![Page 1: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/1.jpg)
GUARANI ÑE’ÊREGIONAL YTUSAINGO
PRESENTAPRESENTA
““TERO” TERO”
““PRIMERA PARTE”PRIMERA PARTE”
![Page 2: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/2.jpg)
TER
OTERO
TERO TERO
TEROTERO
TERO
TERO
TERO
TERO
TERO
TERO
TERO
![Page 3: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/3.jpg)
TER O(SUSTANTIVO)
He’ise
Ha’e umi ñe’ê ombohérava
ava, mymba, ka’avo ha mba’e
![Page 4: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/4.jpg)
Kalo
JasyArandu
![Page 5: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/5.jpg)
vakame
jagua
Apere’a
![Page 6: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/6.jpg)
yvyra
yvoty
yvyrarogue
![Page 7: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/7.jpg)
Aranduka ha haiha
apyka
óga
sapatu
Mba’yru
![Page 8: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/8.jpg)
Ñe’êjoaju
Laura oho mbo’ehaópe
Mbarakaja oke hína óga ári
Mesa ári oi che aranduka
![Page 9: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/9.jpg)
Peteî ka'aru yryvu oguapy aturu hína takuru ári ojepe'e. Kirikiri oveve karape ohasávo
hi'áripi ha oñe'ê chupe kóicha:– Mba'éichapa nde
ka'aru pa'i.
Mboy terópa oĩ ko ñemoñe’êrãme
porundy poapypoteĩ
![Page 10: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/10.jpg)
iporãite
ka'aru – yryvu – takuru – Kirikiri - ka'aru - pa'i
poteĩ
![Page 11: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/11.jpg)
oĩvai
jevy
![Page 12: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/12.jpg)
Tero ñemohenda
(clasificación)Iñe’êpu’andu rupi – por su fonética
Ijysaja rupi – por su moforlogía
Hetepy rupi – por su estructura
He’íseva rupi – por su significación
Ipysokue rupi – por su extensión
![Page 13: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/13.jpg)
Tero tĩguaSustantivo nasal
Tero juruguaSustantivo oral
Tero ñemohenda iñe’êpu’andu rupi
![Page 14: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/14.jpg)
Ha’e umi tero oguerekóva pu’ae tĩgua
(ã - ê – ĩ – õ – ũ - ŷ ), têrã pundie
tĩgua (ĝ – m – mb – n – nd – ng – nt - ñ) ipype
kambykangy
okê
tenondeháraakã
tĩ
![Page 15: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/15.jpg)
Ha’e umi tero oguerekóva pu’ae jurugua
(a, e, i, o, u, y ), têrã pundie
jurugua (ch, g, h, j, k, l, p, r, rr, s, t, v, puso)ipype
Ani oguerekova’erã pu’ae ha pundie tĩgua
tupa
So’o
Ka’ajuru
jakare
pororochipa
ao
![Page 16: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/16.jpg)
Nati ha Peru oike korapýgui ha oma’ê mba’épa ojapo itúva ha isy
kosináme, oguapy mesápe oha’arõ tembi’u.
Mboy terópa tĩgua ha jurugua oĩ ko ñemoñe’êrãme
Tĩgua
6 – 4 - 5
Jurugua
8 – 7 - 4
![Page 17: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/17.jpg)
iporãite
Tero tĩgua
4
Nati - Kosina – mesa - tembi’u
![Page 18: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/18.jpg)
Tero jurugua
4
Peru – korapy – túva – sy -
iporãite
![Page 19: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/19.jpg)
oĩvai
jevy
![Page 20: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/20.jpg)
Tero ijysajakõiva – sustantivo biforme
Tero ijysajarundýva – sustantivo cuatriforme
Tero ijysajateĩva – sustantivo uniforme
Tero ijysaja’apýva – sustantivo triforme
![Page 21: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/21.jpg)
Tero ijysajateĩvaHa’e umi tero oguerekóva peteĩ ysaja año ojepuru haĝua
apyka
kuarahy
Ka’a
korapy
![Page 22: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/22.jpg)
Tero ijysajakõivaHa’e umi tero oguerekóva mokõi ysaja año ojepuru haĝua. Peteĩva héra ysaja’ypy ha oñepyrũjepi “T”pe, ha ambuéva katu héra ysajapuru ha oñepyrũ “R”pe. Ko’ã tero apytépe
oĩve umi ombohérava ñane pehênguépe.
ysaja’ypy: ta’ýra – tajýra – túva - tykéra
Ysajapuru: ra’y – rajy – ru - ryke
![Page 23: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/23.jpg)
Che ru
Che ra’y
![Page 24: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/24.jpg)
Tero ijysaja’apývaHa’e umi tero oguerekóva mbohapy ysaja ojepuru haĝua.
Ko’ãvape pe ysaja’ypy ha oñepyrũkuaa “T”pe, térã “O”pe ha umi mokõi ysajapuru katu oñepyrũjepi “R” peteĩva ha
ambuéva “H”pe .
ysaja’ypy: tova – tetyma – tañykã - óga
Ysajapuru 1: rova - retyma – rañykã - róga
Ysajapuru 2: hova- hetyma - hañykã - hóga
![Page 25: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/25.jpg)
Che róga
Nde rova
![Page 26: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/26.jpg)
Tero ijysajarundývaHa’e umi oguerekóva irundy ysaja ojepuru haĝua.
Koichaĝua terópe pe ysaja’ypy oñepyrũ “T”pe, ha umi mbohapy ysajapurúgui mokõi oñepyrũ “R” ha “H”pe .
Ysajapuru mbohapyha katu oñepyrũkuaa ambue pundiépe
ysaja’ypy: Tymba – To’o
Ysajapuru 1: Rymba – Ro’o
Ysajapuru 2: Hymba – Ho’o
Ysajapuru 3: Mymba – So’o
![Page 27: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/27.jpg)
Bibliografía consultada
Guarani Ñe’êtekuaaty
de
David A. Galeano Olivera (Ateneo de Lengua y Cultura Guarani Motenondehára)
![Page 28: 11 Guarani ñEe Regional Ytusaingo Tero Primera Parte](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/55a273311a28ab086c8b464c/html5/thumbnails/28.jpg)
Apohára: Apohára: Mbo’ehára Mbo’ehára
JORGE ROMÁN GÓMEZJORGE ROMÁN GÓMEZEL KUNUMIEL KUNUMI
REGIONAL YTUSAINGOREGIONAL YTUSAINGODELDEL
ATENEO DE LENGUA Y CULTURA ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANIGUARANI
CORRIENTES – ARGENTINACORRIENTES – ARGENTINA
[email protected]@arnet.com.ar