เทคโนโลยีสารสนเทศ

เนื้อหา1. บทบาทความสําคัญของเทคโนโลยีสารสนเทศ2. ขอบเขตของเทคโนโลยีสารสนเทศ3. ความกาวหนาของเทคโนโลยีสารสนเทศ4. ประโยชนที่ไดจากเทคโนโลยีสารสนเทศ5. เทคโนโลยีกับแนวโนมโลก6. ระบบสารสนเทศ7. องคประกอบของระบบสารสนเทศ8. ตัวอยางการใชเทคโนโลยีสารสนเทศ

ผลการเรียนรูที่คาดหวัง1. อธิบายความหมายของคําวา เทคโนโลยี สารสนเทศ และเทคโนโลยีสารสนเทศได2. อธิบายพัฒนาการของเทคโนโลยีสารสนเทศ ตั้งแต อดีต ปจจุบัน และแน3. อธิบายและตระหนักถึงประโยชนของเทคโนโลยีสารสนเทศ และสามารถนําไปประยุกตใชได

1. บทบาทความสําคัญของเทคโนโลยีสารสนเทศ

การเปลี่ยนแปลงสังคมความเปนอยูของมนุษยเปนไปอยางรวดเร็ว กลาวกันวาไดเกิดการเปลี่ยนแปลงในลักษณะที่เรียกวา การปฏิวัติมาแลวสองครั้ง ครั้งแรกเกิดจากการที่มนุษยรูจักใชระบบชลประทานเพื่อการเพาะปลูก สังคมความเปนอยูของมนุษยจึงเปลี่ยนจากการเรรอนมาเปนเมื่อประมาณรอยกวาปที่แลว กอนสงครามโลกครั้งที่ เครื่องจักรมาชวยในอุตสาหกรรมการผลิตและชวยในการสรางยานพาหนะเพื่องานคมนาคมขนสง ผลที่ตามมาทําใหเกิดการปฏิวัตทิางอุตสาหกรรม สังคมความเปนอยูของมนุษยจึงเปลี่ยนจากสังคมเกษตรมาเปนสังคมเมือง

การปฏิวัติอุตสาหกรรมยุคแรก เริ่มจากการใชเครื่องจักรกลแทนการทํางานดวยมือ พลังงานที่ใชขับเคลื่อนเครื่องจักรมาจากพลังงานน้ํา พลังงานไอน้ํา และเปลี่ยนเปนพลังงานจากน้ํามัน มีการขับเครื่องยนตและมอเตอรไฟฟา การปฏิวัติอุตสาหกรรมไดเกิดขึ้นอีก โดยเปลี่ยนแปลงระบบทํางานจากทีละขั้นตอนมาเปนการทํางานระบบอัตโนมัติ การทํางานเหลานี้ลวนอาศัยระบบควบคุมดวยคอมพิวเตอรทั้งสิ้น

บทที่ 1เทคโนโลยีสารสนเทศ

บทบาทความสําคัญของเทคโนโลยีสารสนเทศขอบเขตของเทคโนโลยีสารสนเทศความกาวหนาของเทคโนโลยีสารสนเทศประโยชนที่ไดจากเทคโนโลยีสารสนเทศเทคโนโลยีกับแนวโนมโลก

องคประกอบของระบบสารสนเทศตัวอยางการใชเทคโนโลยีสารสนเทศ

อธิบายความหมายของคําวา เทคโนโลยี สารสนเทศ และเทคโนโลยีสารสนเทศไดอธิบายพัฒนาการของเทคโนโลยีสารสนเทศ ตั้งแต อดีต ปจจุบัน และแนวโนมในอนาคตไดอธิบายและตระหนักถึงประโยชนของเทคโนโลยีสารสนเทศ และสามารถนําไปประยุกตใชได

บทบาทความสําคัญของเทคโนโลยีสารสนเทศ

การเปลี่ยนแปลงสังคมความเปนอยูของมนุษยเปนไปอยางรวดเร็ว กลาวกันวาไดเกิดการเปลี่ยนแปลงในลักษณะที่เรียกวา การปฏิวัติมาแลวสองครั้ง ครั้งแรกเกิดจากการที่มนุษยรูจักใชระบบชลประทานเพื่อการเพาะปลูก สังคมความเปนอยูของมนุษยจึงเปลี่ยนจากการเรรอนมาเปนการตั้งหลักแหลงเพื่อทําการเกษตร ตอมาเมื่อประมาณรอยกวาปที่แลว กอนสงครามโลกครั้งที่ 1 หลังจากที่วัตตประดิษฐเครื่องจักรไอน้ํา มนุษยรูจักนําเอาเครื่องจักรมาชวยในอุตสาหกรรมการผลิตและชวยในการสรางยานพาหนะเพื่องานคมนาคมขนสง ผลที่ตามมาทํา

ทางอุตสาหกรรม สังคมความเปนอยูของมนุษยจึงเปลี่ยนจากสังคมเกษตรมาเปนสังคมเมือง

การปฏิวัติอุตสาหกรรมยุคแรก เริ่มจากการใชเครื่องจักรกลแทนการทํางานดวยมือ พลังงานที่ใชขับเคลื่อนเครื่องจักรมาจากพลังงานน้ํา พลังงานไอน้ํา และเปลี่ยนเปนพลังงานจากน้ํามัน มีการขับเครื่องยนตและมอเตอรไฟฟา การปฏิวัติอุตสาหกรรมไดเกิดขึ้นอีก โดยเปลี่ยนแปลงระบบทํางานจากทีละขั้นตอนมาเปนการทํางานระบบอัตโนมัติ การทํางานเหลานี้ลวนอาศัยระบบควบคุมดวยคอมพิวเตอรทั้งสิ้น

อธิบายความหมายของคําวา เทคโนโลยี สารสนเทศ และเทคโนโลยีสารสนเทศไดวโนมในอนาคตได

อธิบายและตระหนักถึงประโยชนของเทคโนโลยีสารสนเทศ และสามารถนําไปประยุกตใชได

การเปลี่ยนแปลงสังคมความเปนอยูของมนุษยเปนไปอยางรวดเร็ว กลาวกันวาไดเกิดการเปลี่ยนแปลงในลักษณะที่เรียกวา การปฏิวัติมาแลวสองครั้ง ครั้งแรกเกิดจากการที่มนุษยรูจักใชระบบชลประทานเพื่อการ

การตั้งหลักแหลงเพื่อทําการเกษตร ตอมาหลังจากที่วัตตประดิษฐเครื่องจักรไอน้ํา มนุษยรูจักนําเอา

เครื่องจักรมาชวยในอุตสาหกรรมการผลิตและชวยในการสรางยานพาหนะเพื่องานคมนาคมขนสง ผลที่ตามมาทําทางอุตสาหกรรม สังคมความเปนอยูของมนุษยจึงเปลี่ยนจากสังคมเกษตรมาเปนสังคมเมือง

การปฏิวัติอุตสาหกรรมยุคแรก เริ่มจากการใชเครื่องจักรกลแทนการทํางานดวยมือ พลังงานที่ใชขับเคลื่อนเครื่องจักรมาจากพลังงานน้ํา พลังงานไอน้ํา และเปลี่ยนเปนพลังงานจากน้ํามัน มีการขับเคลื่อนเครื่องยนตและมอเตอรไฟฟา การปฏิวัติอุตสาหกรรมไดเกิดขึ้นอีก โดยเปลี่ยนแปลงระบบทํางานจากทีละขั้นตอนมาเปนการทํางานระบบอัตโนมัติ การทํางานเหลานี้ลวนอาศัยระบบควบคุมดวยคอมพิวเตอรทั้งสิ้น

รายวิชา ง30101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน ภาคเรียนที่ 1/2554

- 2 -

รูปที่ 1.1 โรงงานประกอบรถยนตที่ใชแขนหุนยนต

มีผูกลาววาการปฏิวัติครั้งที่สามกําลังจะเกิดขึ้น โดยสิ่งที่เกิดใหมนี้ ไดแก การพัฒนาทางดานความคิด การตัดสินใจ โดยอาศัยหลักการของคอมพิวเตอร เมื่อคอมพิวเตอรเขามาเกี่ยวของกับการดําเนินชีวิตของมนุษยมากขึ้น ก็ไดมีการพัฒนางานทางดานเทคโนโลยีสารสนเทศ และในปจจุบันเทคโนโลยีสารสนเทศไดเขามามีบทบาทตอชีวิตประจําวันของมนุษยมากขึ้น สังเกตไดจากการนําคอมพิวเตอรสวนบุคคลมาใชในสํานักงาน การจัดทําระบบฐานขอมูลขนาดใหญ การใชอุปกรณอํานวยความสะดวกที่ประกอบดวยชิ้นสวนอิเล็กทรอนิกส แสดงวาเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการคํานวณและเก็บขอมูลไดแพรไปทั่วทุกแหง เทคโนโลยีสารสนเทศมีบทบาทสําคัญตอการแขงขันดานธุรกิจและการขยายตัวของบริษัท มีผลตอการใหบริการขององคกรและหนวยงาน และมีผลตอการประกอบกิจการในแตละวัน

เมื่อมีการประดิษฐคิดคนอุปกรณชวยงานสารสนเทศ เชน เครื่องถายเอกสาร โทรสาร และไมโครคอมพิวเตอร อาชีพของประชากรก็ปรับเปลี่ยนมาสูงานดานสารสนเทศมากขึ้น สํานักงานเปนแหลงที่มีการใชเทคโนโลยีสารสนเทศมากที่สุด เชน การใชคอมพิวเตอรทําบัญชีเงินเดือนและบัญชีรายรับรายจาย การติดตอสื่อสารภายในและภายนอกโดยใชโทรศัพทและโทรสาร การจัดเตรียมเอกสารดวยการใชเครื่องถายเอกสารและคอมพิวเตอร

รายวิชา ง30101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน ภาคเรียนที่ 1/2554

- 3 -

รูปที่ 1.2 การใชคอมพิวเตอรทํางานในสํานักงาน

เทคโนโลยีที่ใชในระบบสารสนเทศที่กําลังไดรับความสนใจอยางมากในขณะนี้ คือ เทคโนโลยีสื่อประสม (Multimedia) ซึ่งรวมขอความ ภาพ เสียง และวีดิทัศนเขามาผสมกัน ในอนาคตเทคโนโลยีแบบสื่อประสมจะชวยเสริมและสนับสนุนงานดานสารสนเทศใหกาวหนาตอไป

2. ขอบเขตของเทคโนโลยีสารสนเทศ

คําวา เทคโนโลยี (Technology) หมายถึง การประยุกตเอาความรูทางดานวิทยาศาสตร ความจริงเกี่ยวกับธรรมชาติและสิ่งแวดลอม มาทําใหเกิดประโยชนตอมวลมนุษย เทคโนโลยีจึงเปนวิธีการในการสรางมูลคาเพิ่มของสิ่งตางๆ ใหเกิดประโยชนมากยิ่งขึ้น เชน ทรายหรือซิลิคอน (Silicon) เปนสารแรที่พบเห็นทั่วไปตามชายหาด หากนํามาสกัดดวยเทคนิควิธีการสรางเปนชิป (Chip) จะทําใหสารแรซิลิคอนนั้นมีคุณคาและมูลคาเพิ่มขึ้นไดอีกมาก

สารสนเทศ (Information) หมายถึง ขอมูลที่เปนเรื่องเกี่ยวของกับความจริงของคน สัตว สิ่งของ ทั้งที่เปนรูปธรรมและนามธรรม ที่ไดรับจากการจัดเก็บรวบรวม ประมวลผล เรียกคน และสื่อสารระหวางกัน นํามาใชใหเกิดประโยชนไดซึ่งนักเรียนจะไดเรียนเพิ่มเติมตอไป

เทคโนโลยีสารสนเทศ (Information Technology : IT) หมายถึง การนําวิทยาการที่กาวหนาทางดานคอมพิวเตอรและการสื่อสารมาสรางมูลคาเพิ่มใหกับสารสนเทศ ทําใหสารสนเทศมีประโยชนและใชงานไดกวางขวางมากขึ้น เทคโนโลยีสารสนเทศรวมถึงการใชเทคโนโลยีดานตาง ๆ ในการรวบรวม จัดเก็บ ใชงาน สงตอ หรือสื่อสารระหวางกัน เทคโนโลยีสารสนเทศเกี่ยวของโดยตรงกับเครื่องมือเครื่องใชในการจัดการสารสนเทศ ไดแก เครื่องคอมพิวเตอรและอุปกรณรอบขาง ขั้นตอนวิธีการดําเนินการซึ่งเกี่ยวของกับซอฟตแวร เกี่ยวของกับขอมูล บุคลากร และกรรมวิธีการดําเนินงานเพื่อใหขอมูลเกิดประโยชนสูงสุด

3. ความกาวหนาของเทคโนโลยีสารสนเทศ

ประเทศไทยงานการบริหารธุรกิจของบริษัทหางรานตาง ๆ ตลอดจนหนวยงานของรัฐบาลและรัฐวิสาหกิจ มีการพัฒนาระบบสารสนเทศเพื่อใชในองคการ ดวยการเก็บขอมูล ประมวลผลและวิเคราะหขอมูล แลวนําผลลัพธมาชวยในการวางแผนและตัดสินใจ งานที่เกิดขึ้นจากการประมวลผลขอมูลมักเก็บในลักษณะแฟมขอมูล ตัวอยางเชน การทําบัญชีเงินเดือนของพนักงานในบริษัท ขอมูลเงินเดือนของพนักงานที่เก็บในคอมพิวเตอรจะรวมกันเปนแฟมขอมูล

แตเนื่องจากระบบงานที่เกิดขึ้นภายในองคกรคอนขางซับซอน เชน รายไดของพนักงานที่ไดรับในแตละเดือน อาจไมไดมาจากอัตราเงินเดือนประจําเทานั้น แตอาจจะมีคานายหนาจากการขายสินคาดวย ในลักษณะนี้แฟมขอมูลการขายจะสัมพันธกับแฟมขอมูลเงินเดือน และสัมพันธกับแฟมขอมูลอื่น ๆ เชน คาสวัสดิการ การหักเงินเดือนเปนคาใชจายตาง ๆ ระบบขอมูลจะกลายเปนระบบที่มีแฟมขอมูลหลายแฟมเชื่อมสัมพันธกัน และโปรแกรมคอมพิวเตอรเรียกแฟมขอมูลเหลานั้นมาจัดการใหเปนไปตามตองการ ระบบนี้เรียกวา ระบบฐานขอมูล (Database System)

รูปที่ 1.3 ชิป (Chip)

รายวิชา ง30101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน ภาคเรียนที่ 1/2554

- 4 -

การจัดการขอมูลที่เปนฐานขอมูล จะเปนระบบสารสนเทศที่มีประโยชนซึ่งนําไปชวยงานดานตาง ๆ อยางไดผล ระบบขอมูลที่สรางเพื่อใชในบริษัทจะเปนระบบฐานขอมูลของกิจกรรมที่เกิดขึ้น เพื่อแสดงสารสนเทศที่เปนจริงของบริษัท สามารถนําขอเท็จจริงนั้นไปวิเคราะหและนําผลลัพธไปประกอบการตัดสินใจของผูบริหาร เพื่อการวางแผนและกําหนดนโยบายการจัดการตาง ๆ

ในปจจุบันการนําคอมพิวเตอรไปใชงานของประเทศตาง ๆ ทั่วโลก อยูที่การใชสารสนเทศเปนสวนใหญ แนวโนมของระบบจัดการขอมูลของยุคนี้ เริ่มเปลี่ยนจากระบบงานการประมวลผลแบบกลุมมาเปนระบบตอบสนองทันที ที่เรียกวา การประมวลผลแบบเชื่อมตรง (Online Processing) เชน การฝากถอนเงินของธนาคารตาง ๆ ผานเครื่องรับ-จายเงินอัตโนมัติ หรือระบบเอทีเอ็ม (Automatic Teller Machine : ATM)

ขณะที่ประเทศตาง ๆ ยังอยูในยุคของการประมวลผลสารสนเทศ ในบางประเทศ เชน สหรัฐอเมริกา และญี่ปุน ไดพัฒนาเขาสูการประมวลผลฐานความรู (Knowledge Base Processing) โดยใหคอมพิวเตอรใชงาย รูจักตอบสนองกับผูใช และสามารถแกปญหาที่ตองอาศัยการตัดสินใจระดับสูง ดวยการเก็บสะสมฐานความรูไวในคอมพิวเตอร และมีโครงสรางการใหเหตุผล เพื่อนําความรูมาชวยแกปญหาที่สลับซับซอน

รูปที่ 1.4 Robosoft, a French company, has announced the introduction of ESTELE, a remotely operated robotic echo system. [ที่มา

http://www.medgadget.com/archives/2007/04/estele_expert_s.html]

การประมวลผลฐานความรูเปนการประยุกตหลักวิชาดานปญญาประดิษฐ (Artificial Intelligence : AI) ที่รวบรวมศาสตรหลายแขนง คือ คอมพิวเตอร จิตวิทยา ปรัชญา และภาษาศาสตรเขาดวยกัน ตัวอยางชิ้นงานประเภทนี้ไดแก หุนยนต (Robot) และระบบผูเชี่ยวชาญ (Expert System) ปจจุบันมีซอฟตแวรที่เปนระบบผูเชี่ยวชาญชวยในการวินิจฉัยโรคตาง ๆ และการสํารวจทรัพยากรธรรมชาติ

รายวิชา ง30101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน ภาคเรียนที่ 1/2554

- 5 -

4. ประโยชนที่ไดจากเทคโนโลยีสารสนเทศการประยุกตใชเทคโนโลยีสารสนเทศในปจจุบัน กอใหเกิดประโยชนในดานตางๆ มากมาย ยกตัวอยาง

เชน1. ชวยใหติดตอสื่อสารระหวางกันอยางสะดวกรวดเร็วโดยใชโทรศัพท เครือขายคอมพิวเตอรและ

อินเทอรเน็ต2. ชวยในการจัดระบบขาวสารจํานวนมหาศาล ซึ่งผลิตออกมาในแตละวัน 3. ชวยใหเก็บสารนิเทศไวในรูปที่สามารถเรียกใชไดครั้งแลวครั้งเลาอยางสะดวก 4. เพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสารนิเทศ เชน ชวยนักวิทยาศาสตร วิศวกร ในการคํานวณตัวเลขที่

ยุงยาก ซับซอนซึ่งไมสามารถทําใหสําเร็จไดดวยมือ 5. สามารถจัดระบบอัตโนมัติเพื่อการเก็บ เรียกใชและประมวลผลสารนิเทศ 6. สามารถจําลองแบบระบบการวางแผนและทํานาย เพื่อทดลองกับสิ่งที่ยังไมเกิดขึ้น 7. อํานวยความสะดวกในการเขาถึงสารนิเทศดีกวาสมัยกอน ทําใหผูใชสารนิเทศมีทางเลือกที่ดีกวา

มีประสิทธิภาพกวา และสามารถแขงขันกับผูอื่นไดดีกวา 8. ชวยใหมีการตัดสินใจที่ดีขึ้น จากการมีสารสนเทศประกอบการตัดสินใจและพิจารณาทางเลือก

ภายใตเงื่อนไขตาง ๆ 9. ลดคาใชจายซึ่งเปนผลมาจากการใชเทคโนโลยีที่ทันสมัย ทําใหประหยัดเวลาการทํางานหรือลด

คาใชจายในการทํางานลง 10. พัฒนาคุณภาพการเรียนการสอนโดยมีการคนควาผานระบบเครือขาย เพิ่มโอกาสใหนักศึกษา

สามารถสืบคนขอมูลไดจากสถานที่อื่นนอกมหาวิทยาลัย เปนการฝกใหรูจักเรียนรูดวยตนเองมากขึ้น

11. เพิ่มประสิทธิภาพการดําเนินงาน ทั้งในดานความเที่ยงตรง ความรวดเร็วในความตองการใชขอมูล ขอมูลมีความสมบูรณมากยิ่งขึ้น สอดคลองกับความตองการของผูใช และสามารถตรวจสอบขอมูลไดอยางถูกตอง

12. ชวยในการรื้อปรับระบบ (reengineering) และพัฒนาระบบสอดคลองกับความตองการขององคการไดอยางตอเนื่อง โดยการใชเทคโนโลยีสารสนเทศเปนเครื่องมือการปรับระบบ และพัฒนาระบบใหทันสมัยอยูเสมอ

5. เทคโนโลยีกับแนวโนมโลก

ปจจุบันคอมพิวเตอรและระบบสื่อสารมีบทบาทมากขึ้น มีการใชเครือขายคอมพิวเตอร เชน อินเทอรเน็ต เชื่อมโยงการทํางานตาง ๆ การดําเนินธุรกิจใชสารสนเทศอยางกวางขวาง เกิดคําใหมวา ไซเบอรสเปซ (Cyberspace) มีการดําเนินกิจกรรมตาง ๆ ในไซเบอรสเปซ เชน การพูดคุย การซื้อสินคาและบริการ การทํางานผานทางเครือขายคอมพิวเตอร ทําใหเกิดสภาพที่เสมือนจริงมากมาย เชน หองสมุดเสมือนจริง หองเรียนเสมือนจริง ที่ทํางานเสมือนจริง ฯลฯ

เทคโนโลยีสารสนเทศ เปนเทคโนโลยีแบบสุนทรียสัมผัสและตอบสนองตามความตองการ ปจจุบันการใชเทคโนโลยีเปนแบบบังคับ การดูโทรทัศน การฟงวิทยุ เมื่อเราเปดเครื่องรับโทรทัศนเราไมสามารถเลือกตามความตองการได ถาสถานีสงสัญญาณใดมาเราก็จะตองชมตามตารางเวลาที่สถานีกําหนด หากผิดเวลาก็ทําใหพลาดรายการที่สนใจไป และหากไมพอใจรายการก็ทําไดเพียงเลือกสถานีใหม แนวโนมจากนี้ไปจะมีการเปลี่ยนแปลงในลักษณะที่เรียกวาออนดีมานด (On Demand) เราจะมีทีวีออนดีมานด (TV On Demand) เชน เมื่อตองการชมภาพยนตรเรื่องใดก็เลือกชม และดูไดตั้งแตตนรายการ การศึกษาออนดีมานด (Education On Demand) คือ

รายวิชา ง30101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน ภาคเรียนที่ 1/2554

- 6 -

สามารถเลือกเรียนตามตองการได การตอบสนองตามความตองการเปนหนทางที่เปนไปได เพราะเทคโนโลยีมีพัฒนาการที่กาวหนาจนสามารถนําระบบสื่อสารมาตอบสนองตามความตองการของมนุษยได

เทคโนโลยีสารสนเทศทําใหระบบเศรษฐกิจเปลี่ยนจากระบบแหงชาติไปเปนเศรษฐกิจโลก ความเกี่ยวโยงของเครือขายสารสนเทศทําใหเกิดสังคมโลกาภิวัฒน (Globalization) ระบบเศรษฐกิจซึ่งแตเดิมมีขอบเขตจํากัดภายในประเทศก็กระจายเปนเศรษฐกิจโลก ทั่วโลกจะมีกระแสการหมุนเวียนแลกเปลี่ยนสินคาและบริการอยางกวางขวางและรวดเร็ว เทคโนโลยีสารสนเทศมีสวนเอื้ออํานวยใหการดําเนินการมีขอบเขต กวางขวางมากยิ่งขึ้น ระบบเศรษฐกิจของโลกจึงผูกพันกับทุกประเทศและเชื่อมโยงกันแนบแนนขึ้น

เทคโนโลยีสารสนเทศทําใหองคกรมีลักษณะผูกพัน หนวยงานภายในเปนแบบเครือขายมากขึ้น แตเดิมการจัดองคกรมีการวางเปนลําดับขั้น มีสายการบังคับบัญชาจากบนลงลาง แตเมื่อการสื่อสารแบบสองทางและการกระจายขาวสารดีขึ้น มีการใชเครือขายคอมพิวเตอรในองคกรผูกพันกันเปนกลุมงาน มีการเพิ่มคุณคาขององคกรดวยเทคโนโลยีสารสนเทศ การจัดโครงสรางขององคกรจึงปรับเปลี่ยนจากเดิม และมีแนวโนมที่จะสรางองคกรเปนเครือขายที่มีลักษณะการบังคับบัญชาแบบแนวราบมากขึ้น หนวยธุรกิจจะมีขนาดเล็กลงและเชื่อมโยงกันกับหนวยธุรกิจอื่นเปนเครือขาย สถานภาพขององคกรจึงตองแปรเปลี่ยนไปตามกระแสของเทคโนโลยี เพราะการดําเนินธุรกิจตองใชระบบสื่อสารที่มีความรวดเร็วเทากับแสง กอใหเกิดการแลกเปลี่ยนขอมูลไดงายและรวดเร็ว

6. ระบบสารสนเทศ

เมื่อพิจารณาระบบสารสนเทศที่เกี่ยวของในองคกรพอที่จะแบงการจัดการสารสนเทศขององคกรไดตามจํานวนคนที่เกี่ยวของตามรูปแบบการรวมกลุมขององคกรได 3 ระดับ คือ ระบบสารสนเทศระดับบุคคล ระบบสารสนเทศระดับกลุม และระบบสารสนเทศระดับองคกร

6.1 ระบบสารสนเทศระดับบุคคล

ระบบสารสนเทศระดับบุคคล คือ ระบบที่เสริมประสิทธิภาพและเพิ่มผลงานใหแตละบุคคลในหนาที่ที่รับผิดชอบ ปจจุบันคอมพิวเตอรสวนบุคคลมีขนาดเล็กลง ราคาถูก แตมีความสามารถในการประมวลผลดวยความเร็วสูงขึ้น ประกอบกับมีโปรแกรมสําเร็จที่ทําใหผูใชสามารถใชงานไดงายกวางขวางและและคุมคามากขึ้น

ขอมูลที่ชวยใหการทํางานของบุคลากรดีขึ้นนั้น ตองขึ้นอยูกับหนาที่รับผิดชอบของแตละคนตางกันไป ตัวอยางเชน นักวิจัยอาจจําเปนจะตองใชคอมพิวเตอรและโปรแกรมเฉพาะดาน เพื่อชวยในการจัดเก็บ รวบรวมขอมูล รวมไปถึงการคํานวณและวิเคราะหขอมูลหรือผลลัพธที่ไดจากการทดลองไดอยางถูกตอง

รูปที่ 1.5 นักวิจัยใชโปรแกรมคอมพิวเตอรในการทํางานวิจัยของตนเอง

รายวิชา ง30101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน ภาคเรียนที่ 1/2554

- 7 -

6.2 ระบบสารสนเทศระดับกลุม

ระบบสารสนเทศระดับกลุม คือ ระบบสารสนเทศที่ชวยเสริมการทํางานของกลุมบุคคลที่มีเปาหมายการทํางานรวมกันใหมีประสิทธิภาพมากขึ้น

ตัวอยางของการใชระบบสารสนเทศเพื่อสนับสนุนงานของแผนก คําวา การทํางานเปนกลุม (Workgroup) ในที่นี้หมายถึง กลุมบุคคลจํานวน 2 คนขึ้นไปที่รวมกันทํางานเพื่อใหบรรลุเปาหมายเดียวกัน โดยทั่วไปบุคลากรในกลุมเดียวกันจะรูจักกันและทํางานรวมกัน เปาหมายหลักของการทํางานเปนกลุม คือ การเตรียมสภาวะแวดลอมที่จะเอื้ออํานวยประโยชนในการทํางานรวมกันเปนกลุมไดอยางมีประสิทธิภาพ และชวยเหลือเกื้อกูลซึ่งกันและกัน โดยทําใหเปาหมายของธุรกิจดําเนินไปไดอยางมีประสิทธิผล

แนวทางหลักก็คือการทําใหเกิดการใชทรัพยากรรวมกัน โดยเฉพาะขอมูลและอุปกรณเทคโนโลยีพื้นฐาน การนําเอาคอมพิวเตอรสวนบุคคลมาเชื่อมตอกันดวยเครือขายทองถิ่น (Local Area Network : LAN) ทําใหมีการเชื่อมโยงและใชทรัพยากรของคอมพิวเตอรรวมกัน เชน เครื่องพิมพขอมูลที่ใชรวมกันในแผนก จะบรรจุไวในระบบคอมพิวเตอรที่มีหนาที่ควบคุมการจัดเก็บแฟมขอมูลกลางที่เรียกวา เครื่องบริการแฟม (File Server) ถามีการแกไขขอมูลในฐานขอมูลกลางนี้โดยผูใชคนใดคนหนึ่ง ผูใชคนอื่นที่อยูบนเครือขายคอมพิวเตอรนี้ก็จะไดรับขอมูลที่ผานการแกไขแลวนั้นเชนกัน

รูปที่ 1.6 ฝายการเงินที่อยูบนชั้นหนึ่งของอาคารสํานักงานที่มีการเชื่อมตอคอมพิวเตอรเปนเครือขายที่มีการใชขอมูลรวมกัน เปนระบบสารสนเทศระดับกลุม

การประยุกตใชงานคอมพิวเตอรในลักษณะของการทํางานเปนกลุม สามารถใชกับงานตาง ๆ ได ตัวอยางเชน ระบบบริการลูกคา หรือ การเสนอขายสินคาผานทางสื่อโทรศัพท พนักงานในทีมงานอาจจะมีอยูหลายคน และใชเครือขายคอมพิวเตอรในการเก็บขอมูลกลางของลูกคารวมกันกลาวคือ มีขอมูลเพียงชุดเดียวที่พนักงานทุกคนจะเขาถึงได ถามีการเปลี่ยนแปลงหรือเพิ่มเติม พนักงานในกลุมจะตองรับรูดวย เชน ลูกคาโทรศัพทมาถามคําถาม หรือขอคําปรึกษาเกี่ยวกับสินคา พนักงานอาจจะชวยเตือนความจําเมื่อถึงเวลาตองโทรศัพทกลับไปหาลูกคา แมพนักงานที่รับโทรศัพทครั้งที่แลวจะไมอยู แตพนักงานที่ทํางานอยูสามารถเรียกขอมูลจากระบบคอมพิวเตอร แลวโทรกลับไปตามนัดหมาย ทําใหธุรกิจดําเนินตอไปไดโดยไมหยุดชะงัก เปนตน อันจะเปนการเพิ่มคุณภาพการบริการ หรือเปนกลยุทธที่ชวยทางดานการขาย

ระบบสารสนเทศของกลุมหรือแผนกยังมีแนวทางอื่น ๆ ในการสนับสนุนการบริหารงานและการปฏิบัติงาน เชน การสื่อสารดวยระบบไปรษณียอิเล็กทรอนิกส การประชุมผานเครือขาย ซึ่งอาจจะประชุม

รายวิชา ง30101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน ภาคเรียนที่ 1/2554

- 8 -

ปรึกษาหารือกันไดโดยอยูตางสถานที่กัน การจัดทําระบบแผงขาว (Bulletin Board System : BBS) ของแผนก การประชุมทางไกล (Video Conferrence) การทําตารางทํางานของกลุม ระบบสนับสนุนการตัดสินใจของกลุม ระบบจัดการฐานขอมูล ระบบการไหลเวียนอัตโนมัติของเอกสาร ระบบการจัดการเก็บขอความ ระบบการจัดตารางเวลาของกลุม ระบบการบริหารโครงการของกลุม ระบบการใชแฟมขอความรวมกันของกลุม และระบบประมวลผลภาพเอกสาร เปนตน

6.3 ระบบสารสนเทศระดับองคกร

ระบบสารสนเทศระดับองคกร คือระบบสารสนเทศที่สนับสนุนงานขององคการในภาพรวม ระบบในลักษณะนี้จะเกี่ยวของกับการปฏิบัติงานรวมกันของหลายแผนก โดยการใชขอมูลที่เกี่ยวของรวมกัน ดวยวิธีสงผานถึงกันจากแผนกหนึ่งขามไปอีกแผนกหนึ่ง ระบบสารสนเทศดังกลาวนี้สามารถสนับสนุนงานในระดับผูปฏิบัติการ และสนับสนุนการตัดสินใจ เนื่องจากสามารถใหขอมูลจากแผนกตาง ๆ ที่เกี่ยวของมาประกอบการตัดสินใจโดยอาจนําขอมูลมาแสดงในรูปแบบสรุป หรือในแบบฟอรมที่ตองการ บอยครั้งที่การบริหารงานในระดับสูงจําเปนตองใชขอมูลรวมกันจากหลายแผนกเพื่อประกอบการตัดสินใจ

รูปที่ 1.7 การเชื่อมตอคอมพิวเตอรและอุปกรณตางๆ เปนระบบเครือขาย โดยเชื่อมคอมพิวเตอรทุกตัวในอาคารสํานักงานเขาดวยกัน คอมพิวเตอรทุกเครื่องของทุกฝายใชขอมูลกลางจากเครื่องแมขาย เปนสารสนเทศระดับ

องคกร [ที่มาของรูป: http://www.axxanet.com/structuredcabling.htm]

หัวใจสําคัญของระบบสารสนเทศในระดับองคกร คือ ระบบเครือขายคอมพิวเตอรภายในองคกรที่จะตองเชื่อมโยงระบบคอมพิวเตอรของแตละแผนกเขาดวยกัน เพื่อใหเกิดการใชขอมูลรวมกัน นอกจากนี้ยังสามารถใชทรัพยากรรวมกันไดดวย ในเชิงเทคนิคระบบสารสนเทศระดับองคกรอาจมีระบบคอมพิวเตอรที่ดูแลแฟมขอมูล มีการเชื่อมโยงคอมพิวเตอรหลายระบบเขาดวยกันเปนเครือขาย หรืออาจจะมีเครือขายคอมพิวเตอรในระดับกลุมอยูแลว การเชื่อมโยงเครือขายยอยเหลานั้นเขาดวยกัน ทําใหกลายเปนเครือขายของเครือขายคอมพิวเตอร ในกรณีที่มีจํานวนผูใชในองคการมากเครื่องมือพื้นฐานอีกประการหนึ่งของระบบขอมูลก็คือระบบจัดการฐานขอมูล ซึ่งเปนโปรแกรมสําคัญในการดูแลระบบฐานขอมูล

รายวิชา ง30101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน ภาคเรียนที่ 1/2554

- 9 -

7. องคประกอบของระบบสารสนเทศ

องคประกอบของระบบสารสนเทศ ซึ่งเปนระบบสนับสนุนการบริหารงาน การจัดการ และการปฏิบัติการของบุคคล ไมวาจะเปนระดับบุคคล ระดับกลุม หรือระดับองคกร ไมใชมีเพียงเครื่องคอมพิวเตอรเทานั้น แตยังมีองคประกอบอื่น ๆ ที่เกี่ยวของกับความสําเร็จของระบบอีก รวมเปน 5 องคประกอบ ซึ่งจะขาดองคประกอบใดไมได คือ ฮารดแวร ซอฟตแวร ขอมูล บุคลากร และขั้นตอนการปฏิบัติงาน

รูปที่ 1.8 องคประกอบของระบบสารสนเทศ

ฮารดแวร

ฮารดแวรเปนองคประกอบสําคัญของระบบสารสนเทศ หมายถึง เครื่องคอมพิวเตอร อุปกรณรอบขาง เชน เครื่องพิมพ รวมทั้งอุปกรณสื่อสารสําหรับเชื่อมโยงคอมพิวเตอรเขาเปนเครือขาย

ซอฟตแวร

ซอฟตแวรหรือโปรแกรมคอมพิวเตอรเปนองคประกอบที่สําคัญประการที่สอง ซึ่งก็คือลําดับขั้นตอนของชุดคําสั่งที่สั่งงานใหฮารดแวรทํางาน เพื่อประมวลผลขอมูลใหไดผลลัพธตามความตองการ ปจจุบันมีซอฟตแวรควบคุมระบบงาน ซอฟตแวรสําเร็จ ทําใหการใชงานคอมพิวเตอรในระดับบุคคลเปนไปอยางกวางขวาง และสงเสริมการทํางานของกลุมมากขึ้น สวนงานในระดับองคกรสวนใหญมักจะมีการพัฒนาระบบตามความตองการ โดยการวาจางบริษัทที่รับพัฒนาซอฟตแวรหรือโดยนักคอมพิวเตอรที่อยูในฝายคอมพิวเตอรขององคกร เปนตน

ซอฟตแวรขั้นตอนวิธี

ฮารดแวร

ระบบระบบสารสนเทศสารสนเทศขอมูล

บุคลากร

รายวิชา ง30101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน ภาคเรียนที่ 1/2554

- 10 -

ขอมูล

ขอมูล เปนองคประกอบที่สําคัญอีกประการหนึ่งของระบบสารสนเทศ เปนตัวชี้ความสําเร็จหรือความลมเหลวของระบบได เนื่องจากตองมีการเก็บขอมูลจากแหลงกําเนิด ขอมูลจะตองถูกตอง ทันสมัย มีการกลั่นกรองตรวจสอบแลวเทานั้นจึงจะมีประโยชน โดยเฉพาะเมื่อใชงานในระดับกลุมหรือระดับองคกร ขอมูลตองมีโครงสรางในการจัดเก็บที่เปนระบบระเบียบเพื่อการสืบคนที่รวดเร็วและมีประสิทธิภาพ

บุคลากร

บุคลากรในระดับผู ใช ผูบริหาร ผูพัฒนาระบบ นักวิเคราะหระบบ และนักเขียนโปรแกรม เปนองคประกอบสําคัญในความสําเร็จของระบบสารสนเทศ บุคลากรมีความรูความสามารถทางคอมพิวเตอรมากเทาใด โอกาสที่จะใชงานระบบสารสนเทศและระบบคอมพิวเตอรไดเต็มศักยภาพและคุมคายิ่งมากขึ้นเทานั้น โดยเฉพาะระบบสารสนเทศในระดับบุคคลซึ่งเครื่องคอมพิวเตอรมีขีดความสามารถมากขึ้น ทําใหผูใชมีโอกาสพัฒนาความสามารถของตนเองและพัฒนาระบบงานไดเองตามความตองการ สําหรับระบบสารสนเทศในระดับกลุมและองคการที่มีความซับซอนมาก อาจจะตองใชบุคลากรในสาขาคอมพิวเตอรโดยตรงมาพัฒนาและดูแลระบบงาน

ขั้นตอนการปฏิบัติงาน

ขั้นตอนการปฏิบัติงานที่ชัดเจนของผูใชหรือของบุคลากรที่เกี่ยวของก็เปนเรื่องสําคัญอีกประการหนึ่ง เมื่อไดพัฒนาระบบงานแลวจําเปนตองปฏิบัติงานตามลําดับขั้นตอน ในขณะใชงานก็จําเปนตองคํานึงถึงลําดับขั้นตอนการปฏิบัติของคนและความสัมพันธกับเครื่อง ทั้งในกรณีปกติและกรณีฉุกเฉิน เชน ขั้นตอนการบันทึกขอมูล ขั้นตอนการประมวลผล ขั้นตอนการปฏิบัติเมื่อเครื่องมือชํารุดหรือขอมูลสูญหาย และขั้นตอนการทําสําเนาขอมูลสํารองเพื่อความปลอดภัย เปนตน สิ่งเหลานี้จะตองมีการซักซอม มีการเตรียมการ และการทําเอกสารคูมือการใชงานใหชัดเจน

8. ตัวอยางการใชเทคโนโลยีสารสนเทศ

การประยุกตใช RFID RFID (Radio Frequency Identification) เปนหนึ่งในเทคโนโลยี

ที่เกี่ยวกับระบบการระบุเอกลักษณดวยคลื่นวิทยุ สามารถใชในการระบุเอกลักษณของวัตถุ บอกตําแหนง ติดตามและตรวจสอบสินคา โดยการใชปายอิเล็กโทรนิกสที่ฝงไมโครชิปเก็บขอมูล และสายอากาศ ทํางานโดยใชเครื่องอานที่สื่อสารกับปายดวยคลื่นวิทยุในการอานและเขียนขอมูล

ปจจุบัน มีการประยุกตใช RFID Tag กันอยางแพรหลาย โดยนํามาใชแทนระบบบารโคดแบบเดิม เนื่องจาก RFID มีความสะดวกสบายในการใชงานมากกวา ไมจําเปนตองนําวัตถุมาอานดวยเครื่องอานบารโคด เพียงแคนําวัตถุที่ติด Tag ไปผานบริเวณที่มีเครื่องอานสัญญาณก็จะสามารถอานคาไดทันที ทําใหสามารถใหบริการไดอยางรวดเร็วมากขึ้น

ตัวอยางการประยุกตใช RFID ในปจจุบัน ไดแก การใชระบุเอกลักษณบุคคล ในงานดานการรักษาความปลอดภัยของอาคาร โดยจะฝง Tag ไวใต

ผิวหนังของบุคคลที่มีสิทธิในการเขาออกพื้นที่ตางๆ ของอาคาร ซึ่งเครื่องอานสัญญาณจาก Tag ที่ฝงไวจะประมวลผลไดวา จะอนุญาตใหบุคคลนั้น ผานเขาไปในบริเวณที่กําหนดไวไดหรือไม

รูปที่ 1.9 ตัวอยาง RFID Tagรูปแบบหนึ่ง

รายวิชา ง30101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน ภาคเรียนที่ 1/2554

- 11 -

การใชงานในเชิงพาณิชย เพื่อการทําสตอกสินคา และการขายสินคา โดยนํามาใชแทนรหัสบารโคดแบบเดิม เนื่องจาก RFID มีคุณสมบัติที่สามารถตรวจสอบตําแหนงของวัตถุไดดวยขอมูลใน Tag ทําใหการตรวจสอบสินคาทําไดสะดวก สามารถรูตําแหนงของสินคาแตละชิ้นที่อยูในรานไดทันที การอานคาจาก Tag ก็ทําไดอยางรวดเร็วกวาบารโคด และบรรจุขอมูลไดหลากหลายกวา

รูปที่ 1.10 รถเข็นซึ่งติดเครื่องอาน RFID จากสินคาที่อยูในรถเข็น ทําใหลูกคาทราบราคาสินคาที่ตนเองเลือกซื้อทั้งหมดจากหนาจอ LCD และรายการโปรโมชั่นตางๆ

การใชงานในดานการจราจร/ขนสง มีการประยุกตใชระบบ RFID กับการคํานวณคาขึ้นลงทางดวน โดยรถที่ตองการใชทางดวน จะติด Tag ไวบริเวณกระจกหนา เมื่อรถแลนผานเครื่องอานสัญญาณบริเวณทางขึ้นและทางลง เครื่องจะทําการคํานวณคาใชจายใหโดยอัตโนมัติ

หนังสือเดินทางและใบขับขีข่องหลายประเทศในปจจุบันไดฝง RFID Tag ไว โดยภายใน Tag ที่ฝงไวจะมีขอมูลของบุคคลที่เปนเจาของ เพื่อใหสามารถตรวจสอบขอมูลไดทันทีที่เดินผานบริเวณเครื่องอานสัญญาณ ทําใหเพิ่มความรวดเร็วในการใหบริการ และชวยในการรักษาความปลอดภัยในมีประสิทธิภาพมากขึ้น

รายวิชา ง30101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน ภาคเรียนที่ 1/2554

- 12 -

รูปที่ 1.11 RFID Passport

เครื่องอานระดับน้ําตาล เนื่องจากผูปวยบางรายที่เปนเบาหวานจะตองเจาะเลือดที่นิ้วตนเองเพื่อนําเลือดมาทดสอบและฉีด insulin ใหตัวเองอยูตลอดเวลา บริษัท VeriChip จึงไดคิดเทคโนโลยีใหมนี้ขึ้นมา ซึ่งจะเปนการนําเอา implantable RFID chip มาประยุกตใชรวมกับ glucose sensor ฝงเขาไปในรางกายผูปวยหลังจากนั้นจะใหใชเครื่องอาน RFID อานระดับน้ําตาลจาก RFID chip ที่ฝงอยูไดเลย

ระบบงานหองสมุด เปนการนําเทคโนโลยี RFID มาใชในกระบวนการยืมคืนหนังสือและสื่อโสตทัศนดวยตนเอง หองสมุดแตละแหงพัฒนาฐานขอมูลเพื่อจัดเก็บรายละเอียดทางบรรณานุกรมและสถานภาพของทรัพยากรสารสนเทศ เพื่อใชในการตรวจสอบขอมูลเกี่ยวกับยืมคืนทรัพยากรสารสนเทศแตละรายการของหองสมุด โดยทรัพยากรสารสนเทศแตละรายการจะไดรับตัวเลขที่เฉพาะรายการ (บารโคด) ซึ่งไมไดมีความสัมพันธกันระหวางชื่อผูแตง และชื่อเรื่องของทรัพยากรสารสนเทศรายการนั้นๆ การยืมคืนทรัพยากรสารสนเทศที่ใชเทคโนโลยีบารโคด ผูใชตองติดตอขอความชวยเหลือจากบรรณารักษ/เจาหนาที่ จากนั้นบรรณารักษ/เจาหนาที่จะนําแถบบารโคดที่ติดกับทรัพยากรสารสนเทศนั้นไปไวในบริเวณที่เครื่องอานรหัสบารโคด โดยสามารถอานไดทีละเลม

รูปที่ 1.12 เครื่องอานระดับน้ําตาลจาก RFID chip

รายวิชา ง30101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมขั้นตน ภาคเรียนที่ 1/2554

- 13 -

แตสําหรับเทคโนโลยี RFID นั้นมีลักษณะคลายกับบารโคดและยังสามารถรองรับความตองการอีกหลายๆอยางที่บารโคดไมสามารถตอบสนองได กลาวคือ เทคโนโลยีบารโคดเปนระบบที่อานไดอยางเดียว ไมสามารถเปลี่ยนแปลงขอมูลที่อยูบนบารโคดได แตปาย RFID สามารถอานและบันทึกขอมูลเพิ่มเติมนอกเหนือจากตัวเลขและเพิ่มเติมขอมูลภายหลังได นอกจากนี้ระบบเทคโนโลยี RFID เปนเทคโนโลยีที่สามารถสงขอมูลทุกอยางผานคลื่นความถี่วิทยุ ดังนั้นการอานขอมูลจากปาย RFID จึงไมตองปายขอมูลอยูในบริเวณที่เครื่องอานอานได และผูใชสามารถยืมคืนทรัพยากรสารสนเทศไดดวยตนเอง นอกจากนี้เมื่อมีการยืมคืนผานเทคโนโลยี RFID ฐานขอมูลทรัพยากรสารสนเทศจะถูกปรับปรุงขอมูลเปนปจจุบันทันที

รูปที่ 1.13 Library RFID Management System

จากที่กลาวมาจะเห็นไดวา มีการประยุกตใชเทคโนโลยี RFID กันอยางแพรหลาย ดวยคุณสมบัติที่สามารถอานขอมูลไดอยางรวดเร็ว และสามารถใชอานขอมูลจากวัตถุที่มีการเคลื่อนที่อยูก็ได ทําให RFID เปนทางเลือกใหมสําหรับการระบุเอกลักษณ และการรับสงขอมูลในระยะหางกัน จึงมีการนํามาใชมากขึ้นในธุรกิจและการใหบริการตางๆ ในปจจุบัน เปนยุคการสื่อสารขอมูลไรสาย ที่อํานวยความสะดวกใหแกผูใชและเพิ่มประสิทธิภาพในการทํางาน