บทเรยนท 10

เรอง คำ�แนะนำ�ในก�รใหคำ�ปรกษ� เวล� 75 น�ท

ขอบข�ยวช�วช�คำ�แนะนำ�ในก�รใหคำ�ปรกษ� จะไดกล�วถงคว�มหม�ยของก�รใหคำ�

ปรกษ� จดมงหม�ย หลกก�รเบองตน และวธจดก�รใหคำ�ปรกษ�ทจำ�เปนทผกำ�กบลกเสอวส�มญจะส�ม�รถนำ�ไปใชไดในก�รฝกอบรมลกเสอวส�มญจดหม�ย แนะนำ�และใหคำ�ปรกษ�กบลกเสอไดอย�งดวตถประสงค

เมอจบบทเรยนนแลว ผเข�รบก�รผกอบรมควรจะมคว�มส�ม�รถ 1. อธบ�ยหลกก�รใหคำ�ปรกษ�เบองตนได 2. เลอกใชเทคนควธก�รใหคำ�ปรกษ�ไดอย�งเหม�ะสมและม

ประสทธภ�พ 3. แสดงขนตอนและวธก�รใหคำ�ปรกษ�ไดอย�งถกตอง

วธก�รสอน/กจกรรม1. ก�รบรรย�ย 20 น�ท2. ก�รอภปร�ยและก�รส�ธต 35

น�ท3. สรปและซกถ�ม 20 น�ท

สอก�รสอน 1. เอกส�รประกอบคำ�บรรย�ย เรอง คำ�แนะนำ�ในก�รใหคำ�ปรกษ�“

เบองตน” 2. เอกส�รประกอบคำ�บรรย�ย เรอง ก�รใหคำ�ปรกษ�แนะแนว“ ” 3. ภ�พโปรงใส ชด ก�รใหคำ�ปรกษ�“ ”

ก�รประเมนผล1. สงเกตพฤตกรรม

103

2. ซกถ�ม3. ทดสอบ

เนอห�วช�บรรย�ยนำ�ก�รใหคำ�ปรกษ� คอเทคนคหรอกลวธทผกำ�กบลกเสอจะส�ม�รถชวยเหลอ

ลกเสอวส�มญทมปญห�ได เหตนก�รใหคำ�ปรกษ�จงเปนคว�มสมพนธระหว�งผกำ�กบลกเสอกบลกเสอวส�มญทมลกษณะพเศษของก�รชวยเหลอกนโดยกรรมวธก�รสนทน� พดคย ใหคำ�ปรกษ�อย�งเปนกนเองมคว�มเชอใจและก�รไวว�งใจอย�งสนทสนม

ก�รใหคำ�ปรกษ�จะส�ม�รถดำ�เนนก�รไปไดดวยดในชวงเวล�ของก�รสนทน�พดคยปรกษ�กนนนสงแวดลอมและบรรย�ก�ศโดยทวไปจะมคว�มสำ�คญเปนอย�งยง เชน สถ�นทตองมคว�มสะอ�ด มดชดพอสมควร เปนสถ�นททชวนนงพดคยกน มคว�มเปนเอกเทศ เปนสดเปนสวนไมปะปนกบคนอน ๆ เพร�ะลกเสอวส�มญทม�ขอคำ�ปรกษ�จะลำ�บ�กและอดอดใจในก�รพด เล�เรองร�วหรอระบ�ยคว�มรสกสวนตวของเข�ออกม� ในบรรย�ก�ศเชนนคว�มไวว�งใจว�เรองร�วของเข�จะเปนคว�มลบกจะหมดไป ดงนนบรรย�ก�ศของสถ�นททจะใหคำ�ปรกษ�จงมคว�มสำ�คญม�ก

ควรจะไดมก�รสอดแทรกสงตอไปนดวยกจการลกเสอวสามญจะเกยวของกบความเจรญเตบโตของเยาวชน

วยหนมสาว ผกำากบ ลกเสอจะมสวนอยางมากทเขามาชวยใหเขาไดเจรญเตบโตตามวฒภาวะ

ลกเสอวสามญควรจะไดเรยนรและเขาใจ รจกการเลอก รจกการตดสนใจและเขาใจในเรองการสรางสมพนธภาพกบบคคลอน ๆ ดวย

ในบางครงบางคราวเยาวชนหนมสาวอาจมปญหาและแสวงหาผชวยเหลอเพอทจะแกไขปญหานน

104

ผกำากบลกเสอวสามญจะเปนผทอยในสถานการณและเหตการณทเยาวชนหนมสาวจะสามารถสนทนาพดคยอยางไววางใจได เชน ในขณะเดนทางไกลอยคายพกแรมหรอหลงจากสนสดการประชมกองฯ เปนตน

ในก�รใหคำ�ปรกษ�ไมว�จะเปนเรองทเกยวของกบก�รตดสนใจหรอก�รแกไขปญห�ต�ง ๆ กต�ม ผกำ�กบลกเสอจะตองมคว�มตนตวและมคว�มรสกไวอยเสมอในก�รทจะหยบฉวยโอก�สนเพอชวยเหลอเย�วชนหนมส�วใหเปนผเจรญต�มวฒภ�วะของเข�เอง ก�รปฏบตตนของผกำ�กบลกเสอขณะใหคำ�ปรกษ�จะตองไมยดเยยด ไมชแนะ เสนอแนะ หรอแกไขปญห�แทนเย�วชนหนมส�ว กล�วคอ ผกำ�กบลกเสอจะตองทำ�หน�ทผใหคำ�ปรกษ� คอตองพย�ย�มห�วธก�รทจะชกจงใหเย�วชนหนมส�วมองเหนปญห�นนในแงมมต�ง ๆ กนดวยตนเอง พย�ย�มทำ�ใหเข�ไดเข�ใจว�อะไรเปนสงถก และอะไรเปนสงผด จนในทสดเข�ส�ม�รถตดสนใจแกไขปญห�ทเกดขนไดดวยตวของเข�เอง ก�รกระทำ�เชนนเรยกว� ก�รใหคำ�ปรกษ�“ ”

ในบทนจะเปนขอเสนอแนะในการใหคำาปรกษาเบองตน ผกำากบลกเสอจะตองไมคดวาตนเองเปนผทมความสามารถชวยเหลอคนอนซงมปญหายงยากหรอมปญหาสวนตวทสบสนอนตองการความชวยเหลอจากผเชยวชาญเฉพาะได แตจะเปนเพยงการกลาวถงการใหความชวยเหลอเบองตนเทานน เปนททราบกนโดยทวไปวาเยาวชนรนหนมสาวสวนมากไมตองการความชวยเหลอระยะยาว เขาอาจจะตองการความชวย-เหลอเปนบางคราวเทานน แตเมอใดทเขามความตองการใหชวยเหลอ เขาอาจตองการความสนใจจากผทยอมรบฟงความรสกของเขาอยางตงใจ ตองการผใหญทมใจเปนธรรม วางตวเปนกลางไมโอนเอยงหรอ

105

ไมเขาขางใดขางหนง จนเขาสามารถจดลำาดบความนกคดของเขาเองได บอยครงทผกำากบลกเสออยในฐานะทจะใหการชวยเหลอเชนนแกลกเสอวสามญเปนรายคนหรอแกหมลกเสอได

หลงจากการบรรยายนำาแลว อาจทำาการอภปรายประกอบการสาธตวธการใหคำาปรกษาทถกตองใหผเขารบการฝกอบรมไดดเปนตวอยาง (โดยเชญผเขารบการฝกอบรมมารวมการอภปรายและสาธตดวยและหากผเขารบการผกอบรมมขอสงสยใหทำาซำาอกครง)

ทานอาจนำาปญหาของผเขารบการฝกอบรมผใดผหนงขนมา และแสดงวธการแกไขปญหานนอยางจรงจงทงนใหคำานงถง

1. การสรางมตรภาพ 2. การวางทาทาง และนำาเสยง 3. การใชเทคนคใหคำาปรกษาตาง ๆ 4. การจบบทสนทนา

สรปกอนจบบทเรยนนผบรรยายตองยำาเตอนในเรองการนำาเทคนคการให

คำาปรกษาไปใชกบลกเสอ-วสามญ- หวงวาแนวความคดนคงใหประโยชน และอาจใชไดไมเฉพาะการให

คำาปรกษาตอคนหนงคนใดโดยเฉพาะเทานน แตอาจจะใชไดกบหมลกเสอหรอกลมของผกำากบลกเสอเองดวยกได

- แมวาสวนใหญจะคำานงถงการใหคำาปรกษาเบองตนกตาม แตบางครงเรองทถกนำามาขอรบคำาปรกษาอาจจะยากไปสำาหรบเรา เราจะตองไมลมขดจำากดความสามารถของเราเอง เพราะเรามใชผเชยวชาญในสาขาน

- ทกษะคว�มชำ�น�ญนนจะเกดขนไดห�กเร�ไดทำ�ก�รฝกและปฏบตบอย ๆ คำ�แนะนำ�คอท�นส�ม�รถจะศกษ�ไดจ�กผร หรอแมกระทงจ�กตำ�ร�อน

106

- ก�รใหคำ�ปรกษ�ดวยตวของมนเองนนจะไมใชเรองของภ�วะผนำ�ทงหมด แตเปนทกษะสำ�คญ

ทผนำ�ควรจะมไว ไมมอะไรจะแทนคว�มเหนอกเหนใจ คว�มปร�รถน�ทจะชวย แตทกษะทจะใหก�รชวยเหลอนนอ�จพฒน�ไดโดยก�รฝกหดปฏบตในระหว�งก�รฝกอบรม หรอก�รเรยนรจ�กประสบก�รณโดยตรง

เอกส�รประกอบ (1)

คำ�แนะนำ�ในก�รใหคำ�ปรกษ�เบองตน

บ�งครงบ�งคร�วผกำ�กบจะมลกเสอวยรนหนมเดนเข�ม�ห� แลวกล�วว� ครครบ ผมมเรองทจะ“

ปรกษ�ห�รอกบครสกหนอย ครจะมเวล�ว�งใหกบผมหนอยไหมครบ”ก�รทมลกเสอเข�ม�ห�ผกำ�กบโดยทนททนใดและกระทนหนเชนน นบว�

เปนโอก�สอนดทแทจรงสำ�หรบผกำ�กบ ก�รทผกำ�กบจะแสดงกรย�ออกม�อย�งไรจะพดจะกล�วคำ�พดอย�งไร และก�รแสดงเจตคต

107

ของผกำ�กบตอคนวยหนมคนนอย�งไร จะเปนเครองวดว�ผกำ�กบนนจะเปนผชวยเหลอคนวยหนมนนไดเพยงไร

ใครจะชวยไดเร�ทกคนไมว�หนมหรอแก ช�ยหรอหญง ผประสบคว�มสำ�เรจ หรอผท

ลมเหลวตองก�รคว�ม-ชวยเหลอ เชน ชวยเหลอในก�รสร�งคว�มสมพนธอนดกบผอน ชวยเหลอในเรองก�รสำ�รวจ ชวยใหเข�ใจในเรองหนงเรองใด ชวยใหตดสนใจได ชวยเหลอใหส�ม�รถปฏบตง�นได และชวยเหลอใหมชวตอยอย�งมคณค�

เดกมหมบคคลทจะใหคว�มชวยเหลอได เชน พอแม ญ�ตพนอง คร ผใหญ มกจะเลอกเพอนสนทมตรสห�ย ในบ�งโอก�สตองก�รคว�มชวยเหลอจ�กผเชยวช�ญ เชน แพทย หรอทน�ยคว�ม คนวยหนมจะอยระหว�งขนทงสองน เข�อ�จจะไมยอมรบผชวยทมอบใหกบเข�อย�งเชนเดยวกบทมอบใหเดก แตเข�กยงไมรจะแสวงห�คว�มชวยเหลอจ�กใคร เข�อ�จจะแสวงห�คว�มชวยเหลอจ�กเพอนทอ�ยรนร�วคร�วเดยวกบเข� (ซงเข�เองกยงมคว�มคดสบสนอย) หรออ�จจะไปแสวงห�คว�มชวยเหลอจ�กผใหญกได บ�งทอ�จจะไปห�คว�มชวยเหลอจ�กผกำ�กบของเข� ผใหญทเข�จะเลอกเข�ไปห�นน มกจะเปนคนทเข�เคยเหนว�เปนผทสนใจตอเข�และเข�ใจเข�อย�งมนษยคนหนงทงเปนคนทเข�ห�ไดง�ย ตงอกตงใจฟงปญห�ของเข�และเชอว�จะชวยเข�ได

ก�รชวยโดยก�รใหคำ�แนะนำ�ผใหญบ�งคนเชอว�ตวเองมคว�มรบผดชอบทจะเปนคนตรงไปตรงม�และ

ใหคำ�แนะนำ�ไปโดยกล�วข�งตนว� สงทเธอควรจะทำ�คอ ก�รทผใหญกล�วเชนนกเพร�ะเชอว�เข�ม“ ”ประสบก�รณในชวตม�กอน

108

และมคว�มส�ม�รถทจะมองเหนปญห�ของเรองไดอย�งแจมชด ส�ม�รถจะถ�ยทอดใหผอนตอไปได เข�จงใชคำ�ว� ถ�ฉนเปนเธอฉนจะ อ�จมบ�งกรณทอ�จไมมคำ�แนะนำ�เปนอย�ง“ …”อนได (เชน ในกรณเกดวกฤตก�รณ หรอเกดเหตปจจบนทนดวน เหตฉกเฉน คนนนไมอ�จจะคดอะไรไดเพร�ะกำ�ลงกลมอกกลมใจ)

109

อย�งไรกดเหตก�รณดงกล�วนมนอยโดยทวไปเมอใครอยในฐ�นะทจะกล�วหรอแสดงคว�มคดเหน

โดยใชถอยคำ�ว� ถ�ฉนเปนเธอ ฉนจะ นน ยอมมคว�มยงย�กอยหล�ย“ …”ประก�ร เพร�ะเข�ไมใชเร� จงอ�จจะมปจจยสวนตวแฝงอยดวย ซงเข�ไมไดแสดงออกม�ใหปร�กฏ เร�ไมอ�จจะมคว�มแนนอนใจไดว�คว�มรสกและประเดนปญห�ทงหล�ยทงสนไดรวมกนรบก�รพจ�รณ�แลวคำ�แนะนำ�เปนเสมอนมอรอง ผลทไดรบอ�จไมเปนทพงพอใจบ�งทอ�จเปนเรองผดกเปนได แมในคำ�แนะนำ�จะมเหตผลดแตผฟงอ�จยงไมไดรบก�รจงใจเพยงพอทจะปฏบตต�มกได เพร�ะว�ผฟงมไดมสวนรวมคดดวยตนเอง

คำ�แนะนำ�และคว�มคดเหนจ�กหล�ยแหลง (เชน จ�กพอแม คร และเพอน) ใหเข�คดเปรยบเทยบคว�มคดเหนต�ง ๆ กน จ�กคนเหล�นน แทนทจะคดถงผลประโยชนของก�รทจะปฏบตต�มคว�มคดเหนเหล�นน

เมอไดรบคำ�แนะนำ�บคคลนนยอมหยดคดทจะแกปญห�นนดวยตวของตวเอง ก�รใหคำ�แนะนำ�สงเสรมใหเกดเจตคตเกยวกบก�รพงผอน จนบ�งทตองอ�ศยผใหคำ�แนะนำ�อยเสมอ โดยสรปก�รใหคำ�แนะนำ�มชวยใหคนวยหนมกล�ยเปนคนมวฒภ�วะสมบรณ (Mature) และเปนผใหญทมคว�มรบผดชอบส�ม�รถจะคนห�วธตดสนใจปญห�ต�ง ๆ ไดดวยตวเอง

ก�รชวยโดยวธใหคำ�ปรกษ�วธชวยเหลอวธหนง คอ ก�รหลกเลยง ก�รทจะมอบผลก�รแกไขปญห�

หรอก�รใหคำ�ตอบททำ�ไวสำ�เรจรปแลวแกผมปญห� ในท�งตรงกนข�ม จะชวยใหผนนมองสถ�นก�รณจ�กทกแงทกมมใหเข�ใจคว�มรสกของตนเองตอปญห�นน ใหชงใจตนในวธอนทม ครนแลวใหตดสนใจดวยตวเองว�ควรจะปฏบต

110

อย�งไรตอไป วธก�รทชวยใหบคคลมองสถ�นก�รณใหถถวนรอบคอบดวยคว�มบรสทธใจ ขบคดปญห�ใหลลวงไป แลวตดสนใจดวยตนเองนน เรยกว� ก�รใหคำ�ปรกษ� “ ”(Counselling)

คำ�ว� ก�รใหคำ�ปรกษ� นน อ�จใชโดยมคว�มหม�ยไปท�งอนไดอกหล�ย“ ”คว�มหม�ย แตหลกก�รทนำ�ม�ใชมกจะคล�ยคลงกนแนวคว�มคดทเกดขนมอยว� ก�รนำ�เข�สเรองและสงเขปยอของหลกก�รเหล�น

ในทนเร�ไมคดถงเรองทจะใหก�รชวยเหลอแกบคคลทมปญห�ร�ยแรง หรอบคคลทมปญห�ท�งใจสลบซบซอน คนเหล�นตองไปห�คว�มชวยเหลอจ�กผเชยวช�ญ ในก�รสำ�รวจเรองก�รขอคว�มชวยเหลอในโรงเรยน ไดพบว�เดกนกเรยนสวนใหญไมตองก�รคว�มชวยเหลอระยะย�ว นกเรยนมคว�มตองก�รเพยงบ�งครง และบ�งคร�วกตองก�รคว�มรนแรงม�ก ตองก�รคว�มอบอนใจจ�กผทสนใจฟงเข� ปลอยใหเข�มโอก�สเลอกหรอลำ�ดบคว�มรสกคว�มนกคดของเข� ตอหน�ผใหญทมประสบก�รณและไมมสวนเกยวของท�งจตใจกบปญห�นน บ�งทเร�ผกำ�กบอ�จจะเปนผใหญคนนนสำ�หรบลกเสอของเร�กได

จะใหคำ�ปรกษ�เมอไรมอย 2 สถ�นก�รณ

1. เมอใครคนหนงมคว�มคดสบสน เข�ไมรว�จะทำ�อะไรด มคว�มกงวลใจ ตดสนใจไมได

เข�ไมมขอเทจจรงเกยวกบเรองทกลมใจ บ�งทเข�มขอเทจจรง แตแปลขอเทจจรงนนไมออก เข�คดจะทำ�อย�งนนอย�งนแตไมแนใจว�ควรจะทำ�อย�งไร

2. เมอใครคนหนงตดสนใจทำ�อะไรลงไปอย�งรวดเรวฉบพลน เมอเข�กงวลใจ โกรธหรอสบสนใจเข�อ�จจะตดสนใจอย�งรวดเรว รบรอน เข�มกจะมองไมเหนหรอไมคดว�จะมวธอนทจะทำ�อกหรอไม เข�ไมอ�จมองเหนผลไดเสยของแผนหรอก�รกระทำ�ของเข� แตเข�กระทำ�ลงไปทนท

111

ท�นในฐ�นะเปนผกำ�กบ อ�จถกขอรองใหเข�ไปใหคว�มชวยเหลอ หรอบ�งทตวท�นเองอ�จจะเกดคว�มรสกขนม�ว� ท�นมคว�มจำ�เปนทจะตองเข�ไปใหคว�มชวยเหลอ จงสร�งบรรย�ก�ศใหสงเหล�นเกดขนเถด เปดโอก�สใหลกเสอไดเหนว�ท�นว�งเสมอ อ�จเข�ห�เมอไรกได และท�นเฝ�ดเหตก�รณอยโดยเฉพ�ะก�รเปลยนแปลง เจตคต อ�รมณ และพฤตกรรมอย�งฉบพลน

จะใหคำ�ปรกษ�ทไหนก�รใหปรกษ�แบบ ขนปฐม ทไดกล�วม�ในบทเรยนน ไมจำ�เปนตองใช“ ”

หองมดชด มเก�อนวมหรหร� ก�รใหคำ�ปรกษ�อ�จทำ�ไดในขณะทกำ�ลงเดนท�งไกลหรอทมมหองในกองลกเสอของท�น นอกจ�กนนลกเสอผมปญห�กจะไมทำ�ก�รนดหม�ยลวงหน�ว� จะม�พบผกำ�กบเมอนนเมอนเวล�เดยวกน ผกำ�กบหล�ยคนไดใหคำ�ปรกษ�ไปอย�งประสบผลด โดยมไดเตรยมเนอเตรยมตวอะไรม�กม�ยเปนพเศษ

ก�รใหคำ�ปรกษ�เปนเรองสวนตว จงนำ�ลกเสอทมปญห�ไปยงททท�นอ�จจะพดจ�กนโดยคนอนมอ�จจะไดยน หรอเข�ม�ขดจงหวะรบกวนได พย�ย�มทำ�ใหลกเสอมคว�มสบ�ยใจ และคล�ยคว�มเครยดใหม�กทสด

โดยปกต ลกเสอแตละคนยอมแตกต�งกน บ�งคนจะเรมพดโดยรวดเรว เล�เรองใหฟงทนท บ�งคนใชภ�ษ�รนแรงในก�รเล�เรอง บ�งคนพดตรงไปตรงม� และเข�ถงจดของปญห�ทนท บ�งคนพดวกไปวกม�ปญห�แตละปญห�ยอมแตกต�งกน ผกำ�กบกแตกต�งกนดวย ฉะนน ก�รใหคำ�ปรกษ�จงเปนเรองทจะทำ�โดยกำ�หนดเปนขอ 1-2-3 ไมได หลกก�รทใหไวเพอปฏบตต�มนน เปนคำ�แนะนำ�ทวไป เมอจะนำ�ไปใชตองปรบปรงเปลยนแปลงใหเหม�ะกบผมปญห�กบสถ�นก�รณ และกบตวท�นเอง

112

เอกส�รประกอบ ( 2)

ก�รใหคำ�ปรกษ�แนะแนว1. จดมงหม�ยของก�รใหคำ�ปรกษ�แนะแนว

1 ) ใหผรบคำ�ปรกษ�ไดพดระบ�ยคว�มรสกคบของใจออกม� อนจะทำ�ใหเกดคว�มเข�ใจใน

คว�มหม�ยของปญห�หรอเหตก�รณนน ๆ ได 2) ใหเกดคว�มรวมมอกนของผใหคำ�ปรกษ�แนะแนวและผรบคำ�ปรกษ�

ในก�รทจะว�งแผนเผชญและแกไขสถ�นก�รณปญห�ของผรบคำ�ปรกษ�เองได2. ผใหคำ�ปรกษ�แนะแนวคอใคร

ผใหคำ�ปรกษ�แนะแนว กคอ คนทถกฝกอบรมใหมทกษะ เหม�ะสมทจะเข�รบหน�ทในก�รใหคำ�ปรกษ�แนะแนว อย�งไรกดผใหคำ�ปรกษ�แนะแนวกยงเปน คน ผซงม“ ”คว�มตองก�รท�งร�งก�ย จตใจ และสงคม เปนผซงถกขดเกล�ม�จ�กครอบครวต�ง ๆ กน ทำ�ใหมค�นยม คว�มเชอเรองร�วต�ง ๆ ทไมเหมอนกน ตลอดจนเปนผทมจดออนจดเดนใจตนเอง ทแตกต�งกนไป ลกษณะทแตกต�งกนนเอง อ�จมอทธพลสงเสรมหรอขดขว�งในก�รใหคำ�ปรกษ�ได

ดงนน ผใหคำ�ปรกษ�แนะแนว จำ�เปนอย�งยงทจะตองรจกตนเอง รว�ตนเองมคว�มเชอ ค�นยมเกยวกบพฤตกรรมเสยงต�ง ๆ อย�งไร และรจกระวงตนเองในก�รแสดงออกท�งว�จ� และท�ท�ง ขณะให

113

คำ�ปรกษ�แนะแนวอย�งเหม�ะสม รจกควบคมและเผชญอ�รมณ คว�มรสก คว�มกลว หรอคว�มรสกรงเกยจใหอยในสภ�พทไมขดขว�งก�รปฏบตหน�ทหรอเพอใหเกดประโยชนแกผรบบรก�รใหม�กทสด

21. คณสมบตของผททำ�หน�ทใหคำ�ปรกษ�แนะแนว 1) เปนผทมคว�มรในเนอห�ของเรองทจะใหก�รแนะแนวเปนอย�งด 2) เปนผมคว�มเชอมน บคลกมนคง ส�ม�รถควบคมอ�รมณ รบ

ฟงปญห� และก�รระบ�ย คว�มในใจของผม�รบบรก�รได

3) เปนผทผรบบรก�รยอมรบและใหคว�มเชอถอ 4) เปนผทมคว�มส�ม�รถสร�งสมพนธภ�พทดกบผรบบรก�ร โดย

ก�รว�งตวเปนกนเองได 5) เปนผมคว�มเสยสละ อดทน ตงใจทจะแกปญห�ใหผม�รบบรก�ร 6) เปนผทไดรบก�รอบรมในก�รใหคำ�ปรกษ�แนะแนว โดยเฉพ�ะใน

เรองทไดรบมอบหม�ย 22. คว�มรบผดชอบของผทำ�หน�ทใหคำ�ปรกษ�แนะแนว 1) พย�ย�มเข�ถงสภ�พจตและสงคมของผทม�รบคำ�ปรกษ�ทก

ประเภท 2) นอกจ�กจะใหข�วส�รด�นคว�มรแลว ยงตองพย�ย�มโนมน�ว

ใหเกดก�รเปลยนทศนคต และก�รปฏบตของผรบคำ�ปรกษ�ใหเปนไปในท�งทเหม�ะสม

3) รกษ�คว�มลบของผรบบรก�ร

23 ขอควรปฏบตสำ�หรบผใหคำ�ปรกษ�แนะแนว1) ผใหคำ�ปรกษ�แนะแนวควรไดวเคร�ะหตนเองอยเสมอว� ตนเองเปนคนอย�งไร มนสยใจคอ คว�มรสก คว�มเชออย�งไร

2) ผใหคำ�ปรกษ�แนะแนวมคว�มรจกขอคว�มชวยเหลอจ�กผอน ห�กรสกว�ตนเองมคว�มกลว หรอคว�มรสกสบสน คบของใจในก�รใหบรก�รแกผรบคำ�ปรกษ�

114

3) ผใหคำ�ปรกษ�แนะแนวควรไดมก�รพบปะพดคยระหว�งวช�ชพเดยวกน และต�งวช�ชพ เพอเปนก�รใหกำ�ลงใจซงกนและกนในก�รปฏบตหน�ทเพอแกปญห�

3. ผรบคำ�ปรกษ�คอใครผรบคำ�ปรกษ� คอ คนทกำ�ลงเผชญปญห�อย�งใดอย�งหนง และ

ตองก�รคว�มชวยเหลอเพอใหมองเหนส�เหตและวธแกไขปญห� ผรบคำ�ปรกษ�แตละคนมคว�มแตกต�งกนเนองจ�กส�เหตหล�ยประก�รคอ

1) พนฐ�นของวฒนธรรมก�รอบรมเลยงดจ�กครอบครวแตเย�ววย ทำ�ใหเกดพลงจตทเขมแขงหรอออนแอได ทำ�ใหก�รรบรปญห�ทจะตองมวธก�รบำ�บดแกใขของผรบคำ�ปรกษ�แตละคนแตกต�งกนม�กบ�งนอยบ�งบ�งคนมพลงจตเขมแขงออนแอปะปนกน ก�รบำ�บดหรอใหคำ�ปรกษ�แนะแนวจะตองนำ�เอ�พลงจตทเขมแขงหรอจดแขงม�เอ�ชนะพลงจตทออนแอหรอจดดอยใหจงได

2) ก�รเรยนรในสถ�บนก�รศกษ� ตลอดจนสภ�พสงคมแวดลอม ทำ�ใหก�รมองตนเอง ก�รมองปญห�ของตนเองผดแผกกนไปไดเหมอนกน เชน นกเศรษฐศ�สตรมองตนเอง มองคนอนหรอมองปญห�ทเกดขนแตกต�งจ�กนกกฎหม�ย นกสงคมศ�สตรมองหรอนกก�รเกษตรมองปญห�ต�งจ�กนกสงคม-สงเคร�ะหมองหรอคนในแหลงสลมมองตนเอง มองปญห�ของตนเองไมเหมอนกบคนในชมชนบ�นจดสรรร�ค�แพงเปนตน แตไมว�เข�จะเปนใครถ�ตองตกม�อยในบทบ�ทของผรบคำ�ปรกษ� ขนตอนหรอกระบวนก�รของก�รใหคำ�ปรกษ�แนะแนวยอมเปนคว�มจำ�เปนทงสน

3) คว�มพรอมของผรบคำ�ปรกษ� ก�รม�รบบรก�รเพร�ะภ�วะจำ�ยอมต�ง ๆ จะไมเปนผลแกทกฝ�ยทอยในวงก�รใหคำ�ปรกษ�แนะแนว โดยเฉพ�ะแกตวผรบคำ�ปรกษ�แนะแนว เพร�ะเข�จะข�ดคว�มคดอย�ง

115

มสตมเหตมผล และไมรว�ตนเองมบทบ�ทม�กนอยเพยงใดในกระบวนก�รใหคำ�ปรกษ�แนะแนว อย�งไรกต�ม ก�รเตรยมคว�มพรอมของผรบคำ�ปรกษ�ส�ม�รถกระทำ�ไดโดยขนอยกบเทคนควธก�รของผทำ�หน�ทเปนผใหคำ�ปรกษ�แนะแนวอกดวย

4) คว�มพรอมของผใหคำ�ปรกษ�บ�งครงอ�จตองเปลยนตวผใหคำ�ปรกษ�แนะแนวสวนบคคลอน ๆนอกครอบครว องคกรหรอหนวยง�นใดทพจ�รณ�ว�มคว�มสำ�คญตอชวตคว�มเปนอยของผรบคำ�ปรกษ�ผใหคำ�ปรกษ�จะใชดลยพนจของตนเอง หรอดลยพนจรวมกบผรบคำ�ปรกษ� หรอคนในครอบครวของผรบคำ�ปรกษ�นำ�ม�รวมกระบวนก�รใหคำ�ปรกษ�แนะแนวดวยกได

4. หลกก�รในก�รใหคำ�ปรกษ�แนะแนว1) พงปฏบตตอผรบคำ�ปรกษ�แตละบคคลอย�งทเข�เปนอย

(Individualization) กล�วคอ ผใหคำ�ปรกษ�แนะนำ�จะตองปฏบตตอผรบบรก�รแตละคนอย�งแตกต�งกน ทงนเพร�ะแตละคนม�จ�กกรรมพนธและสงแวดลอมทต�งกน

2) ใหผรบคำ�ปรกษ�ไดแสดงออกอย�งอสระ และพงศกษ�ถงก�รแสดงออกท�งคว�มรสกของผรบคำ�ปรกษ�เพร�ะก�รแสดงออกเหล�นนมคว�มหม�ย ทงน ตองยอมรบก�รแสดงคว�มรสกของเข�ดวยถ�เข�ทอแทกกระตนใหแสดงออกโดยก�รพดออกม�

3) พงควบคมอ�รมณขณะใหคำ�ปรกษ� ไมคลอยต�ม แตตองไวตอคว�มรสกทผรบคำ�ปรกษ�ไดแสดงออกม�และพย�ย�มทำ�คว�มเข�ใจ แลวตอบโตอย�งเหม�ะสม

4) พงยอมรบพฤตกรรมของผรบก�รปรกษ� ไมว�พฤตกรรมนนจะมจดเดนหรอจดออน ก�รมบรรย�ก�ศแหงก�รยอมรบจะชวยลดกลไกก�รปกปองตวเองใหนอยลง และไดขอเทจจรงม�กขน

5) พงใหผรบคำ�ปรกษ�ตดสนใจดวยตนเอง ยอมรบสทธและคว�มตองก�รของผรบคำ�ปรกษ� และ

116

นบถอในสทธดงกล�ว แตอ�จชท�งออกหล�ย ๆ ท�งใหเข�พจ�รณ�ห�ท�งทดทสด เพอแกไขหรอปองกนปญห�

6) พงรกษ�คว�มลบของผรบคำ�ปรกษ�ต�มจรรย�บรรณ เพร�ะมฉะนน อ�จจะนำ�คว�มเสยห�ยม�สผรบคำ�ปรกษ�และผเกยวของได

7) พงระวงโดยไมยดค�นยมของผใหคำ�ปรกษ�แนะแนวเปนหลกในก�รตดสนใจว�เข�ไมด แตตองศกษ�ปญห�และพฤตกรรมต�ง ๆ ของผรบคำ�ปรกษ�ต�มหลกวช� โดยศกษ�และวเคร�ะหปญห�ไปพรอม ๆ กบผรบคำ�ปรกษ�เพอเข�จะไดเรยนรตนเองม�กขน

5. ทศคตทดของผบรก�รใหคำ�ปรกษ�แนะแนว 1) ไมมอคตหรอลำ�เอยง ไมมอคตในเรองเชอช�ต ศ�สน� ก�รศกษ�

ฯลฯ 2) ไมเขมงวดในระเบยบแบบแผนแตเปนกนเองและยดหยนต�มควร 3) ไมบงคบผรบคำ�ปรกษ�ใหทำ�ต�ม มฉะนนเข�จะไมกล�แสดงออกซง

คว�มรสก 4) สงเสรมกำ�ลงใจ ไมทำ�ล�ยคณค�แหงคว�มเปนมนษยและเกยรตภม 5) มคว�มเหนอกเหนใจและเข�ใจ ก�รเหนใจผอนและพย�ย�มทจะ

เข�ใจพฤตกรรมต�ง ๆ ของ ผรบคำ�ปรกษ�จงสำ�คญม�กสำ�หรบผใหคำ�ปรกษ�

6) มคว�มอดทนตอก�รแสดงออกของผรบคำ�ปรกษ�แมว�จะไมเหนดวย

7) ไมตำ�หนตเตยน ไมประณ�มผรบคำ�ปรกษ� แมว�เข�จะมพฤตกรรมทเร�ไมเหนดวย

ไมดถกเหยยดหย�ม หรอมองโลกในแงร�ย 8) ไมคอยจบผด คดว�เข�คงเปนคนประพฤตไมด ไมว�กล�วหรอบน

ไมเอ�ค�นยมสวนตวหรอม�ตรฐ�นท�งศลธรรมไปตดสน หรอโกรธเคองผรบคำ�ปรกษ�

9) นบถอในคว�มเปนมนษยทใหเข�ตดสนชวตของเข�เอง 10) มจรรย�บรรณท�งวช�ชพทจะไมแพรงพร�ยเรองร�วต�ง ๆ ใหผ

อนร เวนแตในส�ยง�น

117

ทจะชวยเหลอผรบบรก�ร

6. ขนตอนในก�รใหคำ�ปรกษ�แนะแนว 1) เรมเรยนรคว�มหม�ยของสถ�นก�รณปญห�ของผรบคำ�ปรกษ�และ

ส�เหตของปญห�จ�กตวผรบคำ�ปรกษ�

2) พย�ย�มเข�ใจโครงสร�งของบคคลทเปนผรบคำ�ปรกษ�โดยดจ�กบคลกภ�พ ก�รแสดงอ�รมณ

คว�มส�ม�รถในก�รเข�ใจตนเองของผรบคำ�ปรกษ� 3) สร�งสมพนธภ�พทด 4) บนทกขอมลเปนร�ยง�นเฉพ�ะของผรบคำ�ปรกษ�แตละร�ย ใน

ประเดนสำ�คญ ๆ ดงน (1) ประวตสวนตวภมหลงของผรบคำ�ปรกษ� (2) ปญห�และส�เหตของปญห�ทผ�นกระบวนก�รวเคร�ะหจนแนชด

แลว (3) แผนก�รชวยเหลอ ซงรวมถงก�รว�งแผนใหคำ�ปรกษ� แนะนำ�

รวมกนระหว�งผใหคำ�ปรกษ�แลผรบคำ�ปรกษ�ดวย

(4) ก�รชวยเหลอต�มแผนก�รทกำ�หนด (5) สรปผลก�รชวยเหลอและประเมนผลก�รชวยเหลอและก�รใหคำ�

ปรกษ�แนะนำ�

7. องคประกอบของกระบวนก�รใหคำ�ปรกษ�แนะแนวในการใหคำาปรกษาแนะแนวนน ผใหคำาปรกษาแนะนำาจำาเปนตองเขาใจ

องคประกอบในกระบวนการใหคำาปรกษาแนะนำา ซงมสาระสำาคญ 3 ประการ กลาวคอ (1) มความร (Knowledge) (2) มทศนคต (Attitude)และ (3) มทกษะ (Skill)

1) มความร (Knowledge)ผใหคำาปรกษาแนะนำาจำาเปนทจะตองมความรในเรองทจะใหคำาปรกษา

แนะนำาเปนอยางด รวมไปถง

118

ความรพนฐานทจะทำาความเขาใจในปญหาของผรบบรการ รจดเดน จดดอย และสามารถใหคำาปรกษา ใหความรแกผมปญหาไดถกตองตามหลกวชาการ

2) มทศนคต (Attitude)ผใหคำาปรกษาแนะแนวจำาเปนทจะตองมทศนคตทดตอการใหบรการ มความ

จรงใจทจะชวยเหลอ มความเหนใจและเขาใจรสกรวมไปกบผมปญหา การมความเขาใจและเหนใจยอมจะชวยใหรบคำาปรกษาแนะแนวเขาใจในเกยรตภมและมคาของมนษย ชวยใหรสกไมอายทจะพดถงปญหาของตนและคนหาความเปนจรงเพอทำาความเขาใจในพฤตกรรมของตน

3) มทกษะ (Skill)ผใหคำาปรกษาแนะแนวจำาเปนทจะตองมทกษะในการใหคำาปรกษา

แนะแนว ซงหมายถงการนำาความรและทศนคตดงกลาวแลวมาประยกตใชในการใหคำาปรกษาแนะแนวอยางมประสทธภาพ เปนประโยชนตอการปฏบตงาน ทำาใหผมปญหามทางออก เขาใจตนเอง เปนทพอใจทไดรบความชวยเหลอ

รายละเอยดเกยวกบทกษะในการใหคำาปรกษาแนะแนว ประกอบดวย1) ทกษะในการสรางสมพนธภาพดวยความสนใจเอาใจใส

(Attending skill)การเรมตนใหคำาปรกษาแนะแนวใชทกษะน เรมสนทนาตอนรบผมารบ

บรการดวยบรรยากาศและทาททอบอนเปนกนเอง ผรบคำาปรกษาแนะแนวมกจะรสกตนเตนลำาบากใจหรอตะขดตะขวงใจทจะพดถงปญหาของตนจงควรหาทางใหผรบคำาปรกษาเกดความรสกสบายใจคลายความตนเตน ผอนคลายความเครยดทมอย โดยการเรมพดคยโดยเฉพาะในระยะแรกทพบกน ซงผใหคำาปรกษาแนะนำามกจะเรมพดกอน เชน

119

เชอเชญใหนง หรอการเสนอตวเพอแกปญหาของผมารบบรการ เปนตน ทกษะการเอาใจใสนมสาระในการพงพจารณา 4 ประการ คอ

1.1 การมอง การมความสมพนธทดตอผรบคำาปรกษาดวยการมองดวยความ

สนใจทจะชวยเหลอ ไมแสดงกรยาใดๆ ทขดแยงททำาใหผมปญหาไมสบายใจ ไมมองเพอวตถประสงคอนซงจะทำาใหผรบคำาปรกษารสกไมไววางใจ แตเปนการมองอยางสจรตใจ จากสวนลกของหวใจทคดชวยเหลอจรง ๆ

1.2 กรยาทาทาง ทาทางตาง ๆ ทมตอผรบคำาปรกษาเปนกนเอง ไมอยหางหรอชด

กนเกนไป การนงตามสบายใบหนาทแสดงออกสอดคลองกบความรสกทเปนจรง เชน แสดงความเหนใจ และความเตมใจทจะชวยเหลอ

1.3 นำาเสยง นำาเสยงทใชพดคยแบบเปนกนเองจะชวยใหผมปญหาสบายใจ

จงหวะพดชา-เรวพดไมยาวมากนกเพอใหเขาใจงาย นำาเสยงสงตำาตามพอสมควร นำาเสยงทดงจนเกนไปอาจเปนการแสดงวารกษาความลบไมไดอาจทำาใหผรบคำาปรกษารสกไมสบายใจทจะแสดงออกซงความรสก

1.4 การพด ทำาการพดคยแบบเปนกนเอง และพดอยในเรองราวทเกยวกบ

ปญหาหรอเรองทผรบคำาปรกษาตองการปรกษาในขณะนน ไมควรพดเรองอนทไมเกยวของ ซงผมปญหาจะรสกวาเราเปลยนเรองไมสนใจปญหาเรองราวของเขา แตบางครงผใหคำาปรกษาแนะแนวอาจคดไมออกวาจะพดอยางไรด กไมควรหยดเฉย

120

ไมสนใจ แตควรพดในเรองทผรบคำาปรกษาเคยกลาวมาแลว เปนการแสดงวาผใหคำาปรกษาสนใจ เอาใจใสเขาอย

2) ทกษะในการฟง (Listening skill)ผใหคำาปรกษาแนะแนวตองมความสนใจเอาใจใสรบฟงปญหาของ

ผรบคำาปรกษา เพอใหผรบคำาปรกษาแนะแนวไดพดและระบายความรสกตาง ๆ ทอดอนตนใจออกมา

2.1 การฟงเปนสงจำาเปนมากสำาหรบผใหคำาปรกษาแนะแนว โดยตงใจฟงเรองราวหรอปญหาทผมปญหาพดออกมา ตอบรบสน ๆ บางเปนครงคราว เชน ครบ คะ เขาใจแลวเปนตน ทาทของผใหคำาปรกษาแนะแนวควรอยในลกษณะสบาย ๆ ไมเครยด เพราะถาผรบคำาปรกษามความรสกวาบรรยากาศเครยด เขากจะเครยดไปดวย การตงใจฟงจะชวยใหผรบคำาปรกษาพดออกมาได ยงพดออกมามาก ทำาใหเรารขอมลมาก สามารถทราบสาเหตแหงปญหา อกทงชวยเปนการระบายความทกขของผรบการปรกษาใหคลายลงไปดวย

22. การเงยบ การเงยบเปนเทคนคอยางหนงในการสนใจตงใจฟง มกใชหลงจาก

ทผใหคำาปรกษาแนะแนวไดถามผรบคำาปรกษาไปแลว เพอรอคำาตอบ บางครงผรบคำาปรกษาอาจใชความคดทจะเรยบเรยงทจะพด ยงเรองทตองการปดเปนความลบดวยแลว ยงลำาบากใจทผรบคำาปรกษาจะพดออกมา อยางไรกด ไมควรเงยบนานเกนไป การเงยบรอคำาตอบนมกใชเวลา 2 - 3 นาท หากเขายงเงยบอย อาจตองกระตนใหผรบคำาปรกษาพด เชน โดยการกลาวกระตนใหพดออกมา หรอถามความรสก

121

หรอความคดของผรบคำาปรกษาในขณะนน

23. การทบทวนซำา การทบทวนซำา คอการทผใหคำาปรกษาแนะแนวใชถอยคำาของผรบ

คำาปรกษาตามความหมายเดมเพอใหผรบคำาปรกษาไดเขาใจเรองราวและปญหาของตน ผใหคำาปรกษาแนะแนวจะตองจบใจความตามเนอหาทพดและความรสกของเขาใหได แลวมาพดเสยใหมดวยการพดของผใหคำาปรกษาเอง

24. การทำาใหกระจางชด เทคนคการทำาใหกระจางชด มกกลาวถงคำาพดทผรบคำาปรกษา

พดออกมาโดยไมเปลยนเนอหาคำาพดนนใหม ชวยทำาใหผรบคำาปรกษารสกวาผใหปรกษาแนะแนวเขาใจเขาและเขาใจแจมชดขน การทำาใหกระจางนมกจะเรมดวยคำาพดกลาวนำากอนแลวตอดวยคำาพดของผรบคำาปรกษาเอง

25. การสะทอนความรสกการสะทอนความรสกเปนเทคนคทมความสำาคญและมประโยชนมากท

จะแสดงอารมณความรสกออกมาโดยนำาเอาขอความหรอคำาพดของผรบคำาปรกษามาแปลความแลวจดคำาพดนน ๆ เสยใหม เพอสะทอนใหเหนเดนชด มกจะเรมตนดวยคำาพดทวา คณรสกวา “ …”เปนการเนนความรสกของผรบคำาปรกษา ซงจะชวยใหเขารบรและเขาใจความรสกทแทจรงของเขา

26. การสรปความ การสรปความเปนการรวบรวมเรองราวตาง ๆ ทไดพดคยมาแลว

ซงอาจมหลายเรองดวยกนบางครงอาจเกดความสบสนได การสรปความจงมความจำาเปนและควร

122

ครอบคลมทงเนอหาและความรสกตาง ๆ ทไดพดคยกนมา ไมนำาความคดใหม ๆ เพมเตมเขาไปเพราะจะทำาใหสบสนไดงาย การสรปความจะชวยทำาใหผรบคำาปรกษาเขาใจปญหาของตนไดเดนชดขนดวย

ทกษะในการฟง ซงเรมจากสนใจตงใจฟงผรบคำาปรกษาพดแลว บางครงอาจเงยบเพอชวยกระตนใหผรบคำาปรกษาพดออกมา รวมทงการทำาใหกระจาง การทบทวนประโยคการสะทอนความรสกและสรปความ โดยใหผใหคำาปรกษาแนะแนวพดออกไปบางตามเทคนคดงกลาว จะชวยใหการสนทนาไมหยดชะงกกระตนใหผรบคำาปรกษาไดระบายคำาพด ความรสกและอยากพดถงปญหาขอคบใจตาง ๆ ออกมา และยงชวยใหผรบคำาปรกษาเขาใจตนเองมากขน

เพอใหการฟงไดผลดมประสทธภาพ ผใหคำาปรกษาแนะแนวพงเขาใจถงความตองการของผรบ-คำาปรกษาทมปญหาทางดานสงคมจตใจ โดยทว ๆ ไป ผรบคำาปรกษามกมความตองการพเศษ 7 ประการ สอดคลองกบหลกการใหคำาปรกษาแนะแนวทกลาวมาแลวขางตน กลาวคอ

(1) ตองการทจะไดรบการปฏบตพเศษเฉพาะบคคล มใชเปนบคคลประเภทหนง

(2) ตองการแสดงออกซงความรสก ไมวาผฟงจะฟงจะเหนดวยหรอไมเหนดวยกตาม ผฟง พงฟงดวยความเอาใจใส จบประเดนตาง ๆ เพอทจะเขาใจพฤตกรรมของผรบคำาปรกษา

(3) ตองการทไดรบการยอมรบวาเปนบคคลทมคามเกยรตภม ผใหคำาปรกษาแนะแนว จงพง

123

ทกทายยมและตอนรบดวยด ไมขดแยงโดยไมจำาเปน (4) ตองการทจะไดรบความเหนอกเหนใจและเขาใจผรบคำาปรกษา

ไมมอคตไมทกทกเอาวา ผรบคำาปรกษาเปนบคคลประเภทนนประเภทน

(5) ตองการทจะไมถกประณามหรอตำาหนตเตยน ผใหคำาปรกษาแนะแนวจงพงมความอดทน ควบคมอารมณของตนเอง

(6) ตองการทจะตดสนใจดวยตนเอง เพอหาแนวทางทดทสดเพอปองกนแกไขปญหาของเขา ผใหคำาปรกษาแนะแนวจงพงไมตดสนใจแทนหรอตดสนใจกอน

(7) ตองการทจะใหผใหคำาปรกษาแนะแนวรกษาความลบของตน เปนคนมจรรยาบรรณ มเอา เรองราวของผรบคำาปรกษาไปใหผอนร เวนแตเจาหนาทในสายงานเพอวตถประสงคทจะ ชวยเหลอทกษะในการฟงเปนการปพนเพอรบทราบปญหาหลงจากไดสราง

สมพนธภาพสนทสนมกนแลวชวยใหผรบคำาปรกษายอมรบมากขน

3) ทกษะในการตอบโต (Responding skill)ทกษะในการตอบโตเมอสนทนาหรอคยกบผรบคำาปรกษา หลงจากใช

ทกษะการฟงมาแลว ซงทำาใหผใหคำาปรกษาแนะแนวไดรบขอมลมาเพยงพอ มความสนทสนมกนดขนแลว จะชวยใหผรบคำาปรกษาเขาใจปญหาของตนดขน การตอบโตนถาเรวเกนไป อาจทำาใหผรบคำาปรกษาปฏเสธความชวยเหลอหรอไมมารบบรการอก วตถประสงคของทกษะในการตอบโตมงหวงใหผรบคำาปรกษาเกดความตองการทจะ

124

เปลยนแปลง และแสดงออกซงพฤตกรรมตามทหวงไว

ทกษะในก�รตอบโตมเทคนคทสำ�คญ ๆ คอ 31. ก�รซกถ�ม

ก�รซกเพอห�ร�ยละเอยดอนจะเปนประโยชนตอก�รชวยเหลอผรบคำ�ปรกษ�นนจำ�เปนม�กทจะทร�บขอมล ซงผใหคำ�ปรกษ�แนะแนวมกจะใชคำ�ถ�มใหตอบดวยคำ�ถ�มว� อะไร อย�งไร “ ” “ ”“เมอไร ทไหน ใคร ซงผรบใหคำ�ปรกษ�จะตอบในร�ยละเอยดอย�ง” “ ” “ ”สบ�ย ๆ ยงสนทสนมกนกยงตอบในร�ยละเอยดไดม�ก แตมกไมซกดวยคำ�ถ�ม ทำ�ไม เพร�ะคำ�ถ�มนผตอบมก“ ”จะตอบโดยปกปองตวเอง บ�งทมปฏกรย�ตอต�นออกม�นอกจ�กนคำ�ถ�ม ทำ�ไม จะทำ�ใหผตอบรสกว�“ ”เปนก�รกล�วโทษหรอตดสนว�ผดหรอถก ทำ�ใหตนเองรสกตองปกปองตนเองได ผใหคำ�ปรกษ�อ�จใชเทคนคเปลยนจ�ก ทำ�ไม“ ” ม�ใช“อะไร” แทนได แลวคว�มรสกดงกล�วของผรบปรกษ�จะลดลงม�ก

32. ก�รสนบสนนกำ�ลงใจเทคนคนเพอกระตนใหผรบคำ�ปรกษ�รสกว�มผใหกำ�ลงใจเข� เข�

มไดเผชญปญห�อยคนเดยวชวยใหผรบคำ�ปรกษ�รว�เข�มคว�มส�ม�รถ มศกยภ�พทจะทำ�อะไรได มคว�มรเรมทจะตอสรวมถงมคว�มมนใจในตนเองม�กขน ปกตแลว ผรบคำ�ปรกษ�บ�งคนข�ดคว�มรเรมไมกระตอรอรน จงจำ�เปนทจะตองใชเทคนคน เชน ก�รกระตนใหพดออกม� เทคนคนยงใชสำ�หรบกระตนใหมคว�มคดรเรม สำ�หรบผทข�ดคว�มมนใจในตนเอง

เทคนคก�รตอบโตอย�งใหกำ�ลงใจน อ�จนำ�ม�ใชเพอชกจงใจหรอแนะนำ�พฤตกรรมบ�งอย�งทเปนประโยชนตอผรบคำ�ปรกษ�ดวย

33. ก�รเผชญหน�

125

เทคนคนผใหคำ�ปรกษ�แนะแนวใชเมอผรบคำ�ปรกษ�มคว�มสบสน หรอขดแยงระหว�งพฤตกรรมและคว�มคดคว�มรสกของตน ทงนเพอชวยใหผรบคำ�ปรกษ�ไดรบรถงคว�มขดแยงดงกล�วและนำ�ม�วเคร�ะหตนเองแมว�จะทำ�ใหเกดคว�มรสกเจบใจอยบ�ง เพอจะไดเปลยนแปลงพฤตกรรมใหไปสพฤตกรรมทเหม�ะสมมประโยชนตอตนเอง

ก�รใชเทคนคนมกจะใชเมอมขอมลต�ง ๆ เพยงพอ และผใหคำ�ปรกษ�แนะแนวกบผรบคำ�ปรกษ�มคว�มสนทสนมพอควรแลว ไมควรใชเทคนคนบอย ๆ อ�จใชเพยงครงเดยวในระยะทปรกษ�กนห�กใชบอยจะไมเกดผลด ผรบคำ�ปรกษ�จะรสกว�เปนก�รตำ�หนตเตยน ไมเหนดวยหรอรสกขดแยงกนแตทจำ�เปนตองใชอ�จเนองจ�กผรบคำ�ปรกษ�ไมรบคว�มจรงและใชกลไกปกปองตนเอง (defense mechanism)มคว�มขดแยงในจตใจทำ�ใหสบสนยงไมพรอมทจะเผชญกบคว�มจรง มกแสดงออกอย�งไมเหนดวยกบผใหคำ�ปรกษ�แนะแนว แตกอย�กขอคว�มชวยเหลอ เพร�ะทนตอปญห�ของตนไมใครได เทคนคนยงใชกบผรบคำ�ปรกษ�ทยอมรบคำ�ปรกษ�แนะนำ�ของผใหคำ�ปรกษ�เรวเกนไป เปนก�รยอมรบอย�งหลอก ๆ เพอจะไมถกซกในประเดนต�ง ๆ อก ก�รใชเทคนคก�รเผชญหน�เพอวตถประสงคสำ�คญทใหผรบคำ�ปรกษ�ยอมรบคว�มจรง กล�ทจะเผชญอย�งเตมใจทจะแกปญห� จงตองก�รทจะสำ�รวจตนเองแลวปรบปรงพฤตกรรมของตนใหเหม�ะสมนนเอง

34. ก�รตคว�มหม�ยเทคนคนหม�ยถงก�รตคว�มหรอแปลคว�มหม�ยเพอใหผรบคำ�

ปรกษ�เข�ใจถงปญห�ของตน ไมว�จะเปนเรองพฤตกรรม คว�มคด คว�มรสกทเข�ไดแสดงออก แมว�เข�มไดเปดเผยม�ตรง ๆ แตก�รแสดงออกจะมคว�มหม�ยทงสน ก�รตคว�มหรอแปลคว�มหม�ยเพอใหทงผใหคำ�ปรกษ�แนะแนว

126

มคว�มเข�ใจและเหนใจ รวมกนสออ�รมณกนไดและเข�ใจคว�มจรง ก�รตคว�มหรอแปลคว�มหม�ยจงเปนเทคนคททำ�ใหผรบคำ�ปรกษ�เชอถอมศรทธ�ในตวผใหคำ�ปรกษ�แนะแนวม�กขน มคว�มสมพนธดขน จงยอมเปดเผยตนเองม�กขน ทำ�ใหผรบคำ�ปรกษ�ไดสำ�รวจตนเองไปดวย เมอผใหคำ�ปรกษ�แนะแนวและผรบคำ�ปรกษ�เหนใจและเข�ใจรวมกนยอมชวยใหผรบคำ�ปรกษ�มคว�มเข�ใจตนเอง ปรบปรงเปลยนแปลงพฤตกรรมของตนใหมคว�มสขในชวต ดงนน ผใหคำ�ปรกษ�แนะแนวจงควรใชเทคนคใหเหม�ะสมกบก�ลเทศะ โดยเฉพ�ะในชวงเวล�ทผรบคำ�ปรกษ�พรอมทจะรบฟงและทำ�คว�มเข�ใจ

เทคนคนมจดออนทสำ�คญประก�รหนง คอ ผใหคำ�ปรกษ�แนะแนวมอคต ซงทำ�ใหตนเอง

ใชประสบก�รณทผ�นม�ในอดตของตนทจะตอต�นพฤตกรรมบ�งอย�ง อ�ท เชน คนมปญห�ชวตคทำ�ใหไมอย�กแตงง�น เลยตคว�มและใหคำ�ปรกษ�แนะแนวไปในท�งเดยวกบตน ซงไมสมควรอย�งยง เพร�ะชวตของผรบคำ�ปรกษ�แนะแนว อกประก�รหนงพงตระหนกว� เทคนคก�รตคว�มหม�ยควรไดขอมลพอสมควรและแปลคว�มหม�ยช� ๆ เพอใหผรบคำ�ปรกษ�เข�ใจอย�งแทจรง ผใหคำ�ปรกษ�แนะแนวพงสงวรณเสมอว�ผรบคำ�ปรกษ�ยอมรบโดยเรวอ�จเพอเอ�ใจผใหคำ�ปรกษ�แนะแนว หรอในกรณทคดค�นหรอปฏเสธก�รตคว�มเมอไดขอเพมเตมกยอมจะตคว�มใหชดเจนอกครงหนง เพอคว�มเข�ใจรวมกน

ทกษะในก�รฟง และทกษะในก�รตอบโตเปนทกษะทใชปฏบตเปนประจำ�และใชตอเนองกน

เพอสะทอนอ�รมณและคว�มรสกอย�งเหม�ะสมใหถกก�ลเทศะ ผใหคำ�ปรกษ�จงตองมทศนคตทดตอผรบคำ�ปรกษ� ไมวพ�กษวจ�รณ ตำ�หนตเตยน หรอประณ�ม ไมรบดวนใหคำ�ปรกษ�แนะแนว ควรห�ขอมลทเปนจรงและใหผรบคำ�ปรกษ�ไดมโอก�สระบ�ยคว�มรสกต�ง ๆออกม�ใหม�กทสดทจะทำ�ไดผใหคำ�ปรกษ�

127

แนะแนวจะส�ม�รถตอบสนองตอคว�มรสกและอ�รมณของผรบคำ�แนะนำ�ได

4) ทกษะในก�รเปดเผยตนเอง (Self disclosure skill) ก�รเปดเผยตนเองถงคว�มรสกของผใหคำ�ปรกษ�แนะแนวเปนเทคนค

อย�งหนงในก�รใหคำ�ปรกษ�แนะแนว เพอสร�งคว�มสมพนธทดกบผใหคำ�ปรกษ� อกทงผรบคำ�ปรกษ�จะไดเอ�อย�งผใหคำ�ปรกษ�แนะแนวดวย วตถประสงคในก�รเปดเผยน เพอใหมบรรย�ก�ศทเปนกนเอง ชวยใหผรบคำ�ปรกษ�ทจะบอกเรองร�วต�ง ๆ ของตน เมอผรบคำ�ปรกษ�รสกว�ผใหตำ�ปรกษ�กเคยมลกษณะคล�ย ๆ กบตน กจะชวยใหรสกสบ�ยใจขนไมมชองว�งระหว�งกน อย�กรท�งออกหรอแนวท�งแกไขปญห�ของผใหคำ�ปรกษ�แนะแนวไดเรยนรดวยตนเองทจะเปลยนแปลงพฤตกรรมและทศนคตของตนใจท�งสร�งสรรคตอไป

ก�รเปดเผยตนเองนจะเกดประโยชนตอผรบคำ�ปรกษ�ทจะเปดเผยเรองทว ๆ ไปของเข� เชน เรองคว�มไมสบ�ยใจ เปนตน เรองสวนตวทไมลกซงม�ก เรองอน ๆ ทเกยวกบจดเดนและจดออนของเข� เพร�ะเรองเหล�นผใหคำ�ปรกษ�กมเชนกนในฐ�นะปถชน เมอผใหคำ�ปรกษ�รเรมทจะเปดเผยเรองของตนกอนยอมทำ�ใหผรบคำ�ปรกษ�เรยนรและเปดเผยตนเองม�กขน

5) ก�รมงทปจจบน (Immediacy) และทกษะทนำ�ม�ประยกตใช (Integrating skill)ก�รใหคำ�ปรกษ�แนะแนวเปนก�รสะทอนคว�มคด คว�มรสกของผใหคำ�

ปรกษ�ในทนน ขณะนน(Here and now) โดยใชเทคนคต�ง ๆ ดงกล�วแลว เพอทจะเปดเผยเรองร�วและคว�มรสกต�งๆ ออกม�

โดยปกตผรบคำ�ปรกษ�มกเกบกดคว�มรสกหรอปกปดเหตก�รณ และคว�มรสกบ�งอย�งเอ�ไว

128

บ�งครงผรบคำ�ปรกษ�มคว�มรสกตอต�นดวย ซงเปนก�รย�กทจะทำ�ใหคว�มสมพนธของทงสองฝ�ยเปนไปดวยด จงตองเรมจ�กปจจบนกอน ไมก�วลกลงไปถงอดต โดยเฉพ�ะระยะแรกของก�รตดตอกน ท�ทต�ง ๆ ของผใหคำ�ปรกษ�แนะแนวและผรบคำ�ปรกษ�จงนบว�สำ�คญม�ก ก�รมงปจจบนจงเนนประเดนสำ�คญ 3 ประก�ร คอ

(1) เนนทตวผใหคำ�ปรกษ�แนะแนว (2) เนนทผรบคำ�ปรกษ� (3) เนนทสมพนธภ�พทเกดขน ณ ทนน ขณะนนของบคคลทง

สองก�รมงทปจจบนจะตองใชเทคนคและทกษะต�ง ๆ ทไดศกษ�ม�แลว

โดยนำ�ม�ประยกตใชใหเหม�ะสมโดยผสมผส�นกนทงนขนอยกบระยะเวล�ทผใหคำ�ปรกษ�แนะแนวและผรบคำ�ปรกษ�ไดพดคยกนแบบเปนกนเองในแตละครง ไมควรจะเรวหรอน�นเกนไป โดยทวไปจะใชเวล�ประม�ณ 30-45 น�ท เมอหมดเวล�แลว กอ�จนดครงตอไปอกได

8. ขอคดในก�รฟง ในกระบวนก�รใหคำ�ปรกษ�แนะแนว 1) หยดพด - คนเร�ไมส�ม�รถรบฟงในขณะทพดได 2) เอ�ใจเข�ม�ใสใจเร� - พย�ย�มนกว�เร�กำ�ลงอยในสถ�นก�รณของ

ผพด เพอจะได มองเหนเหตผลและผลชดเจนและจะไดเข�ใจอย�งถองแทว� เข�พย�ย�มจะสออะไรใหเร�ทร�บ

3) ถ�มคำ�ถ�ม - เมอไมเข�ใจสงทผพดตองก�รขอคำ�อธบ�ยเพมเตม โดยถ�ม

คำ�ถ�มและคำ�ถ�มทใชนนไมเปนลกษณะประชดประชนจบผด

โจมต หรอทำ�ใหเข�เกดคว�มสบสน ไมควรตงคำ�ถ�มททำ�ให

129

สนทน�รสกไมสบ�ยใจหรออดอดใจทจะตอบ ห�กจำ�เปนตอง ถ�มกควรพดเกรนว� ขออนญ�ตถ�มเรอง“สวนตว ถ�คณ ไมอย�กตอบ จะไมตอบกได”

4) รจกอดทน - อย�แทรกขณะผอนกำ�ลงพด ใหเวล�แกเข�พดในสงทเข�

ตองก�รจะพด 5) ใสใจในสงทผพดกำ�ลงพด - ใหคว�มสนใจในคำ�พด คว�มคด คว�มรสกของเรองทเข�พด 6) พจ�รณ�ผพด - พจ�รณ�ท�ท�ง สหน� รมฝป�ก แววต� หรอก�รว�งมอจะชวย

ก�รสอส�รระหว�งผพดกบเร�ไดม�กขน และก�รพจ�รณ�

ดงกล�วจะชวยรวบรวมคว�มใสใจไวเปนจดเดยวไดดวย และ

จะชวยใหผพดรสกว�เร�กำ�ลงฟงเข�อย�งตงใจ

7) ยมและกล�วรบใหเหม�ะสม - ในขณะกำ�ลงฟงควรผงกศรษะยมหรอพด คะ ครบ บ�ง“ ” “ ”

เปนก�รสนบสนน ใหกำ�ลงใจผพด จะมประโยชนในก�ร

สนทน�ม�ก แตอย�ทำ�ม�กเกนไป 8) สละอ�รมณตนเอง (ถ�ทำ�ได) - พย�ย�มเลกคดเลกนกถงสงททำ�ใหกงวลใจคว�มกลว เลกนกถง

ปญห�ของตนเองสงต�ง ๆ นจะทำ�ใหก�รฟงไมมประสทธภ�พ

เท�ทควร 9) ควบคมอ�รมณพลงพล�น - พย�ย�มทจะไมเคองใจหรอโกรธตอเรองทผพดพด

130

คว�มขนเคองใจจะเปนอปสรรคตอก�รทจะเข�ใจหรอโกรธ ตอเรองทผพดพด เมอเร�พย�ย�มทจะเข�ใจผอน พย�ย�ม ไมโตเถยงหรอขดคอ

10) ขจดสงทเขวคว�มสนใจ - พย�ย�มไมถอป�กก� ดนสอ กระด�ษ หรออน ๆ ขณะตงใจ

ฟงเพร�ะสงเหล�นมกจะทำ�ใหเขวคว�มสนใจ ปดบง

ก�รสอส�รและกอคว�มรำ�ค�ญแกคสนทน� 11) พยายามจบประเดนสำาคญ - พยายาม หาแกนสาร

ของเรองทพด ไมเกบเอารายละเอยด ปลกยอยทไมจำาเปน

12) รวมมสวน - โดยพยายามฟงเพอใหเขาใจ ถาไมเขาใจ หนาทของผฟง คอ

ซกถามเพอใหเกดความเขาใจ 13) ตอบโตสงทคด มใชบคคล - พจารณาความคดทผพดและ

ตอบโตความนกคดเทานน เพราะ การมอคตตอผพด เชน ไมชอบผพดจะ

ทำาใหการฟงลด ประสทธภาพลงไป

14) อยานกคานเสยรำาไป - การมความคดทคานหรอโตแยงอยในใจ จะทำาใหฟงไดอยาง เตมท

15) ใชประโยชนของความเรวในการคด - ปกตคนเราจะฟงไดเรวกวาพด ดงนนขณะทผอนพด การฟง

อยางตงใจจะทำาใหเราจบใจความทสำาคญของผพดได และ

ทบทวนสาระสำาคญกอนจะพดออกไป

131

16) พยายามฟงสงทผพดไมไดพด - บางครงเราอาจจะรจกพดไดดขนจากสงทเขาหลกเลยงจะพดถง

หรอไมพดถงเลย 17) พยายามจบอารมณและความคด - ปกตเรามกจะสนใจใน

เนอหาสาระของสงทพดมากกวาอารมณ และทศนคตทเกยวของแฝงเรน ซงสงน

มกจะสำาคญมากกวา เนอหาทสด

18) พยายามไมขดแยงกบผพด - ผฟงเองอาจจะเปนเหตใหผพดปดบงอำาพรางความคดอารมณ

และทศนคตของเขา โดยการทผฟงแสดงการไมเหนดวย

โตแยง ตเตยน วพากษวจารณ จดบนทกหรอถามคำาถาม

บางอยาง ผฟงจงตองพยายามอยางยงทจะระมดระวงไมให

ทาทการกระทำาและคำาพดของตนไปกระทบกระเทอนผพด

เวลาพด และตองพยายามปรบการโตตอบใหมประสทธภาพ

ยงขน 19) พยายามเขาใจ บคลก ของผพด “ ” - วธทดทสดวธหนงทจะ

เขาใจบคคล คอการฟงคำาพด ผฟง สามารถจะทราบถงสงทเขาชอบหรอสงท

ไมชอบ แรงจงใจ คานยม ทศนคต แล ฯลฯ

20) หลกเลยงการทกทก - ในการพยายามเขาใจผอน ผฟงทดจะตองคดวาผพดอาจใช

132

ภาษาแตกตางไปจากทตนใช และไมคดวาผพดไมพดอยางท

เขาตองการ แตตนเขาใจวาเขาตองการอะไร การทกทกอาจจะ

ถกตองเปนจรงกได แตปกตการทกทกจะทำาใหสนสดการ-

สนทนาเรวขนโดยไมไดสงทตองการ จงควรหลกเลยงการ-

ทกทก แตเลอกใชคำาถามทเหมาะสมหรอการทำาใหกระจาง

21) หลกเลยงการ จดหมผพด“ ” - บอยครงมากทเราคดวาคน ๆ นตองเปนอยางน และพยายาม

แปลความทกอยางทเขาพดไปตามการประเมนนน ซงอาจจะม

ประโยชน ในบางแงแตจะไมถกตองทงหมดเพราะในชวตจรง

คนเรามบทบาทอน ๆ อกหลายอยาง 22) หลกเลยงการตกลงหรอตดสน - ควรคอยจนไดขอเทจ

จรงครบถวนแลวจงจะตดสนใจหรอ อยางรบดวน ตกลงใจเพอกจกรรมบางอยาง 23) ตระหนกถงอคตของตน - พยายามตระหนกหรอมสต

เตอนตนถงอารมณของตนเองตอ ผพดและเรองทพด เพราะอาจจะทำาใหเกด

การฟงทไมสมบรณ

9. เทคนคในการใหคำาปรกษาแนะแนว

133

ในการใหคำาปรกษาแนะแนว เปนเรองละเอยดออนพอสมควร ทผใหคำาปรกษาแนะแนว (Counsellor) พงปฏบตตอผรบคำาปรกษาแนะแนว (Counsellee หรอ Client ) อยางเอาใจใส เพราะปญหามกเกยวของกบอารมณ จตใจและพฤตกรรมบางประการ ซงอาจเปนปญหาทลกซง เปดเผยไดยาก ผมปญหามกจะอาย ทำาใหผใหคำาปรกษาแนะแนวตองมทศนคตทเปนกนเอง นานบถอ ไวใจได สามารถรกษาความลบได และมทกษะในการใหคำาปรกษาแนะแนวดวย ดวยเหตนผใหคำาปรกษาแนะแนวจงมกจะตองรจกเทคนคในการใหคำาปรกษาแนะแนวและนำาเทคนคดงกลาวมาประยกตใชตามความเหมาะสม เทคนคทมใชเสมอ ๆ เปนประจำา คอ

1) Rapport คอ การสรางสมพนธภาพทอบอนใจเปนกนเองระหวางผใหคำาปรกษาแนะแนวและ

ผรบคำาปรกษาไมตเตยนหรอวากลาวผรบคำาปรกษา เพราะตระหนกดวาผรบคำาปรกษา เปนผทมความทกขใจอยแลว

2) Release คอ การระบายความเครยดในอารมณซงผรบคำาปรกษามอย เพราะตระหนกวาการระบาย

ออกของความเครยด หรอความทกขใจออกไปได จะทำาใหสบายใจบาง ยงระบายออก

มากเพยงใดยงด เมอไดระบายออกแลวจะสามารถรบความรใหมหรอเปลยนแปลง

ตนเองได3) Reassure คอ การสรางความมนใจใหเกดขนแกผรบคำาปรกษา

แนะแนว ทงน เพราะความมนใจ ในตนเองของผมความทกขใจลดลงไป การชวยใหรสกวา

ไดรบความสนบสนน

134

เหนอกเหนใจ เขามไดอยตามลำาพงอกแลว จะชวยใหผรบคำาปรกษารสกตววาตนเอง

ดขน สบายใจขน มเพอนมทปรกษา ไมเดยวดายอยางแตกอน

4) Reeducate คอ การใหการศกษาใหม มความรใหมหรอรสกเปลยนแปลงความเชอเกา ๆ ทไมจรง

ไมถกตองตามหลกวชา ทำาใหรสกวาเมอไดความรใหมเปนการพฒนาตนเองให มคาขน หาทางออกได ไดสำารวจตนเองเขาใจปญหาของตนมากขน เปนการสนบสนนใหเขาไดรจกเขาใจตนเอง

5) Relax คอ การเรยนรอยางสบาย ๆ ไมเรงเรา ไดพกใจไมครนคดอยางแตกอน จตใจสบายขน

ไมเสยสขภาพจต ไดพกทงทางกายและทางใจเพอจะไดพฒนาตนเองใหดขนได

6) Recreate คอ การสรางสรรคเปลยนแปลงบคลกภาพของผรบคำาปรกษาใหสามารถตดสนใจเลอก

แนวทางในการแกปญหาดวยตนเองอยางมนใจ วางแผนในการแกไขปญหาได เปนทพอใจของตนทำาใหสบายใจขน มคาและมศกดศรขน

เทคนคดงกลาวน ผใหคำาปรกษาแนะแนวมกใชในกระบวนการใหคำาปรกษาแนะแนวโดยเฉพาะในระหวางสมภาษณพดคยกบผรบคำาปรกษาแตละครง ทำาใหผรบคำาปรกษาไดเรยนรดวยตนเองไปดวย การเรยนรดวยตนเองทละนอย ๆ จะชวยใหเขามความมนใจมากขนอกดวย

135