MAYIS 2015-ANKARA
2012 YILI YAĞIŞ DEĞERLENDİRMESİ
T.C.
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
Meteoroloji Genel Müdürlüğü
2014 YILI ALANSAL YAĞIŞ DEĞERLENDİRMESİ
T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
Meteoroloji Genel Müdürlüğü
2014 YILI ALANSAL YAĞIŞ DEĞERLENDİRMESİ
ARAŞTIRMA DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Hidrometeoroloji Şube Müdürlüğü
MAYIS 2015-ANKARA
İÇİNDEKİLER
1. GİRİŞ ................................................................................................................................... 1
2. KÜRESEL YAĞIŞ ....................................................................................................................... 2
3.GENEL DURUM ........................................................................................................................ 3
3.1. Yıllara Göre Yağış Dağılımı .................................................................................................. 5
4. BÖLGELERE GÖRE YAĞIŞLAR .................................................................................................. 6
4.1. Marmara Bölgesi ............................................................................................................... 7
4.2. Ege Bölgesi ........................................................................................................................ 8
4.3. Akdeniz Bölgesi ................................................................................................................ 10
4.4. İç Anadolu Bölgesi ............................................................................................................ 11
4.5. Karadeniz Bölgesi ............................................................................................................. 13
4.6. Doğu Anadolu Bölgesi ...................................................................................................... 14
4.7. Güneydoğu Anadolu Bölgesi ............................................................................................. 15
5. MEVSİMLİK YAĞIŞ DEĞERLENDİRMESİ ................................................................................. 18
6. AYLIK YAĞIŞ DEĞERLENDİRMESİ .......................................................................................... 20
7. GÜNLÜK MAKSİMUM YAĞIŞLAR .......................................................................................... 21
8. KAYNAKLAR .......................................................................................................................... 22
1
1.
Türkiye, iklim kuşaklarından ılıman kuşak ile subtropikal kuşak arasında yer alır.
Türkiye'nin coğrafî konumu ve yer şekilleri farklı iklim tiplerinin oluşmasına yol açmıştır.
Ülkemizin üç tarafının denizlerle çevrili olması, kıyılar boyunca yüksek sıradağların
uzanması, ani yükselti değişiklikleri ve kıyıya olan uzaklık, iklim özelliklerinin kısa
mesafelerde farklılaşmasına sebep olmaktadır. Yurdumuzun güney bölgeleri, subtropikal
iklimlere benzer Akdeniz ikliminin etkisi altında olup yazlar kurak ve çok sıcak, kış mevsimi
ise yağışlı ve ılık geçmektedir. Kuzey kesimlerde her mevsim yağışlı olan Karadeniz
İkliminin etkisi görülür. İç bölgeler sıradağlarla çevrelenmiş olduğundan az yağış alan step
iklimi özelliği taşır. İklim özelliklerine bağlı olarak yağış miktarı da farklılıklar gösterir.
Türkiye’de yağış dağılışı, alansal dağılımda olduğu gibi zamansal dağılımda da çok
çeşitlilik gösterir. En fazla yağışı, yıllık yağışın % 37 si ile kış mevsiminde alırken, onu %28
ile ilkbahar, %24 ile sonbahar mevsimi takip ederken en az yağış %11 ile yaz mevsiminde
görülmektedir. Akdeniz, Ege, Marmara ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi yıllık yağışının
çoğunu kışın alırken, İç ve Doğu Anadolu ilkbaharda alır. Karadeniz Bölgesi ise her mevsim
yağışlı geçmektedir.
Bu çalışmada ülkemizi temsil edebilecek seçilmiş 255 adet istasyona ait veriler
kullanılmıştır. Bu istasyonların aylık ve yıllık toplam yağış miktarı, yağışlı günler sayısı,
günlük maksimum yağış miktarı vb. veriler değerlendirilmiştir. Yağış normalleri için 1981-
2010 periyodu kullanılmıştır. Yağış dağılışı, normal ve anomali haritaları Coğrafi Bilgi
Sistemleri kullanılarak hazırlanmıştır.
2
2014 yılında küresel ortalama yağışlar 1033mm (40.7 inç) lik 1961-1990
ortalamasından 0.52 mm daha azdır. Aşağıdaki küresel 2014 yılı yağış anomali haritasında
(Şekil 1) görüldüğü gibi Amerika Birleşik Devletlerinin kuzeyinde, Orta ve Güneydoğu
Avrupa, Orta Rusya ve Paraguay’ın güneyinde rekor yağışlar görülürken, Güneydoğu Rusya,
Doğu Çin, Güney Pakistan, Güneydoğu İspanya ve Venezuela’nın batısında kuraklık rekorları
kırılmıştır.
Şekil 1. 2014 Yılı Karasal Yağış Anomalisi (NOAA, 2015)
Şekil 2. Dünya Zamansal Yağış Anomalisi (NOAA, 2015)
3
Ülkemiz genelinde 1981-2010 periyodu yıllık alansal yağış normali 574 mm
civarındadır. Yağışlar genellikle kış aylarında gerçekleşmekte, özellikle Doğu Karadeniz,
Kıyı Ege ve Akdeniz Bölgesi daha fazla yağış almaktadır. Uzun yıl yağış değerlerine göre en
çok yağış alan iller arasında Artvin ve Rize görülürken, en az yağış alan yerler sıralamasında
Aksaray ve Iğdır başta gelmektedir (Şekil 3).
Şekil 3. Alansal Yağış Normalleri (1981–2010)
2014 yılında (01 Ocak – 31 Aralık) Türkiye genelinde ortalama olarak 591,8 mm yağış
kaydedilmiştir. Yağışlar Karadeniz Bölgesi’nde Rize, Artvin, Trabzon, Bartın, Zonguldak ve
Düzce’de; Marmara Bölgesi’nde Yalova, Edirne, Kırklareli, Bursa, Tekirdağ, İstanbul ve
Kocaeli’de Akdeniz Bölgesi’nde Antalya’da; Ege Bölgesi’nde ise Muğla’da 800 mm’nin
üzerinde gerçekleşmiştir.
İç Anadolu, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinin önemli kısımlarıyla Ege,
Akdeniz ve Karadeniz Bölgesinin bazı kesimlerinde yağışlar 400-600 mm aralığında
gerçekleşmiştir. En düşük yağış 395 mm ile Aksaray’da tespit edilmiştir.(Şekil 4).
4
Şekil 4. 2014 Yılı Alansal Yağış Dağılımı
2014 yılında yağışlar, normallerine yakın bir değere (% 3,1) ulaşırken, 2013 yılına
göre de % 21,5 oranında artış göstermiştir. Normaline göre artış gösteren illerin başında
Edirne (% 55), Kırklareli (% 51) ve Tekirdağ (% 43) gelmektedir. Normaline göre azalmanın
en çok görüldüğü yerler ise Elazığ (% 23), Muş (% 24) ve Bingöl (% 29) olmuştur.
Yıl içinde yağışlı gün sayısı, Hopa, Rize, Ardahan ve Şile merkezlerinin de yer aldığı
Karadeniz bölgesinde 150 gün civarındayken Kilis, Mersin ve Gaziantep çevrelerinde 50-60
güne kadar düşmektedir (Şekil 5).
Şekil 5. 2014 Yılı Yağışlı Günler Sayısı.
5
3.1. Yıllara Göre Yağış Dağılımı
Yıllara göre yağış dağılımı incelendiğinde, çok kurak geçen 2008 yılından sonra
yağışlı bir dönem başlamıştır. 2013 yılında tekrar gözlenen kuraklık bu yıl yerini biraz daha
yağışlı bir döneme bırakmıştır. (Şekil 6 ve Şekil 7).
Şekil 6. Yıllara Göre Türkiye Geneli Alansal Yağışları
Şekil 7. Türkiye Geneli Alansal Yağışların Değişim Oranları
6
Ülkemiz 2014 yılında (01 Ocak – 31 Aralık) ortalama 591,8 mm yağış almıştır.
Yağışlar normalinden 18 mm, geçen yıl yağışından ise 105 mm civarında daha fazla
gerçekleşmiştir (Tablo 1).
Genel olarak Akdeniz ve Karadeniz bölgesi normallerine yakın yağış değerlerine
ulaşırken, yağışın azaldığı Doğu ve Güneydoğu Anadolu dışındaki bölgelerimiz
normallerinden fazla yağış almıştır. Geçen yıl yağışlarına göre bütün bölgelerde artış
görülmektedir.
Tablo 1. Yıllık Toplam Alansal Yağış
BÖLGELERİMİZİN YAĞIŞ DURUMLARI (01 Ocak 2014-31 Aralık 2014)
BÖLGE YAĞIŞ (mm)
NORMALİ (mm)
GEÇEN YIL (mm)
ARTMA-AZALMA ORANI
NORMALE GÖRE (%)
GEÇEN YILA GÖRE (%)
Türkiye Geneli 591.8 574.0 486.9 3,1 ARTMA 21,5 ARTMA
Marmara 841.4 658.2 646.6 27,8 ARTMA 30,1 ARTMA
Ege 682.8 594.5 646.3 14,8 ARTMA 5,6 ARTMA
Akdeniz 653.2 667.1 519.7 -2,1 AZALMA 25,7 ARTMA
İç Anadolu 461.8 404.7 300.3 14,1 ARTMA 53,8 ARTMA
Karadeniz 694.6 697.2 589.5 -0,4 AZALMA 17,8 ARTMA
Doğu Anadolu 489.0 554.4 432.4 -11,8 AZALMA 13,1 ARTMA
Güneydoğu Anadolu 491.0 529.4 446.3 -7,3 AZALMA 10,0 ARTMA
2014 yılı yağış verileri bölgesel olarak değerlendirildiğinde en fazla yağış 841 mm ile
Marmara Bölgesi’nde gerçekleşmiştir. En az yağış ise 462 mm ile İç Anadolu Bölgesi’nde
kaydedilmiştir (Şekil 8).
7
Şekil 8. 2014 Yılı Alansal Yağışlarının Geçen Yıl ve Normali ile Karşılaştırılması.
4.1. Marmara Bölgesi
2014 yılı alansal yağış ortalaması 841 mm, normali 658 mm, geçen yıl yağışı ise 647
mm’dir. Yağışlarda normaline göre % 28, geçen yıl yağışına göre ise % 30 artış gözlenmiştir
(Şekil 9 ve Şekil 10).
Şekil 9. Yıllara Göre Alansal Yağış Dağılımı.
Şekil 10. Alansal Yağışların Değişim Oranları
8
Marmara Bölgesi’nde en fazla yağış alan iller Yalova ve Edirne‘dir. En az yağış alan
yerler ise Balıkesir ve Bilecik’tir (Şekil 11).
Şekil 11. İllere Ait Yağışlar
4.2. Ege Bölgesi
2014 yılı alansal yağış ortalaması 683 mm, normali 594 mm, geçen yıl yağışı ise 646
mm’dir. Yağışlarda normaline göre % 15, geçen yıl yağışına göre ise % 6 artış gözlenmiştir
(Şekil 12 ve Şekil 13).
Şekil 12. Yıllara göre yağış dağılımı.
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
1100
1200
Balıkesir Bilecik Bursa Çanakkale Edirne İst-Sarıyer Kırklareli Kocaeli Sakarya Tekirdağ Yalova
YAĞIŞ (MM)
MARMARA BÖLGESİ
NORMAL 2013 2014
9
Şekil 13. Alansal Yağışların Değişim Oranları
Ege Bölgesi’nde en fazla yağış alan yer Muğla, en az yağış alan il ise
Afyonkarahisar’dır (Şekil 14).
Şekil 14. İllere Ait Yağışlar
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
Afyonkarahisar Aydın Denizli İzmir Kütahya Manisa Muğla Uşak
YAĞIŞ (MM)
EGE BÖLGESİ
NORMAL 2013 2014
10
4.3. Akdeniz Bölgesi
2014 yılı alansal yağış ortalaması 653 mm, normali 667 mm, geçen yıl yağışı ise 520
mm’dir. Yağışlar normallerine göre % 2 azalma, geçen yıl yağışına göre % 26 artış
göstermiştir (Şekil 15 ve Şekil 16).
Şekil 15. Yıllara Göre Alansal Yağış Dağılımı
Şekil 16. Alansal Yağışların Değişim Oranları
Akdeniz Bölgesi’nde en fazla yağış Antalya’da, en az yağış ise Kahramanmaraş’ta
görülmektedir (Şekil 17).
11
Şekil 17. İllere Ait Yağışlar
4.4. İç Anadolu Bölgesi
2014 yılı alansal yağış ortalaması 462 mm, normali 405 mm, geçen yıl yağışı ise 300
mm’dir. Yağışlarda normaline göre % 14, geçen yıl yağışına göre ise % 54 artış gözlenmiştir
(Şekil 18 ve Şekil 19).
Şekil 18. Yıllara Göre Alansal Yağış Dağılımı
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
Adana Antakya Antalya Burdur Isparta K.Maraş Mersin Osmaniye
YAĞIŞ (MM)
AKDENİZ BÖLGESİ
NORMAL 2013 2014
12
Şekil 19. Alansal Yağışların Değişim Oranları
İç Anadolu Bölgesi’nde en fazla yağış Çankırı’da, en az yağış Nevşehir ve Aksaray’da
görülmektedir (Şekil 20).
Şekil 20. İllere Ait Yağışlar
0
100
200
300
400
500
600
700
800
Aksaray Ankara Çankırı Eskişehir Karaman Kayseri Kırıkkale Kırşehir Konya Nevşehir Niğde Sivas Yozgat
YAĞIŞ (MM)
İÇANADOLU BÖLGESİ
NORMAL 2013 2014
13
4.5. Karadeniz Bölgesi
2014 yılı alansal yağış ortalaması 695 mm, normali 697 mm, geçen yıl ortalaması ise
590 mm’dir. Normallerine göre % 0,4 azalma, geçen yıl yağışlarına göre % 18 artış
gözlenmiştir (Şekil 21 ve Şekil 22).
Şekil 21. Yıllara Göre Alansal Yağış Dağılımı
Şekil 22. Alansal Yağışların Değişim Oranları
14
Karadeniz Bölgesi’nde en fazla yağışın Rize’ye düştüğü görülmektedir. En az yağış
Amasya ve Tokat’tadır (Şekil 23).
Şekil 23. İllere Ait Yağışlar
4.6. Doğu Anadolu Bölgesi
2014 yılı alansal yağış ortalaması 489 mm, normali 554 mm, geçen yıl yağışı ise 432
mm’dir. Yağışlarda normaline göre % 12 azalma, geçen yıl yağışına göre ise % 13 artış
gözlenmiştir (Şekil 24 ve Şekil 25).
Şekil 24. Yıllara Göre Alansal Yağış Dağılımı
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
Amasya Artvin Bartın Bayburt Bolu Çorum Düzce GiresunGümüşhaKarabükKastamo Ordu Rize Samsun Sinop Tokat TrabzonZonguldak
YAĞIŞ (MM)
KARADENİZ BÖLGESİ
NORMAL 2013 2014
15
Şekil 25. Alansal Yağışların Değişim Oranları
Doğu Anadolu Bölgesi’nde en fazla yağış alan yer Ardahan olmuştur. En az yağış ise
Ağrı ve Iğdır’da görülmüştür (Şekil 26).
Şekil 26. İllere Ait Yağışlar
4.7. Güneydoğu Anadolu Bölgesi
2014 yılı alansal yağış ortalaması 491 mm, normali 529 mm, geçen yıl ortalaması ise
446 mm’dir. Yağışlarda normaline göre % 7 azalma, geçen yıl yağışına göre ise % 10 artış
gözlenmiştir (Şekil 27 ve Şekil 28).
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
Ağrı Ardahan Bingöl Bitlis Elazığ Erzincan Erzurum Hakkari Iğdır Kars Malatya Muş Tunceli Van
YAĞIŞ (MM)
DOĞU ANADOLU BÖLGESİ
NORMAL 2014 2015
16
Şekil 27. Yıllara Göre Alansal Yağış Dağılımı
Şekil 28. Alansal Yağışların Değişim Oranları
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde en yüksek yağış Kilis’te görülürken, en az yağış
Şanlıurfa’da gerçekleşmiştir (Şekil 29).
17
Şekil 29. İllere Ait Yağışlar
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
Adıyaman Batman Diyarbakır G.Antep Kilis Mardin Siirt Ş.Urfa Şırnak
YAĞIŞ (MM)
GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ
NORMAL 2014 2015
18
2014 yılına ait mevsimlik yağışlara göre yurdumuz, ilkbahar ve kış mevsiminde
mevsim normallerinin altında yağış alırken, yaz ve sonbahar mevsiminde mevsim
normallerinin üzerinde almıştır. Kış mevsimi normallerine göre son otuz yılın en az yağış alan
kış mevsimi olmuştur. (Şekil 30-31).
Şekil 30. Kış Mevsimi Alansal Yağışlarının Normalleri İle Karşılaştırılması
Şekil 31. 2014 Kış Mevsimi Yağışlarının Normalleri ile Karşılaştırılması
19
Kış mevsimi (2013 Aralık, 2014 Ocak ve Şubat Ayları) yağış ortalaması 107 mm. Normali
(1981-2010) 210 mm. bir önceki kış yağış ortalaması ise 278 mm’dir. Kış yağışlarında
normaline göre % 49, geçen yıl kış yağışına göre ise % 62 azalma gözlenmiştir.
İlkbahar mevsimi yağış ortalaması 158 mm, normali 169 mm ve 2013 ilkbahar mevsimi
yağış ortalaması ise 145 mm’dir. İlkbahar mevsimi yağışlarında normaline göre % 7 azalma,
geçen yıl ilkbahar mevsimi yağışına göre ise % 9 artış gözlenmiştir.
Yaz mevsimi yağış ortalaması 82 mm, normali 60 mm ve 2013 Yılı yaz mevsimi yağış
ortalaması ise 46 mm’dir. Yaz mevsimi yağışlarında normaline göre % 37, geçen yıl yaz
mevsimi yağışına göre ise % 78 artış gözlenmiştir.
Sonbahar mevsimi yağış ortalaması 153 mm, normali 141 mm ve geçen sonbahar mevsimi
yağış ortalaması ise 114 mm’dir. Sonbahar mevsimi yağışlarında normaline göre % 9, geçen
yıl sonbahar mevsimi yağışına göre ise % 34 artış gözlenmiştir (Şekil 32).
Şekil 32. Mevsimlik Alansal Yağışlar
20
2014 yılı aylık ortalama yağışlar Mart ve Temmuz aylarında normalleri civarında,
Mayıs, Haziran, Ağustos, Eylül ve Aralık aylarında normallerinin (1981–2010) üzerinde;
diğer aylarda ise aylık normallerinin altında gerçekleşmiştir (Şekil 33).
Şekil 33. Aylık Toplam Alansal Yağışlar
2014 yılında ortalama yağışlı gün sayıları en fazla 14,8 gün ile Aralık ve 12,1 gün ile
Mart ayında görülürken, en az yağışlı gün sayısı yaz aylarında, ortalama 3,5 ve 3,9 gün ile
Temmuz ve Ağustos’ta gözlenmiştir. Ocak, Şubat ve Nisan ayları normalinden az yağışlı gün
sayısına sahiptir. Diğer aylarda ise normalinden fazla yağışlı gün gerçekleşmiştir. (Şekil 34).
Şekil 34. Aylık Ortalama Yağışlı Gün Sayıları
21
2014 yılında günlük en yüksek yağış 14 Kasım’da 243,8 mm olarak Marmaris’te
kaydedilmiştir. Gözlenen bu yağış aynı zamanda Kasım ayı ekstremi olmuştur. Uzun yıllar ve
2014 yılı günlük maksimum yağış ekstremlerini içeren tablo aşağıda verilmiştir (Tablo 2).
Tablo 2. Günlük Maksimum Yağışlar
Marmaris'i yarım saatlik sağanak felç etti.
22
Kol, Ç., Küpçü, S., Spatial Analiz, 2008, İşlem Şirketler Grubu, Ankara
Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Veri Kontrol ve İstatistik Şube Müdürlüğü- TUMAS, Şubat
2015 url: http://tumas.mgm.gov.tr/wps/portal
Hidrometeoroloji Şube Müdürlüğü, Aylık Yağış Analizleri, MGM, Web Site:
http://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/yagis-raporu.aspx#sfU
Hidrometeoroloji Şube Müdürlüğü, Maksimum Yağışlar Şiddet ve Tekerrür Analizleri,
MGM, Web Site: http://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/maksimum-yagislar.aspx#sfU
Hidrometeoroloji Şube Müdürlüğü, Mevsimlik Yağış Analizleri, MGM, Web Site:
http://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/yagis-raporu.aspx?b=m#sfB
NOAA. 2015. National Climatic Data Center. State of the Climate: Global Analysis for
Annual 2014. Published online January 2015. Retrieved on January 13. 2015 from
http://www.ncdc.noaa.gov/sotc/global/2014/13