กระบวนวชา 352721 การสงเสรมการเกษตรกบการพฒนาชนบท
(Agricultural Extension and Rural Development) (Agricultural Extension and Rural Development)
บทท 4 ใ ป ไการสงเสรมการเกษตรในประเทศไทย
สรพล เศรษฐบตร AET 352721 1
ภาระงานของการสงเสรมการเกษตร
1. มสถานทดลอง
2. แบงเขตการเกษตร
3. เผยแพรการเกษตร
4. สงเสรมใหเกษตรกรรวมตวเปนสถาบน และการจดตงกลม
สรพล เศรษฐบตร AET 352721 2
โครงสรางของกรมสงเสรมการเกษตร
การบรหารราชการสวนกลาง
สรพล เศรษฐบตร AET 352721 3
สรพล เศรษฐบตร AET 352721 4
การบรหารราชการในสวนภมภาคประกอบดวย
1. สานกงานเกษตรจงหวด 76 แหง
2. สานกงานเกษตรอาเภอ 879 แหง
สรพล เศรษฐบตร AET 352721 5
การเปลยนแปลงระบบและแนวทางการปฏบตงานใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงระบบและแนวทางการปฏบตงานใหสอดคลองกบ
สถานการณของงานสงเสรมการเกษตรแนวใหมระบบสงเสรมการเกษตรปจจบนระบบสงเสรมการเกษตรปจจบน
เกษตรกรเปนผกาหนดแนวทางพฒนาตนเอง เจาหนาทสงเสรมทาหนาทสนบสนน
และศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจาตาบลเปนกลไกหลกในและศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจาตาบลเปนกลไกหลกใน
การปฏบตงานในระดบพนท
เกษตรตาบล เลขานการศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยเกษตรตาบล
ประจาตาบล “One Stop Service”พนธกจ
* ถายทอดเทคโนโลยดานการผลตการเกษตร
* สงเสรมและพฒนาเกษตรและองคกรเกษตร
สรพล เศรษฐบตร AET 352721 6
* ใหบรการและสงเสรมอาชพการเกษตร
โ โศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจาตาบล
มทงหมด 7,111 ตาบล มทงหมด 7,111 ตาบล
1. ศนยนารอง 8 ศนย1. ศนยนารอง 8 ศนย
2. ศนยหลก 99 ศนย
2. ศนยหลก 99 ศนย
3. ศนยขยาย 769 ศนย
3. ศนยขยาย 769 ศนย
4. ศนยเตรยมการ 6,235 ศนย4. ศนยเตรยมการ 6,235 ศนย
สรพล เศรษฐบตร AET 352721 7
ป โ โ ป องคประกอบของศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจาตาบล
1. ททาการศนย
2. คณะกรรมการบรหารศนยประมาณ 15 คน จากตวแทนชมชน, ตวแทนกลม
สาขาอาชพตางๆ(พช,สตว, ประมง, เกษตรผสมผสาน),ตวแทน อบต. ตวแทน
หมบาน โดยมเจาหนาทสงเสรม(ผอ.ศนย)เปนเลขานการ
3. แผนพฒนาการเกษตรประจาตาบล
- แผนถายทอดเทคโนโลย
- แผนธรกจชมชน
- แผนฟนฟและอนรกษทรพยากรธรรมชาต
4 จดถายทอดเทคโนโลยหรอจดสาธตการเกษตร
สรพล เศรษฐบตร AET 352721 8
4. จดถายทอดเทคโนโลยหรอจดสาธตการเกษตร
บทบาทของเจาหนาทสงเสรม(เลขานการศนยฯ)
• ประสานงาน
• อานวยความสะดวก
• เปนนกวชาการเกษตรทเชยวชาญเฉพาะดาน
• เลขานการ
สรพล เศรษฐบตร AET 352721 9
บทบาทของเจาหนาทสงเสรม
(เลขานการศนยฯ)
• Click to view Chart
สรพล เศรษฐบตร AET 352721 10
ศนยขอมลการเกษตรของชมชนศนยขอมลการเกษตรของชมชน ศนยกลางในการถายทอดเทคโนโลยการเกษตรศนยกลางในการถายทอดเทคโนโลยการเกษตรศนยขอมลการเกษตรของชมชนศนยขอมลการเกษตรของชมชน ศนยกลางในการถายทอดเทคโนโลยการเกษตรศนยกลางในการถายทอดเทคโนโลยการเกษตร
ศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจาตาบล
ศนยบรการเกษตรกร เวทบรณาการของสวนราชการเวทบรณาการของสวนราชการ
ใ
เวทชาวบานเพอการวางแผนเวทชาวบานเพอการวางแผน
และการพฒนา
ในสงกดกระทรวงเกษตรและสหกรณในสงกดกระทรวงเกษตรและสหกรณ
สรพล เศรษฐบตร AET 352721 11
และการพฒนา
พฒนาการของระบบสงเสรมการเกษตรพฒนาการของระบบสงเสรมการเกษตร
2504 - 2515 Top - downp
2516 - 2536 Training and Visiting, Top- down
ขาดการตดตามผลและนเทศงาน เกษตรกรไมมขาดการตดตามผลและนเทศงาน เกษตรกรไมม
ความรในเรองของกระบวนการกลมและการ
ทางานแบบมสวนรวม
2537 - 2547 People Participation, Bottom - up, เนนการp p , p,
รวมกลมจดทาแผนพฒนาการเกษตรโดยตองม
แผนและโครงการทชดเจนโดยมขอมลทางดานสรพล เศรษฐบตร AET 352721 12
แผนและโครงการทชดเจนโดยมขอมลทางดาน
ตางๆในชมชนทเปนปจจบน,การมสวนรวม
การสงเสรมการเกษตรของภาครฐการสงเสรมการเกษตรของภาครฐ(แนวทางการสงเสรมของกรมสงเสรมการเกษตร) (หนา 66)
1. แนวทางการสงเสรมการเกษตรเฉพาะอยาง
การสงเสรมเกษตรกรผลตไมดอกไมประดบ ปลกผก ไมผล การสงเสรมเกษตรกรผลตไมดอกไมประดบ ปลกผก ไมผล
ทานา เลยงสตวเพยงอยางเดยว
2. แนวทางการสงเสรมการเกษตรแบบมสวนรวม
โ ตามโครงการสงเสรมการเกษตรมสวนรวมของเกษตรกร
รายยอย การประเมนคาและการวางแผนอยางมสวนรวม
สรพล เศรษฐบตร AET 352721 13โดยยดหลกการกระจายอานาจและวางแผนจากลางสบน
การสงเสรมการเกษตรของภาครฐการสงเสรมการเกษตรของภาครฐ(แนวทางการสงเสรมของกรมสงเสรมการเกษตร) (หนา 66)
3.แนวทางการสงเสรมการเกษตรแบบโครงการ
เนนการสงเสรมการเกษตรตามความสมครใจ เนนการสงเสรมการเกษตรตามความสมครใจ
ความถนดแตละกลมมากขน โดยจดทาโครงการสงเสรมสาหรบ
เกษตรกรแตละกลม เชน โครงการสระเกบนาขนาดเลกเพอการ
ผสมผสานตามแนวทฤษฏใหม ผสมผสานตามแนวทฤษฏใหม
ทาใหเจาหนาทสงเสรมเนนกลมบคคลเปาหมายชดเจน สะดวกตอ
สรพล เศรษฐบตร AET 352721 14การเตรยมเทคโนโลยและการจดการผลผลต
การสงเสรมการเกษตรของภาครฐการสงเสรมการเกษตรของภาครฐ(แนวทางการสงเสรมของกรมสงเสรมการเกษตร) (หนา 66)
4. แนวทางการสงเสรมโดยผานสถาบนเกษตรกร
พฒนาสถานบนเกษตรกรใหมความเขมแขง
ป สรางผนาแตละสถาบนแตละกลม เพอเปนผนาความร
ประสบการณจากเจาหนาทสงเสรมไปถายทอดใหประสบการณจากเจาหนาทสงเสรมไปถายทอดให
สมาชกในกลม
สรพล เศรษฐบตร AET 352721 15
การสงเสรมการเกษตรของภาครฐการสงเสรมการเกษตรของภาครฐ(แนวทางการสงเสรมของกรมสงเสรมการเกษตร) (หนา 66)
5. แนวทางการสงเสรมพฒนาระบบการทาฟารม
พจารณาถงความสาคญและสมพนธของปจจยตางๆ ของ
ระบบการทาฟารม คอ พช สตว และครอบครวเกษตร เพอระบบการทาฟารม คอ พช สตว และครอบครวเกษตร เพอ
รกษาความสมดลของระบบนเวศเกษตร และการเกษตร
ยงยน
สรพล เศรษฐบตร AET 352721 16
การสงเสรมการเกษตรของภาครฐการสงเสรมการเกษตรของภาครฐ(แนวทางการสงเสรมของกรมสงเสรมการเกษตร) (หนา 66)
วธการสงเสรม
ใ ใชการสงเสรมแบบกลมและแบบมวลชนมากกวาแบบรายบคคล เชน การ
ประชมสมมนากลมยอย การเดนทางไปทศนศกษา การสาธต
ใ สอในการสงเสรม
นยมใชสอบคคล สอของจรง วดทศน สอพมพ รายการวทยโทรทศน และ
วทยกระจายเสยง หอกระจายขาวหมบาน นทรรศการ
สรพล เศรษฐบตร AET 352721 17
การสงเสรมการเกษตรของภาคเอกชน (หนา 69)
1. เอกชนทหวงผลกาไร
2. เอกชนทไมหวงผลกาไร
เอกชนทหวงผลกาไรเอกชนทหวงผลกาไร
สรพล เศรษฐบตร AET 352721 18
การสงเสรมการเกษตรของภาคเอกชนการสงเสรมการเกษตรของภาคเอกชน
เปนองคกรทดาเนนธรกจเกยวกบการผลตทางการเกษตร การผลตในเปนองคกรทดาเนนธรกจเกยวกบการผลตทางการเกษตร การผลตในระดบไรนามทงประกอบธรกจครบวงจรและไมครบวงจร เปนองคกรธรกจขนาดมทงประกอบธรกจครบวงจรและไมครบวงจร เปนองคกรธรกจขนาดใหญ ประกอบการเกษตรภายในประเทศและตางประเทศ สงสนคา เชน เนอไกประกอบการเกษตรภายในประเทศและตางประเทศ สงสนคา เชน เนอไกแปรรป กงแชแขง ไปจาหนายทวโลก
ป องคกรธรกจเอกชนจะสงเสรมอาชพเกษตรเพอสนบสนนการขายปจจยการผลตและเพอสรางผลผลตหรอผลตภณฑใหแกบรษท
สรพล เศรษฐบตร AET 352721 19
บทบาท ของภาคเอกชนในการสงเสรมการเกษตรบทบาท....ของภาคเอกชนในการสงเสรมการเกษตร
1 บรการปจจยการผลต เชน เมลดพนธ ปยเคม ยาปราบศตรพช เครองมอ 1. บรการปจจยการผลต เชน เมลดพนธ ปยเคม ยาปราบศตรพช เครองมอ
เครองจกรการเกษตร อาหารสตว ฯ เพอสรางความมนใจวาจะมปจจย
ใ ไ บรการอยางตอเนอง สงผลใหไดผลผลตทมคณภาพสตลาดรวมถงมการ
แปรรปผลผลตเพอจาหนาย
2. สนบสนนทาการลงทนมความมนคงในรปแบบการใหสนเชอ
3 ใหบรการวชาการ เชน วธการปลก การดแลรกษา และมการประกนราคา3. ใหบรการวชาการ เชน วธการปลก การดแลรกษา และมการประกนราคา
พชผล
โ โ โ โ ป ใ สรพล เศรษฐบตร AET 352721 20
4. มการวจยทางเทคโนโลยเอง และนาเทคโนโลยชนสงจากตางประเทศมาใช
กลยทธ การสงเสรมการเกษตรของภาคเอกชนกลยทธ...การสงเสรมการเกษตรของภาคเอกชน
1 การใชมาตรฐานการคดเลอกเกษตรกร 1. การใชมาตรฐานการคดเลอกเกษตรกร
2. การใชมาตรฐานสนคา ฐ
3. การเกษตรแบบมสญญา / ประกนราคา / Contract
Farming
4 การใหสงจงใจ และพฒนาความร ทกษะ4. การใหสงจงใจ และพฒนาความร ทกษะ
5. การสรางธรกจสมพนธ
สรพล เศรษฐบตร AET 352721 21
กลยทธ การสงเสรมการเกษตรของภาคเอกชนกลยทธ...การสงเสรมการเกษตรของภาคเอกชน
1 การใชมาตรฐานการคดเลอกเกษตรกร 1. การใชมาตรฐานการคดเลอกเกษตรกร
2. การใชมาตรฐานสนคา ฐ
3. การเกษตรแบบมสญญา / ประกนราคา / Contract
Farming
4 การใหสงจงใจ และพฒนาความร ทกษะ4. การใหสงจงใจ และพฒนาความร ทกษะ
5. การสรางธรกจสมพนธ
สรพล เศรษฐบตร AET 352721 22
การสงเสรมการเกษตรของภาคเอกชน (ไมหวงผลกาไร) การสงเสรมการเกษตรของภาคเอกชน (ไมหวงผลกาไร)
เกดจากความตองการของกลมบคคลทงในองคกรธรกจเกดจากความตองการของกลมบคคลทงในองคกรธรกจ
และองคกรศาสนา จดประสงคทเขามาสงเสรมและพฒนา
ประชาชนทมรายไดนอยและยากจนใหสามารถมอาชพท
ไ ป ไปใ เหมาะสมและมรายไดเพมขนการสงเสรมเปนไปในลกษณะ
ใหการชวยเหลอแบบใหเปลา คอ เปนการบาเพญประโยชนใหการชวยเหลอแบบใหเปลา คอ เปนการบาเพญประโยชน
เพอสวนรวม
สรพล เศรษฐบตร AET 352721 23
การสงเสรมการเกษตรของภาคเอกชน (ไมหวงผลกาไร) การสงเสรมการเกษตรของภาคเอกชน (ไมหวงผลกาไร)
มลกษณะดงน..... มลกษณะดงน.....
ไมมสนคาเปนของตนเอง ไมแนะนาใหซอของบรษทเปนเฉพาะ
ไ ไพยายามใหความร คาแนะนามากทสดเทาทจะทาได ไมสนใจการ
แนะนาใหซอปจจยการผลตมากนกแนะนาใหซอปจจยการผลตมากนก
มกจะใหความรแกเกษตรกรอยางกวางขวางทสดเทาทจะทาได
วตถประสงคของหนวยงานทไมหวงผลกาไรมกเปลยนแปลงไปได
โดยใหเหมาะสมกบกาลเทศะสรพล เศรษฐบตร AET 352721 24
โดยใหเหมาะสมกบกาลเทศะ
Dept. of Agricultural Extension, Faculty of Agriculture, Chiang Mai University
ป 25
ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
พระบาทสมเดจพระเจาอยหวจงมพระมหากรณาธคณทรงพระราชทาน
Dept. of Agricultural Extension, Faculty of Agriculture, Chiang Mai University
พระบาทสมเดจพระเจาอยหวจงมพระมหากรณาธคณทรงพระราชทาน
พระราชดารใน “ทฤษฎใหมทางการเกษตร” และการพฒนาเศรษฐกจแบบ
พอเพยง (Sufficiency Economy) หมายถงการพฒนาเศรษฐกจทพอเพยงตอ
การดารงชวต โดยการนาแนวความคดทฤษฎใหมทางการเกษตรไปใช ตามฤ ฎ
ลกษณะทสามารถจะชวยใหเกดการทาการเกษตร ในสภาวะทมผลผลตจากพน
ทดน การใชนา และมรายไดอยางพอเพยง ไมมอตราการเสยงสง ในการลงทนทดน การใชนา และมรายไดอยางพอเพยง ไมมอตราการเสยงสง ในการลงทน
และสามารถดารงชวตไดอยางด
3 ขนตอนเศรษฐกจพอเพยงทมา http://www.ngonet.or.th/3steps.html
3 ขนตอนเศรษฐกจพอเพยง1.ทากนใหพอเพยงเพอเลยงชพ
เปนวธจดสรรทดนของเกษตรกร
ทเปนเจาของทดนจานวนนอย
(ประมาณ 15 ไร) เพอใหสามารถเลยงตนเองได
(Self sufficiency) โดยแบงพนทออกเปน 4 สวน ตามอตราสวน 30: 30 : 30 :
10 • สวนแรก ขดสระไวกกเกบนา
• สวนทสอง ปลกขาวในฤดฝนเพอใชเปนอาหารประจาวนสาหรบครอบครวใหเพยงพอตลอดป
• สวนทสาม ปลกไมผล ไมยนตน พชผก สมนไพร ฯลฯ เพอเปนอาหาประจาวน หาก
27
• สวนทสาม ปลกไมผล ไมยนตน พชผก สมนไพร ฯลฯ เพอเปนอาหาประจาวน หากเหลอจากการบรโภคจงนาไปจาหนาย สวนสดทายเปนทอย อาศย เลยงสตว ถนนหนทางและโรงเรอนตางๆ
2 ผลตขายสตลาดชมชน
Dept. of Agricultural Extension, Faculty of Agriculture, Chiang Mai University
2. ผลตขายสตลาดชมชน
การรวมพลงกนในรปกลมหรอสหกรณเพอดาเนนการผลต หาตลาด
รวมกนเพอสงสนคาออกขายใหไดราคาดและเปนการลดคาใชจาย
นอกจากการรวมกนดาเนนการผลตและหาตลาดแลว ยงตองรวมกนจด
สวสดการทางดานสาธารณสขเงนก การศกษา สงคม ศาสนา และ
ปจจยพนฐานในการดารงชวตใหพอเพยงดวยปจจยพนฐานในการดารงชวตใหพอเพยงดวย
28
3. สรางเครอขายระบบธรกจชมชนทยงยน
Dept. of Agricultural Extension, Faculty of Agriculture, Chiang Mai University
การตดตอประสานงานเพอจดหาทนหรอ
แหลงเงน เชน ธนาคาร หรอบรษท แหลงเงน เชน ธนาคาร หรอบรษท
หางรานเอกชนมาชวยในการลงทนและ
พฒนาคณภาพชวต พฒนาคณภาพชวต
ฝายเกษตรกรและฝายเงนทนจะไดรบ
ประโยชนรวมกนคอ เกษตรกรสามารถขายขาวไดในราคาสงโดยไมถกกดราคา และยง ประโยชนรวมกนคอ เกษตรกรสามารถขายขาวไดในราคาสงโดยไมถกกดราคา และยง
สามารถซอสนคาอปโภคบรโภคไดในราคาตาเพราะเปนการรวมกลมกนซอเปนจานวน
มาก มาก
สวนธนาคารหรอบรษทเอกชนกสามารถซอขาวบรโภคไดในราคาตา เพราะเปนการซอ
ป โ ไป 29
ขาวเปลอกโดยตรงจากเกษตรกรมาสเอง และสามารถกระจายบคลากรเพอไปดาเนนการ
ในกจกรรมตางๆ ใหเกดผลไดดขน
เศรษฐกจพอเพยง เศรษฐกจพอเพยง & & ทฤษฎใหมทฤษฎใหม
เศรษฐกจพอเพยง เปนกรอบแนวคดทชบอกหลกการและแนวทางปฏบตของทฤษฎใหม
ทมา www.sufficiencyeconomy.org
ฐ ฏ ฤ ฎ
ทฤษฎใหมหรอเกษตรทฤษฎใหม เปนตวอยางการใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในทางปฏบต
ทฤษฎใหมขนท ๑เศรษฐกจพอเพยง
แบบพ นฐานความพอเพยงระดบบคคล
ทฤษฎใหมขนท ๒ เศรษฐกจพอเพยงความพอเพยงระดบชมชน/องคกร
ทฤษฎใหมขนท ๓
ฐ
แบบกาวหนาความพอเพยงระดบประเทศ
30
ทฤษฎใหมขนท ๓
Dept. of Agricultural Extension, Faculty of Agriculture, Chiang Mai University
31
แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 9( 2545 2549ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว(พ.ศ.2545 - 2549)ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว
สรพล เศรษฐบตร AET 352721 32
คณลกษณะ
ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงคณลกษณะ
เศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญาชถงการดารงอยและปฏบตตนของ
ประชาชนในทกระดบ ตงแตระดบ ครอบครว ระดบชมชน จนถงระดบรฐ
ทงในการพฒนาและบรหารประเทศ ใหดาเนนไปในทางสายกลาง
คานยาม
ความพอเพยง หมายถง ความพอประมาณ ความมเหตผล รวมถงความจาเปนทจะตอง
ใ ใ
โดยเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจเพอใหกาวทนตอโลกยคโลกาภวตน
เงอนไข จะตองอาศยความรอบร ความรอบคอบ และความระมดระวงอยางยงในการนาวชาการตางๆ มาใชใน
มระบบภมคมกนในตวทดพอสมควร ตอการมผลกระทบใดๆ อนเกดจากการ
เปลยนแปลงทงภายนอกและภายใน
แนวปฏบต
การวางแผนและการดาเนนการทกขนตอน และขณะเดยวกนจะตองเสรมสรางพ นฐานจตใจของคนใน
ชาต โดยเฉพาะเจาหนาทของรฐ นกทฤษฎ และนกธรกจในทกระดบ ใหมสานกคณธรรมความซอสตย
สจรต และใหมความรอบรทเหมาะสมในดาเนนชวตดวยความอดทน ความเพยร มสต ปญญาและ
ความรอบคอบ
ใหสมดลและพรอมตอการรองรบการเปลยนแปลงอยางรวดเรวและกวางขวาง ทงดานวตถ สงคม
สงแวดลอมและวฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเปนอยางดสงแวดลอมและวฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเปนอยางด
ทมา : www.sufficiencyeconomy.orgทมา : www.sufficiencyeconomy.org
สรพล เศรษฐบตร AET 352721 34
การมสวนรวม (Participation)
ภาครฐประชาชนประชาชน ภาคเอกชน
การมสวนรวม
นกวชาการองคกรพฒนา
เอกชน
สรพล เศรษฐบตร AET 352721 35
คนคน
- ในพนท- เจาหนาทสงเสรม
ใ - เจาหนาทองคกรในพนททเกยวของปจจยภายนอก
ไ การบรหารจดการ
กลไกของรฐ
*ระดบนโยบาย
ป
- ขอมลขาวสาร
- การวางแผน* ระดบปฏบต
การวางแผน
โครงสรางองคกร
สรพล เศรษฐบตร AET 352721 36
กระบวนการมสวนรวมของประชาชน (People Participation) กระบวนการมสวนรวมของประชาชน (People Participation)
หรอของเกษตรกร ควรใหเกษตรกรไดมสวนรวมในขนตอน...
• ระบวเคราะหปญหาและความตองการ (Identification of their Needs and Problems)Needs and Problems)
• มสวนรวมในการตดสนใจเลอกวางแผนโครงการพฒนาการเกษตร(Decision- Making / Planning for Execution the Project)
• ม ส ว น ร ว ม ใ น ข น ต อนด า เ น น ง า น ต า ม โ ค ร ง ก า รพฒน าImplementation-process) และ
• มสวนรวมวจารณ ประเมนผลของโครงการทไดรวมกนทาสรพล เศรษฐบตร AET 352721 37
• มสวนรวมวจารณ ประเมนผลของโครงการทไดรวมกนทา
(Evaluation process)
โ ป ครวเรอน กจกรรมทกอยางทกระทาโดยปจเจกชน และครวเรอน
เพอบรรลถงการมหลกประกนของการดารงชพของเขาเพอบรรลถงการมหลกประกนของการดารงชพของเขา
กลม ส งคมมการจดระบบเพอ ใ หประชาชนสามารถ
ดาเนนการตอบสนองความตองการของตนดวยวธการดาเนนการตอบสนองความตองการของตนดวยวธการ
ชวยเหลอตนเองดวยความรวมมอกบผอนทอ ยใน
สรพล เศรษฐบตร AET 352721 38
สถานการณเดยวกน
การพงตนเอง และ การพฒนา
ป ป
ความรเครองมอพนบาน เทคโนโลยทเหมาะสม
ปรชญาตะวนออก ปรชญาตะวนตก
Technology
พออยพอกน ซอถก - ขายแพง
เปนสวนหนงของธรรมชาต ควบคมธรรมชาต Economic
Resource
สนโดษ วตถนยม บรโภคนยม Resource
Mental
สงคมดงเดม สงคมสมยใหม
Social&
สรพล เศรษฐบตร AET 352721 39
Culture