122
Ea Im ad \ v a alm a IkI ram a a y aN a
|| Ea I sa It ar am a aBy a a M n am a : ||
ArNy akaND
AQy a a y a 1
123
janasaamaanyaaMlao vasatIna sada gajabajacao nagaraM pasaUna dNDkarNya dUr AaiSalyaana svaaQyaaya,
ya& Aaina tp krcao Kaitr ekaMt SaaoQacao ?YaIMk AaEama baaMdUna inavaasa krcaak inasagaa-cao
rmya Aaina SaaMt vaatavarNaaMtlaoM to sqaL ]%kRST Aaina pirpUNa- AaiSallaoM. ya&kuMDaMtlyaana Anaok
AaOYaQaIyau> d`vyaana ]zcaao Qauvaraana saugaMiQat jaailalao vaatvarNa, vaodman~aMcao gaMBaIr Aaina EavaNaIya
Avaajaana dumadumacao ya& samaarMBa, vaod &aanaana inaYNaat Aaina ba`*maiva&anaana saMpnna ?YaIMlao
vaastvyaana punaIt piva~ Aina pavana jaailalaao tao p`doSa idsacaak saUya-maNDlatrona ivalaaoBanaIya Aaina
AnauBavacaak svagaa-trona AiSallao ?YaIMlao Anaok AaEamaM ica~kUTacao pirsaraMtu AaiSallao Ai~
?YaIlao AaEamaaMtlyaana dNDkarNyaaMtu p`vaosa kolaoM kIM ramaalao nadrok pDilaM. manaaMtu Asaamaanya
SaaMtta Aaina kaLjaaMtu AvaNa-naIya samaaQaana inamaa-Na krcao to p`doSaMtu p`vaoSa krtanaa qaMyacao
vaatavarNaana p`Baaivat jaailalao ramaalao hat jaonnaaM QanauYyaaica daoir samajalao iSavaaya sahja saZL
krt AaiSalloa Aaina jaonnaaM SarNa$pana natmastk jaalaoM, hoM jaaNavalaoM sauwaM naa.
puNa sava- gauNaaMna SaaoBacao saItok Aaina itgaolao sayat AaiyallaoM xaa~ laxaNaaMna tojasvaI Aaina
AaojasvaI idsacao rama Aaina laxmaNaaMk paoLovanauM qaMyacao sava- ?YaIMonaIM taMgaolao mana:pUva-k Aaina sahYa-
svaagat kolaoM. taMka maana sanmaana, Aadr sa%kar dIvanauM tdnaMtr fla fUla Ap-Na kolaoM.
maaigar to ?YaIMina vaInaMit$pana saaMgalaoM, “rajaa Qamaa-caoM palana Aaina p`jaolao rxaNa krt
AaiSalyaana tao sada pUjanaIya Aasata. AimaM sava- tugaolao rajaQama- palana Aaina raxaNa jaavacao
[cCona tumakaM SarNa Aaiyallao Aasaaica. nagaraMtu AasaUM ikMvaa vanaaMtu AasaUM rajaa saavaMa-laao rxak
Aasata. iSaxaa idtanaa rajaana AapNyaalao [ind`yaaMvayar inayaM~Na dvarnauM manaaMtu k`aoQa naasatanaa
p`jaolao rxaNa krcaoM Aasata, jao trona ApNyaalao gaBaMa-tlao iSaSaUlao rxaNa Aavaya krt Aasata”.
AaEamaacao piva~ vatavarNaaMtu AAina puNyaSlaaok ?YaI samadayaoMtu maana sanmaana, Aadr sa%karana
Anaga`iht jaailalao rama saIta Aaina laxmaNaaMina tao idvasa Aaina ra~ to ?YaIMlao sahvaasaaMtu
kaDila.
dusaro idvasa pUva- idSaoMtu saUya- ]dya jaalaao kIMM sava- AaEamavaasaI ?YaIMila Anaumait GaovanauM rama
saIta Aaina laxmaNaaMina to Gaaor dNDkarNyaacao iBatr p`vaoSa kolaao. qaMya taMka jao trona Anaok
inaYpap pSau, pxaI Aaina ihMsaa krnauM jaIva saaMBaaLcao isaMh, vaaGa` idsalao to trona Anaok saaQau saMt
Aaina k`Ur raxasa Aaina inaSaacar sauwaM id`STIk pDlao.taMtUtlao ek raxasaana ramaak paoLaovanauM
taMgaolao idSaona ragaana QaaMvat yaovanauM saItolaao hat QarnauM mhLLoM. “?YaIMlaao vaoSa QaarNa krnauM,
hataMtu QanauYya baaNa QarnauM ho dNDkarNyaaMtu Aiyaslsao tuimaM kaoNa ? iSavaaya sanyaasaIMk s~Iila
saMgat tr AjaUna ivasaMgat Aasaa. AsalaoM Anauicat Aaina Ayaaogya kma- krcaoM tpsvaIMk SaaoBanaa.
haMvau ivaraQa naaMvaacaao raxasa AasaUna ho duga-ma vanaaMtlaao inavaasaI Aasaa. haMvau ho sauuMdr s~Ik
ApNyaaila pi%na krnauM tumagaoila h%yaa krnauM r> ipvacaao Aasaa”.
to duST, dura%maa raxasaailaM ]~M AayakUna koLIcao JaaD halacao trona saIta BaItIna qarqarcaak
laagaila. saItok to raxasaalao hataMtu paoLovanauM ramaana laxmaNaak mhLLoM “laxmaNaa janakrajapu~Ik
124
to raxasaalao hataMtu paoLaovanauM kOkoyaIna ApNyaalao pu~a Kaitr rajya p`aPtIcao sauKana samaaQaana
pavat nasatanaa AamakaM vanaaMtu QaaDnauM jaMo saMkTM Aamagaolao vayar haDlyaaM mhNNauM manaaMtu ivacaar yaot
Aasaa. jagaaMtu Anya kaoiNaMyaI saItok spSa- koilalaoM maaka iptR marNa Aina rajya hrNa poxaa
jaast duKacaao Aaina Asa( Asalaao AnauBava Aasaa”. ramaana ho trona du:KI jaailalaoM paoLaovanauM
laxmaNaana SaopTIvayar paya dvairlao sapa- trona fU%kart fusafusat saaMgalaoM, “[nd`atrona sava-
ivaSvaacaao AiQapit tUM AasaUna Aaina maogaolao tsalaao Baava tugalao saovak AasaUna tUM Anaaqaalao trona
ik%yaak manastap krnauM Gaot Aasaa ? Aayaja sava- ivaSva ivaraQa raxasa maogaolao tIxNa baaNaana
r>baMbaaL jaavanauM maR%yaumauKaMtu piDlao pLyatalaMo. jaao ka`oQa Barta Kaitr haMvao raKUna dvairlaao tao
AataM ivaraQa raxasaalao idSaona koind`t krcaao samaaQaana haMvau krnauM GaotaM”.
tonnaaM ivaraQa raxasaana taMka ]_oSaUna prt ivacaarlaoM, “tuimaM kaoNa, ? KMyacaana Aayalyaaica, ? KMya vacat Aasaaica ?”. ramaana tonnaaM to raxasaak saaMgalaoM, “AaimaM [-xvaaku kuLaMtu janmaak
Aaiyalao xai~ya rajapu~ Aasaaica. puNa tUM kaoNa, ho dNDkarNyaatu tUM iktoM krt Aasaa ?”. to raxasaana ]<ar$pana ramaak saaMgalaMo, “haMvau jaavaa naaMvaacao raxasaalaao pUt AasaUna maogaolao AavayalaoM
naaMva Sat)da Aasaa.maogaolaoM naava ivaraQa AasaUna maaka ba`*ma p`jaaptIpaasaUna ksalaoyaI As~a
Sas~aana maR%yau yaovacaao naa mhNNauM var p`aPt jaailalaao Aasaa. haMvau tumagaolaao jaIva Gaovacaao naa, tuima
ho s~Ik maogaolao kDona saaoDnauM txaNa haMgaacaana vacaa”. raxasaalao to wT Sabd AayakUna kaoQaana
saMtPt jaailalao ramaana mhLLoM, “xaud` raxasaa, tugaolaao iQa@kar AasaUMM. tuka maR%yau svaIkarica [cCa
jaailaila idsata. raba, tugaoila [cCa hoica xaNa haMvau pUNa- krtaM. tUM AataM jaIvaMt vaccaao naa”.
SaIGa` ramaana saPtbaaNaana sausaijjat jaailaloMa As~ AapNyaalao QanauYyaavaayar caDyalaao Aaina tM
ivaraQaa vayar saaoDlaao. to As~aana GaayaaL jaailalaao tao raxasa r>baMbaaL jaalaao. taNaoM saItok
sakyala dvarlaoM Aaina to r>baMbaaL isqatIMtUica rama laxmaNaalao idSaona QaaMvat gaolaao. [nd``alao
vaja`ayauQaa trona idsacao As~ hataMtu QarnauM Aaina taoMD yamasadnaacao ]GaDo Wara trona ]GaDUna ramaalao
vayar ]DyalaoM. p`it$pana rama laxmaNaaMina tagaolao vayar Anaok As~aMcaao vaYaa-va kolaao. puNa to
As~aMcaao p`Baava to raxasaa vayar jaalaao naa. tao hasat jaaMBayaao idvacaak laagalaao Aaina jaaMBaya
dIt Aasatanaa tagaolao SarIraMtlyaana rama laxmaNaana mairllao AsaM#ya baaNa sahja inasaTUna
pDcaak laagalao. taka p`aPt jaailalao varp`saadaak laagaUna tao AapNyaalaao p`aNavaayau saaMBaaaLnauM
dvart AaiSallaao. naMtr jaonnaa taNaoM to daona rajapu~aMvayar ek Sai>SaalaI SaUla hataMtu GaovanauM
p`har krcaak QaaMvalaao jaoM As~ ramaana ek baaNaanaica ca@kacaUr kolaoM. maaigar tIxNa tlavaarIna
to doggaaMnayaI tagaolao vayar p`har kolaao. puNa to p`haraMcaao priNaama to raxasaavaayar kaMyaIM jaailallao
idsalaao naa. tajao ]laT to raxasa to daoinnaM rajapu~aMk sahja ]calanau GaovanauM QaaMvacaao p`ya%na kolaao.
ram,aak taka Aaina laxmaNaak inaSaacaraMlaoM inavaasa sqaanaacao idSaona Qaavacao tagaolaoM manaaogat
samajaUna toM sqaana KMya Aasata mhNNauM samajaUna Gaovacao Kaitr ksalaoyaI p`itkar koilalaao naa. to
raxasaana AKorIk taMka GaovanauM AMQakaarana kvaTailalao Gaaor dNDkarNyaaMtu p`vaoSa kolaao.
to raxasaana rama laxmaNaaMk ho trona GaovanauM vaccaoM paoLaovanauM ibacaarI saIta BaItIna kLvaLt,
“tao k`Ur raxasa maogaolao pit rama Aaina dIr laxmaNaak GaovanauM gailalaao Aasaa . AataM maaka ihMsa
125
pSaU pasaUna kaoNa rxaNa krtalao ?” mhNat Ak`aoSa krcaak laagaila. itgaolaao tao kLkLIcaao
ikMkaLI Aayakuna lxmaNaana to raxasaalaao davvaao hat Aaina ramaana ]javaao hat kapUna kaDlaao.
hat kaiplyana tao raxasa ZgaaMk ica$na piDllao vaIjao trona BayaMkr Avvaaja krt kaosaLlaao.
hat naasatanaa tDfDcaao tao raxasa pDlaao Krao, puNa marNa pavalaao naa. to raxasaak AjaUna yauw
krcaak Sai> naa mhNNauM jaonnaaM ramaak jaaNavalaoM tonnaaM tagaolao kaLjaaMtu dyaocaoM baIMya AMkur
icagaurnauM Aina laxmaNaak ]_oSaUna saMgallaoMM, “ho raxasaak p jaaptIlaao var p`aPt jaailalyaana marNa
yaovacaao naa. dokUna jamaIna KMDuna to faoMDaMtu taka QaukLcaoMica ]icat AasatalaoM”. raamaalao Sabd
AayakUna to raxasaana mhLLoM, “haMvau tugaolao kDcaana praijat jaailalaaoM Aasaa. saurvatIk A&anaak
laagaUna haMvau tuka AaoLKlaao naa. puNa AataM haMvau jaaNataM kIM tUM rama AasaUna, hI s~I saaxaat\
ivadohpui~ saaIta tugaoila pi%na Aaina hao tugaolaao Baava p`tap//I laxmaNa jaavanauM Aasaa. pyalao haMvau
tumbaru naaMvaacaao ganQava- AasaUna kubaorana idilalao Saapak laagaUna raxasaalaao hao BayaMkr janma maaka
p`aPt jaalaao. jaonnaaM to Saapaica xamaa haMvao maagaila tonnaaM maaka ASvaasana idvacaaMtu AaiyalaoM kIM
jaonnaaM dSarqa pu~ ramaaila BaoT jaavanauM taoM maogaolao ho BayaMkr $pacao sQaUla SaraIraMtlyaana mau>
krtalaao tonnaa haMvau Saapmau> jaavanauM prt maogaolaoM pyalaocaoM $p p`aPt krtalaaoM. Ayaja haMvau
maogaolao ho BayaMkr raxasaalao $paMtlyaana mau> jaailalaaoM Aasaa. Aayaja Saapmau> jaailalaaoM haMvau
maogaolao pyalaocao ganQava- $paMtu prt svagaa-k vatalaaoM.ho rQaUvaIr, dova tuka baroM k$M. haMgaacaana
daona yaaojana AMtra vayar SarBaMga naaMvaacaao ek mahana\ tpsvaI Aasaa, tU qaMya vaca. tao tuka yaaogya
maaga-dSa-na krtalaao. AataM tUM KuSaala maaka to faoMDaMtu QauMkLnauM pUr. saMdoh krcaoM nhMya, karNa
hIica raxasaaMila An%ya saMskaraaica prMpragart p`qaa jaavanauM Aasaa”. ho trona ramaana taka to
faoMDaMtu QauMkLnauM pUrlaoM kIM to raxasaana inaiScaMt manaana Aaina svaKUSaIna AapNyaalao p`aNa %yaaga
kolao Aaina tagaolao pyalaocao ganQava- $paMtu prt svagaa-k gaolaao.
to ivaraQa raxasaana maR%yauSayyaovayar vya> koilalao SabdaMk maana dIvanauM ramaana laxmaNaak
“Sas~a As~aana marNa p`aPt jaavacao naaiSallao ho raxasaak jamaIna KNDUna purcaoMica yaaogya
AasatalaoM” mhNNaMu saaMgaUna taNaoMo saaMigallao trona raxasa jaatIcao prMprook Anausa$na jamaIna KNDUna
tagaolaoM sqaUla SarIr purlaoM. tdnaMtr “hao dNDkarNya p`doSa Apiricat AaiSalyaana AamakaM saIto
sayat SarBaMga ?YaIlao AaEamaak pavacao pyMa-t maaga-k`maNa ina%ya jaaga$k AasaUna krcaak jaaya”
mhNNauM ramaana laxmaaak saaMgat Aasatanaa taMka dUr AMtravayar ek AlaaOikk dRSya idsalaoMo.
SarBaMga ?YaI Anaok Anya dova, ganQava-, yaxa [%yaaid prmaaocca idvya pirvaara sayat AaiSallo ek
Asaamanya p`itBaona svayaMp`kaiSat dovaalao baraobar saMvaad saaQatanaa pLyalaoM. saUyaa-lao p`kaSaa trona
JagaJagacaao idvya puruYaalaao sausaijjat jaailalaao rqa Aaina p`%yaok ya&samarMBaaMtu AamaMi~t jaataica
mhNNauM maanacaaMtu yaovacao GaaoDo to rqaak jaaoDnauM sausaijjat jaailalao GaaoDo Aaina rqaacao caarI idSaona
pMcavaIsa poxaaM jaast vaya naaiSallao ina%ya truNa laxmaNaak daKaovanauM to idvya puruYaalao ivaSaya
ivastarana Kbar kaDbauM prt yaao pyMa-t taka qaMyaIica saIto baaraobar ]Ba rabacaak saaMgalaoM. Aaina
SarBaMga ?YaIlao laagaIM vaccaak laagalaao.
126
ramaana yaovacaoM paoLaovanau saicapit [nd`dova Anya dovaaMtlao madlyaana vaogaLao jaavanauM qaMyacaana
sauTlaaoo. [nd`dovaana qaMyacaana gaolaokIM naMtr SarBaMga ?YaIna ya&samaarMBaaMtu sahBaaga jaavacaak
Aaiyalao Anya dova dovataMlao sayat AaEamaaMtu p`vaoSa kolaao. tonnaaM ramaana saIta Aaina laxmaNaaMk
GaovanauM ?YaIlao to AaEamaaMtu p`vaoSa kolaao Aaina ?YaIlao carNa spSa- krnauM namaskar kolaao.
p`it$pana ?YaIna taaMgaolaoM svagat kolaoM, jaoM svaIkarnauM samaarMBaaMtu sahaBaga jaavacaak to sqaanaapnna
jaalao. qaaoDo samaya naMtr ramaana kutUhlaana [nd` dovaana qaMya Aiyalao karNa SarBaMga ?YaIk
ivacaarlaoM. ?YaIna saaMgalaoM “[nd`dova maogaolao tpsaaQaanaocao fla mhNNauM maaka svaga-laaokak GaovanaUM
vaccaak Aaiyallaao. puNa tugaolaoM dSa-na AjaUna jaailalaoM naaiSalyaana haMvau svaga-laaokak yaovacaak pUNa
trona [cCuk naaiSallaaoM. AtaM haMvau tugaolaoM dSa-na jaavanauM kRtaqa- jaailalyaana manaacaao inaiScaMt
inaQaa-r krnauM savaga-laaokak vaccaak ]%sauk jaailalaaoM Aasaa. dokUna tUM maaka svagaa-caao ]GaD maaga-
daKya”.
SarBaMga ?YaIlao Sabd AayakUna ramaana taka saaMgalaoM, “haMvau tuka inaiScat prlaaokacaao ]GaD
maaga- daKyataM. AataM maagaoila tugaolao kDcaana [tlaica Apoxaa Aasaa kIM tuimaM maaka [hlaaokMtalao
ho Gaaor ArNyaaMyaaMtu inavaasa krcaao yaaogya sqaL daKyatalao”. SarBaMga ?YaIna p`%yau<ar $pana
saaMgalaoM “ramaa ho ArNyaaMtu ek Qama-inaYz Aina [ind`yaaM vayar pUNa-trona inayaM~Na AaiSallaao sautIxNa
naavaaMcaao ek mahana\ tpsvaI jaIvana krnauM Aasaa. tao piva~ vaataavarNaaMtu tugaolao vaastvyaacaoM sqaana
inadSa-na krtalaao. mandaiknaI nadIcao p`vaahacaMo idSaona tUM calat gaolaao tr tU inaiScat sautIxNa
tpsvaIlaoM AaEamaak vacaUna pavatalaao. AataM tUM haMgaa nadr Gaala. pLya jao trona sap- AapNyaalao
SarIr saaoDnauM Baayar pDta to trona haMvau maogalaoM sqaUla SarIraMtlyaana Baayar pDnauM svagaa-k vataM”.
tdnaMtr tupaaica Qaar AaotUna tyaar koilalao AgnaIcao ek icatocaoo BagaBagacao jvaalaoMtu SarBaMga
?YaIna p`vaoSa kolaao. jaonnaaM SarIravaayalao sava- kosa, cama- Aaina Aist jaLnauM gaolao tonnaa to
AgnaIMtlyaana ek tojasvaI navajaat baalakalao $paMtu SarBaMga ?YaIna prt p`gaT jaavanauM AgnaIlao
Qauvaracao maagaa-na svaga-laaokak vaccaoM idsalaoM gaolaao. qaMya vacaUna SarBaMga ?YaIna ba`*madovaaMlao dSa-na
GaotlaoM Aina to p`jaaptIlao AamaM~Na svaIkarnauM svagao sauKaacaao prmaanaMd AnauBavat ]rlaao.
SarBaMga ?YaIna svaga-laaokak gaolao naMtr qaMya inavaasa krnauM AaiSallao vaOKanasa, vaaliKlya
[%yaaid saMp`dayaocao jaavanauM Qama- inayamaaMcao palana krcao maunaIMsamaudaya ramaalao laaigaM yaovanauM mhNaalao
“[-xvaakU vaMSaaMtu janmaak Aaiyalaao tUM jao trona [nd`dova svaga-laaokacaao AiQapit mhNNauM naamaaMikt
to trona ho BaUtlaavar Qama-inaYz, Qama- va%sala, SaaOya- Aaina vaIyaa-na EaoYz maharqaI mhNNauM naamaaMikt
jaailalaao AasaUna Qama-inayamaaMcao palana krt svaaQyaayaaMtu Aaina tpScayao-cao saaQanaoMMtu saMlagna jaavanauM
AasacaoM Aaima tugalao SarNa yaovanauM p`aqa-naa krt Aasaaica. jao trona ho [hlaaokaaMtu ApNyaalao
Aaina AapNyaalao baayala caorDUMvaalao ivacaar Aaina saMrxaNa krcaaMtu rajaa sacaot Aasata to trona
AQama- krt Aasacaao rajaa p`jaolao ]%pnnaacaao savvaao Baga GaovanauM sauwaM taMgaolao baayala caorDUMvaalaoM
rxaNa krcaaMtu sacaot Aasa naa. puNa Qama- yama inayamaaMcao palana krt, jaao rajaa ApNyaalao Aaina
AapNyaalao baayala caorDUMvaalaao ivacaar Aaina saMrxaNa poxaaM ApNyaalao p`jaajanaaMlaaoM ivacaar Aaina
127
saMrxaNa p`omaana krta tao ?YaImaunaIMina kndfla maUla KavanauM, tp krnauM jaIo kaMya isaiw p`aPt
jaailaila Aasaa to Sa>Icaao ek catuqaMaSa rajaak p`aPt krnauM jao trona ho [hlaaokaaMtu saUKaacaMo
jaIvana jagata to trona tao svaga-laaokaMtu sauwaM inaScat saUKaacaMo jaIvana jagata. dokUna Qama-
inayamaaMca palana krnauM svaaQyaaya Aaina tp krcaaMtu saMlagna Aasacao ho maunaIMk BaoTcaoM ]icat
AasatalaoM. pMpa Aina mandaiknaI nadIcao tIravayar inavaasa krnauM AaiSallao AsaM#ya ?YaI maunaIMlao
jaIvana raxasaaMina ]Qcasqa koilalaoM tuka idsatalao. raxasaaMlao ]pd`vaak laagaUna maoilalao Anaok
saai%vak maunaIlao SarIrM pLya ! taMgaolao ]pd`va Asahaya jaailalyaana Aaima tuka BaoTnauM SarNa
Aayalyaaica. to raxasaaMk naaSakrnauM AamagaolaoM rxaNa kr. ramaa tugaolao vyaitir> AamakaM Anya
kaoiNaMyaI rxaNa krcaak samaqa- naaMica”.
?YaImauinaMila tI p`aqa-naa AayakUna to Qama- inaYz puNa xaa~ gauNa svaBaavaana sfUit-t jaailalao
ramaana saaMgalao, “ho mauinavar, tumaIM ho trona maaka p`aqa-naa krica nhMya karNa haMvau tumagaolaao saovak
AasaUna haMvao ho ArNyaaMtu yaovanauM tumaoila Aa&a maanya krnauM saaQau saMtalao rxaNa krcaoM maogaolaao xaa~
Qama- [tlaaoica nhMya tr AaV kt-vya jaavanauM AaiSalyaana, jar toM maogaolao hataMtlyaana safla jaayat
Aasalyaar haMvau mhNata - Ahao Baagya ! haMvau Aaina maogalaao Baava laxmaNa maoLnauM inaiScat to
raxaasaaMk maR%yaaumauKaMtu QaaDtalao, to tuimaM p`%yaxa$pana pLyatalao. dokUna tuimaM inaiScaMt Aasacaak
jaaya”o.
ho trona AaSvaasana dIvanauM ramaana saIta Aaina laxmaNaalao sayat to maunaIMk sautIxNaa ?YaIlao
AaEamaacao idSaona vhoMlao. AaEamaacao idSaona vatanaa maagaa-vayar taka ivastarana vhaMvacao Anaok nadIcao
p`vaah Aaina AakaSaak pavacao Anaok }Mca }Mca pva-t nadrok pDlao. jaonnaaM taNaMo to Gana Gaaor
ArNyaaMtu p`vaoSa kolaao tonnaaM SaaMt vaatavarNaaMtu AaiSallao AaEama Aaina pd\maasana GaalanauM stbQa
maaOnavasqaoMtu baiSalao mauina sautIxNa idsalaoM. saIta Aaina laxmaNaaM sayat taMgaolao laagaI vacaUna ramaana
vaakUna namaskar Aaina ApNyaaila AaoLK krnauM idila, “ho Bagavana\, haMvau daSarqaI rama, jaao
tumagaolaoM dSa-na Gaovacaak haMgaa AaiyalaaoM Aasaa”. ?YaIna daoLo ]GaDnauM ramaalao vayar maMdismat
krt kRpaid`STI Gaalat mhLLoM, “rGaukulaao%pnna sa%yavacanaI rama, ho AaEamaaMtu tugaolaMo svagat
Aasaa,. rajyaBa`ST jaailalyaana tUM ica~kUT pva-tavayar Aayalaa mhNNaU haMvao AayakilallaoM. ho
AaEamaaMtu tugaolao Aagamana jaailalyaana AaEamaacaao svaamaIica Aaiyalao trona AnauBava jaayat Asaa.
dovalaaokaMtu inavaasa krcaak haMvau pUNa- trona saxama Asaa mhNNauM [nd`dovaana maaka saaMigallao AasaUna
BaUlaaokaMtlyaana ]cca svaga-laaokaMtu vaccaao maaga- tUM maaka daKyatalaao mhNNauM ivaSvaasa AaiSalyaana
tugaoila vaaT paoLaovanaUica haMvau jaIva QarnauM baiSalaaoM Aasaa”.
to mahaana tpsvaI, ?YaI sautIxNaaMlao vacana AayakUna ramaana p`%yau<ar idlaoM, “tugaolao samaxa sava-
laaok tugaolao mauKar haDnauM dvartaM, puNa gaaOtma kuLaacao sarBaMga ?YaIina saaMigallao trona ho
sqaLaaMcao ivastRt &ana AaiSallao tUMvao ho ArNyaaMtu inavaasa krcaak yaaogya Asalao sqaL pyalaoM
daKaovacaak jaaya”. ramaana nama`tayaona ]ccaairlao Sabd AyakUna to tpsvaIna ]d\gaar kaDlao,
128
“hirNaaMlao caI%kar saaoDlyaar vaogaLao ksalaaoyaI Avaaja AayakucacaaMtu yaovacaao naaiSallaao hao SaaMt
vaatavarNaana kvaTaiLlaao AaEamaica tugaolao inavaasa sqana jaavacaak yaaogya Aaina ]icat Aasaa”.
ramaana mhLLoM “jar maogaolao tIxNa baaNaana ek hirNa Anapoixat maR%yaumauKaaMtu pDlaoM tr tumakaM
du:K jaallaoo iSavaaya ]rcaoM naa. tajao poxaa jaast ~asadayak iktoM AasatalaoM ? dokUna ho
AaEamaaMtu jaast idvasa inavaasa krcaoM maaka [ST naa”. ho trona saaMgaUna jaast saMvaad saaQat
naasatanaa rama saMQyavandna krcaak gaolaao. saMQyaavaMdna pUNa- jaalao naMtr rama, saIta Aaina
laxmaNaaMk sautIxNa >YaIina ?YaIyaaogya flaaMcaao Aahar idlaao.
ramaana tI ra~ sautIxNa ?YaIlao AaEamaaMtu kaDnauM sakaL jaaila kIM snaana, saMQyaa, pUjaa-paz
[%yaaid Qaaima-k ivaiqa inayamaanausaar pUNa- krnauM to sautIxNa mauinalao sanmauK yaovanau p``Naama krnauM
saaMgalao, “ho mauinavar, jao qaaoDo idvasa ho AaEanaaMtu Aaima rabalao taka laagaUna AamagaolaMo mana
p`fuillat Aaina kaLIja SaaMt jaailalao Aasaa. Aata Aamaka ho AaEama saaoDnauM naMtrcaao p`vaasa
saUya- AakaSaaMtu vayar yaovao pyalaoM sauru kraak jaaya. dokUna AaEamaaMtlao sava- saaQaU sanyaasaIMlao
?Na svaaIkarnauM dNDkarNyaaMtlao Anaok ?YaIMlao AaEamaaMica BaoT Gaovacao Kaitr tumagaoila Anaumait
Gaovacaak Aaiyalao Aasaaica”. ramaalao dSa-naana A%yaanaMd jaailalao ?YaIna taka saaMgalaoM
“Cayaa$pana AaiSallao saItok Aaina laxmaNaak GaovanauM ramaa, tUM inaiScaMt jaavanauM p`vaasa kr.
dMDkarNyaaMtu p`vaasa krnauM, puNyaSlaaok ?YaIMlaoM vaastvyaana piva~ jaailalao AaEamaaMk BaoT dIvanauM
hoica AaEamaak yaovanauM prt BaoT idyaaica”. ho trona Aa&a Aaina AaSaIva-cana svaIkarnauM rama, saIta
Aaina laxmaNa qaMyacaana p`vaasa krcaak Baayar sarlao.
p`vasa krt Aasatanaa saItolao manaaMtu Qaaima-k Aaina AaQaaima-k jaIvaaM ivaSaya ek SaMka
Aayaila. dokUna kutUhlaana itNao ramaak ivaacaarlaoM, “ek maahana\ vya>I xaulla karNaaMk laagaUna
AQamaa-caao maaga- svaIkarcao AamakaM idsata. jar manauYya kamaacao p`Baavaa pasaUna AilaPt Aasata
tr tao AQamaa-caao saMsaga- jaayat naasatanaa AasaUM Sakta. vastvaaMtu tIna trocao kamavaasanaa
saMsaaraMtu manauYyaak p`Baaivat krt Aasataica. Asa%ya AacarNa inaiScat naIca patLIcaao p`Baava
Aasata. puNa to poxaa Anya daona – prs~I kamanaa Aaina vaOr naasataanaa k`aoQa, AjaUna kinaYT
patLIvayalao p`Baava Aasaaica,. tUvaoM jaIvanaaMtu konnaaMyaI Asa%ya vacana ]ccaairlaoM naa. tugaolao manaaMtu
prs~I kamanaocaao AQaaima-k ivacaar Aayalaao naa Aaina konnaaMyaI mauKar yaovacaao naa. sada svat:cao
s~I kDona AakiYa-t jaavanauM Aasacao tugaolao manaaMtu prs~I kamanaocaao AQaaima-k ivacaar yaotalaao trI
kSaoM ? tUM Qama- inayamaaMcao AcarNa krcaaMtu sada p`itbaw AasaUna tugaolao baapyak idilalao vacanaaMcao
palana krta. hoM sava- taMkaica saaQya Aasata jao svat:cao [ind`yaaMvayar saMyama dava$M Saktaica.
tugaolao [ind`yaaMvayar AaiSaallaao saMyama haMvau jaaNataM. puNa vaOr naasatanaa k`Ur kma- krcaao samaya
tugaolao vayar SaIGa` yaovacaao Aasaa. karNa tUMvao ?YaIMlao rxaNa krcao Kaitr ho dNDkarNyaaMtlao
raxasaaMlaao naaSa krcaao inaQaa-r koilalaao Aasa,a. dokUna maogaolaoM mana kaLjaIk laagaUna Aisqar
jaailalaoM Aasaa. dokUna dNDkaarNyaaMtu AjaUna iBatr vaccaoM maaka yaaogya dIsanaa.
129
“A#yaaiyakonausaar mhNacaaMtu yaota kIM raxasaaMkDcaana saurixat Aasacaak ek tpsvaI satt
As~ QaarNa krt AaiSalyaana tagaplaao svaBaava sauwaM kaLaMtrana k`Ur jaalaao. haMvao tuka saaMgacaoM
karNa mhLyaar tUMvao QanauYya baaNa satt QaarNa krt AaiSalyaana tUM svaBaavaana k`Ur jaavacaao saMBava
Aasata. dokUna tUM jaao pyMa-t ho ArNyaaMtu ?aYaIlao vaoSaaMtu AasaUna ?aYaIlao saai%vak AacarNa
palana krta tao pyMa-t tUMvao QanauYya baaNa laagaIM dvarcao nhMya. sanyaasaIlao trona jaIvana jagacaoM
Aaina QanauYa baaNa hataaMtu QarcaoM, haMtUt ksalaao saMbaMQa Asata ? ikMbahuna daoinna ekmaokaMlao pasaUna
ivaprIt gauNa Qamaa-cao Aasaaica. ?aYaIlao saai%vak AacarNa palana krcaao inaScaya koilalyaana
?YaIlaao Qama- QyaanaaMtu dvarcaoM AavaSyak Aasata. vaOr naasaanaa dNDkarNyaaMtu inavaasa krnauM
Aasacao raxasaaMk naaSa krcaMo Qaaima-k kaaya- AasacaoM naa. jaonnaaM tUM prt AyaaoQyaok vatalaao tonnaa
inaiScat xaa~ Qamaa-nausaar tUMvao QanauYya baaNaa QaarNa krcao ]icat AasatalaoM. Anyaqaa saMnyaasa va`tacao
AcarNa krtanaa Sas`~ As~M QaarNa koilalyaana manauYyaalao hataMtlyaana papkma- GaDcao saMBavata.
Qamaa-nausaar koilalaoM QanasaMcaya manauYyaak p`Baaivat krta ; Qamaa-nausaar koillaoM AacarNa manauYyaak
sauK idta. Qamaa-nausaar koilalaoM kmaa-na sava- kaMya p`aPt jaata, hoM jaga Qamaa-cao sava- rsaana samaRw
Aasata. jaao manauYya svat: vayar Anaok inayaM~Na dvarnauM saaQanaa Aina tp krta tao AKorIk
Qama- p`aPt krta. dokUna tpaovanaaMtu Asatanaa ina%ya Sauw manaana Aaina piva~ AacarNaona Qamaa-cao
palana krcaak jaaya. vaastvaaMtu jaoM kaMya ho tIna laaokaMtu Aasata toM sava- tUM jaaNata. haMvao jaM
okaMya saaMgalaoM, toM kovala pitivassaya Aasacao s~I jaatIcao kaLjaaIk laagaUna Aasaa iSavaaya tuka
Qamaa- ivaSaya ]pdoSa krcaoM kaoNaaMkyaaI saaQya AasatalaoM. dokUna saaraasar ivacaar krnauM jaMo tuka
yaaogya idsata, to tUM kr”.
saItona kLkLIna vya> koilalao ho ivacar AayakUna ramaana itka samajaayalaoM, “jaanakI
jaao Qamaa-naukUla ivacaar tUvaoM maaNDlaa tao tugalao Qaaima-k ivacaaraMk SaaoBacaao Aaina Aamagaolao kuLacao
id`STIna yaaogya Aasaa. puNa haMvau iktoM k$M Sakta. tUMica mhaNataa kIM jaonnnaaM ek xai~`ya hataMtu
QanauYya Qarta tonnaaM saSa> naaiSallao manauYyaak BaIvanauM maagaSaIM paya kaDcaoM karNa Aasanaa.
raxasaaMlao kDcaana jaavacao ]pd`vaana saUTkar maoLcaak dNDkarNyaaMtlao ?YaImauaIina maogaoila madt
maaigaila Aasaa. raxasaaMlao ]pd`vaak laagaUna kndmaUla fla KaavanauM jaIivat Aasacao saaQau janaaMk
sauK naa. taMgaoila Asahayataa Aaina AvaSyakta samajaUnaica haMvau taMgaolao madtIk QaaMvanau AaiyalaaoM
Aasaa,. ikMbahunaa jaoonnaa to maogaoolao SarNa yaovanauM madt Gaovacaak Aayalao tonnaaM haMvao taMka saaMgalaoM
kIM, jaonnaa taMkaica SarNa vacaUna Anauga`h p`aPt jaavaica Apoxaa Aasata tonnaaM taNaIM magaolao madtoica
Apoxaa krcaoM hoM Anapoixat Aasaa. dokUna jaonnaaM haMvao ivacarlaoM taMka KMyacao trona haMvau madt k$M
Sakta tonnaaM taiNaM saaMgalaoM, “jaonnaaM AaimaM ya& krtaica tonnaaM raxasa vaoga vaogaLo $pM QaarNa
krnauM Aamagaolao ya&aMtu pUNa-huit idvacao xaNa to inaSaacar raxasa ya&kayaMa-tu ivaGna haDtaica. AaimaM
svat: Aamagaolao yaaogaSa>Ina to raxasaaMlaao naaSa k$M Saktaica puNa tSaoM kolyaair Anaok vasaaMina
kmaiyalao AamagaolaoM sava- puNya ek xaNaMatu naaSa jaatalaoM. ivaiQainayamaaMcao Anau$p ya& krcaoM
AamakaM ~asadaayak AAina ASa@ya jaailalaoM Aasaa. ramaa, tUM dNDkarNyaacaao AiQapit jaavanauM
130
AaiSalyaana tugaolao SarNa vacaUna madt Gaoitllao iSavaaya AamakaM KMyacaoyaI ga%yantr naaiSalyaana
AaimaM tugaolao SarNa Aayalyaaica”.
“dokUna saIto, ?YaImaunaIMlao rxaNa krcao Kaitr maaka QanauYya baaNa QaarNa krnauM raxasaaMlaao
naaSa krcao daiya%va Aasaa. haMvau sa%yavacanaI AasaUna sa%ya ]laaovacaoM maaka ip`ya Aaina idilalao
vacana pUNa- krcaoM xai~yyaalaoM kt-vya AaiSalyaana haMvau tugaolaao Aaina laxmaNaalaao %yaaga k$M Sakta
puNa ?YaImaunaIMk idilalaao Sabd %yaaga krcao ikMvaa idilalao SabdapasaUna vaMicat jaavacaMo jaIvaMt Aasa
pyMa-t konnaaMyayaI Sa@ya jaavacaoM naa. tUMvao jaoM ]layalyaaM toM maogaolao p`it AaiSallao tugaolao p`omaak
laagaUna Aasaa, iSavaaya ho trocaao ]pdoSa idvacaaMtu yaonaaisallaao, hoM haMvau jaaNata. tUM maogaoila sahQama-
caairNaaI AaiSalyaana tUM maogaolao jaIvaa poxaa maaka jaast ip`ya Aasaa, - “mama snaohacca saaOhada-idyau>M %vayaa vaca: || pirtuYTao|rsmyahM saIto na (inaYTao|nausaasyasao | sadRSaM caanau$pM ca kulasya
tva saaoBanao | saQama-caairNaI mao %vaM p`aNaoByaao|ip garIyaisa ||”.
00000
AQy a a y a 2 o
ramaana saItok madoM Aaina itgaolao maagaSaIM laxmaNaak dvarnauM ?YaI sautIxNaalao AaEamaaMtlyaana
p`vaasa krt maagaa-vayar Anaol ?YaIMlao AaEamaaMk BaoT dIvanauM kaLaMtrana pMcaPsar saraovaracao
kazavayar Aayalaao. saraovaracao pirsaraMtu kaoiNaMyaI idsalao naasalyaairyaI saMgaIt Aina vaaVaMcaao
maQaur svar AayakuvacaaMtu Aaiyalyaana ramaana AaScayaa-na AapNyaalao baraobar Aaiyalao Qama-BaRtM maunaIk
ho ivaica~ GaTnao ivaSaya ivacaarlaoM. to manaIna raamaalaoM kutUhla inarsana krt saaMgalaoM, “vaastvaaMtu
hao sarovar mauina maaNDkNaI-lao tp saaQanaok laagaUnaica inamaaNa- jaailalaao Aasaa. tonnaaMcaana sahsa`
vasMa- ho sarovaraacao kazavayar inavaasa krnauM tao maina tpScaya- krt Aasaa. tagaolao tpScayaa-cao
flap`aPtIk laagauna BayaBaIt jaailalao dovagaNa AgnaIlao fuDakaraMtu to maunaIlao tpScayao-Mtu ivaGna
inamaaNa krcao ]_oSaana to maunaIla AaEamaaMtu Aayalao. yaotanaa svagaMa-tlyaana naR%ya krcao s~I, saMgaIt
mhNacao gaayak Aaina vaaV vaajaaovacao klaakaraMk GaovanauM Aayalao. saMgaIt Aaina vaaVaMcaao maQaur
svar jaao tuimaM Aayakt Aasaaica tao to dovaaMlao karNaaMk lagaUna Aasaa”. ramaak tao vaR<aMt
AayakUna AAScaya- jaalaMo.
qaaoDoica AMtravayar taMka Anaok AaEamaM id`STik pDilaM, KMya mainaMlaao samaudaya man~aoccar krt
ya& krcaoM idsatalao. ramaana saIta Aaina laxmaNaa sayat to p`doSaaMtlao Anaok AaEamaaMtu inavaasa
krt, taMgaolao Qama-kayaMa-Mtu sahBaaga jaayat jaIvanaacaao qaaoDao kaL saoMpyalaao. ho trona vanavaasaaMtlao
jaIvana saaoMpyat Qaa vasMa- pUNa- jaailaM Aaina rama saIta Aaina laxmaNaak GaovanauM prt sautIxNaalao
AaEamaak yaovanauM pavalaao. jaonnaa ek idvasa to ?YaIlao saainnaQyaMtu saMvaad saaQatanaa tonnaaM ramaana
131
Ags%ya manaIlao ivaSaya kutUhla daKyalaoM, “AyakuvacaaMtu AayalyaaM kIM Agas%ya mahamaina Anako
kaL pasaUna ho p`doSaaMtu vaastvya krnauM Aasaaica. puNa ivastarana psairlao ho dNDkarNyaaMtu KMya
taMgalaoo M vaastvya Aasaa, ho ivaSaya saivastr maaihtI ]plabQa naa. maogaolao manaaMtu tMagaolao dSa-na
Gaovanau, AadrpUva- p`Naama krnau SarNa vaicca [cCa Aasaa”.
raamaalaMo vacana AyakUna AnaMd jaailalao sautIxNaana mhLLoMo, “ikMbahunaa haMvaUica tuka ho ivaSayaacaao
]llaoK krnauM tuima savaMa-ina Agas%ya mauinaMlao AaEamaak BaoT dIvanauM taMgaolaao AaSaIvaa-d Gaovacaak
jaaya mhNNNauM saUicat krcaaoMo AaiSallaao. dokUna tUMica hI [cCa vya> krnauM daKyalaoM toM ek
id`STIna tugaolao gauNa svaBaavaak Aanau$p Aaina Qaaima-k id`STIna yaaogyaica Aasaa. dokUna tuka
Agas%ya mauinaMlao AaEamaaica vaaT daKaaovacaaMtu maaka AanaMd jaayat Aasaa. haMgaacaana sarL dixaNa
idSaona caar yaaojana AaMtra vayar ek sapaT p`doSa tumakaM idsatalaao. to pirsaraMtu
Agas%yamaunaIlao BaavaalaoM ]pvana jaSaoM sauMdr AaEama idsatalaoM. qaMya ek ra~ rabaUna dusaro idvasa
sakaLIM AjaUna dixaNa idSaona qaaoDo AMtr p`vaasa kolaokIM tumakaM fula flaaMcao Anaok vaRxa
AcCaidt jaailalaoM, gaaya, hirNa tsalao pSau, BarpUr AaiSallao, parvao, maaor tsalao pxaIMlao iklaibala
Avaajaana dumadumacaoM Agas%yamaunaIMla oAaEama idsatalaoM. qaMya saIta Aaina laxmaNaa tugaolao sayat
inavaasa krcaak AanaMd Aaina samaaQaana maoLtalaao. jar to mahana\ Agas%yamaunaIMlao dSa-na GaovacaoM
inaScaya koilalaoM Aasaa tr qaMya p`vaasa krcaak tUMvao SaIGa``` saurvaat krcaoM ]icat AasatalaoM”.
sautIxNa maunaIMlao vacana AayakUna rama, saIta Aaina laxmaNaana maunaIMlaao AaiSavaa-d GaovanauM Agas%ya
maunaIMlao Baavaalao AaEamaak txaNa p`vaasa krcaao inaScaya kolaao. maaga-k`maNa krt Asatanaa ramaana
saIta Aaina laxmaNa trtrocao vaRxaana kvaTaiLlao pvat- caDlao, Anaok lhana vhaoD nadIcao p`vaah par
kolao naMtr AKoirk taMgaolao nadrok SaaMt vaatavarNaaMtlaoM ek saUuMdr sqaL idSTIk pDlaoM jaoM
paoLaovanauM ramaana laxmaNaak saaMgalaoM “hoMica Agas%ya maunaIlaoM BaavaalaoM AaEama AasatalaoM. sautIxNa
mauinaIMina saaMigallao trona haMgaacao p`%yaok vaRxa BarpUr fula fulaana Bairlao Aasaaica. fuillalao
fulaaMcaao Aaina ipiklao flaaMcaao sauvaasa sava- vaatavarNaaMtu drvaLt Aasaa. Aaina ho savaa- madoM QauMvar
yaovacaao jaagaao inaiScat Agas%ya manaIlao Baavaalao AEama Aasaa.
saaMgacaaMtu yaota kIM ho dNDkaryaaMtu raxasa kuLaMtlao vaataip Aaina [lvala naaMvaaMcao daona Baava
vaastvya krnauM AaiSallao. to ba`a*maNaalaao vaoSa QaarNa krnauM saMskRt BaaSa ]layat ba`a*maNaaMk
BaaojanaacaoM AmaISa daaKovanaMu Eaaw kma- krcaak Aamain~t krtaiSallao. jaonnaaM to ba`a*maNa tagaolao
inavaasa sqaanaak Aayalao kIM vaataip baaokDacaao $p Gaotalaao Aaina [lvala to baaokDacao maaMsa
iSajaaovanauM tyaar koilalaoM p@vaannna to ba`*maNaaMk Kavayatalaao. jaoonnaaM toM jaovaNa jaovanauM to ba`a*maNa
samaaQaana vya> krtaiSallao tonnaa [lvala vaatapIk vhoDana ‘vaataip Baayar yaao’ mhNNauM Aapyatalaao
Aaina vaataip to ba`*maNaaMlao paoT faDnauM Baayar yaot AaiSaallaao. ho trona sahsa`ana\ sahsa`
ba`a*maNaaMlaao ivanaaSa jaayat Aasatalaao. puNa ek samaya jaonnaa vaataip Aaina [lvala raxasaaMina
maha?YaI Agas%yaak AamaMi~t kolaoM Aaina baaokDacaao $p Gaoitllao vaataip raxasaak Kaallao
132
[lvaalaana pyalao trona taka ‘vaataip Baayar yaao’ mhNNauM AapyalaoM tonnaa vaataip Agas%ya ?YaIlaoM
paoT faDnauM yaovaU Saklaao naa. Agas%ya maunaIna hasat[lvalaak saaMgalaoM “Ata vaatapIk paoT faDnauM
yaovaica Sai> ]rila naa. karNa tao AataM yamasadnaak paivalaao Aasaa”. jaoonnaa AapNyaalaao Baava
maR%yaumauKaMtu pDlaa mhNNaUM samajalaoM tonnaaM [lvala raxasa Agas%ya maunaIila h%yaa krcaak
QaaMvalaao. puNa Aagas%ya maunaIMk kaMyaI jaalaoM naa, ]laT tao raxasaica to mauinaEaoYzalao kaopak laagaUna
qaMyaIica BasmaIBaUt jaalaao. hoM AaEama jaoM Aaima pLyataica toM to EaoYz mauinalaoM BaavaalaoM AaEama jaavanauM
Aasaa”.
ho trona ramaana laxmaNaal saaMgat Aasataanaa idvasa saaoMpila Aaina ra~Icaao kaLaoK psarcaak
laagalaao. snaana sanQyaavaMdna ivaiQa saaoMpvaUna to sava- manaIlao dSa-na Gaovacaak tagaolao sanmauK
gaolao. maunaI kDcaaya yaqaa yaaogya svaagat svaIkarnauM qaMyaIca ek daona idvasa ]rlao. qaMyacaana
mauKaavayalaao p`vaasa sauru krcaoM pyalaMo saIta Aaina laxmaaNaalao sayat ramaana prt maunaIila BaoT
GaovanauM mhLLoM, “ek daona idvasa tumagaolao SaaMt Aaina piva~ vaatavarNaaMtlaoo AaEamaaMtu inavaasa krnauM
mana sauKacao xaNa Aaina kaLIja Qaaima-k AanaMdana AnauBava Gaovacaao AvakaSa AamakaM p`aPt jaailalaao
Aasaa. AtaM AamakaM tumagaolao vairYz banQau mauina Agas%yaaila BaoT GaovanauM taMgaolao saainnaQyaacaao
laaBa p``aPt krnauM Gaovaica manaIYaa manaaMtu Aaiyaila Aasaa. dokUna Anaumait Aasalyaar AamaIM
haMgaacaana SaIGa` p`vaasa krica [cCa Asaa, ”. mauina Agas%yaalao Baavaaila Anaumait GaovanaauM ramaana
mauKavayalaao p`vaasa krcaak saurvaat koila.
qaaoDao samaya p`vaasa kolao naMtr rama laxmaNaak mhNaalaa “to mahamauina Agas%yaalaoM AaEama
haMgaacaana dUr AasacaoM naa. karNa ho p`doSaacaoM vaatavarNa SaaMt Aaina piva~ Aasaa, hoM jaaNavata.
dixaNa Baart AayaMa-lao vasaahtI Kaitr ]plavQa krnauM idvacaak mahamauina Agas%yaaMina ivanQya pva-
tak ivanama` jaavanauM vaaT saugama krcaak A&aa idilaila. mahamanaIMlaoM hoM kaya- [ithasaaMtu ek
mah%vaaica GaTnaa jaavanauM Aasaa. to Agas%ya ?YaIlaoM AaEama dUr qaMya idsacao QauMvarana inadsa-na
jaata. taMgaolaao AaSaIvaa-d maoLcaoM hoM Aamagaolao yaovacao kaLaMtu mah%vaacao M AasatalaoM. dokUna taMka
BaOTUna dSa-na Gaovacaak haMvau ]%sauk asaa. vanavaasaaMtlao ]irlao vasa- haMgaa taMgaolao Ca~CaayaoMtu }rnauN
jaIvana jagaica p`bala [cCa maogaolao manaaMMtu Aasaa. ho SaaMt vaatavarNaaMtu u Alp Aahar GaovanauM, satt
maaOnaavasqaOMtu satt svaaQaayaMtu Asacao ho mauinalao sava- idSaona dova dovata vaavaurt Aasataaica,. dokUna
laxmaNa pyalaoM tMU mauKar vacaUna saamga kIM rama Aaina saIta mahaYaI- Agas%yaaMlao dSa-na Gaovacaak
]%sauk jaailalao AasaUna dSa-na idvaica kRpa karcaak jaaya”.
ramaana saaMigallao trona laxmaNaana Aga%sya maunaIMlao AaEamaaMtu p`vaoSa kolaao Aaina AaEamaaMtlao
ek iSaSyaak BaoTUna saaMgalaoM, “AyaaoQyaoMtu dSarqa naaMvaacaao rajaa jaavanauM gaolao . taMgaolaao vairYz pu~
rama tagalaoo saup%naI sayat Aga%sya maunaIMlao dSa-na Gaaovacaak haaMgaa Aaiyalaao Aasaa. tagaolao naaMva
tumakaM piricat AasatalaoM. haMvau tagaollaao QaakTao Baava AasaUna Aamagaolao baapyalao kzaor
Aa&anausaar ho BayaMkr ArNyaaMtu Aaiyalao Aasaaica. AaimaM ?YaI EaoYz Agas%ya maunaIMlao dSa-na
133
Gaovacaak ]%sauk Aasaaica. dokUna tI p`aqa-naa taMgaolao laagaI pavaaovaica kRpa krcaak jaaya”.
laxmaNaaila hI vaInaMtI maanya krnauM to iSaSyaana ya&SaLaoMtu p`vaoSa kolaao Aaina ramaana saIta Aaina
laxmaNaalao sayat ?YaIlao dSa-na Gaovacaak Aaiyalaao samaacaar idlaao. tao samaacaar AayakUna
Aga%sya ?YaIna iSaSyaak saaMgalaoMM, “Anaok vasaa- naMtr rama maogailao BaoT Gaovacaak ho AaEamaaMtu
Aaiyalaao Aasaa. iSavaaya maaka sauwa tagaoila BaOT GaovacaIica AaiSailla,. dokUna to tIGaaMkyaI
sanmaanaana haMgaa GaovanauM yaao. ikMbahunaa taMka ksalaaoyaI Eama jaaya naasatanaa pyalaoMica haDcaak
jaaya AaiSallao”. tonnaaM Aa&a jaailalao to iSaSyaana samaya vaayaT krt naasatanaa txaNa Baayar
yaovanauM ramaalao ivaSaya ivacaarnauM taka saIta Aaina laxmaNaaMk yaqaayaaogya sanmaana, mayaa-da dIvanauM
AaEamaaMtu p`vaoSa krcaak Aamain~t kolaoM,.
jaonnaaM raamaana to SaaMt piva~ AaEamaaMtu p`vaoSa kolaao tonnaaM taka qaMya sava- dova dovatoMk
p`sqaaipt koilalaoM idsalaoo. qaaoDo xaNa naMtr Aagas%ya maunaIMk AapNyaalao iSaSyaaMbaraobar tagaolao
idSaona yaovacao idsalao. ramaana to mahatpsvaIna yaovacaoM paoLaovanauM laxmaNaak mhLLoM, “kzaor tp
saaQanaa krnauM jaajvalya tojaana SaoBacao Aagas%ya maunaIMk sahja AaoLKuvacaaMtu yaota”. ho trona
BaaiSat krnauM to rQauKuLaMtlao dIpak ramaana saIta Aaina laxmaNaaMna saUyaa- trona svayaM p`kaiSat,
toja:puMja tpsvaI Agas%ya maunaIMk vaaMkUna AiBavaadna kolao. Mtonnaa Aagas%ya maunaIMina ramaalaoM
yaqaayaaogya rItIna svagat krnauM Aaina ya&kuMDaMtlao AgnaIMtu vaiQainayamaanausaar AGya- dIvanauM
AitqaIMk Baaojana dIvanauM sa%kar kolaao. Agas%ya maunaIna ramaak AapNyaalao lagaIM basaaovanauM
“t,psvaIna sada samaica<a manaana ya& haoma krnauM AitqaIMk yaaogya trona Aadaraitqya krcaak
jaaya. jaao ho ivaiQa inayamaaMcao ivaprIt kma- krta taka Asa%ya BaaSaNa dIvanauM saaxaI idvacao
manauYyaalao trona svat:cao maaMsa BaxaNa krcaoM pDta. tUM rajaa, sava- rajyaacaao Qama-inaYz maharqaI
AasaUna savMa- pasaUna pUjya Aaina p`ItIk pa~ Aaina savaMa-lao kDcaana sanm,aainat Aasata” mhNNauM
saaMgalaoM . tdnaMtr to maha maunaIMna ramaak flafUla dIvanauM ek Sai>SaalaI QanauYya BaoT$pana
dIt saaMgalaoM, “ivaSvakmaa-na inamaa-Na koilalaao, dOvaI Sa>Ina samaRw, ivaYNaUlao Sa>Ina p`Baivat Aaina
saUyaa-lao trona saja-naSaIla AaiSallaao hao BaaMgarana sajaiyalaao QanauYya, daona tojasvaI baaNaaMsayat
p`jaaptIna maaka sauvaNaa-na sajaiyalaoM hoM KD\ga idilalaao Aasaa. ho QanauYyaacaao ]pyaaoga krnauM ivaYNaUna
raxaasaaMlao hataMtlyaana svaga- mau> koilalao. tugaolao kayaMa-tu yaSa p`aPt jaavacao Kaitr hao QanauYya-
baaNa Aaina KD\ga svaIkar kr,”.
tdnaMtr Aga%sya maunaIMina ramaak saaMgalaoM, “saIta Aaina laxmaNaak GaovanauM tuimaM maaka
BaoTcaak Aaaiyalyaana A%yaanaMd jaailalaao Aasaa. dUrcao p`vaasa krnauM Aaiyalyaana tuimaM ina:saMSaya
qaklaolao Aasaaica. iSavaaya saIta AjaUna kaomala vayaaica AasaUna itka p`vaasacaoa hao Eama sahna
krcao ~asadayak jaailalyaana ivaEaaMtIica AvaSyakta Aasaa. kmala puYpatrona kaomala p`kRtIica
AasalyaairyaI ApNyaalao ptIila saovaa krt itNaoM Anaok kST sahna koilalao Aasaaica. dokUna
ramaa, tUMvao haMgaa Aasataanaa itgaolaoM mana rmatalaoM to trona kaya- krcao Apoixat Aasaa. tugaolao
baraobar ho Gaaor ArNyaaMtu yaovanauM tINaoM ek kzINa pavaUla ]cailalaoM Aasaa. sava- saaQaarNa paoLaovacaaMtu
134
yaota kIM jaao pyMa-t pit Qainak Aasata tao payMa-t s~I ptIila saovaa krt Aasata Aaina tao inaQa-na
jaalaao kIM tI ApaNyaalao ptIlaao %yaaga krta. Asalao s~IlaoM kaLIja vaIjao trona Aisqar Aasata,
Sas~atrona tIxNa Aaina vaayau ikMvaa garuD pxaItrona tIva` Aasata. puNa tugaoila hI p%naI ho sava-
ApvaadaM pasaUna dUr AasaUna p`SaMsaok pa~ jaavanauM Aasaa. Aaina dovaI ArunQatIlao trona gauNaana
Anau$p Aasaa. jao p`doSaaMtu tuM saIta Aina laxmaNaalao sayat ramaa, tUM p`vaasa krtalaao tao p`doSa
inaiScat pavana jaatalaao” - “eYaa ih p`kRit: s~INaamaa saRYTo rGaunandna | samasqamanaurjyanto ivaYamasqaM %yajaina ca || Sat)danaaM laaola%vaM Sas~aNaaM tIxNataM tqaa | ga$Dinalayaao:
SaOGyamanaugacCint yaaoiYat: || [yaM tu Bavatao Baayaa- daoYaOroyOiva-vaija-ta | SlaaGyaa ca cyapdoSyaa ca yaqaa dovaIYvarunQatI || Ala<kRtao|yaM doSaSca ya~a saaOima~oNa sah | vaOdo(a caanayaa rama va%syaisa %vamairMdma ||”.
Aga%sya maunaIMina ho trona BaaiSat \kolao naMtr tojaana WOdIPtmaana jaailalao ramaana daoinnaM hat
jaaoDnauM namaskar krt taMka mhLLoM, “ho muinaEaoYz, maogaolao Aaina maogaoila pi%na Aaina Baava laxmaNa
taMgaolao gauNaaMk laagaUna tumagaolao p`oma Aaina AaSaIvaa-dak pa~ jaailalyaana haMvau Aayaja Qanya Aaina
Anauga`hIt jaailalaa AnauBava krt Aasaa. ,dokUna vana vanasptIna Aaina nadIMcao p`vaahana EaImaMt
AiSallao ho Gaaor ArNyaaMtu KMyacao sqaL Aamaka jaast samaya inavaasa krcaak yaaogya AasatalaMo
mhNNauM saaMgacaao ]pkar Aaamagaolao vayar krka”. Agas%ya maunaIina ramaaila vaInaMit AayakUna
saaMgalaoM, “daona yaaojana dUr p`vaasa kolao naMtr vana vanasptIna samaRw Aaina AsaM#ya pSa pxaIlao
vaastvyaana gajabajacao vaatavarNaana SaaoBacao, pMcavaTI naaMvaana AaoLKuvacaaMtu yaovacaao ek p`doSa tumakaM
idsatalaao. tumagaolaoM AaEama baaMdUna pi%na saIta Aina banQau laxmaNaa baraobar sauKana vaastvya krnauM
baapyalao Aa&ocaoM palana krcaak qaMyacaao p`doSa yaaogya Aasataalaao. maogaolao tpScayao-cao saaQanaok
laagaUna maaka tugaolaoM Aaina tugaolao baapya dSarqaalao ivaSaya sava- samaijalaoM Aasaa. haMgaa maogaolao
AaEamaaMtu samaaQaanaana vastvya krnauM navao p`doSaaMtu inavaasa krcao karNa sauWaM maaka samajalaoM
Aasaa. dokUna saaMgata pMcavaTIk vaca. gaaodavarI nadIcacao tIravayar Aasacaao tao p`doSa sauMdr
AasaUna saItok tao Baavatalaao. tao ho AaEamaapasaUna dUr sauwaM naa. Anaok fla knd maulaana tao
p`doSa samaRw AasaUna mana SaaMt Aaina kaLIja piva~ krnauM SauBa saMklp inamaa-Na jaavacaak Anau$p
Aasaa. tUM sauwaM SaUr vaIr AasaUna ASa>, dIona jaIvaaMlaao rxak Aasaa,. iSavaaya qaMya inavaasa krnauM
tUM ?YaI maunaIMlaMo saMrxaNa k$M Saktalaao”. ho trona Agas%ya maunaIMina ivastarana saaMgalao naMtr
saIta Aaina laxmaNaalao saiht tao to mahana\ ?YaIk saaYTaMga namaskar krnauM tagaolaao AaSaivaaod
GaovanauM pMcavaTIcao idSaona p`vaasa krcaak laagalaao.
pMcavaTIcao idSaona qaaoDao AMtr p`vaasa krt Aasatanaa ramaak ek Asaamaanya Aakracaao Aaina
maha prak`maI igaQaaD pxaI id`STIk pDlaao. to pxaIk paoLaovanauM ramaana Anaumana kolaao kIM
kdaicat tao pixacao Aakar Gaoitllaa eaxasa Aasatalaao. manaaMtu ho trona saMdoh inamaa-Na jaavanauM to
pxaIk ramaana “tUM kaoNa Aasaa?” mhNNauM ivacaarlao. ],<ar$pana to pxaIna AapUNa ramaalaao baapya
135
rajaa dSarqaalaao ima~ Aasaa mhNNauM AaoLK krnauM idila. jaTayaU Aaina dSarqaaila maO~I ivaSaya
rama jaaNat AaiSalyaana toM AayakUna taNaoM to pxaIlaao yaqaa yaaogya rItIna sa%kar kolaao Aaina
tagaolao xaoma samaacaaraica isqatI ba_la ivacaarlaoM. to pxaIna ramak saaMgalaoM “havau jaTayau,, kaSyap
?YaIlaao vaMSaja AasaUna Anaumait Aasalyaar tUM haMgaa vaastvya krnauM Aasa pyMa-t tugaoila madt
krtaMlaao. karNa ho ArNyaaMtu ihMsa` pSaUMcaao Aaina raxasaaMlaao ]pd`va jaayat Aasata. jaonnaaM tU
laxmaNaa sayat Baayar batalaao tonnaaM saItolao rxaNa haMvau k$M SaktalaaoM”. jaTayaUlao ivaSvaasa inamaa-
Na krcao Sabd AayakUna ramaana taka AailaMgana udIvanaU namaskar krt AaBaar maanalaaoo Aaina
jaTayaUk GaovanauM pMcavaTIcao idSaona p`vaasa krt mauKar sarlaao.
jaonnaaM rama pMcavaTI p`doSaacao laagaIM Aayalaao tonnaaM laxmaNaak saaMgalaoM, “Agas%ya maunaIna inadSa-
na koilalao p`doSaaMtu AaimaM SaIGa` p`vaoSa krtalao. tugaoila id`STI tIxNa Aaina saUxma AaiSalyaana ho
ArNyaacao sava- idSaa tpasaUna AaEama baaMdcaak jalaaSaya AiSaallaao, flaM fulaaMna, vana vanasptIona
Bairllaao Aaina raMdcaak laakDM sahakja p`aPt jaavaacaao yaaoogya sqaL p`aPt jaalyaar sava-Mak tao
AavaDtalaao. laxmaNaana ramaak nmaskar krnauM saaMgalaoM “ramaa, Sat vasa- tU ho Qat-rovaya Aasa pya-
Mt haMvau tugaolao Aa&a palana krcaak ina%ya inarMtr kiTbaw Aasaa. dokUna tugalao AaEama tuka
KMua baaMidllaao jaaya toMMica saaMga, qaMya haMvau toM AaEama baaMdUna idta”. ramaak laxmaaNaalaoM vacana
AayakUna AanaMd jaalaao Aaina taNaoM yaaogya Aaina ]icat AsalaoM sqaL daKaovanauM saaMgalaoM “Anaok vaRxa,
vana vanasptI, flafulaana samaRw, suandr naIlakmala fulaaMcao sauvaasaana vaatavarNa saugaMiQat jaavacaaoo,
AakYa-k hMsa, caavaa-k pxaI Aaina Anaok hirNaaMina BarpUr Bairllaao, gaaodavarI nadI kazavayar
AaEama baaMdcaak yaaogya Aasalaao p`doSa jaao puNyaSlaaok Agas%ya maunaIMina inadSa-na koilalaao p`doSa
haaoica Aasacaak jaaya. haMgaa Anako gauha AasaUna qaMya ?YaImauina Gaaor tpsa\ krnauM ba`*ma&ana
p`aPt krcao [cCona eki~t jaailalao Aasaaica. dokUna ho sqaL piva~ Aina puNya idvacaoM AasaUna Aima
haMgaaica vaastvya krcaoM ]icat AasatalaoMoM”.ho trona ramaana AapNyaalao ivacaar vya> kolao naMtr
laxmaNaana qaMyaIica AaEama baaMdcaak Gaotlaao,. AaEama pUNa-trona isaw jaalao kIM gaaodavarI nadIcao
SaItla jalaaMtu snaana krnauM, hataMtu naIla kmalaaMcaao gaucC Gaovanau taNaoM t AaEamaacao o vaastUila pUjaa
koila. tdnaMtr ramaalao laagaIM vacaUna AaEama tyaar Aasaa mhNNauM saaMgalaoM. saIta Aaina ramaak
laxmaNaaMlao Sabdana AanaMd Aina AaEama paoLaovanauM samaaQaana jaalaao. to xaNa naMtr to qaMya
sauKKana inavaaisat jaalao.
idvasaana idvasa BaUtkaLaMtu ivarGaLUna vatalao, Sard ?tu saaoMpUna homaMt ?tuUna p`vaoSa koilalaao.
jaSaoM ?tu badlalaao tSaoM vaatavarNa badlalaoM, dr ek pana, dr ek fUla, navao navao flaaMk janma
idtalaMo. KMya pLya qaMya p`kRtIMtlao vaatavarNa AanaMdacao sfurNaana navacaOtbya psarayatalaoM.
Aasalaoica ek xaNa jaonnaa rama sakaLIM snaana krcaak gaaodavarI nadIcao tIravayar saIta Aaina
laxmaNaaMlao baraobar vacat AaiSallaao tonnaaM badilallao ho ?tUcaao AnauBava Aaina vaatavarNaaMtu
drvaLcaao saugaMQa Gaot laxmaNaana p`kRtIMtlao saaOMdyaa-cao vaNa-na sauMdr p`karana kolaoM.
136
toica xaNa dUr naMdIga`amaaMtu ramaalaao ivayaaoga AnauBavat, AapNyaalaao jyaoYz Baavaalao p`it AaiSallao
Ba>Ik laagaUna sava- rajasauKaacaao %yaaga krnauM ramaalao trona sanyaasa Qamaa-cao AacarNa krt,
jaIvana jagat, ApNyaalao vayar daiya%va mhNNauM idilalaMo rajya Aaina rajaQama- saaMBaaLcao Bartalaao
]Dgaasa kaDt lxmaNa mhNaalaao, “Bartana inaiScat svaga-sauKacaO puNya Aaina AiQakar p`aPt
koilalaao Aasaa. baapyalao gauNa Aaina Aavayalao svaBavaanausar manauYya p`Baaivat Aasata ho jagap`isaw
vacana Bartana Asa%yaaMtu badilalaoM Aasaa. Anyaqaa Bartalao tsalaao saaQau puruYa kOkoyaI tsalao
AsaaQau savaBaavaacao s~Ilao pu``~a mhNNauM kSaoM janmaak yaotalaao ?” puNa laxmaNaana kOkoyaI ivaSaya
vya> koilalao Asalao ApSabd ramaak rucalaoM naa. taNaoM laxmaNaak ]_oSaUna mhLLoM “tUMvao maata
kOkoyaI ivaSaya ho trona ApSabd ]laaovacaoM inaiScat AivacaarI, ASaaoBanaIya Aaina Anauicat Aasaa.
jaoM ]laaovacao Aasata, toM Bartalao EaOYz vaagaNaIkI ivaSaya Aasata. vanavaasaaMtu inavaasa krica hI
maogaoila inaiScat QaarNaa Aasaa tiryaI Bartalao ivasaya AaiSallaao p`oma maogaolao manaak Aisqar
krta. tagaolao ip`ya Aaina maaQauyaa-na Bairlao vacana maaka sada tagaolaoM inaYpap caair~\\ya yaad krnauM
idtaica. konnaa haMvau taka Aaina Sa~uGnaak prt BaoTtalaao ? ho ivacaarana maogaolaoM mana ~st
Asata”.
ho trona ivacaar krt rama saIta Aaina lxmaNa gaaodavarI nadIcao p`Sast p`vaahacao tIra vayar
Aayalao. snaana Aaina iptraMlao smarNa krnauM Aaina AGya- dIvanauM to itGaMaina ]dya jaavacao saUyaa-ila
Aaina dovaaMila pUjaa koila. Aaina prt AapNyaalao AaEamaak yaovanauM pavalao.
00000
AQy a a y a 3 o
jaonnaaM rama saIta Aaina laxmaNaalao baraobar ho trona gaaodavarI tIravayalao pMcavaTIcao
AaEamaaMtu sava- ?YaoMlao kDcaana Aadr svaIkart jaIvana sauK samaQaanaana jagatalaao tonnaaM qaMya ek
AkraL ivakraL $paica raxasaI s~I Avatrila. ek idvasa saaMjaocao samaya saIta Aaaina
laxmaNaalao baraobar saMvaad saaQat pNa-kuTIMtu baiSallao tonnaaM ramaak to raxasaIna pLyalaoM. ivaSaala
baahu, kmalaacao pakLI trona daoLo, hstI trona caala, mastkavayar jaTa puNa saukumar vadna,
cand`atrona SaaMt Aaina SaItla, dovalaaokaMtlao mahond`alao trona rajaibaMND, kamadovaalao trona sauMdr
AiSallao ramaalao vyai>ma%va paoLaovanauM raxasa rajaa ravaNaaina BayaNa SaUp-NaKaa naaMvaaica tI raxasaI
Baulaila. itNaooM ramaalao laagaIM sarL vacaUna ivacaarlaoM “jaTa QaarNa Aaina ?YaIMlaao vaoSa,M hataMtu QanauYya
baaNaQarnauM p%naI sayat ho Gaaor ArNyaaMtu Aaiyalaao, tUM kaoNa Aasaa ?”. sarL mansaacaao Aaina
inaYkpT AaiSallao ramaana itka saaMgalaoM “dovaaMlao trona Asaamaanya Si> AaiSallaao dSarqa
naaMvaacaao rajaa AaiSalllao. haMvau rama, tagaolaao jyaoYz pu~, hao maogaolaao Bava laxmaNa Aaina hI ivadoh
rajaaila pui~ maogaoila p%naI saIta. maogaolao baapyalao Aaina maataa kOkoyaIlao Aa&onausaar Aaima Qama-
137
inaYz jaIvana jagacaak ho ArNyaaMtu Aaiyalao Aasaaica. puNa tU kaONa Asaa hoM maaka samajaUna GaovacaoM
Aasaa. tUM kaoNaaila pui~, kaoNa tugaolaa pit, Aaina tugaolaoM naaMva iktoM tUM idsacaak saMdr
AasalyaairyaI $p badlacao raxasaI troina tUM Aasaa ASaoM idsata. saaMga tUM haMgaa ksalyaak
AaaiyalaI Aasaa ?”
tI mhNaaila, “haMvau raxasaI s~I, maogaolaoM naaMva SaUp-NaKa AasaUna KMyacaoyaI $p QarNa krica Sai>
maaka p`aPt Aasaa. vaoga-vaogaLo $p QaarNa krnauM savaMa-lao manaaMtu Baya inamaa-Na krt haMvau ho
ArNyaaMtu svacCMd ifrt Aasata. vaIr ivaEavasaalaao pu~ ravaNa maogaolaao Baava. tagaolaoM naaMva tUvaoM
Aayakilalao ]rt. ina%ya inad`avasqaomtu Aasacaao kumBakNa-, hao maogaolaao dusarao Baavau. jaao QamaainaYz
AasaUna tagaolao AcarNaoMtu raxasa gauNa svaBaava qaaoDo p`maaNaana sauwaM id`STIk pDnaa tao ivaBaIYaNa,
maogaolaao itsarao Baava. rNaaMgaNaaMtu vaIr mhNNau p`isaw Aasacao AjaUna daona Baava - Kr Aaina dUYaNa.
to savaMa-ila haMvau Baigaina AsaUna sava- pruYaaMtu EaoYz jaavanauM AaiSallao tugaolao dSa-naana tugaolao ivaSaya
AakiYa-t jaailalaI Aasaa. dokUna tU maogaolao baraobar ivavaah kr, ho saIto kDcaana tuka kasaila
Apoxaa AasaU Saktaila ? ivakRt Aaina iva$p AaiSallaI tI tuka saaoBanaa. haMvau $pvaana\ AasaUna
tugaoila pi%na jaavacaak yaaogya Aasaa, ho saItok GaovanauM iktoM krcaoM Aasaa ? tugaolao Baavaasayat
itka haMvau KavanauM saaoDtaM. tdnaMtr Aaima ho dNDkarNyaaMt\lao pva-tavayar Aaina vaoga vaogaLo vanaaMtu
inaiScaMt manaana ivahar kryaaM”.
SaUp-NaKolao ]~M AayakUna hasat ramaana itka saaMgalaoM, “haMvau lagnaaMtu baaidllaaoM AasaUna maogaoila
pi%na saIta laagaIMica Aasaa. tugaolao tsalao sauMdr s~Ik dusaro p%naIlao $pana jaIvana krcaoM kzINa
jaatalaoM. pLya qaMya mao$ trona Bavya Aaina saUyaa- trona tojasvaI maogaolaao sadacaarI Aaina idsacaak
sauMdr Baavau Aasaa”. ramaana ho trona mhLLoM kI kamadovaana maaohaMtu Gaailalyaana tI raxasaI s~I
ramaak saaoDnauM lxmaNaak mhNaaila “tuka Aanau$p Aasaila pi%na haMvau AasaUna maogaolao saMgatIMtu
sauKana tUM ho dNDkarNyaaMtu ivahar kr”. to raxasaIlao vacana AayakuvanauM ]~aMtu inapuNa AaiSallao to
laxmaNaana hasat mhLLoM, “haMvau ramalaao dasa jaavanauM AaiSalyaana maogaila pi%na jaavanauM tU
daasaIlaoM jaIvana jagaica [cCa ik%yaak Qarta ? tajao ]laT tUM ramaalaIica sauMdr $paica Qaakila
p%naI jaavanauM jaIvanaaMtlaao AanaMd Baaoga. tao tagaoila vaRw ivad`\\Up p%naIk %yaaga krnauM tugaolaaoica
svaIkar inaiScat krtalaao. tugaolao tsalao AlaaOikk $p saaoDnauM kovala manauYya $paaica pi%na
kaoNa svaIkartalaao ?” to ku$p s~Ik laxmaaNaana caoYToMtu saaMigallao Sabd samajalao naasatanaa tI
maUK- s~Ina laxmaNaalao Savd AxarSa: sa%ya mhNNauM maanalaoM Aaina kamaasa> jaailalao tINaoM prt
saItoolao laagaIM baiSallao ramaak saaMgalaoM “tugaolao ho vaRW, iva$p p%naIlao Kaitr tUM maogaolao idSaona
laxya dInaa. itka haMvau Aayaja KavanauM saaoDta. tonnaaM tukaa p%naIlaao ivayaaoga jaailalyaana AaimaM
daoggaMyaI AanaMdana ho ArNyaaMtu if$M Saktalao”.
ho trona ramaak saaMgaUna tI SaUp-NaKa AakaSaaMtu ]lka piDlao trona saItolao vayar QaaMvanauM
gaoila. tonnaaM AapNyaalaao k`aoQa inayaM~NaoMtu dvarnauM ramaana laxmaNaak saaMgalaoM, “tUMvao konnaaMyaI k`Ur
138
Aaina AsaMskRt manaYyaaMila caoYTa krica nhMya. pLya itgaolao ]pd`vaana saIta iktila BaIvanauM
basalyaa ! dokUna txaNa tUM itka ivad`Up krnauM dUr kr”. tonnaa ivalamba krt naasatanaa
laxmaNaana KD\ga ]calanauMM itgaolao naak Aina kana kapUna itka ivad`Up kolaoM. ivadUp jaaillila tI
SaUp-NaKa AakaSaaMtlyaana vaIja kaosaLlao trona ragaana trtrocao Avaaja kaDnaMu AaorDt, ikMcaaLt
to Gaaor ArNyaaMtlao janasqaana p`doSaaMtu Anaok raxasaaMlao samaudayaoMtu Aasacao Kr itgaolao raxasa
Baavaalao qaMya r>baMbaaL baoSauw AvasqaoMtu pDila. Kr raxasaIna itka ivacaarlao naMtr tINaoM
saavakaSa SauwIMtu yaovanauM saIto sayat qaMya Aaiyallao ramaana Aaina laxmaNaana itgaaolao vayar koilalaao
Anyaaya saivastr saaMgalaao.
AapNyaaila BayaNa SaUp-NaKok ho trona ivad`Up Aina r>baMbaaL koilalaoM paoLaovanauM Kr raxaasa
saMtapUna itka mhNaalaaoo, “}z sava- BaIit manaaMtlyaana samaUL kaDnauM Sauiwvayar yaao. saaMga spST
SabdaMtu kaoNaoM sapa-lao SaopTIvayar paya davairlao trona tuka ho trona ivad`Up koilalaoM Aasaa ? jaoM
kaoNao tuka ho trona ~asa idilalaao Aasaa, taNaoM tIxNa vaIYa pIvanau svat:cao gaLyaaMtu inaiscat fasa
baaMidllao trona Aasaa mhNNauM samaja. jao s~Ik Aasamaanya bala Aasaa, iSavaaya jaaya to $p QaarNa
karica Sai> Aasaa, itgaoila ho trona daruNa Avasqaa kaoNao koila, toM saaMga. dova ganQava- ?YaI ho
savMa-tu KMyacao vaIr puruYaana tugaoila hI Avasqaa koilaila Aasaa ? ho jagaaMtu maogaolao id`STIk
kaoiNayaI Asalao dIsanaaMica, dovaond` sauwaM naa, jaao ho trona maaka Aip`ya AasalaoM kma- krtalaao. hMsa
pxaIna ]dkaMtlyaana dUQa vaogaLo koilalao trona haMvau tagaolaao jaIva tagaolao SarIraMtlyaana vaogaLao
krtaM. kaoNaalaoM r> ho Qat-rok ipavacao Aasaa, toM saaMga. dova ganQava- ikMvaa ipSaaca vaa eaxasa
taMka kaoiNaMyaI maogaolao hataMtlyaana AataM vaaMcaaovaU Sakcao naaMica. saaMga tagaolaoM naaMva, maaka saaMga”.
maUCoMtlyaana saavakaSa saavakaSa saavaqa jaayat SaUp-NaKona saaMgalaoM “sauMdr Aaina kaomala puruYa,
tiryaI Asaamaanya balavaana\, ?YaI trona jaTa QaarNa koilalao, kndmaUla KavanauM jaIivat Aasacao,
tpsvaI tronaa ba`*macayaa-cao AacarNa krcao taMgaolao daoLo kmaladlaa trona ivaSaala Aasacao to daona
truNa - rama Aaina laxmaNa dSarqaalao daona pu`~ Aasaaica. ganQavaa- trona to idsat AasaUna rajapu~a
trona taMgaolao SarIracaoM laxaNa Aasaa. to dova Aasaaica kIM danava hoM saaMgacao kzINa Aasaa. taMgaolao
baraovar ek s~I Aasaa, jaI kaomala AasaUna Anaok AaBarNaana AlaMkRt Aasata. itgalao karNaak
laagaUna maogaolaao Apmaana jaailalaao Aaasaa. maaka to s~IlaoM Aaina to daona BavaaMlaoM r> ipvacaoM
Aasaa. tI [cCaa tUM pUNa- krtalaao mhNNauM maogaolaao ivaSvaasa Aasaa”.
ho trona SaUp-NaKaa saaMgat Aasatanaa Kr raxasaana maR%yaUtrona BayaMkr Aasacao Azra raxasa
vaIraMk to daona manauYyaaMk Aaina s~Ik zar maarnauM taMgaolao r> GaovanauM yaovacaak Aa&a koila. tI
Aa&a maoLLo kIM to raxasaaMina rama saIta Aaina laxmaNaak zar marcaak qaMyacaana pMcavaTIca
idSaona Baayar sarlao. jaonnaaM too pNa-kuTIk pavalao tonnaaM SaUp-NaKona taMka saIta Aaina laxmaNaaMlao
kDcaana saovaa krnauM Gaovacao ramaak daKyalaoM. raxasaaMina AaiyalaoM ramaana pLyalao Aaina laxmaNaak
saItolao laagaIM rxaNa krcaak dvarnauM, svat: eklaaoica to raxaasaaMlaao naaSa krcaak ]zlaao Aaina
139
AapNyaalaao QanauYya ]calanauM raxasaaMk saaMgalaoM, “haMvau dSarqaalaao pu~ rama AasaUna, hI maogaolao pi%na
saIta Aaina hao maogaolaao Bavau laxmaNa. AaimaM ho dNDkarNyaaMtu baapya dSarqa Aaina Aavaya
kOkOyaIlao Aa&onausar p`vaoSa krnauM kaoNaaMkyaI ~asa dIt nasatanaa knd fla maUla KavanauM
Aasataica AAaina QanauYya GaovanauM ?YaI mauniaMlao [cConausaar taMgaolao saaQanaoMtu ivaGna haDcao savaMa-pasUna
taMgaolao rxaNa krt Aasataica. Aamagaoila ihMsaa krcao Kaaitr tumaIM ik%yaak Aayalyaaica ?
qaMyaIica rabaaica, KMya tuima raivallao Aasaaica. jar tumagaolao jaIvaavayar maaoga Aasaa tr inaSaacaraMnaao
maogaolaoM SaaOya- laxaaMtu Gaovanau tumaIM sava- Aaiyalao maagaa-na prt ifrnauM vacaa”.
tonnaaM to saSas~ Aaina ihMsak Azra raxasaaMina, A%yaMnt k`aoiQat jaavanauM daoLo ragaana taMbaDo
jaalyaairyaI SaaMt svaraMtu ]laaovacao ramaak mhLLoMoM “Aamagaolaao svaaima Kr tumagaolao vayar AsaMtuYT
Aaina k`aoiQat AasaUna qaaoDoica samaya naMtr Aamagaolao hataMtlyaana tuimaM sava- maR%yau muKaaMtu pDcao
Aasaaica. ksalaoM toM tugaolaoM SaaOya- jaoM Aamagaolao prak`maacaao p`itkar krcaak tUM eklaaoica p`itbaw
jaailalaao Aasaa ? Aamagaolao tIxNa Sas`~ana GaayaaL jaavanauM tUM qaaoDo samaya naMtr p`aNa%yaaga krcaao
Aasaa”. ho trona AhMkaraana ]nma<a jaailalao to Azra raxaasaaMina Aap-AapNyaalao Sas~ ]calanauM
ibaLaMtlyaana sap- fusafusat Baayar piDllao trona sava- baajaUna QaaMvat ramaalao idSaona yaovanauM
Sas~as~M saaoDcaak laagalao. puNa jaSaMoo jaSaoM to raxasaaMina AapNyaalao Sas~M ramaalao vayar saoDlao tSaoM
tSaoM ramaana to sava- Sa~M tukDo tukDo krnauM naaSa kolao, jaaka laagauna to sava- ina:Sas~ AAina hat
paya kaipllao Aaina r>baMbaaL jaailalao to raxasa ekamaagaSaI ek Qat-rovayar tLmaLt, tDfDt
maR%yauila vaaT pLyat pDlao. to sava- raxasa maR%yau mauKaaMtu piDllaoM paoLaovanauM inaraSa Aaina htbala
jaailaila tIM SaUp-NaKa maUiC-t pDila. qaaoDo samaya naMtr SauwIMtu yaovanauM rDt ikMcaaLt tI prt Kr
raxasaalao laagaI Aayaila. SaUp-NaKaana ho trona rDcaoM paoLaovanauM to raxasaana mhLLoM “Aata
ik%yaak tU prt rDt Aayalyaa ? haMvao maR%yaUtrona BayaMkr Azra raxasa vaIraMk taMka zar
maarnauM taMgaolao r> GaovanauM yaovacaak Aa&a koilalaI Aasaa. to SaIGa yaotalao, tMU rDnaaka”. SaUp-NaKa
daoLo pusat, huMdko dIt mhNaaila, “vhya, pyalaoM jaonnaa magaolao kana nak taNaIM kaplao tonnaaM tUM
magaolao madtIk QaavanauM Aayalaao. puNa tUMvao taMka zar maarcao Kaitr QaaDnauM idilalao to Azra
raxasa vaIraMk to eklao ramaana maR%yaumauKaMtu QaaDlaoM”.
hoM AayakUna Kr raxasaak Anapoixat GaTnaona AaScaya- jaalaoM Aaina svat:cao vaIr raxasaaMlao
ivaSaya AhMkar Aaina GamaoMDIk laagaUna manaaMtu Ataonaat saMtap inamaa-Na jaalaao. janasqaanaaMtlyaana
Sas~ As~ana sausajja jaailalaoM raxasaMlao AjaUna vhaoD saOnya GaovanauM tao ramaalao baraobar yauw krcaak
A%yaaMt k`aoQa Aaina AinayaMi~t manaisqatIMtu gaolaao. Kr raxasaalao k`aoQaak laagaUna BaItIna kaLo
maoGaana AvarNa Gaitllao trona dNDkarNyaaMtlao vaatavarNa AMQaLkarana kvaTaLnauM gaolaMo. sava-
idSaona ASauBa laxaN idsacaak laagailaM. r>acao laala rMgaana imasaLlaao pavUsa pDcaak laagalaao
.JaDaaMvayalao flafUla gaLnau Qat-rovayar pDilaM. Qat-rI halacaak laagaila. ihMsa` pSau pixa jaSaoM
kaMya Anapoixat rItIna naIdoMtlyaana jaagao jaailalao trona jaagao jaavanauM vhoD Aaina vaoga-vaogaLo
Avaajaana AaorDcaak laagalao. jana janaaMvar qarqarnauM idSaaBaUla jaavanauM ikcaaLt svaOrBaOr psarlao.
140
ho saMkot paoLaaovanauM Kr raxasa AasaavaQa AhMkarana mhNaalaao, “haMvau SauBa – ASauBa laxaNaaMvayar
ivaSvaasa dvarnaa ikMvaa Gaabarnaa, jao trona saSa> AaiSallaao vaIr puruYa ASa> janaaMpasaUna BaIyaonaa.
ek baaNaana haMvau AakaSaaMtlao naxa~~aMk Qat-rovayar haDUM Sakta. rama Aaina laxamaNaaMk zar
maarlao iSavaya maaka prt ifrcaoM QyaanaaMtu sauwa yaovacaoM naa. maogaolao BayaNa SaUpa-NaKok taiNaM
Apmaana koilalaao Aasaa dokUna taMgaolao r> ipvaica itgaoila [cCa haMvau pUNa- krcaao Aasaa.haMvau
Asa%ya ]layanaa, [nd`dova jarI Aayalaao tiryaI haMvau taka sauwaM ina:Sas~ k$M Sakta tonnaa ho
saamaanya manauYyaaMila gait iktoM Aasataaila ?”.
ho trona dNDkarNyaaMtu Gaaor saMYa- jaavacaao AiSallaao tonnaaM to ArNyaaMtlao Saaamt ina:Savd
vaatavarNaaMtu saaQanaa tpsa\ krt inavaaisat ?YaI mauinaM saaQau sanyaasaI Aap-AapsaaMtu mhaNacaak
laagalao, “Aamagaolao AaEama, ?YaImauina, saaQauu puruYa, gaaoQana sava- sauK$p AasaUM. ivaYNaUna hataMtu
saudSa-na QarnauM samast saMsaaraacao saMrxaNa jao trona danavaaM pasaUna koilalaoM to trona rama ApNyaalao
QanauYyaana pula%sa ?YaIkuLaMtlao inaSaacaraM pasaUna AamagaolaoM savaMa-laoM rxaNa k$MU”M. saaQau janaaMila
p`aqa-naa AayakUna dova-ganQava- Kr Aaina Anya raxasaaMlao baraobarcaao ramaalaao saMGaYa- paLaovacaak
AakaSaaMtu AapNyaalao ivamaanaaMtu basaUna Aaiyalao idsalaoM. sakyala Qat-rovayar Kr Aaina tagaolao
baara vaIr raxasa sahcar caarI idSaona yaovacaoM idsalaoM, jaSao kaMya Anaok ga`haMcao samaUh saUya- canda`lao
idSanla SaIGa`tayaona yaot Aasaaica.
Kr raxasa ApNyalaao saOnya Gaovanau ramaalaao pNa-kuTIcao idSaona jaonnaaM yaot AaiSallaao tonnaa
ramaak Anaok ApSakUnaacao saMkot idsalao. sava- pSau pxaIMk Azina sava- janasaamaanyaaMk
~sadayak Aasacao ApSakUna paoLaovanauM ramaana laxmaNaak saaMgalaoM, “pLya ho Gaaor ApSakUna, jao
ivaSva ivanaaSa jaavacaak raxasaIo saMkot jaavanauM AasaUna kaLo maoGaacao $pana AakaSaaMtu ifrt Qat-
rovayar r>acaao pavaUsa paDyat Aasataica. dokUna yauw krcaak maogaolao baaNa p`vaR<a Aaina maogaolaao
QanauYya furfrt Asvasqa jaailalao Aasaaica. dMDkarNyaaMtu Aayaja ranaTI pSau pxaIMlaao kk-Sa
Avaaja dumadumat yaovacao Gaaor saMkTaMcaoM inadSa-na krtaica. inasaMSaya yauwacaao yaovacaao p``saMga kzINa
AasaUna qarqarcaao maogaolaao]javaao KaMdao Aamagaolao yaSaaica Aaina Sa~Ulao ApyaSaaica pUva- saUcanaa dIt
Aasaaica. yaovacao yauwaMtu maoLcao ivajayaacaoM toja jao trona tugaolao mauKavayar JLkt Aasaa to trona
yaovacao yauwaMtu prajayaacaao AMQa:kar taMgaolao mauKavayar spST idsat Aasaa. dokUna laxmaNa tUMvao
yauw krcaak sajja AasacaoM AavaSya Aasaa. to kk-Sa AkraL ivakraL Avaaja vaatavarNMaatu
AayakuvacaaMtu yaot AasaUna to idSaona &anaI manauYyaana jaaga$k AasaUna Qyaana idvacaak jaaya.
dokUna turMt tUM saItok ho sqaLapaasaUna dUr saurixat gauhoMtu GaovanauM vaca. maogaoila hI Aa&a samajaUna
tI dula-xya krnaaka.tuima inaiScaMt ]raica, haMvau to raxasaaMlaao naaSa inaiScat krtalaaoM”.
ramaaila hI Aa&a svaIkarnauM saItok GaovanauM saurixar sqalaak pavalaao. jaonnaaM ramaana
SarIravayar icalaKt Gaatlaao Aaina hataMtu dOvaI Sa>Ina p`Baaivat jaailalaao QanauYya baaNa QarnauM
Aavaaja dIt sausajja jaalaaoo tonnaaM AMQa:karaMtlyaana Aksmaat\ saUyaa-na p`kaSa psairlao trona tao
141
tojaana p``Baaivat jaailalaao idsacaak laagalaao. ramaalaoM toM Asaamaanya toja psairlaoM paoLaaovanauM dova
ganQava- Aaina isaw puruYa AakaSaaMtu eki~t jaalao tr Qat-rovayar ?YaImauina, “gaao ba`a*maNaalao Aaina
Anya jaIvaaMlao baroM jaavauM. ivaYNaUna hataMtu cak` Gaovanau raxasaaMlaao naaSa koilalao trona QanauQaa-rI
raGavaak pula%sa ?YaIMlao vaSaaMtlao inaSaacaraMlaao naaSa krcaak ivajaya p``aPt jaavaUM. ek baajaUna
caaOda sahasa` raxasa Aasaaica Aaina dusaro baajaUna kovala ekmaa~ rama ]Baao Aasaa. ho daaona vaIr
p`itspQaIMtu yauw kSaoM GaDtalaoM ?” Aap AapsaaMtu mhNacaak laagalao. saamaanya AEamavaasaI
kaLjaaIna Avaak\ jaavanauM Sabdivanaa dRsya pLayat ]rlao. puNa ramalao mauKa vayar ksalaoyaI
p`itik`yaa jaailalaI idsaila naa, ]laT saUyaao-dyaacao samaya AakaSaaMtu inaLo maoGa yaovacao trona qaMya Kr
raxasaalao naotR%vaacao sakyala AkraL ivakraL Avaajaana kaolaahla krt raxasaaMlaao samauh yaovacaao
paoLaovanauM dxaya&aMtu iSavaana rud`sva$p Gaitllao trona rama manaaMtu k`aoQa AayalyaairyaI AcarNa
tojaana p`jvailat jaailalaoM idsatalaoM. jaonnaaM Kr raxasa ramaalao pNa-kuTI laagaIM Aayalaao tonnaaM qaMya
QanaYyaacaao JaMkar krt ]Baao AaiSallaao rama idsalao. taNaoM AapNyaalao rqaacao saarqaIk ramaalao
sanmauK rqa rabaaovacaak saaMgalaoM. ramaalaoM taoMD k`aoQaana laalabauMd jaailalaoM paoLaovanauM taNaoM ksalaoyaI
p`itik`yaa idvacao pyalaoM Kr raxasaana AsaM#ya baaNaa<cao vaYaa-va krcaak saurvaat koila. GaaoD`yaavayar
hasIvayar basaUna tagaolao Anya saonapit AakaSaaMtlyaana kaLo maoGa mausaLQaar pavaUsa piDllao trona
ikMvaa mahasagaraMtlyaana ek mahalahrI Qat-rvayalao sava- ivanaaSa krcao Kaitr ]saLUna Aaiyalao
trona ramaalao vayar tuTUna pDlao. puNa ramaalao taoMDavayar BaIitcaao spSa- jaalaao naa Aaina taNao
AapNyaalao QanaYyaak dOvaI Sa>Ina saSa> jaailalaao baaNa saaoDnauM toM mahapUr qaMyaIica rabaaovanauM
AsaM#ya raxasaaMk yamasadanaak QaaDnauM idlaooM.
ramaalao Aaina raxasaaMlao to Gaaor yauw paoLaovanauM Aaina Kr raxasaalao dUYaNa, i`~iSar Aaina Anya
saonaapit sava- ek ek krnauM naaSa krnauM rNaaMgaNa BarnauM kaiDlla paoLaovanauM dSa-kaMlao SarIravayar
AaScayaa-na raomaaMca Aayalao. dNDakarNyaaMtu balavaana SaUr vaIr mhNNaUuM naamaaMikt jaailalao AapNyaalao
raxasa saonapatIMk ramana sahja rIitna yamasadnaak QaaiDllao paoLaovanauM Kr raxasaak AapNyalaao
mana Aaina k`aoQaa vayar inayaM~Na dvarcaoM saaQya jaalaoM naa. to savaMa-laao naaSa krnauM rama kadaicat\
qakUna gaoilalaao Asatalaao mhNNauM samajaUna ramaalao vayar AsaM#ya Sa~ As~aaMcaao vaYaa-va krt Kr
raxasa ramaalao sanmauK Aayalaao. ramaana sauwaM tagaolao vayar Anaok idvyaas~M saaoDilaM Aaina savaMa-cao
pirNaama to raxasaalao vayar jaaya to p`maaNaana jaailalaao naaiSalyaana ramaana AKorIk Agas%ya
?YaIna taka idilalaao ivaYNaUlaao QanauYya ]calalaao Aaina Kr raxaasaalao SaaOyaa-caoM p`tIk, tagaolao
rqaavayalaao Qvaja rqaa pasaUna ivalaga kolaao. tao Apmaana sahna krcaak saaQya jaaya naasatanaa
Kr raxasaana ramaalao SarIravayar ek mahana\ Sai>SaalaI As~ saaoDlaoM jakaa laagaUna ramaalao
SarIr jaKmaI jaalaoM. to raxasaak jaast AvakaSa dIt naasatanaa ramaana tagaolao vayar AsaM#ya
dOvaI baaNa Aaina Sai>SalaI Asa~aMcaao vaYaa-va krnauM taka tagaolaao rqavayalyaana sakyala jamaInao
vayar KoMcaUna laaoLyalaoM. tonnaa dNDkarNyaaMtalaao raxasa jaatIMtu prak`maI, BayaMkr SaUr vaIr mhNNauM
p`#yaat AaiSallaao tao Kr raxasa ramaalao hataMtlyaana maR%yau Sayyaovayar pDlaao, joa trona
rud`dovatolao hataMtlyaana AnQakasaur Aaina [nd`dovatolao hataMtlyaana vaR,<aasaur maR%yaumauKaMtu pDlao.
142
Kr raxasaalao Aist%va pUNa- trona saMpuSTaMtu AayalaoM. maR%yaUcao WaraMtu tDfaDt piDllaoM
paoLaovanauM ramaana taka ivacarlaoM, “dNDkarNyaaMtlao samast inavaaisataMlao manaaMtu Baya inamaa-Na krcaoM
SaaOya- hoMicavao ? maogaolao poxaaM kinaYT balavaana AasalyaairyaI tIna laokaaMtalaao EaoYz, SaUr, vaIr mhNNau
AhMkar Qarcaao tUM Ayaja maR%yaumauKaMtu pDnauM jaIva mauzIMtu QarnauM tDfDt Aasaa. jaonnaaM AMt
samayaak tugaolao iSarcCod haMvau krtalaaoM tonnaaM tugaolao SarIracao p`%yaok nasa nasaaMtlyaana r>
vhavanauM maatIMtu imasaLnauM Qat-rI iBbajaUna vataila. dNDkarNyaaMtlao dr ek rihvaasaI manavayalao
saMkT dUr jaailalyyana ksalaoMyaI Baya naasatanaa sauKacaao Svaasa Gaotalaoo. ramaalao hoM vacana
AayakUna manaaMtu ApyaSaacao du:K Aaina prjayaacao pScaa<aapak laagaUna vaOr AjaUna ]saLUna AayalaoM
Aaina laalabauMd jaailalao daoLyaaMtlyaana AgnaIcao JaL Baayar pDtKr raxasa mhNaalaao, “inaiScat tUM
Baya mauKar AasaUna BaIyaonaa. puNa maR%yaumauKaMtu AaiSallao ek manauYyaak jaoM Aaina KMyacao trona
]laaovacaak jaaya Aaina KMyacao trona ]laaova nhMya hoM tuka samaja naa. karNa jaao maR%yaumauKaMtu
Aasata taka jaoM krcaak jaaya Aina jaoM krcaoM nhMya, hao saarasaar ivacaar krica Sai>
Aasanaa”. ho trona ]layat Aasatanaa A%yaMt inaraSaocao Asahaya manaisqatIMtu AaiSallao to
raxasaana k`aoiQat jaavanauM laagaIMica AaiSallaoM ek mahana` vaRxa jaoM kaaMya AaiSallaoM AapNyalaoM Sa>Ina
humaTavanauM ramaala AaMgaavayar ]DyalaoM. puNa ramaana sahja toM vaRxaacao sahsa` tukDo kolao Aaina ek
baaNa saaoDnauM to raxasaalao p`aNa pUNa- trona KoMcauna Gaotlao, jaaka laagaUna pva-taMtlyaana ek mahanadI
p`vaaiht jaata to trona GaayaaL jaailalao tagaolao SarIraMtlyaana AsaM#ya nasa nasaaMtlyaana r>
vhavanauM tao maR%yaUk SarNa gaolaao,.
Kr raxaasaak maR%yaUna kvaTaLUna GaoitllaoM paoLaovanauM AakaSaaMtu Aaina Qat-ro vayar jaimalao
AsaM#ya dova, ganQava-, isaw puuruYa, ?YaI, mauina, janasaamaanya ramaalaoM toM AlaaOikk SaaOya- paoLaovanau
sahiYa-t jaalao Aaina to xaNapasaUna ya& samarMBa ksalaMooyaI vya%yaya, ivaGna naasaatanaa pUNa- jaatalao
mhNNNauM dNDkarNyaaMtlao ?YaImanaIMina ramaalao AiBanaMdna Aaina puYpvaRiYT koila Aaina jana
saamaanyaaMina ksalaoMyaI sakT Aaina Baya naasatanaa janajaIvana sarL Aaina saurLIt jaatalaoM mhNNauM
ramaak Qanyavaad dIlao. laxmaNa saMkT gaoilalyaana inaiScaMt manaana saItok gauhoMtlyaana Baayar
haDlao. sava- raxasaaMlaao naaSa krnauM rama ivajayaI jaalaao mhNNauM saItona ramaalao idSaona AaiBamaanaana
pLyalaoM.
00000
AQy a a y a 4
ramaalao hataMtlyaana Kr raxasaalaao maR%yau jaailalaao paoLaovanauM janasqaanaaMtlyaana AkMpna
naaMvaacao tagaolao ek raxasa dUtana SaIGa` laMkok vacaUna hao BaIYaN vaR<aaMt laMkaiQapit ravaNaak
ina$pNa krt saaMgalaoMM, “yauwaMtu janasqaanaaMtlao Kr Aaina Anaok raxasa vaIMraalaao naaSa jaailalaao
143
AasaUna tumakaM samaacaar idvacaak haMvau maogaolaao jaIva kSaoM trI saaMBaaLnau AaiyalaaoM Aasaa”. hao
samaacaar Aayaklaao kIM ravaNaalaao kaop AinayaMi~t jaavanauM laalabauMd daoLyaaMtlyaana taNaoM ivacaarlaoM
“maR%yaUk AamaM~Na idvacao KMyacao manauYyaana janasqaanaacaao ivaQvaMk krcao hoM QaaDsa koilalaoM Aasaa ?
ho jagaaMti KMyaIyaI SarNa maoLcaak ASa@ya AsalaoM duYkma- koilalaoM Aasaa ? ho trona maaka
Aip`ya Aasalao kaya- krcaak inaiScat [nd`, kubaor, ikMvaa ivaYNau scat: Aaiyalaao Aasatalaao. haMvau
kaLacaao kaL jaavanauM Aasaa. haMvau AagnaIk jaLnau kaDUM SaktaM, maR%yaUk marNa haDUM SaktaM, k`aoQa
Aayalao tr vaayaUk baMQanaaMtu GaalaU SaktaM, saUya- Aaina AgnaIk BasmaIBaUt k$UM SaktaM”.
hao Aipya samaacaar AayakUna ravaNaak Ataaonaat k`aoQa Aaiyalaao paoLaovanaMu AkMpna raxasa dUt
hat jaaoDnauM sarixatoica yaacanaa krt saaMgalalaao, “Bauja ruMd Aaina hat sarL Aaina dIGa-,, AitSaya
Sai>SaalaI, caala isaMha trona AaiSallaao tao kaoiNayaI Aanya nhMya tr AyaaoQyaaocao rajaa dSarqaalaao
jyaoYz pu~ rama. taNaoM janasqaanaaMtlao dUYaNa saiht Kr raxaasaalaao naaSa koilalaao Aasaa”.
ravaNaana AaScaya-caikt jaavanauM ivacaarlaoM, “AkMpna, to ramaak madt krcaak [nd`aid dova
Aaiyallaovaoo ?” to QaUt- AkMpna raxasaana vastuisqatI samajaUna saaMgalaoM “naa, tao eklaaoica
AaiSallaao. mahatojavaMt, ]cca EaoNaIcaao QanauQaa-rI Aaina Anaok dOvaI As~ Sas~M vaaprcaaMtu tao inapuNa
AasaUna rNaMgaNaaMtu EaoYz yaaowa Aasaa. tagaolao trona tagaolaao Baavau laxmaNa, rNaMgaNaaMtu SaUr vaIr,
Avaaja gaMBaIr, mauK cand`atrona p`kaiSat Aasaa. to daoggaaMnI vaayaUna AgnaIk saMgat idilalao trona
maoLnau janasqaanaacaao ivaQvaMsa koilalaao Aasaa. taMgaolao madtIk dova Aaiyalao naasaUna ramaana QaaiDllao
baaNa AakaSaaMtlyaana ivaSaarI sapa- trona saLsaLt yaovanauN sava- raxasaaMlaao naaSa krt AaiSallao.
KMyacao idSaona raxasa vaIr gaolao qaMya ekmaa~ ramaana taMka maR%yaUlao maUKaMtu ZklanauM janasqaana
QaULIMtu maoLyalaoM”. AkMpna raxasa dUtana idilalaao samacaar AyakUna ravaNaana svat: janasqaanaak
vacaUna rama Aaina laxmaNaalaao kaMTao samaUL naST krcaao inaScaya GaaoiYat kolaao.
ravaNaalao manaaMtila [cCa Ajauna sauQaRZ jaavanauM WoSaMtu pirvat-na jaavacao Kaitr AkMpna raxasa
dUtana ramaalao Asaamaanya Sa>IcaMo vaNa-na Aaina to Sa>Icaao p`itkar krica ravaNaaila Asahayata
ivastarana ina$pNa krnauM tagaolao k`aoQaagnaIMtu tup GaalacaoM kama kolaoM. maaigar tI [cCa tIva Aaina
ravaNaaila kamavaasanaa ]<aoijat jaavacao Kaaitr saItolaoM saaOndyaa-cao vaNa-na krnauM rama laxmaNaalao
pasaUna itka hrNa krcao Kaitr p`vaR<a kolaoM.tamaisak YaD\gauNaana p`Baaivat jaailalao ravaNaak
AkMpna raxasa dUtalaao p`stava psaMd pDlaao Aaina ksalaaoyaI saarasaar ivacaar ikMvaa ivavaok krt
naasatanaa, jao trona AMMQa manauYyaana KMya vaca nhMya qaMya gaoilalao trona, kaL vaoLaica Sauiw ikMvaa
Baana naasatanaa, WoSabauwIna Aaina kamavaasanaona pIiDt jaailalaao ravaNa saItolaoM hrNa krnauM yaovacaao
inaScaya krnauM txaNa AapNyaalao saUyaa- trona ivalaaoBanaIya rqaaMtu basaUna AkaSa maagaa-na SaIGa`
dNDkarNyaacao p`doSaaMtu ]trlaao.
AMQa:karana AavarNa koilalao dNDkarNyaaMtu pavalao naMtr pyalaoM ravaNaana marIcaIila BaoT GaovanauM
tagaoolaao pahuNacaar svaIkarlaao. jaovaNa KaNa jaalao naMtr marIcaIna Adrana ravaNaalao Aaina
144
pirvaaracaoM kuSala Aaina rajyaacaMo saaO#yaacao ivaSaya ivacaarlaoM. naMtr saavakaSa pUva-saUcanaa naasaranaa
Aksmaat\ dNDkarNyaaMtu yaovacaao ]_oSa saaMgacaak inavaodna kolaoM. ravaNa mhNaalaao “Kr, dUYaNa Aaina
maogaolao Anaok raxasa vaIr ramaalao hataMtlyaana naaSa jaailalyaana janasqaana pUNa- trona ]Qvasqa
jaailalaoM Aasaa. dokUna raamaaila pi%na saItolaoM hrNa krnauM saUD Gaovacao maogaolao p`ya%naaMtu tUM madt
krtalaao mhNNauM Apoxaa krt Aasaa”. ravaNaaila tI Anapoixat maagaNaI AayakUna marIicak
AaScaya- jaalaoM Aaina taNao ravaNaak ivacaarlaoM “p`aPt jaailalao QanasaMp<aIna kaoNa tugaolao saUuKaaMtu
sahaBaaga jaavacaao naa ? puNa KMyacaao manauYya ‘saItok laMkok GaovanauM yaao’ mhNNauM ima~alao
patLaIvayalyaana maO~Iica BaaSaa ]layata ? jaao kaoNa ho trona tuka sallaa dIt Aasaa, tao inaiScat
tugaolaao Sa~`u Aasaa, ima~ nhMya. tugaolao madtIna ivaSarI sapa-lao taoMDaMtlyaana tagaolao daMt ]pTavanauM
kaDcaak tuka saaMgat Aasaa. tUM sauKaana inaidllao tonnaaM kaoNaoM tugaolao maaQyaavayar AaGaat
koilalaao Aasataalaao ? rama mhLyaar madmast jaailalao hstItrona Aasaa. tagaolaao janma ek
mahana\ vaMSaaMtu jaailalaao Aasauna tagaolaao p`Baava saMsaaraaMtu p`vaahatrona sada vhaMvat Aasata. tagaolao
idSaona kaoiNaMyaI id`STI Gaalacao QaaDsa krcaoM nhMya. dokUna ho trona id`STI Aasaica mhLyaar
AdRSya Aasacao AgnaIMtu AnaavaSya ]DI maarcao trona Aasaa. dokUna hao ivacar tugaolao manaaMtlyaana
samaUL ]pTUna kaD. laMkok vacaUna tU sauKaMtu jaIvana kr Aaina saIto sa\yat haMgaa rama sauKMatu
jaIvana k$M”. marIicalaao AadoSa maanya krnauM ravaNa prt laMkok gaolaao.
ravaNa prt laMkok gaolaao Krao puNa taka sauKana jaIvana krcaak AavakaSa maoLao naa. karNa
Kr Aaina dUYaNaalao h%yaonaMtr SaUp-NaKa ramaalaao naaSa jaavacao [cCona laMkok Aayaila. puNa jaonnaaM
tI qaMya oAayaila tonnaaM itka ravaNa drbaaraMtlao ]cca isaMhasanaavayar basaUna [ind`yaaMcaao Aaina
eoSvayaa-caao ]pBaaoga Gaot baiSallaao ravaNa idsalaao. vaastivak dovaaMlao baraobar yauw krtanaa tagaolao
SarIra vayar dOvaI Sas~-As~aMcaa p`har jaailallaao. ivaYNaUlao cak`ana koilalao va`Na tagaolao SarIravayar
spST idsatalao. puNa taka dova ikMvaa ganQava- rNaaMgaNaaMtu praBaUt k$M Saklao naMica. taNaoM
BaaogatI nagarak vacaUna vaasaukI naaga rajaak praBaUt koilalaoM. tagaolao hataMtlyaana praijat
jaailalao txak naagarajaalao raNaIlaoM AphrNa taNaoM koilalaoM. kubaorak praijat krnauM tagaolaoM puYpk
ivamaana hstMgat koilalaoM. nailanaI saraovar, caO~rqa Aaina Anya Anaok ]pvanaaMcaao naaSa koilalaao.
]<auMga pva-ta trona vayar vayar vacaUna AakaSaaMtlaao saUyaa-laao maaga- taNaoM AaDyalaao. sahsa` vasa- tp
krnauM ba`*madovaak AapNyaalao dSamauK samaip-t krnauM taNaoM manauYya saaoDnauM Anya dova ikMvaa danava,
ganQava- ikMvaa ipSaaca, naagaaM pasaUna maR%yau yaovacaao nhMya mhNNauM ABaya var p`aPt krnauM Gaiotlaao. ya&
samaarMBaatu tyaar koilalaao saaoma rsa pIvanauM tao ya&kma krtanaa ADqaLo Aaina ivaGnaM haDtalaao.
to karNaaMk laagaUna tao laMkocaao rajaa raxasa samaajaacaao ip`ya ima~ Aaina Anya sava- jaatIMk Aip`ya
Aaina BayaMk kaL saadRSya Sa~u jaalaao.
Asalao mahap`tapI Baavaaila BayaNa SaUp-NaKa rDt rDt rajadr\baaraaMtu Aayaila Aaina }Mca
isaMhasanaavayar basaUna sava- sauKaaMcaao ]pBaaoga GaovacaoM ravaNaa vayar saMtapana mhNaaila “ivasayaasa>
jaavanauM [ind`yaaMcaao ]pBaaoga Gaot baiSallao tuka payaa sakyala AaiSallao saMkTaica klpnaa naa.
145
ivaSayaasa> Aaina svaocCok laagaUna vaovhar krcao manauYyaalaao Aadr jaga krnaa. gauPtcaraMk naomaUna
caarI idSaoMtlao samaacaar p`aPt krnaaiSallao rajaak jaast mah%va saMsaaraMtu naa. gaoilalao rajya
prt Gaovacaak p`ya%na krt naasataanaa ivaYayaaMQa jaailalao rajaaila inaBa-%sanaa janasaamaanyaaMtu
jaayat Aasata. dova danava ganQava- Aaina inaSaacaraaMk BaIyaonaaiSallaao SaUr vaIr yaaowa Aayaja ek
ya:kiScat manauYyaalao Bayaana rajaalao trona ivacaar ikMva saMGaYa- krtnaasatanaa lhana caorDa trona
sauKaaMcaao ]pBaaoga Gaot saust basalaa, hoM raxasa samaajaacaoM dudO-va jaavanauM Aasaa.
tMU jar rajya Aaina raxasa samaaja saaMBaaLnaa tr tUM rajaa javanauM AasacaaMtu yqaaqa- ksalaao
Aasataalaaoo ? Kr Aaina dUYaNa tsalao raxasa vaIr Aaina tugaolao caaOda hajaar raxasa vaIr
maR%yaumauKaaMtu piDlao Aasaaica Aaina rama, ya:kiScat\ ek manauYya inaiScaMt manaana dNDkarNyaaMtu
ifrt Aasaa ; ya& samaarMBa ina%ya inarMtr jaayat Aasaaica Aaaina tUM inaiScaMt manaana [ind`yaaMcaao
]pBaaoga Gaot basala tonnaaM tuka payaasakyalaica jamaIna sarkta, hoM kSaoM samajatalaoM ? hoica trona
tugaoila vaagaNaUk calat Aasalyaair tugaolao ihticaMtk tugaolao AvanatIk karNaIBaUt jaataalao”.SaUp-
NaKona ho trona Bar rajadrbaaraaMtu savaMa-lao samaxa spST ]laiyalaoM paoLaovanauM AaScaya- jaavanauM svaPna
pLyat gaaZ inadoMtlyaana jaagaao jaavanauM ]izllao trona itka ravaNaana ivacaarlaoM, “kaoNaalao ivaSaya tUM
]layat Aasaa , kaoNa hao rama ? kSaoM idsata tao ? dNDkarNyaaMtu tao iktoM krt Aasaa ?
ksalaoM tagaolaoM SaaOya-, tagaolaMo saamaqya- toM iktlaMo ? ksalao As~ana taNao Kr dUYaNa Aaina Anya
raxasaaMlaao naaSa kolaao ? kaoNaoM tuka ho trona ivad`Up koilalaoM Aasaa ? saaMga maaka, sava- spST
krnauM saaMga”.
SaUp-NaKaa ravaNaalaao k`aoQa Aaina AhMkarI svaBaava jaaNat AaiSalyaana tao itgaolao Sabd
Aayaktalaao mhNNauM ivaSvaasa AaiSallaao. dokUna dNDkaryaaMtu marIcaIna saaMigalyaana SaaMt jailalaoM
mana, pyaila KpLI kaDnauM Gaaya prt sajaIva koilalao trona ravaNaalaao AhMkar Aaina k`aoQa SaUp-
NaKona prt sajaIva krnauM tagaolaI kamaasa>I jaagaI krnauM k`aoQa Aaina AhMkarI svaBaavaak
navacaOtnya dIt tINaoM saaMgalaoM, “AyaaoQyaocaao rajaa dSarqaalaao tao pu~, rama tagaolaoM naaMva. AjaanabaahU,
SarIr saDpatL, kamadovaalao trona sauMdr, jaonnaaM tao QanauYya ]calata Aaina jaonnaaM baaNa saaoDnauM tao
Sa~Uk maR%yaumauKaMtu Gaalata, hoM idsacaoM ikMvaa saaMgacaoM kzINa Aasaa. puNa dNDkarNyaaMtlao Kr, dUYaNa
Aaina AsaM#ya raxasaaMina rNaaMgaNaavayar maR%yauSayyaovayar inaidlaoM maa~ spST idsalaoM. Aaina maaka
naak kana kapUna ivad`Up krnauM jaIva mauzIMtu GaovanauM vaccaak saaoDlaoM. tagaolaao Baava laxmaNa tagaolao
trona SaUr vaIr AasaUna ramaalao p`it Ba>Ina p`oma Aaina Aadr daKyata. ivaSaalaaxaI cand`alao trona
mauK, fulaa trona kaomala, idsacaak A%yaMt sauMdr, saulaixaiNa, tPt sauvaNaa- trona p`BaavaI, dovato trona
SaaoBaica saIta ptIila saovaa krcaaMtu sada isaw AasaUna dovalaaokaMtu ikMvaa gaMQava-laaokaMtu, yaxalaaokaMtu
ikMvaa iknnarlaaokaMtu, itgaolao samaana sauMdr s~I paoLaovacaaMtu maoLcaoM naa. jao manauYyaaila tI pi%na
Aasaa Aaina jaao manauYya tI saovaa krnauM Gaota tao inaiScat [nd`alao poxaa jaast sauKI samaaQaanaI
Aasata. tI saIta $paMtu Ap`itma, AacarNaoMtu sauSaIla AsaUna Ap`itma, tugaoila pi%na jaavacaak
Aaina tUM itgaolaao pit jaavacaak Anau$p Aaina yaaogya Aasaaica mhNNau maogaolao manaaMtu [cCa
146
Aayaila. puNa laxmaNaana maaka ivad`Up koilalyaana maogaolaI tI [cCa pUNa- jaataila AsaoM dIsanaa.
jar tU saItolao cand`samaana mauK pLyalaoM tr tU kamadovaalao baaNaana tU GaayaaL jaallao iSavaaya
]rcaao naa. jar maogaolao vacana tuka rucata tr txaNa tugaolao Aasaamaanya SaaOyaa-caao ]pyaaoga krnauM
saamaanya Sa>Icao maanava ramaaila h%yaa krnauM tUvaMo saItolaoM hrNa krcaak jaaya. to trona
praijat koilalyaana Kr Aaina dUUYaNaa tsalao raxasa vaIraMlaao maRu%yaUcaao saUD Gaoitllao trona
jaatalaoM”.
mhNataica ikM Gaayaa vayar AaiyallaI KpLI jabardastIna kaDlyaar to GaayaaMtlyaana r>
jaast saLsaLt vhaMvata. to trona kamaao%pIDona ravaNaalao manaaMtlyaana marIicana pyalao idilalao
sallyaacaao p`Bava samaUL naST jaavanauM tagaolao manaaMtu saItolaoM hrNa krica [cCa AataM SaUp-NaKolao
AnauraoQaak laagaUna AinayaMi~t, ivaskiLt jaalaoM. kamaao%pIDona p`Baaivat jaailalao ravaNaalaoM mana Eaoya-
p`oya ivaSayaaMcaao saarasaar ivacaar krcaoM saaoDnauM AsaMskRt, ASauBa, Apiva~ ivacaar Aina p`baL [cCok
tao SarNa gaolaao Aaina txaNa ApNyaalao puYpk ivamaanaaMtu basaUna dNDkarNyaacao idSaona gaolaao.
dNDkarNyaacao p`doSaaMtu gaolao naMtr ravaNa prt pyalao trona marIica raxasaak BaoTcaak gaolaao.
ravaNa prt AaiyalaoM paoLaovanauM marIicana tagaolaao yaqaa yaaogya Aadr sa%kar kolaao Aina prt
dNDkarNyaaMtu yaovacaoM karNa ivacaarlaoM. ravaNaana saaMgalaoM, “tUM inaiScat maogaolaao [ST Aaina yaaogya
salaahkar Aasaa. dokUna haMvau tugaolao laagaIM Aaiyallaao Aasaa. tuka Kbar Aasaa kIM
dNDkarNyaaMtlao janasqaanaaMtu maogaolao AaPt ima~ Kr, dUYaNa, i~iSar [%yaid sahsa`ana sahsa` raxasa
vaIr jaIvana krnauM Aasataalao. AyaaoQyaocaao rajaa dSarqaalaao jyaoYz pu~, rama jaao xai~ya jaatIk
laaCna haDcaao tsalaao, du:SaIla, kzINa kaLjaacaao, kaoipST, maUK-, laaoBaI, [ind`yaaMvayar inayaM~Na
naaiSallaao, AQamaI-, sava- jaIvaaMk Aiht yaovajaUvacaao, AapNyaalao baapyana %yaaga koilalyaana svat:cao
saamaqyaa-vayar AapNyaaila pi%na saIta Aaina Qaaklaao Baava laxmaNaa sayat dNDkarNyaaMtu inavaaisat
Aasaa. qaMyacao raxasa vaIraMbaraobar ramaalaao saMGaYa- jaalaao Aaina AKorIk tao saMGaYa- yauwaMtu pirvat-na
jaavanauM ramaana to savaaMk praijat krnauM yamasadnaak QaaDnauM idlaoM. Aaina BaiganaI SaaUp-NaKpk
ivad`Up kolaoM. dokUna haMvao inaScaya koilalaMo Aasaa kIM Kr, dUYaNa, i~iSar [%yaid raxasaaMk
yamasadnaak QaaDnauM idilalao ramaalao Aaina maogaila BayaNa SaUp-NaKok ivad`Up koilalao laxmaNaalao
saurixatoMtlyaana saItok hrNa krnauM laMkok vhrtaM.
“maaka dova ganQavaaMlao Baya naa,. maogaolaao Baava kuMBakNa- madt krcaao Aasaa Aaina tugaolao
madtoica Apoxaa Aasaa. karNa tU SaUr [tlaaoica nhMya tr QaUt- sauwaM Aasaa. dokUna haMvau tugaolao
laagaIM Aaiyalaao Aasaa.maaka mgdt krcaak tUMvao sauvaNaa-cao hirNa maRga jaavanauM ramaalao pNa-kuTIcao
laagaIM ifrt AasacaoM, AakiSa-t jaailaila saIta ramaak toM maRga pkDUna GaovanauM yaovacaak Aaga`h
krtaila. rama laxm,Na jaonnaaM toM maRga pkDcaak vataalao tonnaa to AvakaSaaMtu haMvau saItolao hrNa
krnauM itka laMkok GaovanauM vatalaao. tdnaMtr saItolao ivarhaana inaraSaya Aaina inaraQaar jaailalao
ramaak haMvauu sahja ina:Sas~ krnauM tagaolaao kaMTao dUr krtalaao”.
147
Asaamaanya Sai> Aaina Alaaoikk vyai>ma%va AaiSallao ramaalaoM naaMva AayaklaMo kIM marIicaila
jaIBa sauklaI Aaina taLu kaorDao pDlaao. Bayaana Asahaya jaailalao manaisqatIna taNaoM ravaNaak daona
ihtacao Sabd saaMgalaMo, “jaoM manaak ipya idsata to trona ]laaaovacao jana Anaok Aasataica, puNa jaoM
Aip`ya puNa ihtacaoM Aasata toM ]laaovacao jana ivarla Aasataica. gauPtcaraMila madt Gaoto naasata
Aisqar manaisqatIMtu AaiSallaao tUM, [nd` Aaina varuNaalao samaana AlaaOikk SaaOOya- Aaina saamaqya-
AiSallao ramaak tUM jaaNanaa.ho ravaNa, raxasaaMlao ihtaica icaMta kr, ramaalao ka`oQaak iSakar jaavanauM
raxasaaMlao ivanaaSaacaao karNa jaavanaaka. tugaolao maR%yaUk tI janakpui~ saIta inaima<a jaava nhMya,
jar tugaolao vayar saMkT yaovacaoM Aasaa. rajaalao kamavaasanaona AainayaMi~t manaisqatIMtlao rajaak
laagaUna laMka Aaina rajyaaMtila raxasa p`jaa naaSa jaavaica naa tr toM AaScaya- AasatalaoM. karNa
jaao rajaa kama Aaina [ind`yaasa> manaisqatIMtu du:SaIla Aaina papIM janaaMlao kDcaana sallaa Goata,
tao svat:, svajana Aaina svadoSa Aivacaarana naaSa koilalao iSavaaya ]rcaao naa.
“rama AapNyaalaao baapya rajaa dSarqaana %yaaga kolaao mhNNauM pi%na saIta Aaina Baava laxmaNaa
sayat dNDkarNyaaMtu inavaaisat jaailalaao naa ikMvaa taNaoM AQamaa-na ksalaoyaI mayaa-da ]llaMGana
koilaila naa. tao Qamaa-caao palanakta- Aasaa , laaoBaI, du:SSaIla ikMvaa Qama-gauNaana hIna naa. baapyana
%yaaga kolaoM mhNNauM nhMya tr AapNyaalao baapyana pi%na kOkoyaIk idoilaoM vacana sa%ya Aaina pUNa-
krcaak rama svaKUSaIna vanaavaasa Baaogacaak Aaiyalaao Aasaa. rama kzINa kaLjaacaao ikMvaa
A&anaI naa tr [ind`yaaMvayar inayaM~Na dvarnauM sava- jaIvaaMlaoM ihtacaao ivacaar ina%ya inarMtr krt
Aasata. tagaolao ivaSaya Asa%ya samaacaar AayakuvacaaMtu Aayalaao naa, tUMvao sauwa Asa%ya Savd
]laaovacaoM nhMya. rama saaQau puruYa, Qama-inaYz Aaina Qamaa-caao p`tIk Aaina sa%yaacaao p`vat-k jaavanauM
Aasaa. dokUna AapNyaalao svat:cao tojaak laagaUna saurixat AaiSallao saUyaa- trona saurixat AaiSallao
saItok tUM kSao hrNa krtaalaao ? toica trona ramaalao baraobar saMGaYa- krnauM kaLagnaIcao jvaalaoMtu
tUMvao p`vaSa krcaao nhMya.
“tUMvao svat:cao rajya, sauK Aaina jaIvaacaao %yaaga krnauM maUit-maMt maR%yau trona Qanaubaa-Na hataMtu
QarnauM AaiSallao ramaalao samaxa ]BaoM rabacaoM nhMya. Ap`itma, svatojaana p`kaiSat Aasacao saItok
AapNyaalao jaIvaapoxaa jaast p`oma krcao ramaalao saMrxaNaatlyaana vhrcaak tUM Asamaqa- Aasaa.
Asalao AnaavaSyak kayaa- krcaaMtu tM ik%yaak samaya vaayaT krt Aasaa ? jao idvasa tU taka
raNaaMgaNaavayar BaoTtalaao tao idvasa tugaolaao AMitma idvasa Aasatalaao, hoM samajaUna Gao. jar dIGa-
AayauuYya jaIvaica [cCa tuka Aasaa tr tU ivaiBaYaNa tsalao &anaI manauYyaaMlaao sallaao GaovanauM jaoM iht
Aaina Eaoya Aasaa toM saaraasar ivacaar krnauM svaIkar kr, ramaalaoM vaOr Gaova naaka. maogaolao id`STIna
tugaolaao p`stava tugaolaao ihtacao ivaprIt Aaina \]laT Gaatk Aasaa. dokUna haMvao jaoM saaMgata
tajaovayar naIT ivacaar krnauM inaNa-ya Gao.
148
“jar maogaaolao SabdaMcaao ivacaar krt naasataanaa tU ramaalao varaobar saMGaYa- krtalaao tr tUM
tugaolao jaIvanaaMtu ek mahana\ saMkTak Aavhana idtalaao, iSavaaya tUM svat: sava- raxasa samaajaak
kST idvacaaMtu ikMvaa raxasa samaajaacao ivanaaSaacaao karNa jaatalaao. saItolao karNaak laagaUna
i~laaokaMtu vaOBavaana naaMdt Aasaica laMka ]Qvasqa jaailalaMo paoLaovacaoM pDtalaoM. pap svat: krt
naasalyaairyaI papI manauYyaalao sahvaasaana Aaina saMgatIna sarL bauwIcao, sarL svaBaavaacao saaQaarNa
manauYyaaMlao hataMtlyaana sauwaM papkma- GaDt Aasata. dokUna jao trona SarIravayar caMdna ikMvaa
ivaBaUit laavanauM Gaoitllao raxasajana tugaolao karNa marNa paivallao idsatalao to trona SarIravayar
sauvaNaa-cao AaBarNa GaalanauM Gaoitllao raxasajana marNa paivallao sauwaM idsatalao. to raxasaaMlao
vyaitir> Anya jana sauwaM AapNyaalao pi%nalao saiht ikMvaa pi%nalao iSavaaya sava- idSaona Bayaana
psarcaoMM idsatalaoM. sava- laMka AsaM#ya baaNaaMcao sakyala dabaUna Gardar BasmaIBaUt jaailalaoM
idsatalaooM. dusayaMa-lao p%naIila AiBalaSaa Qarcao poxaaM jaast pap jagaaMtu naa. tugaolao Ant:puraMtu
AsaM#ya s~I Aasaaica. svat:cao p%naIbaraobar sada saMsaar krnauM svatalaoo kuLacaoM Aaina raxasa
samaajaacaMoo saMrxaNa kr. svat:caao sanmaana, vaOBava, rajya Aaina p`aNa sauwaM sarixat kr. jar
tuka ApNyaalao saMsaar, ima~ Aaina pirvaaraMlao sayat sauK dIGa- kaL AnauBavacaao Aasaa, tr ramaalaao
ivacaar manaaMtlyaana samaUL \]pTUna kaD. jar maogaolao tsalao ima~alaao sallaao Gaot naasatanaa tUM
saItolao hrNa krtalaao tr tUM inaiScat tugaolao kuL, ima~ Aaina pirvaara sayat raamaalao vaaNaana pUNa-
ivaQvasqa jaatalaMo”o.
puNa jao trona marica [cCa AaiSallao manauYyuaak AaOYaQa GaovacaaMtu rsa Aasanaa to trona ravaNaa
&anaacaao ]pdoSa Aayakuvacao manaisqatIMtu naaiSallaao. dokUna marIicalaao sau& salyaaica naaoMQa Gaot
naasatanaa kaLana paMGa$Na Gaailallao ravaNa taka ]laT kzaor SabdaaMcaao ]pyaaoga krnauM mhNaalaao,
“tugaolaao ]pdoSa baMjar jamaInaoMtu baIMya poirlao trona inaYfla jaailalaao Aasaa. dokUna tao svaIkarnauM
saItok hrNa krcaao ivacaar haMvau saaoDcaao naa. rama maUK- AasaUna papaaMtu bauiDlaao Aasaa, iSavaaya tao
ya:kiScat ek manauYya Aasaa. dokUna jaI saIta taka Ait ip`ya Aasaa itgaolaoM AphrNa krcaMo, hoM
inaiScat Aasaa,. kOkoyaIlao SabdaMk AnaavaSyak mah%va dIvanauM taNaoM AapNyaalao sauKacaao Aaina
privaaraacaao %yaaga krnauM dNDkarNyaaMtu kzINa vanavaasa Baaogacaak tao Aiyalaao Aasaa. iSavaaya taoM
Kr raxasaalao maR%yaUcaao karNa jaavanauM Aasaa. tUMvao ho trona ]pdoSa idvacaao nhMya. rajaalaoM vaOBava
paMca $paana AiBap`ot jaata - Aignatrona tojaaomaya, [nd`alao trona saava-BaaOma, cand`alao trona SaaMt,
yamaalao trona tTsqa Aaina varuNaalao trona dyaavaMt. ]<aoijat Aaina ivak`maI, iSaxaa idvaica Aaina
saaOmya Aasaica - ho trona QaarNaa rajaaila Aasata. rajaalao kDona ]layatanaa maRdu SabdaMcaao ]pyaaoga
krnauM taka jaoM ip`ya Aasata toMica krcaak jaaya, Apmaana jaavacao trona ]laaovacaoM nhMya. rajaalao
kDcaana vaOBava p`aPt jaailalao manauYyaana rajaana idilalaao AadoSa iSarsaavanV mhNNauM maanya krnauM
pUNa- krcaak jaaya. tugaolaoM kt-vyaaica jaaNa naasataanaa tUM magaolao p`it ivaprIt Sabd vaaprt
Aasaa. haMvaoM ikto krcaak jaaya ikMvaa ikto krcaoM nhMya, iktoM koilalyaana maogaolaoM klyaaNa
jaataalaoM ho Qama- AQamaa-cao ivaSaya haMvao tuka ivacaairlaoM naa. maogaoila [tlaIica Apoxaa Aasaa kIM jaoM
tuka saaMgalyaaM, toM tUvaoM krcaoM. dokUna hirNaacao $p QaarNa krnauM saItolao mauKar ifrt ]r.
149
maaka ivaSvaasa Aasaa kIM sauvaNaa-caoM maRga paoLaovanauM saIta inaiScat AakiYa-t jaataila. ramaak toM
maRga GaoovanauM yaovacaak saaMgataaila. jaonnaaM rama pNa-kuTI pasauna dur vatalaao, tonnaaM tUMvao ‘ho saIto, ho
laxmaNa’ mhNNau ramaalao AvaajaaMtu AaorDcaoMo. AaorDcaMo Aayakuna saIta laxmaNaak ramaaila madt
krcaak QaaDtaila. to AvakaSaaMtu havauM saItok sahja hrNa krnauM laMkok vhrtalaaoM. maogaolao hMo
kama tugaola [cCo ivaruw krcaoM pDlaoM tr to krcao. rajaalao ivaruw BaUimaka Gaovacao manauYyaak
BaivaYya kaLaMtu maoLcaoM sauK AinaiScat Aasata. ramaalao mauKar gaoilalyaana tuka marNa kdaicat
yaovacao saMBava Aasaa. puNa jar tU ramaalaao mauKar vacanaa Aaina jar haMvao saaMigallao trona tUM krnaa
tr tugaolaMao maR%yau maogaolao hataMtlyana inaiScat Aasaa mhNNauM samajaUna Gao. haMvau tuka maogaolao AQa-
rajya idtaM. tugaolao kama pUNa- jaalaoM kIM naMtr tuka KMya vaccaoM Aasaa, qaMya tUM vaca”.
ravaNaalaao AMitma inaQaaor AayakUna marIicana AapNyaalao manaaMtlao sava- Baya kaSnauM mhLLoM,
“KMyacao papI manauYyaana tuka hao maaga- saucayalaa ? kaoNa tao papI manauYya jaao tugaolao sauKaMtu
svat:lao saUK paoLaovaU Saknaa ? KMyacao naIca manauYyaana tuka hao maaga- saucayalaa jaao maaga- tuka
inaiScat maR%yaUlao WaraMtu taka vhrta ? haMvau tugaolaoM kama krta puNa maaka ivaSvaasa Aasaa kIM
jao trona ramaalao hataMtlyaana haMvau martalaaoM to trona tUM sauwaM saItolao hrNa tUMvao kolaoM naMtr dUr
laMkok gaolyaairyaI ramaalao hataMtlyaana tUM inaiScat marNa pavatalaao. janaihtacao p`itkUla AasaUna
ivaprIt Aacaar ivacaar krcao rajaak rajya krcaoM saaQya naa. jao rajaak maMi~ Asalao otIxNa
sallao idtaica tao qaaoDo samaya sauK saMp<aI p`aPt krtaica . tdnaMtr du:K AnauBavataica jao
trona maMd bauwIcao saarqaIna rqa AaobaD QaaobaD maagaa-vayar SaIGa` calaiyalyaana pyalaoM sauK Aaina natr
SarIracaoM SaINa AnauBavata. jagaaMtu AQama- duST janaaMlao sallyaak lagaUna Qama-inaYz janaaMlao jaIvana
sauwaM vyaqa- AvanatIk gaoilalaoM paoLaovacaaMtu yaota. janaaMlao ihtacao ivaprIt AacarNa AaiSalloa duST,
k`Ur rajaalao pasaUna taMka saMrxaNa maoLcaoM naa jao trona kaol(apasaUna baaokDalaoM saMrcaNa jaavacaoM naa.
raxasaaMlaao rajaa [ind``yak SarNa gaoilalyaana tagaolaao ivanaaSa inaiScat Aasata. dokUna tugaolao
ivaSaya kruNaa daKaovacaoMica ]icat Aasata. rajaalao hataMtlyaana marcao poxaa Sa~Ulao hataMtlyaana
maR%yau mauKaMtu pDcaoM jaast Eaoyaskr AasataalaoM. maogaolaoM marNa jao trona ramaalao hataMtlyaana
inaiScat Aasaa to trona tugaolaMo marNa tagaolao htaMtlyaana kaLaMtrana inaiscat Aasaa, hoM sauwa tU
samajaUna Gao. tuka sallaao idlyaairyaI tao tUM maanya krnaa. sa%ya toMica Aasaa kI jao manauYyaalao
AayauuYya saaoMpt AMitma xaNaak Ayalyaa ikMvaa jaao maR%yaUcao AMitma payarI vayar ]Baao Aasaa tao
&anaacao Sabd Aayakuvacao manaisqatIMtu Aasanaa”.
manaavayalao AnQa:karacao paMGa$Naak laagaUna ravaNaana AapNyaalao &anaacao Sabd naakairlyaana
htaSa jaailalao marIicana AKorIk to raxasa rajaaila [cCa maanya krnauM tI pUNa- krcaoM AaSvaasana
idlaoM. A%yaMt AanaMidt jaailalao ravaNaana marIicak AailaMgana dIvanauM mhLLoM, “maaka ipya AaiSallao
trona tugaoila AataM tugaoila p`itik`yaa Aasaa. hoM puYpk ivamaanaaMtu tUM AataM basaUna KMya ramaaila
pNa-kuiT Aasaa qaMya turMt vaca Aaina kama pUNa- krcaaMtu yaSasvaI jaavanauM yaao. tugaolaoM ]irlaoM AayauYya
inaiScaMt jaavanauM sauKaMtu jaIvana kr. haMvau saItok hrNa krica yaaojanaa safla krtaM”. ravaNana
150
qaMyacaana gaolao naMtr marIica to puYpk ivamaanaaMtu basaUna dNDkarNyaaMtlao ramaalao to pNa-kuTIk
vacaUna pavalaao.
qaMya vacaUna taNao sauvaNa- vaNaa-cao AakYa-k hirNaIlao $p QaarNa krnaU saItok idsacao trona
itgaolao mauKar maagaSaIM idsat lapt ifrcaak laagalaao. qaaoDo xaNa AdRSya }rnaUM prt saItolao
id`STOMtu yaot AaiSallao. AaEamaaMtu yaovacao Anaok pSaUMtu hoM hirNa r%na, jaD javaaihraana idsacaak
A%yaMt ivalaaoBanaIya AaiSallaoM. dokUna saIta to hirNaIlao laagaIM Aayaila Aina ivaacar krcaak
laagaila kIM Asaila AlaaOikk p`aNaI AasaU Saktailavao mhNNauM AaScaya-caikt jaavanauM p`aNaIk
AafuDnauM pLyalaoM. AafuDnauM kurvaaLt tI to harINaaIk laagaUna maaoiht jaaila. pNa-kuTIMtu haDnauM
paosacao Kaitr ]%sauk jaaila.tINaoM txaNa ramaak Aaina laxmaNaak toM hirNa daKyalaoM. laxmaNaana
txaNa to hirNaacaoM maUL sva$p jaaNalaoM Aaina rama Aaina saItok saaMgalao kIM to maRga koiNamyaI
vaogaLoM naasatanaa marIcaI raxasaana maayaa Sa>Ik laagaUna GaoitllaoM $p Aasaa. vastvaaMtu sauvaNa-
vaNaa-cao hirNa Aasanaa. tao raxasa Asalao $p QaarNa krnauM inaYpap janaaMk fsayata Aina taMgaolao
jaIva Gaota. dokUna saItona to hirNaacaao Qyaasa Gaovacaao nhMya. puNa saIta s~I svaBaacaak laagaUUna
laxmaNaana saMigallaoM maanya kolaoM naa Aaina to hirNa pNa-kuTIMtu dvarnauM saaMBaaLcaao h+ Qart ramaak
mhLLoM, “ ho Aaya-pu~, to hirNaIlao vayar maogaolaoM mana jaiDllao AasaaM. iSavaaya haMgaa haMvau eklaoMica
AaiSalyaana mana rmaaovacak toM hirNa haDnauM idvaica kRpa krka. jaonnaaM Aamagalaao vanavaasa
saaoMptalaao tonnaa Aaima taka AyaaoQyaoMtu Ant:puraica vhrnauM SaaoBa vaaZaovayaaM. savaMa-k toM sauvaNa-vaNaa-caoM
hirNa paoLaovanauM AaScaya- jaataalaoM.jar to hirNa jaIvaMt pkDcaak jaaya naasalyaar tagaoila sauMdr
katDI vayar basaUna haMvau vanavaasaaMtlao jaIvana jagatalaoM. haMvau jaaNata kIM ho trona ija_Ina ek
vastUica maagaNaI krcaoM s~IjaatIk SaaoBanaa. puNa maogaolao manaaMtu to hirNaalao ivaSaya A%yaaMt
AakYa-Na inamaa-Na jaailalaoM Aasaa”.
AapNyaalao p%naIna AapNyaalao manaaMtila kamanaa ]GaNapNaana ptIlao laagaIM vya> koila tr
ptIlao SarIravayar maUzBar maaMsa caDta, saMsaraMtlao ho inayamaak rama Apvaad naaiSallaao. svat:cao
s~Iila kamanaa saaoDnauM kaoNaaMlaoyaI kamanaa ApUNa- dvarcaoM ikMvaa itrskaraana naakarcaoM sahaja saaQya
Aasataa. dokUna ramaak ga%yaMtr naaiSallaoM.puNa tagaolao manaaMtu sauwaM toM hirNa paoLaovacaoM
kutUhla inamaa-Na jaailalyaana taNaoM laxmaNaak saaMgalaoM, “laxmaNa, to hirNaalao SarIravayarcao
rMgabaorMgaI, ica``~ ivaica~ icanh inaiScat kaoNaaMlaoyaI mana AkiYa-t krcao tsalao Aasaa. toM hirNa
sauvaNa- vaNaa-caoM AasacaoM kdaip saMBava naa. karNa jaonnaaM AsalaoM hirNa dovaaMlao nandna ikMvaa ganQavaMa-
lao caO~rqa doSaaMtu maoLcaoM AsaMBava Aasaa tonnaaM toM ho BaUtlavayar AasacaoM kSaoM Sa@ya Aasaa ? puNa
saIta to sauMdr AakYa-k sauvaNa- vaNaa-cao hirNaalao katDIvayar maogaolao sahvaasaaMtu basacaoM svaPna
pLyat Aasaa. dokUna saItolao manaaMtila tIva` kamanaa QyaanaaMtu GaovanauM pUNa- krcaak jaaya.Asalao
hirNaaica iSakar ek CMd mhNNauM ikMvaa to hirNaiala katDI Kaitr jana taMgaolao jaIva Gaot
Aasataica. Aaina jar tUMvao Anaumaana koilaloa trona tOM marIcaI raxasaana GaoitllaoM $p Aasaa tr toM
hirNa inaiScat naaSa krcaak jaaya.karNa taNMaoM Anaok rajaaMlaao naaSa koilalaao Aasaa. taka
151
iSaxaa idvacaak tao pa~ Aasaa. dokUna Agas%ya ?YUaIna vaataip raxasaalaao naaSa kouilalao trona
haMvau marIica raxaasaaMlaao naaSa krtalaaMo. dokUna toM hirNa jaivaMt ikMvaa maoilalao GaovanauM yaovacaak haMvau
vacat Asaaa. tU haMgaaica }rnauM saItolao saMrxaNaaica kaLjaI Gao”.
ho trona laxmaNaak saItolao saMrxaNaaica javaabadarI saaoMpvaUna rama marIcaIna $p Gaoitllao to
hirNaacao SaaoQaaMtu gaolaao. puNa to maRga sarL ramaalao samaxa yaot naasatanaaM lapt Capt AasatalaoM.
ho tronacaao lapMDavaana rama qaaoDo jaast p`maaNaana k`aoiQat jaalaao Aaina to maRgaacaao jaIva Gaovacaao inaQaa-
r kolaao. jaonnaaM to maRga qaaoDo p`maaNaana QaIT jaavaanauM ramaalao mauKar AayalaoM tonnaa ramaana naoma
GaovanauM baaNa saaoDlaao. Aaina toM maayaavaI hirNa toM ek baaNaana GaayaL jaavanauM Qat-rovayar pDlaoM.
marIicak ravaaNaalao saUcanaocaao ]Dgaasa jaalaao Aaina saaMMigallao trona ‘ho saIto ho lax\maNaa’ mhNNauM
ikMcaaLnauM taMaoM AKorcaao Svaasa GaovanauM p`aNa saaoDlaao. AapNyaalaoM maUL BayaMkr raxasaaI $p prt
p`aPt jaavanauM ramaak toM SarIr pUNa-trona r>baMbaaL jaailalao isqatItu id`STIk pDlaoM.marIica
raxasaalao marNa tagaolao hataMtlyaana jaailalyaana rama saamaaQaanaI jaalaao. puNa marIicana martanaa
‘ho saIto, ho lax\maNaa’ mhNNauM ikMcaaiLlyaana tajaao ivaprIt p`Baava saItovayar jaataalaao nhNNauM tao
icaMitt jaalaao. Aaina ksalaaoyaI jaast ivacaar krt nasatanaa txaNa AapNyaalao pMNa-kuTIcao
idSaona SaIGa`tayaona calacaak laagalaao.
00000
AQy a a y a 5
jaonnaaM marIicana p`aNa saaoDtanaa ‘ho saIto ho lax\maNaa’ mhNNauM ikMcaaiLlao Sabd saItona Aayaklao
tonnaaM tI pUNa- trona BaIvanauM laxmaNaak txaNa vacaUna ramaak mdt krcak vaca mhNNauM saaMgalaoM.
pUNa laxmaNa jao trona marIica raxasaalaoM maayaavaI ktu-%va jaaNatalaao to trona ramaaila Ap`itma
p`itBaa Aaina AlaOikk Sai> Aaina saamaqya-. dokuna tao pNa-kuTIlyaana halat naasataanaa
saItk saaM%vana krt itgaolaM Baya kimaM krcaka it gaolao sauirttoca vayar jaast kxya idlaoM.
puNa saItok AapNyaaila vaInaMit laxmaNaana maanya krt naasataanaa qaMyaIica raiballaoM paoLovanauM itgaolaoM
mana Asvasqa jaalaoM Aaina s~Ilao svaaBaaivak saMSayaI svaBaavaak laagaUna laxmaNaalao vayar sarL
Araopica krcaak laagaila. “‘ho saIto, ho lax\maNaa’ mhNNauM ramaana AaorDUna saaMigallao Sabd
AayakUna sauwaM tUM txaNa tagaolao madtIk vacat naasatanaa haMgaaina ]Baao Aasaa, toM paoLaovanauM maaka
idsata kIM tU KMiDt ima~`rUpaMtu AaiSallaao ramaalaao Sa~u Aasaa. kdaicat maaka vaSa krcaak tUM
ramaak madt krt naasatanaa tagaolao ivanaaSa jaavaica vaaT pLyat Aasaa. tao saMkTaMtu Aasataalao
hoM tuka maanya naa, karNa tugaolao kaLjaaMtu tagaolao ivaSaya qaaoDao sauwaM maaoga naa. dokUna tU taka
madt krcaak vacat naasatana maaka saurixat dvarcao karNa saaMgaUna haMgaaica GauTmaLt Aasaa.
jaonnaaM qaMya rama saMkTaMtu Aasaa tonnaaM hMavau haMgaa saurixat rabaUna trI iktoM k$M ?”
152
ho trona du:K jaavanau saItona AsaMbaw Sabd ]laaovacaoM paoLaovanauM laxmaNa SaaMt svaraMtu itgaolaoM
saaM%vana krt Aaina QaOya- dIt mhNaalaao, “dovaI, dova danava yaxa ganQava- raxasa ipSaaca ikMvaa manauYya
pSau AlaaOikk Sai> Aaina Asaamaanya saamaqya- AaiSallao tugaolao pit ramaak praijat krcaoM
AsaMBava Aasaa. yauwaMtu ramaak ApyaSa yaot mhNNauM klpnaa krcao saauWa vyaqa- Aasaa. tUMvao ho
trona ]laaovacaoM yaaogya nhMya.ikMbahunaa ramaana maaka tugaolao saMrxaNa krcao Kaitr haMgaa rabacaak
saaMigalyaana tI maogaila javaabadarI jaavanauM Aasaa. dokUna tagaolao Aa&oiSavaya maaka ho sqaL
saaoDnaunauM vaccaMo saaQya naa. tIna laaokaMtu ramaak praBaUt krcaoM tsalao kaoNaIyaI naaMica. to maRgaak
maR%yau maUKaaMtu GaalanauM rama prt yaotaalao haMtUt ksalaaoyaI saMSaya naa.karNa jaao Avaaja Aaima
Aayaklaao tao to maayaavaI raxasaalaaoica Aasaa,. tU maogaolaagaI ramaana dvairila piva~ daiya%va AasaUna
tM maaka pUjya Aasaa. dokUna ksalaoyaI pirisqatIMtu haMvau tuka saaoDnauM vacaUM Sakcaao naa.
janasqaanaaMlao raxaasaaMlaao naaSa jallao naMtr AamakaM Anaok raxasaaMk taoMD idvacaoM pDtaalaoM, hoM
svaaBaaivak Aasaa. tuima icaMta krica nhMya”.
laxmaNaana idilalao kLkLIcao AaSvaasanaana saItolao mana SaaMt jaalaoM naa ikMvaa samaaQaana jaalaao
naa. tajao ]laT kao`Qa yaovanau taMbaDo jaailalao daoLyaaMtlyaana AEau gaLyat tINaoMM itkSao SabdaMcaao
]pyaaoga krnauM laxmaNaak mhLLM, “Aro, AsaMskRt, duST, kuLnaaSak, naraQamaa ! ramaalao vayar
AaiyalaoM saMkT tugaolao Kaaitr Aaiyaila ek saMQaI mhNNauM tUM ivacaar krt Aasatalaao. dokUna tU ho
trona sahja]layat Aasaa. tugaolao tsalao k`Ur manauYyaalao manaaMtu Asalaao ivakRt ivacaar yaot Aasaa
haMtUt kasalaoMyaI AaScaya- naa,. KMyacaoyaI Anya puruYaalao madt naasatanaa maogaolao Kaitr Aiyallao
ramaalao maagaSaIM Bartalao saMgaNyaa vayalyaana AapNyaalaao kUT ivacaar manaaMtu inapaovanau tMU QaUt-
rItIna paLt dvartM Aasaa. puNa Bartaila ikMvaa tugaoila manaIYaa haMvau kdaip yaSasvaI jaavacaak
idvaica naa. maogalao ptIila caraNaaMica [tlao idvasa dasaI trona saovaa krnauM AataM tugaolao tsalao
saaQaarNa manauYyaaila saovaa krica [cCa kaoNa Qartaila ? raamaalao AanaupisqatIMtu ho Qat-rovayar
haMvau ek xaNa sauwaM jaIvaMt Aasaica naa,”.
ho trona ]laiyalao saItolao kzaor Sabd AayakUna laxmaNaana daoinna hat jaaDnauM namaskar krt
itka saaMgalaoM, “tuM maaka dovaItrona pUjya AaiSalyaana tugaolao Aaraopak haMvau ]<ar idvacaoM QaaDsa
krcaoM Sa@ya naa. ho trona ASaaoBanaIya Sabd s~IyaaMina ]laaovacaoM yaaogya nhMya. tiryaI saMsaaraaMtu ho
trona s~IyaaMina ]laaovacaoM sauwaM sava- saaQaarNa idsaUna yaota. saamaanyat: AapNyaalao svaaBaaivak Qama-
inayamaaMcao ivaprIt AinayaMi~t manaacao s~Io saMbaMQaatu ivatuiYT inamaaNa krt Aasataica. kanaaMtu
laaoKMDaacaao rsa Aaoitllao trona tIxNa Sabd AayakuvacaoM maaka saaQya naa. ho vanaaMtlao samast
vaastu puruYaanaao ! tuimaM maogaolao ]~aMcaao saaxaI Aasaaica. jaoM sa%ya Aasaa tMica haaMvau ]layalaaM.o
tiryaI saItona maogaolao ivaSaya kzaor Sabd ]ccaairlao Aasaaica. ramaaila Aa&a iSarsaavanV mhNNauM
maanya krcao maogaolao ivaSaya tuimaM jar s~IsvaBavaak laagaUna ho trona saMSaiyat Asatalao, tr dovaI,
tumagaolaao ivanaaSa inaiScat AasatalaaoM. tuimaM saaMigallao trona rama KMya Aasaa qaMya haMvau vacat
153
Aasaa,. tumagaolao jaIvana AMtraLaMtu SauBasva$p AasauM. sava- vanadovata tumagaolaoM rxaNa k$M.
ramaak GaovanauM prt Aayalao tonnaaM tumagaolao dSa-na jaatalao kIM naa mhNNauM maogaolao mana jao
ApSakunaacao icanh idsataica taka laagaUna icaMiMtt Aasaa”.laxmaNaana ho trona spSTIkrNa idlaao
naMtr AaoSaaLloila saIta daoLyaaMtulyaana AEau gaLyat mhNaaila, “ho laxmaNa ! ramaalao
AnaupisqatIMtu maaka gaLfasa GaalanauM, gaaodavarI nadIMtu ikMvaa pva-tavayalyana ]DI maarnauM, vaIYa ipvanauM
ikMMvaa AgnaIMtu p`vaoSa krnauM jaIva idlao isavaaya jsalaoMyaI ga%yaMtr AasacaoM naa,. karNa Anya pruYaak
KMyacaoyaI pirisqatIMtu haMvau spSa- krica naa”. ho trona saaMgaUna saIta AaoxaabaaxaI rDcaak
laagaila. saItona ho trona AEau gaLaovacao paoLaovanauM laxmaNaana vaakUna namaslar krnauM itka SaaMt
svaraana samajaavanauM ramaak samaya vaayaT krt naasataanaa SaaoQacaak gaolaaoM.
laxmaNaana raamaalaao SaaoQa Gaovacaak gaoilaila saMQaI saaQanauM, rama laxmaNaalao AnaupisqatIMtu ravaNa
ek pirvaa`jak sanyaasaIlaoM $p, SarIravayat gaorU rMgaacao vas~, hataMtu kmaNDla QarnauM to pNa-kuTIcao
idSaona sanQyaakaLacaoo samayaI gaaZ AnQa:kara trona Aayalaa.tonnaaM taka qaMya kaoMaaMlaoyaI saMrxaNaa
naaiSailla saIta idsaila. jaSao jaSaoM ravaNa pNa-kuiT laagaIM laagaIM Aayalaao tSaoM tSaoM vaayaUna vhaMvaca
Aaina janasqaanaaMtlao vaRxa vallaIMina halacao baMd kolaoM Aaina SaIGa vhaMvaica gaaodavarI nadI sauwaM
SaaMt, saavakaSa jaaila. tonnaaM pirvaa`jak sanyaasaIlao $p Aaina vaoSaaMtu AaiSallaao tao BayaMkr
raxasa QaDkna\ yaovanauM ptIlao AnaupusqatIk laagaUUna du:KI AaiSaallao to saItlao samaxa ]Baao
rabalaao. sauMdr $p Aaina SarIracaao baaMQaao ivastRt Aaina laxaNavaMt AaiSallao AapNyaala ptIlaoM
saMrxaNa naaiSaltaana du:KI manaana AEau gaLyat baiSallao saItok paoLaovanauM pirvaa`jak sanyaasaIlao
$p Aaina vaoSaaMtu AasalyaairyaI vaodman~aaMcaao ]ccar krt tao raxasa kamavaasanaOna ]_IPt jaavanauM
saItolao AjaUna laagaIM cacaUna SaaMt svaraMt mhNaalaao, “ruPyaatrona $p Aaina BaaMgara trona vaNa-
kmalaa trona daoLo AaiSailla, samaRuwI, eoSvaya-, kIit-, SauBasva$p saundrIM tU saaxaat laxmaI kIM
APsara, BaUdovata kIMM kamadovaaila rit kIM manap`maaNao svaOr AacarNa krica s~I ?
“jao trona nadI daonaI baajaUna Asacao tT svacC QaUMvanau kaDta to trona tugaolao haoMTavayar
AiSallao AakYa-k ismat Aaina laklakcao daoLo maogaolaoM kaLIja QaUvanauM kaDlyaaM. tugaolao tsalao
$p AaiSailla s~I pyalaoM dova ikMvaa ganQava-, yaxa ikMvaa iknnar, manauYya ikMvaa Anya tIna laaokaMtu
kaoiNaMyaI, konnaaMyaI pyalaoM pLyalaoM naa. tugaolao tsalao sauM\dr s~Ik Asalao maha Bayakr ArNyaaMtu
paoLaovanauM mahdaScaya- Aaina A%yaMt du:K jaayat Aasaa. dokUna tUMvao haMgaacaana txaNa Baayar
pDcaak jaaya. tugalao BaivaYya SauBa Aaina sauKaacao Aasacaak jaaya. ho ArNyaaMtu tUvaoM inavaisat
Aasacao saurixat nhMya. ArNyacao ho p1doSaaMtu Anaok maayaacaI $p QaarNa koilalao raxasa inavaasa`
krnauM Aasaaica. sauMdr vana ]pvanaana SaaoBacao mahlaaMtu inavaasa krcaoMica tuka yaaogya AasatalaoM.
sauMdrI, tUM Aasaa trI kaoNa ? tMUU dOvaI Aasauna rud` ikMvaa vasaUdovatoMila pi%na Aasaica Sa@yata
naakarcaak jaayanaa. hao raxasaaMlaao p`doSa AasaUna ho Gaaor ArNyaak ganQava- ikMvaa iknnar BaoT
dInaaMica. ho p`doSaaMtu tUM Aayaila trI kSaIM ? haMgaa vaanar Aaina Anaok ihMsa` pSaUila vaist
Asata. tUM ho Gaaor ArNyaaMtu eklaIca AasalyaairyaaI tuka Baya kSaIM dIsanaa ? kaoNa, tU
154
kaoNaaila pi%na Aasaa ? tMU KMyacaana Aayalyaa Aaina ksalao karNaak laagaUna ranaaMtu ekilaica
ifrt Aasaa ?” pirva`ajak sanyaasaIlao vaoSaaMtu yaovanauM ho trona p`SaMsaa krcao ravaNaalaoM sa%ya
sva$p AaoLllaoM naa. dokUna Anapoixat AtIiqa Aaiyalaa mhNNaU samajauna itNaoM prMprok laagaUna
maana sanmaanaana taka basacaak caTyaI Aaina ipvacaak Sauw jala dIvanauM jaovaNa tyaar Aasaa, tooM
svaIkarka mhNNauM saaMgalaoM. saItolaao inaSpap, sarL svaBaavaaica naaoMQa GaovanauM ravaNaana saItok toica
xaNa laMkok Gaovanau vaccaao inaScaya kolaao.
to AMtraLaMtu rama Aaina laxmaNaana yaovacao vaTo kDona id`SiT saItona Gaatila puNa taNaIM yaovacao
kaMya itka idsalaoM naa. Aaina ravaaNaalao manaaMtalaao duST ivacaar kLt naasatanaa taNaoM QaarNa
koilalao pirva`ajak sanyaasaIlao vaoSaana tI fsaila Aaina ksalaaoyaI Anaumaana krt naasatanaa taka
AapNyaalao ivaSaya sava- sarL saaMgacaak laagaila, “haMvau imaiqalaocao rajaa janakaila QaUva,, ramaaila
pi%na, baara vasa- [xvaakU raja GaraNyaaMtu sava- sauK saMp<aI, eoSvaya- Aaina AaramaaMtu jaIvana jagalyaaM.
toravao vasa- sauru jaalao tonnaaM rajaa dSarqaana maogaolao pit ramaak yauvaraja mhNNauM AiBaiYa> krcaoM
zryalaoM. tonnaaM rama pMcavaisa vaYaa-caao Aaina haMvau Azra vasaa-ica AaiSallao. puNa Anaok vasa- pyalaoM
rajaa dSarqaana idilalao AaSvaasanaak laagaUna maogaolao maaya kaOkoyaIna AapNyaalao pu~ Bartak
yauvaraja pd idvacaoM Aaina ramaana caaOda vasa- vanavaasaaMtu jaIvana jagacaoM mhNNauM idilalaoM AaSvaasana
pUNa- krcaak saaMgalao dokUna maaka raamaaila Qama- pi%na ho naa%yaana tagaolao sahcaairNaI mhNNauM
vanavaasaaMtu yaovacaoM pDlaoM. Aamagaolao baraobar maogaolaao dIr laxmaNa AamakaM sahvaasa idvaacak
Aaiyalaao Aasaa. AataM tuimaM kaoNa, kaoNaalaao pu~ Aaina KMyacao kULaMtu tumagaolaao janma jaailalaao
Aasaa mhNNauM saaMgaka”.
AapUNa pirva`ajak sanyaasaIlao vaoSaaMtu ]layat Aasaa, hoM QyaanaaMtu Gaot naasatanaa ravaNaana saItok
p`Baaivat krcao Kaitr AhMkarana AapNyaaila Aa%mastuit krt sa%ya krt mhLLoM, “ haMvau ravaNa,
samast raxaasaaMtu EaoYz, maogaolao karNaak laagaUna sava- dova Gaabarlaolao Aaina maanava Bayaga`st
Aasataaica. tugalao sauvaNaa-trona saaOMdya- paoLaovanauM haMvau AakiYat Aina maaoiht jaailalaao Aasaa.
maaka svat:cao s~IyaaMpaasaUna sauK samaaQaana p`aPt naa. dokUna tUM maogaila riNaa jaavanauM laMkok yaao.
vaogavaogaLao doSa p`doSaaMtlyaana jao Anaok s~IyaaMk haMvao haDlyaaM to savaMa-vayar tU EaoYz jaavanauM sa<aa
p`aPt kr. tIna laaokMatu kIit- maoLiyalao maogaolaoM rajya samaud`acao madlao WIpaMtu AasaUna rajamahla
pva-tacao }Mca iSaKravayar Aasaa. qaMya maogaolao sahvaasaatu tUM fla fulaaMina SaaoBacao vana ]pvanaaMtu
inaBa-ya Aaina inaiScaMt manaana sauK AnauBavaU Saktaila. qaMya tugaiola saovaa krcaak paMca sahsa`
s~I dasaI ina%ya inarMtr Aasatalao”.
pirva`ajak sanyaasaIlao vaoSaaMtu AasaUna ho trona ivaprIt Aaina AsaMbaw Sabd vaaprcaoM paoLaovanauM
saItok manaaMtu manastp jaalaao. trI puNa AapNyaalao vaayar jaailalao saMskar Aaina s~I svaBaava
ivasart naasatanaa mhNaaila, M“haMvao saPtpdIcao samaya AignaIlao samaxa mahond pva-talao trona isqar,
ivacaar saagara trona ivaSaala, ASva%qaa trona savaMa-k AaQaar, puruYaaMtu isaMha trona caala, sava-gauNaaaMina
155
pirpUNa- Aaina sa%yavacanaI AaiSallaao maogaolaao pit mahap``tapI ramaak s~IQamaa-k Anausa$na haMvau
jaIvana jagatalaoM mhNNaUM vacana idilalaoM Aasaa. tiryaI tU ek kpTI kaol(a trona isaMhatrona
ASa@ya AaiSallao maogaolao vayar nadr dvarnauM Aaioyalaao Aasaa. saUyaa-laoM toja jao trona spSa- krcaoM
Sa@ya naa to trona prpuruYaana maaka spSa- krcaoM saaQya naa. tugaolao maR%yaUcaao kaL laagaIMica
Aaiyalaao Aasacaak jaaya karNa tUM ramaalao p%naIk vaSa krcaoM svaPna pLyat Aasaa. maaka p`aPt
krcao mhLyaar inaiScat BaUk laaigallao isaMhalao ikMvaa ivaSaarI sapa-lao taoMDaMtlyaana daMt kaDcaao
ikMvaa mahond` pva-t ]calanaUM Qarcaao ikMvaa vaISa pIvanauM jaIvaMt Aasacaao ikMvaa Qaar AaiSallao saUyaona
daoLao KrpUna Gaovacaao ikMvaa tIxNa Qaar AaiSallao saUrI jaIBaona caaTcaao p`ya%na krcao trona Aasaa.
ramaaMtu Aaina tugaolyaaMtu isaMh Aaina kaol)ao, saagar Aaina nadI, AmaRt Aaina saaorao, BaaMgar Aaina
BaMgaar, madmast hist Aaina saaQarNa maaMjar - [tlaao frk Aasaa. jaao pyMa-t [nd`a trona SaUr
ramaalao hataMtu QanauYya baaNa Aasata tao pyMa-t tuka maogaolaao hat QarcaoM Sa@ya jaavacaoM naa”.
ho trona ravaNaak saaMgatanaa k`aoiQat jaailaila saIta qarqart AaiSailla. puNa to trona
]laiyalyaana ravaNaalao manaavayar ksalaaoyaI pirNaama jaailalaao naa. tajao ]laT saIto ]~ana
AsamaaQaana jaailalyaana taNaMo kpaLak imaryaao Gaalanau ApNyaalao kuLacao vhaoDpNa saaMgacaak
saurvaat koila, “haMvau vaOEavaNaalaao pu~ kubaoralaao sahaodr, ravaNa dSaanana ho naaMvaana tIna laaokaMtu
p`isaw AasaaM. dova ganQava-, ipSaaca, pixa Aaina sap- maaka BaIvanau caar idSaona QaaMvanauM vataica.,
maogaolao iBatIna magaolao sahaodr kubaor tagaolaoM sava- eoSvayaa-na saMpnna AaiSallao laMkocaoM samaRw rajya
saaoDnauM dUr ]<ar idSaona jana jaIvana suwaM AsaMBava AaiSallao kOlaasa pva-tacao ]<auMga iSaKra vayar
inavaaisat jaailalaao Aasaa. KMiyayaI ]DUM Sakcao tagaolaMo puYpk ivamaana haMvao mogaolao SaaOyaa-na hastMgat
koilalaoM Aasaa. maogaolao taoMD pLyalao kIM dovaaMlaao dova [nd` sauwaM playana krta. maogaolao saamaqyaa-k
BaIvanauM vaayau SaaMt vhaMvata, saUya- canda`trona SaItla jaata, JaDavayailMa panaM halanaaMica, nadIMtlao jala
p`vaaiht jaayanaa. dixaNa idSaona saagaracao polatDona, [nd`alao AamaravatI trona sauMdr, hist, GaaoDo, rqa
Aaina Anya vaahnaaMina KcaKcacao maogaolaoM rajya laMka AasaUna sava- idvasa saMgIt Aaina vaaVaaMcao
maQaur Avaajaana qaMyacao vaatavarNa gauMjat Aasata. qaMya yaovanauM tUM rajya kr. saMsaaraaMtlao Aaina
svagaa-Mtlao sava- sauKaMcaao ]pBaaoga AnauBavatanaa tuka raamaalaao ]Dgaasa sauwaM jaavacaao naa. rajyaacaao
%yaaga krnauM sanyaasaI trona vanavaasaMt BaTkt jaIvana krcao ramaalao kDcaana tuka ksalaoM sauK
maoLtalaoM ? tugaolao vayar AsaIma p`oma krcao, samast raxasaaMlaao rajaa jaavanauM AaiSallaoo maogaolao
baraobar yaot naa tr tUM pururvaaila Avaholanaa koilalao }va-SaI trona pScaatap krtaila”.
ho trona ratt baDbaD krcao to ravaNaak saIta saMtapana mhNaaila, “savaMa-lao kDcaana sanmaana
pavacao kubaaoralaao Baava mhNNauM saaMgaUna AataM ik%yaak ho trona AsaMbaw Aaina AsaBya ]~M ]layat
Aasaa ? [ind`yaaMvayar inayaM~Na naasatanaa pap krcaaMtu p`vaR<a jaailalao sava- raxasaaMlaao naaSa
jaavacaaoica Aasaa,. [nd`pi%na sacaIlao AphrNa krnauM ek ApraQaI jaIvaMt kdaicat\ Aaastaalaao puNa
ramaaila pi%na jaavanauM AaiSallao maogaolaoM AphrNa krnauM, Amar mhNNauM gava- krcao tuka sauwaM jaIvaMt
Aaasacao kdaip Sa@ya jaavacaoM naa,”.saItolao kzaor Aaina Apmaanaaspd Sabd AayakUna ravaaNaak
saMtap Ayalaao Aaina daoinnaM hat caaoLt tao mhNalaao, “maogaolao SaaOyaa-vayar maaka ivaSvaasa Aasaa Aina
156
maogaolao saamaqyaaivaSaya tUM maa~ pUNa- trona maUK- Aaina Aa&anaI Aasaa hoM spST idsata. AvakaSaaMtu
rabaUna haMvau sava- pRiqavaI ]calaUM Sakta, samaud`aMtlaoM sava- ]dak ek AaoMjaLIMtu ipvaUM Sakta,
rNaaMgaNaaMvayar ]BaoM rabaUna yamaak sauwaM maR%yau mauKaMtu ZklaUM SaktaM, maogalaoo baaNaana saUyaa-k hOraNa
Aaina pRiqavaI duBaMga k$M Sakta, svaoCona haMvau KMyacaoyaI $p QaarNa k$M SaktaM”. ho trona
]laaovanauM tdnaMtr AhMkarana ]nma<a jaailalao ravaNaana AapNyaana GaoitllaoM sanyaasaIlaM $p Aaina
vaoSa saaoDnauM maR%yatrona BayaMkr Aaina Aigna p`xaalana krcao laaMlabauMd daoLo AaiSallaoM, pavasaaLyaaMtu
AakaSaaMtu kaLo maoGa idsacao trona, AapNyaalao maUL, AkraL-ivakraL, BayaMkr $paMtu saItolao mauKar
]Baao rabalaao.
saItok saMtapana ]layat tao mhNaalaao, “tIna laaokaMtu Sai>SaalaI mhNNauM p`#yaat AAiSallaao
pit jar tuka jaaya, tr haMvau tugaolaao pit jaavacaak yaaogyaica Aasaa. haMvau tugaolaao pit jaavacaak
Anau$p AaiSalyyana maogaolao AaEayaaMtu TUMvao yavacaak jaaya. manauYyaalao p`omaaMtlyyamna mau> jaavanauM
maogaolao p`it Anaur> jaavanau raba. rajyaaMtlyaana h_par jaavanauM, ranaTI ihMsa` pSaUlaoM vanavaasaaMtu
BaTkcao ramaalao KMyacao gauNaaMk laagaUna tUM, ek maUK- s~I trona svat: &anaaI mhNNauM samajaUna, tagaolao
idSaona AakiYa-t jaayat Aasaa ?” ho trona pUNa- kaamaasa> jaavanauM AsaMbaw Aaina AsaMskRt
BaaSaa ]layat to raxasaana saItolaao hat jabardstIna Qarlaao Aina davvao hatana itgaolao kosa AaoDt
AapNyaalao puYpk ivamaanaaMtu itka basaaovanauM AaKaSaaMtu ]Dlaao.
Anapoixat rItIna ho trona AaGaat krnaUM ravaNaana AphrNa koilalaoM paoLaoovanauM saIta Gaabarila
Aaina ‘ho rama’ mhNNauM AaorDuvacaak laagaila. puNa ramaak tao Aavaaja AakaSaaMtlyaana Qat-ro vayar
AayakuvacaaMtu Aayalaao naa. ramaalao kDcaana p`itsaad Aaiyallao naaiSalyaana saItona laxmaNaalao
naaMvaana Avaaja idlaao puNa tao sauwaM AayakuvacaaMtu Aayalaao naa. dokUna ravaNaana itgaolaoM AphrNa
koilalao Aasaa mhNNauM samaacaar ramaak idvacaak itNaoM ranaavanaaMtlao vana vanasptIMMk, pSau pxaIMk
}ca AiSallao pva-taMk Aaina sakyalacao vhaMvaca gaaodavarI nadIk,,, sava- idSaoMtlao id@palak dovaaMk
p`aqa-naa koila.
ho trona tI AaorDt Aasatanaa itka qaMya jaTayaU igaQaaD pxaaIMlaao raja idsalaao. “pLya jaTayaU,
maogaoila dud-Saa! manaaMtlao papI Aaina kpTI ivacaarana hao duST raxasa, pitlao AnaupisqatIMtlao ek
Asahaya s~Ik baLjabarIna AphrNa krt Aasaa. ho inaSaacarak rabaaovanauM maogaolaao sauTkar kr
Aaina rama laxmaNaaMk hao samaacaar dI”. jaTaayau vaRw AaiSalyaana inaidlaao Aaina Avaaja AayakUna
jaagaao jaalaao. ravaNaana saItok AphrNa krcaoM paoLovanauM taNaoM to raxasa rajaak saaMgalaoM, “ravaNa,
puratna Qama- inayamaaMcaao palanakta- Aaina sa%ya vacana ]laaovacaao haMvau jaTayaU igaQaaD pxaIMlaao rajaa
Aasaa. Saas~ Aaina prMprok laagaUna ivavaahbaw AaiSallao ramaalao ho p%naIk ho trona AphrNa
krcaoM yaaogya nhMya. KMyacaao Qama-inaYz rajaa dusaro rajaalao p%naIlaoM hrNa k$ Saktalaao ? ek
rajaalao p%naIk dusaro rajaana rxaNa krcaoM hoMica ]icat Aaina Apoixat Aasata. dokUna prs~Ilao
AphrNa krnauM papacaoM pirNaama Gaovanaaka.
157
“jaaNato manauYyaana jaaNaUna baujaUna Asalao kaya- kr nhMya jaoM koilalyaana tao janaaMlao itrskr
AnauBavacao pDta. sa~IlaoM rxaNa pr manauYyaalao spSaa pasaUna krcaak jaaya,. rajyaacao rajaana
GaalanauM idilalao AadSa- Aaina yama-inayamaaMk laagaUna samaajaMtalaao sausaMkRt manauYya QanasaMcaya ikMvaa
kamaaopBaaoga krt Aasata. Qama-, kama Aaina Aqa- ho tIna puruYaaqa- iSaYTacaaracao dIpstMBa AasaUna
rajaalao Qama- ikMvaa AQama-, SauBa ikMvaa ASauBa AacarNaoMtlyaana vya> jaataica. pap svaBaavaacaao
AasalyaairyaI tUM raxasaaMlaao rajaa jaavanauM Aasaa. dokUna p`jaolaoM rxaNa krcaoM, hoM tugaolaoM kt-vya
jaavanauM Aasaa,. to kt-vya jar tUM pUNa- krcaao naa tr p`Snsao pDta kIM tuka rajaa trI kaoNao kolaMo
? jar rajaa kama vaasanaona ]nma<a Aasata Aaina to svaBaavaa pasaUna dUr AasacaoM taka Sa@ya naa
tr rajyaavayarcaao tagaolaao AaiQakar laaMba samaya pyMa-t iTkUna ]rcaao naa. jaonnaaM rama tugaolao
p`doSaaMtu Asata tonnaaM sauwaM tao pap kma- krnaa. puNa jaonnaaM tUM tugaolaicao rajyaaMtu Aasatanaa
tagaolao p`it tUM pap kma- ik%yaak krta ? SaUp-NaKok madt krtanaa Qama-inayamaaMcao ]llaMGana
janasqaanaaMtlao Kr raxasaana kolaoM Aaina taka naaSa javaaoM pDlaoM, taMtUt ramaaila ksaila caUk
AaiSaila, jaaka lagaUna tU tagaolao pi%na saItok AphrNa krt Aasaa ?
“dokUna saItok txaNa mau> kr. taMtUtica tugaolaO klyaaNa Aasaa . [nd`ana vaR<aasauraalaao naaSa
koilalao trona ramaak tugaolaao naaSa krcaak AvakaSa dIva naaka. jao trona kMbarok ivaSaarI sap-
baaMidlyaana gaLyaaMtu pDcaao gaLfasa dIsanaa, to trona saItolaoM AphrNa krtanaa maR%yaUna tugalao
gaLyaaMtu Gaailalaao fasa tuka inaiScat dIsanaa. ek vya>Ina ittlaoMica vajana ]calacaak jaaya
ijatlaoM vajana ]calacaoM taka Sa@ya Aasata.ittlaoMica Anna jaovacaak jaaya ijatlao Annasaovana
koilalyaana Aaraogya ibaGaD naasatanaa jaoivallao Anna pcata. KMyacaao manauYya jaaNaUna baajaUna Qama-
ikMvaa kIit- maoLcao ivaprIt kma- krnauM SarIrak kST sahna krta. haMvau janmaak yaovanauM saaz
sahsa` vasa- jaailaM Aaina pxaIMlao rajapd saaMBaaLnauM haMvao yaSa p`aPt koilalaoM Aasaa. AataM haMvau vaRw
jaailalaao Aasaa Aaina tUM AjaUna truNa Aaina hataMtu QanauYya baaNa GaovanauM puYpk ivamaanaaMtu baiSallaao
Aasaa . tiryaI haMvau saItok sahja GaovanauM vaccaak tuka idvacaao naa. raxasa raajaa ravaNa. maogaolao
baraobar yauw kr Aaina Kr raxasaana maR%%yaumauKaMtu piDllao trona yamasasadnaak vaccaak isaw
jaa. dO%ya danaavaalao Sa~u$pana Aaiyalaao rama tumaagaolao savaMa-laao naaSa krtalaao haMtUt maaka
kasalaaoyaI SaMka naa. jaao pyMa-t maogaolao jaIvaaMtu jaIva Aasaa, tao pyMMa-t haMvau tuka saItok AphrNa
krcaak idvacaao naa. raba ravaNaa, raba. pLya KMyacao trona haMvau tuka puYpk ivamaanaaMtlyaana
KoMcaUna sakyala GaalanauM maR%yau mauKaMtu ZklataM,M”.
ho trona jaTayaUna jaonnaaM ravaNaak Aavhana kolaoM Aaina ittlaoica ]%saahana ravaNa jaTayaUlao vayar
tuTUna pDlaao tonnaaM Bar AaYaaZ mhOnyaaMtlao pavasaLyaaMtu daona maoGa ekmaokaM baraobar AapTlao trona
idsalaoMo. hao saMGaYa- calat Aasatanaa saIta BaItIna puYpk ivamaanaaMtUica AkaoSa krt Aaina
daoLyaaMtlyaana AEau gaLyat basaila. vayaana vaRw AasalyaairyaI jaTayaUna ek truNa saOinakalao
trona ravaaNalao As~aaMcaao caUr caUr krnauM puYpk ivamaanaaMtlyaana sakayala AaoZlaoMo KrMo puNa svat:
158
vaRwavasqaoMtu AaiSalyaana yaaOvanaavasqaoMtlao ravaNaak tao jaast samaya JaUMja idvaU Saklaao naa. jaonnaaM
ravaNaana jaTayaUlao daoinna pMK SarIra pasaUna vaogaLo kolao tonnaaM jaTayaUlao sava- saamaqya- tagaolao
pMKaaMtu AaiSallyana tao Qat-rovayar Asahaya jaavanaMu kaosaLlaaoo, jao trona ek vhaoD pva-t vhaoD BaUkMp
Aayalao naMtr kaosaLnauM pDta. jaTayaU kaosaLnauM maR%yamauKaMtu piDllaoM paoLaovanaUM saIta pUNa- idgmaUZ
jaavanauM htaSa jaaila Aaina Ak`aoSa krt ramaak ]_oSaUna “ho ramaa turMt yaovanauM maaka ravaNaalao
hataMtlyaana mau> kr” mhNNauM hLhLtaila. ravaNaana tonnaaM saItolao kosa Qarnau itka AaoDt
Aaina Alagad ]calanauuM puYpk ivamaanaaMtu GaovanauM AakaSa maagaa-na laMkocao idSaona gaolaao.
ho trona ravaNaana vhrtanaa sava- vaaravarNa inaSabd jaalaMo jao trona caOtnya idvacaao idvasa saaoMpta
Aaina ra~Icaao BayaMkr AMQa:kar sava- idSaona psarta. puNa }Mca }Mca AakaaSaacao idSaona vaaZcaoM
vaRxa Aaina vaRxaavayalao dr ek paana vaayaMa-tu saLasaL Avaaja krnauM saaMgatalao ‘saIto BaIva naaka.
AaimaM tugaolaao samacaar raamaaka pavayataica’.ranaaMtlao dr ek pSau Aaina pxaI, ihMsa isaMh` Aaina
BayaMkr vaaGa sauwa p`kRtIcao, jagaacao Aaina Qamaa-cao ivaprIt krcaaMtu yaovacao kma- paoLoavanauM AapNyaalaao
saMtap vya> krt Aasatalao,.puNa AhMkaaraanaa Aaina kamavasanao madmast jaailalao ravaNalao
manaavay ksalaaouya pirNaama jaailalaao idsalaao naa. ho kaLaoKMtu sauwa iptamah ba`*maak dovatakaya-
pUNa- jaavacaak yaovaijalao kaya- GaDt Aasaa mhNNauM AaSaocaoM ikrNa idsalaMo. puNa saItok ho trona
javardstIna AphrNa koilalaoM paoLaovanauM dNDkaryaaMtu inavaasa krnaUuM AaiSallao ?YaI-saaQau puruYa
ASaaMt Aaina icaMitt jaalao Aaina toica xaNa ravaaNaalaao AMt samaya laagaIMica Aaiyalaao paoLovanauM
samaaQaana pavalao.
ramaalaao sahvaasa laaigaM naaiSalyaana ravaNaana saItok vhrtanaa tagaolao papI kR%yaak laagaUna
itgaolao mauK pUNa- trona maUULasakT tuTUna kaiDllao kmalafulaatrona baaivailla tiryaI AsaMskRt papI
ravaNaalao vaagaNaUkIna BaIvanauM gaaoMQaLoila manaisqatOMtu daoLyaaMtlyaana satt AEau vhaMvaica saIta kaLo
hstIlaoqatIMtu gaMDsqaLaavayar BaaMgaraacao AaBaraNa trona JaLktaila. tajao ]laT isatolao BaaMgara
trona JaJagacao SarIr Aaina vas~acao p`kaSaaMtu kUT kR%ya krnauM sauwaM ravaNa maa~ tojasvaI idsatalaao
jao trona saUyaa-lao tojaaMtu kaLo Zga JLktaica. jaSaoMMM jaSaoM saIta dNDakarNyaacao pasaUna dUr gaoila
tSaoM tSaoM itgaoila Avasqaa jaast koivalavaaiNa jaayat itgaolaoo SarIravayalao fUllaM gaLnauM pDilaM,
BaaMgaracao ABaUYaNa saZL jaailaM Aaina itgaolao gaLyaaMtlyaana maao%yaaMcaao har inasaTUna jamaInao vayar
pDlaao ho itgaolao QyaanaaMtu sauwaM AayalaoMM naa.
puNa maagaa-vayalaoo dr ek jana-janaavar, vana-vanaspit, pSau-pxaI, vana dovata, idSaoMtlao dova Aaina
AakaSaaMtlaao saUya- sauwaMM “naaist Qama-: kut: sa%yaM naaja-vaM naanauSaMsata | ya~ ramasya vaOdOhIM saItaM hrit ravaNa: |” - QamMa- naa tonnaaM sa%ya KMya AasatalaoM, dyaa naa tonnaaM kruNaa KMya Aasatila,
jaonnaaM saItok ravaNa Aphrt krt Aasata, mhNat du:Kana hLhLt Aaina toica xaNa ravaNa
AaPNyaalao duga-tIcaao maaga- AapUNaica calat Aasaa, mhNNauM paoLaovanauM samaaQaana Aaina AanaMidt jaayat
AaiSallao. puNa saIta maa~ ramaalaao sahvaasa Aaina laxmaNaaila madt naasatanaa baaivalao fulaa
159
trona ]dasa, saust idsat xaNaana xaNa jaSaoM kaMya du:KaMtlyaana saavaQa jaailalao baaGaINaI trona
cavataLnauM ravaNaak mhNaaila “tuka janaaMila lajjaa naasalyairyaI manaaica laaja kSaoM dIsanaa ?
tugalao kpTI vaR<aaIk laagaUnaica to maayaavaI hirNaacao $pana tUMvao maaka fsaaovanauM maogaolao pit
ramaak maogaolao pasaUna dUr kolaoMM. maaka mau> krcao Kaitr saMGaYa- krcao jaTayaUlao maR%yaUcao taoMDaMtu
pDcaak tUMica karNa Aasaa. ek Asahaya s~IlaoM AphrNa krcaoM hIna, naIca kma- krnauuM sauwa
tuka laaja dIsanaa. puNa maogaolao ptIlao naaMva samajalao naMtr tUM tagaolao baraobar yauw krnauM maaka
p`aPt k$M Sakcaao naa. tMU svat:cao SaaOya- Aaina saamaqyaa-caao AiBamaana Qart AasalyaairyaI jana
saamaanya tugaolao Aa%yaMt k`Ur Aina Qamaa-cao ivaprIt koilalaoM kma- paoLaovanauM tugaolao WoSa kolao iSavaaya
]rcao naaMica. tugaolaoo tqaakiqat SaaOya Aaina saamaqyaa-vayr iQa:@kar AasaUM. tugaolao GaRNaaspd kR%ya
paoLaovanau saMsaar tugaolao kuLaacaao sauwaM iQa:@kar kaolao iSavaaya ]rcao naaMica. jaonnaaM ho trona tUM
SaIGa` vacat Aasata tonnaaM kaoNa iktoM k$M Sakta ? ek xaNaBar raba Aaina tuka tugaolaao maR%yau
tugaolao mauKaar ]Baao AaiSallaao idsatalaao. karNa vhaoD saOnya GaovanauM AayalyaairyaI rama Aaina
laxmaNaalao hataMtlyaana tuka jaIvaMt prt vaccaoM Sa@ya jaavacaoM naa. maogaolaoM AphtNa jaailalaao
samaacaar Aa ayakllao MkIM rama txaNa yaovanauM tugaolaao naaSa krnauM maaka mau> krtalaao. duST
raxasaa, tugaolao gaLyaaMtu AataM maR%yaUcaao gaLafasa Ga+ jaayat AiSalyaana tUuka sauTkarao naa.
karNa SaIGa` tU vaOtrNaI nadI par krnauM yamaalao rajyaaMtu p`vaoSa krcaao Aasaa”.ho trona Ait
saMtapana ravaNaak ]_oSaUna ]laaovanauM qaklaoila saIta svat:lao pdraMtu taoMD inapaovanauM Ak`aoSa krcaak
laagaila. puNa ravaNaak ksailayaI dyaa Ayaila naa Aaina tao laMkocao idSaona vacat ]rlaao. ho trona
vacat Aasatanaa saItok qaaoDoo vaanar id`STIk pDlao. taMka paoLaovanauM tINao AapNyaalao SarIravayar
AaiSallao ]irllao BaaMgaracao AaBarNaM ek vas~aMtu baaMdUna ramaak saMdoSa QaaDnauM idvacao Apoxaona to
vaanaraMKlao idSaona ]Dyalao. qaaoDoica samaya naMtr ravaNa QanauYyaaMtlyaana sauiTlao baaNaa trona vaogaana
Anaok pva-t, daT rana Aaina ivastRt vhaMvacao nadI, pMpasaraovar, Aaina samaud` par krnauM laMkcao maagaa-
vayar Aayalaao,. ravaNaana saItok AphrNa krnauM AiyalaoM paLaovanauM samaudacaao rajaa varuNa stbQa
jaalaao Aaina samaud`aMtlao maasaLyaao BaItIna id`STI AaD jaalao. caarI idSaocao id@palaaMina manaaMtlao
manaaMtu ]d\gaar kaDlao “ravaNaalaao Amt samaya AataM Aayalaao !”
saaxaat\ maR%yaUcao $paMtu Aiyallao saItok Gaovanau A&anaacao AMQa:karana pUNa- kvaTaLUna Gaoitllao
ravaNaana AapNyaalao sausajja, sava- AlaMkar Aaina vaOBavaana SaaoBacao laMkocao rajaQaanaIMtu p`vaoSa kolaao.
tdnaMtr saItolao bayar laxya dvarnauM yaaogya rxaNa ktcao Kaitr AapNyaalao savaMa-tu EaoYz, ktu-%vavaana
Aaina Kasa AMgarxakaMk AapaovanauM, saItok [cConausaar jaaya to vas~laMkar AaBarNa Aaina AaBaUYaNa
idvaica vyavasqaa krnauM tI kaoNaaMlaoyaI id`STIk pD nhMya mhNNauM AadoSa idlaao. jaao kaoNa itgaola
kDona Anauicat Sabd p`yaaoga krta ikMvaa Ayaaogya vyavahar krta tao kDk iSaxaok pa~ Asatalaao
mhNNauM caotavaiNa idila.to trona Aa&a dIvanau ravaNaana AapNyaalao saaya- Aaina samaQyaa-vaya kaOtuk
krnauM Gaot AapNyaalao raja mahlaaMtu p`vaoSa kolaao.
160
naMtr AapNyaak maoiLlao varp`saadaana baoBaana jaailalao ravaNaana AapNyaalao Aaz Sai>SaalaI
saonaaptIMk AapaovanauM Aa&a koila “sava- Sas~as~ GaovanauM txaNa Kr raxasa rajaalao janasqaanaak
vacaUna qaMya tumagaolao vaastu sqaaipt kra. pUNa- vaOBavaana naaMdt AiSallaoM toM rajya sava- trona
]Qvasqa jaailalaoM paoLaovanauM magaolaao saMtap tIxNa jaailalaao AasaUna to pirisqatIk karNaIBaUt
jaailalao ramaalao p`it maogaolaao WoSa Ga+ jaailalaao Aasaa. jaao pyMa-t rama naaSa jaavacaao naa tao pyMa-t
,aaka naIMd yaovaica naa. dokUna ramaalao ivaSaya sava- maaihit magaolao Kaitr turM p`aPt ktnauM
Gaovacaak jaaya. sava- idSaona gauPcaraMk QaaDanauM tagaolaao SaaoQa Gaovacaak jaaya. maaka tumagaolaoM SaaOya-
pyalao pasaUna pLiyalyaana tumagaolao samaQyaacaoM Aaina kt0%vaaica jaaNa maaka Aasaa. dokUna tumakaM
ho mah%vaacao kayaa- Kaitr inavaD koilila Aasaa”. ho trona AapulakIna saaMigallao ravaNaalao Sabdana
]%saaiht jaavanauM janasqaanaak p`vaasa krcaak isaw jaalao.
00000
AQy a a y a 6
AapNyaalao Aaz Saur saonaaptIMk janasqaanaak QaaiDlao naMtr ApNyaalao kaya- AataM samaQaanaana
isaiwIk vatalao mhLLoo A&anaak laagaUna tIva` kamavaasanaona ivaYayaaMQa jaailalao ravaNaana saItok
saurixat davairlao mahalaaMtu p`vaoSa kolaao. puNa svat:cao pMgaDacao p`aNaIMpasaUna gaoilalyaana gaaoMQaLolao
hirNaa trona kaLjaIna d:K krt AaiSallao saItok paoLaovanauM ravaNaak AaScaya- jaalaoM.jaonnaaM tao
itgaolao laagaIM gaolaao tonnaaM AapNyaalaoM iSar sakyala krnauM mayaa-da rKUna tI basaila. puNa ravaNaana
to ivaSaya nadr AaD krnauM AapNyaalao BaaMgar, vaja`-vaOZuyaa-na SaaoBacao vaOBavaSaalaI rajamahla daKyat
mhLLoM, “vaRw, caorDUMva Aaina inaSaacaraMk saaoDlyaar haMvau maogaolao rajyaaMtlao dsa sahsa` BayaMkr sauQaRZ
Aaina Sai>SaalaI raxasaaMlaao rajaa jaavanauM Aasaa. tU maogaolao jaIvaa poxaa jaast ip`ya jaavanauM
AaiSlyaana hMo rajya Aaina rajyaaMtlao samast eoSvaya- tugaolao carNaaMtu haMvau samap-Na koilalaoM Aasaa.
maaka pit mhNNauM svaIkarnauM maogaolao sava- sauMdr s~IyaaMlao vayar tUM rajya kr. maogaolaao p`stava
svaIkar naasaatanaa Anya ivaYayaaMcao vyaqa- ivacaar krcaoM hoM maUK- manauYyaalao laxaNa jaavanauM Aasata.
dokUna tugaolao p`omaaMtu AaiSallao maogaolao p`it Aasqaa daKaovacaoMica tugaolao ihtacaoM AsatalaoM. laMka WIp
Satyaaojanaocao ivastaracaao p`doSa AasaUna sava- idSaona samaud AaiSalyaana [nd`ak sauwaM Aak`maNa
krcaoM Sa@ya naa. maogaolao SaaOya Aaina samaqyaa-k ivaraoQa k$M Sakcaao Asalaao ?YaI, yaxa, ganQava-
ikMvaa dovalaaokaMtu kaoiNayaI naaMica.tonnaa ya:kiScat\ manauYya jaatIMtu janmaak yaovanauM rajyaaMtlyaana
vanavaasaak QaaZcaaMtu Aiyalaao dIna Aaina Alp tojaacaao rama iktoM k$M Saktalaao ? dokUna
tugaolaao pit mhNNauM maakaica maanya krnauM tugaolao yaaOvanaacao idvasa sauKaMtu Gaala.
“tUvaoM ramaak prt paoLaovacaI AaSaa manaaMtlyaana samaUL kaDnauM saaoD. ho p`doSaMatu yaovacaao ivacaar
taka manaaMtu sauwaM krcaoM Sa@ya naa. jao trona vhaoD vaadLak AakaSaaMtu baaMdcao ikMvaa BagaBagacao
]jyaak hatana QarcaoM Sa@ya naa to trona maogaolao kDcaana tuka Sa>Ina vhrcaao tsalaao koiNaMyaI
161
tIna laaokaMtu naa. dokUna sava- ivasarnauM laMkovayar rajya kr. maogalaao p`stava jar tUMvao svaIkarlaoM
tr ivaSvaaMtlao sava- caotna Acaotna jana-janaaMvar, dova-danava yaxa-raxasa tugaolaoo AaQaIna jaavanauM
Aasataalao. Sauw piva~ jalaana snaana krnau, sauvaasaacao saugaMQa vaaprnauM, fulaaMcaao AlaMkar Aaina
BaaMgar, vaja`vaOZuyaa-cao AlaMkarana ivaBaUiYat jaavanauM, tMU vanavaasaaMtlaao sava- Eama Aaina koilalao sava- pap
ivasarnauM svaga- sauK AnauBavataila. kubaoralao kDcaana p`aPt koilalao puYpk ivamaanaaMtu Aakasamaagaa-
ivahar krtailaM”.
jaonnaa ravaNa ho trona ]layatalaao tonnaa saIta taoMD pdraana JaaMkt AainaAapNyaaila mayaa-da
saaMBaaLt AEaUMk vhavacaak vaaT krnauM dIt AaiSaillsa. puNa racaNaana itgaolao Avasqaocao dula-xya
krnauM mhLLoM, “purao hoM laajacaoM AataM. jaao AaimMa krcao Aasaaica tao raxacaI ivavaah &anaI janaaMk
maanya Aasaa. maogaolao vayar dyaa daKya.haMvau tuka SarNa Aasaa. haMvao p`omaana ]laiyalao Sabd
inarqa-k jaavacaak dIvanaaka. ravaNa kaoNaaMkyaI iSar vaakUna namaskr konnaaMyaI krnaa hoM jagaaMtu
p`isaw Aasaa”. ho trona saaMgalao naMtr ravaNaak idsalao kIM tao ijaMklaao. puNa du:Kana ~st
jaalyaairyaI BaIt naasataanaa saItona ravaNaak p`%yau<ar idt mhLLoM “raja dSarqa vacanaaMtu saotU
trona Acala AasaUna tagaolao [-xvaakU kuLaMtu janma Gaoitllaao rama, tagaolaao pu~ tagaolao trona tIna
laaokaMtu p`isaw AasaUna maogaolaao tao dOvat Aasaa. jar maogaolao vayar Sa>Icaao p`yaaoga tUMvao kolaao tr
tao Aaina tagaolaao Baava lxmaNa krnauM tugaolaao vaQa kolao iSavaaya maaOna Aasacao naaMica. taMgaolao maUKar
tugaolao BayaMkr idsacao sava- SaUr raxasaI AMgarxak maR%yaumauKMatu pDtalao,.
“saur ikMvaa AsauraMlao hataMtlyaana tugaolao marNa saaQya naasalyaairyaI ramaalao hataMtlyaana tuka
marNa yaovacao ASa@ya naa Aaina taoica tugaolao ]irlao AyauYyaak AKorcaao pUNa-ivarama idtalaao.
samajaUna Gao kIM tugaolao saamaqyaa-caao Aaina AyauYyaacaao AMt samaya Aaiyallaao Aasaa. vaOBavaacaao naaSa
jaailalyaana laMka ivaQavao trona Anaaqa jaataila. maaka maogalaoo pit pasaUna vaogaLoM krnauM tugaolaoM
papkma- tuka saUK idvacaoM naa. taMgaolao Asaamaanya SaaOyaak laagaUna tao dMNDkarNtatu inaBa-ya
Aaina inaiScaMt Aasaa. jao trona Sas~ao> yama inayamaanausar koilalaao ya& caMDalaak laagaUna ApUNa-
jaavacao naa to trona Sas~ao> yama inayamaanausar jaailalaao ivavaah Aksmaat\ ivaBa> jaavacaao naa.
haMuvau Sas~ao> yama inayamaanausar ivavaaiht jaailaila ramaaila pi%na AasaUna Qama- inayamaanasaar vaagat
AaiSalyaana tuka maogaola vayar Sa>Ina hat GaalacaoM Sa@ya jaavacaoM naa.tUM tugaolao [cCocao Anausaar
maogaolaoM SarIr baMQanaaMtu dva$M Sakta, naaSa sauwaM k$M Sakta. puNa maogaolao SarIr ikMvaa jaIvaa
vayar maogaolaao AiQakar naa karNa to ek naa ek idvasa maaka saaoDcaoMica pDta. puNa jaao pyMa-t
maogaolao jaIvaaMtu jaIva Asaa tao pyMa-t svat: haMvau tuka p`aPt jaavacaoM naa”.
ho trona saMtapana ]layalao naMtr saItona jaast kaMyaI ]layat naasatanaa maaOna basaila. saItolao
to Sabd AyakUna ravaNaak A%yaMt saMtap Aayalaao Aaina taNaoM inaBaI-D jaavanauM saItok QamakI
idvacaak saurvaat koila “AataM Aayak maogaolao Sabd. haMvau tuka baara mhOnyaaica AvakaSa dIt
Aasaa. to AMtraLaaMtu jar tUM maaka SarNa Aayaila naa tr maogaolaao ranapI tugaolao tukDo tukDo
162
krnauM maaka jaovaNa idtalaao”. ho trona k`a`oiQat jaavanauM ravaNaana raxasaI AMgarxakaMk AadoSa idlaao,
“GaovanauM vacaaica ho gaiva-ST s~Ik Aaina ASaaok vanaaMtu vacaUna itgaolao vayar sava- baajaUna sa#t
doKroK dvara. ranaTI hstIk tabyaaMtu haiDllao trona itka fulasaavanauM, iBaDsaavanauM, samajaavanauM
itgaolaoM mana maogaolao p`it Anaur> jaavacao tSaoM itgaolaoM manaaMtu ivaSvaasa inamaa-Na krcaak jaaya”.
ho trona ravaNaaila Aa7a jaalao naMtr to raxasa AMgarxakaMina Anaok rMga rMgaacao fulaM-flaaMina,
tr trocao pxaI-janaaMvaraMina SaoBacao to ASaaokvanaaMtu saItok vholaoM.puNa Gaaor du:KaaMtu AaiSallao
saItok to ASaaok vanaaMtlao KMyacaoiya fulaM-flaM, pxaI-janaaMvarM, vastu ikMva vaastu AakiSa-t k$M
Saklao naaMica. hirNa vaaGaalao taoMDaMtu piDllao trona raxasaaMlao sahvaasaaMtu tI BaItIna Aaina
kaLajaIna manaaMtu SaaMit ikMvaa kaLjaaMtu samaaQaana naasatanaa ~st AaiSailla. to raxasaaMlao
BayaMkr $paana Aaina kk-Sa Aavaajaana itgaolaoM mana Asvasqa Aaina inad`a pUNa- trona naaSa
jaailaila. ramaalao sahvaasa Aaina laxmaaNaaila saovaoica prt prt yaad yaovanauM itgaolaMo jaIvana jaIvacao
itka kzINa jaailalaoM.
ho trona ASaaokvanaaMtu saItoona ~asa BaaogacaoM paoLaovanauM p`jaapit ba`*maana dovaaiddova [ndak
mhLLoM, “tIna laaokaMcao klyaaNa Aaina raxaasaaMlao ivanaaSa jaavacao Kaitr ravaNaana saItok laMkotuu
vholaoM toM ek id`STIna yaaogya jaavanauM Aasaa. tI pitva`ta AasaUna ramaalao ivaSaya pUNa- trona Anaur>
Aasaa. puNa saauKaMtu vaiZllao itka ramaalaoM dSa-na jaayanaa, tajao ivaprIt to BayaMkr raxaasaaMlao dSa-
na ina%ya inarMtr jaayat Aasata. lMaka saagaracao madoM WIpaMtu sqaaiyak AaiSlyaana rama qaMya kSao
yaovaU Saktalaao mhNauM kaLjaIna tI satt Asvasqa Aasataila. jar tINao jaovaNa Gaot naasatanaa
jaast samaya ]paSaI ]rila tr tI inaiScat jaIvaMt ]rica naa. jar tI maR%yaumauKaaMtu pDila tr
dovaaMila manaiYaa Aaina dovatakaya- ApUNa-ica ]rtalaoM”.
p`jaapit ba`*maana Aa&a idilalao trona [ndana inad`adovaIlao sayat ravaNaalao laMkoMtu kaoNaaMlaoyaI
nadrok pDt naasatanaa gauPt rItIna p`vaoSa kolaao. inad`adovaIna [ndalao Aa&onausaar sava- raxasa
AMgarxakaMk inad`avasqaoMtu GaatlaoM. sava- raxasa gaaZ inadlao kIM [nd`dova saItolao samaxa vacaUna
mhLLoM, “haMvau dovaaMlaao rajaa [nd` AasaUna ramaalao kaya- yaSasvaI jaavacao Kaitr p`jaapit ba`*maalao
AAdoSaanausaar tuka madt krcaak AaiyalaaoM Aasaa. Aamagaolao madtIna rama samaud` par krnauM
tuka saaoDaovacaak saOnya GaovanauM yaotalaao. tugaolaoM SauBa klyaNa AasatalaoM dokuna tUM du:K krnaaka.
haMvaoMica maogaolao maayaa sa>Ina ho savaMak- inad`avasqaomtu GaailalaoM Aasaa. ya&aMtu idvacaaMtu yaaogya AsalaMo
hiva$pacaoM hoM Anna GaovanauM haMvau AaiyalaaoM Aasaa. jar tUM hMo Anna BaxaNa krtaila M tr tuka
konnaaMyaIM BaUk ikMvaa %hana sataovaica naa”. puNa saItok [nd`alao SabdaMtu ivaSvaasa basalaao naa Aaina
itNao [nd`ak spST saaMgalaoM, “tUM dovaaiddova [nd` Aasatalaao mhNNauM haMvau kiSaM ivaSvaasa dva$M ?
rama Aaina laxmaNaalao sahvaasaaMtu dOvaI laxaNaM haMvao pLiyalyaaMica. jar tUM dovaond` Aasaa tr tI
laxaNa maaka daKya”. saItolao vaInaMtI maanya krnauM [nd`ana tIM laxaNa daKyailaM, tagaolao paaya
163
jamaIna spSa- krnaaiSaillao ikMvaa daoLo ]GaD JaaMk krnaaiSallao,. tagaolao vas~ QaULIna spSa-
jaailalao naaiSallao ikMvaa SaarIravayalao fullaM baaivailaM naaiSaillaM.
[md`ana daKiyalao dOvaI laxaNaaMna samaaQaana jaavanauM saItona [nd`ak ivacarlaoM, “rama Aaina laxmaNa
sauK$p Aasaaica hoM maaka pyalaoMica AayakuvacaaMtu AaiyalaoM Aasaa. maogaolaao SvaSaur rajaa dSarqa
Aaina ipta rajaa janakana saaMigallao trona tUM maka idsat Aasaa,. tugaoloa AadoSaanausaar Aaina
rGaukuLacao vaRwI Kaaitr tUMvaoM idilalao Anna haMvau svaIkar krtaM. maogaolaao pit rama Aaina dIr
laxmaNa jaIvaMt Aasalyaair taMgaolao saaO#ya icaMtUna Aaina taMgaolao samaaQaanaa Kaitr haMvau hoM Anna
p`aSana krtaM”.naMtr pyalao ramaak Aaina naMtr laxmaNaak Annaacaao Gaasa manaaMtlao manaaMtu Ap-Na
krnauM dovaond`ana idilalaoM Anna KallaoM . Anna p`aSana koilalyaana saItolao taoMDavayar toja prt
AaiyalaoM [aoLaovanauM [nd`ak samaaQaana jaalaaoo Aaina itka saidcCa dIvanauM inada`dovaI sayat [nd`dova
prt dovaaMlao dovata kaya- pUNa- krcaak svagaa-laaokacao idSaona gaolaao.
jaonnaa saItolao AphrNa krnau vhrtanaa Aaxaop Gaoitllao jaTayau pxaIk saMGaYa- krnauM ravaNaana
taka jaIva saaoDcao AvasqaoMtu saaoDlaoM tonnaaM dUr dNDkarNyaaMtu hirNaIao $paMtu AaiSallao marIicalaao
jaIva GaovanauM rama prt AapNyaalao pNa-kuTIcao idSaona vacat AaiSallaao. puNa maaga-k`maNa krtanaa
taka kaol(ana }Mca maana krnauM AaorDcao ApSakUna idSTIk pDlaao. to ApSakUnaak laagaUna
ramaalaoM mana Asvasqa jaavanauM taNaoM manaaMtlao manaaMtu ivacaar krt, “marIicana martanaa ‘ho saIto ho
laxmaNa’ mhNNauM ikMcaaiLalao Sabd AayakUna laxmaNa saItook eklaokica saaoDnauM yaovacaao trnaa ?”
saItk ksaila trI Aap<aI yaot mhNNauuM kaLjaIna tao SaIGa` pavalaM GaalanauM calacaak laagalaao.
to trona ivaacaaraMtu Aasatanaa taka dUr laxmaaNa AapNyaalao idSaona yaovacaoM paoLaovanauM tagaoila
kaLjaI AjaUna vaaDila. laxmaNa laagaI Aayalao naMtr Asvasqa Aaina qaaoDo p``maaNaana saMtap daKyat
ramaana taka ivacarlaoM “saaMga laxmaNa, saIta jaIvaMt Aasaa kIM naa ? tuka idilaila javaabadarI
ivasarnauM tUM itka narBaxak raxasaaMlao laagaIM saaoDnaMU Aiyalaao naamaUM ? tI inaYpap, papiBa$, kaomala
s~I maogaolao AnaupisqatIna A%yaMt du:KI Aasataila.to raxasana ‘ho saIto ho laxmaNa’ mhNNauM
AaoriDllaoM Sabd AayakUna kdaicat\ tugaolao manaaMtu sauwaM kaLjaI jaagaIM jaailaila Aasataila. maogaolao
Avaajaa trona taNao AaoriDlyaana saIta sauwaM icaMtoMtu AasaUna tINaoM tuka QaaDnauM idilalaMo AasatalaoM.
trI sauwaM tUMvao saItok to ArNyaaMtu eklaoica saaODnauM Gaaor caUk koilaila Aasaa, jaaka laagaUna
raxasaaMk Aamaka ~asa idvacaak ek Avasar p`aPt jaailalaao Aasaa., Kr raxasaak Aaima h%yaa
koilalyaana to saUD Gaovacaak AataM pyMa-t saItok maarnauM kaiDlla\oM sauwaM M ]rt. haMvau pUNa- trona
gaaoMQaLlaolao manaisqatIMtu Aasaa. AataM haMvau iktoM k$M ? , maaka idsata ek vhaoD saMkT maogaolao
vayar AaiyalaoM Aasaa,”.
ho trona ivacaar krt rama SaIGa` pNa-kuTIk pavacaak Baayar sartanaa Anapoixat Aaiyalao ho
saMkTana Aaina AapNyaak idilalao javabadarI saaMBaiLaila naa mhNNauM laxmaNalao mana pUNa- trona
164
htaSa jaalaoM. maaga-k`maNa krtanaa Asvasqa jaailalao ramaana lxaMNaak ivacaarlao “jaonnaaM itNaMo
saUK$p Aasaica javaabadarI tuka idilaila Aasataanaa tMU ik%yaak itka eklaoica saaoDnauM Aayalaao
? dokUna maogaola manaaMtu saMSaya Aaina kaLjaI inamaa-Na jaailaila Aasaa. maogaolaao davvaaoo daoLao
fDfDcaak Aaina CaatI QaDQaDcaak laagalyaa. ramaana ho Sabd AayakUna laxmaNa AjaUna jaast
du:KI jaavanauM ramaak mhaNaalaao, “haMvao manaapasaUna saItok qaMya eklaoica saaoDnauM Aayalaao naa. saItona
Ait tIxNa SabdaMcaao ]pyaaoga koilalyaana haMga yaovacaoM pDlaoM.jaonnaa ‘hoo saIto, ho laxmaNa’ mhNNau
tugaolao AvaajaMtu vhaoDana AaorDlaolao Sabd saItona Aayaklao tonnaaM tINaoM BaIvanauM txaNa tuka madt
krcaak vaca mhNNauM prt prt koilalao Aaga`hak laagaUna maaka yaovacaoMica pDlaoM.haMvao itka saaMgalao
kIM to raxasaak laagaUna tugaolao manaaMtu ikMicat sauwa Baya AasacaoM naa. dokUna tINaoM inaiScaMt
Aasacaak jaya.tao Avaaja tugaolaao nhMya, kaoiNatraI Anya puruYaalao Aasaa. jaao rama dovaaMk sauwaM
rxaNa k$M Sakta tao AapNyaalao svat:k rxaMna k$M Sakcaao naaMvao ? vaastvaaMtu ramaalao
Avaajaatrona Avaaja vaaprnauM to raxasaanaica AaoriDllaoM AasataalaoM.dokUna tINaoM ksailayaI icaMta
krica nhMya. karNa ramaak prajaya krcaao kaoiNaMyaI ho tIna laaokaMtu janmaak Aaiyalao naaMica
ikMvaa janmaak yaovacao Aasaaica. ramaalao vayar ivajaya p`aPt krcaMo dovaond`ak sauWa Sa@ya jaavacaoM
naa. puNa saIta maogaolao ]~ana samaaQaana pavaila naa. tajao ]laT rDt rDt itNaoM mhLLoM kI
Bartana saaMigallao trona tugaolao ivaruw kT rcaaovanauM tugaolaao ivanaaSa jaalao naMtr itka p`aPt krcaao
papI ivacaar maogaolao manaaMtu haMvao koilalaao Aasaa. haMvau tugaolaao AdRYT Sa~u AasaUna itkaa p`aPt krcao
Kaitrica tumagaloao baraobar AaiyalaaoM Aasaa, dokUna tugaolaao Avaaja AayakUna sauwaM haMvau vacanaa mhNNauM
Aaraop kolaao.maaka jaast Aaraop AayakuvaoM shna jaailalao naaiSalyaana tugaolaao SaaoQa Gaovacaak haMvau
AaiyalaaoM Aasaa”.
ramaana laxmaNaana saaMigallaoM SaaMt ica<aana AayajUna taka saaMgalao “trI sauwaM itka baraobar
GaovanauM yaot naasaatanaa itka qaMya eklaoMica saaoDnau yaovanauM tUMvaoM Gaaor caUk koilaila Aasaa. karNa
saIta id`STIcao AaD AaiSalyaana maogaolao manaaMtu tI saurixat Aasaavao, itka raxasaaMina BaxaNa kolao
naMamaU mhNNauM Anaok ASauBa ivacaar yaovanauM manaaMtu saMSayaacaao kIDao huLhuLt Aasaa. laxmaNa,
saItona SarIraMtu sajaIva Aasaa mhNNauM paoLavaica AaSaa naaka Aasatailavao ? kaolho ivaica~
Avaajaana AaorDcao paoLaovanauM hirNaaMcaao samaUh idSaaBaUla jaailalao trona saIta Asaurixat AasatailavaoM
mhNNauM mana icaMitt Aasaa, . jao raxasaana hirNaalaoM $p GaovanauM maaka dur dUr QaaMvaDayalaoM, to
raxasaana AapNyaalao KrMo $p jaIva saaoDtanaaica daKyalaoM.maogaolao davaao daoLao fDfDcaaoM paoLaovanauM
haMvau Asvasqa jaailalaao Aasaa. tI pNa-kUTIMtu naa ikMvaa tI jaIvaMt naa ikMvaa itka kaoNaotrI
AphrNa kaoilalao ]rt mhNNaum maaka mana saaMgata”.
xaNaana xaNa jaast du:KI Aaina ]dasaIna jaayat ramaana laxmaNaak prt prt ivacaart
AAiSallaaoo, “maogaolao pavalaaM vayar pavaUla dvarnaU dNDkarNyaaMtuu Aaiyaila saIta AataM KMya
AasatalaI ? yauvarajapd naakaarlao naMtr maogaolao Kaitr maogaolao maagaSaIM saavaLI trona vanavaasa
Baaogacaak Aaiyaila tI saIta KMya Aasataila ? jao saItolao iSavaaya maaka ek xaNa sauwaM jaIvaMt
165
Aasaica [cCa naa, tI saIta, maogaoila sahcaairNaI KMya Aasataaila ? jao saItolao iSavaaya sava-
pRiqavaIcaoM AiQap%ya tr saaoD, maaka svagaa-cao AiQap%ya sauwaM naaka, tI saIta KMya Aasaa\taila ?
[tlaIica AaSaa krtaM kIM vanavaasa saaoMplao naMtr maogao\lao jaIvanaaMtu paokLI inaamaa-Na jaavaica naa.
maaka idsata kIM kaOssalyaok inaiScat AnaMd jaatalaao jar haMvau saItolao du:Kana vanavaasaa/Mtu
Aasataanaa maR%yau mauKaMtu pDtalaaoM ! magaoolao Aavaya kaOsalyaok kOkoyaIlao mauKar hat jaaoDnauM ]Bao
rabacaoM pDtalaoMvao ! saIta jar maR%yau mauKMtu pDlyaa tr haMvau inaiScat jaIvaMt Aasacaao naa. pNa-
kUTIk pavalao tonnaaM saItona magaolao laagaI hasaUna ]layaila naa, tr haMva\\u inaiScat naaSa jaatalaao.
“saaMga laxmaNa ! saIta jaIvaMt Aasaa kIM tUvao rxaNa koilalao naaiSalyaana itka raxasaaMina
KalloMa ! konnaaMyaI vaogaLI jaailaila naaiSailla tI, maogaolao pasaUna dUr jaailalyaana du:KI
Aasataila. jaonnaaM tao raxasaM ‘ho laxmaNa’ mhNNauM AaorDlaao tonnaaM tUMM kaLjaIna ~st jaailalaao
Aasatalaao. tUMvao txaNa Aaiyalao poLaaovanauM maaka idsata kIM kdaicat\ maogaolao Avaajaa trona Avaaja
AayakUna saIta sauwaM inaiScat Gaabarlaoila Aasataila. puNa saItok qaMya eklyaakica saaoDnauM tuvaoM
AaiyalaoM, hI tugaolao kDcaana jaailalaI vhaoD caUk Aasaa. Kr raxasaalao maR%yaUk laagaUna sava-
raxasa Aamagaolao ivaSaya cavataiLlao Aasaaica. dokUna saItoila h%yaa koilaila Aasataila. haya !
maaka hoM du:K sahna jaavacaoM naa. AataM haMvau iktoM k$M ? saIta saMkTaMtu Aasaa hoM tr inaiScat
Aasaa”.ho trona ramaana ivalaap krcaoM paoLaovanauM laxmaNaa ApraQaI trona ksalaoMyaI ]laya naasataana
du:KI taoD krnauM laaMba Svaasa saaoDt maaOna ]rlaao. tdnaMtr qaaoDoica xaNa naMtr to pNakUTIk
pavalao puNa SaaoQa GaotlyaairyaI saIta taMka qaMyaI idsaila naa.
ramaana manaatalao manaaMtu samaaQaana krnauM Gaot ivacaar kolaao, “kdaicat saIta fla-fula vaoMcacaak
ikMvaa nadItIrair ]dak haDcaak gaoilaila Aasataila ikMvaa raxasaaMina KaillalaoMo ikMvaa AphrNa
koilalaoMo AasatalaoM. tI jaIvaMt naasatanaa maR%yaumauKaMtu piDila Aasataila.ramaalao manaaMtu Asalao
Anaok AsaMbaw ivacaar yaot AasaUna tao saItolao ivarhana AaSaa saaoDt naasatanaa saIta inaiScat
id`STIk pDtaila mhLLo inaYza Aaina Eawona ek jaagyaavayalyaana dusaro jaagyaar, jana-janaavaraMk,
pSa-pxaIMk, vana vanasptIMk JaaD, nadI-pva-taMk ‘saItok pLyalyaaMvao’ mhNNauM prt prt ivacaart
BaimaYT jaailalao trona BaNaBaNa BaTkcaak laagalaao. AKorIk jaonnaa sava- idSaona saaodUna sauwaM
saIta KMiyayaI maoiLila naa tonnaaM ramaana lxmaNaalao baraobar basaUna ivacaar krcaak laagalaao, “ saIta
KMiya gaoilaila Aasataila ? ho p`doSaaMtlyaana tI KMyacao navaIna p`doSaak gaoilaila Aasataaila ?
kaoNao itka AphrNa ikMvaa BaxaNa koilalao AasatalaoM ? ApSakUnaacao icanh maogaolao mauKar idsat
Aasataica. saIta prt idatailamaUM ? saIta jaIvaMt Asaa ikM naa mhNNauM maogaolao manaaMtu duivaQaa
saMdoh Aasaa !”.
ramaana hao trona ivaSaad krcaoM paoLaovanauM laxmaNaalaoM manaaMtu du:K AasalyaairyaI inayaM~Na dvarnauM
Baayalyaana SaaMt svaraMtu ramaak samaaQaana dIt mhNaalaao “ho ramaa ! tUM Qamaa- pasaUna ivacailat
kdaip jaavanaoM nhMya. manaaMtalaao saMSaya Aaina kaLjaaMtila kaLjaI pUNa-trona %yaaga kr. ho pva-
166
tEauMKlaaMtu Anaok gauha Aasaaica Aaina saItona fullaM vaoMcatanaa AsaavaQa jaavanauM idSaocao Baana
naaiSallyaana ek gauhoMtu saurixat Aarama krt Aasataila ikMMvaa jaaNaUna baujaUna AamakaM
iBaDsaavacaak inapUna baiSailla Aasataila. dokUna du:K krt naasataanaa ho Gaaor gahna ArNyaaMtu
itgaolaao SaaoQau GaovacaoM hoMica jaast Eaoyaskr AasatalaoM. laxmaNaana saaMigallao ]~ana ramaalao
du:Kavayar qaaoDao pirNaama jaavanauM tao SaaMt jaalaao. tdnaMtr to daoggaaMina dNDkarNyaacaao kaopyaa-na
kaoprao SaaoQalaao. puNa saItolaao saugaava KMiyayaI laagalaao naa. vanavaasaacao caaOda vasa- saaoMpUna saIto
iSavaaya AayaaoQyaok prt gaolyaar na kovala rajaa janak Aina maata kaOsalyaa tr AyaaoQyaocao
samast p`jaa Aaina jana saamaanya taka daoSaI zryatalao mhNNauM p`jaajana va%sala ramaak saai%vak
BaItI satyataila. manaaMtu Asalao Anaok Aaina ekmaokaMk ivaprIt ivacaar manaaMtu yaovanauM ramaalao
mana jaSaoM kaMya laaoMbakLt AaiSallaoM. Aaina saItolao sahvaasaa iSavaya svaga- sauK sauwaM xaud`
maanacao ramaana saItolao AnaupisqatMtu AyaaoQyaoMtu konnaaMyaI prt pavaUna dvarcaoM naa Aaina laxmaNaana
eklaaoica vacaUna Bartalao rjyaaMtu AyaaoQyaocao Aaina p`jajanaaMica saovaa krcaoM mhNNauM Aaga`h QarcaoM
mhNNauM ramaana M manaaMtlao manaaMtu inaQaa-r kolaao.
t%pScaat\ ek pdoSaaMtlyaana dusaro p`doSaaMtu idvasa ra~ ifrt ifrt jana-janaavaraMk, pSau-
pxaIMk, vana-vanasptIMk, nadI-pva-taMk ivacaart, kaoNaaMlao kDcaanayaI samaaQaanaacao ]<ar maoLt naasatanaa
rama laxmaNa BaNa BaNa BaTktalao. AKorIk rama laxmaNak mhNaalaao, “maaka Aata Kai~
jaailaila Aasaa kIM raxasaaMina saItok hoica sqaL haDnauM Kaillalao AasatalaoM. pLya, r%na vaja`
Aaina maaotIna sajaiyalaao ek vhaoD QanauYya haMgaa maaoDUna piDlaao idsata. tao QanauYya rqa kaoNaMlaao
Aasatalaao ? raxasaaMlaao ikMvaa dovaaMlaao Aasataalaavao ? ho jaagyaavayar ivastarana piDllao baaNa
kdaicat\ saMGaYa- jaailalaao p`saMga isaw krta”. ho trona tk- ivatk- krt Aasatanaa ramaak
Aksmaat\ Aaina Anapoixat rItIna ek BaaMgaracao AaBarNaacaao tukDao idsalaao. tao tukaDao ]calanauM
taNao laxmaNaak daKyat mhLLoM, “pLya laxmaNa, saItolao AaBarNaacaao ek tukDao, psairlao fullaM
Aaina r>acao AvaSaoYa. ho sava- ekica isaw krtaica kIM saItok itgaaolaao Qama- vaaMcaaovacaoM Sa@ya
jaalaoM naa. jaonnaaM ho trona saItolaoM AphrNa sahja jaavaUM Sakta tonnaaM ho Qat-roovayalaao KMyacaao
manauYya saItok SaaoQacaaMtu maaka madt k$M Saktalaao ? ikMbahunaa iSavaalaoMM saamaqya- ikMvaa laaok
klyaaNaaKaitr kaLcaaMtu Aasacaao kruNaocaao Aaina p`omaacaao maRdu svaBaava samajat naasatanaa
janasaamaanya A&anaana iSavaalaao itrskar krtaica. toica trona maogaolao saamaqya- ikMvaa laaok
klyaaNaaKaitr kaLcaaMtu Aasacaao kruNaocaao Aaina p`omaacaao maRdu svaBaava samajat naasatanaa ho tIna
laaokaMtlao rajao haMvau inavaI-ya Aasaa mhNNauM samajataica. dokUna laxmaNa, jao trona saUyaa-lao Jagamagacao
p`kaSaaMtu cand`alaao maMd p`kaSa naaSa jaata to trona maogaolao p`kRit janya gauNa svaBaava daoYa $pana
pirvat-na jaavanauM sava- jaIvaaMcaao Aaina raxasaaMcaao sauwa ivanaaSa haMvau krtalaaoM, hoM Aayaja tUM
pLyatalaao. AataM, ho xaNaacao naMtr yaxa ikMvaa ganQava-, raxasa ikMvaa ipSaaca, iknnar ikMvaa maanava
sauK AnauBavacao naaMica. samast AakaSa maogaolao baaNaana JaaMikllaao Aasatalaao. tIna laaokaMcaao
naaSa jaailalyaana sava- ga`h stMiBat jaatalao, cand` idsacaao naa, vaayau halacaao naa, Aigna isqar
jaatalaao, pva-tacao iSaKr tUTUna pDtalao, saraovar` sauKUna vatalao, vana vanaspit ]pTuna vatalao,
167
mashasaagar inaja-la jaatalaoM. maogaolao baaNaana AakaSa JaaMkUna kaiDlyaana pxaI AakaSaaMtu ]Dcao
naaMica. saItolaao Kaitr haMvau sava- jagaaMtlyaana sava- raxaasaaMlaao pUNa- trona ivanaaSa krcaaoM Aasaa.
Ayaja maogaolao saamaqyaa-cao sa%ya sva$p dovagaNa pLyatalao. jao trona pyalao AaiSaailla to trona
jar maaka maogaoila saIta maoLica naa tr maogaolao k`aoQaak laagaUna tIna laaokaMtlao sava- dova Aaina
dO%ya. ipSaaca Aaina raxasa pUNa- trona naaSa jaatalao. jar dova maaka saIta p`aPt krnauM idvacao
naaMica tr tIna laaok Aina taMtUtlao samast janaaMlaao haMvau naaSa krtalaaoM”.
jaonnaaM ho trona rama ]layatalaao tonnaaM maharud`ana maya raxasaalao i~praMcaao naaSa krtanaa daoLo
saMtapana laalabauMd jaailalao trona tagaolao daoLo laala Aaina SarIr k`aoQaana qarqartalaMo.saItolao
ivarhana ramaak jaailalaoM du:K Aaina itgaoolaoM dSa-na jaailalao naaiSalyaana yaovacaao svaaBaaivak puNa
saai%vak saMtap laxmaNa samajatalaao. puNa jagaacao p`Lya samaya Aaina sava- ivaSva ivalaya jaatanaa
jao trona iSava idsatalaao to trona saMtapana QanaYya ]calanauM baaNa laavanauM sajja jaailalao ramaak
paLaovanauMM laxmaNaana taka SaaMt svaraMtu saaMgalaoM, “p`kRit janya gauNa svaBaavaana tUM pyalaopasaUna SaaMt
maRdu svaaBaavaacaao AasaUna AataM tao gauNa svaBaava saaoDnauM to gauNa svaBaavaacao ivaprIt pavaUla ]calacaoM
]icat nhMya . Aata tU ka`oQaacaao vaSa Aasaa. puNa jao trona candaMtu laxmaI, saUyaMa-tu toja, vaayaUMtu
gait Aaina Qat-roMtu xamaa Aasata to trona tugoalyaaMtu yaSa sada sava-da, ina%ya inarMtr inavaasa krnauM
Aasata. dokUna ek vya>Ilao daoSaak laagaUna tUMvao samast laaokaMcaao ivanaaSa krcaoM hoM yaaogya
AasacaMo naa. tao rqa kaoNaalaao Aina KMyacao karNaak laagaUna tao rqa maaoDlaa Aaina baaNa
Astvyast psairlao Aasaaica, hoM sava- haMvau inaiScat SaaoQaUna kaDtaM. AaBarNaacao jao caUr idsataica
to inaiScat saMGaYa- krtanaaMica pDlyaaica, haMtUt daona mat Aasacao naaMica. puNa hao saMGaYa-
eklyaanaica koilalaao Aasaa, Anaok saOinakaMina nhMya. iSavaaya ek maha saMga`amaacao inaSaNa id`STIk
pDnaaMica. dokUna ek Sa~Ulao daoYaak laagaUna sava- ivaSva naaSa krcao kSaoM ]icat AasatalaoM ? sada
sava-da ivaSva klyaaNaacaao ivacaar krnauM tUMvao daiya%va svaIkairlaoM Aasaa. iSavaaya tugaoila pi%na
saItolaoM AphrNa jaavaU mhNNauM [cCa tIna laaokaMtu kaoNa krtalaao ? tugaolao p`it dusvaasa
daKaaovacaaMtu pva-t, nadI ikMvaa saagar, ganQava- ikMvaa danava Asamaqa- Aasaaica. saaQau puruYaaMlao
madtIna saItaolaao SaaoQa jaavacaao sahja saQya Aasaa. jaao pyMa-t saaItolao dSa-na jaayanaa tao pyMa-t
SaaMt ica<aana Qat-rI Aaina samaud`acaao SaaoQa GaovayaaM, ranaa vanaaMtu ifryaaM, ganQava-laaok Aaina dovalaaok
]laTUna palaTUna paoLaovayaa Aina to naMtr jaao yaaogya maaga- Aasaa tao svaIkaryaaM . jar SaIla, saama,
ivanayaana saIta p`aPt jaayanaa tr saMGaYa- krnauM Aina AavaSyak Aasalyaar sava- ivaSvaacaao naaSa
krnauM saItok maoLaovayaaM”.
AapNyaalao samaaQaanaacao saMBaaYaNaana rama qaaoDo p`maaNaana SaaMt jaailalaoM paoLaovanauM laxmaNa mauKar
sarnauM mhLLoM, “rajaa dSarqaana pu~kamaoiYzI ya& krnauM p`saad$pana tukaa p`aPt koilalaoM Aasaa.
sava- ivaSvaacaao AaiQapit mhNNauM p`isaw AaiSallao rajaana tugaolao QamainaYzok laagaUna svaga- p`aPt
jaavacaak yaaogya AiQakarI puruYa jmhNNaU maanya koilalaoM Aasaa. jar dOvaI [cCok laagaUna p`aPt
jaailalao Aap<aIk tUMica taoMD idvaU Sakcaao naa tr saamaanya yaaogyatocao jana kiSaM taoMD idvaU Saktalao
168
? KMyacaao jaIva tao Aasalaao Aasaa jaao saMsaaraaMtu du:K AnauBavacaao naa ? Aigna trona ek xaNa
du:K tap idta Aaina naMtrcaoica xaNaak SaaMt jaata. jar tuka ~asa jaailalyaana tUM sava- ivaSva
naaSa krta tr satt ~asaana du:KI Aasacao saamaanya janaaMlao du:K kaoNa inavaarNa krtalaao ?
ikMbahunaa du:Kana ~asa Baaogacao p`kRtIcao [nayamaaMk laagaUna svaaBaaivak Aasata. yaad kr, yayaait
rajaak [nd`alao svagaMa-tu sauK p`aPt jaalaMMo puNa ikMicat\ daoSaak laagaUna prt Qat-ro vayar janma
GaoovacaoM pDlaoM. vaod &aana iva&ana ivaSaard vaisaYz maunaIMk sahsa`` pu~aMlaao janma jaalaao Aaina to
savaaMlao maR%yaUna du:K AnauBavacaoM pDlaMo. sava- janaaMila pUjya maata pRiqavaIk sauWaM BaUkMpacao Qa@yaak
laagaUna du:K sahana krcaoM pDta. AakaSaaMtlao saUya-, cand`, gah, naxa~M svat: Sai>SaalaI
AasalyaairyaI gahNa laagat Aasata. maha maanava Aaina dovadovatoMk sauwaM daoSaaMna p`Baaivat jaavacao
Aaima pLyataica, tonnaaM ya:kiSca maanavaaila gait tI ksaila Aasataaila ? dokUna tUMvao ivaSaad
krcaoM ]icat nhMya. jarI ek xaNa maanalaMoM kIM saIta maR%yaumauKaMtu pDlyaa ikMvaa tI idSTIk
pDcaIica naa ikMvaa itgaolaoM AphrNa jaailalaoM Aasaa tiryaI tUMvao saamaanya janaaMtrona ivalaap krcaoM
yaaogya nhMya.
“ikMbahunaa tugaolao tsalao EaoYz maanava hoM sava- jaaNat AasaUna taMka Gaaor saMkTaMtu sauwaM ho
troica vaagaNaUk SaaoBaica naa. manauYyaana ivavaok bauwIcaao yaaogya rItIna ]pyaaoga Aaina ina%yaaina%ya,
Eaoya-p`oya ivaSaya saarasaar ivacaar krnauM jaMo ina%ya, Eaoya Aaina SauBa Aasata tMoica svaIkrcaak jaaya
Aaina jaoM Aina%ya, p`oya Aaina ASauBa Aasata toM saaoDcaak jaaya. jao daoYa AdRYT Asataica ikMvaa jao
QyaanaaMtu AaasanaaMica to kma- kolao iSavaaya fla p`aPt krnauM dInaaMica. vaastvaaMtu tUoMica ho trona
pyalao pasaUna Aamaka saaMgat AasaUna baRhspit iSavaaya ho ivaSvaaMtu tuka ]pdoSa kaoNa k$M
Saktalao ? vastivak tugaolao &anaaica saKaolata dova sauwa AjamaavaU Sakcao naaMica. dokUna tugaolao
dOvaI Aaina maanavaI Sa>IMcaao ]pyaaoga krnauM tUM tugaolao Sa~UMvayar ivajaya p`aPt kr. samast ivaSvaacaao
naaSaa krnauM iktoM saaQya jaatalaoM ? dokUna tugaolao papI Sa~Ulaao SaaoQa GaovanauM kovala tagaolaao naaSa
krcaoMica yaaogya AasatalaoM”.
inaYpap rama jyaoYz banQau AasalyaairyaI kinaYz banQau laxmaNaana saaMigallao yaqaaoicat Aaina
Saas~saMmat vacana Aayaklao naMtr tagaolaao saai%vak saMtap inavaLlaao Aaina taNao laxmaNaak
ivacarlaooM, “laxmaNa, AataM AaimaM iktoM krcaoM, KMya vaccaoM, iktoM koilalyaana ho gahna ArNyaaMtu AamakaM
saItolaoM dSa-na prt jaayat hoM tUM icacaar krnauM saaMga”. ek Asahaya manauYyaalao trona
dOnyaavasqaoMtlyaana ]laiyalao tamaalao ho Sabd AayakUna laxmaNa Asvasqa jaalaao Aaina ramaak
samaaQaana dIt tao mhNaalaao, “Aamaka vana-vanasptIna tuDuMba BairlaoM Aaina raxasa-ipSaaca inavaaisat
AaiSallao ho janasqaanaacao ArNyaa pasaUna AamakaM saurvaat krcao pDtalaoM. ho sqaLaMtu Anako gauha
Aasaaica. to savMaa-caao AmakaM kaopyaa-na kaoprao, TPyaana TPpao SaaoQa GaovacaoM pDtalaoM. tugaolao tsalao
&anaI Aaina bauwIna QaUt- manauYyaak hoM AsaaQya jaavacaoM naa”.
169
laxmaNaana ho trona p`ao%sahna idlao naMtr ramaana tagaolao madtIna to ArNyaalaacaao SaaoQa
Gaotlaao. ho trona SaaoQa Gato BaTktanaa taMka qaMya pva-tacao ,]<auMga iSaKra trona AavaaZavya SarIr
AasaUna marNaaonmauK piDllao jaTayaU pxaIlaoM dSa-na jaalaoM. Aaina ramaana laxmaNaak xaNamaa~
jaaga$k Asacaao saMkot dIvanauM mhLLoM, “laxmaNa, kdaicat\ BayaMkr Aakaracao pxaIlao $pana
Ba`maNa krcao ho raxasaanaica saItok ina:saMSaya BaxaNa krnauM AataM saust piDllaao Aaasaa.dokUna
tagaolaao Naasa AvaSya jaavacaak jaaya”. ho trona ]laaovanauM Aaina A%yaMt saMtapana laalabaund
jaailalao ramaana AapNyaalao idSaona yaovacaoM poLaovanauM r>baMbaaL jaailalao to pxaIna sarL SarNagatIcaao
maaga- svaIkarnauM xamaa yaacanaa krt ramaak inavaodna kolaoM, “ho rama ! ho Gaaor ArNyaaMtu dovaItrona
SaaoBacao jaoo s~Ik tuima SaaoQat Aasaaica to s`~Ik laMkaiQapit ravaNaana AphrNa krnauM tagaolao
laMkocao rajyaaMtu vhoilalaoM Aasaa. tumagaolao madt naasatanaa du:KI jaailalao to s~Ik ravaNaana vhrcaoM
haMvaoM pLyalyaaM. haMvao itka madt krcaao p`ya%na kolaao. saMGaYa- krt Aasatanaa jao rqa QanauYa
baaNaaMcao tukDo idsataica to sava- to raxasa rajaalaoica AasaUna haMvao saMGaYa- krtanaa naaSa koilalao
Aasaaica. saMGaYa- krtanaa to raxasaana maogalaoo pMK kaplao Aaina to Ait Sai>SaalaI raxasaalao
mauKar haMvau kaMyaI k$M SaklaaoM naa. dokUna marNaaonmauK jaavanauM maR%yaUica vaaT pLyat Aasaa.
dokUna ravaNaalao hataMtlyaana payalaoMica maR%yaumauKaMtu piDllao maaka maarcaaMtu ksalaoMyaI AaOica%ya
AasacaoM naa”.
jaTayaU pxaIna ]zUna, saaMBaaLnauM, AaQaar GaovanauM saaMigallaao hao ivastRt vaR<aaMt AayakUnauM pyalaoMica
du:KI AaiSallaao rama baoSauw pDlaao. qaaoDo xaNa naMte jaonnaaM rama prt SauwIk Aasayallao tonnaaM
taNaoM dIGa- SvaasaaoSvaasa Gaot laxmaNaak saaMgalaoM, “yauvarajapda pasaUna vaMicat jaalaaoM, vanavaasaaMtu vaccaoM
pDlaoM, saIta idSIk pDanaaiSa jaaila Aaina AataM jaTayaU pxaIna maaka SarNa vacaUna p`aNa %yaaga
koilalaao Aasaa. ho trona maogalaMoo naSaIba AgnaIk sauWa jaLnauM kaDcao trona maogaolao maUKar ]BaoM
Aasaa. maogaolaoM du:K SaaMt krcaak jar haMvao samaud`aMtu ]DI maarila tr tao samaud` sauwaM AaTUna
vatalaao. maogaolao tsalaao dudO-vaI, maogaolaoo poxaaM jaast du:KI ek jana-janaaMvar, pSau-pxaI, caotna Acaotna
jaIva-jaMtu ho samast ivaSvaaMtu Aasacao naaMica.maogaolao dudO-vaak laagaUnaica maogaolao baapyalaao ima~ Aayaja
maR%yau mauKaMtu piDllaao Aasaa”.
ho trona svat: saItolao ivarhana du:KI jaailalao ramaalao idSaona id`STI isqar krnauM jaTayaUna
manastap kimaM krcao Kaitr AspST SabdaMtu ]layat saaMgalaoM, “ivaEavasaalaao pu~ Aaina kubaoralaao
Baava, laMkaiQapit dura%maa, duST ravaNaana saItok AphrNa koilalaoM AasaUna tao inaSacaar raxasa
dixaNa idSaona itka GaovanauM gaoilalaao Aasaa. haMvao tagaolao baraobar saMGaYa- krcaao p`ya%na kolaao puNa
taNaoMo maogaolao pMK kapUna maaka maR%yaumauKaaMtu Gaatlao. tUMvao saIto ivaSaya icaMta krica nhMya. maaka
Kbar Aasaa ikM saItolaoM AphrNa krnau ravaNaana Gaaor saMkTak Aavaahna idilalaoM Aasaa Aaina tUM
inaiScat taka maR%yaumauKaMtu Gaalatalaao. tagaolaao naaSa jaavanauM tU saItosaya sauKI Aasaatalaao.
AataM maogaolaao Svaasa kimaM jaayat Aasaa”.
170
duu:Kana ivalaap krcao ramaalao idSaona id`STI isqar krnau jaTayaUna ramaalao manaaMtlaao saMtap
Aaina kaLjaaMtlao du:K inavarNa krcaak p`ya%na kolaao. puNa tao p`ya%na safla jaalaao naa hoM
paoLovanauM ramaana laxmaNaak saaMgalaoM “jaTayaU pxaIlaao p`aNa saavakaSa baMd jaayat Aasaa. taoMDaMtlyaana
Sabd Baayar pDnaaMica Aaina daoLyaaMtu id`STI kimaM jaayat Aasaa. jaTayaUk jar qaaoDI trI ]laaovaica
Sai> Aasataila tr tao Aamaka saIto ivaSaya jaast samaacaar, saIta kSaIM idsataila, tI iktoM
]layatila, ho pirisqatIk kaoNa javaadbaar, KMyacao karNaak laagaUna ravaNaana to puNyaSlaaok saItolaoM
AphrNa koilalaoM AasatalaoM, tao kSaIM idsata Aaina tao iktMo krt Aasata toM sava- saaMgaUu
Saktalaao”.
ho trona ramaalao baraobar ]layat AasatanaaM jaTayaUlao taoMDaMtlyaana r> vhaMvacaak laagalaoM.
AjaUna ]laaovacaak Sa@ya jaalaoM naa.ramaana taka ‘AjaUna saaMga, AjaUna saaMga’ mhNNauM Aaga`h krt
Aasatanaa jaTayaUna kSTana AKorcaao Svaasa Gaovacaak saurvaat kolaao Aaina pLyat pLyat
Aasatanaa tagaolao pMcap`aNa pMcat%vaaMtu ivalaIna jaalao.
jaTayaUlaao maR%yau jaailalaoM paoLaovanauM ramana lxmaNak saaMgalaoM “raxasaaMina inavaasa koilalao ho
Gaaor ArNyaaMtu jaTayaUna tagaolao AayaYyaaMtlao Anaok vasa- jaIvana saaoMpiyalaoM AasaUna, pLya tao Aayaja
kaLacao p`Baava Aaina ravaNaalao Asaamaanya Sa>Ik laagaUna maogaolao karNaaMk laagaUna haMgaa marnauM
piDllaao Aasaa. AapNyaak prMpragat p`aPt jaailalao rajyaacaao %yaaga krnauM tao saItok ravaNaalao
banQanaaMtlyaana mau> krcaak saMGaYa- krtaiSallaao. sa%ya hoMica Aasata kIM saMsaaraaMtu Aasalao
Anaok saaQau jaIva - janaaMtu ikMvaa janaavaraMtu, pSaUMtu ikMvaa pxaIMtu id`STIk pDtaica, jao Qama- pirpalana
krt SarNa AaiyalyaaMk AapNyaalaoM jaIvana pNaak laavanauM SaaOyaa-na madt krtaica.vaastivak
saItolao ivarhana maaka ittlaoM du:K jaailalaoM naa, ijatlaoM du:K maogaolao karNaak laagaUna QamainaYz
jaTayaUlao marNaana jaayat Aasaa. dokUna jaao sanmaana rajaa dsarqaak p`aPt jaailalaao Aasaa, taoica
sanmaana jaTayaUk maoLcaak jaaya. dokUna An%yasaMskarak Anau$p AsailaM laakDM GaovanauM tUM txaNa
yaao. maogaolao Kaitr jaIva idilalao ho mahanauBavaalaao An%ya saMskar haMvau pUNa- krcaak [cCuk
Aasaa. gaRQaraja jaTayaU maogaolao ho kayaa-na saMtuST Aaina samaaQaana pavanauM svaga-laaokaMtu inaiScat
AaraohNa kr”.
ho trona p`aqa-naa krnauM ramaana AapNyaalao AaPt janaalao saMskar krcao trona jaTayaUlao icatok
vaod man~aocCar krnauM Aigna idila. tdnaMtr gaaodvarIcao tIra vayar vacaUna snaana krnauM marNaao<ar
iptR pUva-jaaMk tp-Na idvacao trona jaTayaUlao Aa%myaak to pUNya piva~ nadIcao jalaana tp-Na idlaoM.
pyalaoM ravaNaana saItok AphrNa krtanaa to raxasaalao baraobar saMGaYa- tdnaMtr maR%yau Aaina Ant
samaayaak ramaalao hataMtlyaana An%yasaMskar jaailalyaana tao jaTayaU inaiScat svaga-laaok p`aPt
krtalaao jaalaao.
00000
171
AQy a a y a 7
jaTayaUlao AM%yasaMskar pUNa- jaalao naMtr saItolaao SaaoQa Gaovacaak rama laxmaNaana prt dixaNa
idSaona maaga-k`maNa krcaak saurvaat koila. taMka saIta id`STIk pDila naa puNa maaga- calat
Aasatanaa iSar ikMvaa maana naaiSailla, daoLo Aina taoMD paoTacao madoM, taoMDaMtu tIxNa daMt, SarIr BarnauM
kosa AaiSailla, pva-ta trona AvaaZavya Aaina AaYaaZ mhOnyaaMtlao maoGa trona kaLo raMgaaica, baIBa%sa
Aakaraica ek BayaMkr raxasaI s~I AakaSaaMtlyaana ek vhaoD vaadL Aaiyalao trona to ranaaMtu
p`vaoSa kolaao. laxmaNaak paoLaovanauM kamaatur jaailalao to raxasaI s~Ina taMgaolaao hatana QarnauM
AapNyaalao baraobar samaagama krica [cCa vya> krt mhNaaila, “maogaolao naaMva AyaaomauKI AsaUna
tugaolao $pana haMvau AakiSa-t jaailalaoM Aasaa. cala Aaima daoggaMyaI ho rmya ArNyaaMtu, ranaa vanaaMtu,
pva-tacao ]<auMga iSaKravayar Aaina nadIcao ivastairt tIravayar jaIvana Bar Ba``maNa kryaaM”. hao
Anapoixat Aaina ivaica~ p`saMga aiyalaalaao paoLaovanauM laxmaNa saMtPt jaalaao Aaina ek xaNa sauwaM
ivalamba krt naasatanaa to baIBa%sa Aakar Aina $pacao raxasaI s~Ilao naak, kana Aaina stna
kapUna itgaolaoM $p AjaUna ivad`Up kolaoM. laxmaNaaila hI p`itik`yaa paoLaovanauM tI raxasaI s~I Bayaana
svaOr BaOr jaaila Aaina }Mca kk-Sa Avaajaana ikMcaaLt jao idSaona tI Aaiyaila to idSaona, vaaT
idsaila to vaaTona, QaaMvat gaoila.
qaaoDo samaya naMtr to daona sahaodraMina mauKavayalaao p`vaasa krt ek A%yaMt gahna ArNyaaMtu
p`vaoSa kolaao. tonnaaM laxmaNaana Ait saavaQa jaavanauM ramaak saaMgalaoM, “ho rama. maogaolao davvaao KaMdao
furfurt Aasaa Aaina mana ]d\ivagna jaailalaoM AasaUna maaka ApSakUnaacao BayaMkr dRSTaMt id`STIk
pDt Aasaaica. pxaI$pana vaavauricao Aaina vaMjaulak naaMvaaMcao raxasaIlao kk-Sa caI%kar maaka
Aayaktaica. dokUna KMyacaoyaI Anapoixat saMkTak taoMD idcacaak AaimaM isaw javanauM AasacaoM baroM”.
ho trona saMBaaYaNa krt Aasatanaa ek mahana\ vaadL Aaiyallao trona ek kk-Sa caI%kar Avaaja
to BayaMkr ArNyaaMtlyaana yaovanauM caarI idSaa Barlaao. jaSaoM jaSaoM tao Avaaja AyakuvacaaMtu Aayalaao
tSaoM tSaoM rama Aaiona laxmaNa to Avaajaacao maUL SaaoQacaak hataMtu KD\ga QarnauM isaw jaalao.
rama laxmaNaaMk to kk-Sa AavaajaacaoM sa`aot samajacaaMatu jaast samaya laagalaao naa. karNa
qaaoDoica xaNa naMtr pva-ta trona Asaamaanya Aakar Aaina ivastairt vaxasqaL AaiSallaao, kovala doh
puNa na iSar, naa maana AaiSallaao, taoMD paoTacao jaagaIM Aaina naILo kaLo Zgaatrona rMga Aaina Avaaja
GaDgaDcao maoQaa trona AaiSallaao, ivaSaala kpaL Aaina kpaLacao madoM BagaBagacao Aigna trona
p`jcailat jaailalaao, r>ana laala jaailalao taoMDaMtlao jaIBaona imaT@yaao maarcaao, laalabauMd Aaina
idsacaak BayaMkr Asalaao kbanQa naaMvaacaao ek raxasa taMgaolaao maaga- AaDaovanauM taMgaolao samaxa ]Baao
rabalaao. maaigar to daoinnaM BaavaaMk ApNyaalao hataMtu ]calanauM icarDUvacaao p`ya%na kolaao. tonnaaM Sas~-
As~aana pUNa- isaw AsalyaairyaI rama laxmaNaaMk to raxasaalao Asaamaanya Sa>Ik laagaUna svat:caao
sauTkar krnauM Gaovacaak kzINa jaalaoM. puNa jar ramaana ksalaaoyaI ~asa Baaogalaao naa tr laxmaNaana
172
to raxasaalao Sa>Ik laagaUna icaMitt jaavanauM ramaak mhNaalaao, “haMvau to raxasaalao Sa>I mauKar
Asahayata AnauBavat Aasaa. tUM maogaolao jaIvaaica kaLjaI krt naasatanaa haMgaacaana SaIGa` vaca.
maaka ivaSvaasa Aasaa kIM tuka saIta qaaoDoica idvasa naMtr p`aPt jaataila. pUva-jaaMlao prMpragat
rajyaavayar tUM rajya kr puNa maogaolaao p`oma, ai> Aaina saova sada smaRtIMtu sada japUna dvar”.
laxmaNaalao ho Sabd AayakUna ramaana taka QaOya- dIt mhLLoM, “laxmaNa, BaIva naaka, QaOya- Qar.
tugaolao tsalao SaUr vaIrana ho trona icaMta krica nhMya”.
BaavaaM madlao hoM saMBaaYaNa AayakUna to kdmBa raxasaana rama laxmaNaaMk ]_oSaUna ivacarlaoM,
“baOlaalao Baujaa trona ivaSaala Bauja AasaUna hataMtu Sas~ As~ GaovanauM AaiSallao ootuimaM daona yauvak
kaoNa, haMgaa yaovacao tumagaolao karNa ksalaoM? tuima ho p`doSaaMtu Aayalyaaica Aaina havau BaUkona
tDfDt Aasaa.tuimaM ho ArNyaaMtu Aaiyalyaana maogaolao id`STik piDllao Aasaaica. hataMtu Sas~
GaovanauM Aayalyaaica dokUna tuima jaIvaMt prt vaccao naaMica”.raxasaalao ho Sabd AayakUna ramaana
laxmaNaak saaMgalaoM, “sava- saMkTapoxaa jaast daruNa saMkT, jaMo Aamagaolao jaIvaak AMt haDU Sakta toM
Aamagaolao vayar AaiyallaoM Aasaa. sa%ya hoMica Aasaa kIM sava- jaIvaaMlao vayar kaLaica Sai>
Asaamaanya trona p`Baaivat Aasata. tUM Aaina haMvau to kaLacao maayaaSa>Ik laagaUna maaoiht jaailalao
Aasaaica.Sas~`as~ana saxama AaiSallao SaUr Aaina balavaana jaIva sauwaM kaLacao maayaaSa>Icao mauKar
rovaoMcao pUlaa trona pUNa- naaSa jaataaica”. ho trona laxmaNaak saaMgaUna dSarqa rajaalaao tao mahap`tapI,
mahayaSasvaI pu~ ramaana qaaoDocaI xaNa naMtr ApNyaalao mana Aaina ivacaar inayaM~NaoMtu haDlao.
ApNyaalao sauQaRZ hataMtu Ga+ kvaTaLnau Qairllao to rama laxmaNaaMk paoLaovanauM to kbanQa
raxasaalao manaaMtu kutUhla inamaa-Na jaalao Aaina taNaoM saaMgalaoM, “tumagaolao naSaIbaak laagaUna maaka
Baaojana$pana tumagaolaao jaIva p`aPt jaaillalaao Aasaa. tumagaolao jaIvaacaao AKorcaao xaNa AayalyaairyaI
tuimaM ho trona tTsqa kSao ]Bao Aasaaica ?” to raxasaana ho trona ivacairlao p`Snaao AayakUna
Aa%yaMt kzINa isqatIMtu AaiSallao laxmaNaana ramaak saaMgalaoM “raxasaaila sava- Sai> tagaolao
hataMtUica koind`t jaailaila Aasaa ASaoM idsata. AataM pyMa-t AapNyaalao Sai>SaalaI hatana jana
janaaMvaralao jaIva sahja GaovanauM tao AataM Aamagaolao jaIva Gaovacaao ivacaar krt Aasaa. sava- saamaanya
jana janaavaraMk ya&Matu pSaUMk baila idilalao trona tagalao hataMtu marNa yaovacaoM saama`ajyaacao rajaalao
SaaOyaa-k SaaoBanaa/ dokUna pyalaoMica AamakaM hataMtu pkiDlyaana svat: AsaavaQa AaiSallao to raxasaalao
hat txaNa kapUna kaDyaaM”.
ho trona to daona BaavaaMina Aap-AapsaaMtu ]laaovacaoM paoLaovanauM tao saMtPt jaailalaao raxasa AapNyaalao
taoMD ]GaDnauM taMka BaxaNa krcaak tyaar jaalaao. tonnaaM yaaogya sqaL Aaina yaaogya kaL samajacao
to daona rajapu~aMina to raxasaalao daoinna hat tagaolao SarIra pasaUna vaogaLo kolao.to raxasaalao daoinna
hat inaYkRt jaailalyaana tao raxasa Asahaya, htbala jaavanauM Qat-rovayar pDlaao. raxasaalao ptna
jaailalyaana ArNyaaMtlao sava- idSaa, dSaa Aaina vatavarNa pUNap trona badlalaoM. AjaUna yaaOvanaavasqaoMtu
AaiSallao to daona maanavaaMina taka sahja maairlaoM paoLaovanauM AaScaya-caikt jaailalao to raxasaalao
173
manaaMtu kutUhla inamaa-Na jaavanauM jaonnaaM taNaoM rama laxmaNaaMk to kaoNa Aasaaica mhNNauM ivacaarlaoM
tonnaaM laxmaNaana ]<ar idlaoM, “Aaima rama naaMvaana AaoLKuvacaaMtu yaovacaao hao rajaa dSarqaalaao jyaoYz
Aaina laxmaNa naaMvaana AaoLKuvacaaMtu yaovacaao haMvau kinaYz pu~ AasaUna, yauvaraja pdavayar AiBaiYa>
jaavacao xaNaak kOkoyaIlao karNaak laagaUna ramaak ho Gaaor ArNyaaMtu pi%na saIta Aaima maogaolao
sayat vanavaasaaMtu yaovacaoM pDlaoM. jaonnaaM Aima sava- SaaMit samaaQaanaana to dNDkarNyaaMtu inavaisat
AaiSallao tonnaaM saItok raxasa ravaNaana AphrNa koilalaoM Aasaa. itgaolaao SaaoQa Gaot Aaima ho
ArNyaaMtu BaNa BaNa BaTkt Aasaaica. AataM tUM saaMga, tUM kaoNa Aaina KMyacao karNaak laagaUna
iSar taoMD naasatanaa ho ArNyaaMtu BaTkt Aasata ?”
laxmaNaana SaaMt svaraMtu ]laiyalao ho Sabd Aayaklao kIM pyalaoM dovaond`ana AaSvaasana $pana
saaMigallao Sabd to raxasaalao smaRtIMtu puna: yaovanauM tao A%yaanaMdana mhNaalaao, “maogaolaoM naSaIba baroM
Aasaa kIM tumagaolaoM dSa-na Aayaja maaka jaailalaoM Aasaa. tumagaolaoM dSa-na jaailalyaana maogaolao
SarIracao ho daona hat vaogaLo jaailalao Aasaaica.dokUna tumagaolao svaagat krtanaa maaka A%yaMt
AanaMd jaayat Aasaa. maogaolao ho ivad`Up SarIracao maUL karNa haMvau tumakaM saaMgata,. maogaolao pUva-
janmaaMtu maogaolao SarIr maha balavaana\, prak`maI Aaina maogaolaoM vaOBava saUya- cand`atrona saMpnna mhNNauM
tIna laaokaMtu p`#yaat AaiSallaoM.ho vaOBavaSaalaI $p AAina Aakaracaao laaBa GaovanauM haMvau
janasaamaanyaaMk ~asaa dIt AasatalaaoM. ek samaya jaonnaaM maogaolao vagaNaUkIna sqaUlaiSara mhNNauM
naaMvaacao ek ?YaI saMtPt jaalaao ronnaaM to ?YaIna maaka Saap idlaao jao karNaak laagaUna maaka hoM
BayaMkr ivad`Uup SarIr p`aPt jaalaoM. jaonnaaM koilalao kmaa-caao pScaa<aap jaavanauM haMvao dyaoica BaIk
maagaila. to karuNya maUit- ?YaIna maaka AaSaIvaa-d idlaao kIM jaonnaa rama maogaolao maR%yaUk karNa
Aaina maogaolaao AM%ya saMskar pUNa- krtalaao tonnaaM maogaolao BayaMkr ivad`Uup SarIra<tlyaana haMvau mau>
jaatalaao/\. to AaSaIvaadak laagaUna Aayaja tumagaolao hataMtlyaana maogaolao ho daona hat SarIrapasaUna
vaogaLo jaailalao Aasaaica Aaina maogaolaao Aa%maa sava- papaMtlyaana maau> jaavanauM turMt svaga-lasaokak
pavatalaaoM. to idvasa pasaUna Saap mau> jaavacao [cCona p`%yaok manauYyaaMtu maogaolao ho Sai>SaalaI
hatana QarnauM rama laxmaNaana ek naa ek idvasa yaovaicaM p`tIxaakrt AayalaaM. Aayaja maaka
ivaSvaasa baiSallaao Aasaa kIM tao SaBa idvasa Aaina SauBa samaya Aaiyalaao Aasaa Aaina tumaIMica rama
laxmaNa Aasaaica. maaka tumagaolao iSavaaya Anya kaoNaIMyaI h%yaa k$M SaknaaMica. sqaUlaiSar
?YaIna saaMigallao trona maogaolao hat SarIrapasaUna AataM vaogaLo jaailalao Aasaaica Aaina magaolao
SarIracaao AM%ya saMskar tugalao hataMtlyaana pUNa- jaavanauM haMvau Saapmau> jaataalaaoM. AignasaMskar
pUNa- jaalao naMtr haMvau tumakaM inaiScat maaga-dSana krtaM Aaina yaaogya ima~ pirvaar daKaovanauM
idtaM”.
raxasaana ina$pNa koilalaao vaR<ant AayakUna ramaana saaMgalaoM “jaonnaaM haMvau Aaina maogaolaao banQau
laxmaNa pNa-kuTIMtu ]pisqat naaiSallao tonnaaM raxasa ravaNaana saItolaoM AphrNa koilalaoM Aasaa.
to raxasaalaoM $p. naaMva, Aakar, saamaqya- ikMvaa inavaasasqaana AaimaM jaaNanaaMica. dokUna du:Kana
vyaakuL jaavanauM haMgaa qaMya BaTkt asaaica. AamakaM maaga-dSa-na jaaya. inaiScat laakDM jamaaovanauM
174
Aaima tugaolao ivad`Up SareIracao AM%yasaMskara Saas~ao> rIt irvaaja Aaina raxasaaMk yaaohya inaymaaMk
laagaUna pUNa- krtalao. tUM Aamaka ivastarana saItolao ivaSaya saMopUNa- samaacaar ]plabQa krnauM dI”.
ramaalaao Aat-svaraana ]laiyalao Sabd AayakUna kuSala va>a jaavanauM AaiSallao raxasaana mhLLoM,
“maaka ksailayaI dOvaI Sai> p`aPt naa ikMvaa saIta AataM KMiya Aasaa mhNNauMM haMvau jaaNanaaM.
ravaNaalao ivaSaya jao jaaNataica taMgaolao ivaSaya tumakaM haMvau saaMgaU SaktaM. hoM sava- ivastarana
saaMgaica Sai> maaka AataM naa karNa jaI Sai> pyalaoM pasaUna maaka ]plabQa AaiSailla tI ho
raxasa $pana janma jaalao naMtr kuMizt jaailaila Aasaa. tI Saila maaka AM%ya saMskar pUNa- jaalao
naMtr ho raxasaI dohacaao naaSa jaalao kIM maaka tI Sai> prt p`aPt jaavaica Aasaa. tonnaaM tumakaM
haMvau ek yaaogya mahamaanavaaila AaoLK dIvaUM Saktalaao. itnnaIM laaokaMtu Ba`maNa krt AaiSalyaana
taka jao Kbar naa tsalao ho itnnaIM laaokaMtu kaMyaI AasacaoM naa”.
kbanQaalao ]~aaMina AaScaya- Aaina samaaQaana jaavanauM rama laxm,aNaaMina to raxasaak ek gauhoMtu
GaovanauM gaolao. taNaoM AKorcaao Svaasa GaovanauM AapNyaalao p`aNa saaoDlaao kIM ek vhaoD icata rcayaila
Aaina kbanQaalao sqaUla raxasaI SarIr to icato vayar dvarnauM Saas~ao> irtIna AM%yasaMskar pUNa-
kolao. jaSaoM jaSaoM toMoM sqaUla SarIr jaLnauM gaaobar jaayat AaiSallao tSaoM tSaoM to icatoMtlyaana
kbanQaalaao saUxma, idvya Aa%maa p`kaSaacao jyaaoit trona Jagamagacao vas~ pirQaana krnauM p`gaT jaavanauM
ramaak mhNaalaao, “jao trona saItok prt p`aPt k$M Sakatalaao to AataM ramaa laxya dIvanauM
samajaUna Gao. tUM Aaina laxmaNa vat-maana kaLaMtu saItolao AphrNaak laagaUna ek Gaaor saMkTaaMtu
piDllao Aasaaica. manauYyaak saMkTaMtlyaana Baayar pDcaak saMsaaraMtu Anaok maaga- ]plabQa
Aasataica. saMkTaMtu piDllao ek manauYyaak maULt: saMkTaMtu piDllaao dusarao ek manauYyaica madt
k$M Sakta. dokUna ek Asalaao samasamaana du:KI manaYyaak SaaoQacao AvaSyak Aasaa. ho
]payacao vyaitir> Anya KMyacaaoyaI ]paya ivacaar kolyaairyaI manaaMtu yaovacaao naa. haMvau tuka Asalaao
ek vyai> daKyataM. vaanar jaatIcaao vaIr sauga`Iva tagaolao Baavaalao, vaalaIolao rajyaacao AaiBalaaSaocao
karNaana svat:cao rajyaaaMtlyaana BaihYkRt jaavanauM AataM ApNyaalao caar sahakarI sayat pMpa
nadIcao pirsaraMtu AaiSallao ?YyamaUk naaMvaacao pva-ta vayar gauPt irtIna inavaasa krnauM Aasaa. tao
sa%yavacanaI, ivanayaSaIla ivacaarvaMt, bauiwmaana\ Aaina &anaI AasaUna tumakaM saItolaao SaaoQa GaovacaaMtu
madt krtalaao. jaoM dOvaak laagaUna GaDcao Aasata toM inaiScar GaDlao iSavaaya }rnaa. dokUna ramaa
tUM manaaMtalao Saaokavayar inayaM~Na dvar Aaina txaNa tUM qaMya SaIGa` p`vaasa kr Aaina vaanar jaatIcao
vaIr sauga`Ivaalao baraobar maOi~ kr Aina p`aPt jaailao saMQaIica ]poxaa tUM kdaip kr naaka.
“tao vaanar rajaa kRt& AasaUna jaoM $p jaaya toM $p QaarNa k$M Sakta. tao sauwaM tumagaolao
tsalao vaIr puruYaaMlao SaaoQaaMtu Aasaa. tagaolaoM kaya- safla jaavaUM kIM naa jaavaUM, tao tumaka madt kolao
iSavaaya Aasacaao naa. saUyaa-laao AaOrsa pu~ jaavanauM AaiSallao tao sauga`Iva saVaM vaalaIlao BaItIna pva-tacao
pirsaraaMtu BaTkt Aasaa,. dokUna turMt to vaanar rajaalao laagaIM vacaUna tagaoila maOi~ saMpadna kr.
raxasaaMlao jagaaMtlao sava- gauPt sqaL tao AapNtaalao bauiw Aaina caatuyaa-k laagaUna jaaNata. tagaaolao
sahkarI vaanar saOinakaMlao madtIna sava- idSaa ifrnauM saItolaao SaaoQa Gaotlaao. p`saMga Aayalyaar tao
175
raxasaaMlaao naaSa krnauM saIta maorU pva-tavayar ikMvaa pataLaaMtu AslyaairyaI itka qaMyacaana mau>
krnauM haDtalaao. piScama idSaona vaca Aaina Anaok ArNya par kolao naMtr tUM pMpa saraovaracao
pirsaraMtu yaovanauM pavatalao. qaMya tumakaM maatMga ?YaIlaoM pUva- kaLaMtlao AaEa,ma idsatalaoM Aaina
tugaolao dSa-na jaalao naMtrica svaga-laaok p`aPt krica [cCa Ga+ kaLjaaMtu QarnauM AaiSailla SabarI
naaMvaaica saaiQva BaoTtaila.naMtr pMpa nadIcao laagaIM AaiSallao pva-ta vayar gaolaoM kIM ek gauha
idsataila, jao gauhocao taoMD ek vhaoD fatrana JaaMikllaoM idsatalaoM. qaMya tumakaM vaanar rajaa sauga`Iva
BaoTtalaao”.
ho trona ivastarana saaMigallao naMtr tao kdmBa raxasa ‘sauga`Ivaaila maOi~ inaiScat kr’ mhNNauM
prt prt saaMgat idvya p`kaSaaMtu Jagamagacao AapNyaalao saUxma SarIraMtu svaga-laaokacao idSaona
AraohNa krtalaao jaalaao. tonnaaM rama laxmaNaaMina ivalamba krt naasatanaa kbanQaana saaMigallao
trona pMpa saraovaracao idSaona maaga-k`maNa krcaak saurvaat koila. maagaa-vayar taiNaM SabarIlao
AaEamaak BaoT idila. rama laxmaNaana Aaiyalao paoLaovanauM SabarIna Bai> Aaina Adarana ]dkana
taMgaolaoM paya Qautlao. fUla fla Ap-Na, pUjaa namaskar krnauM svaagat kolaoM. Aadraitqyaana
AanaMidt jaailalao ramaana itgaolaao xaoma samaacaar Aaina AQyaai%mak jaIvanaaca p`gait ivaSaya caaOkSaI
krnauM, “tugaolao saaQanaaoMtlao sava- ADqaLyaaMvayar ivajaya Aaina tugaolao sadacaar saurLIt calat Aasaa
maUM ? tugaolaoM tp flad`Up jaayat Aasaa maUM ? k`aoQa Aaina Aharavayar inayaM~Na Aasaa maUM ? Qamaa-cao sava- yamainayamaaMcao palana koilalyaana mana p`sanna jaailalaoM Aasaa maUM ? ga$lao saovaocao fla tuka
p`aPt jaailalaoM AasaaM maUM ?” mhNNauM Aasqaona ivacaarlaoM.
ramaana ho trona p`omaana ivacaairlao p`Snao AayakUna to vaRw sanyasqa saaQvaIna ]<ar idlaoM, “sava-
dovaaMlaao dova jaavanauM AaiSallao tugaolao Aayaja dSa-na jaailalyaana Aaina tugaolao id`iSTxaopana haMvao
koilalaoM sava- saaQanaa Aaina koilalaoM sava- tp, gauru pUva-jaaMlaao samaaQaana pUNa- trona piva~ puNyaacaoM fla
pirp@va jaailalyaana svaga-sauK inaiScat maogaolao pdraMtu pDnauM jaIvana saaqa-k jaailalaao AnauBava
jaayat Aasaa. tugaolaao p`vaoSa ho AaEamaaMatuu jaailalaoM xaNa haMvao saovaa koilalao Anaok mahana\ Qama-&anaI,
Qama-inaYz ?YaI to piva~ svaga-laaokak gaoilalao Aasaaica. ikMbahunaa jaonnaaM tU ica~kUTaMtu inavaasa
krt AaiSallaao tonnaaMica taNaIM maaka saaMigallaoMoM kIM tUM ho piva~ AaEamaak BaoT inaiScat idtalaao.
Aaina pMpa saraovaracao pirsaraMtu maoLicaM fullaM Aaina flaaMna tugaolaoM Aaina laxmaNaalao Aadarana
svaagat krcaao Avasar maaka maoLtalaao, jao karNaana haMvau inaiScaMt manaana sanaatna svaga-sauKacaao
AanaMd AnauuBavacaak saxama Aaina pa~ jaatalaoM”.
ho trona SabarIna saaMgalao naMtr ramaalaoM mana kruNaona Aaina AMt:krNa p`omaana BarnauM
AayalaoM.idilalaIM fUla Aaina fla svaIkarnauM &aanaana samaRw Aaina Ba>Ina pirpUNa- jaailalao itka
]_oSaUna rama mhNaalaao “kbanQa raxasaalao kDcaana tugaolao gau$Mlao mahana\ p`Baavaacao ivaSaya jaoM AimaM
pyalao AayakilalaoM Aasaa toM tugaolao kDcaana prt p`%yaxa $pana AayakuvacaoM Aasaa”. ramaaila hI
vaInaint AayakUna SabarIk A%yaanaMd jaalaao Aaina ]%saahana tINaMo maatMgavana naavaacao to ArNyaacao
176
vaoga-vaogaLo BaagaaMtu vholaoM. AakaSaaMtu jaimalao kaLo maoGa Aaina sakyala ivahar krcao pSau,, pxaI
Aaina janavaraMk daKaovanauM vaoga vaogaLo ivaSayaaMcaao samaacaar Aaina spSTIkrNa ramaak samaaQaana
jaayat to trona dIvanauM SabatIna mhLLoM, “yaqaayaaogya vaod man~aMcaao ]caar krnauM Aaina yaqaaoicat
yamainayamaaMk Anausa$na ya& Aaina p`%ya@sqaik naaMvaana AaoLKuvacaaMtu yaovacao ya&akuNDaMtu hiva Ap-
Na krnauM, tp saaQanaona Sauw piva~ jaailalao maogaolao EaoYz gauru Aayaja pyMa-nt AapNyaalaao p`Baava
psarayat Aasaaica. AataM jar idilalao sava- samaacaar Aaina koilalao spSTIkrNaana tugaolao
saamaaQaana jaailalaao Aasalyaar maaka hoM SarIr %yaaga krnauM maogalao sava- mauinaMvaraMlao AaEayaaMtu
vacaUna taMgaoila saovaa krica [cCa pUNa- jaavacaak Anauga`h p`aPt krnauM dIM”.
ho trona SabarIna koilalao BaavapUNa- Aaina kLkLIcao ivanavaNaIna rama Aaina laxmaNaaMk prmaanaMd
jaalaao Aaina taiNaM sahYa- SabarIk ]_oSaUna mhLLoM, “tugaolao kDcaana maaogaacaoM svaagat Aina Ba>Ina
koilaila pUjaa svaIkarnauM Aamaka prmaanaMd jaailalaao Aasaa. dokUna Aata tugaoila manaaokamanaa pUNa-
krcao Kaitr tUM sauK Aaina samaaQaanaana hoM naSvar SarIr %yaaga krnauM Amar AaivanaaSaI saUxma
Aa%maa$pana savage- sauKacaao ]pBaoga Gaovacaak vaca”. ramaaila Aanaumait maoiLlao naMtr jaTaQaarI
kRYNamaRgaacao cama- paMGa$na Gaoitllao, tp Aaina svaaQyaayaana pirp@va jaailalao to saaQvaIna BagaBagacao
AgnaIMtu p`vaoSa kolaao Aaina qaaoDoica xaNa naMtr sqaUla naSvar SarIraacaao %yaaga krnauM toica
AgnaIMtlyaana idvyaaBaraNana sajaiyallao jyaaoitsva$p Aa%ma$pana itgaolao maanyavar gaurujana
inavaaisat jaailalao to svagaMa-tu, svatojaana ivarajamaana jaaila.
SabarIlao svaga-laaokaMtu AaraohNa jaallao naMtr rama Aaina laxmaNa to AaQyaai%mak
manasqatIMtlyaana prt saMsaarI jaIvanaaMtu sauga`Ivaalaao SaaoQa Gaovacao Kaitr Aatur jaalao. kbanQa
raxasaana saaMigallao idSaona calat calat rama laxmaNaak mhNaalaao “SabarIlao AaEamaMtlao Qaaima-k
Aaina p`BaavaI vaatavaraNaaMtu piva~ ]dkana snaana Aaina qaaoDo samaya Gaalaiyalyaana mana p`sanna
jaavanauM saItolaao SaaoQa Gaovacaak kaLjaaMtu sfUit- jaaiga jaailaila Aasaa. BaUt kaLaMtu Aamagaolao
hataMtlyaana jaoM kaMya AinaST kma- GaDlao to savaMa-caao p`Baava kimaM jaavanauM Aaima Aata BaivaYya
kaLaaMtu sauga`Ivaalao BaoTIna SauBa AnauBava yaotalaao ASaoM idsata. maogaolao ivacaar AanaMdana Bairlao
Aasaaica. rajyaapasaUna Anaaqa jaailalaao saUya-pu~ sauga`Iva AapNyaalao caar sahkarI sayat inavaasa
krnauM Aasacaao pMpa saraovaracao p`doSa Aaina ?Yyamauk pva-t jaast dUr Aasacao naa. dokUna Aaima
qaMya vaccaak p`vaasa kryaaM. sauga`Ivaaila BaoT Gaovacaak haMvau Ait ]%saaiht Aaina ]%sauk jaailalaaoM
Aasaa. karNa AimaM saItolaao SaaoQa GaovacaoM pUNa- trona tagaolao vayar AvalaMbaUna Aasaa. mana Ait
Aatur jaailalyaana AamaIM qaMya SaIGa` vacayaaM”. ho trona ivacaar krnauM rama Aaina laxmaNa pMpa
saraovaracao tIravayar yaovanauM pavalao. saraovaracao piva~ ]dkana snaana krnauM Sauw jaavanauM caarI
idSaona Anaok sauMdr vana vanasptIna saijallaoM ArNya paoLaovanauM ramalaoM mana p`sanna jaalaoM. saItolaao
SaaoQa qaaoDoica kaLa naMtr pUna- jaatalaao ho AaSaona tagaolao mana sauga`Ivaaila BaOt Gaovacaa tDfDtaila.
00000
177
h o tr o n a E a I v alm a IkI in a im a -t AaY a - r am a a y aN a Aa id kavy a a Mtl a o
ArNy a kaND sam a a Pt ja al a a o.