บทท 10
สญนยมของการเขยนภาพตด
เนอหาในบทนจะเปนการกลาวถงสญนยมสาหรบการเขยนภาพตด ซงประกอบไปดวยการ
เขยนภาพตดสาหรบสวนประกอบทมลกษณะเฉพาะภายในวตถ เชน rib, web, spoke และ lug รวมถง
การผสมผสานสญนยมสาหรบการเขยนภาพออโธกราฟกทไดกลาวไปแลวในบทท 8 เขากบเทคนคการ
เขยนภาพตด เพอใหไดภาพออโธกราฟกทมความสมบรณและสามารถทาความเขาใจไดงายยงขน สวน
หวขอสดทายทจะไดกลาวถงในบทนเปนเทคนคการลดขนาดความยาวของรปเพอใหมขนาดทเหมาะสม
กบขนาดของกระดาษเขยนแบบ
10.1 การเขยนภาพตดสาหรบ rib, web, spoke และ lug
กอนจะกลาวถงเทคนคการเขยนภาพตดสาหรบ rib, web, spoke และ lug ผเรยนควรทา
ความรจกกบสวนประกอบตาง ๆ เหลานเสยกอน โดยจะขอเรมจาก rib และ web กอน ลกษณะของ rib
นนจะเปนแผนบางทยนออกจากวตถเพอยดสวนทเปนมมฉากเขาดวยกน ดงตวอยางทแสดงในรปท
10.1 ซงแผนบางทยนออกมานมวตถประสงคเพอชวยเสรมความแขงแรงใหกบวตถนนเอง
Rib Rib
รปท 10.1 ลกษณะของ rib ทมคณสมบตเพอเสรมความแขงแรงของวตถ
2
Niphon
76 Funda
สวน we
สวนประ
สวนประ
(hub) ไ
spoke น
สวนประ
วตถประ
Wansophark
mental of En
eb กมลกษณ
ะกอบของวตถ
ะกอบของวต
ไปเชอมกบข
นวาซลอ หรอ
ะกอบชนสดท
ะสงคเพอใชใน
รปท 1
k
ngineering D
ณะเปนแผนบ
ถเขาไวดวยก
ถถดไปทจะก
อบของลอ (r
อถาเปนสวนข
ทายกคอ lug
นการจบยดช
10.2 ลกษณ
Rim
Spo
Hub
รปท 10
Lug
Lug
rawing
บางทยนออก
กนเพอเสรมค
กลาวถงกคอ
rim) ดงแสดง
ของพวงมาล
g ชนสวนนจะ
ชนสวนเขาดว
ณะของ web ท
oke
รปท 10.3
0.4 ลกษณะ
g
July 2007
กมาจากวตถ
ความแขงแรง
อ spoke ช
งในรปท 10.3
ยรถยนต เรา
ะมลกษณะเป
วยกน ดงแสด
ทมคณสมบต
Spoke
Rim
3 ลกษณะข
ะของ lug และ
เชนเดยวกน
งเหมอนกบ r
นสวนนมลก
3 จากรปจะเห
ากจะเรยก sp
ปนแผนเลก
ดงในรปท 10
เพอเสรมควา
Hub
อง spoke
ะการใชในกา
นแตจะมลกษ
rib ดงตวอยา
ษณะเปนแท
หนวา ในบาง
poke วากาน
ๆ ทยนออก
0.4
Web
ามแขงแรงขอ
ารจบยด
Lug
Ve
ษณะทยาวก
างทแสดงในร
ทงทยนออกจ
งครงเรากอา
นพวงมาลย เป
มาจากวตถค
องวตถ
ersion 0.5
วา ใชยด
รปท 10.2
จากดมลอ
จจะเรยก
ปนตน
คลายห ม
Niphon Wansophark July 2007 Version 0.5
277 Convention in Section
เมอทราบรปรางหนาตาของ rib, web, spoke และ lug แลว เรากจะกลบมาทการเขยนภาพตดสาหรบ
วตถทมสวนประกอบเหลานกน โดยสญนยมของภาพตดสาหรบ rib และ web กคอ ถา cutting plane
ทใชตดวตถนน ตดผานความบางของ rib หรอ web แลว ใหยกเวนการเขยนเสนแรเงา (section
lines) ในสวนทเปน rib หรอ web นน เพอใหเขาใจขอยกเวนนไดดยงขน ขอใหศกษาจากตวอยางท
แสดงในรปท 10.5 – 10.7 โดยรปท 10.5 จะแสดงภาพพคทอเรยลพรอมทงภาพออโธกราฟกของวตถท
ยงไมไดใชเทคนคภาพตด ซงถานาเทคนคภาพตดมาประยกตใชแตไมนาสญนยมมาใชดวย กจะไดภาพ
ออโธกราฟกดงทแสดงในรปท 10.6 ซงจากรปจะเหนวาภาพตดทไดนนอาจทาใหผอานแบบเขาใจรปราง
ของวตถผดไปได เพราะไมสามารถแยกแยะสวนทเปน rib (แผนบาง ๆ เฉพาะตาแหนง) กบสวนทเปน
เนอวตถทกระจายตวอยโดยรอบ แตถานาสญนยมทกลาววา ใหยกเวนการเขยน section lines ใน
บรเวณทเปน rib หรอ web มาประยกตใชแลว เรากจะไดภาพออโธกราฟกดงทแสดงในรปท 10.7 คราว
นจะเหนไดวาภาพออโธกราฟกทได สามารถชวยผอานแบบในการแยกแยะสวนทเปน rib ออกจากสวนท
เปนเนอวตถปกตได
??
รปท 10.5 ภาพพคทอเรยลและภาพออโธกราฟกของวตถตวอยาง
รปท 10.6 ภาพตดของวตถตวอยางทม rib แตไมไดใชสญนยมสาหรบภาพตด
Niphon Wansophark July 2007 Version 0.5
278 Fundamental of Engineering Drawing
สวนถดไปจะเปนกรณเมอ cutting plane ตดผานสวนบางของ web บาง ดงวตถตวอยางทแสดงในรปท
10.8 – 10.9 โดยรปท 10.8 จะเปนภาพตดทไมไดใชสญนยม ในขณะทรปท 10.9 นนเปนภาพตดเมอ
นาสญนยมมาประยกตใช จะเหนไดวาถาไมนาสญนยมมาประยกตใช ภาพตดทไดจะทาใหผอานแบบ
เขาใจวา วตถทพจารณาอยนนประกอบไปดวยแทงสเหลยมตนสองแทงทตงอยบนฐาน ทงทความเปน
จรงแลวแทงทตงอยบนฐานนนไมไดเปนแทงสเหลยมตนอยางทคด แตเมอนาสญนยมมาประยกตใชกบ
ภาพตดของวตถทม web แลว ภาพออโธกราฟกทไดจะแสดงใหเหนสวนทเปนแกนของแทงนน และสวน
ทเปนแผนบางยนออกมา (web) เพอชวยเสรมความแขงแรง
รปท 10.7 ภาพตดทใชสญนยมสาหรบ rib
รปท 10.8 ภาพตดของวตถทไมไดประยกตใชเทคนคสญนยม
รปท 10.9 ภาพตดของวตถตวอยางทผานการใชสญนยมสาหรบ web
Niphon Wansophark July 2007 Version 0.5
279 Convention in Section
แตถา cutting plane ตดทางขวางของ rib หรอ web แลว กใหลงเสน section lines ตามปกต ดง
ตวอยางทแสดงในรปท 10.10
การสรางภาพตดในบางครงนน เราอาจใช cutting plane มากกวาหนงระนาบในการตดวตถชนเดยวกน
กได ดงตวอยางทแสดงในรปท 10.11 จากรปจะเหนวาภาพดานหนานนมเสน cutting plane line อย
สองเสนดวยกน โดยแตละเสนนนกทาใหเกดภาพตดปรากฎอยในทศทางทตงฉากกบ cutting plane line
นน ๆ เชน cutting plane line ทลากในแนวดง กจาทาใหเกดภาพตดไปปรากฎเปนภาพดานขวา สวน
cutting plane line ทลากในแนวนอนนน กจะไปทาใหเกดภาพตดในภาพดานบน ดงทแสดงในรป
รปท 10.10 ภาพตดของวตถในกรณท cutting plane ตดทางขวางของ web
รปท 10.11 ตวอยางภาพตดของวตถในกรณทม cutting plane มากกวาหนงระนาบ
Niphon Wansophark July 2007 Version 0.5
280 Fundamental of Engineering Drawing
สญนยมสาหรบสวนประกอบถดไปกคอ สญนยมสาหรบ spoke ซงมขอกาหนดวา ถา cutting plane
ตดผานตามความยาวของตว spoke แลว ใหยกเวนการเขยนเสนแรเงา (section lines) ในสวน
ทเปน spoke นน ดงตวอยางทแสดงในรปท 10.12 – 10.13 โดยรปท 10.12 เปนภาพพคทอเรยลของ
วตถทถก cutting plane ตดผานพรอมกบภาพออโธกราฟกทไดเมอไมไดใชสญนยมของภาพตด จาก
ภาพจะเหนวาภาพตดทไดจะทาใหผอานแบบเขาใจรปรางของวตถไมถกตองตามความเปนจรง คออาจ
เขาใจไปไดวาสวนทเชอมตอระหวางดมลอตรงกลางกบขอบดานนอกมลกษณะเปนแผนตอเนอง ดงท
แสดงในรป แตถานาสญนยมมาประยกตใชในการสรางภาพตด กจะทาใหไดภาพออโธกราฟกดงทแสดง
ในรปท 10.13
??
รปท 10.12 ภาพตดของวตถทม spoke แตไมไดใชสญนยม
รปท 10.13 ภาพตดของวตถทม spoke เมอใชสญนยม
Niphon Wansophark July 2007 Version 0.5
281 Convention in Section
สญนยมสาหรบสวนประกอบแบบสดทายกคอ สญนยมสาหรบ lug ในกรณของ lug นน ไมวา cutting
plane จะตดผาน lug ในลกษณะใด (ตดขวางหรอตดตามความบางของ lug) กกาหนดใหยกเวนการ
เขยนเสนแรเงา (section lines) ในสวนทเปน lug นน ดงตวอยางทแสดงในรปท 10.14ก-ข จากรปท
10.14ก จะเหนวาวตถตวอยางนนมลกษณะเปนทรงกระบอก และมแผนขนาดเลกยนออกมาจากตว
ทรงกระบอกคลายกบหของแกวนา ซงเมอม cutting plane ตดผานหเหลาน ภาพตดทวาดกใหยกเวน
การแรเงาในสวนทเปนห ทาใหไดภาพออโธกราฟกของวตถเปนดงรปท 10.14ข
10.2 การใชสญนยม align กบการเขยนภาพตด
เราไดเรยนสญนยม align มาแลวในบททเกยวกบสญนยมในการเขยนภาพออโธกราฟก
สวนในหวขอน เราจะนาเอาสญนยม align มาประยกตใชกบการเขยนภาพตด ซงหลกการของสญนยม
แบบ align กคอ ใหจนตนาการวาเราสามารถหมนบางสวนของวตถทวางตวอยอยางสมมาตรกบแกนใด
แกนหนงในวตถ โดยหมนใหสวนนนแสดงระยะหางทแทจรงของตนเองกบแกนสมมาตรนนออกมา รปท
10.15 เปนตวอยางของวตถทนามาสรางภาพตดโดยไมใชสญนยมแบบ align ซงภาพตดทไดจะทาให
ผอานแบบมความรสกวา วตถนถกเจาะรโดยมระยะหางของรนนไมสมมาตรรอบแกน แตเมอนาสญนยม
แบบ align มาประยกตเขากบการเขยนภาพตดแลวกจะทาใหไดภาพดงทแสดงในรปท 10.16ก-ข จาก
รปท 10.16ก-ข นนจะเหนวาเราสามารถเขยนรปแบบของเสน cutting plane line ไดสองแบบ ซงทงสอง
แบบนอาศยแนวคดในการสรางภาพตดและการใชสญนยม align ทตางกน แตอยางไรกดภาพตดทได
จากทงสองแบบนกจะมลกษณะทเหมอนกน โดยแบบแรกจะใชเสน cutting plane line ลากตดผานรเจาะ
รปท 10.14 ภาพตดของวตถทม lug โดยใชสญนยม
Niphon Wansophark July 2007 Version 0.5
282 Fundamental of Engineering Drawing
ทตองการจะแสดงรายละเอยด แลวใชเทคนค align ในการหมนภาพของรทถกตดนจนกระทงสามารถ
แสดงระยะหางทแทจรงระหวางรและแกนสมมาตรได สวนแบบทสองจะใชเสน cutting plane line ลาก
ยาวตลอดวตถเลย แลวคอยใชเทคนค align ในการหมนรใหมาอยในแนวทเสน cutting plane line ตด
ผานตววตถ ผเรยนสามารถลากเสน cutting plane line รปแบบใดกได สวนรปท 10.17 – 10.20 เปน
ตวอยางของภาพตดทใชเทคนค align มาประยกตใช
รปท 10.15 ภาพตดของวตถทไมใชสญนยม align
รปท 10.16 ภาพตดของวตถทใชสญนยม align
(ก) (ข)
รปท 10.17 ภาพตดแบบ align (1)
Niphon Wansophark July 2007 Version 0.5
283 Convention in Section
10.3 การยอภาพใหสนลงเพอความเหมาะสมกบกระดาษเขยนแบบ (convectional break)
ในกรณทเราตองเขยนภาพออโธกราฟกของวตถทมความยาวมาก ๆ เชน รางรถไฟ หรอ
ไมตกอลฟ ลงบนกระดาษเขยนแบบ เราจาเปนตองยอขนาดของวตถลงอยางมาก เพอทจะสามารถบรรจ
ภาพของวตถนนลงไปในกระดาษเขยนแบบได ซงการยอขนาดลงมาก ๆ นจะทาใหรายละเอยด
บางอยางของวตถ เชน รายละเอยดของหวไมกอลฟ มขนาดทเลกลงไปอก ซงจะทาใหการอานแบบทา
ไดยากมากขนดวย ขอแนะนาในการแกปญหาเชนนกคอ ใหตดสวนททาใหรปมความยาวออก ซงโดย
ปกตแลวสวนททาใหรปมความยาวน มกจะไมมรายละเอยดใด ๆ เปนพเศษ เชน สวนทเปนกานของไมต
กอลฟ เปนตน แลวลากเสน break line เพอแสดงวาเรายอภาพของวตถในบรเวณดงกลาวใหสนลง
เพอใหเขาใจการยอภาพนไดมากขนขอใหศกษาจากตวอยางในรปท 10.21 – 10.22 โดยรปท 10.21
เปนการแสดงตวอยางของภาพออโธกราฟกของวตถทมความยาว ซงวาดดวยสเกล 1:1 อย จากรปจะ
เหนวาสวนกลางของวตถนนเปนสวนททาใหรปทวาดมความยาว แตสวนดงกลาวไมมรายละเอยดใด ๆ
เปนพเศษเลย อกทงภาพทไดยงใหรายละเอยดทปลายทงสองขางไมชดเจนดวย แตถาเราใชเทคนค
convectional break กบภาพดงกลาว โดยตดสวนกลางของวตถออกไปบางสวน แลวทาการขยายภาพท
รปท 10.20 ภาพตดแบบ align (4)
รปท 10.18 ภาพตดแบบ align (2) รปท 10.19 ภาพตดแบบ align (3)
Niphon Wansophark July 2007 Version 0.5
284 Fundamental of Engineering Drawing
เขยนใหมขนาดทใหญขน กจะทาใหเราไดภาพออโธกราฟกของวตถทสามารถเหนรายละเอยดทปลาย
ทงสองขางไดชดเจนมากยงขน ดงทแสดงในรปท 10.22
สาหรบลกษณะของเสน break line ดงทแสดงในรปท 10.22 นนจะขนอยกบชนดของวสด และรปราง
ของวตถทจะทา conventional break โดยตวอยางของเสน break line สาหรบวสดบางชนดและรปรางท
พบเหนไดบอย ๆ ไดแสดงไวในรปท 10.23
SCALE 1:1
SCALE 2:1
รปท 10.21 ภาพวตถตวอยางทมความยาวมาก
รปท 10.22 ภาพวตถตวอยางทใชเทคนค convectional break
Rectangularcross section
Wood
Metal
Cylindricalcross section
Tubularcross section
รปท 10.23 ภาพวตถตวอยางทใชเทคนค convectional break
Niphon Wansophark July 2007 Version 0.5
285 Convention in Section
การลงขนาดใหกบภาพออโธกราฟกทเขยนโดยใชเทคนค conventional break เชนน ตองใชขนาดของ
วตถจรง ๆ หามใชขนาดของรปทถกขยายขนมาแลว ดงทแสดงตวอยางไวในรปท 10.24
10.4 บทสรป
เนอหาในบทนเปนการนาเสนอสญนยมสาหรบการเขยนภาพตด โดยเรมจากการแนะนา
สวนประกอบทมกจะพบเหนไดในวตถ ซงไดแก rib, web, spoke และ lug พรอมทงสญนยมเมอตอง
เขยนภาพตดสาหรบวตถทมสวนประกอบเหลาน โดยรายละเอยดของสญนยมนกคอจะยกเวนการเขยน
เสน section lines เมอใช cutting plane ตดผานสวนประกอบเหลานน หวขอถดไปเปนการนาสญนยม
แบบ align มาประยกตใชกบการเขยนภาพตด และสดทายกเปนเทคนค convectional break ซงจะชวย
ตดสวนทไมสาคญของวตถออก ทาใหภาพโดยรวมสนลงและเขยนรายละเอยดในสวนอน ๆ ไดมากขน
800Typical method
φ16
Use not to scale dimensions
φ16
800
รปท 10.24 การลงขนาดกบภาพออโธกราฟกทใชเทคนค conventional break
2
Niphon
86 Funda
1. จาก
Wansophark
mental of En
กภาพออโธก
k
ngineering D
ราฟกทกาหน
rawing
นดให จงวาด
July 2007
แบบฝกหด
ดภาพดานหน
ด
นาใหมใหอยใในรปแบบ fu
Ve
ull section
ersion 0.5
Niphon W
2. จาก
Wansophark
กภาพออโธกร
k
ราฟกทให จงงวาดภาพดา
July 2007
านหนาใหมในนรปแบบ hal
Con
lf section
Ve
nvention in S
ersion 0.5
28Section 87
2
Niphon
88 Funda
3. จาก
ประ
Wansophark
mental of En
กภาพพคทอ
ะยกตใชเทคน
k
ngineering D
เรยลทให จง
นค align เขา
rawing
งเขยนภาพอ
ากบภาพเพอ
July 2007
อโธกราฟก โ
อใหเหนขนาด
โดยหนงในภ
ดของ rib ทแ
ภาพนนใชเทค
ทจรง
Ve
คนค full sec
ersion 0.5
ction และ
Niphon W
4. จงว
Wansophark
วาดภาพออโธ
k
ธกราฟกตามมเสน cutting
July 2007
plane lines A–A และ B
Con
–B ทกาหนด
Ve
nvention in S
ดให
ersion 0.5
28Section 89
2
Niphon
90 Funda
5. จงว
Wansophark
mental of En
วาดภาพออโธ
k
ngineering D
ธกราฟกตาม
rawing
มเสน cutting
July 2007
plane lines A–A และ BB–B ทกาหนด
Ve
ดให
ersion 0.5