήηε.
ESH/ESC Guidelines J Hypertension 2007; 25:1105–1187
Δπηινγή αληηππεξηαζηθνύ θαξκάθνπ
• Η απόθαζε γηα ηελ επηινγή ελόο αληηππεξηαζηθνύ
θαξκάθνπ ζα πξέπεη λα ιακβάλεη ππόςε:
1. Τελ πξνεγνύκελε γλσζηή αλνρή από ηνλ αζζελή κίαο
ζπγθεθξηκέλεο θαηεγνξίαο θαξκάθσλ.
2. Τελ επίδξαζε ηνπ θαξκάθνπ ζε ζπλππάξρνληεο
θαξδηαγγεηαθνύο παξάγνληεο θηλδύλνπ.
3. Τε ζπλύπαξμε ππνθιηληθήο βιάβεο ζε όξγαλα-ζηόρνπο,
θαξδηαγγεηαθνύ λνζήκαηνο, ζαθραξώδε δηαβήηε ή
λεθξηθήο πξνζβνιήο.
ESH/ESC Guidelines J Hypertension 2007; 25:1105–1187
Δπηινγή αληηππεξηαζηθνύ θαξκάθνπ
• Η απόθαζε γηα ηελ επηινγή ελόο αληηππεξηαζηθνύ
θαξκάθνπ ζα πξέπεη λα ιακβάλεη ππόςε:
4. Τε ζπλύπαξμε θαηαζηάζεσλ γηα ηηο νπνίεο αληελδείθλπληαη
νξηζκέλα θάξκαθα.
5. Τελ πηζαλόηεηα αιιειεπίδξαζεο κε άιια θάξκαθα πνπ
ρνξεγνύληαη γηα ζπλππάξρνπζεο παζήζεηο.
6. Τν θόζηνο ησλ θαξκάθσλ, ρσξίο όκσο ζε θακία πεξίπησζε
ην θόζηνο λα ηίζεηαη ππεξάλσ ηεο πξνζηαζίαο ηεο πγείαο
ελόο ζπγθεθξηκέλνπ αζζελή.
ESH/ESC Guidelines J Hypertension 2007; 25:1105–1187
Δπηινγή αληηππεξηαζηθνύ θαξκάθνπ
• Η επηινγή ηνπ πξώηνπ θαξκάθνπ από ηηο πέληε θύξηεο
θαηεγνξίεο δελ έρεη ηδηαίηεξε ζεκαζία, δηόηη νη
πεξηζζόηεξνη αζζελείο ζα ρξεηαζζνύλ ζπλδπαζκό δύν ή θαη
πεξηζζόηεξσλ θαξκάθσλ.
• Όκσο, ππάξρνπλ ζπλνδέο κε ηελ ππέξηαζε θιηληθέο
θαηαζηάζεηο, ζηηο νπνίεο νξηζκέλα θάξκαθα ππεξηεξνύλ
έλαληη άιισλ σο πξώηε επηινγή ή σο κέξνο ηνπ
ζπλδπαζκνύ.
ESH/ESC Guidelines J Hypertension 2007; 25:1105–1187
Μνλνζεξαπεία
ή
ζπλδπαζκέλε ζεξαπεία;
Μνλνζεξαπεία έλαληη ζπλδπαζκέλεο ζεξαπείαο
1. Τα ζεηαδηδηθά δηνπξεηηθά κπνξνύλ λα απνηεινύλ ηελ αξρηθή
ζεξαπεία γηα ηνπο πεξηζζόηεξνπο αζζελείο, είηε κόλα ηνπο είηε ζε
ζπλδπαζκό κε θάξκαθα άιισλ θαηεγνξηώλ.
2. Οη πεξηζζόηεξνη αζζελείο ρξεηάδνληαη 2 ή πεξηζζόηεξα
αληηππεξηαζηθά θάξκαθα γηα λα επηηεπρζνύλ νη ζηόρνη.
3. Αλ ε ΑΠ είλαη >20/10mmHg από ην ζηόρν, ρνξεγνύληαη 2
θάξκαθα, ην έλα από ηα νπνία είλαη ζεηαδηδηθό δηνπξεηηθό.
JNC VII Hypertension 2003; 42: 1206-1252
Μνλνζεξαπεία έλαληη ζπλδπαζκέλεο ζεξαπείαο
• Αλεμάξηεηα από ην θάξκαθν πνπ ζα επηιεγεί, ε κνλνζεξαπεία
επηηπγράλεη ηε ξύζκηζε ηεο ΑΠ ζε πεξηνξηζκέλν αξηζκό αζζελώλ.
• Ο ζηαζεξόο ζπλδπαζκόο δύν θαξκάθσλ απινπνηεί ην δνζνινγηθό
ζρήκα θαη επλνεί ηε ζπκκόξθσζε ηνπ αζζελή.
• Σε πνιινύο αζζελείο απαηηείηαη ν ζπλδπαζκόο ηξηώλ ή θαη
πεξηζζνηέξσλ θαξκάθσλ.
ESH/ESC Guidelines J Hypertension 2007; 25:1105–1187
Μνλνζεξαπεία έλαληη ζπλδπαζκέλεο ζεξαπείαο
• Σε αζζελείο κε αλεπίπιεθηε αξηεξηαθή ππέξηαζε θαη ζηνπο
ειηθησκέλνπο, ε αληηππεξηαζηθή ζεξαπεία ζα πξέπεη λα εθαξκόδεηαη
ζηαδηαθά.
• Όκσο, ζε αζζελείο κε απμεκέλν θαξδηαγγεηαθό θίλδπλν ε
αληηππεξηαζηθή ζεξαπεία ζα πξέπεη είλαη επηζεηηθή, ζπλήζσο κε
ζπλδπαζκό θαξκάθσλ, δηόηη έρεη απνδεηρζεί όηη ε όζν ην δπλαηό
γξεγνξόηεξε ξύζκηζε ηεο ΑΠ πξνζθέξεη καθξνρξόληα πξνζηαζία
από ηελ εκθάληζε θαξδηαγγεηαθώλ ζπκβακάησλ.
ESH/ESC Guidelines J Hypertension 2007; 25:1105–1187
VALUE: αποηελέζμαηα ανάλογα με ηη ρύθμιζη ηης ΑΠ ηοσς πρώηοσς 6 μήνες
Fatal/Non-fatal cardiac events
Fatal/Non-fatal stroke
All-cause death
Myocardial infarction
Heart failure hospitalisations
0.4 0.6 0.8 1.0 1.2 1.4
Controlled patients* (n = 10755)
Non-controlled patients (n = 4490)
Hazard Ratio 95% CI *SBP < 140 mmHg at 6 months.
Pooled treatment groups
**
**
**
**
**P < 0.01.
0.75 (0.67–0.83)
0.55 (0.46–0.64)
0.79 (0.71–0.88)
0.86 (0.73–1.01)
0.64 (0.55–0.74)
Odds Ratio
Weber MA, et al. Lancet 2004; 363: 2047–49
Διοσρηηικά
Αποκλειζηές AT1
Ανηαγωνιζηές Ca
β-αποκλειζηές
α-αποκλειζηές
ΑΜΕΑ
ΤΝΓΤΑΜΟΙ ΦΑΡΜΑΚΧΝ
(ESH/ESC 2003)
Διοσρηηικά
Αποκλειζηές AT1
Ανηαγωνιζηές Ca
β-αποκλειζηές
α-αποκλειζηές
ΑΜΕΑ
ΤΝΓΤΑΜΟΙ ΦΑΡΜΑΚΧΝ
(ESH/ESC 2007)
Γηνπξεηηθά
β-απνθιεηζηέο
α-απνθιεηζηέο
Απνθιεηζηέο
Τπνδ ΑΣ
Αληαγσληζηέο
Ca
α-ΜΔΑ
β & α-αποθι
Δησδροπ. Β-αποθι.
Με δησδρ.
Θεηαδηδηθά Φοσροζεμίδε
Αληηαδξελεξγηθά κε
Κεληξ. δξάζε
Νηηξώδε &
Αλαζηνιείο Ρελίλεο
Άκεζα δξώληα
Αγγεηνδηαζηαιηηθά.
Αγσληζηέο Ι1 ππνδνρέσλ
ηκηδαδνιίλεο
Καιηοζσκη.
Καρδηοεθι Με θαρδ
Γηνπξεηηθά
β-απνθιεηζηέο
α-απνθιεηζηέο
Απνθιεηζηέο
Τπνδ ΑΣ
Αληαγσληζηέο
Ca
α-ΜΔΑ
β & α-αποθι
Δησδροπ. Β-αποθι.
Με δησδρ.
Θεηαδηδηθά Φοσροζεμίδε
Αληηαδξελεξγηθά κε
Κεληξ. δξάζε
Νηηξώδε &
Αλαζηνιείο Ρελίλεο
Άκεζα δξώληα
Αγγεηνδηαζηαιηηθά.
Αγσληζηέο Ι1 ππνδνρέσλ
ηκηδαδνιίλεο
Καιηοζσκη.
Καρδηοεθι Με θαρδ
Γηνπξεηηθά
β-απνθιεηζηέο
α-απνθιεηζηέο
Απνθιεηζηέο
Τπνδ ΑΣ
Αληαγσληζηέο
Ca
α-ΜΔΑ
β & α-αποθι
Δησδροπ. Β-αποθι.
Με δησδρ.
Θεηαδηδηθά Φοσροζεμίδε
Αληηαδξελεξγηθά κε
Κεληξ. δξάζε
Νηηξώδε &
Αλαζηνιείο Ρελίλεο
Άκεζα δξώληα
Αγγεηνδηαζηαιηηθά.
Αγσληζηέο Ι1 ππνδνρέσλ
ηκηδαδνιίλεο
Καιηοζσκη.
Καρδηοεθι Με θαρδ
Γηνπξεηηθά
β-απνθιεηζηέο
α-απνθιεηζηέο
Απνθιεηζηέο
Τπνδ ΑΣ
Αληαγσληζηέο
Ca
α-ΜΔΑ
β & α-αποθι
Δησδροπ. Β-αποθι.
Με δησδρ.
Θεηαδηδηθά Φοσροζεμίδε
Αληηαδξελεξγηθά κε
Κεληξ. δξάζε
Νηηξώδε &
Αλαζηνιείο Ρελίλεο
Άκεζα δξώληα
Αγγεηνδηαζηαιηηθά.
Αγσληζηέο Ι1 ππνδνρέσλ
ηκηδαδνιίλεο
Καιηοζσκη.
Καρδηοεθι Με θαρδ
Α.Π. επίπεδα ζηότο
Άιιοη παράγοκηες θηκδύκοσ;
Βιάβες όργακα ζηότοσς;
Σσκσπάρτοσζες παζήζεης
Σσκεργαζημόηεηα
Κόζηος
Ανηιμεηώπιζη ηφν ζσνοδών
παραγόνηφν κινδύνοσ
Τπνιηπηδαηκηθά θάξκαθα
• Όινη νη ππεξηαζηθνί αζζελείο κε επηβεβαησκέλε θαξδηαγγεηαθή λόζν
ή ζαθραξώδε δηαβήηε ζα πξέπεη λα ιακβάλνπλ ζηαηίλε, κε ζηόρν ηελ
επίηεπμε επηπέδσλ LDL-ρνιεζηεξόιεο <100mg/dl.
• Οη ππεξηαζηθνί αζζελείο ρσξίο εκθαλή θαξδηαγγεηαθή λόζν, αιιά κε
απμεκέλν θαξδηαγγεηαθό θίλδπλν (≥20% θίλδπλνο γηα εκθάληζε
θαξδηαγγεηαθώλ ζπκβακάησλ ζε 10 έηε) ζα πξέπεη λα ιακβάλνπλ
ζηαηίλε, αθόκε θαη όηαλ ηα βαζηθά επίπεδα νιηθήο θαη LDL-
ρνιεζηεξόιεο δελ είλαη απμεκέλα.
ESH/ESC Guidelines J Hypertension 2007; 25:1105–1187
Αληηαηκνπεηαιηαθή αγσγή
• Μηθξή δόζε αζπηξίλεο ζπληζηάηαη ζε ππεξηαζηθνύο αζζελείο κε ηζηνξηθό
θαξδηαγγεηαθήο λόζνπ.
• Μηθξή δόζε αζπηξίλεο ζπληζηάηαη θαη ζε ππεξηαζηθνύο αζζελείο ρσξίο ηζηνξηθό
θαξδηαγγεηαθήο λόζνπ, πνπ είλαη όκσο κεγαιύηεξνη από 50 ρξόλσλ ή έρνπλ κηθξή
αύμεζε ησλ επηπέδσλ θξεαηηλίλεο νξνύ ή εκθαλίδνπλ απμεκέλν θαξδηαγγεηαθό
θίλδπλν.
• Η αληηαηκνπεηαιηαθή αγσγή ζα πξέπεη λα ρνξεγείηαη κεηά από θαιή ξύζκηζε ηεο
ΑΠ, κε ζθνπό ηελ ειαρηζηνπνίεζε ηνπ θηλδύλνπ εκθάληζεο αηκνξξαγηθνύ
εγθεθαιηθνύ επεηζνδίνπ.
ESH/ESC Guidelines J Hypertension 2007; 25:1105–1187
Τπέξηαζε θαη ζαθραξώδεο δηαβήηεο
• Η δηαηηεηηθή θαη θαξκαθεπηηθή αγσγή ζα πξέπεη λα
απνζθνπνύλ ζε:
1. Γιπθόδε λεζηείαο ≤108mg/dl
2. Γιπθνδπιησκέλε αηκνζθαηξίλε <6.5%
ESH/ESC Guidelines J Hypertension 2007; 25:1105–1187
Hypertension management: Blood pressure control in various countries
1 JNC VI. Arch Intern Med 1997 2 Joffres et al. Am J Hypertens 1997 3 Colhoun et al. J Hypertens 1998
4 Chamontin et al. Am J Hypertens 1998 5 Marques-Vidal P et al. J Hum Hypertens 1997
<140/90 mm Hg <160/95 mm Hg
USA 1
27%
England 3
6%
Canada 2
22%
France 4
24%
Finland 5
20,5%
Germany 5
22,5%
Spain 5
20%
Scotland 5
17,5%
Australia 5
19%
India 5
9%
sólo > 65 años
Ποζοζηό αζθενών ποσ θθάνει ηην πίεζη ζηότο
(<140/90 mmHg) ζηην Δσρώπη
Mancia G et al. J Hypertens 2007; 25: 1105-87
Cost model based on 29 million adults in 5 EU countries (13% of population) with BP >160/95 mm Hg and a further
46 million (21%) with BP 140/90-160/95 mm Hg
Hansson et al Blood Press 2002
Annual acute management costs of inadequately treated hypertension
CV event Events (000s)
Costs (billion Euros)
Cost associated with uncontrolled BP
Acute MI
Heart failure
Stroke
All (95% CI)
442
815
964
2220
2.22
2.99
5.09
10.3 (9.8,10.8)
Events (000s)
Costs (billion Euros)
Cost saving if BP target attained
19
122
141
281
0.09
0.45
0.72
1.26 (0.80,1.90)