21
บทท 1บรษทมไวเพอใคร
Page_�����������������.indd 21 5/8/2562 BE 16:32
22 23
Page_�����������������.indd 22 5/8/2562 BE 16:32
22 23
ผบรหารท 'ไมเขาใจ' กำาลงเพมจำานวนขน!
ชวงสองสามปมานมเรองออฉาวของบรษทตางๆ เกดขน
มากมาย
เรองททกคนนาจะยงจ�าไดดกมตงแตเรองของบรษทผผลต
ผลตภณฑนมสโนวแบรนดมลคโปรดกส บรษทขนมฟจยะ บรษท
อชยะเซกะ ผผลตขนม 'ชโรอ โคอบโตะ' ทคนรกขนมคนไหนกตอง
ร จก บรษทอากะฟคและบรษทคชโจทผ คนเคยชนชมในแบรนด
อนแขงแกรง และยงมบรษทมโฮปทไมควรคาแกการกลาวถงอก
ตอไปแลว
นอกจากจะละเมดกฎหมายแลว บรษทเหลานยงละเมดตอ
กฎเกณฑทางสงคมอยางหนาตาเฉย เรองออฉาวของบรษทตางๆ
เหลานกลาวไดวาเปนผลมาจากการท�าใหกจการอนควรเปนของ
ทกคนในสงคมกลายเปนของสวนบคคลนนเอง
ระยะหลงมาน คนมกเขาใจผดวาบรษทเปนของผบรหารและ
ผถอหนเทานน แตแทจรงแลวบรษทเปนของคนทกคนทเกยวของกบ
บรษทโดยตรง ไมวาจะมสวนเกยวของมากหรอนอยกตาม คนเหลานน
ไดแก พนกงาน ครอบครวของพนกงาน ลกคา รวมถงคนในทองถน
ดวย
นนเปนเหตผลวาท�าไมภาครฐทงในระดบประเทศและระดบ
จงหวด รวมไปถงสถาบนอยางหอการคาจงตองใหการสนบสนน
บรษทเอกชนซงเปน 'ของสวนบคคล' ดวยวธการตางๆ ทงในเชง
Page_�����������������.indd 23 5/8/2562 BE 16:32
24 25
นโยบาย ระบบการจดเกบภาษ การใหความชวยเหลอทางการเงน
การสนบสนนเชงเทคนค และการบรหารจดการตางๆ
นบตงแตวนาททถอก�าเนดขนบรษทกไมไดเปนแคของผบรหาร
ครอบครว หรอคนกลมใดกลมหนง แตควรมองวาบรษทนนเปนของ
สงคมในวงกวาง
ผ บรหารทไมเขาใจประเดนทว ามานมจ�านวนเพมขนมาก
ในปจจบน
ตวอยางเชน ผบรหารบางรายทเอาใบเสรจรานอาหารทไป
รบประทานกบครอบครวในวนหยดมาเบกกบบรษท หรอเลอก
จางงานบคคลทเปนเครอญาตทงๆ ทมคนทมคณสมบตเพยบพรอม
เหมาะสมกบต�าแหนงมากกวา
นอกจากนยงรวมไปถงการเลอกเลยออฟพนกงานคนอนๆ
ออกกอนพวกพองของตนในยามทธรกจก�าลงย�าแย เหลานลวนเปน
วธการบรหารธรกจท ให ความส�าคญกบพวกพ อง หรอกคอ
ความพยายามในการปกปองตวเองและคนสนท
การบรหารจดการทปนเประหวางเรองสวนตวกบเรองสวนรวม
และการท�าใหบรษทกลายเปนของสวนบคคลเชนน อยาวาแต
ลกคาเลย แมแตพนกงานในบรษทเองกไมมทางเหนดวยแนนอน
ตอใหใชเทคโนโลยทนสมยแคไหน มการผลตสนคาทดเพยงใด
บรษททละเลยความรบผดชอบและหนาทในฐานะองคกรของสงคม
กจะพงทลายลงในทสด
Page_�����������������.indd 24 5/8/2562 BE 16:32
24 25
บรษททด�าเนนการโดยขดตอสงทสงคมยดถอ เมอเวลาผานไป
ความขดแยงและไมลงรอยกบสงคมกมแตจะเพมมากขน พนกงาน
และคนภายนอกทระแคะระคายถงสญญาณดงกลาวกจะเรม
หมดความเชอมนในตวบรษท เพราะพนกงานทท�างานใหกบบรษท
มกเปนคนทรเบองลกเบองหลงทแทจรงของบรษทดกวาใครๆ
พนกงานทท�างานอยางขยนขนแขงและครอบครวของพนกงาน
เหลานนไมมทางยอมรบการกระท�าทขดตอสงคมของบรษทท
พวกเขาท�างานอยอยางแนนอน
หากการบรหารงานเตมไปดวยการหลอกลวงฉอฉล พนกงาน
กมแตจะพากนลาออกไปเรอยๆ สดทายแลวกจะถงจดทไมสามารถ
ผลตหรอขายสนคาไดอกตอไป
หากพจารณาเชนน กจะเหนวาการด�าเนนธรกจโดยตระหนก
ถงหนาทและความรบผดชอบทถกตองนนมความส�าคญตอบรษท
มากกวาความสามารถในการผลตและวจย ความสามารถในการ
บรหารจดการ หรอความสามารถในการขายมากนก
คงไมใชการกลาวเกนจรงหากจะพดวาความตระหนกใน
เรองนเปนสงทตดสนไดเลยวาบรษทจะรงหรอจะรวง
การบรหารบรษทคอการทำางานเพอบรรล 'หนาทและ
ความรบผดชอบตอบคคลทงหา'
ในเชงรปธรรมแลว บรษทมหนาทและความรบผดชอบอะไรบาง
Page_�����������������.indd 25 5/8/2562 BE 16:32
26 27
ผมคดวาบรษทมหนาทและความรบผดชอบตอคนหากลม
การกระท�าเพอไปสการบรรลหนาทและความรบผดชอบตอบคคล
ทงหานนคอความหมายของ 'การบรหาร' ทแทจรง
1. ท�ำใหพนกงำนและครอบครวพนกงำนมควำมสข
คนกลมแรกสดกคอพนกงานและครอบครว
พนกงานของบรษทและคนในครอบครวทพนกงานเหลานน
คอยหาเลยงอยางเหนดเหนอย เราตองท�าใหคนกลมนมความสข
นคอหนาทอนดบแรกทบรษทควรท�าใหส�าเรจในฐานะองคกรของ
สงคม
"แตบรษทสวนใหญควรใหความส�าคญกบลกคาเปนอนดบหนง
ไมใชเหรอ" คณอาจจะคดแบบนอยใชไหมละครบ
เหตผลทผมใหความส�าคญกบพนกงานเปนอนดบหนงกเพราะวา
พนกงานเปนผสรางผลตภณฑ เปนผใหบรการแกลกคา หากพนกงาน
เหลานนเตมไปดวยความรสกวาถกปฏบตอยางไมเปนธรรม รสก
ไมพอใจ หรอแคลงใจแลวละก พวกเขากไมมทางบรการลกคาดวย
ใบหนายมแยมไดอยางแนนอน
พนกงานทไมพอใจองคกรของตวเอง และไมมความร สก
เปนเจาของนน ไมมทางใหบรการทนาประทบใจแกลกคาได ลกคาท
มสายตาแหลมคมแคมองปราดเดยวกรแลววารอยยมไหนเปนรอยยม
ทฉาบไวแคผวเผน
Page_�����������������.indd 26 5/8/2562 BE 16:32
26 27
ผมขอย�าอกครงนะครบ พนกงานทมความรสกวาบรษทปฏบต
ตอตนเองอยางไมเปนธรรม มความรสกไมพอใจหรอคลางแคลงใจ
นน ไมมทางใหบรการอนเปยมไปดวยพลงงานบวกและนาประทบใจ
ตอลกคาได ไมมทางผลตสนคาทท�าใหลกคารสกประทบใจได
ดงนนสงทส�าคญทสดจงเปนความสขของพนกงานนนเอง
หนาทและความรบผดชอบทยงใหญทสดของบรษทคอการมงสราง
ความสขใหเหลาพนกงานและครอบครว
2. ท�ำใหพนกงำนของผรบเหมำรำยยอย (Subcontractor)
มควำมสข
อนดบทสองกคอพนกงานของผรบเหมารายยอยและครอบครว
หรอพดอกแงกคอคนทท�างานใหกบบรษทของเรานนเอง
ผมเรยกคนกลมนวา 'พนกงานนอกบรษท' เพราะพวกเขาเปน
'พนกงานของบรษทเราทใสชดยนฟอรมตางออกไปเทานน'
ลองคดดนะครบ บรษทสวนใหญทถกเรยกวาผรบเหมารายยอย
นนชวยท�างานทเราเรยกวางาน 3D* ซงเปนงานทบรษทตนทาง
ท�าไมไดหรอไมอยากท�า
งานผลตจ�านวนนอยทไมคอยไดก�าไร งานผลตทมความซบซอน
และยงยาก งานดวน งานทตองใชความเรวสง งานทมความเสยงสง
งานอนตราย ผรบเหมารายยอยชวยท�างานเหลานใหกบพวกเรา
* งาน 3D คองานทมลกษณะ dirty, dangerous and demanding คอสกปรก อนตราย และยาก
Page_�����������������.indd 27 5/8/2562 BE 16:32
28 29
มบรษทจ�านวนมากทปฏบตกบบรษทผรบเหมารายยอยราวกบ
พวกเขาก�าลงไลแมลงทคอยกวนใจ
"กเราเปนคนจายเงนจางน จะปฏบตกบทางนนยงไงกได"
"ทางนเปนคนปอนงานใหนะ กตองตามใจเราหนอยส"
มบรษทขนาดใหญจ�านวนไมนอยทมอตราก�าไรสทธอยท 10%
20% หรอ 30% แตบรษทผ รบเหมารายยอยของบรษทเหลาน
กลบมอตราก�าไรสทธเฉลยอยท 2-3% เทานน และกวา 70% ของ
บรษทเหลานประสบภาวะขาดทน
ในขณะเดยวกนกยงมกล มบรษทใหญทมผลประกอบการ
ดอยแลว แตกลบมนโยบายทตองลดตนทนลงอยางมหาศาลแทบทกป
เชน ตองลดลง 10% บาง 30% บาง
และมอกหลายบรษททกดราคาสนคาสงผลตลงแบบตามใจตวเอง
หรอไมอนญาตใหผรบเหมารายยอยเขยนก�าไรลงในใบเสนอราคา
ในใบเสนอราคาของญปนนนจะมชองใหกรอกคาบรหารจดการ
และก�าไรอย บรษทหลายแหงโอดครวญวาไมวาจะกรอกตวเลข
เทาไหรลงไปกถกลบออกอยด...ถาเขยนไปวาก�าไร 5% กไมผาน และ
มแตจะไดยนค�าพดทวา "ก�าไรกตองไปหาเอาเองจากการบรหาร
จดการการผลตภายในของคณส ตรงนนะตองเขยนวาศนย"
ไมยากเลยทจะมองใหออกวาหากท�าแบบนตอไป ปฏกรยา
ตอตานจากบรษทผรบเหมารายยอยกมแตจะเพมขนเรอยๆ
ปฏกรยาตอตานนนนอกจากจะเรงใหผ รบเหมารายยอย
Page_�����������������.indd 28 5/8/2562 BE 16:32
28 29
หลกเลยงผจางลกษณะนแลว ยงน�าไปสการเลกกจการของผจาง
อกดวย หากผรบเหมารายยอยไมยอมรวมงานกบผจางหรอตอง
ปดกจการลง คนทเดอดรอนทสดกคอบรษทผจางเอง ดงนนการ
บรหารงานโดยใหความส�าคญกบผรบเหมารายยอยจงเปนสงจ�าเปน
ผลก�าไรของฝายหนงสงถง 10% แตอกฝายกลบมผลก�าไร
อยท 2% ดยงไงกไมมทางเปนความสมพนธของคคาทดตอกนไปได
และยงไมมทางไดรบการยอมรบจากสงคมอกดวย
การทฝายหนงเปนผชนะ และอกฝายเปนผแพนน ไมใช
รปแบบความสมพนธของบรษททดเลย การทบรษทอยไดดวยการ
สงเวยใครไปไมใชแนวทางทถกทควร
3. ท�ำใหลกคำมควำมสข
ล�าดบทสามคอลกคา
บรษททถกลกคาเกลยดเรยกไดวาไมมอนาคต ดงนนบรษทจง
มหนาทและความรบผดชอบในการท�าใหลกคามความสข
"ดจงทมบรษทนอย" "ดจงทบรษทคณผลตสนคาแบบนออกมา"
บรษทควรใหบรการและผลตสนคาทท�าใหลกคาร สกขอบคณได
แบบน การตดตองาน ซอสนคา และใชบรการของบรษทเชนน
จะท�าใหลกคามความสขและประทบใจ นคอหนาทและความรบผดชอบ
ทส�าคญเปนอนดบสามนนเอง
นกวชาการดานการบรหารและผบรหารสวนใหญมกกลาววา
Page_�����������������.indd 29 5/8/2562 BE 16:32
30 31
"ลกคาส�าคญเปนอนดบสามงนเหรอ ไมใชแลวละ ยงไงลกคากตอง
มาเปนอนดบหนง..." แตผมกลบไมคดเชนนน
ทพดอยางนกเพราะวาหากลองคดดดๆ วาใครเปนคนสรางตลาด
ใหเกดขนแลวละก จะพบวาจรงๆ แลวคนส�าคญทท�าใหตลาด
เกดขนไดกคอพนกงาน
หนาทของบรษทคอการตอบสนองความตองการของลกคา
ผลตและจ�าหนายสนคาทคดวาลกคาอยากได ดงนนลกคากม
ความส�าคญเชนกน แตพนกงานทตองตอบสนองความตองการของ
ลกคาอยางทนทวงทนนส�าคญกวา หากไมมลกคา พนกงานกแค
ตองสรางลกคาขนเทานนเอง
ความหมายของการบรหารกคอการสรางใหเกดบางสงขนจาก
สภาพทไมมอะไรเลย การสรางอะไรบางอยางจากสงทมอย แลว
ไมสามารถสรางผลประกอบการทดใหแกบรษทได และนนไมใชวธ
การบรหารในแบบ 'ถอคบเพลงดวยตวเอง'* หรอ 'โอนลวน' แตเปน
วธการบรหารแบบ 'นกเลยนแบบ' หรอ 'บรษทอนดบสอง' เทานน
การสรางบางสงบางอยางจากศนยนนคอการคนหา สรางคณคา
และอปสงคทซอนเรนอยหรอยงไมมอยในโลกใบนขนมา เปนรปแบบ
การบรหารธรกจทมงสรางตลาดใหม และสรางแรงสนสะเทอนตอ
ความตองการของลกคาทหลบใหลอย ณ กนบงของจตใจใหตนขน
มนคอการสรางสรรคคณคาทอยในใจลกคาประเภท "ถามของแบบน
* คำาพดอนโดงดงของฟจซาวะ ทาเคโอะ ผบรหารยคบกเบกของบรษทฮอนดา สอถงการทำาอะไร
ดวยตนเองแมวาจะไมมประสบการณมากอนเพอสงสมประสบการณของตนใหพอกพน
Page_�����������������.indd 30 5/8/2562 BE 16:32
30 31
กคงดสนะ" "ถาท�าไดแบบนกคงด" ใหเกดขนจรง
ถาไมมลกคากแคสรางลกคาขนมา หนาททแทจรงของบรษท
กคอการสรางนนเอง
แลวใครกนทเปนคนสราง กพนกงานไงละครบ พนกงานท
ในใจเตมไปดวยความรสกไมเทาเทยม ไมพอใจ และคลางแคลงใจ
ไมมทางทจะตอบสนองความตองการของลกคาทคาดหวงวาจะไดรบ
ความประทบใจและการบรการทดไดเลย
หากเราท�าใหความพงพอใจของพนกงานและบรษทผรบเหมา
รายยอยเพมสงขนได กจะสามารถท�าใหความพงพอใจของลกคา
เพมขนไดดวยไปโดยปรยาย
4. ท�ำใหชมชนทองถนมควำมสขและคกคก
ล�าดบทสกคอหนาทและความรบผดชอบตอชมชนทองถนหรอ
คนในทองถน คอการทมเทเพอชมชนทองถน ซงหมายรวมถงผคนท
อาศยอยในพนทและสงแวดลอมทางธรรมชาตตางๆ ดวย
พอพดถงการทมเทเพอชมชนทองถน หลายบรษทจะคดถง
แตเรองยากๆ ทงทจรงๆ แลวมนไมใชเรองยากเลยครบ
การทมเทเพอสงคมของบรษทกคอการมงไปสการเปนบรษท
ทมคณคาส�าหรบลกคา พนกงาน และทองถนนนเอง บรษทมหนาท
และความรบผดชอบทจะตองสรางความสขใหแกผคนทอาศยอยใน
ชมชนทองถนนน
Page_�����������������.indd 31 5/8/2562 BE 16:32
32 33
พดใหเหนภาพงายๆ กคอจะตองเปนบรษททท�าใหผคนคดวา
"บรษทนเปนสญลกษณของเมองเรา" "บรษทนเปนความภาคภมใจ
ของเมองนเลย" "อยากใหลกๆ เขาไปท�างานในบรษทนจรงๆ"
หรอกคอการมงสการเปนบรษททเปนความภาคภมใจของผคนใน
ทองถนนนเอง
พอพดถงการท�าเพอทองถน บรษทหลายแหงกจะนกถงแต
การสนบสนนดานศลปวฒนธรรม ไมกการกศล หรอบางคนกอาจจะ
นกวาการทมเทเพอสงคมนนคอการสรางอาคารหลงใหญ หรอไมก
อาจจะนกถงการบรจาคเงน
แตผมคดวาสงทส�าคญทสดคอการบรหารงานในแตละวนโดย
มส�านกตอสงคมในฐานะพลเมองบรรษท (Corporate citizenship)
ส�าหรบคนทมทรพยากรทางวตถในระดบหนงแลว พวกเขา
ไมไดคาดหวงการจางงานหรอการผลตสนคาจากบรษท แตคาดหวง
สงทจะมาเตมเตมจตใจไดตางหาก บรษททพยายามจะบรรลหนาท
และความรบผดชอบเชนนยอมไดรบการยอมรบและเสยงชนชม
สดทายแลวการบรหารงานอยางมคณคาทบรษทยดถอกจะถกสอสาร
เผยแพรไปสผคนในวงกวาง
หากบรหารงานโดยมงเนนความสขของผคนในทองถนและ
ชมชนเปนศนยกลาง สงทท�ากจะถกซมซบเขาไปในใจของผ คน
อยางแนนอน หลงจากนนความประทบใจกจะถกสงตอไปเปนลกโซ
คนท งสกล มทกล าวมาจนถงตอนนกคงมความสขกนทกคน
Page_�����������������.indd 32 5/8/2562 BE 16:32
32 33
วาไหมครบ
"เปนสญลกษณของเมองน" "เปนบรษททไมมไมได" "เปนบรษท
ทอยากรกษาใหคงอยตอไป" การทจะกลายเปนบรษททผคนคดถง
ในแงนไดนน จะตองบากบนเพอบรรลหนาทและความรบผดชอบ
ตอชมชนทองถนและผคนในทองถนใหได
5. ควำมสขของผถอหนจะเกดขนเองโดยอตโนมต
ล�าดบทหาคอความสขของผถอหนและนกลงทน อนถอเปน
หนาทและความรบผดชอบตอผสนบสนนเงนทนและสนทรพยใหแก
บรษท ซงสามารถแบงไดเปนสองประเภทดวยกน
ประเภทแรกคอหนาทและความรบผดชอบในเชงวตถ หรอกคอ
ผลตอบแทนทเปนตวเงนปนผลแกผถอหน อกประเภทคอหนาทและ
ความรบผดชอบในเชงจตใจ โดยวดไดจากการทบรษททตนเองถอหน
อยนนไดรบความเคารพและความรกจากพนกงาน ลกคา และชมชน
หรอไมนนเอง
นคอความตองการของผถอหนทอยากใหบรษทไดรบความ
เคารพและการยอมรบจากผคนทเกยวของทงหมด ไมวาจะเปน
พนกงาน บรษทผรบเหมารายยอย ลกคา และผคนในทองถน ซงควร
มากอนเรองผลประกอบการทดและผลตอบแทนเสยอก
ผมขอยกตวอยางตรงนไวสกตวอยางหนง
ผมเคยเขยนแนะน�าบรษทหนงลงในหนงสอพมพทองถน แต
Page_�����������������.indd 33 5/8/2562 BE 16:32
34 35
ไมไดเอยชอของบรษทเอาไวในบทความ (บรษททวานเปนหนงใน
บรษททอย ในหนงสอเลมนดวย) หลงจากนนประธานของบรษท
ดงกลาวกตดตอมา เลาวาไดรบจดหมายจากผถอหน
'ไดอำนบทควำมในหนงสอพมพแลว ถงแมจะไมไดใสชอบรษท
เอำไว แตอำนดกรไดทนทวำก�ำลงพดถงบรษททฉนถอหนอยแนๆ
ร สกเปนเกยรตและภมใจทไดเปนลกคำและผ ถอห นของบรษท
ของคณ...'
เนอหาในจดหมายเขยนไวแบบนน
อยางททกทานไดเหนแลว ระยะหลงมาน เรมมผ ถอห น
จ�านวนมากขนเรอยๆ ทไมไดมองวาราคาหนหรอเงนปนผลส�าคญเปน
อนดบหนง บางทการไดรบจดหมายแบบนตางหากทเปนความสข
ทสดของผบรหารและพนกงานของบรษท
อนทจรงแลว หากเราท�าใหความพอใจของบคคลสกลมแรก
เพมสงขนได ความสขของบคคลล�าดบทหาหรอผ ถอห นนนกจะ
เกดขนเองโดยอตโนมต คงไมผดหากจะกลาววาหนาทและความ
รบผดชอบตอผถอหนนนไมใชเปาหมาย แตเปนผลทเกดขนตามมา
มากกวา
ทวานาเสยดายทผ บรหารจ�านวนมากยงมความเขาใจผด
ในประเดนน และความเขาใจผดนนกน�าไปสการบรหารงานทมงเนน
Page_�����������������.indd 34 5/8/2562 BE 16:32
34 35
การท�าใหผถอหนมความสขเปนหลก
หากไมมผถอหนทสนบสนนเงนทนแลว บรษทกไมอาจด�ารง
อยได นเปนความจรงทไมอาจปฏเสธ แตเรากไมควรคดถงผถอหน
ในลกษณะเดยวกนกบบคคลสกลมแรก เพราะหากมวแตพยายามจะ
ท�าใหผถอหนมความสข กรงแตจะน�าไปสการปนราคาหนขนๆ ลงๆ
ในระยะสน และสญเสยความสามารถในการบรหารงานในระยะยาว
ไปในทสด
นเปนแนวโนมทมกเหนไดบอยเปนพเศษในผบรหารของ
ธรกจ SME
เมอแยกความแตกตางระหวางการลงทนและการบรหาร
ไมออก กจะเหนผบรหารไมตางจากนายทน สงผลใหเกดการบรหารงาน
โดยยดผลประโยชนของตนเปนหลก สดทายความพงพอใจของ
พนกงานและผรบเหมารายยอย รวมไปถงความพงพอใจของลกคา
กจะตกต�าลง
(ตดตามอานตอไดในฉบบเตม)
Page_�����������������.indd 35 5/8/2562 BE 16:32