1929 BUHRANI SONRASINDA ABD BAŞKANLARI
Hacı Dede Hakan KARAGÖZ
Araştırma Raporu
Ekonomik Araştırmalar ve Proje Müdürlüğü
KONYA
Ocak, 2017 www.kto.org.tr
1929 BUHRANI SONRASI ABD BAŞKANLARI Hacı Dede Hakan KARAGÖZ
Ekonomik Araştırmalar ve Proje Müdürlüğü
2
İÇİNDEKİLER
Başlık Sayfa
1. ABD ÖNEMLİ TARİHİ OLAYLAR…………………………………………………………………………………..3
2. ABD BÜYÜME ORANI..……………………………………………………………………………………………….4
3. ABD DIŞ TİCARETİ.……………………………………………………………………………………………………..4
4. ABD ENFLASYON ORANI.……………………………………………………………………………………………5
5. ABD İSTİHDAMI.…………………………………………………………………………………………………………6
6. ABD BÜTÇESİ.…………………………………………………………………………………………………………….6
7. ABD ULUSAL BORCU.………………………………………………………………………………………………….7
SONUÇ …………….……………………………………………………………………………………………………………8
KAYNAKÇA……………………………………………………………………………………………………………………..8
1929 BUHRANI SONRASI ABD BAŞKANLARI Hacı Dede Hakan KARAGÖZ
Ekonomik Araştırmalar ve Proje Müdürlüğü
3
1929 BUHRANI SONRASI ABD BAŞKANLARI Hacı Dede Hakan KARAGÖZ
Ekonomik Araştırmalar ve Proje Müdürlüğü
4
2 - ABD BÜYÜME ORANI
1929 Buhranından sonra ABD’nin başkanların görevde olduğu dönemlere göre ortalama
büyüme oranlarına bakıldığında krizin baş gösterdiği 1929 yılında görevde olan Herbert Hoover
döneminde en düşük büyüme oranı yaşanmıştır. Hoover’ın görevde olduğu 1929-1932
döneminde ABD ekonomisi %-9,2 oranında küçülmüştür. ABD ekonomisi bundan sonraki tüm
yıllarda sürekli pozitif büyüme göstermiştir. Bu dönemde en düşük büyüme performansı gösteren
başkanlar arasında Truman ortalama %1,4’lük büyüme oranıyla ilk sırada yer alırken Obama
%1,5’lik büyüme oranıyla ikinci sırada yer almıştır. Obama döneminde (2009-2015), ABD
ekonomisi ortalama %1,5’lik büyüme performansı göstermiştir.
Kaynak: ABD Ticaret Bakanlığı, Ekonomik Analiz Bürosu
3 - ABD DIŞ TİCARETİ
1929 sonrası ABD’nin dış ticaret dengesine bakıldığında, 1969 yılına kadar fazla veren ABD dış
ticaret dengesi, bu yıldan itibaren sürekli olarak dış ticaret açığı vermeye başlamıştır. 2000 yılı
sonrasına bakıldığında dış ticaret açığının trilyon dolar düzeyine çıktığı görülmektedir. 1993-2000
arasında başkan olan Clinton döneminde 1,7 trilyon dolar dış ticaret açığı veren ABD, Oğul Bush
döneminde 5,1 trilyon dolar, son olarak da Obama döneminde 3,4 trilyon dolarlık dış ticaret açığı
vermiştir.
Obama döneminde ihracatın ithalatı karşılama oranı başkan Carter (1977-1980) döneminden
bugüne en yüksek orana sahip olmuştur. Obama döneminde her 1 birimlik ithalata karşılık 0,8
birimlik ihracat yapılmıştır. 2001-2008 döneminde başkan olan G.W. Bush döneminde ise bu
oran, 1929 bunalımından bu yana en düşük seviyesinde (%60,4) gerçekleşmiştir.
-9,3
9,3
1,4 3,0
4,4 5,2 2,8
1,6 3,3 3,5
2,3 3,9
2,1 1,5
-15,0
-10,0
-5,0
0,0
5,0
10,0
15,0
Başkanların Dönemlerine Göre ABD Ortalama Büyüme Oranı (%)
1929 BUHRANI SONRASI ABD BAŞKANLARI Hacı Dede Hakan KARAGÖZ
Ekonomik Araştırmalar ve Proje Müdürlüğü
5
Kaynak: ABD Ticaret Bakanlığı, Nüfus Bürosu
4 - ABD ENFLASYON ORANI
1929 Buhranı sonrasında en yüksek enflasyon oranına (%10,4) Başkan Carter döneminde
(1977-1980) ulaşılmıştır. 1973 yılında yaşanan 1. petrol krizinin ardından 1979 yılında 2. Petrol
krizi yaşanmıştır. 2. Petrol krizinde etkili olan husus ise, 1979 yılında İran’da Şah’ın devrilip
Humeyni devrimin gerçekleşmesi ile İran’dan ABD’ye petrol sevkiyatı durmasıdır. Bu gelişme
ABD’de enflasyon oranını tarihin en yüksek seviyelerinden birine çıkmasına neden olmuştur.
Obama döneminde 1929 yılından bu yana en düşük ortalama enflasyon oranı yakalanmıştır.
Kaynak: ABD Çalışma Bakanlığı, İşgücü İstatistikleri Bürosu
2,5 31,6 40,0 41,6 11,4 29,3
-4,0 -0,5 -112,4 -862,1 -363 -1.772
-5.151
-3.416
126,3
298,3
144,2 139,1 132,7 116,1
96,2 99,5 84,7 60,7
81,7 71,5 60,4 82,1
0
50
100
150
200
250
300
350
-6.000,0
-5.000,0
-4.000,0
-3.000,0
-2.000,0
-1.000,0
0,0
1.000,0
Başkanların Dönemlerine Göre ABD Dış Ticareti
Dış Ticaret Dengesi (Milyar $) İhracatın İthalatı Karşılama Oranı (%)
-6,4
2,6
5,3
1,4 1,0 2,6
6,6 8,0
10,4
4,3 4,2 2,6 2,4 1,7
-8,0
-6,0
-4,0
-2,0
0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
10,0
12,0
Başkanların Dönemlerine Göre Ortalama Enflasyon Oranı (%)
1929 BUHRANI SONRASI ABD BAŞKANLARI Hacı Dede Hakan KARAGÖZ
Ekonomik Araştırmalar ve Proje Müdürlüğü
6
5 - ABD İSTİHDAM
1929-2015 döneminde ABD başkanlarına işgücü piyasası açısından bakıldığında en fazla yeni
işgücü yaratan başkan Clinton olmuştur. Clinton döneminde ABD’de 22,8 milyon yeni istihdam
alanı yaratılmış ve bu dönemde işsizlik oranı %4 oranında gerçekleşerek Büyük Bunalımdan bu
yana en düşük 4. işsizlik oranı yakalanmıştır. Barack Obama döneminde de işsizlik oranı %5,3
olurken 8,2 milyon yeni işgücü oluşturulmuştur.
Kaynak: ABD Çalışma Bakanlığı, İşgücü İstatistikleri Bürosu
6 - ABD BÜTÇESİ
Başkan Obama ABD tarihindeki en büyük federal bütçeye ulaşmıştır. 2015 yılında 6,4 trilyon
dolar olan ABD bütçe açığının 2016 yılsonunda 7 trilyona dolara ulaşması beklenmektedir.
Özellikle 2008 küresel krizinden sonra krizin etkilerini durdurmak için açıklanan kurtarma
paketleri bütçeye önemli oranda yük oluşturmuştur. Krizle birlikte öncelikle 787 milyar dolarlık
kurtarma paketi açıklanmış ancak yeterli gelmediği için 858 milyar dolara yükselmiştir.
Ayrıca Obama döneminde sağlık sistemine yönelik çıkarılan “Obamacare” olarak bilinen
Sosyal Güvenlik ve Sağlık Sigortası Yasası ile artan askeri harcamaları bütçeyi etkileyen diğer
önemli başlıklardır.
-6.400
16.203
5.470 3.538
5.900 9.855
6.852 3.947
10.339
16.102
2.672
22.891
1.281
8.269
23,6
1,2 3,0 5,5 5,5
3,6 5,6
7,7 7,1 5,5
7,5
4,0 5,8 5,3
0
5
10
15
20
25
-10.000
-5.000
0
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
Başkanların Dönemlerine Göre İşgücü Piyasası
Yeni işgücü oluşturma (Bin) İşsizlik Oranı
1929 BUHRANI SONRASI ABD BAŞKANLARI Hacı Dede Hakan KARAGÖZ
Ekonomik Araştırmalar ve Proje Müdürlüğü
7
Kaynak: ABD Ticaret Bakanlığı, Nüfus Bürosu
7 - ABD ULUSAL BORCU
Başkanlar bütçenin aksine borçlanma konusunda daha rahat hareket alanları bulunmaktadır.
Hükümet, federal düzeydeki birçok kurumdan borçlanma imkanları bulunmaktadır. Örneğin, ABD
Sosyal Güvenlik Fonu 1987 yılından bu yana fazla vermektedir. Bu fon elindeki fazlalıkları hazine
bonolarını yatırırken başkanlar da hazine araçlarıyla borçlanmak yerine bu fonu kullanarak açığı
azaltma imkanına sahiptir.
1980’li yıllardan sonra artan küreselleşmeyle birlikte ABD ulusal borç düzeyi trilyon dolar
düzeyine çıkmış ve Obama döneminde zirve yapmıştır. Obama döneminde ulusal borç 9,3 trilyon
dolar artarak 19,3 trilyon dolara yükselmiştir.
Kaynak: http://www.polidiotic.com/by-the-numbers/us-national-debt-by-year/
-26,22
-1601,29
-476,68 -113,61 -59 -253,99 -271,5 -426,4 -587
-2398
-1378 -481,2
-2177
-6473 -7000-6000-5000-4000-3000-2000-1000
0
Başkanların Dönemlerine Göre Federal Bütçe (Milyar $)
1.8
82
18
1.5
16
58
.10
1
27
.22
5
19
.52
8
41
.71
8
11
0.5
63
16
2.2
91
28
7.2
68
1.6
94
.63
6
1.4
62
.28
2
1.6
09
.55
7
4.3
50
.54
6 9
.36
6.9
79
15,1
791,8
0,2 7,6 5,8 11,5 29,5 30,6 29,9
160,8 42,2 28,6 72,6 62,8
0
200
400
600
800
1000
0
1.000.000
2.000.000
3.000.000
4.000.000
5.000.000
6.000.000
7.000.000
8.000.000
9.000.000
10.000.000
Başkanların Dönemlerine Göre Ulusal Borç ve Ortalama Artış Oranı (%)
Dönemi Borç (Milyar $) Artış Oranı
1929 BUHRANI SONRASI ABD BAŞKANLARI Hacı Dede Hakan KARAGÖZ
Ekonomik Araştırmalar ve Proje Müdürlüğü
8
SONUÇ: Bu çalışmanın sonucu olarak Obama’nın Ekonomik Performansı şu şekildedir:
KAYNAKÇA
ABD Ticaret Bakanlığı, Nüfus Bürosu ve Ekonomik Analiz Bürosu ABD Çalışma Bakanlığı, İşgücü İstatistikleri Bürosu http://www.polidiotic.com/by-the-numbers/us-national-debt-by-year/ http://www.insidegov.com/ https://en.wikipedia.org/wiki/Timeline_of_United_States_history https://www.thebalance.com/ http://aa.com.tr/tr/analiz-haber/obamanin-8-yillik-ekonomi-karnesi-/690579