De Bibliotheek Utrecht voor vmbo en onderbouw havo/vwo
schooljaar2015-2016
www.bibliotheekutrecht.nl
De Bibliotheek Utrecht voor vmbo en onder-bouw havo/vwo
schooljaar2015-2016
‘Docenten zijn belangrijker dan
de methoden’Piet Litjens,
ITTA tijdens Expertmeeting ‘Lezen in het vmbo’
Inleiding 6
Voor leerlingen 8Met de brugklas naar de bieb leerjaar 1 vmbo/havo/vwo 10Read2Me! leerjaar 1 vmbo/havo/vwo 12Leeskr8! leerjaar 1-2 vmbo 14Movietrader Mediawijsheid leerjaar 1-2-3 vmbo/havo/vwo 16Movietrader Taal nieuw! leerjaar 3-4 vmbo & 2-3 havo/vwo 17Schrijver op school leerjaar 1-2-3-4 vmbo & 1-2-3 havo/vwo 18DichtKunst leerjaar 1-2-3-4 vmbo & 1-2-3 havo/vwo 20Boek & film leerjaar 1-2-3-4 vmbo & 1-2-3 havo/vwo 22
Voor docenten 25Advies schoolmediatheek/onderwijsleercentrum 26Boekenshow leerjaar 1-2 vmbo/havo/vwo 27
Boeken op school 28Lekker lezen leerjaar 1-2-3-4 vmbo & 1-2-3 havo/vwo 30Groepsabonnement leerjaar 1-2-3-4 vmbo & 1-2-3 havo/vwo 31Wisselcollectie leerjaar 1-2-3-4 vmbo & 1-2-3 havo/vwo 32Jonge Jury leerjaar 1-2-3-4 vmbo & 1-2-3 havo/vwo 33
En verder 34Wist u dat… 36Spelregels 38Tarieven 40Kerndoelen en eindtermen 41Medewerkers Team Educatie 42
Inhoudsopgave
4 5
Twee jaar geleden is gestart met De Monitor van Kunst van lezen, een landelijke pilot met ruim 900 vmbo leerlingen waaruit naar voren kwam dat ruim 60% van de leerlingen niet graag leest en 20% van de leerlingen er zelfs een hekel aan heeft.
Onderzoek wijst uit dat kinderen met een zwakke leesvaardigheid en leesattitude een hoge kans hebben om uit te vallen en het onderwijs te verlaten zonder een startkwalificatie (Prater, 2006, Stoop e.a., in voorbereiding). Met name leerlingen in het beroepsonderwijs kunnen niet goed genoeg lezen en schrijven en stromen af naar een lager niveau of verlaten de school zonder diploma. Dat kan en moet - ook volgens de overheid - beter.
Niet alle scholen lukt het helaas om tijdens de opleiding dat patroon van steeds dalende resultaten te doorbreken. Graag wil ik me aansluiten bij Kees Broekhof (Sardes) op de site van Stichting Lezen wanneer hij zegt dat de oplossing minder ingewikkeld is dan vaak wordt gedacht. Hij pleit ervoor dat scholen (en bibliotheken) ervoor zorgen dat leerlingen lezen weer leuk gaan vinden. Met een structureel beleid rond vrij lezen en vrijetijdslezen valt er veel te verbeteren. Wie meer leest wordt beter in taal. Meer lezen heeft een bewezen effect op woordenschat, spelling, grammatica, begrijpend lezen en schrijven. Het
is een van de meest onderschatte effectieve maatregelen die scholen kunnen treffen om taalachterstand te bestrijden.
Een goede lees- en taalvaardigheid is een kerncompetentie om in een geletterde samenleving te kunnen functioneren. Uit onderzoek blijkt steeds weer dat kinderen die graag lezen een grotere kans hebben op een succesvol leven. Een van de belangrijkste instrumenten voor een school om lezen te stimuleren is het organiseren van vrij lezen in de school. Om jongeren aan het lezen te krijgen is daarnaast een vrolijke, rustige en inspirerende omgeving nodig. Zo’n ‘leesomgeving’ bestaat uit veel leuke boeken onder handbereik , tijdschriften, strips en interessante non-fictie. Het kan een bibliotheek in school zijn, maar kan ook worden gerealiseerd door bijvoorbeeld een nauwe samenwerking met de bibliotheek om de hoek.
De Bibliotheek Utrecht werkt al sinds langere tijd met een aantal scholen uit het voortgezet onderwijs samen in ‘Schrijver op school’, ‘Leeskr8!’, ‘Movietrader Mediawijsheid’, ‘Read2Me!’ en boek- en filmprojecten. Dit zorgt voor inspirerende samenwerking omdat
leerlingen met deze programma’s positieve ervaringen opdoen met boeken. En die positieve ervaringen stimuleren tot méér en vérder lezen.
InleidingKan de leesomgeving op uw school wellicht een opfrisbeurt gebruiken? Of wilt u de samenwerking met de bibliotheek een impuls geven? In het nieuwe, voor u liggende jaarprogramma vindt u vast en zeker inspiratie. Graag gaan we met u in gesprek om de verschillende mogelijkheden voor uw school te verkennen. Heeft u belangstelling? Neemt u dan contact op met de Bibliotheek Utrecht, Team Educatie, telefoon 030 2861943 of via ons mail adres [email protected].
Isolde VegaTeam Educatie
6 7
‘Een boek, dat is advies krijgen,
maar dan op een andere manier’
Lalique, 14 jaar, Gijsbert Karel van Hogendorp
VMBO in Delfshaven
Voor leerlingen
‘Brugklas? Boek in de tas!’
Caroline Coppes, taalcoördinator Augustinuscollege Groningen tijdens Expertmeeting
‘Lezen in het vmbo’
DUUR
80 minuten
WANNEER
in overleg
LOCATIE
één van de vestigingen van de Bibliotheek Utrecht
U ZORGT VOOR
per 15 leerlingen is minimaal één begeleider nodig, bij voorkeur de mentor
KOSTEN
€ 23 per klas
INFORMATIE
Team Educatietelefoon 030 286 19 [email protected]
Wilt u uw leerlingen mediawijzer maken? Of wilt u juist het lezen van fictie stimuleren?
Module A: Vinden in de bibliotheek, hoe doe je dat?Module B: Hoe kies je een leuk boek voor jezelf?
Een module duurt ongeveer 30 minuten. Het programma wordt verzorgd door twee bibliotheekmedewerkers. Na binnenkomst wordt de klas in tweeën verdeeld. Helft A krijgt module A, helft B krijgt module B. Na een half uur ruilen we om. Elke module heeft een eigen werkvorm. Met welkom, inleiding en afsluiting duurt dit programma bij elkaar ongeveer 1 uur en 20 minuten.
Doel• leerlingen leren informatie en fictie zoeken, vinden en
kiezen• leerlingen leren kritisch bronnen beoordelen• leerlingen ondersteunen bij het ontwikkelen van hun
eigen literaire smaak
Leerjaar 1 vmbo t/havo/vwo
Met de brugklas naar de biebMaak uw eigen programma!Met de brugklas naar de biebLeerjaar 1 vmbo/havo/vwo
10 11
WANNEER
• startbijeenkomst voor docenten: oktober 2015
• groepsbezoek Read2Me! voor de brugklassen: november 2015/januari 2016
• schoolfinale: februari/ maart 2016
• stedelijke finale: maart 2016• provinciale finale: april 2016• landelijke finale: mei 2016
LOCATIE
• groepsbezoek Read2Me!: bij bibliotheek naar keuze
• schoolfinale: op school• stedelijke finale: in plaatselijk
theater
DE BIBLIOTHEEK ZORGT VOOR
• startbijeenkomst docenten• promotiemateriaal voor op school• levering boeken (aantal
boeken afhankelijk van aantal brugklassen)
• groepsbezoek Read2Me!• organisatie stedelijke finale
Leerlingen uit de brugklas lezen hun favoriete fragment voor uit een zelfgekozen, recent jeugd(lees)boek. Het leesplezier staat voorop!
Deelnemende scholen selecteren tijdens de schoolfinale ieder hun beste voorlezer, deze voorlezers strijden vervolgens tegen elkaar in de stedelijke finale Read2Me! De beste voorlezer van de stad Utrecht neemt deel aan de wedstrijd op provinciaal niveau, waarna de winnaar van deze wedstrijd doorgaat naar de landelijke finale.
BoekenSchool kan een collectie Read2Me! boeken lenen bij de bibliotheek.
Groepsbezoek Read2Me! Als voorbereiding op deze wedstrijd kunt u met alle brugklassen naar de bibliotheek komen. Elke klas krijgt in één uur en twintig minuten de volgende twee onderdelen: Module: Hoe kies je een leuk Read2Me! boek voor jezelf?Module: Hoe lees je goed voor?
Read2Me! Voorleeswedstrijd voor de brugklas
Leerjaar 1 vmbo/havo/vwo
U ZORGT VOOR
• afvaardiging docenten bij startbijeenkomst
• organiseren schoolronde• aanmelden winnaar schoolfinale
voor stedelijke finale• bij bezoek met de klas aan de
bibliotheek is per 15 leerlingen minimaal één begeleider nodig, bij voorkeur de mentor
• terugbrengen van de boeken naar één van de vestigingen van de Bibliotheek Utrecht
KOSTEN
• startbijeenkomst, promotie-
materiaal en stedelijke finale: € 80 per school
• collectie boeken: € 25 per 4 weken per 25 boeken / € 50 per 8 weken
• groepsbezoek Read2Me!: € 23 per klas
INFORMATIE
Team Educatietelefoon 030 286 19 [email protected]
Doel• leesplezier bij leerlingen vergroten door spelelement in
te voeren • peer to peer element inzetten: leerlingen tippen elkaar
boeken• met kwalitatief goede boeken aansluiten bij
belevingswereld en leesniveau leerlingen• door leerlingen zelf verhalen te laten kiezen en deze aan
anderen voor te lezen, wordt de leesmotivatie vergroot
12 13
Leeskr8! is een combinatie van een traditionele les en digitale middelen. Juist jongeren blijken daar gevoelig voor te zijn.
U kijkt de vernieuwde film Lezen in het VMBO: een film van 9 minuten waarin jongeren vertellen wat zij hebben met boeken, lezen en de bibliotheek. Deze kunt u in de klas vertonen en is een mooie start voor een gesprek met leerlingen over hún ervaringen.
In de bibliotheek of in een computerlokaal op school geeft de bibliotheekmedewerker een multimediale les. Leerlingen zitten met z’n tweeën achter een computer en voeren vervolgens korte opdrachten uit. Ook bekijken ze gezamenlijk korte filmpjes over boeken en lezen. Ze krijgen bovendien individuele leestips van de Kr8voermachine! Aan het eind van de les liggen alle gebruikte boeken op tafel, deze boeken kunnen geleend worden. Er blijkt namelijk altijd wel een boek te zijn dat ze willen lezen!
Om een indruk te krijgen van een les Leeskr8 met een klas: ga naar de docentenpagina van www.leeskr8.nl en bekijk de introductiefilm (4 minuten).
Doel• leerlingen ontdekken dat ze best veel en vaak lezen, of
dat nou boeken, strips, kranten of tijdschriften zijn: het is allemaal lezen!
• leerlingen weten dat er voor ieder van hen geschikte leesboeken, informatieve boeken, tijdschriften of strips zijn
Leeskr8!Leerjaar 1-2 vmbo
DUUR
op school of in de bibliotheek: multimediale les 60 minuten
WANNEER
in overleg
LOCATIE
één van de vestigingen van de Bibliotheek Utrecht of op school
U ZORGT VOOR
bij bezoek aan de bibliotheek is per 15 leerlingen minimaal één begeleider nodig, bij voorkeur de mentor
KOSTEN
€ 23 per klas
INFORMATIE
Team Educatietelefoon 030 286 19 [email protected]
BIJZONDERHEDEN
aanvullend kunt u de boeken lenen die tijdens de Leeskr8-les zijn gepresenteerd. Kosten: € 25 per 4 weken per 25 boeken / €50 per 8 weken
Gratis Kr8voer! app van Leeskr8 voor Apple en Android. Leerlingen krijgen via hun
mobiele telefoon leestips op maat!
Leeskr8! Is ook te vinden op Facebook en Linkedin!
14 15
DUUR
90 minuten
WANNEER
in overleg
LOCATIE
één van de vestigingen van de Bibliotheek Utrecht
U ZORGT VOOR
per 15 leerlingen is minimaal één begeleider nodig, bij voorkeur de mentor
KOSTEN
€ 75 per klas
INFORMATIE
Team Educatietelefoon 030 286 19 [email protected]
DOEL
• leerlingen worden op een speelse manier mediawijzer
• docent kan mediawijsheid leerlingen inschatten
Movietrader Mediawijsheid is een programma om leerlingen bewuster en veiliger te leren internetten. Deze crossmediale mediawijsheidquiz bestaat uit 9 filmpjes.
Om de zoveel minuten wordt het filmpje stil gezet en verschijnt in het scherm een meerkeuzevraag. Zodra de leerlingen de vraag beantwoord hebben, loopt het filmpje weer verder. Elke filmpje eindigt met een vraag, waarbij ze de informatie uit de film moeten toepassen op hun eigen situatie. Ook gaan ze in de bibliotheek op zoek naar antwoorden.
Onderwerpen: Privacy & Internet, Gameverslaving, Manipuleren met beelden, Hacken, Jongeren, Seks & Internet, Social media killen jongeren! en Internetgevaren. Elk thema wordt behandeld a.d.h.v. beeldfragmenten en meerkeuzevragen.
Quiz De Movietrader Mediawijsheid heeft ook een quizelement. Als de leerlingen de vragen in de filmpjes goed beantwoorden, krijgen ze punten. Als alle filmpjes zijn bekeken en alle vragen zijn beantwoord, zien de leerlingen hun eindscore en weten ze hoe mediawijs ze zijn.
Movietrader MediawijsheidHoe mediawijs ben jij?
DIGITAAL PESTEN
GAMEVERSLAVING
JONGEREN,SEKS,
INTERNET
Leerjaar 1-2-3 vmbo/havo/vwo
DIALECTRAP VERSUS POEZIË
LACHEN MET TAAL
DUUR
90 minuten
WANNEER
in overleg
LOCATIE
één van de vestigingen van de Bibliotheek Utrecht
U ZORGT VOOR
per 15 leerlingen is minimaal één begeleider nodig, bij voorkeur de mentor
KOSTEN
€ 75 per klas
INFORMATIE
Team Educatietelefoon 030 286 19 [email protected]
DOEL
• leerlingen worden zich bewust van hun eigen taalgebruik
• leerlingen worden zich bewust van het belang van taalgebruik voor hun toekomst
• leerlingen ontplooien taal-creativiteit via speelse opdrachten.
• Leerlingen leren dat taal niet
alleen een communicatiemiddel is, maar ook een uitingsvorm van hun
mening, gevoel en identiteit
Movietrader Taal wil leerlingen op een speelse manier bewust maken van hun taalgebruik en van de mogelijkheden van taal. Deze crossmediale taalquiz bestaat uit 9 filmpjes.
Om de zoveel minuten wordt het filmpje stil gezet en verschijnt in het scherm een meerkeuzevraag. Zodra de leerlingen de vraag beantwoord hebben, loopt het filmpje weer verder. Elke filmpje eindigt met een vraag, waarbij ze de informatie uit de film moeten toepassen op hun eigen situatie. Ook gaan ze in de bibliotheek op zoek naar antwoorden.
Onderwerpen: Straattaal versus ABN, Genres in verhalen, Lachen met taal, Rap versus poëzie, Schrijvers, Dialect, spreektaal en tweede taal, Woorden overtuigen, Strips en Boekverfilmingen. Elk thema wordt behandeld a.d.h.v. beeldfragmenten en meerkeuzevragen.
Quiz Movietrader Taal heeft ook een quizelement. Als de leerlingen de vragen in de filmpjes goed beantwoorden, krijgen ze punten. Als alle filmpjes zijn bekeken en alle vragen zijn beantwoord, zien de leerlingen hun eindscore en weten ze hoe talig ze zijn.
Movietrader TaalTaal, best handig eigenlijk…
Leerjaar 3-4 vmbo & 2-3 havo/vwo NIEUW!
1716 17
DUUR
50 / 60 minuten
WANNEER
in overleg
LOCATIE
op school of in een vestiging van de Bibliotheek Utrecht
BIBLIOTHEEK ZORGT VOOR
• adviseren geschikte schrijvers• bemiddelen tussen school en
schrijver• collectie boeken en lesbrief • bezorgen van boeken op school
U ZORGT VOOR
• goede voorbereiding: aandacht besteden aan het werk van de schrijver, leerlingen motiveren, samen met hen de ontmoeting met de schrijver voorbereiden.
• terugbrengen van de boeken naar één van de vestigingen van de Bibliotheek Utrecht.
• de docent die het bezoek heeft voorbereid met de klas is ook aanwezig bij het schrijversbezoek
Kennismaken met een schrijver is een inspirerende aangelegenheid! De schrijver praat in de klas met uw leerlingen over zijn of haar boeken.
Leerlingen stellen de vragen die ze hebben voorbereid. Daarna vertelt de schrijver over het schrijfproces. Drijfveren en dilemma’s komen aan bod. Doel? Leerlingen verleiden tot lezen en misschien wel zelf schrijven!
Goede ervaringen zijn er met:Martine Letterie Oorlog zonder vader, Familiegeheim, Brugklassers!, Hanna’s reis, Verzet tegen de vijandAnnemarie Bon Love u 2 much, Niets meer te verliezen, Een nieuw leven, OppassenCaja Cazemier Offline, Vamp, Cool, Lotte en Karima, Knalhard!, Verliefd zijn is een ramp!, Echt spel, Alles voor Romeo, Bibi xtra, Iets van mij, Keerzijde, #selfieElle van den Bogaart Verdoofd, De gele scooter, Vermist, Prooi, Krassen, De val, Duizend kilometer, No dealKhalid Boudou Pizzamaffia, Alles of Niets, Iedereen krijgt klappenAnna Woltz Meisje nummer achttien, Alles kookt over, Meisje van Mars, Post uit de oorlog, Aangespoeld, Tien dagen in een gestolen auto, Onweer Bibi Dumon Tak Latino King, RotjongensRuben Prins Met open ogen, Laat me niet stikken, Onder het donkere waterWilma Geldof Bitch!, Levi, Lola en de liefde, Een laatste brief, Nathans valRom Molemaker De eerste steen, Gijzeling, Een gang met gele deuren, Crisis, Lange benen maken, Drijfjacht, Uit de
schaduw, Moord op school.Mirjam Mous Alle Dagen Hartstikke Druk, Boy 7, Doorgeschoten, Fluisterwater, De strandtent, Moordmeiden, Nee!, Password, Test, Vals spel, Virus
Schrijver op schoolLeerjaar 1-2-3-4 vmbo & 1-2-3 havo/vwo
KOSTEN
€ 90. Voor dit bedrag regelt de Bibliotheek Utrecht, in overleg met u, een schrijver voor op school, krijgt u een pdf document met daarin de lesbrief plus een collectie boeken van deze schrijver te leen voor 8 weken.
De kosten voor het bezoek van de schrijver zélf is afhankelijk van uw wensen. Elke schrijver heeft zijn eigen honorarium. Houd rekening met een minimumbedrag van € 300 voor 3 schrijversbezoeken aan 3 klassen op één dag.
INFORMATIE
Team Educatietelefoon 030 286 19 [email protected]
U kunt in overleg met de Bibliotheek Utrecht een schrijver boeken. Het leerjaar en leesniveau van uw klas is daarbij richtinggevend. Ongeveer acht weken vóór het schrijversbezoek ontvangt u een lesbrief en boeken van de betreffende auteur.
Doel• leerlingen maken kennis met de schrijver van een boek
en zijn/haar inspiratiebronnen• leerlingen stimuleren om een mening te vormen over
een boek• leerlingen krijgen inzicht in het schrijfproces• leerlingen stimuleren om meer boeken (van deze
schrijver) te gaan lezen
Fotografie: Chris van Houts
18 19
DUUR
vier lesuren
WANNEER
in overleg
LOCATIE
• les 1: Kunstuitleen Utrecht• les 2, 3 en 4:
op school of bibliotheek
BIBLIOTHEEK EN KUNSTUITLEEN
ZORGEN VOOR
• gewenste kunstwerken• powerpointpresentatie voor les 2• kijkwijzer om het keuzeproces bij
de leerlingen te begeleiden• indien gewenst: een dichter die de
workshop DichtKunst gaat geven • bibliotheek naar keuze, voor de
workshop DichtKunst• toegang tot de digitale werkplaats
DichtKunst
U ZORGT VOOR
• bezoek Kunstuitleen met groepje leerlingen om samen kunstwerken uit te kiezen
• digitale omgeving op school • bij bezoek aan de bibliotheek is
per 15 leerlingen minimaal één
begeleider nodig, bij voorkeur de mentor
Vier lessen over kunst en poëzie, verzorgd door de Bibliotheek Utrecht en Kunstuitleen Utrecht.
Les 1: Kunstwerken uitkiezen bij Kunstuitleen Utrecht (docent met een groepje leerlingen)U kiest een thema (bv. liefde, oorlog, dromen). Vervolgens gaan een paar leerlingen, samen met u, drie tot vijf kunstwerken uitkiezen bij Kunstuitleen Utrecht. Deze kunstwerken worden tentoongesteld in een bibliotheek dicht bij school of op school.Les 2: Kunst bekijken en een kunstwerk kiezenU krijgt een powerpointpresentatie geleverd, waarmee u op school het project introduceert en vervolgens alle gekozen kunstwerken digitaal presenteert. De leerlingen kiezen aan de hand van een Kijkwijzer het kunstwerk dat hen het meeste aanspreekt. Les 3: Gedicht schrijven Zelf een gedicht schrijven! De leerlingen krijgen een workshop DichtKunst, die naar keuze door de docent zelf of door een dichter gegeven wordt. Het kunstwerk dat in les 2 gekozen is, vormt de inspiratiebron.Les 4: Combineren gedicht met kunstwerk: een eigen kunstgedicht!Leerlingen combineren in een digitale werkplaats hun eigen gedicht met de digitale afbeelding van het kunstwerk. Het resultaat wordt opgenomen in het portfolio van de leerling.
Feestelijke afsluiting op school! De mooiste kunstgedichten worden beloond!
Met toestemming van de leerlingen worden hun kunstgedichten gepubliceerd op de website van de Bibliotheek Utrecht en Kunstuitleen Utrecht!
DichtKunstLeerjaar 1-2-3-4 vmbo & 1-2-3 havo/vwo
KOSTEN
• zonder dichter: € 180 per klas. De docent geeft zelf les 3: de workshop gedicht schrijven
• met dichter: € 180 per klas + kosten van de dichter. Houd rekening met een minimumbedrag van € 300 voor 3 workshops aan 3 klassen op één dag
INFORMATIE
Team Educatietelefoon 030 286 19 [email protected]
Doel• leerlingen leren aandachtig kunstwerken te bekijken en
er een beargumenteerde keuze uit te maken• leerlingen leren woorden zoeken en vinden bij een
kunstwerk • leerlingen schrijven een eigen gedicht• leerlingen combineren hun gedicht met de afbeelding
van het gekozen kunstwerk tot een visueel aantrekkelijk geheel
VRIENDSCHAP
Er is iets wat je nodig hebt in je leven,iets of iemand die eerlijk is,
iets of iemand die je kunt vertrouwen,iemand die niet geeft om merken en geld,
maar iemand die er is als het tegenzit,iemand waar je altijd terecht kunt,
ze geven om jou, hoe je ook bent!
Beeld: Rob Scholte Tekst: leerling klas 1, Via Nova College
20 21
BIBLIOTHEEK ZORGT VOOR
het afleveren van de collectie op school
U ZORGT VOOR
het terugbrengen van de collectie naar een bibliotheek in de stad Utrecht
DIRECT BESTELLEN?
telefonisch bestellen tijdens kantooruren, van ma t/m do: via 030 286 19 43 of per mail: [email protected] minimaal 3 weken van tevoren
KOSTEN
€ 25 per 4 weken / €50 per 8 weken
INFORMATIE
Team Educatietelefoon 030 286 19 [email protected]
Boek & filmLeerjaar 1-2-3-4 vmbo & 1-2-3 havo/vwo
De laatste jaren zijn veel jeugdboeken met succes verfilmd! Het bekijken van een boek-verfilming en het lezen van het oorspronkelijke boek is een aansprekende werkvorm.
De collectie bestaat uit 25 exemplaren van het boek, de bijbehorende film op dvd en lessuggesties voor de docent.
Pizzamaffia van Khalid Boudou Brahim (ik-figuur) en zijn neef Haas werken vaak in de pizzeria van hun ouders. Door een ruzie stappen Brahims oom en neef op en beginnen een eigen pizzeria. Er barst een ware pizza-oorlog los.
Oorlogswinter van Jan Terlouw Plotseling is de 16-jarige Michiel betrokken bij het verzet en ervaart hij hoeveel angst, onzekerheid en moeilijkheden dit met zich meebrengt. Maakt hij nu fouten, of is er toch verraad in het spel? Maar van wie?
De jongen in de gestreepte pyjama van John BoyneIn 1943 verhuist Bruno, een Duitse jongen, met zijn vader naar een vreemde plek waar joodse mensen in gestreepte pyjama’s achter een hek
leven. Bruno sluit vriendschap met Shmuel, die aan de andere kant van het hek woont.
Spijt! van Carry Slee David doet niet mee aan het treiteren van dikke Jochem, maar hij doet ook niets om het te verhinderen. Als het te laat is, krijgt David spijt.
Stormbreaker van Anthony Horowitz Als de 14-jarige Alex ontdekt dat zijn enige familielid is vermoord, gaat hij op zoek naar de ware toedracht. Soort James Bond voor jongeren!
Hugo van Brian Selznick Filmeditie van ‘De uitvinding van Hugo Cabret’. De twaalfjarige Hugo heeft de zorg voor de klokken van een treinstation in Parijs overgenomen. Hij komt in aanraking met een bittere oude man en een vreemd meisje.
Sonny Boy van Annejet van der ZijlLevensgeschiedenis van een 19- jarige Surinaamse student en een 40-jarige Hollandse getrouwde vrouw, die in 1928 verliefd op elkaar worden. Ze krijgen een zoon (Sonny Boy), beginnen een pension in Scheveningen en nemen in de Tweede Wereldoorlog onderduikers in huis.
Boy 7 van Mirjam Mous nieuw!Een 15-jarige Amerikaanse jongen (ik-figuur) komt bij kennis op een grote, hete grasvlakte. Hij weet niet wie of waar hij is. Hij besluit hoe dan ook zijn verleden te achterhalen en zichzelf terug te vinden.
Een weeffout in onze sterren van John Green nieuw!Hazel (16, ik-figuur) weet niet hoe lang ze nog te leven
heeft. Vanwege die onzekerheid biedt ze aanvankelijk weerstand tegen de toenadering van Gus (17), die zelf kanker overwonnen lijkt te hebben.
22 23
BOEK&FILM KORTvoor onderbouw vmbo/havo/vwoDe NTR heeft bij 38 jeugdboeken korte animatiefilmpjes laten maken door getalenteerde, jonge filmmakers. Leerlingen bekijken de filmpjes en worden nieuwsgierig naar het bijbehorende boek. De collectie bestaat uit verschillende boeken naar keuze.
Ga naar www.schooltv.nl en zoek op ‘jeugdliteratuur nu’. U kunt de filmpjes samen met uw leerlingen bekijken.
DOEL• leerlingen stimuleren om te lezen• leerlingen stimuleren om boek en
film te vergelijken met elkaar
Boek & filmLeerjaar 1-2-3-4 vmbo & 1-2-3 havo/vwo
Koning van Katoren van Jan Terlouw De oude koning van Katoren is overleden en er is geen troonopvolger. De 17-jarige Stach moet zeven moeilijke opdrachten volbrengen voordat hij koning kan worden.
Briefgeheim van Jan TerlouwAls Eva in de tuin van de buren een geheimzinnige brief vindt, begint voor haar, Jackie en Thomas een reeks adembenemende avonturen. Brief voor de koning van Tonke Dragt Vijf jongelingen moeten, voordat ze tot ridder geslagen worden, de nacht biddend en wakend doorbrengen. Een van hen, Tiuri, hoort een noodkreet van buiten en gaat op onderzoek uit. Hij belandt in een geweldig avontuur. Dit boek ontving in 2008 de Griffel der Griffels.
Avonturen van Kuifje Kuifje koopt op een rommelmarkt een schaalmodel van het schip De Eenhoorn. Het bevat een geheim. Daardoor belandt Kuifje van het ene avontuur in het andere. Deze animatiefilm is gebaseerd op
verschillende albums van Kuifje.
Voor docenten
24
Leerlingen die veel met boeken in aanraking komen, hebben daar baat bij in hun schoolloopbaan.
De Bibliotheek Utrecht kan uw school helpen bij het opzetten en onderhouden van de schoolmediatheek/onderwijsleercentrum. Ook adviseren wij over de samenstelling en sanering van uw collectie.Graag geven we suggesties omtrent websites, databanken en programma’s om de positie van de mediatheek/onderwijsleercentrum in school te verstevigen.In een gesprek met u geeft de Bibliotheek Utrecht advies op maat.
Doel• optimalisering van de leesomgeving in school• verbeteren van de zoekstructuur in de schoolmediatheek
WANNEER
in overleg
KOSTEN
intakegesprek is gratis, uurtarief vervolgtraject (op basis van offerte) € 70
INFORMATIE
team Educatietelefoon 030 286 19 [email protected]
Advies schoolmediatheek/onderwijsleercentrum
Schoolmediathecarissen/docenten
DUUR
60 minuten
WANNEER
in overleg
LOCATIE
op uw school of in een vestiging van de Bibliotheek Utrecht
AANVRAAG
minimaal 6 weken van te voren
KOSTEN
€ 70 excl. BTWCollectie boeken op school: € 25 per 4 weken per 25 boeken
INFORMATIE
Team Educatietelefoon 030 286 19 [email protected]
U wilt uw vak bijhouden maar heeft weinig tijd? De Bibliotheek Utrecht presenteert u de nieuwste jeugdboeken, die geschikt zijn voor leerlingen uit de onderbouw.
Na afloop krijgt u een overzicht van alle titels die de revue zijn gepasseerd!
Doel• opfrissen van titelkennis, zodat u uw leerlingen goed
kunt adviseren• met actuele, nieuwe boeken het leesplezier van uw
leerlingen bevorderen• nieuwe titels aandragen voor het leesdossier
BoekenshowDocenten Nederlands leerjaar 1-2 vmbo/havo/vwo
26 27
‘Meiden zijn lastig, ze kunnen kattig zijn en
vertellen nooit wat ze denken. Door boeken leer
ik ze beter begrijpen’ Kelton, 15 jaar,
Gijsbert Karel van Hogendorp VMBO in Delfshaven
Boeken op school
BIBLIOTHEEK ZORGT VOOR
het afleveren van de collectie op school
U ZORGT VOOR
- het uitzoeken van de boeken- het terugbrengen van de collectie
naar een bibliotheek in de stad Utrecht
DIRECT BESTELLEN
telefonisch bestellen tijdens kantoor uren, van ma t/m do: via 030 286 19 43 of per mail: [email protected] minimaal 3 weken van tevoren
KOSTEN
€ 25 per 4 weken per 25 boeken
INFORMATIE
Team Educatietelefoon 030 286 19 [email protected]
U komt zelf een collectie Lekker Lezen samenstellen, geheel naar eigen behoefte! Leesboeken, informatieve boeken, stripboeken of wilt u juist een mix?
U maakt hiervoor een afspraak met ons.
Doel• leerlingen in een vertrouwde omgeving in aanraking
laten komen met verschillende soorten boeken • de woordenschat van leerlingen vergroten door ze meer
(en ontspannen!) leeskilometers te laten maken• belevingswereld van leerlingen uitbreiden door ze een
aangename mix van allerlei soorten boeken aan te bieden
Lekker LezenLeerjaar 1-2-3-4 vmbo & 1-2-3 havo/vwo
WANNEER
in overleg
LOCATIE
één van de vestigingen van de Bibliotheek Utrecht
BIBLIOTHEEK ZORGT VOOR
rondleiding tijdens het eerste bezoek aan de bibliotheek
U ZORGT VOOR
begeleiding door een volwassene tijdens het bibliotheekbezoek
KOSTEN
€ 55 per abonnement per schooljaar voor maximaal 40 boeken per keer
INFORMATIE
Team Educatietelefoon 030 286 19 [email protected]
GroepsabonnementLeerjaar 1-2-3-4 vmbo & 1-2-3 havo/vwo
Een omgeving die rijk is aan boeken stimuleert het lezen. De Bibliotheek Utrecht wil graag bijdragen aan het creëren van een goede en inspirerende leesomgeving in de klas.
Per abonnement mag u maximaal 40 boeken lenen en deze 6 weken houden. Voor elke klas kunt u een apart abonnement nemen.
U kunt eens per 6 weken met (een deel van) uw klas boeken komen lenen in de bibliotheek. Ook kan de docent of een andere volwassene naar de bibliotheek komen om boeken voor de leerlingen uit te zoeken. De docent kan ook boeken en andere media ter ondersteuning van eigen lessen komen lenen.
Doel• leerlingen tot lezen verleiden door te zorgen voor
voldoende boeken in school • leerlingen vertrouwd maken met de bibliotheek en hen
leren om zelfstandig boeken en andere media te kiezen, zodat bibliotheekbezoek vanzelfsprekend wordt
Bijzonderheden• voor dit abonnement gelden de uitleenregels van de
Bibliotheek Utrecht (www.bibliotheekutrecht.nl)• dit abonnement is NIET bedoeld voor het lenen van
meerdere boeken over één onderwerp
30 31
Elk jaar het meest actuele aanbod leesboeken in uw eigen klas of schoolmediatheek? Neem dan een wisselcollectie. Die mag u een heel jaar lenen. Zo heeft u altijd de nieuwste boeken.
U kunt een wisselcollectie uitzoeken voor de hele school of voor een enkele klas. Tussentijds mag u één keer de collectie ruilen.
Doel• actuele boeken binnen handbereik van uw leerlingen en
docenten• leesbevordering door een frisse collectie in eigen huis
BIBLIOTHEEK ZORGT VOOR
het afleveren van de collectie op school
U ZORGT VOOR
het terugbrengen van de collectie naar een bibliotheek in de stad Utrecht
DIRECT BESTELLEN
telefonisch bestellen tijdens kantooruren, van ma t/m do: via 030 286 19 43 of per mail: [email protected] kunt op afspraak zélf uw collectie komen samenstellen
KOSTEN
€ 55 per schooljaar per 40 boeken
INFORMATIE
Team Educatietelefoon 030 286 19 [email protected]
Wisselcollectie Boeken voor langere tijd op school
Leerjaar 1-2-3-4 vmbo & 1-2-3 havo/vwo
BIBLIOTHEEK ZORGT VOOR
het afleveren van de collectie op school
U ZORGT VOOR
het terugbrengen van de collectie naar een bibliotheek in de stad Utrecht
DIRECT BESTELLEN
u kunt maximaal 60 boeken lenen en een periode van 8 weken kiezen waarin u deze boeken wilt hebben op school: periode A: half september tot half novemberperiode B: begin december tot medio februari
telefonisch bestellen tijdens
kantooruren, van ma t/m do: via 030 286 19 43 of per mail: [email protected] minimaal 3 weken van tevoren
KOSTEN
voor € 50 kunt u 25 boeken boeken lenen voor 8 weken
INFORMATIE
Team Educatietelefoon 030 286 19 [email protected]
De Jonge Jury is een landelijk en jaarlijks terugkerend leesbevorderingsproject voor jongeren van 12 tot 16 jaar.
Zij lezen tussen half september en eind februari naar eigen keuze een aantal jeugdboeken uit het jaar ervoor en brengen een stem uit op hun favoriete titels. Er kan tot 1 maart gestemd worden. De vijf boeken die de meeste stemmen ontvangen, worden genomineerd voor de Prijs van de Jonge Jury. Zie ook www.jongejury.nl.
De Bibliotheek Utrecht levert jeugdboeken die uw leerlingen kunnen lezen voor de Jonge Jury. Het aantal collecties Jonge Jury boeken is niet onbeperkt! Dus wie het eerst komt…
Doel• leerlingen stimuleren om te lezen• leerlingen ontwikkelen hun literaire smaak door
verschillende boeken te lezen• de woordenschat van de leerlingen vergroten door
leeskilometers te maken
Jonge JuryLeerjaar 1-2-3-4 vmbo & 1-2-3 havo/vwo
32 33
‘Mijn vriendschap met Kees Bakels, Eline Vere,
Jacob Witsen en Frits van Egters is net zo hecht als de Facebook-vriendschappen
van mijn zoons’Jan van Bergen en Henegouwen,
bibliothecaris bij Bibliotheek Schiedam
En verder
Wist u dat..... . als u samenwerkt met de
Bibliotheek Utrecht, uw leerlingen van leerjaar 1 een gratis pas krijgen van de bibliotheek?
.. . wij graag met u meedenken over een taalbeleids- plan of leesplan voor uw school? Carolien Krikhaar, consulent voortgezet onderwijs
.. . wij uw eigen leesbevorderings-projecten op school kunnen ondersteunen?
.. . op de site van de Bibliotheek Utrecht een pagina speciaal voor jongeren te vinden is? www.bibliotheekutrecht.nl > speciaal voor > jongeren 12- 18 jaar
.. . het Utrechts Taalcurriculum docenten een instrumentarium biedt waarmee zij optimaal met hun leerlingen kunnen werken aan het bereiken van de gewenste taaldoelen? Meer informatie is te vinden op www.kijkoponderwijs.nl.
.. . er een nieuwe film (ong. 9 minuten) is om te gebruiken in de klas: Lezen in het VMBO? Gemaakt door Studio A, in opdracht van Leeskr8! en Stichting Lezen. Hierin komen verschillende jongeren aan het woord over lezen en wat het voor hen betekent. Het helpt u om lezen te bespreken met uw klas! Vraag uw contactpersoon bij de bibliotheek hoe u aan deze gratis film komt.
36 3737
CollectiesCollectie aanvragen bij de Bibliotheek Utrecht• 3 weken voorafgaand aan de datum dat u de
collectie wilt hebben, vraagt u deze aan bij Team Educatie: tel 030 286 1943, [email protected].
• U geeft door welke collectie u wilt lenen.• Een collectie ‘Lekker lezen’ komt u zelf
uitzoeken. Hiervoor maakt u een afspraak.• U kunt de boeken 4 of 8 weken lenen. In
overleg met u wordt de leenperiode bepaald.
Het bezorgen van de collectie op school• De boeken worden geleverd in een rode krat.
In deze krat vindt u een lijst met geleverde boeken.
• De krat wordt door de vervoersdienst van de Bibliotheek Utrecht bezorgd op school. Op deze krat komt uw naam te staan, zodat bij de receptie van school duidelijk is dat het voor u is. Houd zelf ook de bezorgdatum in
de gaten en check bij uw receptie.• Bezorgdag is in principe een dinsdag.
Collectie terugbrengen naar de bibliotheek• Op de zijkant van de krat staat wanneer de
collectie ingeleverd moet worden.• School is zélf verantwoordelijk voor het
terugbrengen van de geleende collecties bij één van de bibliotheken in de stad Utrecht. Let hierbij op de openingstijden van de verschillende bibliotheken.
• Bij te laat inleveren worden administratiekosten a € 25 per collectie doorberekend. Voor boeken die ontbreken ontvangt school een rekening.
Bibliotheekbezoeken • In overleg met school worden het
programma en de data vastgesteld.• We verwachten minimaal 1 begeleider/
docent per 15 leerlingen. De begeleider is verantwoordelijk voor de groep. Onze voorkeur gaat uit naar een begeleider die de
leerlingen kent, bijvoorbeeld de mentor. Hij of zij draagt zorg voor de orde.
• We verwachten van de begeleider/docent een actieve bijdrage.
Deze brochure is verspreid onder alle scholen voortgezet onderwijs in de stad Utrecht. Om alle activiteiten goed te organiseren is een aantal spelregels opgesteld.
Spelregels
• Mocht een klas op het afgesproken tijdstip niet kunnen komen, laat dit zo snel mogelijk weten aan uw contactpersoon of aan de bibliotheek waar u verwacht wordt.
• Blijft de klas zonder opgaaf van reden weg dan worden de kosten wel in rekening gebracht.
• Wanneer de bibliotheek onverhoopt niet in staat is uw klas te ontvangen, hoort u dit zo snel mogelijk en wordt in overleg een nieuwe afspraak gemaakt.
38 39
Met de brugklas naar de bieb € 23 per klas Read2Me!: voorleeswedstrijd voor de brugklas - Startbijeenkomst, promotiemateriaal, suggesties
opzet wedstrijd op school, stedelijke finale € 80 per school - Groepsbezoek Read2Me! € 23 per klasLeeskr8! € 23 per klas Movietrader Mediawijsheid € 75 per klas Movietrader Taal € 75 Schrijver op school - Organisatie, collectie boeken, pdf lesbrief € 90 per schrijver - Bezoek van de schrijver zelf afhankelijk van tarief schrijver DichtKunst: zonder dichter € 180 per klasDichtKunst: met dichter € 180 plus kosten dichter,
afhankelijk van tarief dichterBoek & film € 25 per 4 weken / € 50 per 8 wekenBoekenshow € 70Advies schoolmediatheek/onderwijsleercentrum intakegesprek is gratis
daarna € 70 per uur Boeken op school - Lekker lezen/Jonge Jury/ Leeskr8!/ € 25 per 4 weken per 25 boeken Read2Me!/Boekenshow € 50 per 8 weken per 25 boeken - Wisselcollectie € 55 per 40 boeken - Groepsabonnement € 55 per 40 boeken
Alle prijzen zijn exclusief BTW, tenzij anders vermeld.U kunt de activiteiten ook met de Cultuurkaart afrekenen.
Tarieven Kerndoelen onderbouw VOwaar onze producten en diensten bij aansluiten:
• De leerling leert strategieën gebruiken bij het verwerven van informatie uit gesproken en geschreven teksten. (Kerndoel 4, Nederlands).
• De leerling leert in schriftelijke en digitale bronnen informatie te zoeken, te ordenen en te beoordelen op waarde voor hemzelf en anderen. (Kerndoel 5, Nederlands).
• De leerling leert verhalen, gedichten en informatieve teksten te lezen die aan zijn belangstelling tegemoet komen en zijn belevingswereld uitbreiden. (Kerndoel 8, Nederlands).
• De leerling leert taalactiviteiten (spreken, luisteren, schrijven en lezen) planmatig voor te bereiden en uit te voeren. (Kerndoel 9, Nederlands).
• De leerling leert door het gebruik van ele-mentaire vaardigheden de zeggingskracht van verschillende kunstzinnige disciplines te onderzoeken en toe te passen om eigen gevoelens uit te drukken, ervaringen vast te leggen, verbeelding vorm te geven en communicatie te bewerkstelligen. (Kerndoel 48, Kunst en cultuur).
Eindtermen examen programma VMBOwaar onze producten en diensten bij aansluiten:
NE/K/8: De kandidaat kan:• verschillende soorten fictiewerken
herkennen• de situatie en het denken en handelen van
de personages in het fictiewerk beschrijven• de relatie tussen het fictiewerk en de
werkelijkheid toelichten• kenmerken van fictie in het fictiewerk
aanwijzen
• relevante achtergrondinformatie verzamelen en selecteren
• een persoonlijke reactie geven op een fictiewerk en deze toelichten met voorbeelden uit het werk
NE/V/1: De kandidaat kan:
• zelfstandig informatie verwerven, verwerken en verstekken in het kader van het sectorwerkstuk
40 41
43
Medewerkers Team Educatie
Carolien Krikhaar
Josephine v.d. Schoot
Sandra Dorèl
Isolde Vega
Tineke v.d. Schaaf
Annemieke de Geest Dagmar Heijtze
Sylvia VolkertPilar van Schaik Medrano
Jessie Hanssen
Petra Willemsen
Uw school hoeft het niet alleen te doen!
Utrecht, mei 2015 Deze brochure is verspreid onder alle scholen
Voortgezet Onderwijs in de stad Utrecht.
Samenstelling en eindredactieBibliotheek Utrecht Team Educatie
LayoutO-utrecht
FotografieHet auteursrecht op de afzonderlijke
foto’s berust bij de betreffende fotografen of hun rechtsopvolgers.
Met dank aan Irem Öztürk, Boris Staarman en Amir Diba.
Oplage250
Colofon
Adressen
Centrale Bibliotheek/muziekafdelingOudegracht 167 3511 AL Utrecht 030 - 286 18 00
HoogravenSmaragdplein 1003523 ED Utrecht 030 - 286 19 15
KanaleneilandAl-Masoedilaan 1883526 GZ Utrecht030 - 286 19 40
LunettenHondsrug 21 3524 BP Utrecht 030 - 286 19 25
De MeernOranjelaan 143454 BT De Meern 030 - 286 19 60
Oog in AlEverard Meijsterlaan 1a3533 CK Utrecht
030 - 286 19 55
OvervechtGloriantdreef 13562 KW Utrecht 030 - 286 19 20
ParkwijkKruidenlaan 13541 BA Utrecht 030 - 286 19 70
TuinwijkIngenhouszstraat 83514 HW Utrecht 030 - 286 19 10
VleutenDorpsplein 13451 BK Vleuten 030 - 286 19 65
Vleuterweide Burchtpoort 163452 MD Vleuten030 - 286 19 85
Jeugdbibliotheek WaterwinMusicallaan 1063543 BT Utrecht 030 - 286 19 75
ZuilenZwanenvechtlaan 43554 GL Utrecht 030 - 286 19 30
Kunstuitleen UtrechtSt. Jacobsstraat 2513511 BP Utrecht030 - 286 19 80
Educatie bezoekadressenSt. Jacobsstraat 1273511 BP Utrecht
De Plantage 13551 DE Utrecht030- 286 1943
Voor de meest actuele informatie: www.bibliotheekutrecht.nl