มลนธเอเชย
การสารวจความคดเหนพลเมองไทยระดบประเทศ ป 2553
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
ลขสทธ)ของมลนธเอเชย 2553
เก*ยวกบมลนธเอเชย
มลนธเอเชยเปนองคกรเอกชนท#ไมแสวงหากาไร ซ# งมความมงม#นจะพฒนาสงคมท#สงบสข ม#งค#ง เปนธรรม และเปดกวางในภมภาคเอเชยแปซฟก มลนธฯใหการสนบสนนโครงการตาง ๆ ในเอเชยเพ#อสงเสรมการปกครอง กฎหมายและประชาสงคม การมสวนรวมของสตร การปฏรปเศรษฐกจและการพฒนา การพฒนาอยางย #งยนและส#งแวดลอม และความสมพนธระหวางประเทศใหดข�น จากประสบการณเกอบ 60 ปท#ผานมา มลนธฯ ไดใหความรวมมอกบท�งภาครฐและภาคประชาชนในการสนบสนนการพฒนาผนาและสถาบน โครงการแลกเปล#ยนและการวจยเชงนโยบาย เครอขายซ#งประกอบดวยสานกงาน 18 แหงในประเทศแถบเอเชย สานกงานในกรงวอชงตนด. ซ. และสานกงานใหญ ณ นครซานฟรานซสโก ทาใหมลนธฯ สามารถช� ใหเหนถงประเดนตาง ๆ ท�งระดบประเทศและภมภาค เฉพาะป พ.ศ. 2553 มลนธ ฯ ไดใหการสนบสนนโครงการตาง ๆ ในเอเชยเปนมลคามากกวา 98 ลานเหรยญสหรฐ อกท�งยงบรจาคหนงสอและจลสารเกอบหน#งลานเลม ซ# งมมลคามากกวา 42 ลานเหรยญสหรฐ
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
คานา
รายงานฉบบน� จดทาข�นเพ#อนาเสนอขอคนพบจากการสารวจผมสทธเลอกต�ง
ระดบประเทศคร� งท#สอง การสารวจใชวธการสมภาษณแบบตวตอตวโดยสมตวอยางจาก
ตวแทนประชากรผมสทธออกเสยงเลอกต�ง ท#วประเทศจานวน 1,500 คน ระหวางวนท# 17
กนยายน ถงวนท# 23 ตลาคม พ.ศ. 2553 การสารวจผมสทธเลอกต�งระดบประเทศป 2553 น�
เปนงานสบเน#องจากการสารวจคร� งแรกซ# งมลนธเอเชยฯไดดาเนนการไปแลวเม#อป 2552 เพ#อ
สารวจมมมองของประชาชนท#มตอการปรองดองในชาตและการปฏรปการเมอง และเพ#อ
ประเมนความรและทศนคตของประชาชนเก#ยวกบประชาธปไตยและสถาบนในระบอบ
ประชาธปไตยในประเทศไทย การสารวจป 2553 เปนการยอนกลบไปทบทวนประเดนแกน
หลกซ# งการสารวจเม#อป 2552 มงหาคาตอบ และคร� งน� ยงไดเพ#มชดคาถามท#เก#ยวของกบ
เหตการณทางการเมองเม#อเดอนเมษายน-พฤษภาคม 2553 ท#ผานมาดวย
นอกจากจะชวยในการกาหนดยทธศาสตรการดาเนนโครงการในประเทศของมลนธฯ
แลว เปาหมายสาคญของการสารวจ คอ เพ#อใหขอมลแกนกกฎหมาย เจาหนาท#รฐ ผนาทาง
การเมอง นกวชาการ องคกรภาคประชาสงคม ส#อมวลชน ประชาคมองคกรระหวางประเทศ
ผมสวนไดสวนเสย และผสงเกตการณ เก#ยวกบความคดเหนของประชาชนท#วไปซ# งมภมหลง
หลากหลาย ในประเดนสภาวการณดานการปกครอง บรรยากาศทางการเมอง และวาระ
สาคญในการพฒนาประเทศ รายงานน�แบงออกเปนหวขอตางๆ ไดแก อารมณความรสกของ
คนในชาต ประชาธปไตยในประเทศไทย คานยมแบบประชาธปไตย ความอดทนทาง
การเมองและเสรภาพในการแสดงออก กระบวนการทางการเมอง ความเช#อม#นของ
ประชาชนตอความซ#อตรงและความเปนกลางทางการเมองของสถาบนในระบอบ
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
ประชาธปไตย อทธพลของการเมองระหวางข�วส ความขดแยงทางการเมองและความม#นคง
ทางเลอกในการปรองดองทางการเมอง และการแบงแยกข�วในการเมองไทย
ต�งแตเร#มมการเคล#อนไหวของกลมเส�อเหลองและกลมเส�อแดง ผสงเกตการณและผ
วพากษวจารณหลายฝายตางกยนยนวาประเทศไทยถกแบงเปนสองข�วท#แตกแยกกนอยาง
ชดเจน กลาวอยางงาย คอ มมมองเหลาน�บอกวาสหน# งเคล#อนไหวเพ#อทาทกวถทางท#จาเปน
เพ#อไมใหอดตนายกนายกรฐมนตรทกษณ ชนวตร กลบมาครองอานาจได ในขณะท#อกส
หน# งกพยายามอยางหนกหนวงพอกนท#จะทาใหเขาไดรบการนรโทษกรรมและกลบมารบ
ตาแหนงอกคร� ง หรอสหน# งไดรบการสนบสนนจากชนช�นปกครองกลมด�งเดม ในขณะท#อก
สหน#งไดรบการสนบสนนจากมวลชนคนดอยโอกาสในชนบท และบางทศนะเหนวาสหน#ง
มงม#นท#จะขดขวางความกาวหนาของประชาธปไตยเพ#อใหแนใจไดวากลมอานาจชนช�นนาจะ
ดารงอยตอไปได ขณะท#อกสหน#งตอสเพ#อใหไดมาซ# งความจรง ความยตธรรม และ
ประชาธปไตย การสารวจป 2553 เปนโอกาสอนดสาหรบการตรวจสอบวาประเทศไทยม
ความแตกแยกทางการเมองมากนอยเพยงใด ขอมลท#ไดมาจะสนบสนนขอถกเถยงท#วา
สงคมไทยถกแบงตามข�วสหรอไม จากคาตอบของผตอบแบบสอบถาม มมมองของผท#สนใจ
ทางการเมองกบผท#ยดม#นกบกลมเส�อเหลองหรอกลมเส�อแดง มความแตกตางกนมากนอย
เพยงใด หากมความแตกตางกน มมมองของพวกเขาเปนภาพสะทอนของสงคมไทยท#มการ
แบงข�วกนไดหรอไมเพยงใด การวเคราะหคาตอบของประชาชนตอชดคาถามอนหลากหลาย
ในการสารวจระดบประเทศคร� งน� อาจชวยใหคาตอบเชงลกในประเดนเร#องการแบงข�วสใน
สงคมไทยได
การสารวจระดบประเทศป 2553 เปนงานลาดบลาสดของชดการประเมนความคดเหน
ดานประชาธปไตยท#ดาเนนการโดยมลนธเอเชย เร#มดวยการสารวจการศกษาของผมสทธ
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
เลอกต�งในประเทศอนโดนเซยในป 2542 หลงจากน�น มลนธฯ ดาเนนการสารวจความ
คดเหนของสาธารณชนอกหลายคร� ง และทาการสารวจเพ#มเตมในประเทศอนโดนเซย ตาม
ดวยการสารวจในประเทศอฟกานสถาน บงคลาเทศ กมพชา ตมอรตะวนออก และประเทศ
อ#นๆ อกหลายประเทศ รายงานผลสารวจเหลาน�สามารถอานไดท#
http://www.asiafoundation.org/publications/surveys.html
การสารวจระดบประเทศน� เปนผลผลตของความพยายามอยางย#งยวดของคณะทางาน
ซ# งหมายรวมถงท�งองคกรภาคในประเทศและเจาหนาท#ของมลนธเอเชย ภายใตการกากบดแล
ของคณคม แมคเควย ผแทนมลนธเอเชยประจาประเทศไทย
การสารวจดาเนนการโดยไดรบการสนบสนนทางเทคนคจากบรษท MIAdvisory ซ# ง
เปนบรษทสารวจวจยช�นนาของไทย ขอขอบคณ ดร.สนจย อนมานราชธน และคณะ ซ# ง
ประกอบดวยคณอจฉรนนท ลละหต คณพรชนย วงษทองสข และคณฟลปส ฮวจ สาหรบ
ความชวยเหลอดานเทคนคอยางดเย#ยม และขอขอบคณคณทม ไมสเบอรเกอร ในฐานะ
หวหนาคณะออกแบบชดคาถาม ขอขอบคณเปนพเศษสาหรบดร. เจมส ไคลน ซ# งเพ#งพน
วาระจากการดารงตาแหนงผแทนมลนธเอเชยในประเทศไทยเปนเวลายาวนาน 15 ปเม#อไม
นานน� สาหรบความชวยเหลอในการเปนหวหนาคณะวเคราะหผลสารวจและเปนผเขยน
รายงานหลก และขอขอบคณคณคม แมคเควย คณทม ไมสเบอรเกอร คณยพา ภสาหส คณ
เรองรว พชยกล คณซาราห รน# คณอลน ซม และคณพอลลน ทวด� ในฐานะคณะ
บรรณาธการของมลนธเอเชยและเปนผรวมกนตรวจทานตนฉบบ
มลนธฯรสกขอบคณเปนอยางย#งสาหรบ ดร. จตรงค บณยรตนสนทร และคณดสต ด
ประวต ในการแปลรายงานเปนภาษาไทย โดยไดรบความชวยเหลอจากคณจฬารตน ดารงวถ
ธรรม คณสนต นลแดง และคณสพรรณการ ตนตวรมานนท ขอขอบคณคณอมพกา
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
สายบวใยและคณพทยา ศศวจนไพสฐ ท#อนญาตใหใชภาพถายซ# งปรากฏอยในหนาปกของ
รายงาน ขอขอบคณคณอาภาพร วนจกลชยและคณแนนซ# เคลล# สาหรบการออกแบบปก
รายงาน และขอขอบคณบรษท Bleho Media สาหรบการออกแบบและผลตรายงาน และ
ขอขอบคณโรงพมพ S.Asia สาหรบการจดพมพ
เราหวงเปนอยางย#งวาขอคนพบจากการสารวจน� จะเปนประโยชนสาหรบผท#ตองการ
แสวงหาความรความเขาใจท#ดย#งข�นเก#ยวกบสภาวการณปจจบนดานประชาธปไตยและการ
ปกครองของไทย และหวงวารายงานฉบบน�จะมสวนชวยใหกระบวนการเสวนาและการ
ปรองดองทางการเมองเปนไปตามความคาดหวงและเจตนารมณของคนไทยท�งประเทศ และ
เรายนดรบฟงขอวพากษวจารณจากผอานทกทาน
มลนธเอเชย
มนาคม 2554
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
สารบญ
สรปเพ#อผบรหาร .................................................................................................................. 13
บทนา ................................................................................................................................... 22
1 อารมณความรสกของคนในชาต .................................................................................... 26
1.1 การแบงข�วสเส�อเหลอง/เส�อแดง .................................................................................. 27
1.2 ทศทางของประเทศ ..................................................................................................... 30
1.3 ทศทางของประเทศ ..................................................................................................... 31
1.4 ทศทางของประเทศ ..................................................................................................... 33
1.5 ปญหาใหญท#สดท#ประเทศไทยเผชญอย ...................................................................... 34
1.6 ปญหาใหญท#สดในทองถ#น ......................................................................................... 35
1.7 แนวโนมในอนาคต ..................................................................................................... 38
1.8 สถานะทางเศรษฐกจ ................................................................................................... 40
1.9 ความพงพอใจตอรฐบาล ............................................................................................. 42
2 ประชาธปไตยในประเทศไทย ........................................................................................ 44
2.1 ความเขาใจเร#องประชาธปไตย .................................................................................... 45
2.2 การสนบสนนประชาธปไตย ....................................................................................... 48
2.3 การประนประนอมกบเสยงสวนนอย ......................................................................... 49
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
2.4 ความเปนชาต ............................................................................................................. 51
2.5 การสนบสนนอานาจนยม ........................................................................................... 52
2.6 ความพงพอใจตอประชาธปไตยในประเทศไทย .......................................................... 54
2.7 ความเปนประชาธปไตยของประเทศไทย .................................................................... 56
3 คานยมแบบประชาธปไตย ............................................................................................. 58
3. 1 ความอดทนทางการเมอง ............................................................................................ 59
3.2 เสรภาพในการแสดงความคดเหน ............................................................................... 61
3.3 การดารงอยของโครงสรางสงคมแบบด�งเดม ............................................................... 64
3.4 ความไววางใจในสงคม .............................................................................................. 66
3.5 ความไววางใจตอเพ#อนบาน ........................................................................................ 67
4 กระบวนการทางการเมอง .............................................................................................. 68
4.1 ความสนใจการเมอง .................................................................................................... 69
4.2 การพดคยเร#องการเมอง ............................................................................................... 72
4.3 การชมนมทางการเมอง ............................................................................................... 73
4.4 ความแปลกแยกทางการเมอง ...................................................................................... 75
4.5 พลงขบเคล#อนทางการเมอง ......................................................................................... 76
5 สถาบนในระบอบประชาธปไตย ................................................................................... 78
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
5.1 ความซ#อตรงของหนวยงาน ......................................................................................... 79
5.2 การวางตวเปนกลางของหนวยงาน .............................................................................. 87
6 การเมองระหวางข�วส ..................................................................................................... 90
6.1 การสงกดกลมเส�อส .................................................................................................... 91
6.2 วตถประสงคของกลมคนเส�อเหลอง ............................................................................ 92
6.3 วตถประสงคของกลมคนเส�อแดง ................................................................................ 93
6.4 ผลกระทบของการสงกดกลมสตอการเลอกผแทน ...................................................... 94
6.5 การชมนมทางการเมอง ............................................................................................... 94
6.6 การส#งหามไมใหมการชมนมใหญทางการเมอง .......................................................... 95
6.7 การใชกาลงสลายการชมนม ........................................................................................ 97
6.8 ความรบผดชอบตอการเสยชวตในเหตการณชมนม ................................................... 98
6.9 การมองเชงบวกตอการชมนม ................................................................................... 100
6.10 ความเปนไปไดท#จะเกดความรนแรงข�นอก ............................................................. 102
7 ความขดแยงและความม#นคงทางการเมอง .................................................................... 103
7.1 การแบงข�วทางการเมองในประเทศไทย ................................................................... 104
7.2 สองมาตรฐาน .......................................................................................................... 105
7.3 บทบาทของกองทพ ................................................................................................. 108
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
7.4 ขนาดของกองทพ ..................................................................................................... 109
7.5 บทบาทกองทพกบการรกษาความความม#นคงปลอดภยระหวางมการชมนม ............ 110
7.6 สถานการณความปลอดภยโดยท#วไป ....................................................................... 111
7.7 สถานการณความปลอดภยสวนบคคล ...................................................................... 113
7.8 สาเหตของความวตกกงวล ....................................................................................... 114
8 ทางเลอกเพ#อการปรองดอง .......................................................................................... 116
8.1 การเลอกต�งเพ#อแกปญหาความขดแยง...................................................................... 117
8.2 การเล#อนการเลอกต�งเพ#อลดความขดแยง ................................................................. 118
8.3 เวลาท#เหมาะสมตอการเลอกต�ง ................................................................................ 119
8.4 การเลอกต�งท#อสระและยตธรรม .............................................................................. 120
8.5 ผสงเกตการณการเลอกต�งท#เปนกลางเพ#อสงเสรมการเลอกต�งท#อสระและยตธรรม .. 121
8.6 สญชาตของผสงเกตการณการเลอกต�ง ..................................................................... 122
8.7 การแกไขรฐธรรมนญเพ#อแกปญหาความขดแยงทางการเมอง .................................. 123
8.8 จะแกไขรฐธรรมนญแบบไหนอยางไร ..................................................................... 125
8.9 ความรของผมสทธเลอกต�งเร#องความแตกตางระหวางรฐธรรมนญฉบบป 2540 กบป
2550................................................................................................................................ 127
8.10 การนรโทษกรรมใหกบนกการเมองท#มความผด ..................................................... 129
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
8.11 การนรโทษกรรมใหกบคณะรฐประหาร ................................................................. 130
8.12 การดาเนนคดเอาผดกบทหารท#สลายการชมนม....................................................... 131
8.13 การดาเนนคดขอหากอการรายกบกลมเส�อแดง ........................................................ 132
8.14 การดาเนนคดขอหากอการรายกบกลมเส�อเหลอง .................................................... 133
8.15 การคนสถานะทางการเมองใหกบนกการเมองท#ศาลส#งเพกถอนสทธ...................... 134
8.16 การกระจายอานาจเพ#อลดความขดแยงระหวางคนในเมองและคนในชนบท .......... 135
8.17 การกระจายอานาจเพ#อลดความขดแยงระหวางกลมเส�อเหลองและเส�อแดง ............ 136
8.18 การกระจายอานาจเพ#อลดความขดแยงในภาคใต .................................................... 137
8.19 บทบาทของประชาคมระหวางประเทศในการชวยลดความขดแยง ......................... 138
8.20 การยอมรบความชวยเหลอจากตางประเทศ ............................................................ 139
9 การแบงข�วทางการเมองของไทย ................................................................................. 140
9.1 เอกภาพในความหลากหลาย ...................................................................................... 143
9.2 หลกเสยงขางมากกบการประนประนอม ................................................................... 145
9.3 ปฏกรยาตอการปกครองแบบอานาจนยม .................................................................. 146
9.4 ปฏกรยาตอการปกครองโดยกลมชนช�นนา ............................................................... 149
9.5 ความรบรระดบบคคลเก#ยวกบประชาธปไตยไทย ..................................................... 150
9.6 ประเดนทางการเมอง ................................................................................................ 156
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
9.7 เสรภาพในการแสดงความคดเหน ............................................................................. 161
9.8 เสรภาพในการชมนม ................................................................................................ 166
9.9 การเลอกต�ง ............................................................................................................... 172
9.10 การแกไขรฐธรรมนญ ............................................................................................. 174
9.11 การกระจายอานาจการปกครอง ............................................................................... 176
9.12 สรปผลการวเคราะหขอมลเร#องการแบงข�วทางการเมอง ......................................... 177
ภาคผนวก ก -- ตารางการรบส#อ ....................................................................................... 184
ภาคผนวก ข -- ระเบยบวธการสารวจ ............................................................................... 190
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
13
สรปเพ*อผบรหาร อารมณความรสกของคนในชาต
ผลการสารวจจากตวอยางประชากรท�งประเทศช�ใหเหนวาคนไทยไมไดแตกแยกทางการเมองเปนสองข�วส อยางท#ส#อมวลชน นกการเมอง ผสนบสนนกลมเส�อส และประชาชนไทยอกมากมกจะทาใหเขาใจเชนน�น มผตอบแบบสอบถามเพยงรอยละ 12 ท#แสดงตนวาเปนเส�อเหลองหรอเส�อแดงโดยเปดเผย (ในท#น�และตอจากน� จะใชคาวา “เส�อเหลองเตมตว” หรอ “เส�อแดงเตมตว”) โดยท#อกรอยละ 12 ระบวา คอนขางเอนเอยง ไปทางกลมสใดสหน#ง (ในท#น� และตอจากน�จะใชคาวา “เอนเอยงไปทางเส�อเหลอง” หรอ “เอนเอยงไปทางเส�อแดง”) เสยงขางมากของประชากร (รอยละ 76) ระบวาไมสงกดกลมสใด
โดยภาพรวม คนไทยมทศนคตทางลบนอยลงกวาท#แสดงออกในป 2552 ซ# งรอยละ 58 ระบวาประเทศกาลงเดนไปในทศทางท#ไมถกตอง1 แตการสารวจป 2553 ผท#มทศนคตดงกลาวลดลงเหลอรอยละ 54 โดยเกนคร# งเลกนอย (รอยละ 51) เช#อม#นวาสถานการณบานเมองนาจะดข�นในปหนา ขณะท#ความเหนรอยละ 60 จากการสารวจป 2552 เหนวาปญหาใหญท#สดท#ประเทศเผชญอยเวลาน�น คอปญหาเศรษฐกจท#ย #าแย แตสาหรบป 2553 ความเหนอยางเดยวกนลดต#าลงอยางมนยสาคญ คอเหลอเพยงรอยละ 35 เทาน�น ตวเลขน� นาจะเปนภาพสะทอนจากขอเทจจรงท#วา ในป 2552 มผตอบเพยงหน# งในสาม (รอยละ 33) ท#เหนวาสถานะทางเศรษฐกจของตนเองในรอบสองปดข�นหรอไมเปล#ยนแปลง เทยบกบผลสารวจป 2553 ท#มถงรอยละ 59 ประเดนความขดแยงทางการเมองถกเล#อนข�นมาเปนปญหาสาคญท#สดอนดบแรกโดยมจานวนคาตอบรอยละ 42 ซ# งเพ#มข�นจากรอยละ 24 ในป 2552
1 ขอมลน�และอ#นๆ ท#อางถงความคดเหนจากผลสารวจป 2552 นามาจากผลการสารวจความคดเหนของประชาชนท#วประเทศคร� งแรกท#มลนธเอเชยดาเนนการจดทาและพมพเผยแพรภายใตช#อ – การปฏรปรฐธรรมนญและประชาธปไตยของประเทศไทย: การสารวจความคดเหนพลเมองไทยระดบประเทศ (มลนธเอเชย 2552)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
14
ประชาธปไตยในประเทศไทย
ผลสารวจท�งของป 2552 และ 2553 พบวาผตอบแบบสารวจเกอบคร# ง (รอยละ 48 ของป 2552 และรอยละ 49 ของป 2553) อธบายความหมายของประชาธปไตยในแงสทธและเสรภาพ โดยท#อกหน#งในสาม (รอยละ 36 ในป 2552 และรอยละ 34 ในป 2553) อธบายในแงของการเลอกต�ง อยางไรกตาม เม#อเปรยบเทยบกบผลสารวจป 2552 ปน�พลเมองไทยมทศนคตมมมองท#แตกตางกนเก#ยวกบสทธและเสรภาพกลาวคอหน#งในสาม (รอยละ 35) อธบายประชาธปไตยในแงของเสรภาพในการพดหรอแสดงความคดเหน ขณะท#ป 2552 มจานวนเพยงรอยละ 12 ขณะเดยวกนในป 2552 มผตอบแบบสอบถามท#เนนประเดนสทธท#เทาเทยมกน รอยละ 20 และเสรภาพในการแสดงออก รอยละ 16 เปรยบเทยบกบผลสารวจป 2553 ท#มผตอบเชนน�นลดลงเหลอเพยงรอยละ 3 และรอยละ 11 ตามลาดบ ผลสารวจป 2553 ช� ใหเหนอกคร� งวาเสยงขางมากอยางทวมทน (รอยละ 93) ยงเหนวาประชาธปไตยคอรปแบบของรฐบาลท#ดท#สด อยางไรกตาม นาสงเกตวาจานวนพลเมองท#ระบวาเหนดวย มากท+สด วาประชาธปไตยคอระบอบการปกครองท#ดท#สด ลดลงจากมากกวาสองในสาม (รอยละ 69) ในป 2552 เหลอต#ากวาคร# ง (รอยละ 47) ในป 2553 แตถงอยางไร คนไทยเกอบเจดในสบคนกยงคงพอใจกบประชาธปไตยแบบท#กาลงเปนอยในประเทศไทย และความคดเหนของผตอบแบบสอบถามระหวางป 2552 และ 2553 ในประเดนความเปนประชาธปไตยของไทยยงคงไมเปล#ยนแปลง โดยท#จานวนต#ากวาสองในสามเลกนอย (รอยละ 64) ของผตอบในป 2553 ลงความเหนวาประเทศไทยมความเปนประชาธปไตย มาก หรอ คอนขางมาก
ไมพบการเปล#ยนแปลงเชนกนสาหรบเสยงสวนใหญของประเทศ (รอยละ 97) ท#เหนวา ถงแมคนไทยจะมความแตกตางกน แตกรวมตวกนไดเพราะมคานยมความเช#อหลายประการเชนเดยวกน จานวนผเตมใจจะประนประนอมกบเสยงขางนอย (รอยละ 54) กไมเปล#ยนแปลงอยางมนยสาคญ แตท#เพ#มสงข�นอยางมนยสาคญคอจานวนผไมยอมรบผนาท#เขมแขงซ# งไมไดมาจากการเลอกต�งในกรณท#ประชาธปไตยดจะไมไดผลในการแกปญหา โดยเพ#มข�นจากรอยละ 68 เปนรอยละ 76 ในป 2553
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
15
คานยมแบบประชาธปไตย
ผลสารวจตอประเดนความอดทนทางการเมองจากป 2552 ถง 2553 ยงคงไมเปล#ยนแปลง ผตอบคาถามเสยงขางมาก (รอยละ 79) ยงคงมระดบความอดทนสงเชนเดม คนไทยสวนใหญไมยอมใหความแตกตางทางการเมองไมวาการสงกดพรรคหรอสงกดกลมสท#ตนไมเหนดวยมาเปนปจจยทาลายมตรภาพระหวางกน มเพยงเสยงขางนอยจานวนรอยละ 6 ท#ระบวาจะเลกคบเพ#อนดวยสาเหตท#เขาขางพรรคการเมองท#ตนไมชอบ และอกเพยงรอยละ 7 ท#จะตดสมพนธกบเพ#อนดวยเหตผลของการเขารวมกลมเส�อสท#ตนไมเหนดวย
ผตอบแบบสารวจท#เช#อวาประชาชนในเขตท#ตนพกอาศยอย มอสระท#จะแสดงความคดเหนทางการเมองไดอยางเสร มจานวนเพ#มข�นอยางมนยสาคญ จากรอยละ 80 ในป 2552 เพ#มเปนรอยละ 91 ในป 2553 ขณะเดยวกน ตอประเดนเร#องการควบคมตรวจสอบส#อ กลบมความเหนแตกตางกนเปนสองฝาย ผตอบรอยละ 48 ระบวาการปลอยใหทกคนไดออกความเหนอยางอสระสาคญกวา ในขณะท#อกรอยละ 46 ระบวาการควบคมตรวจสอบส#อบางคร� งกจาเปน เพ#อชวยสงเสรมความสงบและเสถยรภาพในสงคม เม#อใหระบวาโดยประสบการณตรงเก#ยวกบส#อท#เคยใชในรอบปท#ผานมา มหรอไมวาถกตรวจสอบควบคม ไมวาจะเปนส#อหนงสอพมพ นตยสาร สถานวทย รายการโทรทศน หรอแมแตเวบไซตท#เคยใช ปรากฏวาคาตอบจากพลเมองแตกออกเปนสองฝายเทากน (รอยละ 46) ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ (รอยละ 59%) ท�งจากเขตเมองและเขตชนบทเช#อวารฐบาลดท#สดคอรฐบาลท#มตวแทนหลากหลายจากทกภาคสวนของสงคมมากกวารฐบาลของผนาท#มเฉพาะผท#มการศกษาดท#สด อยางไรกตามเสยงขางมากอยางมนยสาคญ (รอยละ 75) เช#อวาผท#ม#งค#งและมการศกษาสง มภาระหนาท#ตองปกปองดแลและช�นาผดอยโอกาสและขาดการศกษา
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
16
กระบวนการทางการเมอง
ความสนใจทางการเมองของคนไทยลดลงจากรอยละ 71 ในป 2552 เหลอรอยละ 66 ในป 2553 แตกยงนบวาสงกวาประชาชนในประเทศใกลเคยงในภมภาคอยางมนยสาคญ ไมวาจะเปนอนโดนเซย (รอยละ 28 ในป 2546) กมพชา (รอยละ 55 ในป 2546) และมองโกเลย (รอยละ 46 ในป 2552) อยางไรกตาม ผตอบแบบสารวจท#มอายอยในเกณฑผมสทธเลอกต�งเพยงรอยละ 6 ท#ระบวาเคยเขารวมประชมทางการเมองในรอบสองปท#ผานมา ในเวลาเดยวกน ผตอบแบบสารวจท#เช#ออยางหนกแนนหรอคอนขางเช#อวารฐบาลไมสนใจความคดเหนของประชาชนมากนก มจานวนเพ#มข�นเลกนอย จากรอยละ 55 ในป 2552 เปนรอยละ 58 ในป 2553 แตถงแมวาจานวนผมความรสกแปลกแยกทางการเมองจะเพ#มข�น จานวนอกหน#งในส# (รอยละ 25) ของผตอบแบบสารวจในป 2553 ยงเช#อวาความคดเหนของพวกเขามอทธพลมากหรอมอทธพลบางตอการตดสนใจของรฐบาล โดยเพ#มข�นจากรอยละ 18 จากการสารวจป 2552
สถาบนในระบอบประชาธปไตย
ศาลยตธรรมยงคงเปนเพยงสถาบนเดยวท#ไดรบคะแนนความซ#อตรง สงถงสงมาก มากกวารอยละ 50 เชนเดยวกบผลสารวจป 2552 อยางไรกตาม คะแนนในปน�ลดลง จากรอยละ 64 ในป 2552 เหลอรอยละ 59 ในป 2553 (ลดลงรอยละ 5) สาหรบสถาบนตารวจ ระดบความนาเช#อถอยงคงต#าเชนเดมไมเปล#ยนแปลงท#รอยละ 17 ตอเน#องท�งสองป ในป 2553 รฐบาลไดต�งคณะกรรมการอสระตรวจสอบและคนหาความจรงเพ#อการปรองดองแหงชาต (คอป.) เพ#อสอบสวนหาขอเทจจรงจากเหตการณความรนแรงท#เกดข�นในรอบสองปท#ผานมา และใหขอเสนอแนะตอรฐบาลเก#ยวกบแนวทางการสงเสรมการปรองดองสมานฉนททางการเมองของประเทศ ปรากฏวาจานวนของผตอบแบบสอบถามท#ใหคะแนนความซ#อตรง สง แกคณะกรรมการน� มเพยงรอยละ 28 แตเสยงขางมากท#เหลอ (รอยละ 58) แสดงความวตกใน
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
17
ความซ#อตรงของคณะกรรมการ โดยท#อกรอยละ 14 ไมสามารถใหความเหนได และรอยละ 61 ใหระดบความไววางใจคณะกรรมการชดน� มาก หรอใหความไววางใจ บาง
ในประเดนความเปนกลางและไมมอคต ศาลยตธรรมยงคงเปนสถาบนเดยวเชนกนท#ประชาชนเกนกวารอยละ 50 ใหคะแนนในแงบวกมากท#สด โดยรอยละ 63 เหนวาโดยท#วไป ศาลเปนสถาบนท#เปนกลางและไมมอคต กองทพไดคะแนนมาเปนอนดบสองตอจากศาลอกเชนเดม แมวาเสยงขางมาก (รอยละ 56) เช#อวากองทพมความลาเอยง เปนบางคร/ง หรอ บอยคร/ง สถาบนตารวจไดคะแนนต#าสดในการจดลาดบความเปนกลางของหนวยงาน โดยผตอบแบบสอบถามถงรอยละ 81 เช#อวาตารวจมความลาเอยงเปนบางคร� งหรอสม#าเสมอ
การเมองระหวางข4วส
ดงท#ไดกลาวมาแลว มผตอบแบบสารวจนอยกวาหน# งในส# (รอยละ 24) ท#สงกดกลมเส�อส โดยแยกเปน เส�อเหลองรอยละ 10 และเส�อแดง รอยละ 14 เม#อถามถงจดประสงคหลกของขบวนการกลมคนเส�อเหลอง ไมพบความเขาใจท#เปนเอกฉนทจากประชาชนท#วไป รอยละ 22 ระบวาไมทราบวตถประสงคหลกของกลมคนเส�อเหลอง ขณะท#จานวนท#เหลอเขาใจตางกนออกไป บางกเขาใจวาเพ#อตอตานอดตนายกฯ ทกษณ ชนวตร (รอยละ 21) บางวามแรงจงใจท#จะหาผลประโยชนทางการเมองสวนตวใหกบบางคน (รอยละ 14) บางกมองไปท#การตอสเพ#อใหไดมาซ# งประชาธปไตย (รอยละ 11) หรอเพ#อจดต�งรฐบาลใหม (รอยละ 8) ความเหนเก#ยวกบจดประสงคหลกของกลมคนเส�อแดงกไมชดเจนเชนเดยวกน ผตอบแบบสอบถามมความเขาใจตางกนไปหลายประการ เชน เพ#อพยายามสนบสนนใหมการต�งรฐบาลใหม (รอยละ 26) เพ#อปกปองอดตนายกฯ ทกษณ (รอยละ 19) หรอเพ#อสงเสรมประชาธปไตย (รอยละ 15) กลมท#ระบวาไมทราบจดประสงคหลกของคนเส�อแดงมอยรอยละ 14
ตอคาถามท#วาในการเลอกต�งคราวหนาจะพจารณาเลอกผสมครท#สงกดกลมสใดสหน# งหรอไม มเพยงรอยละ 4 ท#จะพจารณาเลอกผสมครจากการสงกดกลมเส�อส ผตอบเสยงขางมากอยางม
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
18
นยสาคญ (รอยละ 88) ตอบวาจะพจารณาเลอกผสมครท#สงกดพรรคการเมองมากกวา โดยรอยละ 8 ยงตดสนใจไมได
มผตอบแบบสอบถามสวนนอยเพยงรอยละ 2 เทาน�นท#ระบวาเคยมสวนรวมในการชมนมทางการเมองในรอบสองปท#ผานมา เม#อถามความเหนเก#ยวกบการชมนมหลายคร� งท#เกดข�นในรอบส#ปท#ผานมา ผตอบเสยงขางมากสองในสาม (รอยละ 66) สะทอนวาควรส#งหามไมใหมการจดชมนมประทวงขนาดใหญ มกลมตวอยางยอยเพยงกลมเดยวคอคนเส�อแดง ท#เสยงสวนใหญ (รอยละ 54) เหนวาควรยอมใหมการชมนมประทวงขนาดใหญได ในประเดนการใชกาลงสลายการชมนมเม#อเดอนพฤษภาคม 2553 มเสยงเกนคร# ง (รอยละ 58) เช#อวาการใชกาลงเปนส#งท#ไมถกตอง โดยหน# งในสาม (รอยละ 33) สนบสนนการใชกาลง และรอยละ 10 ระบวาไมทราบ เม#อใหประเมนวาฝายไหนควรรบผดชอบตอการเสยชวตท#เกดข�นระหวางการชมนม ไมพบคาตอบท#เปนฉนทามต กวาหน# งในสาม (รอยละ 37) โทษฝายรฐบาล สวนอกรอยละ 40 โทษฝายผชมนม และรอยละ 4 โทษท�งสองฝาย อยางไรกตาม มประชากรจานวนท#ถอไดวามนยสาคญ (รอยละ 19) ท#ไมขอใหความเหนในประเดนน� เสยงขางมากอยางเดนชด (รอยละ 82) เช#อวายงจะมความรนแรงท#เปนผลมาจากความขดแยงทางการเมองเกดข�นอกในปหนา (2554)
ความขดแยงและความม*นคงทางการเมอง
เสยงขางมากของผตอบแบบสอบถาม (รอยละ 52) มความเขาใจวาการแบงฝายหรอแยกข�วในสงคมปจจบนมพ�นฐานมาจากอดมการณและแนวคดทางการเมองท#ตรงขามกน ความเหนเพยงรอยละ 18 ในระดบประเทศพดถงสาเหตพ�นฐานของการแบงฝายวามาจากปญหาทางเศรษฐกจ และจานวนนอยกวาน�น (รอยละ 9) คดวามาจากความขดแยงระหวางเมองกบชนบท ผตอบรอยละ 67 แสดงความวตกเก#ยวกบการใชสองมาตรฐาน
ผลสารวจป 2553 เสยงขางมาก (รอยละ 63) ยงคงเหนวากองทพเปนสถาบนสาคญตอการปกปองและชวยใหเกดเสถยรภาพในประเทศ เกอบสองในสาม (รอยละ 64) ยงคงเช#อวา
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
19
กองทพไทยมขนาดพอเหมาะดแลว แมวาความเหนน�จะลดลงเลกนอยจากเดมรอยละ 69 ในป 2552 ความเหนสวนใหญเกนคร# งเลกนอย (รอยละ 52) เช#อเชนกนวากองทพควรมบทบาทสาคญอนดบแรกในการควบคมความม#นคงระหวางการชมนม โดยท#หน#งในสาม (รอยละ 38) เหนวาควรเปนหนาท#ของตารวจ นอยกวาหน#งในส#ของผตอบแบบสารวจระบวารสกกลวเม#อตองมปฏสมพนธกบตารวจ (รอยละ 24) หรอกบทหาร (รอยละ 23) ขณะท#เสยงขางมากของผตอบแบบสารวจ (รอยละ 59) รสกกลวมาก (รอยละ 20) หรอ คอนขางกลว (รอยละ 39) ท#จะวพากษวจารณกลมเส�อแดง จานวนใกลเคยงกน (รอยละ 58) แสดงความเกรงกลวในการวพากษวจารณท�งกลมเส�อเหลองและรฐบาล
ทางเลอกเพ*อการปรองดอง
เสยงขางมากอยางมนยสาคญ (รอยละ 79) เช#อวากระบวนการปรองดองควรเร#มดาเนนการเพ#อลดความขดแยงกอนจะจดใหมการเลอกต�ง เม#อไดรบคาถามวาควรมการแกไขรฐธรรมนญและปฏรปการเลอกต�งกอนมการเลอกต�งหรอไม ผตอบแบบสารวจมความเหนไมตรงกน หน# งในส# (รอยละ 26) ตองการใหมการเลอกต�งโดยเรวท#สดเทาท#จะทาได ขณะท#รอยละ 29 ตองการใหรอจนกวาการปฏรปจะผานไปกอน และอกรอยละ 40 อยากใหรอจนกวารฐบาลอยจนครบวาระตามรฐธรรมนญ
ความเหนขางมากเกนคร# งเลกนอย (รอยละ 52) เหนวาการเลอกต�งจะอสระและยตธรรม ขณะท#รอยละ 39 ไมเหนดวย และรอยละ 9 ตอบวาไมทราบ ในประเดนเก#ยวกบผ สงเกตการณการเลอกต�ง เสยงสวนใหญอยางเดนชด (รอยละ 69) มความเช#อม#น เพ+มข/นอยางมาก (15%) หรอ เพ+มข/นเลกนอย (54%) วาการเลอกต�งจะบรสทธq ยตธรรมถามผสงเกตการณการเลอกต�ง ไมวาจะมาจากตางประเทศหรอเปนคนไทยท#ไมฝกใฝฝายใด มารวมเฝาดการเลอกต�งอยดวย และจานวนกวาคร# ง (รอยละ 55) ระบวาอยากใหผสงเกตการณเปนคนไทยมากกวาตางชาต โดยท#หน#งในสาม (รอยละ 37) ยอมรบไดไมวาผสงเกตการณจะเปนคนตางชาตหรอคนไทย
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
20
ประเดนการแกไขรฐธรรมนญ ผตอบคร# งหน#ง (รอยละ 51) ไมคดวาการแกไขรฐธรรมนญจะชวยแกปญหาความขดแยงทางการเมองท#กาลงดาเนนอยได และย#งมความเหนแตกตางกนชดเจนย#งข�นตอคาถามท#วา ควรแกไขรฐธรรมนญอยางไร จานวนเกนหน# งในส#เลกนอย (รอยละ 27) ตองการใหใชรฐธรรมนญฉบบปจจบนตอไปโดยไมตองแกไข ขณะท#รอยละ 14 อยากใหนารฐธรรมนญฉบบป 2540 กลบมาใชใหม แตท#มนยสาคญย#งกวา คอจานวนผตอบแบบสารวจถงรอยละ 40 ไมรวาควรทาอยางไร โดยท#รอยละ 23 ระบวาไมทราบความแตกตางระหวางรฐธรรมนญท�งสองฉบบ สวนอกรอยละ 17 ไมตองการออกความเหนหรอไมทราบ
เม#อเปรยบเทยบผลสารวจป 2552 กบ ป 2553 พบจานวนรอยละของผตอบแบบสอบถามท#ลดลงจากรอยละ 69 เหลอรอยละ 62 ตอคาตอบท#เหนวาไมสมควรนรโทษกรรมใหกบนกการเมองท#ถกศาลพพากษาวามความผด เชนเดยวกบจานวนผตอบท#ไมเตมใจจะนรโทษกรรมใหกบคณะรฐประหารเม#อป 2549 ซ# งลดจากรอยละ 57 เปนรอยละ 51 อยางไรกตาม ประชากรกลมตวอยางสวนใหญดจะมทศนคตผอนปรนใหกบการฟองรองดาเนนคดกบทหารท#ปราบปรามผชมนมในป 2553 โดยรอยละ 52 เหนวาไมควรฟองดาเนนคดกบเจาหนาท#ทหาร มเพยงหน# งในสาม (รอยละ 37%) ท#ระบวาควรเอาผด และรอยละ 11 ไมแนใจ ผตอบแบบสอบถามท#วประเทศมความเหนไมตรงกนในประเดนการดาเนนคดดวยขอหากอการรายกบกลมเส�อแดง โดยรอยละ 48 เหนวาควรยตขอกลาวหา และรอยละ 44 ใหคงขอกลาวหาตามเดม อยางไรกตามผตอบแบบสารวจมทศนคตท#ดจะผอนปรนมากกวาเลกนอยกบกลมคนเส�อเหลอง โดยรอยละ 50 เหนวาควรยกเลกขอกลาวหา ประเดนควรคนสถานภาพทางการเมองใหกบนกการเมองท#ถกศาลตดสทธหรอไม เพ#อประโยชนของการปรองดองทางการเมอง กลมตวอยางผตอบการสารวจท#เหนวาไมสมควรคนใหมจานวนมากกวาเลกนอย (รอยละ 50 ตอรอยละ 41)
เสยงขางมากอยางชดเจนรอยละ 61% เช#อวาการกระจายอานาจจะชวยทาใหท�งการบรหารปกครองประเทศดข�นและลดความตงเครยด แมวาความเหนน� จะลดลงจากรอยละ 69 ในป 2552 เสยงขางมากท#ชดเจนเชนกน (รอยละ 62) เช#อวาการกระจายอานาจอาจจะชวยลดความขดแยงระหวางกลมเส�อเหลองกบเส�อแดงได ขณะเดยวกน จานวนผตอบแบบสารวจท#เหนวา
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
21
การกระจายอานาจอาจชวยแกปญหาความขดแยงท#มมายาวนานในสามจงหวดชายแดนภาคใต เพ#มข�นอยางมนยสาคญระหวางผลสารวจป 2552 กบป 2553 (จากรอยละ 48 เปนรอยละ 58)
ความเหนขางมาก (รอยละ 55) เหนวาการยอมรบความชวยเหลอจากประชาคมระหวางประเทศนาจะ (รอยละ 19) หรออาจจะ (รอยละ 36) ชวยแกไขปญหาการเมองไทยท#ถงทางตนได เสยงสวนใหญ (รอยละ 56) ระบดวยวาถาประชาคมระหวางประเทศเสนอใหความชวยเหลอในเร#องน� รฐบาลควรยอมรบขอเสนอ
การแบงข4วทางการเมองของไทย
นอกจากผลการสารวจจะพบขอมลทางสถตท#มากพอตอการสนบสนนขอถกเถยง ท#วามความแตกแยกทางการเมองอยางมนยสาคญระหวางกลมเส�อเหลองและเส�อแดง ขอมลยงช� ใหเหนอกดวยวาภายในแตละกลมเองกมความคดเหนท#หลากหลายอยางมาก หรอมการแบงฝกแบงฝายกนภายในกลมเคล#อนไหวทางการเมองท�งสองกลม
ขอมลไมไดสนบสนนความเหนท#วาสงคมไทยแตกแยกเปนสองข�วส จากการวเคราะหคาถามสาคญ 49 คาถามในการสารวจคร� งน� กลบไดผลสรปวาอนท#จรง (ก) มความเหนจากท�งสองกลมสท#สนบสนนเสยงขางมากของประชากร (23 ประเดน) (ข) ขณะท#ความเหนของกลมหน#งสนบสนนมตของเสยงขางมาก อกกลมหน#งกลบมความเหนคานอยางสดโตง (เส�อเหลองสนบสนนมตเสยงขางมาก 16 ประเดน เส�อแดงสนบสนน 5 ประเดน) และ (ค) ขณะท#คนสวนใหญท#ไมสงกดกลมส (รอยละ 76 ของประชากรท#มสทธเลอกต�ง) ไมมความเหนท#เปนเอกฉนท ฝายเส�อแดง (รอยละ 14) และเส�อเหลอง (รอยละ 10) มความเหนตรงขามกนอยางส�นเชง (5 ประเดน)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
22
บทนา
ผลการสารวจความคดเหนพลเมองไทยผมสทธเลอกต/งท+วประเทศ ประจาป 2553 ฉบบน� เปนผลงานคร� งท#สองของการสารวจความคดเหนระดบประเทศของมลนธเอเชย (มลนธฯ) การสารวจคร� งแรกท# จดทา ข� นในป 2552 น� น เนนประเดนการปฏรปรฐธรรมนญและประชาธปไตยของประเทศไทย สาหรบการทาสารวจในป 2553 น� ไดกาหนดเปาหมายเพ#อวดอารมณความรสกนกคดของประชากรในกลมอายตางๆ ของผมสทธเลอกต�งท#เปล#ยนแปลงไปจาก ป 2552 มาจนถงเหตการณความรนแรงทางการเมองเม#อตนป 2553
การสารวจความคดเหนของป 2553 คร� งน� มงนาประเดนเก#ยวกบประชาธปไตยและระบบบรหารปกครองท#หลากหลายมาสอบถาม และเปดโอกาสใหผตอบแบบสอบถามใหความเหนถงระดบการแตกแยกแบงข�วทางการเมองของประเทศท#กาลงดาเนนอยในเวลาน� นบต�งแตมการเคล#อนไหวของกลมเส� อส ระหวางเส� อเหลอง เส� อแดง เปนตนมา ท� งนกการเมอง นกวเคราะหการเมอง ส#อมวลชน รวมท�งผวพากษวจารณและนกสงเกตการณทางการเมองตางลงความเหนวาประเทศไทยถกแบงแยกออกเปนสองฝายตรงขามกน วธการหน#งท#ใชวดปรมาณระดบความแตกแยกแบงข�วคร� งน� ใหได กคอการคานวณจากจานวนกลมตวอยางท#ถอขางแตละฝายระหวางกลมเส� อเหลองและเส�อแดงเทยบกบจานวนของผตอบแบบสอบถามท�งหมด จะเหนไดวาในรายงานผลสารวจในบทท# 1 ผท#แสดงตนวาสนบสนนกลมเส�อสกลมใดกลมหน# ง อยางเตมตว มจานวนเพยงรอยละ 12 ของจานวนผตอบท�งหมด (เส�อเหลองรอยละ 5.1 และเส�อแดงรอยละ 6.6) สวนอกรอยละ 13 แสดงตนเพยง คอนขางเอนเอยง ไปทางกลมสใดสหน# ง (เส�อเหลองรอยละ 5.2 เส�อแดงรอยละ 7) เม#อรวมท�งสองกลมท#สนบสนนอยาง เตมตว กบกลมท# คอนขางเอนเอยง เขาดวยกน จานวนรวมของผท#แยกกนเขารวมขบวนการกลมแบงสมอยเพยงหน# งในส# (รอยละ 25) ของจานวนจากฐานขอมลของผตอบแบบสารวจท�งหมด ผลการสารวจคร� งน� ช� ใหเหนวาความเหนท#ยนยนวาประชากรไทยมการแตกแยกแบงฝายกนอยางมากมายน�นนาจะเปนการคาดคะเนท#เกนความเปนจรง
แบบสอบถามในการสารวจคร� งน� มคาถามอยท �งส�น 111 ขอ ครอบคลมหวขอตางๆ เชน ความเปนประชาธปไตยของประเทศไทย กระบวนการทางการเมอง การเมองระหวาง “ข�วส” ความ
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
23
ขดแยงและความม#นคง และทางเลอกเพ#อความสมานฉนท เปนตน คาถามท#พองกบแบบสอบถามในป 2552 มอยเกนคร# งเลกนอย เพ#อใหสามารถนาคาตอบท#ไดมาประเมนผลเปรยบเทยบกนวาคนไทยไดรบผลกระทบอยางไรจากเหตการณความวนวายทางการเมองในป 2553 ประชาชนมความรสกในแงรายเพ#มข�นหรอลดลงในทศทางของประเทศท#กาลงดาเนนไปในปจจบน ประชาธปไตยสาคญอยางไรสาหรบประเทศไทยและมความหมายตอประชาชนท#วไปในทางปฏบตเพยงใด ในทามกลางวกฤตทางการเมอง คานยมทางประชาธปไตยบางอยางถกมองวาสาคญนอยลงกวาคานยมอ#นหรอไมเพยงใด
คาถามท#เพ#มลงไปในการสารวจป 2553 น�น กเพ#อท#เขาใจใหมากข�นวาคนไทยมความคดเหนอยางไรตอความขดแยงท#ดาเนนอย และพยายามอยางไรท#จะลดความตงเครยดท#เปนสาเหตนาไปสเหตการณรนแรงในป 2553 ประชาชนคดวาอะไรคอตนเหตรากเหงาของความแตกแยกในสงคมไทยทกวนน� เสรภาพในการแสดงความคดเหนไดรบผลกระทบหรอไม ประชาชนรสกวาการควบคมตรวจสอบส#อโดยรฐบาลเปนการละเมดสทธในการเขาถงขอมลขาวสารหรอไม และการควบคมตรวจสอบส#อแคไหนอยางไรประชาชนพอจะยอมรบได มลทางตางๆ อยางไรท#จะทาใหเกดการปรองดองสมานฉนท การสารวจไดสอบถามถงแนวทางการแกปญหาท#ประชาชนเช#อวาจะไดผลสาหรบประเทศไทย โดยสอบถามวารฐธรรมนญฉบบป 2550 น�ควรไดรบการแกไขหรอไม ใครควรมหนาท#ตองรบผดชอบในเหตการณความรนแรงเม#อเดอนพฤษภาคม 2553 และผลท#ตามมา และเม#อใดควรจะจดการเลอกต�งท#วไปข�น
การสารวจความคดเหนคร� งน�ทาโดยวธสมภาษณตวตอตว (face-to-face interview) เพ#อใหไดผลสารวจท#เท#ยงตรงมากข� นจากประชากรกลมตวอยางท#อายถงเกณฑมสทธเลอกต� ง โดยท#วไปการทาสารวจความคดเหนในประเทศไทยจะทาโดยการสมภาษณผานทางโทรศพท แตการสมภาษณแบบน�จะไมไดขอมลท#เปนตวแทนของกลมตวอยางท#แทจรงเพราะมขอจากดในการเลอกกลมตวอยางจากผตอบทางบาน ซ# งจะไดเฉพาะบานท#มโทรศพทประจาอยเทาน�น จากตวเลขรายงานขอมลทางเศรษฐกจขององคการสหประชาชาตระบวา มประชากรไทยเพยงรอยละ 10.37 เทาน�นท#มโทรศพทแบบใชสายประจาบาน ผลกคอการสารวจความเหนโดยการสมภาษณผานสายโทรศพทจะไมสามารถไดผลลพธท#เช#อถอได เน#องจากไมไดเปนขอมลช�วด
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
24
จากอกเกอบรอยละ 90 ของประชากรท#เหลอ ดงน�นทางมลนธฯ และบรษทเอมไอแอดไวซอร# (MI Advisory) ซ# งมลนธฯ เลอกสรรใหเปนผดาเนนการสารวจ เน#องจากเปนบรษทท#เช#ยวชาญทางการตลาดและการทาสารวจความคดเหน จงเลอกใชวธการสมภาษณแบบตวตอตวในการทาสารวจคร� งน� ซ# งดาเนนการระหวางวนท# 17 กนยายน จนถงวนท# 23 ตลาคม 2553
มการสมภาษณกลมตวอยางท#เปนตวแทนประชากรเปาหมายจานวนท�งส�น 1,600 คน ซ# งคดเลอกจาก 30 จงหวด อยางไรกตาม ในการวเคราะหผลสารวจคร� งน� เพ#อนาไปเปรยบเทยบกบผลสารวจเม#อป 2552 ท#ปรากฏในหนงสอฉบบน� จะมาจากคาตอบของกลมตวอยางเพยง 1,500 คน จาก 27 จงหวด (ไมนบรวมผตอบแบบสอบถามจานวน 100 คนจากสามจงหวดชายแดนใต ยะลา นราธวาส และปตตาน) เน#องจากในการสารวจความคดเหนเม#อป 2552 เก#ยวกบการปฏรปทางการเมองเพ#อความสมานฉนท ประชากรในสามจงหวดชายแดนใตไมไดรวมอยในการสารวจดวย เพราะในเวลาน�นยงขาดผทาสารวจในทองถ#นท#มคณสมบตเหมาะสมท#จะลงปฏบตงานในพ�นท#ซ# งจาเปนตองพดภาษาถ#นได ดวยเหตน� มลนธฯ จงไดชวยฝกผทาสารวจท#คดเลอกมาจากพ�นท#ภาคใตตอนลางจานวน 25 คน ใหทาหนาท#สารวจในเขตสามจงหวดชายแดนใตในประเดน ประชาธปไตยและความขดแยงในภาคใต และผทาสารวจคณะเดยวกนน� เองท#ไดรวมทาการสารวจความคดเหนในจงหวดชายแดนใต ในการสารวจคร� งน�ดวย
แมวาในการทาสารวจระดบชาตจะกาหนดใหมคาความคลาดเคล#อนไดถงรอยละ 3 ผอานควรตระหนกดวยวาอตราความคลาดเคล#อนรอยละ 3 น� ใชไดกบการวดผลท#ไดจากกลมตวอยางท�งหมด อตราความคลาดเคล#อนของผลสารวจท#ไดจากกลมตวอยางยอยท#แยกออกมาจากกลมใหญในระดบประเทศยอมจะสงกวารอยละ 3 ตวอยางเชน ผลจากคาตอบจากกลมเส�อสท�งเหลองและแดงเปนตน ท�งน� เน#องจากผลลพธท#ไดเหลาน�นจะมาจากกลมตวอยางท#มขนาดเลกลง ฉะน�นจะมการระบในเชงอรรถในหลายๆ แหงในหนงสอน� ท#ระบวา อตราความคลาดเคล#อนสาหรบคาตอบจากกลมเส�อแดงอยท#รอยละ 7 กลมเส�อเหลองอยท#รอยละ 10 สาหรบรายละเอยดวธการท#ใชในการสารวจจะพบไดในภาคผนวก ข ทายเลม
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
25
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
26
บทท* 1
1 อารมณความรสกของคนในชาต
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
27
1.1 การแบงข4วสเส4อเหลอง/เส4อแดง
ในขณะน�การเมองไทยมความซบซอนและคงเปนไปไมไดท"จะแสดงความคดเหนของทกกลม
จากหาตวเลอก(การสงกดส) แตถาคณตองเลอก คณคดวาตวเลอกใดท"สามารถอธบายได
ใกลเคยงกบความคดเหนของคณมากท"สด (Q39)
ในชวงสามปท#ผานมา อารมณความรสกของคนไทยมกถกประเมนจากการนาเสนอของส#อมวลชนท�งในประเทศและตางประเทศ นกวจารณและผรอบรทางการเมอง นกการเมอง และนกรณรงคของกลมเส�อสตางๆ ภายในบรบทของการตอสทางการเมองระหวางกลมคนเส�อเหลอง (พนธมตรประชาชนเพ#อประชาธปไตย หรอ พธม.) และกลมคนเส�อแดง (แนวรวมประชาธปไตยตอตานเผดจการแหงชาต หรอ นปช.) หรอพดใหเขาใจงายข�น วาเปนการตอสทางการเมองระหวางกลมท#ตอตานกบกลมผสนบสนนอดตนายกรฐมนตร พนตารวจโททกษณ ชนวตร ผลจากการสารวจความคดเหนพลเมองไทยระดบประเทศท#มลนธเอเชยจดทาเม#อป 2552 ผตอบแบบสอบถามช� ใหเหนวาประเทศไมไดมการแบงแยกทางการเมองรนแรงอยางท#บางคนเขาใจ ท�งกลมเส�อเหลองและเส�อแดงเปนเพยงกลมการเมองเสยงขางนอย ท#มสมาชกไมเกน รอยละ30 ของประชากรท�งประเทศ (กลมละรอยละ 15) ขณะท#อกรอยละ70 ไมไดเขารวมดวยไมวาสไหน
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
28
ในการสารวจป 2553 ผตอบแบบสารวจไดรบคาถามตรงไปตรงมาเร#องการสงกดกลมส คาตอบท#ไดยงสอดคลองกบผลสารวจเม#อป 2552 โดยมผตอบแบบสอบถามท#แสดงตนเปนกลมคนเส�อเหลองเตมตวเพยงรอยละ 5.1 และเปนเส�อแดงเตมตวรอยละ 6.6 กลมตวอยางจานวนอกเลกนอยท#ระบวา “คอนขางเอนเอยง” ไปทางกลมเส�อสใดสหน# ง (รอยละ5.2 ไปทางกลมเส�อเหลอง และ รอยละ7 ไปทางกลมเส�อแดง) ท#เหลอเปนจานวนเสยงขางมากอยางชดเจนถง รอยละ72.6 ท#ไมประสงคจะเขารวมกลมเส�อสอะไรท�งส�น2 โดยม รอยละ3.5 ท#ไมทราบและขอไมตอบ
ในภาพรวมท�งประเทศ ประชากร3เสยงสวนใหญ (รอยละ73) แสดงตนอยางชดเจนวาไมสงกดกลมสใดหรอขอเปนกลาง เม#อคดเปนจานวนรอยละของประชากรตามแตละภมภาค ภาคกลางมประชากรท#ไมสงกดกลมสมากท#สด (รอยละ80) ขณะท#ภาคใต (รอยละ67) และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (รอยละ69) มประชากรไมสงกดสนอยท#สดตามลาดบ
2 ผตอบแบบสอบถามจะถกขอรองใหเลอกจากกระดาษคาตอบหาขอ ซ#งประกอบดวย “กลมเส�อเหลอง” “คอนขางเอนเอยงไปทางกลมเส�อเหลอง” “กลมเส�อแดง” “คอนขางเอนเอยงไปทางกลมเส�อแดง” และ “ไมองกบกลมสใด/เปนกลาง” 3 เม#อเอยถงคาวา “ประชากร” “ผลงคะแนนเสยงเลอกต�ง” หรอ “พลเมอง” ในรายงานผลสารวจน� หมายความโดยเฉพาะถงผตอบแบบสารวจท#อายถงเกณฑมสทธลงคะแนนเสยงเลอกต�ง (18 ปข�นไป) ดงน�น ผเขารวมกลมเส�อสท#อายยงไมถง 18 ป จะไมถกนบรวมอยในฐานคะแนนของการสารวจน�
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
29
ไมมกลมสใดท#มสมาชกเกนกวาหน#งในส#ของจานวนประชากรในแตละภมภาค ถงแมประชากรท#ภาคใตเกอบหน#งในส# (รอยละ24) จะแสดงตนเปนคนเส�อเหลองกตาม ไมมภาคไหนท#จานวนผเขารวมกลมเส�อส (รวมเหลองและแดงดวยกนแลว) มจานวนใกลเคยงกบหน# งในสามของประชากรท�งหมด ท#เกนกวาหน#งในส#เลกนอยคอภาคใต (รอยละ27) ภาคเหนอ (รอยละ27) และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (รอยละ26) ท�งน� พบวาภาคกลางมจานวนประชากรท#เขารวมกลมเส�อสนอยท#สด (รอยละ18) ตามตดมาดวยเขตกรงเทพฯ และปรมณฑล4 (รอยละ22) ภาคเหนอมจานวนประชากรท#เปนกลมคนเส�อแดงมากท#สด (รอยละ20) ตามมาดวยภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (รอยละ18) กรงเทพฯ และปรมณฑล (รอยละ12) ภาคกลาง (รอยละ8) และภาคใต (รอยละ3) ภาคใตมจานวนประชากรท#เปนเส�อเหลองมากท#สด (รอยละ24) ตามมาดวยกรงเทพฯ และปรมณฑล (รอยละ11) ภาคกลาง (รอยละ9) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (รอยละ8) และภาคเหนอ (รอยละ7)5
4 ตามวตถประสงคของการสารวจคร� งน� คาวา “กรงเทพฯ และปรมณฑล” หมายถงเขตกรงเทพมหานครและเขตจงหวดใกลเคยง ไดแกนนทบร ปทมธาน และสมทรปราการ 5 คาความคลาดเคล#อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ#มเตมเก#ยวกบขนาด
กลมตวอยางและคาความคลาดเคล#อน กรณาดอางองท#ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
30
ตลอดการวเคราะหผลสารวจน� คาวา “เส�อเหลอง” หรอ “กลมคนเส�อเหลอง” จะรวมถงผท#คอนขางเอนเอยงไปทางสนบสนนกลมน� และผท#แสดงตนเปนสมาชกอยางเปดเผยหรอแสดงตนวาเปนเส�อเหลองเตมตว และจะใชหลกเชนเดยวกนเม#อกลาวถง “เส�อแดง” หรอ “กลมคนเส�อแดง” สวน “ไมสงกดส” จะรวมถงประชากรกลมตวอยางจานวน รอยละ3.5 ท#ระบวาไมทราบหรอขอไมตอบไวดวย ท�งน� การพดถงกลมเส�อสในกรณท#มความแตกตางอยางมนยสาคญระหวางผสนบสนนท# “คอนขางเอนเอยง” กบ “เตมตว” กจะแยกใหเหนความแตกตางระหวางผสนบสนนท# “คอนขางเอนเอยง” กบ “เตมตว” ไวดวย
1.2 ทศทางของประเทศ
โดยภาพรวมแลว คณคดวาส"งตางๆ ในประเทศไทยทกวนน� กาลงเดนไปในทศทางท"ถกตองหรอทศทางท"ผดพลาด (Q1)
พลเมองไทยในป 2553 ดเหมอนจะรสกดข�นเลกนอยกวาเม#อป 2552 เก#ยวกบทศทางของประเทศ ถงแมเกนคร# ง (รอยละ54) ยงคงเช#อวาประเทศกาลงเดนหนาไปในทศทางท#ไมถกตอง ความรสกน�ลดลง รอยละ4 จาก รอยละ58 ในป 2552 ประชากรในภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคกลางยงคงมองทศทางของประเทศในแงรายมากท#สด (ดวยจานวน รอยละ63 และรอยละ62 ตามลาดบ ระบวาประเทศเดนไปในทศทางท#ผดพลาด) ขณะท#ภาคใตและในกรงเทพฯ รสกในแงดมากท#สดเชนเดม (จานวน รอยละ48 และ รอยละ
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
31
41 ตามลาดบ ระบวาประเทศเดนไปในทศทางท#ถกตองแลว) คนในเขตชนบทสวนใหญคอนขางจะมความรสกในแงด (รอยละ55) มากกวาคนในเขตเมอง (รอยละ51) กลมตวอยางท#มการศกษาจบปรญญาตรข�นไปมแนวโนมท#จะลงความเหนวาประเทศกาลงเดนไปในทศทางท#ไมถกตอง (รอยละ62) สงกวากลมท#จบการศกษาช�นประถม (รอยละ50)
กลมเส�อเหลองเสยงขางมากมความเหนในแงดวาประเทศเดนไปในทศทางท#ถกตอง (รอยละ56) โดยเฉพาะกลมเหลองเตมตว (รอยละ64) ตรงกนขามอยางส�นเชงกบความเหนของกลมเส�อแดงท#สวนใหญ (รอยละ86) มความเหนในแงลบ6
1.3 ทศทางของประเทศ – เหตผลของทศทางท*ผดพลาด
ทาไมคณจงคดเชนน�น (สาหรบผท"เหนวาประเทศเดนไปในทศทางท"ผดพลาด)7 (Q2)
6 คาความคลาดเคล#อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ#มเตมเก#ยวกบขนาด
กลมตวอยางและคาความคลาดเคล#อน กรณาดอางองท#ภาคผนวก ข
7 การสารวจท�งป 2552 และ 2553 ตอคาถามน� อนญาตใหผตอบแบบสารวจทกคนใหคาตอบไดสองขอ ผลรวมคารอยละของคาตอบท�งหมดจงเกนรอยเปอรเซนต
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
32
ผตอบแบบสอบถามซ#งคดวาประเทศกาลงเดนไปในทศทางท#ผดพลาด ตอบเปนอนดบหน#งและอนดบสองเชนเดม คอ เศรษฐกจท#แยลง (รอยละ63) และความขดแยงทางการเมอง (รอยละ53) นาสงเกตวาคาตอบท#ระบวาเกดจากความขดแยงทางการเมองมจานวนเพ#มสงข�นถง รอยละ12 จาก รอยละ 41ในการสารวจป 2552 มาเปน รอยละ53 ในป 2553 การทจรตคอรปช#นกเปนอกเหตผลหน#งท#เพ#มข�นอยางมนยสาคญ จาก รอยละ7 ในป 2552 มาเปน รอยละ17 ในป 2553 สวนเหตผลไมพอใจรฐบาลลดลงจากเดม รอยละ15 เหลอ รอยละ10
ในประเดนดานเศรษฐกจ ประชากรภาคเหนอมความรสกท#ออนไหวกวาเพ#อน (รอยละ70) โดยเฉพาะผอยอาศยในเขตเมองภาคเหนอ (รอยละ76) ขณะท#คนกรงเทพฯ และปรมณฑล รสกนอยท#สด (รอยละ49)
คนภาคเหนอเชนกนท#มความวตกเก#ยวกบสถานการณความขดแยงทางการเมองมากท#สด (รอยละ64) ขณะท#ประชากรในเขตปรมณฑลของกรงเทพฯ วตกนอยท#สด (รอยละ40) เทยบกบ รอยละ55 ของคนในกรงเทพฯ
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
33
1.4 ทศทางของประเทศ – เหตผลในแงดสาหรบผท*เหนวาประเทศเดนไปในทศทางท*ถกตอง (Q2)
คาตอบของผท#เหนวาประเทศกาลงเดนไปในทศทางท#ถกตอง เหตผลอนดบแรกท#ระบวาเปนเพราะเศรษฐกจดข�น เพ#มสงข�นกวาเทาตวจากผลสารวจป 2552 จากนอยกวาหน# งในสาม (รอยละ29) มาเปนมากกวาสองในสาม (รอยละ63) ในป 2553 กลมท#อางเหตผลดานเศรษฐกจบอยและมากกวาเพ#อนมาจากเขตชนบทในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และเขตเมองในภาคกลาง (รอยละ71 และ รอยละ70 ตามลาดบ) ขณะท#ผใหเหตผลน�นอยท#สดมาจากเขตปรมณฑลของกรงเทพฯ (รอยละ39) และจากเขตชนบทในภาคใต (รอยละ42) กลมเส�อเหลอง (รอยละ63) จะอางเหตผลดานเศรษฐกจมากกวากลมเส�อแดง (รอยละ43) ผท#มองทศทางประเทศในแงบวก
จานวนผตอบแบบสอบถามท#ใหเหตผลเร#องรฐบาลเปนอนดบท#สอง ลดลงเกอบคร# ง จาก รอยละ31 ในป 2552 มาเหลอเพยงรอยละ17 ในป 2553 เหตผลดานการใหบรการทางสงคมท#ดข�นจงเล#อนข�นมาเปนอนดบสองแทน (รอยละ28) แมวาจานวนเฉล#ยของเหตผลขอน�จะ
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
34
ลดลงเลกนอยจากป 2552 (รอยละ29) กตาม สาหรบกลมเส�อสท#มความเหนในแงด ไมพบความแตกตางอยางมนยสาคญในการกลาวสนบสนนรฐบาล เพยงแตกลมเส�อแดงมกจะอางองเหตผลดานประชาธปไตยและเสรภาพทางการเมองมากกวากลมเส�อเหลอง รวมท�งการพฒนาโครงสรางพ�นฐานเชนถนนหนทางและโรงเรยน เปนตน
1.5 ปญหาใหญท*สดท*ประเทศไทยเผชญอย
ในความเหนของคณ อะไรคอปญหาใหญท"สดท"ประเทศกาลงเผชญอยในขณะน� (Q3)
ในป 2552 เสยงสวนใหญท#เปนเอกฉนทระบวาคอปญหาเศรษฐกจ (รอยละ60) และปญหาความขดแยงทางการเมองมาเปนอนดบสอง (รอยละ24) แตผลสารวจป 2553 กลบขางกนอยางชดเจน โดยพบวาปญหาความขดแยงทางการเมองมาเปนอนดบแรก (รอยละ42) และเพยงหน# งในสาม (รอยละ35) ท#เหนวาเปนปญหาเศรษฐกจ กลมประชากรท#ยงคงระบวาปญหาเศรษฐกจเปนปญหาใหญท#สดมาจากภาคใต (รอยละ44) เขตเมองในภาคเหนอ (รอยละ40) และกรงเทพมหานคร (รอยละ38) ขณะท#ภาคกลาง (รอยละ29) ใหความสาคญกบปญหาเศรษฐกจต#าท#สด กลมผจบการศกษาช�นประถมใหความสาคญกบปญหาเศรษฐกจ (รอยละ39) สงกวากลมท#จบการศกษามหาวทยาลย (รอยละ29) ถง รอยละ10 กลมเส�อแดง (รอยละ42)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
35
เหนวาเศรษฐกจเปนปญหาใหญท#สดมากกวากลมตวอยางยอยทกกลม เส�อเหลองเพยง รอยละ29 ท#เหนวาปญหาเศรษฐกจสาคญท#สด 8
คร# งหน#ง (รอยละ50) ของผตอบแบบสอบถามในภาคเหนอและภาคกลางแสดงความวตกมากท#สดกบปญหาความขดแยงทางการเมอง (รอยละ45 จากภาคตะวนออกเฉยงเหนอ) ขณะท#ประชากรกลมตวอยางจากภาคใตและเขตกรงเทพฯ และปรมณฑลกงวลปญหาน�นอยท#สด (รอยละ26 และ รอยละ31 ตามลาดบ) กลมเส�อแดงและเส�อเหลองแสดงความวตกในปญหาน�เทาๆ กน (รอยละ39) คนในกรงเทพฯ ซ# งเปนพ�นท#เกดเหตการณความรนแรงในการชมนม กลบแสดงความวตกในปญหาความขดแยงทางการเมองนอย (รอยละ24) แตใหความสาคญกบปญหาการทจรตคอรปช#นเทาเทยมกน (รอยละ23) เปรยบเทยบกบความเหนโดยเฉล#ยจากท#วประเทศท#ใหความสาคญปญหาน� เพยง รอยละ7 เทาน�น
1.6 ปญหาใหญท*สดในทองถ*น
อะไรท"คณคดวาเปนปญหาใหญท"สดในทองถ"นของคณ (Q4)
8 คาความคลาดเคล#อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ#มเตมเก#ยวกบขนาด
กลมตวอยางและคาความคลาดเคล#อน กรณาดอางองท#ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
36
เม#อถกต�งคาถามเก#ยวกบปญหาใหญท#สดในทองถ#นของแตละคน ผตอบแบบสอบถาม รอยละ37 พดถงปญหาเศรษฐกจไมดเปนอนดบแรก ตามมาดวยปญหายาเสพตด (รอยละ18) ปญหาอทกภย9 หรอปญหาภยแลง (รอยละ8) ส#งแวดลอมเส#อมโทรม (รอยละ4) และปญหาทจรตคอรปช#น (รอยละ3) มเพยง รอยละ2 เทาน�นท#พดถงปญหาความขดแยงทางการเมอง ขณะท# รอยละ13 ตอบวาไมมปญหาใหญท#สาคญในพ�นท# คาถามขอน� ไมไดรวมไวในการสารวจเม#อป 2552
ไมพบความแตกตางระหวางผหญงและผชายอยางมนยสาคญเร#องปญหาระดบทองถ#นยกเวนปญหายาเสพตดท#ผหญงแสดงความวตก (รอยละ20) มากกวาผชาย (รอยละ16) ไมพบความแตกตางท#สาคญในการระบปญหาเชนเดยวกนระหวางกลมเส�อแดงและเส�อเหลอง เพยงแตกลมเส�อแดงมแนวโนมท#จะระบปญหาเศรษฐกจไมด (รอยละ44) มากกวากลมเส�อเหลอง (รอยละ32)10
9 มขอสงเกตวาการสารวจคร�งน� ดาเนนการกอนเกดปญหาอทกภยคร� งใหญในป 2553 เพยงเลกนอย 10 คาความคลาดเคล#อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ#มเตมเก#ยวกบขนาด
กลมตวอยางและคาความคลาดเคล#อน กรณาดอางองท#ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
37
พลเมองในภาคเหนอแสดงความกงวลมากท#สดตอปญหาเศรษฐกจของทองถ#น (รอยละ59) ขณะท#ประชากรภาคใตกงวลปญหาเดยวกนน�นอยท#สด (รอยละ24) ในทางกลบกน คนภาคใต (รอยละ31) และคนภาคกลาง (รอยละ25) มปญหาเก#ยวกบยาเสพตดมากกวาภาคอ#นๆ ในประเทศ
กลมตวอยางจากภาคตะวนออกเฉยงเหนอกงวลเก#ยวกบปญหายาเสพตด อทกภย และภยแลงเทากนหมด (รอยละ11) ในขณะท#ส#อ กลมเคล#อนไหวทางการเมองเส�อสและนกการเมอง มกจะมองภาคน� วาเปนพ�นท#บมเพาะความไมพงพอใจทางการเมอง แตผลสารวจพบวาผตอบแบบสารวจจากภาคอสานเกอบหน# งในส# (รอยละ22) ระบวาในพ�นท#ของพวกเขาไมมปญหาสาคญอะไรท#จะตองวตกกงวล
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
38
1.7 แนวโนมในอนาคต
เม"อคดถงอนาคต คณมองสถานการณของประเทศในปหนา (2554) อยางไร จะดข�น หรอแย
ลง (Q5)
การสารวจในป 2553 ไดเพ#มคาถามใหผตอบแบบสารวจแสดงความเหนตอสถานการณในประเทศปถดไป (ป 2554) วาจะดข�นหรอเลวรายลง ปรากฏวาเสยงขางมากเกนคร# งเลกนอย (รอยละ51) มองวาสถานการณนาจะดข�น ขณะท#จานวนกวาหน#งในสามไมมากนก (รอยละ35) เหนวานาจะแยลง สวนท#เหลออก รอยละ14 บอกวาไมทราบหรอไมสนใจท#จะใหความเหน ประชากรจากภาคใตแสดงความเหนในแงดมากท#สด (รอยละ64) เชนเดยวกบความเหนจากเสยงขางมากท#เกนคร# งเลกนอยในภาคกลาง (รอยละ54) และกรงเทพฯ กบปรมณฑล (รอยละ52) ท#เหนดวยวาจะดข�น สวนความเหนท#มองในแงลบวาจะแยลงมาจากภาคเหนอมากท#สด (รอยละ42)
กลมผชายจะมความคาดหวงในแงด (รอยละ53) มากกวากลมผหญง (รอยละ49) ระดบการศกษากมผลกบความรสกในแงดดวย กลาวคอกลมท#จบการศกษาระดบประกาศนยบตรหรอระดบอาชวศกษา รอยละ57 และกลมท#จบระดบมหาวทยาลย รอยละ56 ตางลงความเหน
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
39
วาสถานการณของประเทศนาจะดข�น แตมเพยง รอยละ48 ของกลมผจบการศกษาระดบประเถมท#เหนพองดวย เชนเดยวกบระดบรายได กลมผมรายไดสงจะมองในเชงบวก (รอยละ57) มากกวากลมผมรายไดต#า (รอยละ48)
กลมเส�อแดงและเส�อเหลองมมมมองเก#ยวกบแนวโนมในอนาคตท#ตรงขามกนอยางชดเจน ขณะท#รอยละ 66 ของเส�อเหลองคาดวาจะดข�น มเส�อแดงเพยงรอยละ 28 ท#เหนดวย11
11 คาความคลาดเคล#อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ#มเตมเก#ยวกบขนาด
กลมตวอยางและคาความคลาดเคล#อน กรณาดอางองท#ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
40
1.8 สถานะทางเศรษฐกจ
เปรยบเทยบกบเม"อสองปกอน สถานะทางเศรษฐกจของคณเวลาน�เปนอยางไร ดข�นมาก ดข�น
แยลง แยลงมาก หรอเหมอนเดม/ไมเปล"ยนแปลง (Q6)
ทศนะท#มองทศทางของประเทศในทางบวกและมความคาดหวงท#ดตอแนวโนมของสถานการณในปตอไปท#เพ#มมากข�น อาจเปนภาพสะทอนของสถานะทางเศรษฐกจสวนบคคลท#ดข�นอยางมนยสาคญของผตอบแบบสอบถาม ผลการสารวจเม#อป 2552 พบวามกลมตวอยางเพยง รอยละ15 ท#ระบสถานะทางเศรษฐกจของตนเองวา ดข /นมาก หรอ ดข /น ในสองปท#ผานมา แตการสารวจของป 2553 พบวาจานวนน� เพ#มข�นถง รอยละ35 และอก รอยละ24 ท#ตอบวาไมเปล#ยนแปลง สาหรบผตอบแบบสอบถามท#ตอบวา แยลง ถง แยลงมาก จานวนลดลงจากสองในสาม (รอยละ 67) ในป 2552 มาเหลอต#ากวาคร# งของจานวนท�งหมด (รอยละ46) ในป 2553
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
41
สถานะทางเศรษฐกจท#ดข�นน� กระจายครอบคลมท�งชมชนในเขตเมอง เขตชนบท และทกจงหวด โดยเฉพาะผท#อยในเขตเมอง (รอยละ30) ท#ระบวา ดข /นมาก หรอ ดข /น เพ#มเปนสองเทาของจานวนท#พบในการสารวจเม#อป 2552 (รอยละ14) และผอยในเขตชนบท เพ#มมากข�นกวาสองเทาจากการสารวจป 2552 คอจากรอยละ15 เพ#มเปน รอยละ38 ในระดบจงหวด การสารวจป 2552 พบวาประชากรภาคใตมสถานะทางเศรษฐกจสวนบคคลดข�นสงกวาทกภาค (รอยละ20) การสารวจป 2553 จานวนน� เพ#มข�นกวาสองเทา (รอยละ49) การเพ#มข�นในอตราน�พบท#ภาคกลาง (จาก รอยละ17 เพ#มเปน รอยละ39) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (จาก รอยละ12 เปน รอยละ32) และภาคเหนอ (จาก รอยละ13 เปนรอยละ32) เชนกน คงมแตในกรงเทพฯ เทาน�นท#จานวนเพ#มข�นไมถงสองเทา (จาก รอยละ15 มาเปน รอยละ24) ตางกบเขตปรมณฑลของกรงเทพฯ ท#เพ#มข�นไดมากกวาสองเทา (จาก รอยละ14 เพ#มเปน รอยละ32)
ผลสารวจกลมเยาวชนอายระหวาง 18-19 ป พบวากวาคร# งเลกนอย (รอยละ51) มองวาสถานะทางเศรษฐกจของตน ดข /นมาก ถง ดข /น โดยเฉพาะอยางย#งเยาวชนในภาคใต (รอยละ72) และเขตกรงเทพฯ กบปรมณฑล (รอยละ55) ทวา มเยาวชนอาย 18-19 ปในภาคเหนอรอยละ 53 ท#ระบวาพวกตน แยลง หรอ แยลงมาก อกรอยละ 50 ท#ตอบวามสถานะทางเศรษฐกจ แยลง หรอ แย ไดแก ประชาชนจากภาคตะวนออกเฉยงเหนอท#มอายระหวาง 20-29 ป (รอยละ 60) และระหวาง 30-39 ป (รอยละ 53) รวมท�งกลมอาย 30-39 ป (รอยละ 52)
สองในสาม (รอยละ66) ของผท#แสดงตนหรอเอนเอยงวาเปนเส�อแดงตางระบวาพวกตน แยลง จนถง แยลงมาก เม#อเปรยบกบจานวนเพยง รอยละ26 ท#ตอบอยางเดยวกนของผแสดงตนหรอเอนเอยงไปทางเส�อเหลอง โดยมเส�อเหลองอก รอยละ48 ท#เหนวาพวกตน ดข /น ถง ดข/นมาก และอกหน#งในส# (รอยละ25) ท#ระบวา เหมอนเดมไมเปล+ยนแปลง12
12 คาความคลาดเคล#อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ#มเตมเก#ยวกบขนาด
กลมตวอยางและคาความคลาดเคล#อน กรณาดอางองท#ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
42
1.9 ความพงพอใจตอรฐบาล
คณรสกอยางไรกบการทางานของรฐบาลปจจบน พอใจมาก คอนขางพอใจ ไมคอยพอใจ หรอ
ไมพอใจอยางย"ง (Q7)
ผลสารวจช�ใหเหนการเพ#มข�นอยางมนยสาคญของความพอใจตอการทางานของรฐบาล จาก รอยละ53 ในป 2552 เพ#มข�นเปน รอยละ63 ในป 2553 โดยท#ประชากรในเขตชนบท (รอยละ64) พอใจรฐบาลมากกวาคนในเขตเมอง (รอยละ60) เลกนอย
ระดบความพอใจหรอยอมรบรฐบาลท#สงอยางมนยสาคญ (รอยละ89) ในภาคใต ซ# งสงกวาทกภมภาค โดยเฉพาะอยางย#งภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (รอยละ51) กลมเส�อเหลองและเส�อแดงเหนตางกนคนละข�วอกคร� ง เส�อเหลองรอยละ 85 พอใจ รฐบาล (โดยท#กวาหน# งในส#หรอ
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
43
รอยละ 25 ระบวา พอใจมาก ) แตรอยละ 76 ของเส�อแดง ไมพอใจ (ในจานวนน� เกอบหน#งในส# หรอ รอยละ 24 ระบวา ไมพอใจอยางย+ง)13
13 คาความคลาดเคล#อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ#มเตมเก#ยวกบขนาด
กลมตวอยางและคาความคลาดเคล#อน กรณาดอางองท#ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
44
บทท* 2
2 ประชาธปไตยในประเทศไทย
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
45
2.1 ความเขาใจเร*องประชาธปไตย
ทกวนน� มคนจานวนมากในประเทศไทยกาลงพดถงประชาธปไตย สาหรบคณแลว
“ประชาธปไตย” หมายถงอะไร (Q8)
ผลการสารวจป 2552 และ 2553 ผตอบแบบสอบถามเกอบคร# ง (รอยละ 48 ในป 2552 และ
รอยละ 49 ในป 2553) อธบายประชาธปไตยในเชงสทธและเสรภาพ ขณะท#หน# งในสาม (รอย
ละ 36 ในป 2552 และรอยละ 34 ในป 2553) อธบายในความหมายเก#ยวกบการเลอกต�ง ผท#
อาศยอยในเขตเมอง (รอยละ 53) มแนวโนมท#เหนชดวาจะใหคาตอบวาเปนเร#องสทธและ
เสรภาพมากกวาผท#อาศยอยในชนบท (รอยละ 47) หากเปรยบเทยบกบผลสารวจในภาคเหนอ
และภาคกลาง (รอยละ 37) ผท#อาศยอยในกรงเทพและปรมณฑลมแนวโนมท#จะให
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
46
ความสาคญกบการเลอกต�งนอยกวาท�งสองภาคอยางมนยสาคญ (รอยละ 26) นอกจากน�น ใน
ป 2553 ผตอบแบบสอบถามท#ไมสามารถอธบายลกษณะของประชาธปไตยไดมจานวน
เพ#มข�นเลกนอย (รอยละ 11) เม#อเปรยบเทยบกบป 2552 ซ# งมอยรอยละ 9
ทศนคตของประชาชนเร#องสทธและเสรภาพในป 2553 ตางจากป 2552 โดยป 2553 หน# งใน
สาม (รอยละ 35) อธบายคาเหลาน� ในแงของเสรภาพในการพดหรอการแสดงความคดเหน
ขณะท#เม#อป 2552 คาตอบดงกลาวมเพยงรอยละ 12 และป 2552 ผตอบแบบสอบถามให
ความสาคญกบสทธท#เทาเทยมกน (รอยละ 20) และเสรภาพในการแสดงออก (รอยละ 16)
ขณะท#ป 2553 มคนท#ตอบเชนน�นเพยงรอยละ 3 และรอยละ 11 ตามลาดบ
ผตอบแบบสอบถามจากภาคใต (รอยละ 57) และจากกรงเทพและปรมณฑลเกนคร# ง (รอยละ
55) อธบายประชาธปไตยในความหมายของสทธและเสรภาพ ภาคท#อธบายประชาธปไตย
ดวยคาท�งสองนอยท#สดคอภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (รอยละ 42) ผตอบแบบสอบถามจาก
กรงเทพและปรมณฑลตอบวาการพดและการแสดงความคดเหนเปนคณลกษณะของ
ประชาธปไตยมากท#สด (รอยละ 45) ขณะท#คนภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอบเชนเดยวกนน�
นอยท#สด (รอยละ 30) และผตอบแบบสอบถามท#ไมสามารถบอกคณลกษณะของ
ประชาธปไตยไดมากท#สดคอคนภาคตะวนออกเฉยงเหนอเชนกน (รอยละ 17)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
47
มความแตกตางอยางมนยสาคญระหวางผตอบแบบสอบถามท#แสดงตนวาสงกดกลมเส�อสกบ
ประชากรสวนใหญ ขณะท#รอยละ 46 ของผไมสงกดกลมเส�อส อธบายประชาธปไตยในเชง
สทธและเสรภาพ แตกลมท#สงกดเส�อสใหคาตอบดงกลาวเกอบสองในสาม
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
48
2.2 การสนบสนนประชาธปไตย
ประชาธปไตยอาจมปญหาในตวเอง แตกดกวาการปกครองรปแบบอ"นๆ คณเหนดวยหรอไม
เหนดวยเพยงใด (Q10)
ระหวางป 2552 และ 2553 การสนบสนนประชาธปไตยในฐานะรปแบบการปกครองท#ดท#สด
ลดลงจากรอยละ 95 เหลอรอยละ 93 โดยเฉพาะท#มนยสาคญมากท#สด คอจานวนประชาชน
ท#เช#ออยางหนกแนนวาประชาธปไตยเปนรปแบบการปกครองท#ดท#สด ลดลงจากท#เคยเช#อ
มากกวาสองในสาม (รอยละ 69) ในป 2552 เหลอไมถงคร# ง (รอยละ 47) ในป 2553 ผอาศย
ในเขตชนบทของภาคตะวนออกเฉยงเหนอท#ใหการสนบสนนประชาธปไตยโดยรวมมจานวน
ลดลงจากรอยละ 98 ในป 2552 เหลอรอยละ 92 ในป 2553 (ลดลงรอยละ 6) และผท#
สนบสนนอยางหนกแนน ลดลงจากเดมรอยละ 80 เหลอเพยงรอยละ 53 (ลดลงรอยละ 27)
กรงเทพฯ เปนเพยงจงหวดเดยวท#จานวนผสนบสนนประชาธปไตยโดยรวมไมลดลง (รอยละ
91 เทากนท�งป 2552 และ 2553) ถงแมวาจานวนผท#สนบสนนประชาธปไตยอยางหนกแนน
จะลดลงจากเดมรอยละ 57 เหลอรอยละ 27 (ลดลงรอยละ 30) กตาม ภาคใตเปนพ�นท#ซ# งมการ
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
49
เปล#ยนแปลงนอยท#สด โดยผสนบสนนโดยรวมลดลง จากเดมรอยละ 93.3 เหลอรอยละ 92.8
(ลดลงเพยงรอยละ 0.5) และผท#สนบสนนอยางหนกแนนลดลงจากเดมรอยละ 54 เหลอรอย
ละ 47 (ลดลงรอยละ 7)
แมวาความเปล#ยนแปลงเหลาน�จะเปนไปในทศทางเดยวกนทกกลมเพศและอาย แตผท#ใหการ
สนบสนนอยางหนกแนนลดลงมากท#สด อยในกลมผท#มอาย 50-59 ป โดยลดลงจากเดมรอย
ละ 74 ในป 2552 เหลอรอยละ 46 ในป 2553 (ลดลงรอยละ 28)
2.3 การประนประนอมกบเสยงสวนนอย
บางคนกลาววา “การตดสนใจควรยดหลกเสยงขางมาก แมวาคนสวนนอยจะไมเหนดวยก
ตาม” ขณะท"บางคนเหนวา “ตองทาใหท�งเสยงสวนนอยและสวนใหญเหนพองกนใหไดมาก
ท"สด แมวาคนสวนใหญจะตองยอมประนประนอมกตาม” ขอใดใกลเคยงกบมมมองของคณ
มากท"สด (Q9)
หน# งปหลงจากการเผชญหนาทางการเมอง ผตอบแบบสอบถามท#พรอมจะประนประนอมกบ
เสยงสวนนอยในประเดนตาง ๆ มจานวนเพ#มข�นอยางมนยสาคญ ป 2552 ผตอบ
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
50
แบบสอบถามมความเหนแบงเปนสองฝาย โดยรอยละ 46 ยนยนในหลกเสยงขางมาก และ
รอยละ 52 เหนวาควรประนประนอมป 2553 ประชาชนท#วประเทศและผท#อยอาศยในเขต
เมองจานวนรอยละ 54 อยากใหมการประนประนอม แตประชาชนในชนบทยงคงม
ความเหนไมตรงกน โดยรอยละ 50 เหนดวยกบหลกเสยงขางมาก และรอยละ 49 เหนดวยกบ
การประนประนอม กลมท#อยากใหมการประนประนอมมากท#สด (รอยละ 64) คอกลมสาม
จงหวดท#อยใกลเคยงกรงเทพ (ซ# งกรงเทพฯมจานวนรอยละ 49) กลมชนบทภาคเหนอ (รอย
ละ 57) และกลมเขตเมองของภาคกลาง (รอยละ 56) ผท#อาศยอยในเขตชนบทของภาคใต
อยากใหมการประนประนอมนอยท#สด (รอยละ 63 เหนดวยกบหลกเสยงขางมาก) ตามดวยผท#
อาศยอยในพ�นท#ชนบทของภาคกลาง (รอยละ 57)
ผหญง (รอยละ 54) เปดกวางตอการเจรจามากกวาผชายอยางย#ง (รอยละ 47) เยาวชนท#มอาย
ระหวาง 18-19 ป (รอยละ 55) ยอมรบการประนประนอมมากกวาผใหญท#มอายระหวาง 40-49
ป ซ# งรอยละ 51 ชอบหลกเสยงขางมาก และรอยละ 47 ชอบการประนประนอม
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
51
2.4 ความเปนชาต
แมเราจะมความแตกตางกน แตในฐานะคนไทยเรามคานยมหลายประการท"รวมเราไวดวยกน
คณเหนดวยหรอไม เพยงใด (Q11)
แมวาผตอบแบบสอบถามเกอบจะเปนเอกฉนท (รอยละ 97) ยงคงเหนวามส#งท#ยดเหน#ยวพวก
เขาไวมากกวาส#งท#ทาใหแตกแยก แตระหวางป 2552 และ 2553 ความเช#ออยางแรงกลาน�ลด
ระดบความเขมขนลงอยางมนยสาคญ โดยผท#เหนดวย อยางย+ง ลดลงจากเดมรอยละ 72 เหลอ
รอยละ 58 โดยเฉพาะกลมผท#อาศยอยในเมอง ซ# งมผท#เหนดวย อยางย+ง ลดลงอยางเหนไดชด
คอลดลงจากเดมรอยละ 72 ในป 2552 เหลอรอยละ 54 ในป 2553 พ�นท#ซ# งจานวนผเหนดวย
โดยรวม (ท�งเหนดวย อยางย+ง และ คอนขางเหนดวย ) ลดลงมากท#สดคอเขตชนบทภาคกลาง
ซ# งลดลงจากจานวนเตมรอยในป 2552 เหลอรอยละ 94 ในป 2553 และผท#เหนดวย อยางย+ง
ลดลงจากเดมรอยละ 77 เหลอรอยละ 60 (ลดลงรอยละ 17) ในพ�นท#สามจงหวดรอบกรงเทพฯ
มกลมผเหนดวย อยางย+ง ลดจานวนลงอยางมนยสาคญท#สด โดยลดลงจากเดมรอยละ 81
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
52
ในป 2552 เหลอเพยงรอยละ 39 ในป 2553 (ลดลงรอยละ 42) และพ�นท#ภาค
ตะวนออกเฉยงเหนอ ลดลงจากเดมรอยละ 79 เหลอรอยละ 60 (ลดลงรอยละ 19)
ไมมความแตกตางอยางมนยสาคญในแตละกลมเพศ อาย การศกษา รายได หรอกลมส แตม
ขอยกเวนในกลมผท#ระบวาตนเองเอนเอยงไปทางกลมเส�อแดงเลกนอย โดยเปนกลมท#ม
ความเหนพองตองกนตอประเดนน�นอยท#สด
2.5 การสนบสนนอานาจนยม
ในบางสถานการณ เม"อประชาธปไตยใชไมไดผล กจะมคนพดวาเราจาเปนตองมผนาท"
เขมแขงซ"งไมจาเปนตองมาจากการเลอกต�งกได ขณะท"บางคนบอกวาไมวาสถานการณจะ
เปนอยางไร ประชาธปไตยกยงดท"สดเสมอ คณคดวาอยางไร ? (Q12)
การสนบสนนประชาธปไตยเพ#มข�นจากรอยละ 68 ในป 2552 เปนรอยละ 76 ในป 2553
กรงเทพฯ มการเปล#ยนแปลงอยางมนยสาคญมากท#สด คอเพ#มข�นจากเดมรอยละ 67 ในป
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
53
2552 เปนรอยละ 84 ในป 2553 (เพ#มข�นรอยละ 17) กรงเทพและภาคเหนอ (รอยละ 84
เชนกน) เปนพ�นท#ซ# งใหการสนบสนนผนาท#มาจากการเลอกต�งมากท#สด การเปล#ยนแปลงท#
ชดเจนมากท#สดคอในเขตชนบทของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ซ# งในป 2552 ใหการ
สนบสนนผนาเผดจการมากท#สด แตในป 2553 การสนบสนนผนาท#ไมไดมาจากการเลอกต�ง
ลดลงอยางกาวกระโดดจากรอยละ 36 เหลอรอยละ 20 เขตชนบทของภาคใตกใหการ
สนบสนนการปกครองแบบเผดจการลดลงเชนกน โดยลดลงจากรอยละ 35 ในป 2552 เหลอ
รอยละ 31 ในป 2553 และปน� เขตเมองของภาคใตใหการสนบสนนผนาท#ไมมาจากการ
เลอกต�งมากท#สด (รอยละ 33)
เชนเดยวกบป 2552 ผลการสารวจจากคาถามเดยวกนน� ยงคงคอนขางเปนไปในทศทาง
เดยวกน ไมวาจะจาแนกโดยเพศ อาย การศกษา และรายได แมวารอยละ 32 ของกลมผมอาย
18-19 ปท�งประเทศ จะสนบสนนผนาท#ไมไดมาจากการเลอกต�งกตาม (รอยละ 44 อยใน
ภาคใต) ขณะท#รอยละ 39 ของกลมเส�อเหลองมแนวโนมท#จะยอมรบผนาเผดจการ แตมกลม
เส�อแดงยอมรบไดเพยงรอยละ 15 เทาน�น 14
14 คาความคลาดเคล#อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ#มเตมเก#ยวกบขนาด
กลมตวอยางและคาความคลาดเคล#อน กรณาดอางองท#ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
54
2.6 ความพงพอใจตอประชาธปไตยในประเทศไทย
โดยท"วไปแลว คณพงพอใจกบประชาธปไตยแบบท"เปนอยในเมองไทยมากนอยเพยงใด พอใจ
มาก คอนขางพอใจ ไมคอยพอใจ หรอไมพอใจมากอยางย"ง ? (Q13)
ผตอบแบบสอบถามเกอบเจดในสบยงคงพงพอใจกบประชาธปไตยในประเทศไทย แมจะ
ลดลงเลกนอย จากรอยละ 70 ในป 2552 เปนรอยละ 68 ในป 2553 กตาม ในระดบภมภาค
ภาคใตยงคงพงพอใจมากท#สด (รอยละ 89) สวนภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (รอยละ 37) และ
ภาคเหนอ (รอยละ 36) พงพอใจนอยท#สด กรงเทพซ#งเคยเปนพ�นท#ไมพงพอใจสงสดเม#อป
2552 ลดระดบความไมพอใจลงจากเดมรอยละ 37 เปนรอยละ 29 ในป 2553
มความแตกตางกนเพยงเลกนอยในแตละกลมเพศ อาย การศกษา และรายได แมกลมผมอาย
18-19 ปจะพงพอใจรอยละ 86 กตาม (กลมเดยวกนน� ในภาคใตมจานวนเตม 100) ผท#มอาย 30-
39 ป (รอยละ 38) และกลมท#มรายไดสง (รอยละ 37) เปนกลมท#พงพอใจนอยท#สด
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
55
กลมเส�อเหลองแสดงความพงพอใจตอวถประชาธปไตยในประเทศไทยสงกวาระดบความพง
พอใจโดยเฉล#ย (รอยละ 80) ขณะท#กลมเส�อแดงแสดงความไมพงพอใจสงกวาระดบความไม
พงพอใจโดยเฉล#ย (รอยละ 62) 15 ในเวลาเดยวกน มความแตกตางอยางชดเจนระหวางพวก
สงกดสเตมตวและพวกคอนขางเอนเอยง โดยแมวาพวกเอนเอยงไปทางเส�อเหลองจะมความ
พงพอใจ (รอยละ 74) ซ# งยงคงสงกวาระดบเฉล#ยของท�งประเทศ คอรอยละ 70 แตกยงหาง
จากกลมเส�อเหลองเตมตว (รอยละ 86) หรอขณะท#มเพยงรอยละ 55 ของกลมเอนเอยงไปทาง
เส�อแดงแสดงความไมพงพอใจ กยงแตกตางจากกลมเส�อแดงเตมตวท#รสกเชนน�นรอยละ 69
15 คาความคลาดเคล#อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ#มเตมเก#ยวกบขนาด
กลมตวอยางและคาความคลาดเคล#อน กรณาดอางองท#ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
56
2.7 ความเปนประชาธปไตยของประเทศไทย
ในความเหนของคณ ประเทศไทยมความเปนประชาธปไตยมากนอยเพยงไร เปน
ประชาธปไตยมาก คอนขางเปนประชาธปไตย ไมคอยเปนประชาธปไตย หรอไมเปน
ประชาธปไตยเลย (Q14)
มการเปล#ยนแปลงเพยงเลกนอยในชวงระหวางป 2552 และป 2553 โดยเกอบสองในสาม
กลาววา ประเทศไทยมความเปนประชาธปไตยมากหรอคอนขางเปนประชาธปไตย (รอยละ
63 ในป 2552 และรอยละ 64 ในป 2553) แมจะไดคาตอบท#แตกตางกนบางเม#อจาแนกตาม
อาย การศกษา และภมภาค แตกเปนไปไดวา ความแตกตางดงกลาวสมพนธกบความ
หลากหลายของคาตอบท#ไดจากกลมเส�อเหลองและเส�อแดง รวมท�งความแตกตางดานอาย
การศกษา และการกระจายตวตามภมภาคของกลมเหลาน�ดวย
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
57
กลมเส�อเหลองและกลมเส�อแดงมความเหนตรงขามกนอยางส�นเชง ตอประเดนความเปน
ประชาธปไตยของไทย โดยกลมเส�อเหลองรอยละ 73 กลาววา ประเทศไทย “เปน”
ประชาธปไตย อยางย+ง หรอ คอนขางเปนประชาธปไตย ขณะท#กลมเส�อแดงรอยละ 62 กลาว
วา “ไมเปน” ประชาธปไตย อยางย+ง หรอไมคอยเปนประชาธปไตย16 เม#อพจารณาจาก
ทศนคตของผท#อายถงเกณฑมสทธเลอกต�งท�งหมด รอยละ 63 เหนวาประเทศไทยเปน
ประชาธปไตย ซ# งจานวนน�ไดรวมรอยละ 8 ของผท#ระบวาสงกดกลมเส�อเหลอง และรอยละ 5
ของผท#ระบวาสงกดกลมเส�อแดงอยดวย
16 คาความคลาดเคล#อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ#มเตมเก#ยวกบขนาด
กลมตวอยางและคาความคลาดเคล#อน กรณาดอางองท#ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
58
บทท* 3
3 คานยมแบบประชาธปไตย
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
59
3. 1 ความอดทนทางการเมอง
คณคดวาพรรคการเมองทกพรรค แมกระท"งพรรคท"ประชาชนสวนใหญไมชอบ ควรไดรบ
อนญาตใหจดประชมในเขตพ�นท"ของคณหรอไม (Q18)
ในระหวางป 2552 และป 2553 ผตอบแบบสอบถามแสดงใหเหนวา ระดบความอดทนทาง
การเมองของพวกเขายงคงสงเชนเดม (รอยละ 79) แตเม#อพจารณาในกลมยอยโดยจาแนกตาม
เพศ พบวาผชายทนใหมการชมนมทางการเมองดงกลาวไดนอยลง (ผท#ทนไมไดเพ#มจานวน
ข�นจากรอยละ 14 ในป 2552 เปนรอยละ 16 ในป 2553) ขณะท#ผหญงยอมใหมการชมนมได
มากข�น (ผท#ไมยอมลดลงจากเดมรอยละ 22 ในป 2552 เหลอรอยละ 19 ในป 2553) ภาคเหนอ
ยงคงเปนภาคท#มความอดทนอดกล�นทางการเมองสงท#สด (มรอยละ 89 ซ# งเพ#มข�นจากรอยละ
87 ในป 2552) ขณะท#กรงเทพฯ ลดระดบลงอยางมนยสาคญ จากรอยละ 87 ในป 2552 เหลอ
รอยละ 69 ในป 2553 ซ# งอาจเปนผลสบเน#องจากความรนแรงท#เกดข�นระหวางการชมนมทาง
การเมองในพ�นท# กลมผท#จบการศกษาระดบประถม (รอยละ 72) มความอดทนอดกล�นสง
กวา ผจบการศกษาระดบมหาวทยาลย (รอยละ 36) อยางมาก ซ# งกลมการศกษาสงน� ไมเหน
ดวยกบการชมนมเชนเดยวกบครวเรอนท#มรายไดสง (รอยละ 37)
ไมมความแตกตางอยางมนยสาคญระหวางกลมเส�อสตอประเดนความทนกนไดทางการเมอง
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
60
สมมตวาเพ"อนของคณสนบสนนพรรคการเมองท"คณไมชอบ คณจะรบไดหรอไม หรอคณ
จะเลกคบกบเขา (Q19)
สมมตวาเพ"อนของคณสนบสนนการเคล"อนไหวของกลมเส�อสท"คณไมชอบ (ไมวาจะเปนเส�อ
แดงหรอเส�อเหลองกตาม) คณจะยอมรบไดหรอไม หรอคณจะเลกคบกบเขาไปเลย (Q20)
คนไทยไมนาเอาการสงกดพรรคการเมองหรอเส�อสมาปะปนกบความเปนเพ#อน มผตอบ
แบบสอบถามนอยมาก คอรอยละ 6 เทาน�น ท#จะเลกคบกบเพ#อนเพราะพรรคการเมองท#เพ#อน
สงกด ขณะท#เพยงรอยละ 7 อาจยตความเปนเพ#อนดวยเหตผลเร#องสเส�อ ผท#มแนวโนมจะยต
ความเปนเพ#อนเพราะสงกดพรรคการเมองตางกน คอผท#มอาย 60 ปข�นไป (รอยละ 14)
โดยเฉพาะในภาคเหนอ (รอยละ 26) และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (รอยละ 20) กลมวย
เดยวกนน�ยงเปนกลมท#มแนวโนมมากท#สดอกดวย (รอยละ 15) ท#จะปฏเสธความเปนเพ#อน
เพราะสเส�อท#สงกด โดยเฉพาะผท#อาศยอยภาคเหนอ (รอยละ 23) และภาค
ตะวนออกเฉยงเหนอ (รอยละ 16)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
61
3.2 เสรภาพในการแสดงความคดเหน
ประชาชนในพ�นท"ท"คณอาศยอย รสกมอสระในการแลดงความคดเหนทางการเมองหรอไม
(Q21)
เม#อถามวาประชาชนในพ�นท#ของพวกเขารสกมอสระในการแสดงความคดเหนทางการเมอง
หรอไม ผตอบแบบสอบถามท#ยนยนวามอสระมจานวนเพ#มข�นอยางมนยสาคญ โดยเพ#มจาก
เพยงรอยละ 80 ในป 2552 เปนรอยละ 91 ในป 2553 ไมมความแตกตางอยางมนยสาคญ
ระหวางกลมเส�อแดงหรอกลมเส�อเหลอง อยางไรกตาม ในระดบภมภาค คนภาค
ตะวนออกเฉยงเหนอรอยละ 11 และผท#อาศยอยในจงหวดใกลเคยงกบกรงเทพ กลาววา
ประชาชนไมรสกมอสระในการแสดงความคดเหน
การท#คนจานวนมากเหนวามเสรภาพสวนบคคลในการแสดงความคดเหนถอวานาสนใจเปน
อยางย#ง โดยเฉพาะเม#อพจารณาจากขอเทจจรงท#วา รฐบาลไดบงคบใชพระราชบญญตความ
ม+นคงภายในประเทศ และพระราชกาหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉนเพ#อ
ควบคมหรอส#งปดส#อบางสานก ในป 2553 มการต�งคาถามกบผตอบแบบสอบถามตอ
ประเดนการควบคมส#อ ซ# งไมไดถามเม#อป 2552
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
62
จากการท"รฐบาลไดใชพระราชบญญตการรกษาความม"นคงภายในราชอาณาจกรและพระราช
กาหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉน เพ"อจากดหรอปดการดาเนนงานของส"อบาง
ส"อ (หนงสอพมพ นตยสาร สถานวทยและโทรทศน รวมท�งเวบไซต) บางคนเหนวาเปน
ความจาเปนเพ"อชวยสงเสรมความสงบสขและความมเสถยรภาพของสงคม ขณะท"บางคน
เหนวาการปลอยใหทกคนสามารถแสดงคดเหนได เปนส"งท"สาคญมากกวา ความเหนใด
ใกลเคยงกบความเหนของคณมากท"สด (Q22)
ประชาชนมความเหนไมตรงกนในประเดนการควบคมส#อ โดยรอยละ 48 กลาววา ส#งท#สาคญ
ย#งกวาคอตองใหทกคนไดแสดงความคดเหน ขณะท#รอยละ 46 กลาววาการควบคมส#อเปน
ส#งจาเปนท#จะชวยนามาซ#งความสงบสขและเสถยรภาพในสงคม กลมเส�อเหลองและกลมเส�อ
แดงมความคดเหนแตกตางกนโดยส�นเชงในประเดนน� โดยกลมเส�อแดงรอยละ 67 ให
ความสาคญกบเสรภาพในการแสดงความคดเหน และกลมเส�อเหลองรอยละ 63ตองการความ
สงบสขและเสถยรภาพ17
17 คาความคลาดเคล#อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ#มเตมเก#ยวกบขนาด
กลมตวอยางและคาความคลาดเคล#อน กรณาดอางองท#ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
63
เพ#อระบวามผตอบแบบสอบถามคนใดเคยไดรบผลกระทบโดยตรงจากการจากดเสรภาพส#อ
หรอไม จงมการต�งคาถามวา มหนงสอพมพ นตยสาร วทย หรอโทรทศน หรอเวบไซด ท"
คณใชอยเปนประจา ถกตรวจสอบหรอถกปดในชวงปท"ผานมาหรอไม ? (Q23)
ประชากรเกอบคร# งหน#ง ซ# งรวมท�งกลมเส�อแดงและกลมเส�อเหลอง บอกวาพวกเขาเคยไดรบ
ผลกระทบโดยตรงจากการควบคมส#อ โดยประชาชนท#ตอบวาเคยหรอไมเคยมประสบการณ
สวนตวจากการควบคมส#อ มจานวนเทากน (รอยละ 46) สวนท#เหลอ (รอยละ 8) ตอบวาไม
ทราบ
ผตอบแบบสอบถามภาคกลางเปนกลมท#เคยมประสบการณสวนตวจากการควบคมส#อมาก
ท#สด (รอยละ 63)ขณะท#กรงเทพมนอยท#สด (รอยละ 30)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
64
3.3 การดารงอยของโครงสรางสงคมแบบด4งเดม
เม"อพดถงแนวคดเก"ยวกบรฐบาลประชาธปไตยสองแบบ คอ แนวคดหน"งเช"อวารฐบาลท"ด
ท"สดนาจะมาจากการมตวแทนจากทกพ�นท"และจากคนทกระดบของสงคม ขณะท"อกแนวคด
เช"อวารฐบาลท"ดท"สดคอรฐบาลของคนท"ฉลาดท"สดและมการศกษาท"ดท"สดในสงคม อยาก
ทราบวาแนวคดใดท"ใกลเคยงกบมมมองของคณมากท"สด? (Q24)
ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ (รอยละ 59) ท�งเขตเมองและชนบท เช#อวารฐบาลท#เปน
ประชาธปไตยท#สดคอ รฐบาลท#ประกอบดวยตวแทนของคนกลมตางๆ ในสงคมมากท#สด
ไมใชประกอบดวยคนท#มการศกษาดท#สดเทาน�น ผตอบแบบสอบถามจากภาคเหนอและ
ภาคใตเหนดวยกบมมมองน�มากเปนพเศษ (รอยละ 69 และรอยละ 65 ตามลาดบ)
ขณะเดยวกน ผจบการศกษาระดบประถมเกนคร# งเลกนอย (รอยละ 51) ชอบความเปนตวแทน
ของสงคมมากกวาการศกษา และเม#อระดบการศกษาสงข�น ผท#เหนดวยอยางหนกแนนกบ
ความคดดงกลาวกจะเพ#มจานวนสงข�นตามไปดวย โดยสงท#สดคอรอยละ 67 ในกลมผจบ
การศกษาระดบมหาวทยาลย
กรงเทพฯ เปนพ�นท#เดยวซ# งมประชากรสงถงรอยละ 43ไมสนบสนนรฐบาลท#มตวแทน
ครอบคลมมากท#สด (ขณะท#สามจงหวดใกลเคยงกรงเทพฯ สนบสนนรอยละ 62) ท�งน� อาจ
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
65
เน#องมาจากขอเทจจรงท#วาจานวนผตอบแบบสอบถามท#ตอบวาไมทราบ หรอไมตองการ
แสดงความคดเหน สงกวาจานวนเฉล#ยท#วประเทศอยางมนยสาคญ (กรงเทพฯ มรอยละ 17
ขณะท#จานวนเฉล#ยท�งประเทศคอรอยละ 6)
คณเหนดวยหรอไมกบขอความท"วา คนท"ม"งมและมการศกษาดมหนาท"ปกปองและ
ชวยเหลอแนะนาใหแกผท"ดอยโอกาสและมการศกษานอยกวา ? (Q25)
แมวาผตอบแบบสอบถามรอยละ 59 จะเช#อวารฐบาลท#ดท#สดคอรฐบาลท#เปนตวแทนของ
ประชาชนมากท#สด ไมใชรฐบาลท#เกงและฉลาดท#สด แตเสยงสวนใหญท#มนยสาคญ (รอยละ
75) เช#อวา ผท#ร# ารวยและมการศกษาดมหนาท#ปกปองและแนะแนวทางใหแกผดอยโอกาส
และผมการศกษานอย ทศนคตดงกลาวชดเจนมากในกรงเทพ (รอยละ 81) และภาคใต (รอย
ละ 80) และชดเจนนอยท#สด (รอยละ 65) ในสามจงหวดใกลเคยงกบกรงเทพ จานวนผท#ไม
เหนดวยเพ#มข�นตามระดบการศกษา จากต�งแตรอยละ 19 ในกลมผท#จบระดบประถม จนถง
รอยละ 25 ในกลมผจบการศกษาระดบมหาวทยาลย
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
66
3.4 ความไววางใจในสงคม
ถากลาวโดยท"วไป คณคดวาคนสวนใหญนาไววางใจหรอไม (Q26)
ผตอบแบบสอบถามสวนใหญท#ตอบวาผคนท#วไปไมนาไววางใจมจานวนลดลงเลกนอย โดย
ลดลงจากรอยละ 61 ในป 2552 เหลอรอยละ 59 ในป 2553 ยงมความแตกตางอยางม
นยสาคญระหวางคาตอบของผชายกบผหญงในป 2553 เชนเดยวกบในป 2552 กลาวคอ
ผหญงยงคงรสกวาคนสวนใหญไมนาไววางใจ (รอยละ 68) ขณะท#ผชายเคลอบแคลงสงสย
ผอ#นนอยลงในป 2553 โดยลดลงเหลอรอยละ 50 จากเดมรอยละ 55 ในป 2552
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
67
ระดบความไมไววางใจกนแตกตางกนไปในแตละจงหวด โดยคนกรงเทพมความไววางใจต#า
เพยงรอยละ 30 และสงข�นจนถงรอยละ 47 ในภาคเหนอ (ซ# งลดลงจากรอยละ 56ในป 2552
หรอลดลงรอยละ 9 )
3.5 ความไววางใจตอเพ*อนบาน
คณคดวาโดยท"วไปเพ"อนบานของคณนาไววางใจมากนอยเพยงใด นาไววางใจมาก คอนขาง
นาไววางใจ ไมคอยนาไววางใจ หรอ ไมนาไววางใจเลย (Q27)
ระดบความไววางใจตอเพ#อนบานเพ#มข�นเลกนอยเชนเดยวกบระดบความไววางใจตอผคน
ท#วไปท#เพ#มข�นชวงระหวางป 2552 และ 2553 โดยเพ#มจากรอยละ 74 ในป 2552 เปนรอยละ
76 ในป 2553 ผตอบแบบสอบถามในชนบทยงคงมความไววางใจตอเพ#อนบานมากกวาผท#
อาศยอยในเมอง (รอยละ 80 และรอยละ 70 ตามลาดบ) ท�งกลมเส�อเหลองและกลมเส�อแดงม
ความไววางใจตอเพ#อนบานนอยกวาคนในสงคมโดยท#วไปเลกนอย
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
68
บทท* 4
4 กระบวนการทางการเมอง
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
69
4.1 ความสนใจการเมอง
คณมความสนใจการเมองมากนอยเพยงใด สนใจอยางมาก คอนขางสนใจ ไมคอยสนใจ
หรอไมสนใจเลย (Q28)
คนไทยสนใจการเมองลดลงจากรอยละ 71 ในป 2552 เหลอรอยละ 66 ในป 2553 อยางไรก
ตาม ความสนใจทางการเมองในประเทศไทยยงคงสงกวาประเทศอ#นในภมภาคท#มการวจย
สารวจลกษณะเชนเดยวกนน� ไมวาจะเปนอนโดนเซย (รอยละ 28 ในป 2546) กมพชา (รอย
ละ 55 ในป 2546) และมองโกเลย (รอยละ 46 ในป 2552) ความสนใจทางการเมองยงคงเพ#ม
สงข�นตามอายเชนเดยวกบป 2552 จากจานวนไมถงคร# ง (รอยละ 48) ในกลมผท#มอาย 18-19
ป ซ# งเปนกลมประชากรท#อายถงเกณฑมสทธเลอกต�งแลว ไปจนถงรอยละ 74 ในกลมท#มอาย
50-59 ป กอนท#จะลดลงเหลอรอยละ 65 ในกลมผท#มอาย 60 ปข�นไป โดยท#วไปผชาย (รอย
ละ 70) มความสนใจการเมองมากกวาผหญง (รอยละ 63)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
70
ในชวง 3 ปท*ผานมา ความสนใจทางการเมองของคณเพ*มข4น ลดลง หรอเทาเดม (Q30)
ผตอบแบบสอบถามท#ระบวาความสนใจทางการเมองของพวกเขาเพ#มข�นในชวง 3 ปท#ผานมา
ลดลงจากรอยละ 45 ในป 2552 เหลอรอยละ 38 ในป 2553 มเพยงผท#อยในเมองของ
ภาคเหนอ (รอยละ 50) ภาคใต (รอยละ 42) และในเมองของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (รอยละ
40) เทาน�นท#ความสนใจทางการเมองป 2553 เพ#มข�นจนสงกวาระดบปกตท#วไปคอรอยละ 38
ประชาชนในเขตเมองของภาคใต (รอยละ 29) และจงหวดท#ตดกบกรงเทพ ชนบทภาคกลาง
และชนบทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (ท�งสามรวมกนรอยละ 21) มอตราความสนใจทาง
การเมองลดลงมาก โดยท#วไปผหญง (รอยละ 21) มความสนใจทางการเมองมากกวาผชาย
(รอยละ 17)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
71
มเพยงผตอบแบบสอบถามท#เคล#อนไหวกบกลม
เส�อสเทาน�นท#มากกวาคร# งระบวาตนมความสนใจ
ทางการเมองเพ#มข�น ดเหมอนจะเปนท#เขาใจ
กนวาความสนใจทางการเมองของประชาชนท#
เพ#มข�นอยางมนยสาคญในป 2553 โดยรวมแลวจะ
มาจากกลมเส�อส อยางไรกตาม เม#อคดจากอตรา
รอยละของประชากรผตอบวาสนใจการเมอง
เพ#มข�น กลมเส�อสเปนจานวนเพยงหน# งในสาม
ของรอยละ 38 ท#กลาววาสนใจการเมองเพ#มข�น
อกสองในสามคอผไมสงกดสใดท�งส�น
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
72
4.2 การพดคยเร*องการเมอง
คณพดคยเร"องการเมองกบเพ"อนของคณบอยหรอไม เกอบตลอดเวลา บอย ๆ ไมบอย หรอ
แทบไมเคยเลย (Q29)
ขณะท#ความสนใจทางการเมองลดลง ประชาชนท#ตอบวาตนพดคยเร#องการเมองกบเพ#อน
เกอบตลอดเวลา หรอ บอยๆ กลดลงเชนกน โดยลดลงจากรอยละ 26 ในป 2552 เหลอรอยละ
22 ในป 2553 นอกจากน�พบวาผชาย (รอยละ 28) ชอบพดคยเร#องการเมองบอยกวาผหญง
(รอยละ 17) มาก ผตอบแบบสอบถามท#อยในเขตเมองทางภาคเหนอพดคยเร#องการเมองมาก
ท#สด (รอยละ 33) คนภาคกลางพดคยเร#องการเมองนอยท#สด (รอยละ 14)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
73
4.3 การชมนมทางการเมอง
ในชวงสองปท"ผานมา คณเคยเขารวมชมนมทางการเมองบางหรอไม (Q31)
เม#อคดเปนรอยละของประชากรท#มสทธเลอกต�ง จานวนหน#งในสาม (รอยละ 36) ของ
ผเขารวมชมนมมาจากภาคตะวนออกเฉยงเหนอ โดยเฉพาะอยางย#งเขตชนบท (รอยละ 27)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
74
ประชาชนผมสทธเลอกต�งสวนใหญท#เขารวมชมนมทางการเมองในชวงสองปท#ผานมาเปน
กลมไมสงกดส (รอยละ 58) ขณะท#มากกวาหน# งในส#เลกนอย (รอยละ 26) ระบวาตนอยใน
กลมเส�อแดง
อยางไรกตาม ในชวงสองปท#ผานมามเพยงรอยละ 4 ของกลมคนไมสงกดสเขารวมชมนมทาง
การเมอง ขณะท#รอยละ 8 ของผแสดงตนวาเปนกลมเส�อเหลองหรอเอนเอยงทางเส�อเหลอง
และรอยละ 11 ของผสงกดกลมเส�อแดงเขารวมการชมนมทางการเมอง
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
75
4.4 ความแปลกแยกทางการเมอง
บางคนกลาววา “รฐบาลคงไมสนใจมากนกหรอกวาคนอยางฉนจะคดอยางไร” คณเหนดวย
กบขอความน�หรอไมเพยงใด เหนดวยอยางย"ง หรอคอนขางเหนดวย (Q34)
จานวนผตอบแบบสอบถามท# เหนดวยอยางย+ง หรอ คอนขางเหนดวย กบคากลาวท#วารฐบาล
ไมคอยจะสนใจมากนกวาประชาชนคดเหนอยางไร ไมไดเพ#มข�นอยางมนยสาคญระหวางป
2552 และ 2553 ประชาชนในสามจงหวดตดกบกรงเทพ เหนดวยกบคากลาวน�มากท#สด (รอย
ละ 68) และประชาชนในภาคใตเหนดวยนอยท#สด (รอยละ 54) คนกรงเทพเหนดวยเพยงรอย
ละ 42 และไมเหนดวยรอยละ 38 อยางไรกด คนกรงเทพท#ตอบวาไมทราบหรอไมตองการ
แสดงความคดเหนมจานวนมากอยางมนยสาคญ (รอยละ 18 ขณะท#จานวนเฉล#ยท�งประเทศม
รอยละ 4)
กลมผท#มอาย 50-59 ป (รอยละ 64) มความรสกดงกลาวมากกวากลมอ#นเลกนอย ผหญง (รอย
ละ 60) มแนวโนมท#จะรสกแปลกแยกมากกวาผชาย (รอยละ 56) เชนเดยวกบกลมผมรายได
นอย (รอยละ 60) ท#รสกแปลกแยกมากกวากลมผมรายไดสง (รอยละ 54)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
76
สาหรบประชาชนกลมยอย กลมเส�อแดงมความรสกแปลกแยกมากท#สด (รอยละ 81) และกลม
เส�อเหลองรสกนอยท#สด (รอยละ 41).18
4.5 พลงขบเคล*อนทางการเมอง
คณคดวาตวคณเองมอทธพลตอการตดสนใจของรฐบาลมากนอยเพยงใด มอทธพลมาก
คอนขางมอทธพล มอทธพลนอยมาก หรอไมมอทธพลเลย ? (Q35)
ในป 2553 ผตอบแบบสอบถามหน#งในส# เช#อวาพวกเขามอทธพลตอการตดสนใจของรฐบาล
จากระดบ มมาก ถง มบาง (รอยละ 25 รวมจากสองกลม) โดยเพ#มข�นจากป 2552 ท#ม
เพยงรอยละ 19 โดยเฉพาะผท#อาศยอยภาคกลาง ซ# งหน#งในสาม (รอยละ 35) ตอบวาม
ความรสกดงกลาว และนอยท#สด (รอยละ 15) ในกลมผท#อยอาศยในกรงเทพ แมจะไมมความ
แตกตางระหวางผชายและผหญง แตกลมอาย 18-19 ป (รอยละ 32) เปนผท#มองโลกในแงดตอ
ประเดนน�มากกวาคนวยอ#น ซ# งตางมจานวนประมาณรอยละ 25
18 คาความคลาดเคล#อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ#มเตมเก#ยวกบขนาด
กลมตวอยางและคาความคลาดเคล#อน กรณาดอางองท#ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
77
เม#อพจารณาแยกตามกลมสเส�อ กลมเส�อแดงรอยละ 58 เช#อวาพวกเขาสามารถมอทธพลตอ
การตดสนใจของรฐบาล และกลมเส�อเหลองมความเหนไปในทางเดยวกบความเหนของท�ง
ประเทศ
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
78
บทท* 5
5 สถาบนในระบอบประชาธปไตย
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
79
5.1 ความซ*อตรงของหนวยงาน
กรณาจดระดบความซ"อตรงใหแกหนวยงานเหลาน� มความซ"อตรงสงมาก มความซ"อตรงสง
ความซ"อตรงไมสงและไมต"า ความซ"อตรงต"า หรอความซ"อตรงต"ามาก (Q40-47)
ศาลยตธรรม : ป 2552 ศาลยตธรรมเปนเพยงสถาบนเดยว ท#เม#อรวมคะแนนจากท�งผท#ตอบวา
มความซ#อตรง สงมากและ สง แลว ไดรบคะแนนเกนคร# ง แตจากคะแนนเดมคอรอยละ 64 ใน
ป 2552 ลดลงเหลอเพยง รอยละ 59 ในป 2553 (ลดลงรอยละ 5) อยางไรกตาม เม#อนาคาตอบ
วามความซ#อตรง ต+า และ ต+ามาก ของการสารวจปน�มารวมกน ศาลไดคะแนนรอยละ 9 ซ#ง
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
80
เทากบป 2552 แตเม#อรวมคะแนน ต+า/ต+ามาก กบ ไมสงและไมต+า ของป 2553 พบวาเทากบ
รอยละ 40 ซ# งหมายถงความรสกทางบวกตอศาลลดลง
แมวาคนกรงเทพจะมความเช#อม#นตอศาลนอยท#สดอยแลวในป 2552 (รอยละ 56) แตป 2553
น� ระดบความเช#อม#นกลบย#งลดต#าลงอกจนเหลอไมถงหน# งในสาม (รอยละ 32) จากภาคกลาง
ความไมเช#อม#นตอศาลลดลงเลกนอยจากเดมรอยละ 55 ในป 2552 เหลอรอยละ 51 ในป 2553
จากภาคใต ศาลเคยไดรบคะแนนความเช#อม#นสงท#สดคอรอยละ 78 ในป 2552 แตในป 2553
คะแนนตกลงรอยละ 9 เหลอรอยละ 69 ท#ลดลงมากย#งกวาคอระดบความเช#อม#นจาก
ภาคเหนอ ซ# งลดลง จากเดมรอยละ 68 ในป 2552 จนเหลอไมถงคร# ง (รอยละ 49) ในป 2553
(ลดลงรอยละ 19) สวนภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ระดบความเช#อม#นตอศาลยงคงเทาเดมคอ
รอยละ 63
ผหญงมความเหนในทางบวกตอความซ#อตรงของศาล (รอยละ 63) มากกวาผชาย (รอยละ 54)
เชนเดยวกบ ผท#จบการศกษาระดบมหาวทยาลย (รอยละ 65) ซ# งเหนวาศาลมความซ#อตรง
มากกวาผท#จบการศกษาระดบประถม (รอยละ 54)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
81
ระดบความเช#อม#นตอศาลแตกตางกนมากท#สดในกลมเส�อเหลองกบกลมเส�อแดง กลมเส�อ
เหลองเปนกลมท#ใหคะแนนความเช#อม#นตอศาลสงท#สดในบรรดากลมตวอยางท�งหมด (รอย
ละ 84) ขณะท#กลมเส�อแดงเปนกลมท#ใหคะแนนความเช#อม#นตอศาลต#าท#สด (รอยละ 20)19
ตารวจ : ตารวจไดรบความเช#อม#นรอยละ 17 ในป 2552 ซ# งยงคงไมเปล#ยนแปลงในป 2553
แมวาเม#อนาคาตอบระหวาง ต+ามาก และ ต+า มารวมกน ระดบความเช#อม#นต#าจะลดลงเลกนอย
จากรอยละ 39 เหลอรอยละ 36 พ�นท#ซ# งตารวจไดคะแนนความเช#อม#นสงท#สดคอเขตชนบท
ของภาคตะวนออกเฉยงเหนอและเขตชนบทของภาคกลาง(รอยละ 22) และต#าท#สดคอ
กรงเทพฯ (รอยละ 4) คะแนนความซ#อตรงของตารวจจะย#งลดต#าลงหากระดบการศกษาของ
ผตอบแบบสอบถามสงข�น โดยเร#มจากคะแนนสง คอ รอยละ 20 ในกลมผท#จบการศกษา
ระดบประถมและลดต#าลงจนเหลอเพยงรอยละ 9 ในกลมผท#จบการศกษาระดบมหาวทยาลย
ไมมความแตกตางกนระหวางกลมเส�อสตอประเดนเก#ยวกบความซ#อตรงของตารวจ
กองทพ : ป 2553 กองทพเปนหนวยงานท#ไดรบคะแนนความซ#อตรงมาเปนอนดบสอง แมวา
จะลดลงจากเดมคอรอยละ 44 ในป 2552 เหลอเพยงหน# งในสาม (รอยละ 34) ในป 2553 กตาม
ป 2553 น� ความคดเหนระหวางคนเมอง-คนชนบทท#มตอความซ#อตรงของกองทพมความ
แตกตางกนนอยลง และมการพลกผนจากผลการสารวจป 2552 ซ# งเดมใหคะแนนรอยละ 37
ตอรอยละ 47 โดยคนเมองใหคะแนนลดลงเลกนอยคอเหลอรอยละ 36 แตคนชนบทให
คะแนนลดลงอยางชดเจนโดยลดลงถงรอยละ 14 จงทาใหผลลพธคะแนนความเช#อม#นตอ
กองทพระหวางคนเมองและคนชนบทเทากบรอยละ 36 ตอรอยละ 33
19 คาความคลาดเคล#อนสาหรบกลมเส�อเหลองท�งกลมเตมตวและคอนขางเอนเอยง คอ + - รอยละ 12 และกลมเส�อแดงท�งกลมเตมตว
และคอนขางเอนเอยง คอ + - รอยละ 10 สาหรบรายละเอยดเพ#มเตมเก#ยวกบขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล#อน กรณาด
อางองท#ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
82
เม#อแยกตามภมภาค ความคดเหนท#มตอความซ#อตรงของกองทพในป 2553 เพ#มข�นท#ภาคใต
โดยเพ#มข�นเปนรอยละ 52 (จากเดมรอยละ 48 ในป 2552) และกรงเทพและปรมณฑล เพ#มข�น
จากรอยละ 33 เปนรอยละ 41 ความคดเหนท#มตอความซ#อตรงของกองทพลดลงมากท#สดใน
ภาคเหนอ คอลดลงรอยละ 17 จากเดมรอยละ 44 ในป 2552 เหลอรอยละ 27 ในป 2553 ภาคท#
ความคดเหนตอความซ#อตรงของกองทพลดลงนอยท#สด (ลดลงรอยละ 9) คอภาค
ตะวนออกเฉยงเหนอ ลดลงจากเดมรอยละ 41 เหลอรอยละ 32 และภาคกลาง ลดลงจากเดม
รอยละ 38 เหลอรอยละ 29
ในบรรดากลมยอยท�งหมด กลมท#มความคดเหนแตกตางกนมากท#สดตอประเดนความซ#อตรง
ของกองทพ คอกลมเส�อเหลองและกลมเส�อแดงเชนเดม โดยกลมเส�อเหลองมากกวาคร# ง (รอย
ละ 56) เช#อม#นในกองทพ ตรงกนขามกบกลมเส�อแดง ซ#งเช#อม#นเพยงรอยละ 11 เทาน�น20
20 คาความคลาดเคล#อนสาหรบกลมเส�อเหลองท�งกลมเตมตวและคอนขางเอนเอยง คอ + - รอยละ 12 และกลมเส�อแดงท�งกลมเตมตว
และคอนขางเอนเอยง คอ + - รอยละ 10 สาหรบรายละเอยดเพ#มเตมเก#ยวกบขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล#อน กรณาด
อางองท#ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
83
คณะกรรมการการเลอกต�ง (กกต.) : ป 2553 ประชาชนเช#อม#นในความซ#อตรงของ กกต.
ลดลงเชนเดยวกบศาลและกองทพ โดยลดลงจากรอยละ 36 ในป 2552 เหลอรอยละ 29 ในป
2553 แมวา คะแนนความซ#อตรงของ กกต. จะเพ#มข�นอยางมนยสาคญในภาคใต คอเพ#มข�น
จากเดมรอยละ 26 ในป 2552 เปนรอยละ 42 ในป 2553 แตคะแนนในภาคเหนอกลบลดด#งลง
อยางมาก คอจากเดมรอยละ 43 เหลอรอยละ 25 กกต. เสยคะแนนความซ#อตรงในภาคอ#นดวย
เชนกน ท�งภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (จากเดมรอยละ 40 เหลอรอยละ 32) ภาคกลาง (จากเดม
รอยละ 29 เหลอรอยละ 21) และกรงเทพและปรมณฑล (จากเดมรอยละ 33 เหลอรอยละ 27)
ผตอบแบบสอบถามท#ยงอายนอย คอมอายระหวาง 18-19 ป มอง กกต. ในแงด (รอยละ 47)
มากกวาผมอาย 60 ปข�นไป (รอยละ 27) กลมเส�อเหลองใหคะแนนความซ#อตรงตอ กกต. ใน
ระดบเดยวกบบรรทดฐานของคนท�งประเทศ ขณะท#กลมเส�อแดงใหคะแนนต#ากวาบรรทด
ฐานคอใหรอยละ 22
ส"อ : ความเช#อม#นในความซ#อตรงของส#อลดลงรอยละ 7 ในป 2553 โดยลดลงจากเดมรอยละ
36 ในป 2552 เหลอรอยละ 29 ขณะเดยวกน เม#อรวมคาตอบวา ซ+อตรงต+ามาก และ ซ+อตรงต+า
เขาดวยกนแลว ส#อมความซ#อตรงต#ามจานวนสงข�นจากรอยละ 25 เปนรอยละ 32 คะแนน
ของส#อคอนขางต#าในทกกลมยอย ท�งกลมภมภาค เพศ อาย การศกษา รายได และกลมเส�อส
สมาชกสภาผแทนราษฎร (สส.) : ความเช#อม#นของประชาชนท#มตอความซ#อตรงของ
สมาชกสภาผแทนราษฎร (สส.) เพ#มข�นเลกนอยจากเดมรอยละ 10 ในป 2552 เปนรอยละ 11
ในป 2553 แตรฐสภายงคงเปนหนวยงานท#มระดบความซ#อตรงต#าท#สดในสายตาประชาชน
โดยไดคะแนนนอยท#สดในกรงเทพ (รอยละ 2) และสงท#สดคอรอยละ 19 ในเขตชนบทของ
ภาคกลาง
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
84
คณะกรรมการอสระตรวจสอบและคนหาความจรงเพ"อการปรองดองแหงชาต (คอป.): ในป
2553 รฐบาลไดจดต�งคณะกรรมการอสระตรวจสอบและคนหาความจรงเพ#อการปรองดอง
แหงชาต (คอป.) เพ#อทาหนาท#สอบสวนหาขอเทจจรงจากเหตการณความรนแรงในชวงสองป
ท#ผานมา และใหขอเสนอแนะตอรฐบาลเก#ยวกบแนวทางการสงเสรมการปรองดองทาง
การเมองของประเทศ มผตอบแบบสอบถามเพยงรอยละ 28 ท#ใหคะแนนความซ#อตรงสงแก
คอป. ขณะท#ประชาชนสวนใหญ (รอยละ 58) ไมม#นใจถงความซ#อตรงของคณะกรรมการฯ
สวนท#เหลออก 14 ไมสามารถใหความเหนได
ขณะท#ความคดเหนท#มตอความซ#อตรงของ คอป. คอนขางเปนไปในทศทางเดยวกนในแตละ
กลมยอย แตมความแตกตางอยางชดเจนในกลมผท#มสวนเก#ยวของกบความขดแยงทาง
การเมองในชวง 2 ปท#ผานมา คอกลมเส�อส โดยกลมเส�อเหลองเกอบคร# งหน# ง (รอยละ 48) คด
วา คอป. มความซ#อตรง สง หรอ สงมาก ขณะท#กลมเส�อแดง มผท#คดเชนน�นมเพยงรอยละ
1321
21 คาความคลาดเคล#อนสาหรบกลมเส�อเหลองท�งกลมเตมตวและคอนขางเอนเอยง คอ + - รอยละ 12 และกลมเส�อแดงท�งกลมเตมตว
และคอนขางเอนเอยง คอ + - รอยละ 10 สาหรบรายละเอยดเพ#มเตมเก#ยวกบขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล#อน กรณาด
อางองท#ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
85
มการขอใหผตอบแบบสอบถามใหความกระจางเพ#มเตมเก#ยวกบความคดเหนของพวกเขาท#ม
ตอ คอป. ดวยคาถามดงตอไปน� เม"อคณะกรรมการชดใหมท"เรยกวาคณะกรรมการอสระ
ตรวจสอบคนหาความจรงเพ"อความปรองดองแหงชาต (คอป.) ไดรบการจดต�งข�นเพ"อ
ตรวจสอบการเสยชวตท"เกดข�นจากการชมนมระหวางเดอนเมษายน - พฤษภาคม 2553 อยาก
ทราบวาคณมความไววางใจคณะกรรมการชดดงกลาวอยางไร ไววางใจมาก นดหนอย ไมมาก
หรอ ไมไววางใจเลย (Q48)
ผตอบแบบสอบถามรอยละ 61 ใหความไววางใจตอ คอป. มากหรอ บาง โดยภาคท#ไดรบความ
ไววางใจสง คอภาคใต (รอยละ 72) และภาคท#ไดรบความไววางใจต#า คอภาค
ตะวนออกเฉยงเหนอ (รอยละ 53) ผท#จบการศกษาระดบประถม (รอยละ 57) ใหความ
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
86
ไววางใจ คอป. นอยกวาผท#จบการศกษาระดบปรญญา (รอยละ 67) ขณะเดยวกน ผมรายไดสง
(รอยละ 67) ใหความไววางใจสงกวาผมรายไดต#า (รอยละ 56)
ในกลมเส�อส กลมเส�อเหลองรอยละ 70 มความไววางใจตอ คอป. ขณะท#กลมเส�อแดงมความ
ไววางใจเพยงรอยละ 39 22
22 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองท�งกลมเตมตวและคอนขางเอนเอยง คอ + - รอยละ 12 และกลมเส�อแดงท�งกลมเตมตว
และคอนขางเอนเอยง คอ + - รอยละ 10 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาด
อางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
87
5.2 การวางตวเปนกลางของหนวยงาน
บางคนกลาววาหนวยงานในระบอบประชาธปไตยของไทยฝกใฝการเมอง และไมมความเปน
กลางอกตอไป คณมความคดเหนอยางไร โดยท"วไปมกจะเปนกลางและไมเอนเอยง เอนเอยง
เปนบางคร�ง หรอ เอนเอยงบอยคร�ง (Q49-54)
ศาลยตธรรม: ศาลเปนเพยงสถาบนเดยวท#ไดคะแนนในทางบวกเชนเคย คอมากกวารอยละ 50
โดยประชากรรอยละ 63 เหนวา โดยปกตศาลจะมความเปนกลางและไมฝกใฝฝายใด ซ# ง
เพ#มข�นเลกนอยจากป 2552 (รอยละ 62) ความคดเหนดงกลาวมจานวนลดหล#นกนไปตามแต
ละภาค กรงเทพและปรมณฑลมมากท#สดคอรอยละ 70 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอมรอยละ 67
ภาคใตมรอยละ 65 และนอยท#สดคอภาคเหนอมรอยละ 52 และภาคกลางมรอยละ 58
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
88
ความเช#อม#นในความเปนกลางของศาลลดลงตามอายท#เพ#มข�น จากระดบสงท#สดคอรอยละ
78 ในกลมผท#มอาย 18-19 ปลดลงจนเหลอรอยละ 57 ในกลมผท#มอาย 40 ปข�นไป แมวา
ระดบความเช#อม#นจะเพ#มสงข�นตามระดบการศกษา ต�งแตรอยละ 60 ในกลมผจบการศกษา
ระดบประถม สงข�นจนถงรอยละ 67 ในกลมผท#จบการศกษาระดบมหาวทยาลย แตกลบ
ลดลงตามระดบรายไดท#เพ#มสงข�น คอรอยละ 63 ในกลมครวเรอนท#มรายไดต#า ลดลงจนเหลอ
รอยละ 56 ในกลมครวเรอนท#มรายไดสง กลมเส�อเหลองรอยละ 66 เช#อม#นในความเปนกลาง
ของศาล ขณะท#กลมเส�อแดงเพยงรอยละ 34 เทาน�นท#มองวาศาลไมฝกใฝฝายใด23
ตารวจ : ในการจดลาดบความเปนกลางของหนวยงาน หนวยงานท#ไดคะแนนนอยท#สดคอ
ตารวจ โดยประชาชนรอยละ 81 ใหความเหนวาตารวจมความ เอนเอยงเปนบางคร/ง หรอ เอน
เอยงเสมอ ผลสารวจสะทอนใหเหนการปรบปรงท#ดข�นเลกนอยจากป 2552 ซ# งมผใหคาตอบ
ดงกลาวถงรอยละ 84 ท�งน� ความไมเช#อม#นในความเปนกลางของตารวจเพ#มข�นตามระดบ
การศกษา จากรอยละ 72 ในกลมผจบการศกษาระดบประถม สงข�นจนถงรอยละ 86 ในกลม
ผท#จบการศกษาระดบมหาวทยาลย ไมมกลมยอยใดท#ใหความเหนแตกตางอยางมนยสาคญไป
จากความเหนสวนใหญของคนท�งประเทศ (รอยละ 81)
ส"อ : ส#อถกมองวามความเอนเอยงสงเชนเดยวกน โดยผตอบแบบสอบถามรอยละ 80 ให
ความเหนวาส#อขาดความเปนกลาง ซ#งถอวาดข�นเลกนอยจากรอยละ 81 ในป 2552
23 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองท�งกลมเตมตวและคอนขางเอนเอยง คอ + - รอยละ 12 และกลมเส�อแดงท�งกลมเตมตว
และคอนขางเอนเอยง คอ + - รอยละ 10 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาด
อางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
89
กองทพ : กองทพอยในอนดบท#สองรองจากศาลเร#องความเปนกลางเชนเดม แมวาผตอบ
แบบสอบถามสวนใหญ (รอยละ 58) จะเช#อวากองทพ มความเอนเอยงในบางคร/ง หรอ มความ
เอนเอยงบอยคร/ง กลมเส�อแดง (รอยละ 87) มแนวโนมท#จะต�งขอสงสยในความเปนกลางของ
กองทพมากกวาแกนนากลมเส�อเหลอง (รอยละ 40) ถงสองเทา24
24 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองท�งกลมเตมตวและคอนขางเอนเอยง คอ + - รอยละ 12 และกลมเส�อแดงท�งกลมเตมตว
และคอนขางเอนเอยง คอ + - รอยละ 10 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาด
อางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
90
บทท* 6
6 การเมองระหวางข4วส
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
91
6.1 การสงกดกลมเส4อส
ในขณะน�การเมองไทยมความซบซอนและคงเปนไปไมไดท"จะแสดงความคดเหนของทกกลมจากหาตวเลอก (การสงกดส) แตถาคณตองเลอก คณคดวาตวเลอกใดท"สามารถอธบายได
ใกลเคยงกบความคดเหนของคณมากท"สด (Q39)
ดงท#ไดกลาวแลวในหวขอ 1.1 มผตอบแบบสอบถามเพยงหน# งในส# (รอยละ 24) ท#แสดงตววาเขารวมหรอโนมเอยงท#จะเขารวมกบกลมสเส�อกลมใดกลมหน# ง โดยท#รอยละ 10 เปนเส�อเหลอง และรอยละ 14 เปนเส�อแดง จานวนย#งนอยลงไปอก (รอยละ 12) เม#อแยกออกมาเฉพาะผท#แสดงตนอยางเปดเผยวาเปนเส�อสใด ในจานวนน� เพยงรอยละ 5 เปนเส�อเหลอง และรอยละ 7 เปนเส�อแดง จานวนท#เหลออกคร# งจะแสดงตนเพยงแค คอนขางเอนเอยง ไปท#กลมเส�อสใดเทาน�น (รอยละ 5 เส�อเหลอง และรอยละ 7 เส�อแดง)25
25 คาความคลาดเคล#อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ#มเตมเก#ยวกบขนาด
กลมตวอยางและคาความคลาดเคล#อน กรณาดอางองท#ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
92
6.2 วตถประสงคของกลมคนเส4อเหลอง
คณคดวาอะไรคอวตถประสงคหลกของการชมนมของกลมคนเส�อเหลอง (Q37)
ไมพบคาตอบท#เปนเอกภาพจากผตอบแบบสารวจเก#ยวกบวตถประสงคหลกของกลมเส�อเหลอง คาตอบรอยละ 22 ระบวาไมทราบ สวนท#เหลอใหความเหนท#หลากหลาย จานวนไมนอยเหนวากลมน� คอพวกท#ตอตานอดตนายกรฐมนตรทกษณ ชนวตร (รอยละ 21) หรอไมกมเปาหมายสวนตวเพ#อผลประโยชนทางการเมอง (รอยละ 14) เพ#อเรยกรองประชาธปไตย (รอยละ 11) หรอเพ#อจดต�งรฐบาลใหม (รอยละ 8)
ถงแมคาถามน� จะถามไปท#ผเขารวมกลมเส�อเหลองโดยตรง คาตอบท#ไดกยงคงไมชดเจนข�นมากนก สวนใหญคาตอบจะสอดคลองกบกลมตวอยางระดบประเทศ ผลการสารวจความเหนจากกลมเส�อแดงกออกมาคลายคลงกน กลาวคอมความเหนท#ปะปนกนหลากหลายและขาดเอกภาพเก#ยวกบวตถประสงคของกลมเส�อเหลอง
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
93
6.3 วตถประสงคของกลมคนเส4อแดง
คณคดวาอะไรคอวตถประสงคหลกของการชมนมของกลมคนเส�อแดง (Q36)
ผตอบแบบสอบถามไมมคาตอบท#ชดเจนในขอน� เชนเดยวกบคาตอบเก#ยวกบเปาประสงคหลกของกลมเส�อเหลอง รอยละ 26 เช#อวากลมคนเส�อแดงพยายามสงเสรมการจดต�งรฐบาลใหม ขณะท#รอยละ 19 เช#อวาตองการปกปองอดตนายกรฐมนตรทกษณ ชนวตร และรอยละ 15 เช#อวาเพ#อสนบสนนเรยกรองประชาธปไตย อก รอยละ 14 ตอบวาไมทราบ
เชนเดยวกบคาตอบจากผแสดงตนเปนกลมเส�อแดงโดยตรง เม#อถกถามถงวตถประสงคหลก คาตอบกแตกตางกนออกไป ซ# งสะทอนมมมองท#คลายกบผลสารวจจากคนท�งประเทศ ยกเวนขอเดยวคอคนเส�อแดงลงความเหนในวตถประสงคหลกของกลม วาเพ#อสนบสนนเรยกรองประชาธปไตยมากเปนสองเทา (รอยละ 30) ของจานวนเฉล#ยจากความเหนท#วประเทศ
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
94
6.4 ผลกระทบของการสงกดกลมสตอการเลอกผแทน
คณคดวาอะไรสาคญกวา ในการตดสนใจเลอกผสมครสาหรบการเลอกต�งคร�งหนา ระหวางผสมครท"สงกดกลมสกบสงกดพรรคการเมอง (Q38)
มผตอบแบบสารวจเพยงรอยละ 4 ท#จะพจารณาการสงกดสในการเลอกผสมครรบเลอกต�งคร� งตอไป เสยงขางมากอยางมนยสาคญ (รอยละ 87) เลอกท#จะพจารณาผสมครจากการสงกดพรรคการเมอง โดยท#รอยละ 9 ยงไมตดสนใจ คาตอบจากผเขารวมสงกดกลมสสอดคลองกบผลสารวจระดบประเทศ
6.5 การชมนมทางการเมอง
ในชวงสองปท"ผานมา คณเคยเขารวมการประทวงทางการเมองบางหรอไม (Q32)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
95
ในชวง 2-3 ปท#ผานมา ส#อตางๆ ไดนาเสนอขาวการชมนมประทวงในประเทศไทยกนอยางครกโครม แตผลสารวจท#วประเทศกลบช� วาผตอบแบบสารวจจานวนนอยมาก (รอยละ 2) ท#ระบวาเคยมสวนรวมในการชมนมประทวงทางการเมองอยางใดอยางหน# ง
6.6 การส*งหามไมใหมการชมนมใหญทางการเมอง
ในประเทศประชาธปไตยสวนใหญ การชมนมประทวงทางการเมองสามารถมได แตสาหรบ
ประเทศไทยดเหมอนวาการชมนมทางการเมองไดกอใหเกดความขดแยงเปนอยางมากในรอบปท"ผานมา คณคดวา ควรจะปลอยใหมการจดชมนมขนาดใหญทางการเมองตอไปได หรอการชมนมใหญลกษณะน�ควรจะถกส"งหาม (Q60)
หลงจากการชมนมประทวงอยางตอเน#องในรอบส#ปท#ผานมา ผตอบแบบสารวจสองในสาม (รอยละ 66) เช#อวาควรหามไมใหมการจดชมนมขนาดใหญ ความรสกน� สงถงรอยละ 76 ในภาคกลาง และรอยละ 74 ในภาคใต แตประชาชนภาคตะวนออกเฉยงเหนอเพยงรอยละ 59 ท#เหนพองดวย กลมผหญงจะลงความเหนในทางสนบสนนการส#งหาม (รอยละ 70) มากกวากลมผชาย (รอยละ 61) ความเหนสนบสนนน� จะลดลงไปตามกลมอายท#สงข�น กลาวคอ กลมอายต# ากวา 20 ป สนบสนนการส#งหามสงถงรอยละ 77 แตกลมอายระหวาง 50-59 ป สนบสนนเพยงรอยละ 63 และขยบสงข�นเปน รอยละ 68 ในกลมผมอาย 60 ปข�นไป ถาพจารณาจากระดบรายได จานวนผสนบสนนการส#งหามจะลดลงตามระดบรายไดท#สงข�น โดยพบวาผ มรายไดต# าสนบสนนรอยละ 68 ขณะท#กลมผ มรายไดครวเรอนสงใหการสนบสนนต#าลงเหลอเพยงรอยละ 59
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
96
มกลมยอยเพยงกลมเดยวคอกลมเส�อแดงท#เสยงสวนมาก (รอยละ 54) เหนวาควรยอมใหมการจดชมนมใหญตอไป กลมเส�อแดงรอยละ 57 ไมเหนดวยกบการส#งหาม และกลมท#คอนขางเอนเอยงไปทางเส� อแดงรอยละ 52 ใหความเหนอยางเดยวกน ขณะท#กลมผไมสงกดสสนบสนนการส#งหามรอยละ 69 กลมเส�อเหลองรอยละ 68 มความเหนอยางเดยวกน26
เม#อนามาเปรยบเทยบกบคะแนนเฉล#ยของความเหนในระดบประเทศ ท�งเส�อแดงและเส�อเหลองมความเหนแตกตางกนเปนสองฝายอยางชดเจนในประเดนน� โดยขณะท#รอยละ 7 ของกลมเส�อแดงคดคานการส#งหามการชมนมขนาดใหญ แตอกรอยละ 6 กลบสนบสนน สาหรบกลมเส�อเหลองรอยละ 7 สนบสนนการส#งหาม ขณะท#อกรอยละ 3 คดคาน
26 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบ
ขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
97
6.7 การใชกาลงสลายการชมนม
รฐบาลถกตาหนจากบางกลมในการใชกาลงเพ"อสลายการชมนมทางการเมองเม"อเดอนพฤษภาคม 2553 ขณะท"บางคนเหนวาการใชกาลงเปนส"งจาเปนเพ"อจากดความเสยหายและ
ฟ� นฟความเปนระเบยบ ขอใดท"ใกลเคยงกบความคดเหนของคณ (Q61)
ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ (รอยละ 58) เช#อวาการใชกาลงเพ#อยตการชมนมเม#อเดอนพฤษภาคม 2553 เปนส#งท#ไมถกตอง หน#งในสาม (รอยละ 33) สนบสนนการใชกาลง โดยรอยละ 10 ระบวาไมทราบหรอไมขอออกความเหน ความรสกไมเหนดวยแรงท#สดมาจากภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (รอยละ 70) และภาคเหนอ (รอยละ 60) สวนในเขตกรงเทพฯ และปรมณฑล มจานวนผไมตอบคาถามสงท#สด (รอยละ 14) แตผตอบคาถามท#เหลอสวนใหญ (รอยละ 46) เหนวาการใชกาลงเปนส#งท#ผด มเฉพาะกลมตวอยางในภาคใตท#เสยงขางมาก (รอยละ 65) ลงความเหนวาการใชกาลงถกตองแลวเพ#อจากดความเสยหายและฟ� นฟความเปนระเบยบเรยบรอย
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
98
กลมตวอยางยอยกลมเดยวท#สวนใหญ (รอยละ 56) เหนวาการใชกาลงยตการชมนมถกตองคอกลมคนเส�อเหลอง ซ# งเหนตางอยางคนละข�วกบรอยละ 85 ของกลมคนเส�อแดงท#ยนยนวาการใชกาลงเปนส#งท#ไมถกตอง27
6.8 ความรบผดชอบตอการเสยชวตในเหตการณชมนม
ใครควรรบผดชอบตอการเสยชวตในเหตการณเดอนพฤษภาคม คณคดวาเหตการณดงกลาวสวนใหญเปนความผดของผชมนมท"ชมนมกนอยางผดกฎหมาย หรอสวนใหญเปนความผดของรฐบาลท"ใชกาลงเกนกวาเหตในการยตการชมนม (Q62)
ในคาถามท#วาฝายใดควรรบผดชอบตอการเสยชวตจากเหตการณชมนมเม#อเดอนพฤษภาคม ผลสารวจไมพบคาตอบท#เปนมตสวนใหญอยางเดนชด ผตอบแบบสารวจกวาหน# งในสามเลกนอย (รอยละ 37) เหนวากลมผชมนมควรตองรบผดชอบ ขณะท#จานวนใกลเคยงกน (รอยละ 40) กลาวโทษฝายรฐบาล และ รอยละ 4 ตาหนท�งสองฝาย จานวนพลเมองท#มนยสาคญ (รอยละ 19) หลกเล#ยงท#จะใหความเหนตอประเดนน� เม#อดตามภมภาค เสยงขางมากอยางมนยสาคญจากภาคใต (รอยละ 73) กลาวหาวาเปนความผดของผชมนม ขณะท#เสยงขางมากกวาคร# งเลกนอย (รอยละ 53) จากเขตชนบทในภาคตะวนออกเฉยงเหนอเช#อวารฐบาลตองรบผดชอบ
27 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบ
ขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
99
กลมไมสงกดส มความเหนแบงเปนสองฝายอยางมนยสาคญในการช�ความรบผดชอบจากการเสยชวตคร� งน� รอยละ 38 โทษฝายผชมนม ขณะท#อกรอยละ 35 ช� วารฐบาลตองรบผดชอบ รอยละ 4 เหนวาตองรบผดชอบดวยกนท�งสองฝาย โดยท#2รอยละ 3 ไมทราบหรอไมออกความเหน อยางไรกตาม กลมคนเส�อเหลองและเส�อแดงมความเหนตางท#เดนชดย#งกวา เส�อแดงสวนมาก (รอยละ 84) ใหรฐบาลรบผดชอบ ขณะท#เส�อเหลองเกอบสองในสาม (รอยละ 63) โทษวาผชมนมเองตองรบผดชอบตอการเสยชวตท#เกดข�นระหวางการชมนมประทวง28
28 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบ
ขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
100
6.9 การมองเชงบวกตอการชมนม
ทกคนรบรผลทางลบของการชมนมประทวงในระยะ 2-3 ปท"ผานมา และผลทางลบจากปญหาความขดแยงทางการเมองท"มมาอยางตอเน"อง แตคณพอจะนกถงผลเชงบวกท"อาจจะ
ไดจากเหตการณตางๆ ท"เกดข�นน�บางหรอไม (Q97)
ประชากรกลมตวอยางจากท#วประเทศเพยงเลกนอย (รอยละ 12) ท#เหนผลดานบวกของการชมนมประทวงทางการเมองท#มมาอยางตอเน#อง ขณะท#ผตอบแบบสารวจจากภาคเหนอมองเชงบวกมากท#สด (รอยละ 21)
ท�งกลมเส�อเหลอง (รอยละ 15) และเส�อแดง (รอยละ 22) มแนวโนมท#จะมองดานดมากกวา แมจะมความเหนท#เรยกวาเปนมตมหาชนเพยงเลกนอยเก#ยวกบผลเชงบวกจากการชมนมประทวงกตาม เกอบคร# งของผตอบแบบสอบถาม (รอยละ 48) รสกวาการชมนมไดชวยใหประชาชนมสานกเร#องทางการเมองดข�น (รอยละ 17) ทาใหรฐบาลตระหนกถงปญหาในการบรหารงาน (รอยละ 16) หรอโดยท#วไปกชวยใหประชาชนมความรมากข�น (รอยละ 15)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
101
มอะไรบาง (Q98) มอยางอ"นอกหรอไม (Q99)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
102
6.10 ความเปนไปไดท*จะเกดความรนแรงข4นอก
คณคดวามโอกาสเปนไปไดมากนอยเพยงใด ท"จะเกดเหตการณรนแรงจากความขดแยงทางการเมองข�นอกในปหนา มโอกาสจะเกดสง มโอกาสจะเกด ไมนาจะเกด หรอ ไมมโอกาส
จะเกดอกเลย (Q63)
เสยงขางมากอยางชดเจน (รอยละ 81) ของผตอบแบบสอบถามท�งประเทศ เช#อวาเหตการณความรนแรงจากความขดแยงทางการเมองมโอกาสจะเกดข� นอกภายในปหนา (2554) มความสมพนธกนอยบางระหวางระดบการศกษาท#สงข�น คอต�งแตระดบประถมไปจนถงระดบมหาวทยาลย กบระดบความวตกกงวลตอความรนแรงท#เพ#มข�น ในทางกลบกน ระดบความกงวลจะลดลงโดยสมพนธกบกลมอาย จากรอยละ94 ในกลมผมอายนอย ลดลงเหลอรอยละ 75 ในกลมผ สงว ย ในกลมสงกดสตางๆ ไมพบความแตกตางจากผลสารวจระดบประเทศท#เดนชด
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
103
บทท* 7
7 ความขดแยงและความม*นคงทางการเมอง
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
104
7.1 การแบงข4วทางการเมองในประเทศไทย
คณคดวาถอยคาใดอธบายถงความแตกแยกหรอแบงข�วในสงคมปจจบนไดดท"สด (Q56)
ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ (รอยละ 52) ใหความเหนวาความแตกแยกหรอการแบงข�วในสงคมปจจบนมฐานรากจากอดมการณและความคดเหนทางการเมองท#แตกตาง ทศนคตน� มระดบความเขมขนท#แตกตางไปตามอาย เพศ การศกษาและระดบรายได ท#เดนชดมากท#สดมาจากพ�นท#ภาคเหนอ (รอยละ68) และจากภาคกลาง (รอยละ65) และนอยสดมาจากกรงเทพฯ และปรมณฑล (รอยละ35) ท#ซ# งมคนจานวนเทากน (รอยละ35) มความเหนวาการแบงข�วมาจากประเดนทางเศรษฐกจและชนช�น กระน�นกตาม มคนท#วประเทศเพยง รอยละ 18 ท#เหนวาความแตกแยกมพ�นฐานมาจากเร#องเศรษฐกจ และนอยย#งกวาไดแกผใหความเหนวาเกดจากความขดแยงระหวางสงคมเมองและสงคมชนบท (รอยละ9)
มเพยงรอยละ 14 เทาน�น ท#เหนวาความขดแยงเปนเร#องระหวางรฐบาลกบประชาชน
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
105
7.2 สองมาตรฐาน
คณคดวา ในประเทศไทยมการใชมาตรฐานความยตธรรมท"แตกตางกน (สองมาตรฐาน) สาหรบกลมคนท"แตกตางกน หรอไม (Q57)
ผตอบแบบสอบถามท#วประเทศสวนใหญ (รอยละ67) เหนวากระบวนการยตธรรมมสองมาตรฐาน (ครอบคลมต�งแตจากเจาหนาท#ตารวจ อยการ ทนาย และผพพากษา) โดยมต�งแตพบบอย (รอยละ43) หรอพบบางคร� ง (รอยละ24) ความเหนเก#ยวกบประเดนสองมาตรฐานน� มสงมากในกลมประชาชนท#อยอาศยเขตเมองในภาคเหนอ (รอยละ81) และจงหวดใกลเคยงกรงเทพฯ (รอยละ77) ตางกบคนกรงเทพฯ ท#เหนพองดวยเพยงรอยละ 58 และภาคใตรอยละ 59
ความรสกในเร# องน� เพ#มข�นตามระดบรายไดในครวเรอน จากรอยละ 64 ในกลมผมรายไดต#าสด ไปจนถง รอยละ74 ในกลมผมรายไดสงข�น นอกจากน�น ยงเพ#มข�นตามระดบการศกษาอกดวย จากจานวนรอยละ 60 ของผจบการศกษาเบ�องตน ไปถงจานวนรอยละ 81 ของผจบการศกษาระดบมหาวทยาลย
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
106
รอยละ 78 ของคนเส�อแดงเตมตวและรอยละ 83 ของผคอนขางเอนเอยงไปทางเส�อแดง เช#อวามความยตธรรมสองมาตรฐานในระดบมนยสาคญ ขณะท#สวนใหญของคนเส�อเหลอง (รอยละ 69) และกลมคนไมสงกดส (รอยละ 65) เหนพองดวยเชนกน
คณคดวากลมใดไดรบประโยชนสงสดจากการมสองมาตรฐาน (Q58)
เม#อสอบถามผท#ใหความเหนวามสองมาตรฐานอยจรง วากลมใดไดรบประโยชนมากท#สด เสยงจากท#วประเทศสวนใหญ (รอยละ63) ระบวารฐบาล (รอยละ33) และนกการเมอง (รอยละ30) ผอยอาศยในเขตเมองเหนวานกการเมองไดประโยชนมากท#สด (รอยละ37) โดย เฉพาะอยางย#งชมชนในกรงเทพฯ และปรมณฑล (รอยละ55) กลมเส�อเหลองและเส�อแดงแสดงความเหนแตกตางกนอยางเดนชดในประเดนน� โดยรอยละ 46 ของกลมคนเส�อเหลองเหนวานกการเมองไดประโยชนมากท#สด แตกลมคนเส�อแดงท#เหนพองดวยมเพยงหน# งในส#
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
107
หรอรอยละ 25 เทาน�น สาหรบคนเส�อแดง กวาคร# ง (รอยละ54) เหนวารฐบาลไดประโยชนมากท#สด (เปรยบเทยบกบคนเส�อเหลองท#เหนดวยเพยงรอยละ 23) นอกจากน� กลมเส�อแดงอกหน# งในส# (รอยละ25) เช#อวาพวกเส� อเหลองไดประโยชนมากท# สดจากระบบสองมาตรฐาน29
คณคดวากลมใดไดรบความเดอดรอนมากท"สดจากการมสองมาตรฐาน (Q59)
มความเหนท#เปนเอกฉนทโดยรวมจากประชากรกลมตวอยางท#วประเทศ (รอยละ 60) วาผท#ไดรบความเดอดรอนมากท#สดคอประชาชนท#วไป โดยสามในส# (รอยละ 75) ของประชาชนในภาคใตสนบสนนความเหนขอน�มากท#สด ขณะท#ภาคเหนอเพยงคร# งหน# ง (รอยละ 50) เหน
29 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบ
ขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
108
พองดวย อยางไรกตาม กลมเส�อแดงเตมตวรอยละ 30 ตางระบวาพวกตนเดอดรอนมากท#สดจากการมสองมาตรฐาน30
7.3 บทบาทของกองทพ
มคนจานวนมากเหนวากองทพไทยมบทบาททางการเมองมากเกนไป ขณะท"บางคนมองวา
กองทพเปนสถาบนอสระท"สาคญในการชวยปกปองชาตและชวยใหประเทศมเสถยรภาพ
ความเหนขอใดใกลเคยงกบมมมองของคณมากท"สด (Q65)
ผลการสารวจป 2553 พบวากองทพยงคงถกมองวาเปนสถาบนสาคญตอการปกปองชาตและชวยใหประเทศมเสถยรภาพ (รอยละ63) ทศนคตน� ไดรบเสยงสนบสนนอยางแขงขนจากประชาชนในเขตกรงเทพฯ และปรมณฑล โดยเพ#มสงข�นจากผลสารวจเม#อป 2552 ท#เดมมเกนคร# งเพยงเลกนอย (รอยละ53) เปนสองในสาม (รอยละ69) ในการสารวจป 2553
30 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองท�งกลมเตมตวและคอนขางเอนเอยง คอ + - รอยละ 12 และกลมเส�อแดงท�งกลมเตม
ตวและคอนขางเอนเอยง คอ + - รอยละ 10 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
109
เชนเดยวกบผลสารวจจากภาคใต ท#เพ#มจากรอยละ 65 มาเปนรอยละ 80 แตนาสงเกตวากองทพไดรบความนาเช#อถอนอยลงในเขตชมชนเมองในภาคเหนอ โดยลดลงจากผลสารวจป 2552 จากรอยละ 60 เหลอเพยงรอยละ 52 ในป 2553 และภาคอสาน ลดจากรอยละ61 เปนรอยละ 54
กลมเส� อเหลองและเส� อแดงเหนตางกนในมมมองเก#ยวกบกองทพ กลมคนเส�อเหลองสวนใหญ (รอยละ82) เหนวากองทพเปนสถาบนอสระท#มความสาคญ ขณะท#กลมเส�อแดงมากกวาสองในสาม (รอยละ69) เหนวากองทพมบทบาททางการเมองมากเกนไป31
7.4 ขนาดของกองทพ
คณคดวาขนาดของกองทพเปนอยางไร เลกเกนไป กาลงพอด หรอใหญเกนไป (Q66)
ประมาณเกอบสองในสามของประชากร (รอยละ64) ยงคงเหนวาขนาดของกองทพไทยกาลงพอเหมาะ อยางไรกด แมวาผลสารวจในเขตกรงเทพมหานครจะเพ#มข�นเลกนอย จากรอยละ 59 ป 2552 มาเปนรอยละ 60 ในป 2553 แตผลสารวจจากภมภาคอ#นกลบลดลง เชนภาคใต
31 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบ
ขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
110
ลดลงจากรอยละ 74 เหลอเพยงรอยละ 66 ภาคอสาน ลดจากรอยละ 68 เปนรอยละ 60 ภาคกลาง จากรอยละ 71 เปนรอยละ 65 และภาคเหนอ จากรอยละ 75 เปนรอยละ 74
นาสงเกตวาประมาณหน#งในสาม (รอยละ35) ของกลมเส�อแดงเหนวากองทพมขนาดใหญมากเกนไป แตสวนใหญท� งกลมเส� อแดง (รอยละ55) และเส� อเหลอง (รอยละ62) ตางเหนวากองทพมขนาดพอเหมาะดแลว32
7.5 บทบาทกองทพกบการรกษาความความม*นคงปลอดภยระหวางมการชมนม
จากเหตการณเม"อไมนานมา น� กองทพไดแสดงบทบาทหลกในการรกษาความม"นคงระหวาง
การชมนมประทวง แตในตางประเทศสวนใหญ บทบาทน�เปนหนาท"ของเจาหนาท"ตารวจ ในความเหนของคณ ใครควรเปนผ รบผดชอบหลกดานความม"นคงระหวางท"มการชมนม
กองทพหรอตารวจ (Q64)
ผตอบแบบสอบถามสวนใหญซ# งเกนคร# งเลกนอย (รอยละ52) ตางเช#อวากองทพควรมบทบาทหลกในการรกษาความม#นคงระหวางการชมนม ขณะท#หน# งในสาม (รอยละ38) เหนวาควรใหเปนหนาท#ของตารวจ ความเหนท#สนบสนนบทบาทของกองทพสงท#สดมาจากภาคใต (รอยละ73) และภาคกลาง (รอยละ63) ความเหนสนบสนนกองทพท#ต#าท#สดมาจากภาคอสาน
32 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบ
ขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
111
(รอยละ42) การสนบสนนกองทพลดลงตามกลมอาย โดยท#กลมอายระหวาง 18-19 ป สนบสนน รอยละ 61 ในขณะท#กลมผสงอายเกน 60 ใหการสนบสนนเพยงรอยละ 45
กลมเส� อเหลองและเส� อแดงมความเหนขดแยงกนเชนเคยในประเดนน� กลมเส� อเหลองสนบสนนบทบาทกองทพรอยละ 66 ขณะท#กลมเส�อแดงรอยละ 63 สนบสนนความเหนเสยงขางนอยท#ใหตารวจรบผดชอบเปนหลกในการรกษาความม#นคงระหวางการชมนม33
7.6 สถานการณความปลอดภยโดยท*วไป
คณประเมนระดบสถานการณความปลอดภยในพ�นท"ท"คณอยอาศยอยางไร ดมาก ด ปานกลาง หรอ แย (Q67)
ผตอบแบบสอบถามสวนใหญท#วประเทศ (รอยละ57) ระบสถานการณความปลอดภยในพ�นท#ของตนในระดบ “ดมาก” (รอยละ15) “ด” (รอยละ42) ขณะท#เพยงรอยละ 6 ระบวา “แย” อยางไรกตามมความแตกตางท#นาพจารณาระหวางเขตเมองกบเขตชนบท จากพ�นท#ชนบทท#เหนวาดมากและดสงถงรอยละ 61 เขตเมองกลบเหนเชนน� เพยงรอยละ 48 เม#อพจารณาระดบภมภาค พบวาเขตเมองในภาคเหนอรายงานความปลอดภยในพ�นท#สงสด (รอยละ75)
33 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบ
ขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
112
ขณะท#คนกรงเทพฯ สวนใหญ (รอยละ 68) ระบวาสถานการณความปลอดภยอยในระดบ “ปานกลาง” (รอยละ60) จนถงระดบ “แย” (รอยละ8)
ในภาพรวม ผตอบแบบสารวจผชาย (รอยละ59) รสกมความปลอดภยมากกวาผหญง (รอยละ54) ความสานกรบรเก#ยวกบความปลอดภยในพ�นท#น� ยงผนแปรตามระดบการศกษา กลาวคอ ผจบการศกษาช�นประถมสานกรบรวามความปลอดภยสงรอยละ 62 ขณะท#ผจบการศกษาระดบมหาวทยาลยสานกรบรเชนน�นเพยงรอยละ 51 เชนเดยวกบระดบรายได ผมรายไดสงมความรสกม#นคงปลอดภยต#า (รอยละ52) ขณะท#ผมรายไดต#ารสกม#นคงปลอดภยสงกวา (รอยละ58)
สองปท"ผานมา คณคดวาสถานการณความปลอดภยและเหตอาชญากรรมในพ�นท"ของคณเปน
อยางไร ดข�นมาก ดข�นเลกนอย แยลงเลกนอย หรอวา แยลงมาก (Q68)
ผลสารวจระบชดเจนวาประชาชนสวนใหญ (รอยละ 79) ท�งเขตเมอง (รอยละ 72) และเขตชนบท (รอยละ 83) เช#อวาสถานการณความปลอดภยในพ�นท#ของตนในรอบสองปท#ผานมาดข�น โดยการสารวจในเขตชนบทภาคใตพบวามสงถงรอยละ 88 ขณะท#เขตเมองใหญอยาง
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
113
กรงเทพฯ กลบมแคเพยงรอยละ 59 อยางไรกตาม กลมเส�อแดงเตมตวรอยละ 47 เหนวาสถานการณ “แยลงเลกนอย” (รอยละ 44) ไปจนถง “แยลงมาก” (รอยละ 3)34
7.7 สถานการณความปลอดภยสวนบคคล
ทกวนน� คณรสกกลว/วตกกงวลเก"ยวกบความปลอดภยและความม"นคงของตวคณเองหรอของครอบครวบอยแคไหน กลว/วตกกงวล บอยคร�ง บางคร�ง ไมบอยนก หรอ ไมเคยเลย (Q69)
ประชาชนผมสทธเลอกต�งสวนใหญ (รอยละ 54) ไมรสกวตกกงวลในเร#องความปลอดภยของตนเอง โดยรอยละ 33 ตอบวา “ไมเคยเลย” และรอยละ 21 ตอบวา “ไมบอยนก” เม#อพจารณาเฉพาะเขตเมองกบชนบท พบวาผอยอาศยในเขตเมองรอยละ 50 ตอบวารสกกลวหรอวตกเก#ยวกบความปลอดภย “บางคร� ง” (รอยละ39) และ “บอยคร� ง” (รอยละ11) ขณะท#มผอยอาศยในชนบทเพยงรอยละ 44 ท#รสกเชนน�น
34 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองท�งกลมเตมตวและคอนขางเอนเอยง คอ + - รอยละ 12 และกลมเส�อแดงท�งกลมเตม
ตวและคอนขางเอนเอยง คอ + - รอยละ 10 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
114
เม#อแยกตามเพศ ผชายรอยละ 61 รสกกงวลเร#องความปลอดภยของตนเอง “ไมบอยนก” หรอ “ไมเคยเลย” ขณะท#ผหญงสวนใหญ (รอยละ53) แสดงความวตกกงวล “บางคร� ง” (รอยละ43) หรอ “บอยคร� ง” (รอยละ10)
7.8 สาเหตของความวตกกงวล
ถาคณตดสนใจเขารวมทากจกรรมอยางใดอยางหน"งตอไปน� คณจะเขารวมดวยความรสกเชนใด กลวมาก กลวอยบาง หรอไมกลวเลย (Q70-77)
เสยงขางมากของผตอบแบบสอบถามตางแสดงความรสกกลวท#จะวพากษวจารณกลมตอไปน�อยางมนยสาคญ ไดแก กลมคนเส�อแดง (รอยละ59) กลมคนเส�อเหลอง (รอยละ58) หรอ รฐบาล (รอยละ58) และเกอบหน#งในส# รสกกลวท#จะมปฏสมพนธกบตารวจ (รอยละ24) หรอกบทหาร (รอยละ23)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
115
เม#อแบงตามกลมอาย คนหนมสาวมแนวโนมท#จะรสกกลวการวพากษวจารณกลมตางๆ เหลาน� อยางเปดเผยในท#สาธารณะคอนขางมาก เชน วจารณเส�อแดง (รอยละ68 ของกลมอาย 18-19 ป และ รอยละ67 ของกลมอาย 20-29 ป) วจารณรฐบาล และเส�อเหลอง (รอยละ63 ของกลมอาย 18-19 ป และ รอยละ64 ของกลมอาย 20-29 ป) แตไมพบระดบความกลวท#มนยสาคญในกลมตวอยางกลมยอยอ#นๆ แมวาในกลมผมการศกษาระดบมหาวทยาลยสวนใหญแสดงความกลวท#จะวพากษวจารณกลมตางๆ เหลาน�นนอยท#สดกวาทกกลมตวอยางกตาม
ผตอบแบบสอบถามท#ไมสงกดกลมเส�อสใด สวนใหญ (รอยละ61) แสดงความวตกกงวลในการตาหนวพากษวจารณรฐบาล ขณะท#มเพยงรอยละ 53 ของกลมเส�อแดง และรอยละ42 ของกลมเส�อเหลองมความวตกดงกลาว สวนใหญของผไมสงกดกลมเส�อสใด (รอยละ62) แสดงความกงวลท#จะวจารณหรอตาหนท�งเส�อแดงและเส�อเหลองเทาๆ กน ขณะท#เสยงขางมากจากท�งกลมเส�อแดงและเส�อเหลอง (รอยละ51) ไมกลวท#จะวพากษวจารณกลมสเดยวกนหรอท#ตรงขามกบตน35
35 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบ
ขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
116
บทท* 8
8 ทางเลอกเพ*อการปรองดอง
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
117
8.1 การเลอกต4งเพ*อแกปญหาความขดแยง
บางคนเสนอวาตองมกระบวนการปรองดองเพ"อลดความขดแยงในสงคมกอนจดการเลอกต�ง ขณะท"บางคนคดวาการปรองดองจะไมสามารถเกดข�นได จนกวาจะจดการเลอกต�งข�นกอน
คณคดอยางไร (Q79)
เสยงสวนใหญอยางมนยสาคญของผตอบแบบสอบถาม (รอยละ 79) เช#อวาควรจะเร# มกระบวนการปรองดองเพ#อลดความขดแยงกอนจดใหมการเลอกต�ง ประชาชนในเขตเมอง (รอยละ74) มความเหนสนบสนนแนวคดน� ต#ากวาเสยงสนบสนนจากเขตชนบท (รอยละ 82) เสยงของประชากรในกรงเทพฯ ท#สนบสนนใหเกดการปรองดองกอนจดการเลอกต�ง (รอยละ 62) ถอวาต#ากวาเสยงสนบสนนจากภมภาคอ#นๆ ท�งหมด เชนจากภาคกลาง (รอยละ 90) ซ# งใหการสนบสนนสงท#สด สาหรบกลมเส�อเหลองและเส�อแดง มฉนทามตในระดบใกลเคยงกนวาควรสนบสนนใหเกดการปรองดองกอนจดการเลอกต�ง
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
118
8.2 การเล*อนการเลอกต4งเพ*อลดความขดแยง
ถาเล"อนการเลอกต�งท"วไปออกไปกอนจะชวยลดลดความขดแยงในสงคมไดหรอไม หรอจะย"งทาใหเลวรายไปกวาเดม (Q81)
ไมมคาตอบเปนเสยงขางมากอยางชดแจง วาหากเล#อนการเลอกต�งออกไปแลวจะชวยลดความขดแยงไดหรอไม เสยงสวนใหญของคนท� งประเทศท#ตอบคาถามน� (รอยละ 49) โดยเฉพาะอยางย#งในเขตชนบท (รอยละ 54) เหนวาไมนาจะชวยลดความขดแยงได ขณะท#ในระดบประเทศรอยละ 40 เช#อวาการเล#อนการเลอกต�งออกไปจะชวยลดความขดแยงได การสารวจเม#อป 2552 ผตอบแบบสอบถามแบงออกเปนสองกลมเทาๆ กนในประเดนน� (คอท�งเหนดวยและไมเหนดวย จานวนรอยละ 45 ตามลาดบ) โดยท#อกรอยละ 10 ไมออกความเหน สาหรบกลมเส�อเหลองและเส�อแดง มความเหนท#ตรงกนขามอยางเดนชด กลมเส�อแดงรอยละ 79 เหนวาการเล#อนการเลอกต�งออกไปจะย#งทาใหสถานการณความขดแยงเลวรายย#งข�น ขณะท#กลมเส�อเหลองรอยละ 53 เหนวาจะชวยลดความขดแยง36
36 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบ
ขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
119
8.3 เวลาท*เหมาะสมตอการเลอกต4ง
เน"องจากรฐบาลปจจบนไดอานาจผานระบบรฐสภา โดยไมไดมเสยงขางมากจากการเลอกต�ง ดงน�นคนสวนหน"งจงกลาววา (1) ควรจดใหมการเลอกต�งใหมโดยเรวท"สดเทาท"จะเปนไปได ขณะท"บางคนคดวา (2) ควรจะรอใหมการออกกฎหมายปฏรปท"จาเปนกอนคอยจดใหมการเลอกต�ง หรอ (3) ควรรอจนกวารฐบาลปจจบนอยจนครบวาระตามรฐธรรมนญ ขอใด
ใกลเคยงกบความเหนของคณมากท"สด (Q80)
ผตอบแบบสอบถามในประเดนการปฏรประบบเลอกต�งและแกไขรฐธรรมนญกอนจดใหมการเลอกต�งไมมเอกภาพท#ชดเจน หน# งในส# (รอยละ 26) ตองการใหจดการเลอกต�งโดยเรวท#สด (เพ#มข�นจากรอยละ 23 ของผลสารวจเม#อป 2552) ขณะท#รอยละ 29 ตองการใหรอจนกวาจะมการปฏรปกอน (รอยละ 30 ในป 2552) และอกรอยละ 40 พรอมจะรอจนรฐบาลอยครบวาระตามรฐธรรมนญ (ลดลงจากรอยละ 43 ในป 2552) เม#อแยกตามเพศ ผหญง (รอยละ 44) พรอมจะรอจนรฐบาลอยครบวาระมากกวาผชาย (รอยละ 37) เม#อดระดบการศกษา ไมพบความแตกตางอยางมนยสาคญตอประเดนน� (โดยภาพรวมอยท#ประมาณรอยละ 40) แตกลมท#ตองการใหมการเลอกต�งโดยเรวท#สดน�น จานวนลดลงไปตามระดบการศกษาท#สงข�น จากรอยละ 28 ของกลมผสาเรจการศกษาช�นประถม ไปจนถงรอยละ 16 ของกลมผสาเรจการศกษาระดบมหาวทยาลย ในทางกลบกน กลมท#ตอบวาเตมใจรอจนกวาการปฏรปผานไปกอน จานวนเพ#มข�นตามระดบการศกษาท#สงข�น กลาวคอ ผมการศกษาระดบประถมศกษามจานวนเพยงรอยละ 26 เทยบกบรอยละ 37 ของผมการศกษาระดบมหาวทยาลย
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
120
กลมเส�อสย#งมจดยนท#ตรงขามกนอยางชดเจน ขณะท#กลมเส�อแดงตองการใหจดการเลอกต�งโดยเรวท#สด (รอยละ 62) กลมคนเส�อเหลองยนยนวาควรรอจนกวารฐบาลจะอยครบวาระตามรฐธรรมนญ (รอยละ 63)37
8.4 การเลอกต4งท*อสระและยตธรรม
ประชาชนบางกลมเรยกรองใหมการเลอกต�งใหมเพ"อแกไขความขดแยงทางการเมองในปจจบน หากมการเลอกต�งเกดข�นในเวลาน� คณคดวาการเลอกต�งจะมความเปนอสระและยตธรรมหรอไม (Q55)
ผตอบแบบสอบถามเพยงคร# งเดยว (รอยละ 52) เหนวาการเลอกต�งจะอสระและยตธรรม ผลสารวจคร� งน� ดข�นเลกนอยจากผลเม#อป 2552 ซ# งมผตอบแบบสอบถามจานวนรอยละ 48 เกรงวาถาจดการเลอกต�งข�นเวลาน�นจะไมอสระและไมยตธรรม ขณะท#จานวนเพยงรอยละ 47 เหนวานาจะอสระและยตธรรม เม#อพจารณาตามระดบการศกษา พบวาผท#มการศกษาระดบประถมศกษามความม#นใจวาถาจดการเลอกต�งเวลาน� จะมความเปนอสระและยตธรรม (รอย
37 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบ
ขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
121
ละ 55) สงกวาผมการศกษาจบมหาวทยาลย (รอยละ 50) ในกลมผมอายถงเกณฑมสทธเลอกต�งเปนคร� งแรก แสดงความเช#อม#นวาจะบรสทธq ยตธรรม (รอยละ 59) เม#อเปรยบเทยบกบรอยละ 47 ในกลมอายระหวาง 40-49 ป
8.5 ผสงเกตการณการเลอกต4งท*เปนกลางเพ*อสงเสรมการเลอกต4งท*อสระและยตธรรม
ในหลายประเทศ ผสงเกตการณเลอกต�งท"ไมฝกใฝฝายใดท�งจากตางประเทศและในประเทศจะเฝาดกระบวนการเลอกต�ง คณคดวาการมผสงเกตการณการเลอกต�งจะทาใหเกดความม"นใจมากนอยเพยงใดวาการเลอกต�งน�นจะอสระและบรสทธPยตธรรม ม"นใจเพ"มข�นมาก ม"นใจ
เพ"มข�นเลกนอย ไมม"นใจเพ"มข�น หรอ ม"นใจนอยลง (Q95)
เสยงขางมากของผตอบแบบสอบถาม (รอยละ 69) ซ# งมท�ง “ม#นใจเพ#มข�นมาก” (รอยละ 15) และ “ม#นใจเพ#มข�นเลกนอย” (รอยละ 54) วาการเลอกต�งจะบรสทธq ยตธรรมมากข�น ถามผ สงเกตการณท#เปนกลางจากนานาประเทศหรอในประเทศมาเฝาตดตามการเลอกต�ง ตวเลขความเช#อม#นในประเดนน� เพ#มข�นจากเสยงขางมากของการสารวจเม#อป 2552 (รอยละ 62)
มความเหนท#แตกตางอยบางเลกนอยระหวางกลมยอยตาง ๆ ในประเดนผสงเกตการณการเลอกต�ง แตความเหนสวนใหญจากทกกลมระบอยางชดเจนวาตองการมผสงเกตการณการเลอกต�งท#เปนกลาง
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
122
8.6 สญชาตของผสงเกตการณการเลอกต4ง
มบางคนอยากใหผ สงเกตการณเปนคนไทย ขณะท"บางคนอยากใหเปนชาวตางชาตมากกวา ในความเหนของคณ คณอยากใหผ สงเกตการณเปนคนสญชาตไทย หรอเปนชาวตางชาต
หรอยอมรบไดเทาๆ กนท�งสองสญชาต (Q 96)
กวาคร# ง (รอยละ 55) ของผตอบแบบสอบถามระบวาอยากใหผสงเกตการณการเลอกต�งเปนคนไทย (เพ#มข�นจากรอยละ 42 ในป 2552) ขณะท#รอยละ 43 ยอมใหเปนคนตางชาตได
กลมคนเส�อเหลองตองการใหเปนคนไทยมากอยางมนยสาคญ (รอยละ71) สงกวาท�งกลมไมสงกดเส�อส (รอยละ 54) และกลมคนเส�อแดง (รอยละ 44)38
38 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบ
ขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
123
8.7 การแกไขรฐธรรมนญเพ*อแกปญหาความขดแยงทางการเมอง
บางคนคดวารฐธรรมนญฉบบปจจบนควรไดรบการแกไขเพ"อแกปญหาความขดแยงทางการเมอง ขณะท"บางคนเหนวาการแกไขรฐธรรมนญเวลาน�จะย"งทาใหเกดความขดแยงเพ"มข�น
มากกวาจะแกปญหา ขอความใดตอไปน�ใกลเคยงกบความความเหนของคณมากกวา (Q82)
ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ (รอยละ 51) ไมคดวาการแกไขรฐธรรมนญปจจบน (ฉบบป 2550) จะชวยแกความขดแยงทางการเมองในขณะน� ได ผชายสวนใหญ (รอยละ 54) ตองการชะลอการปฏรปรฐธรรมนญไปกอน แตผหญงใหการสนบสนนจดยนน� เพยงรอยละ 45 แมวามผหญงรอยละ 25 ตอบวา “ไมทราบ” หรอ “ไมขอแสดงความคดเหน” เม#อเทยบกบกลมผชายท#มเพยงรอยละ 16 ผท#ไมเหนดวยกบการแกไขรฐธรรมนญขณะน� เพ#มข�นตามระดบการศกษา จากรอยละ 45 ของผจบการศกษาช�นประถมศกษา ไปจนถง รอยละ 62 ของผจบระดบอาชวศกษาหรออนปรญญา และรอยละ 59 ของผท#จบระดบมหาวทยาลย ระดบรายไดในครวเรอนกเปนอกปจจยหน# ง กลมผมรายไดต#าเพยงรอยละ 47 สนบสนนใหการแกไขรฐธรรมนญรอไปกอน ขณะท#กลมผมรายไดสงข�นใหการสนบสนนความเหนน� สงถงรอยละ 57
ความเหนสวนใหญท#เกนคร# งเลกนอย (รอยละ 51) ของกลมท#ไมสงกดเส�อส ตองการรอใหมการปฏรปรฐธรรมนญเสยกอน เชนเดยวกบกลมเส�อเหลองสวนใหญ (รอยละ 65) แตในกลม
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
124
เส�อแดง มความเหนแตกกน โดยท# รอยละ 48 เหนพองกบการแกไขรฐธรรมนญทนท และอกรอยละ 41 ใหรอไปกอน39
39 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบ
ขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
125
8.8 จะแกไขรฐธรรมนญแบบไหนอยางไร
เม"อคานงถงการเปล"ยนแปลงท"อาจเกดข�นกบรฐธรรมนญ ทางเลอกใดตอไปน�ท"คณคดวาเหมาะสมท"สด (Q83)
ประชาชนแสดงความเหนแตกตางกนอยางเดนชดในประเดนจะแกไขรฐธรรมนญอยางไร กวาหน# งในส#เลกนอย (รอยละ 27) ตองการใหใชรฐธรรมนญฉบบปจจบนตอไปโดยไมตองแกไข (เปรยบเทยบกบรอยละ 28 ในป 2552) ขณะท#ผตอบแบบสอบถามท#วประเทศรอยละ 12 ประสงคจะใหนารฐธรรมนญฉบบป 2540 กลบมาใชใหม (ลดต#าลงจากรอยละ 27 ในป 2552) มากกวาหน# งในสาม (รอยละ 39) ไมรวาควรจะเลอกแบบไหนอยางไร ซ# งในกลมน�
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
126
รอยละ 24 ระบวาไมรความแตกตางระหวางรฐธรรมนญสองฉบบ (ฉบบป 2540 และป 2550 – ผแปล) และรอยละ 15 ตอบไมมความเหนหรอไมทราบ ผหญง (รอยละ 47) เล#ยงตอบคาถามขอน� มากกวาผชาย (รอยละ 33) เชนเดยวกบกลมท#มการศกษานอย เชนผท#จบการศกษาระดบประถม (รอยละ 48) จะเล#ยงการตอบตอคาถามขอน�มากกวากลมท#มการศกษาสงเชนผท#จบการศกษามหาวทยาลย (รอยละ 30)
กลมไมสงกดเส�อสซ# งไมสามารถใหความเหนตอคาถามน� มจานวนรอยละ 45 สวนกลมสงกดเส�อสท�งสองกลมกมปญหาเดยวกน โดยแตละกลมมประมาณหน# งในส# (เส�อเหลองรอยละ 26 และเส�อแดงรอยละ 23) กลมเส�อเหลองสวนใหญ (รอยละ65) ตองการใหใชรฐธรรมนญป 2550 ฉบบปจจบนตอไปโดยไมตองแกไข (รอยละ54) หรอโดยแกไขกอน (รอยละ11) เปรยบเทยบกบกลมเส�อแดงท#ใหความเหนอยางเดยวกนเพยงรอยละ 34 และอกรอยละ 33 ตองการใหนารฐธรรมนญฉบบป 2540 กลบมาใชใหม40
40 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบ
ขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
127
8.9 ความรของผมสทธเลอกต4งเร*องความแตกตางระหวางรฐธรรมนญฉบบป 2540 กบป 2550
ในประเดนการศกษาและการเลอกต� ง ใชหรอไมวาผ ม สทธสมครรบเลอกต� งเ ปน
สมาชกสภาผแทนราษฎรตองสาเรจการศกษาไมต"ากวาปรญญาตรหรอเทยบเทา (Q15)
แมวาคณะกรรมาธการยกรางรฐธรรมนญฉบบป 2550 จะไดจดพมพและสงรางรฐธรรมนญใหมท� งฉบบไปใหทกครวเรอนในประเทศพจารณาลวงหนากอนจะมการออกเสยงลงประชามตเพ#อใหความเหนชอบกตาม นกวเคราะหบางคนเช#อวามประชาชนจานวนนอยมากท#จะอานเอกสารท#มความซบซอนเชนน� และมนอยย#งกวาท#จะสามารถเขาใจหรอเหนความแตกตางระหวางรฐธรรมนญท�งสองฉบบ (ป 2540 และ 2550) เพ#อทดสอบสมมตฐานน� คาถามหน# งในแบบสอบถามจงถามกลมตวอยางวา ใชหรอไมท#ผสมคร ส.ส. จะตองจบการศกษาอยางนอยในระดบปรญญาตร ประเดนน� เปนหวขอหน# งท#มการโตแยงถกเถยงกนมากในการปฏรปรฐธรรมนญป 2540 และถกตดออกจากรฐธรรมนญฉบบป 2550 (แตยงเปนขอบงคบสาหรบรฐมนตร) ท�งน� พบวาเพยงรอยละ 17 ของผตอบแบบสอบถามเทาน�นท#ตระหนกถงความเปล#ยนแปลงน� ขณะท#เสยงขางมากอยางมนยสาคญ (รอยละ83) ระบวายงคงเปนขอกาหนดอย หรอตอบวาไมทราบ กลมเส� อสสวนใหญกไมตระหนกเชนกนวาขอบงคบน� เปล#ยนแปลงไปแลว
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
128
เพ"อปรบปรงการปกครองใหดข�น คณคดวาควรจะกาหนดระดบวฒการศกษาสาหรบ
สมาชกสภาผแทนราษฎรหรอไม หรอวาทกคนควรจะสามารถลงสมครรบเลอกต�งได โดยไมจาเปนตองคานงถงวามการศกษาระดบใด (Q16)
แมวาขอบงคบเร#องวฒการศกษาข�นต#าสาหรบสมาชกสภาผแทนราษฎรจะยกเลกไปแลวในรฐธรรมนญฉบบปจจบน (2550) แตเสยงสวนใหญอยางมนยสาคญของผตอบแบบสอบถาม (รอยละ83) ยงคงคดวาควรกาหนดระดบวฒการศกษาสาหรบสมาชกสภาผแทนราษฎร
สาหรบผลงคะแนนเสยงเลอกต�ง คณคดวาควรกาหนดระดบการศกษาดวยหรอไม (เชน ควร
ตองเรยนหนงสออยางนอยก"ป หรอตองจบประกาศนยบตรช�นประถมหรอมธยม) หรอคดวา
ทกคนควรมสทธในการลงคะแนนเสยงเลอกต�งไดโดยไมตองคานงถงระดบการศกษา (Q17)
ผตอบแบบสอบถามเพยงรอยละ 19 เทาน�นท#เหนวาควรกาหนดระดบการศกษาสาหรบผมสทธลงคะแนนเสยงเลอกต�ง นอกจากน� ในกลมสงกดและไมสงกดเส�อส ไมมความแตกตางอยางมนยสาคญตอประเดนขางตน
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
129
8.10 การนรโทษกรรมใหกบนกการเมองท*มความผด
นกการเมองบางคนถกศาลพพากษาวามความผดในคดอาญา แตกยงคงยนกรานวาตนเองบรสทธP และผลการตดสนมาจากเหตจงใจทางการเมอง เพ"อลดความขดแยงทางการเมอง คณ
คดวานกการเมองเหลาน�ควรไดรบการนรโทษกรรม หรอวาควรใหยนคาพพากษาความผดไวเชนเดม (Q84)
ผตอบแบบสอบถามท#ไมตองการใหนรโทษกรรมนกการเมองท#ศาลตดสนแลววามความผด มจานวนลดลง รอยละ7 เม#อเทยบกบผลสารวจป 2552 (ลดลงจากรอยละ 69 มาเปนรอยละ 62) ผสนบสนนใหยนคาพพากษาลงโทษนกการเมองไว เพ#มข� นตามระดบการศกษา จากคอนขางต#า คอรอยละ 54 ในกลมผจบการศกษาช�นประถม มาเปนคอนขางสงรอยละ 76 ในกลมผจบการศกษามหาวทยาลย ระดบรายไดในครวเรอนกเปนอกปจจยหน# ง กลมผมระดบรายไดในครวเรอนต#าท#ไมเหนดวยกบการใหนรโทษกรรมนกการเมองมรอยละ 61 และสงถงรอยละ 67 ในกลมผมรายไดในครวเรอนสงข�น
เสยงขางมากคอสองในสาม (รอยละ66) ของกลมผไมสงกดสเส�อ ไมเหนดวยกบการนรโทษกรรมนกการเมอง เชนเดยวกบกลมคนเส�อเหลองสวนมาก (รอยละ69) แตกลมคนเส�อแดง
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
130
จานวนรอยละ 59 ยนขางเสยงขางนอยของผลสารวจ คอสนบสนนการนรโทษกรรมใหกบนกการเมองท#ถกตดสนวามความผด41
8.11 การนรโทษกรรมใหกบคณะรฐประหาร
เม"อพดถงกล มบคคลท"รวมกนทารฐประหาร คนเหลาน�ไดรบการนรโทษกรรมตามรฐธรรมนญป 2550 คณคดวาควรยกเลกการนรโทษกรรม เพ"อใหคณะบคคลท"รวมกนทา
รฐประหารถกลงโทษ หรอวาควรคงการนรโทษกรรม เพ"อชวยลดความขดแยงทางการเมองท"อาจเกดข�น (Q85)
เม#อเปรยบเทยบผลการสารวจระหวางป 2552 กบป 2553 จานวนผตองการใหคณะรฐประหาร ป 2549 ไดรบการลงโทษ ลดลงจากรอยละ 57 เหลอเพยงรอยละ 51 ประชาชนในเขตชนบทใหการสนบสนนอยางแขงขนตอความเหนน� (รอยละ56) มากกวาประชาชนเขตเมอง (รอยละ44) ยกเวนคนกรงเทพฯ (รอยละ57) ผชาย (รอยละ54) สนบสนนการลงโทษผทารฐประหารมากกวาผหญง (รอยละ49) สาหรบกลมเส�อส กลมระดบการศกษาและกลมระดบรายได มความแตกตางจากผลสารวจในภาพรวมบางเพยงเลกนอย
41 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบ
ขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
131
8.12 การดาเนนคดเอาผดกบทหารท*สลายการชมนม
บางคนกลาวหาวารฐบาลและกองทพละเมดสทธมนษยชนระหวางเหตการณปราบปรามผ
ชมนมในกรงเทพฯ เม"อเรวๆ น� เพ"อเปนการลดความขดแยงทางการเมองและสงเสรมการปรองดอง คณคดวาผท"ขจะฟองรองดาเนนคดทางกฎหมายกบรฐบาลและกองทพ ควรยต
การกระทาดงกลาวหรอไม (Q86)
โดยท#วไปประชาชนสวนใหญคอนขางจะผอนปรนใหกบรฐบาลและทหารมากกวาใหลงโทษตอกรณสลายการชมนมในกรงเทพเม#อป 2553 จากผลสารวจระดบประเทศ รอยละ51 เหนวาควรยตการขมขท#จะฟองรองดาเนนคด อยางไรกตาม ความรสกเชนน� แตกตางกนเม#อแยกพจารณาตามภมภาค จากต#าคอรอยละ 42 ในภาคเหนอ มาเปน รอยละ60 ในกรงเทพฯ ซ# งเปนศนยกลางของเหตการณสลายการชมนม กลมผมระดบการศกษาช�นประถมศกษาไมถงคร# ง (รอยละ48) เหนวาไมควรดาเนนคดกบรฐบาลและทหาร ขณะท#รอยละ 54 ของผจบการศกษาระดบมหาวทยาลยเตมใจท#จะไมดาเนนคดรฐบาลและทหาร
สวนใหญของกลมท#ไมสงกดสเส�อเกนคร# งเลกนอย (รอยละ51) ไมเหนดวยกบการดาเนนคดกบรฐบาลและทหาร เชนเดยวกบเสยงขางมากของกลมเส�อเหลอง (รอยละ69) แตกลมเส�อแดง
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
132
เหนตรงกนขาม อกคร� งท#เสยงสวนใหญของคนเส�อแดงรอยละ 52 ยนขางเดยวกบเสยงขางนอยท#วไปท#เหนวาควรฟองรองดานนคด42
8.13 การดาเนนคดขอหากอการรายกบกลมเส4อแดง
ผนาคนเส�อแดงจานวนหน"งถกดาเนนคดขอหากอการราย เพ"อสนบสนนการปรองดองทาง
การเมอง คณคดวาควรยกเลกขอหาดงกลาวหรอไม (Q87)
ผตอบแบบสอบถามมความเหนแตกตางกนเร#องการดาเนนคดกบกลมเส�อแดงในขอหากอการราย ในระดบประเทศรอยละ 48 เหนวาควรยกเลกขอหา รอยละ 44 ใหดาเนนคด มความเหนแตกตางกนเลกนอยในระดบภมภาค ยกเวนภาคใตท#เหนวาควรดาเนนคดสงถงรอยละ 70 ขณะท#ภาคตะวนออกเฉยงเหนอรอยละ 60 เหนวาไมควรดาเนนคด ความเหนสนบสนนการดาเนนคดกบเส�อแดงเพ#มข�นตามระดบการศกษา จากรอยละ 39 ในกลมผจบการศกษาช�นประถม ไปจนถงรอยละ 54 ในกลมผจบการศกษามหาวทยาลย กลมคนรายไดต#าสวนใหญจะคอนขางเหนใจเส�อแดงมากกวา ดงจะเหนไดวามผท#สนบสนนใหดาเนนคดเพยงรอยละ 40 เทาน�น ตรงขามกบกลมผมรายไดสงท#สนบสนนใหดาเนนคดรอยละ 55
42 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบ
ขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
133
กลมไมสงกดสเส�อ มความเหนแตกตางในจานวนเทากน คอรอยละ 45 เหนดวยกบการดาเนนคด และ รอยละ45 ไมเหนดวย ขณะท#กลมเส�อเหลองรอยละ66 ตองการใหดาเนนคด กลมเส�อแดงรอยละ 75 ตองการใหยกเลกขอหา43
8.14 การดาเนนคดขอหากอการรายกบกลมเส4อเหลอง
ผนาคนเส�อเหลองจานวนหน"งถกดาเนนคดขอหากอการราย เพ"อสนบสนนการปรองดองทางการเมอง คณคดวาควรยกเลกขอหาดงกลาวหรอไม (Q88)
ในระดบประเทศ ผตอบแบบสอบถามขอน� ดจะมทศนคตใหความเหนใจกลมเส�อเหลองมากกวากลมเส�อแดงเลกนอย โดยรอยละ 50 เหนวาควรยกเลกขอหา โดยเฉพาะอยางย#งจากเขตชนบท (รอยละ52) ท#นาสงเกตคอจากภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (รอยละ56) วดจากระดบการศกษากเชนเดม คอผมการศกษานอย (รอยละ51) สนบสนนใหยกเลกขอหามากกวาผมการศกษาระดบมหาวทยาลย (รอยละ41)
43 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบ
ขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
134
แมวากลมท#ไมสงกดสเพยงรอยละ 47 จะสนบสนนการยกเลกขอหา แตเสยงขางมากเลกนอยจากท�งกลมเส�อเหลองและเส�อแดงเหนวาควรยกเลกขอหาน� เพ#อสงเสรมการปรองดองทางการเมอง
8.15 การคนสถานะทางการเมองใหกบนกการเมองท*ศาลส*งเพกถอนสทธ
คณคดวาควรคนสถานภาพใหแกนกการเมองท"ศาลมคาส"งจากดสทธทางการเมองกอนหนาน�หรอไม เพ"อประโยชนตอการปรองดองทางการเมอง (Q89)
ผตอบแบบสอบถามท#มจานวนมากกวาเลกนอย (รอยละ50) เหนวาไมสมควรคนสถานภาพทางการเมองใหนกการเมองเหลาน� โดยมเพยงรอยละ 41 ท#เหนวาสมควรคนสถานภาพให กลมท#มความเหนอยางชดแจงวาไมสมควรคนสถานภาพให มาจากภาคใต (รอยละ80) และจากกรงเทพฯ (รอยละ60) ขณะท#ไดเสยงสนบสนนต#าท#สดจากภาคอสาน ซ# งเปนภาคท#เสยงขางมาก (รอยละ57) ตองการใหคนสถานภาพทางการเมองใหกบนกการเมองเหลาน� ความเหนท#วาไมสมควรคนสถานภาพจะเพ#มสงตามระดบการศกษา คอจากรอยละ 43 ของกลมผท#มการศกษาช�นประถมเปนรอยละ 60 ของผมการศกษาระดบมหาวทยาลย ระดบรายไดครวเรอนกเปนปจจยหน# งเชนกน กลมท#มรายไดนอยเพยงรอยละ 49 ท#เหนวาไมสมควรคน เปรยบเทยบกบรอยละ 56 จากกลมท#มรายไดสงกวา
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
135
กลมไมสงกดสเกนคร# งเลกนอย (รอยละ51) เหนวาไมสมควรคนสถานภาพ เชนเดยวกบรอยละ 68 ของกลมเส�อเหลอง อยางไรกตามกลมเส�อแดงใหการสนบสนนอยางแขงแรง วาตองการใหคนสถานภาพทางการเมองใหกบนกการเมองท#ถกตดสทธ (รอยละ65) 44
8.16 การกระจายอานาจเพ*อลดความขดแยงระหวางคนในเมองและคนในชนบท
บางคนกลาววาวธการหน"งท"จะลดความตงเครยดระหวางเมองกบชนบทและปรบปรงระบบการปกครองใหดข�น รฐบาลควรถายโอนอานาจการปกครองบางสวนจากสวนกลางไปใหกบองคกรปกครองสวนทองถ"นใหมากข�น เปดโอกาสใหเลอกต�งผวาราชการจงหวดและเจาหนาท"
ระดบทองถ"นไดโดยตรง (แบบเดยวกบกรงเทพฯ) ขณะท"บางคนเช"อวารฐบาลจะทางานไดอยางมประสทธภาพและประสทธผลมากกวา หากมการรวมศนยอานาจและควบคมจาก
สวนกลาง ขอใดใกลเคยงกบความเหนของคณมากท"สด (Q90)
ความเหนเสยงขางมากจากประชากรกลมตวอยางท#วประเทศ (รอยละ61) เช#อวาการกระจายอานาจจากสวนกลาง จะชวยท�งทาใหการบรหารปกครองดข�นและชวยคลายความตงเครยด แมวาความเหนในระดบประเทศจะลดลงจากรอยละ 69 เม#อป 2552 มาเปนรอยละ 61 ในป
44 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบ
ขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
136
2553 กตาม ซ# งคนจากเขตชนบทสนบสนนแนวคดน� (รอยละ65) มากกวาคนในเขตเมอง (รอยละ54) อยางมนยสาคญ อยางไรกตาม ในระดบประเทศพบวาแนวคดการกระจายอานาจไ ด ร บ เ ส ย ง ส น บ ส น น จ า ก ส ว น ใ ห ญ ท� ง ใ น เ ข ต เ ม อ ง แ ล ะ ช น บ ท ก ล า ว ค อ ภ า คตะวนออกเฉยงเหนอรอยละ 67 ภาคเหนอรอยละ 68 และภาคกลางรอยละ 72 ยกเวนเสยงจากสามเขต คอจากเขตเมองภาคใต กรงเทพฯ และปรมณฑล ท#ตอบวาพอใจกบระบบการรวมศนยอานาจปจจบน (รอยละ 55 ของคะแนนรวมเฉพาะสามเขต) จาแนกตามระดบการศกษา ผท#มระดบการศกษาต#ามแนวโนมท#จะสนบสนนการกระจายอานาจมากกวาผมการศกษาระดบสง คอจากรอยละ 63 ของผจบการศกษาระดบประถมศกษาลดลงมาตามลาดบจนถง รอยละ56 ของผท#จบมหาวทยาลย ซ# งกยงถอไดวาเปนเสยงขางมากท#คอนขางสง สาหรบกลมเส�อส ทกกลมตางสนบสนนการกระจายอานาจอยางจรงจงเชนเดยวกน
8.17 การกระจายอานาจเพ*อลดความขดแยงระหวางกลมเส4อเหลองและเส4อแดง
คณเหนดวยหรอไมกบขอความตอไปน� “การกระจายอานาจทางการเมองอาจจะชวยลดความ
ขดแยงทางการเมองระหวางกลมเส�อเหลองและเส�อแดงได” (Q91)
เสยงสวนใหญ (รอยละ62) ของผตอบแบบสอบถามเช#อวาการกระจายอานาจทางการเมองอาจชวยลดความขดแยงของกลมเส�อเหลองและเส�อแดงลงได ความเหนดงกลาวน� มาจากทางภาคเหนอมากท#สด (รอยละ82) ขณะท#คนกรงเทพฯ เหนดวยไมถงคร# ง (รอยละ 44) โดยตอบ
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
137
วาไมทราบอกรอยละ 25 กลมผท#จบการศกษาระดบประถมรวมท�งผมรายไดในครวเรอนต#า เช#อวาการกระจายอานาจอาจชวยได (รอยละ 63 และ 62 ตามลาดบ) มากกวากลมท#จบมหาวทยาลยและมรายไดสง (รอยละ 52 เทากนท�งสองกลม)
กลมท#ไมสงกดส กลมเส�อแดง และเส�อเหลองสวนมากตางกม#นใจเชนเดยวกนวาการกระจายอานาจจะชวยลดความขดแยงได
8.18 การกระจายอานาจเพ*อลดความขดแยงในภาคใต
บางคนเสนอวาการกระจายอานาจทางการเมองหรอจดใหมการปกครองตนเองในขอบเขต
หน"ง (ซ"งไมใชการแบงแยกดนแดน) อาจจะชวยแกไขความขดแยงท"เร�อรงในภาคใตของไทยได คณเหนดวยหรอไม (Q92)
จากภาพรวม ดเหมอนผตอบแบบสอบถามขอน� ไมคอยเช#อม#นนก (รอยละ58) วาการกระจายอานาจจะชวยแกปญหาความขดแยงท#เร� อรงมานานในสามจงหวดชายแดนภาคใตได แตเม#อเปรยบเทยบกบผลสารวจดวยคาถามเดยวกนเม#อป 2552 ซ# งมผเหนดวยต#ากวาคร# ง (รอยละ48) นบวามจานวนท#เพ#มข�นอยางมนยสาคญ มความเหนสนบสนนจากภาคกลางคอนขางสง (รอยละ77) ยกเวนกรงเทพฯ และเขตปรมณฑลท#เหนดวยนอยกวาคร# ง (รอยละ41) ท�งน� ในการจดใหมการสารวจความคดเหนท#แยกเฉพาะพ�นท#สามจงหวดชายแดนใต พบวาผ ตอบแบบสอบถามรอยละ 62 เหนดวยวาการกระจายอานาจจะชวยลดความขดแยงลงได
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
138
8.19 บทบาทของประชาคมระหวางประเทศในการชวยลดความขดแยง
เหตการณท"เกดข�นในประเทศไทยเม"อเรว ๆ น� ทาใหความสนใจของนานาชาตตอประเทศไทย
เพ"มสงข�น คณคดวาประชาคมระหวางประเทศสามารถมบทบาทเชงบวกในการชวยแกไขภาวะการเมองท"ถงทางตนของไทยไดหรอไม (Q93)
ในระดบประเทศ ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ (รอยละ53) คดวาความชวยเหลอจากประชาคมระหวางประเทศ “นาจะ” (รอยละ18) หรอ “อาจจะ” (รอยละ35) ชวยแกภาวะตบตนทางการเมองของไทยได ผตอบแบบสอบถามท#จบการศกษาระดบมธยมสวนใหญ (รอยละ57) เช#อม#นในความชวยเหลอจากประชาคมระหวางประเทศมากกวาผตอบแบบสอบถามท#มการศกษาระดบมหาวทยาลย (รอยละ50) หรอระดบประถม (รอยละ47) จาแนกตามเกณฑอาย ความเช#อม#นดงกลาวจะลดลงตามกลมอายท#เพ#มข�น จากความเช#อม#นรอยละ 60 ในกลมอายระหวาง 18-19 ป ลดลงเหลอเพยงรอยละ 44 ในกลมอาย 60 ปข�นไป
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
139
8.20 การยอมรบความชวยเหลอจากตางประเทศ
บางประเทศและองคกรระหวางประเทศจานวนหน"งไดเสนอท"จะชวยเปนคนกลางไกลเกล"ยปญหาความขดแยง หรอใหความชวยเหลอเพ"อชวยลดความขดแยงระหวางรฐบาลและกลมผ
ชมนมประทวงตอตานรฐบาล คณคดวารฐบาลควรยอมรบขอเสนอเหลาน�หรอไม (Q94)
ผตอบแบบสอบถามท#วประเทศเสยงขางมาก (รอยละ56) เหนดวยวารฐบาลควรยอมรบ ถาประชาคมระหวางประเทศเสนอท#จะชวย อยางไรกตาม คนในเขตเมองท#เหนดวยมนอยกวาคร# ง (รอยละ49) ขณะท#คนจากเขตชนบทเหนดวยมากถงรอยละ 61 วาควรพจารณารบขอเสนอดงกลาว
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
140
บทท* 9
9 การแบงข4วทางการเมองของไทย
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
141
คานยมประชาธปไตย
โดยท#วไปชนช�นผนาทางการเมองจะหมายถงนกการเมองและขาราชการท#ใชอานาจเปนทางการได รวมท�งนกเคล#อนไหวทางการเมองซ# งใชอานาจท�งท#เปนทางการและไมเปนทางการเพ#อช�นานโยบายระดบชาต และในทกสงคมผท#มบทบาททางการเมองมากท#สดกคอผท#ไดรบเลอกต�งใหเขาไปดารงตาแหนงสาคญในทางการเมองการปกครอง เพ#อใหแนใจวาการสารวจความคดเหนคร� งน� เปนความคดเหนจากประชาชนอยางแทจรงไมใชจากผมบทบาททางการเมองอยางเปนทางการ จงไดกาหนดใหแยกครวเรอนท#มสมาชกในครอบครวคนใดคนหน# งท#มอาชพหรอกจกรรมเก#ยวของทางการเมองออกไป ไมวาจะเปนนกการเมอง เจาหนาท#พรรคการเมอง สมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา รวมท�งนกการเมองทองถ#นท#มาจากการเลอกต�งทกระดบต�งแตระดบจงหวด ตาบลหรอระดบหมบาน
ดงน�น ในบทน� จะมการใชคาถามเพ#อแยกแยะนกเคล#อนไหวทางการเมอง ซ# งหมายถงผท#พยายามมอทธพลตอนโยบายสาธารณะ หรอเปนตวแทนจากชนช�นนาทางการเมองของไทย ดงน�
คณมความสนใจเร+องการเมองมากนอยเพยงใด สนใจอยางมาก คอนขางสนใจ ไมคอยสนใจ หรอ ไมสนใจเลย (Q28) และในชวงสองปท+ผานมา คณเคยเขารวมชมนมทางการเมอง บางหรอไม (Q31)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
142
มเพยงรอยละ 10 ของผตอบแบบสอบถามท#ระบวาสนใจการเมอง “อยางมาก” และมจานวนท#นอยย#งกวา คอเพยงรอยละ 6 ท#เคยรวมชมนมทางการเมองมาบาง ผแสดงตนเปนสมาชกกลมเส�อส ไมวากลมเส�อแดงหรอเส�อเหลอง กยงไมถอวาเปนนกเคล#อนไหวทางการเมอง เพราะแมแตในกลมเส�อสเตมตวหรอคนท#คอนเขางเอนเอยงจะสนบสนนสตาง ๆ ยงมเพยงรอยละ 10-15 เทาน�นท#ระบวาสนใจการเมอง “อยางมาก” หรอเคยเขารวมชมนมทางการเมองมากอน
การนาเสนอขอมลในบทน�ใชรปแบบการอธบายความและแผนภมภาพ อยางไรกตามขอมลท#เปนผลรายงานการสารวจท�งหมดจะไมไดถกนาเสนอครบท�งสองรปแบบ ขอมลบางสวนจะไมปรากฏในรปแบบแผนภมภาพ แตจะถกนาเสนอในรปแบบการอธบายความเทาน�น
ขอมลในบทน� จะกระทาการเปรยบเทยบในสามลกษณะคอ 1) เปรยบเทยบผลความคดเหนของท�งประเทศกบกลมผสนใจทางการเมอง 2) เปรยบเทยบผลความคดเหนของกลมเส�อเหลองและกลมเส�อแดง และ 3) เปรยบเทยบผลความคดเหนของผตอบแบบสอบถามท�งหมดกบกลมยอยตามสเส�อ
ตวอยางเชน
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
143
9.1 เอกภาพในความหลากหลาย
แมเราจะมความแตกตางกน แตในฐานะคนไทยเรามคานยมหลายประการท"รวมเราไวดวยกน คณเหนดวยหรอไม เพยงใด (Q11)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
144
ไมวาผรอบรท�งหลายจะพดถงคนไทยวามความแตกแยกขดแยงทางการเมองกนสงอยางไร ผตอบแบบสอบถามเกอบท�งหมด (รอยละ 97) ยนยนวาคนไทยยงคงรวมเปนหน# งเดยวกนไดดวยคานยมท#มรวมกน ท�งท#อาจจะคดเหนแตกตางกน เสยงขางมากของประชาชนท#วไป รวมท�งกลมเส�อเหลองและเส�อแดงตาง “เหนดวยอยางย#ง” ในประเดนน� (รอยละ 58, 57, และ 56 ตามลาดบ)45
ถงแมระดบการมสวนรวมทางการเมองของผตอบแบบสอบถามจะเพ#มสงข�น ไมวาเปนความสนใจเร#องการเมองไปจนถงการเขารวมชมนมทางการเมอง ความเหนเดยวกนท#เช#อวามหลายเหตผลท#ทาใหคนไทยมความเปนเอกภาพมากกวาแตกแยกกน ลดลงเพยงเลกนอย (จากรอยละ 96 ถงรอยละ 94) ประเดนท#มนยสาคญมากกวา นาจะเปนผลสารวจท#ระบวากลมประชาชนท#วไป กลมเส�อเหลองและเส�อแดงท#ตอบวา เหนดวยอยางย+ง มนอยกวารอยละ 60 ขณะท#ผตอบท#จดอยในกลมต#นตวทางการเมองสงจากทกกลมยอย มมากกวารอยละ 70 ท#ระบวา เหนดวยอยางย+ง46
45 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบ
ขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข 46
คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
145
9.2 หลกเสยงขางมากกบการประนประนอม
บางคนกลาววา “การตดสนใจควรยดหลกเสยงขางมาก แมวาคนสวนนอยจะไมเหนดวยกตาม” ขณะท"บางคนเหนวา “ตองทาใหท�งเสยงสวนนอยและสวนใหญเหนพองกนใหไดมาก
ท"สด แมวาคนสวนใหญจะตองยอมประนประนอมกตาม” ขอใดใกลเคยงกบมมมองของคณมากท"สด (Q9)
ในประเดนหลกเสยงขางมากกบหลกการประนประนอมเพ#อแสวงหาฉนทามต โดยภาพรวมระดบประเทศ ประชากรกวาคร# ง (รอยละ 51) เหนวาควรใชหลกประนประนอม ขณะท#นอยกวาคร# งเลกนอย (รอยละ 48) อยากใหยดหลกเสยงขางมาก ท�งน� ไมมความแตกตางอยางมนยสาคญจากคาตอบของผตอบแบบสอบถาม ระหวางกลมประชาชนท#วไปกบกลมผต#นตวทางการเมอง กลมผต#นตวทางการเมองและกลมเส�อสมความเหนแตกออกเปนสองฝายเทา ๆ กนตอประเดนน�
กลมท#ไมสงกดสมความเหนแตกเปนสองขางไมตางกบผลเฉล#ยระดบประเทศ (โดยท#รอยละ 39 พอใจหลกการประนประนอม และรอยละ 36 พอใจหลกเสยงขางมาก) เชนเดยวกบกลม
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
146
เส�อแดง (รอยละ 7 ประนประนอม และรอยละ 7 เสยงขางมาก) และกลมเส�อเหลอง (รอยละ 4 ประนประนอมรอยละ 6 เสยงขางมาก)47
9.3 ปฏกรยาตอการปกครองแบบอานาจนยม
ในบางสถานการณ เม"อประชาธปไตยทางานไมไดผล กจะมคนพดวาเราจาเปนตองมผนาท"
เขมแขงซ"งไมจาเปนตองมาจากการเลอกต�งกได ขณะท"บางคนบอกวาไมวาสถานการณจะเปนอยางไร ประชาธปไตยกยงดท"สดเสมอ คณคดวาอยางไร (Q12)
ผตอบแบบสอบถามเสยงขางมากอยางเดนชด (รอยละ 76) เช#อวาแนวทางประชาธปไตยเปนทางเลอกท#ดท#สดเสมอ อยางไรกตาม กลมผเคยเขารวมชมนมทางการเมองกลบสนบสนนการมผนาท#เขมแขงโดยไมจาเปนตองมาจากการเลอกต�ง (รอยละ 28) ซ# งสงกวากลมท#วไปถงรอยละ 6 กลมเส�อแดงอยากไดผนาจากการเลอกต�งอยางชดเจน (รอยละ 85) มากกวากลมเส�อเหลอง (รอยละ 60)
47 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบ
ขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
147
จากฐานเฉล#ยรอยละของผตอบแบบสอบถามท�งประเทศ จะเหนวา เสยงขางนอยเพยงรอยละ 22 ท#เหนวาถาระบอบประชาธปไตยทางานไมไดผล กรบไดกบการมผนาท#เขาสอานาจโดยไมไดมาจากการเลอกต�ง ในกลมน� รวมรอยละ 4 ของเส�อเหลอง และรอยละ 2 ของเส�อแดงอยดวย
มคนจานวนมากเหนวากองทพไทยมบทบาททางการเมองมากเกนไป ขณะท"บางคนมองวา
กองทพเปนสถาบนอสระท"สาคญในการชวยปกปองชาตและชวยใหประเทศมเสถยรภาพ ความเหนขอใดท"ใกลเคยงกบมมมองของคณมากท"สด (Q65)
แมวาผตอบแบบสารวจสวนใหญจากขอท#แลว จะมความเหนตอตานผนาท#ไมไดมาจากการเลอกต�ง แตเสยงขางมากจากพลเมองไทย (รอยละ 63) ระบวากองทพไทยคอสถาบนอสระท#สาคญในการปกปองชาตและชวยใหประเทศมเสถยรภาพ ท�งท#กองทพหรอทหารมบทบาทเปนผนาเผดจการ ท#ไมไดมาจากการเลอกต�งมาตลอดประวตศาสตรการเมองไทย 48 กลมท#มความต#นตวทางการเมอง คอนขางจะเหนวาทหารมบทบาทมากเกนไป สงข�นจากกลมท#วไป รอยละ 11
สองในสาม (รอยละ 66) ของกลมไมสงกดสเหนวากองทพเปนสถาบนสาคญ เชนเดยวกบกลมเส�อเหลอง (รอยละ 82) อยางไรกตาม กวาสองในสามของกลมเส�อแดง (รอยละ 69) ระบวากองทพมบทบาทมากเกนไป
48 ขอมลท�ไมไดวดผล
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
148
เม#อเทยบกบจานวนรอยละของประชากรท�งประเทศ ซ# งสะทอนแนวโนมของผมสทธลงคะแนนเลอกต�งสวนใหญ มกลมคนเส�อแดงสวนนอยเพยงรอยละ 4 ท#เช#อวากองทพเปนสถาบนท#สาคญของชาต ขณะท#รอยละ 2 ของคนเส�อเหลองเหนวากองทพมบทบาทมากเกนไป49
49 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบ
ขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
149
9.4 ปฏกรยาตอการปกครองโดยกลมชนช4นนา
เม"อพดถงแนวคดเก"ยวกบรฐบาลประชาธปไตยสองแบบ คอ แนวคดหน"งเช"อวารฐบาลท"ด
ท"สดนาจะมาจากการมตวแทนจากทกพ�นท"และจากคนทกระดบของสงคม ขณะท"อกแนวคด
เช"อวารฐบาลท"ดท"สดคอรฐบาลของคนท"ฉลาดท"สดและมการศกษาท"ดท"สดในสงคม อยาก
ทราบวาแนวคดใดท"ใกลเคยงกบมมมองของคณมากท"สด? (Q24)
ผตอบแบบสอบถามเสยงขางมากอยางเดนชด (รอยละ 59) ตองการรฐบาลท#ประกอบดวยตวแทนจากทกภาคสวนในสงคม แมวาเกอบหน#งในสาม (รอยละ 35) อยากจะไดรฐบาลท#เปนปญญาชน ซ# งแมจะมเสยงจากกลมคนเส�อเหลองสนบสนนรอยละ 41 แตเสยงสวนใหญของท�งสองสเส�อ คอเส�อแดง (รอยละ 61) และเส�อเหลอง (รอยละ 56) ตางสนบสนนแนวคดของรฐบาลท#รวมตวแทนมาจากทกภาคสวน50
50 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบ
ขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
150
9.5 ความรบรระดบบคคลเก*ยวกบประชาธปไตยไทย
ในความเหนของคณ ประเทศไทยมความเปนประชาธปไตยมากนอยเพยงไร เปนประชาธปไตยมาก คอนขางเปนประชาธปไตย ไมคอยเปนประชาธปไตย หรอไมเปน
ประชาธปไตยเลย (Q14)
ผตอบการสารวจเสยงขางมากเดนชด (รอยละ 63) เช#อวาประเทศไทยมความเปนประชาธปไตย มาก (รอยละ 12) คอนขางเปน (รอยละ 51) ความรสกในแงดน� ลดลงไปตามระดบท#เพ#มข�นของการเคล#อนไหวทางการเมอง จากรอยละ 65 ในกลมผท#ไมต#นตวหรอไมคอยสนใจการเมอง ลงมาท#รอยละ 56 ในกลมผท#ต#นตวหรอสนใจการเมองมาก และต#าลงมาถงรอยละ 53 ในกลมท#เคยมสวนรวมกบการชมนมทางการเมอง
ขณะท#รอยละ 73 ของกลมเส�อเหลอง และรอยละ 67 ของกลมไมสงกดส เหนวาประเทศเปนประชาธปไตย กลมเส�อแดงรอยละ 62 ลงความเหนวาไมเปนประชาธปไตย51
51 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบ
ขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
151
โดยภาพรวมแลว คณคดวาส"งตางๆ ในประเทศไทยทกวนน� กาลงเดนไปในทศทางท"ถกตอง
หรอทศทางท"ผดพลาด (Q1)
ความเหนขางมากท#เกนคร# งเลกนอย (รอยละ 54) เช#อวาประเทศกาลงเดนไปในทศทางท#ผดพลาด (รอยละ 52 จากกลมผท#ไมคอยสนใจการเมอง) อยางไรกด ความเหนในแงลบเก#ยวกบทศทางของประเทศ เพ#มข� นตามระดบความต#นตวทางการเมองของผ ตอบแบบสอบถาม
กลมเส�อแดงมมมมองทางลบมากอยางมนยสาคญ (รอยละ 86) มากกวากลมเส�อเหลอง (รอยละ 41) หรอกลมท#ไมสงกดสเส�อ (รอยละ 50) เสยงขางมากเกนคร# งของกลมเส�อเหลอง (รอยละ 56) เหนวาประเทศกาลงเดนไปในทศทางท#ถกตอง
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
152
เม#อเปรยบเทยบกบความเหนของผตอบการสารวจท#วประเทศ กลมเส� อเหลองดจะมความเหนแตกเปนสองฝายในประเดนน� รอยละ 6 คดวาประเทศกาลงเดนถกทาง ขณะท#อกรอยละ 4 คดวากาลงเดนผดทาง แตในกลมเส�อแดงมเพยงรอยละ 1 ท#เหนวาเดนถกทาง เปรยบเทยบกบรอยละ 12 ท#เช#อวาประเทศน�กาลงเดนไปในทศทางท#ผดพลาด52
คณรสกอยางไรกบการทางานของรฐบาลปจจบน พอใจมาก คอนขางพอใจ ไมคอยพอใจ หรอ
ไมพอใจมากอยางย"ง (Q7)
เสยงขางมากอยางชดเจน (รอยละ 62) ของผตอบแบบสอบถามระบวา พอใจมาก หรอ คอนขางพอใจ กบการทางานของรฐบาล ความเหนขอน� ลดลงตามระดบความสนใจหรอ
52 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบ
ขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
153
ต#นตวทางการเมองท#เพ#มข�นของผตอบแบบสอบถาม โดยรอยละ 48 ของผเคยเขารวมชมนมทางการเมองระบวา ไมคอยพอใจ หรอ ไมพอใจอยางย+ง ตอผลการทางานของรฐบาล
กลมเส�อแดงและเส�อเหลองมความเหนไปคนละทศทางอยางชดเจน โดยรอยละ 76 ของเส�อแดงไมพอใจรฐบาล ขณะท#เส�อเหลองรอยละ 85 บอกวาพอใจ53
แมวากลมเส�อแดงรอยละ 10 จะรวมอยในกลมท#ไมพอใจรฐบาล แตกยงมรอยละ 3 รวมอยในกลมเสยงขางมากท#พอใจการทางานของรฐบาล
53 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบ
ขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
154
เปรยบเทยบกบเม"อสองปกอน สถานะทางเศรษฐกจของคณเวลาน�เปนอยางไร ดข�นมาก ดข�น
แยลง แยลงมาก หรอเหมอนเดมไมเปล"ยนแปลง (Q6)
แมผลสารวจระดบประเทศระบวารอยละ 24 ของผตอบแบบสอบถามรสกวาฐานะทางเศรษฐกจของตนไมเปล#ยนแปลงในรอบสองปท#ผานมา แตกลมท#มความต#นตวทางการเมองเชนกลมผท#เคยมสวนรวมในการชมนมทางการเมองกลบรสกแรงกวาท�งสองข�ว กลาวคอรอยละ 41 ระบวา ดข /น ขณะท#รอยละ 45 รสกวา แยลง
ในภาพรวม สองในสามของกลมเส�อแดง (รอยละ 66) มองวาสถานะทางเศรษฐกจของพวกเขา แยลง เปรยบเทยบกบแคหน# งในส#ของกลมเส�อเหลอง (รอยละ 26) ท#มองวา แยลง เชนกน
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
155
เม#อเปรยบเทยบกบผลสารวจระดบประเทศ กลมเส�อแดงรอยละ 9 รวมอยในกลมท#ระบวา แยลง และเพยง รอยละ 2 ท#รวมอยในกลม ดข /น ขณะท#เส�อเหลองรอยละ 6 อยในกลมท#ระบวา ดข/น และมเพยงรอยละ 3 ท#อยในกลม แยลง
เม"อคดถงอนาคต คณมองสถานการณของประเทศในปหนา (2554) อยางไร จะดข�น หรอแย
ลง (Q5)
คาตอบสวนใหญท#เกนคร# งเลกนอย (รอยละ 51) เหนวาสถานการณในประเทศนาจะดข�นในป2554 โดยท#รอยละ 57 ของกลมท#ต#นตวทางการเมองเหนพองดวย
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
156
กลมเส�อเหลองสวนใหญ (รอยละ 66) มแนวโนมท#จะมองในแงดมากกวาเส�อแดง ซ# งสวนใหญ (รอยละ 63) มมมมองในแงลบ เม#อเปรยบเทยบกบฐานขอมลระดบประเทศท#เช#อวาสถานการณจะดข�น (รอยละ 51) มกลมเส�อแดงรวมอยดวยรอยละ 4 กลมเส�อเหลองรอยละ 2 และกลมไมสงกดสรอยละ 45
9.6 ประเดนทางการเมอง
สองมาตรฐาน
คณคดวา ในประเทศไทยมการใชมาตรฐานความยตธรรมท"แตกตางกน (สองมาตรฐาน) สาหรบกลมคนท"แตกตางกนหรอไม (Q57)
ประชากรเสยงขางมากอยางมนยสาคญ (รอยละ 67) เช#อวาระบบสองมาตรฐานมอยจรงในประเทศไทย ความเหนน� จะเพ#มข�นตามระดบความต#นตวทางการเมอง จากรอยละ 69 ใน
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
157
กลมผท#ใหความสนใจการเมองมาก ไปจนถงรอยละ 75 ของผเคยเขารวมการชมนมทางการเมอง
ความเช#อเร#องสองมาตรฐานในกลมสงกดและไมสงกดสเส�อกมมากเชนกน จากรอยละ 65 ในกลมไมสงกดสเส�อ ไปจนถงรอยละ 69 ในกลมเส�อเหลอง และสงถงรอยละ 78 ในกลมเส�อแดง
นกการเมองบางคนถกศาลพพากษาวามความผดในคดอาญา แตกยงคงยนกรานวาตนเองบรสทธP และผลการตดสนมเหตจงใจทางการเมอง เพ"อลดความขดแยงทางการเมอง คณคด
วานกการเมองเหลาน�ควรไดรบการนรโทษกรรม หรอวาควรใหยนคาพพากษาความผดไว
เชนเดม (Q84)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
158
ผลสารวจของผตอบแบบสอบถามท#วประเทศพบวามเสยงขางมากท#ชดเจน (รอยละ 62) ไมเหนดวยกบการนรโทษกรรมใหกบนกการเมองท#ศาลตดสนแลววามความผด แมวาความเหนน� จะลดลงเหลอเกนคร# งเลกนอย (รอยละ 55) ในกลมตวอยางท#มความสนใจการเมองมาก จากสถตตามตารางขางลาง กลมเส�อเหลอง (รอยละ 69) เหนพองกบเสยงขางมาก ขณะท#กลมเส�อแดง (รอยละ 59) อยขางเดยวกบเสยงขางนอยท#เหนวาควรไดรบการนรโทษกรรม
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
159
เม"อพดถงกล มบคคลท"รวมกนทารฐประหาร คนเหลาน�ไดรบการนรโทษกรรมตาม
รฐธรรมนญป 2550 คณคดวาควรยกเลกการนรโทษกรรม เพ"อใหคณะบคคลท"รวมกนทารฐประหารถกลงโทษ หรอวาควรคงการนรโทษกรรม เพ"อชวยลดความขดแยงทางการเมอง
ท"อาจเกดข�น (Q85)
ในระดบประเทศ ผตอบแบบสอบถามเสยงขางมาก (รอยละ 51) เหนวาไมควรยกเวนโทษใหแกคณะรฐประหาร แตมจานวนเกนกวาหน# งในสามเลกนอย (รอยละ 37) เตมใจจะยอมใหนรโทษกรรมตามท#ระบไวในรฐธรรมนญฉบบป 2550 ขณะท#รอยละ 12 ตอบวาไมทราบ
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
160
คณคดวาควรคนสถานภาพใหแกนกการเมองท"ศาลมคาส"งจากดสทธทางการเมองกอนหนาน�
หรอไม เพ"อประโยชนตอการปรองดองทางการเมอง (Q89)
กลมไมสงกดสเกนคร# งเลกนอย (รอยละ 51) และกลมไมสนใจการเมอง (รอยละ 50) เช#อวาไมควรคนสถานะทางการเมองใหแกนกการเมองเหลาน�น มแตสวนใหญของกลมผท#ต#นตวทางการเมอง (รอยละ 51) และกลมเส�อแดง (รอยละ 65) เทาน�นท#เหนวาควรคนสถานภาพให
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
161
9.7 เสรภาพในการแสดงความคดเหน
ประชาชนในพ�นท"ท"คณอาศยอย รสกมอสระในการแลดงความคดเหนทางการเมองหรอไม (Q21)
เกาในสบของประชาชนไทย (รอยละ 90) รสกมอสระเสรในการแสดงความคดเหนทางการเมอง ในทานองเดยวกนกลมผท# ต#นตวทางการเมองสง กลมเส� อเหลองและเส� อแดงกมความเหนเชนเดยวกน (รอยละ 93)
คณคดวาพรรคการเมองทกพรรค แมกระท"งพรรคท"ประชาชนสวนใหญไมชอบ ควรไดรบอนญาตใหมาจดประชมในเขตพ�นท"ของคณหรอไม (Q18)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
162
กลมท#จะไมยอมใหพรรคการเมองท#ตนเองไมชอบมาจดประชมหรอหาเสยงในพ�นท#ของตนมากท#สด กลบเปนกลมท#สนใจการเมองมาก (รอยละ 16) และกลมท#เคยมสวนรวมในการชมนมทางการเมอง (รอยละ 14)
ไมวาจะเปนกลมไมสงกดส (รอยละ 79) กลมเส� อแดง (รอยละ 80) กลมเส�อเหลอง (รอยละ 76) ตางมความเหนพองตรงกนอยางชดเจนวา พรรคการเมองทกพรรคควรมสทธท#จะมาจดประชมไดในทกพ�นท# แมวากลมเส�อเหลองจานวนเกอบหน# งในส# (รอยละ 23) ไมเหนดวยกบความคดน� แตเม#อเปรยบเทยบกบฐานขอมลเฉล#ยของผ ตอบแบบสารวจท� งหมดท#สนบสนนเสรภาพของพรรคการเมองในการจดประชมในพ�นท# จะพบวากลมเส�อเหลองรอยละ 8 อยในกลมน� ขณะท#มเพยงรอยละ 3 อยในกลมท#ไมเหนดวย
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
163
สมมตวาเพ"อนของคณสนบสนนการเคล"อนไหวของกลมเส�อสท"คณไมชอบ (ไมวาจะเปนเส�อ
แดงหรอเส�อเหลองกตาม) คณจะยอมรบไดหรอไม หรอคณจะเลกคบกบเขาไปเลย (Q20)
เสยงขางมากของผตอบแบบสารวจ (รอยละ 92) เลอกวามตรภาพสาคญเหนอกวาความเหนทางการเมองท#ตางกนหรอกลมสท#ตนเองไมชอบ อยางไรกด ยงมผตอบเสยงขางนอยท#แมจะมจานวนเพยงรอยละ 7 กพรอมจะเลกคบเพ#อนท#ไปเขากลมกบสท#ตนไมชอบ ในจานวนน� มกลมเส�อแดงและเส�อเหลองอยฝายละรอยละ 1 เทาๆ กน
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
164
จากการท"รฐบาลไดใชพระราชบญญตการรกษาความม"นคงภายในราชอาณาจกรและพระราช
กาหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉน เพ"อจากดหรอปดการดาเนนงานของส"อบางส"อ (หนงสอพมพ นตยสาร สถานวทยและโทรทศน รวมท�งเวบไซต) บางคนเหนวาเปน
ความจาเปนเพ"อชวยสงเสรมความสงบสขและความมเสถยรภาพของสงคม ขณะท"บางคน
เหนวาการปลอยใหทกคนสามารถแสดงคดเหนได เปนส"งท"สาคญมากกวา ความเหนใดใกลเคยงกบความเหนของคณมากท"สด (Q22)
ผตอบแบบสารวจมความเหนแตกเปนสองฝาย ระหวาง รอยละ 46 กบรอยละ 48 ในประเดนท#ตองเลอกวายอมรบไดหรอไม ถาบางคร� งจาเปนตองจากดเสรภาพส#อเพ#อรกษาความสงบเรยบรอยและเสถยรภาพของสงคม แมวาเสยงสวนใหญของกลมผท#มความสนใจการเมองสง (รอยละ 56) ระบวาในบางคร� งเสรภาพในการแสดงความคดเหนกตองถกจากดบาง
กลมไมสงกดสมความเหนแตกเปนสองฝาย ฝายละรอยละ 47 เทาๆ กน ตอประเดนการควบคมส#อ กลมเส�อเหลองรอยละ 63 ยอมรบไดถาการควบคมส#อน�นทาเพ#อสงเสรมความ
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
165
สงบและเสถยรภาพของสงคม ขณะท#กลมเส� อแดงสองในสาม (รอยละ 67) กลบเหนวาเสรภาพในการแสดงความคดเหนสาคญกวาเสมอ
เม#อเทยบกบคะแนนเฉล#ยของผตอบแบบสารวจท�งหมด กลมไมสงกดสเสยงแตกออกสองฝายเทาๆ กนคอเหนดวยกบการจากดเสรภาพส#อรอยละ 35 ไมเหนดวยรอยละ 35 แตกลมเส�อเหลองและเส�อแดงเสยงไมเทากนเชนน�น เส�อแดงรอยละ 4 กบเส�อเหลองรอยละ 7 อยในกลมท#เหนดวยกบการจากดเสรภาพส#อ ขณะท#มเส�อแดง รอยละ 9 และเส�อเหลองรอยละ 4 ท#ไมเหนดวย
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
166
9.8 เสรภาพในการชมนม
ในประเทศประชาธปไตยสวนใหญ การชมนมประทวงทางการเมองสามารถมได แตสาหรบประเทศไทยดเหมอนวาการชมนมทางการเมองไดกอใหเกดความขดแยงเปนอยางมากในไมก"
ปท"ผานมา คณคดวาควรจะยอมใหมการจดชมนมทางการเมองขนาดใหญไดตอไป หรอการชมนมใหญลกษณะน�ควรจะถกส"งหาม (Q60)
แมวาในภาพรวม สองในสามของผตอบแบบสอบถาม (รอยละ 66) รวมท�งกลมผท#มความสนใจการเมองสงเกอบเทากน (รอยละ 60) เตมใจท#จะใหส#งหามการชมนมขนาดใหญเพ#อลดความขดแยงในสงคม แตกวาคร# งของกลมผท#เคยมสวนรวมในการชมนมทางการเมอง (รอยละ 58) คดคานขอเสนอส#งหามการชมนม
กลมไมสงกดส (รอยละ 69) และกลมเส�อเหลอง (รอยละ 68) สนบสนนการส#งหาม ขณะท#กวาคร# ง (รอยละ 54) ของกลมเส�อแดงเช#อวาควรปลอยใหมการจดชมนมขนาดใหญได
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
167
รฐบาลถกตาหนจากบางกลมในการใชกาลงเพ"อสลายการชมนมทางการเมองเม"อเดอน
พฤษภาคม 2553 ขณะท"บางคนเหนวาการใชกาลงเปนส"งจาเปนเพ"อจากดความเสยหายและฟ� นฟความเปนระเบยบ ขอใดท"ใกลเคยงกบความคดเหนของคณ (Q61)
เสยงขางมากของผตอบแบบสารวจท�งหมด และจากกลมผท#สนใจการเมองสง (รอยละ 58 เทาๆ กน) เช#อวาการใชกาลงสลายการชมนมเม#อเดอนพฤษภาคมเปนส#งไมถกตอง กลมเส�อเหลองและเส�อแดงมความเหนท#ตรงขามกนอยางชดเจนในประเดนน� โดยเส�อเหลองรอยละ 56 ระบวารฐบาลทาถกตอง แตเส�อแดงรอยละ 85 เช#อวาไมถกตอง
คณคดวา ใครควรรบผดชอบตอการเสยชวตในเหตการณเดอนพฤษภาคม และคณคดวา
เหตการณดงกลาวสวนใหญเปนความผดของผชมนมท"ชมนมกนอยางผดกฎหมาย หรอสวนใหญเปนความผดของรฐบาลท"ใชกาลงเกนกวาเหตในการยตการชมนม (Q62)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
168
ผตอบแบบสอบถามมความเหนแตกตางกนตอประเดนท#วาใครควรรบผดชอบตอการเสยชวตท#เกดข�นในการชมนมประทวงเม#อเดอนพฤษภาคม หน# งในสาม (รอยละ 37) คดวาผชมนมควรรบผดชอบ ขณะท#รอยละ 40 คดวารฐบาลควรรบผดชอบ และมรอยละ 19 ท#ตอบวาไมทราบ ในกลมตวอยางของผท#มความต#นตวหรอเก#ยวของกบการเมอง ย#งสงเทาไหรกย#งมแนวโนมท#จะโทษหรอตาหนรฐบาลสงข� นเทาน�น ดงจะเหนไดจากกลมท#ระบวาสนใจการเมองมาก เกอบคร# ง (รอยละ 49) กบกลมท#เคยมสวนรวมชมนมทางการเมองกวาคร# ง (รอยละ 56) ตางตาหนรฐบาล
กลมเส�อเหลองและเส�อแดงมความเหนตรงกนขามอยางเคยในประเดนน� โดยรอยละ 63 ของกลมเส�อเหลองโทษวาเปนความรบผดชอบของผชมนม ขณะท#เส�อแดงรอยละ 84 โทษฝายรฐบาล สาหรบกลมไมสงกดสมความเหนท#แตกตางกน รอยละ 38 ตาหนผชมนม อก
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
169
รอยละ 35 ถอวารฐบาลตองรบผดชอบ มรอยละ 4 ท#ระบวาท�งสองฝายตองรบผดชอบเทาๆ กน และอกรอยละ 23 ตอบไมทราบหรอปฏเสธท#จะแสดงความเหน54
บางคนกลาวหาวารฐบาลและกองทพละเมดสทธมนษยชนระหวางเหตการณปราบปรามผชมนมในกรงเทพฯ เม"อเรวๆ น� เพ"อเปนการลดความขดแยงทางการเมองและสงเสรมการ
ปรองดอง คณคดวาผท"ขจะฟองรองดาเนนคดทางกฎหมายกบรฐบาลและกองทพ ควรยต
การกระทาดงกลาวหรอไม (Q86)
เสยงขางมากท#เกนคร# งเลกนอย (รอยละ 52) ของผตอบแบบสอบถามคดวาไมควรดาเนนคดกบรฐบาลหรอทหารในการปราบปรามผชมนมท#กรงเทพฯ ในกลมเส�อแดงเสยงขางมากเกนคร# งเลกนอยเชนกน (รอยละ 52) กลบ เช#อวาควรดาเนนคดฟองรองเอาผดกบรฐบาลและทหาร ขณะท#รอยละ 69 ของเส�อเหลองตองการใหยตการขดาเนนคดรฐบาลและทหาร
54 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบ
ขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
170
ผนาคนเส�อแดงจานวนหน"งถกดาเนนคดขอหากอการราย เพ"อสนบสนนการปรองดองทางการเมอง คณคดวาควรยกเลกขอหาดงกลาวหรอไม (Q87)
กลมไมสงกดสใหความเหนแตกเปนสองฝาย รอยละ 45-45 ท�งเหนดวยและไมเหนดวยกบการต�งขอหากบคนเส�อแดง มแตเสยงสวนใหญของกลมเส�อเหลอง (รอยละ 66) เทาน�นท#ตองการใหฟองรองดาเนนคด
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
171
ผนาคนเส�อเหลองจานวนหน"งถกดาเนนคดขอหากอการราย เพ"อสนบสนนการปรองดองทาง
การเมอง คณคดวาควรยกเลกขอหาดงกลาวหรอไม (Q88)
เสยงสวนใหญเพยงเลกนอย คอรอยละ 50 ท#ไมอยากเหนคนเส�อเหลองถกดาเนนคด แมแตเสยงสวนใหญของคนเส�อแดงเอง (รอยละ 55) เตมใจใหยกเลกขอหาน�กบเส�อเหลอง
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
172
9.9 การเลอกต4ง
บางคนเสนอวาตองมกระบวนการปรองดองเพ"อลดความขดแยงในสงคมกอนจดการเลอกต�ง
ขณะท"บางคนคดวาการปรองดองจะไมสามารถเกดข�นได จนกวาจะจดการเลอกต�งข�นกอน คณคดอยางไร (Q79)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
173
ผตอบแบบสอบถามเสยงขางมากรอยละ 79 อยากใหมการปรองดองเกดข�นกอนการเลอกต�ง ความแตกตางระหวางกลมยอย คอ กลมท#ต#นตวทางการเมองกบกลมเส�อส เปนเพยงความเขมขนของแตละกลมในการสนบสนนความคดเหนดงกลาวเทาน�น
คณคดวาอะไรสาคญกวา ในการตดสนใจเลอกผสมครสาหรบการเลอกต�งคร�งหนา ระหวาง
ผสมครท"สงกดกลมสกบสงกดพรรคการเมอง (Q38)
การเมองเร# องสดจะมอทธพลนอยมากตอผตอบการสารวจ จากภาพรวมระดบประเทศมผตอบแบบสอบถามเพยงรอยละ 4 เทาน�นท#จะพจารณาเลอกผสมครจากการสงกดกลมสเปนสาคญ
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
174
กลมไมสงกดสเพยงรอยละ 2 จะเลอกผแทนจากการสงกดกลมเส�อส ขณะท#กลมเส�อแดงรอยละ 10 จะเลอกจากการสงกดสเส�อเชนกน
9.10 การแกไขรฐธรรมนญ
เม"อคานงถงการเปล"ยนแปลงท"อาจเกดข�นกบรฐธรรมนญ ทางเลอกใดตอไปน�ท"คณคดวา
เหมาะสมท"สด (Q83)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
175
ในประเดนการแกไขรฐธรรมฉบบป 2550 ไมมคาตอบท#เปนมตเอกฉนทจากผตอบแบบสอบถาม มากกวาหน# งในส#เลกนอย ระบวาตองการใหใชรฐธรรมนญฉบบน� ตอไปโดยไมตองแกไข แมวาคาตอบเชนเดยวกนน� จากกลมเส�อเหลองจะมสงถงรอยละ 54 อยางไรกตาม มผตอบแบบสอบถามรอยละ 11 อยากใหใชรฐธรรมนญฉบบน� แตตองมการแกไข มากกวาหน#งในสบ (รอยละ 12) อยากใหกลบไปใชรฐธรรมนญฉบบป 2540 ซ# งกลมเส�อแดงหน#งในสาม (รอยละ 33) เหนดวย อกรอยละ 10 อยากใหรางรฐธรรมนญข�นใหม รอยละ 25 ยอมรบวาไมทราบวารฐธรรมนญสองฉบบแตกตางกนอยางไร55
55 คาความคลาดเคล�อนสาหรบกลมเส�อเหลองคอ + - รอยละ 10 และเส�อแดง + - รอยละ 7 สาหรบรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบ
ขนาดกลมตวอยางและคาความคลาดเคล�อน กรณาดอางองท�ภาคผนวก ข
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
176
9.11 การกระจายอานาจการปกครอง
บางคนกลาววาวธการหน"งท"จะลดความตงเครยดระหวางเมองกบชนบทและปรบปรงระบบการปกครองใหดข�น รฐบาลควรถายโอนอานาจการปกครองบางสวนจากสวนกลางไปใหกบ
องคกรปกครองสวนทองถ"นใหมากข�น เปดโอกาสใหเลอกต�งผวาราชการจงหวดและเจาหนาท"
ระดบทองถ"นไดโดยตรง (แบบเดยวกบกรงเทพฯ) ขณะท"บางคนเช"อวารฐบาลจะทางานไดอยางมประสทธภาพและประสทธผลมากกวา หากมการรวมศนยอานาจและควบคมจาก
สวนกลาง ขอใดใกลเคยงกบความเหนของคณมากท"สด (Q90)
ผตอบแบบสอบถามใหคาตอบท#เปนเอกฉนทอยางชดเจน (รอยละ 61) วาสนบสนนการกระจายอานาจ เสยงสนบสนนน� สงข�นตามระดบการต#นตวทางการเมองของแตละคน และประเดนน�ท�งเส�อแดงและเส�อเหลองมความเหนสอดคลองกน
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
177
9.12 สรปผลการวเคราะหขอมลเร*องการแบงข4วทางการเมอง
คานยมประชาธปไตย
ไมวาจะสงกดสใด เสยงขางมากอยางทวมทนของผตอบแบบสารวจ (รอยละ 97) ยงเช#อวาคนไทยมคานยมหลายประการท#เปนหวใจสาคญในการรวมคนไทยใหเปนอนหน# งอนเดยวกนได แมจะมความแตกตางกนเพยงใดกตาม
เสยงขางมากเชนกนท#ตอตานการปกครองแบบอานาจนยมท#ผนาไมไดมาจากการเลอกต�ง (รอยละ 76) หรอแมแตรฐบาลของชนช�นผนา (รอยละ 59) ความเหนสวนใหญจากกลมท#มความต#นตวทางการเมองและกลมท#เขารวมเส�อสไมมากกนอย ตางกมความเหนไปในทศทางเดยวกบเสยงขางมากเหลาน� แมวาจะมเสยงสวนนอยของประชาชนท#สงกดกลมเหลาน� ดวยเชนกน ท#ยอมรบไดกบการมผนาท#ไมผานการเลอกต�ง เม#อการปกครองแบบประชาธปไตยดจะใชไมไดผล หรอยอมรบไดกบรฐบาลท#ไมเปนตวแทนของประชาชนท#หลากหลายแตมาจากคนท#ฉลาดและดท#สด
สองในสามของผตอบแบบสารวจท#มความต#นตวทางการเมองมาก (รอยละ 65) และผไมสงกดกลมส (รอยละ 67) เช#อเชนเดยวกนวาประเทศไทยมความเปนประชาธปไตย มาก หรอ คอนขาง เปนประชาธปไตย กลมผมสทธเลอกต�งท#ต#นตวทางการเมองสง ดจะไมคอยม#นใจนก แตเสยงขางมากเหนพองดวยกบความเหนวาเปนประชาธปไตย กลมเส�อสมความเหนตางข�วกนชดเจน โดยรอยละ 73 ของกลมเส�อเหลองระบวาประเทศไทยเปนประชาธปไตย ขณะท#รอยละ 67 ของเส�อแดงย �าวาประเทศไทย ไมคอยเปน หรอ ไมเปนประชาธปไตย เลย
ผตอบแบบสารวจเกนหน#งในสามเลกนอย (รอยละ 35) เหนวาขณะน�ประเทศกาลงเดนไปในทศทางท#ถกตองแลว แตสวนท#แสดงความกงวลวากาลงไปในทศทางท#ผดจะเพ#มข�นอยางมนยสาคญตามระดบความต#นตวทางการเมองท#เพ#มข�น กลมเส�อสเหนตางข�วกนเชนเคย โดยรอยละ 86 ของเส�อแดงเหนวาประเทศชาตกาลงเดน ผดทาง ขณะท#รอยละ 56 ของเส�อเหลองระบวาเดนไป ถกทาง แลว ในภาพรวมระดบประเทศ ประชาชนประมาณคร# งหน# ง (51) รสกวาสถานการณทกอยางนาจะดข�นในปตอไป โดยเฉพาะกลมเส�อเหลองท#เหนดวยอยางย#ง
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
178
(รอยละ 66) แตเสยงขางมากอยางมนยสาคญของกลมเส�อแดง (รอยละ 83) เหนวานาจะเลวรายลง
แมวาเสยงคอนขางมากอาจจะเหนวาประเทศกาลงเดนไปในทศทางท#ไมถกตอง แตเกอบสองในสาม (รอยละ 65) ของกลมท#ไมคอยสนใจการเมองระบวาพวกเขา พอใจมาก หรอ คอนขางพอใจ กบรฐบาลปจจบน แตในกลมผท# ต#นตวทางการเมอง เ สยงสวนมากเกนคร# งเพยงเลกนอยเทาน�นท#เหนดวย มความเหนตรงขามกนอยางมความหมายของกลมเส�อส โดยเส�อเหลองรอยละ 85 พอใจรฐบาล ขณะท#รอยละ 76 ของเส�อแดงไมพอใจ
ความพอใจหรอไมพอใจตอการทางานของรฐบาล นาจะไดรบอทธพลมาจากความรบรและเขาใจของผตอบแบบสารวจเก#ยวกบสถานะความเปนอยของแตละคน ผลสารวจป 2552 เพยงหน# งในสาม (รอยละ 33) ของผตอบแบบสอบถาม ท#คดวาในชวงสองปท#ผานมาสถานะทางเศรษฐกจของตน ดข /น หรอ เหมอนเดมไมเปล+ยนแปลง แตผลสารวจป 2553 กลบเพ#มข�นถงรอยละ 59 ซ# งรวมท�งกลมเส�อเหลองรอยละ 66 ดวยท#คดเชนน�น ขณะเดยวกน กลมเส�อแดงรอยละ 63 ระบวาสถานะทางเศรษฐกจของพวกเขาชวงสองปท#ผานมา แยลง จนถง แยลงมาก
ประเดนทางการเมอง
ในทางทฤษฎ ตความไดวา ประเดนสองมาตรฐานในกระบวนการยตธรรมไมมการแบงข�วในประเทศไทย จะเหนวาสองในสาม (รอยละ 67) ของผตอบแบบสอบถามตางเหนพองกนในประเดนน�วามอยจรง ซ# งกลมท#ต#นตวทางการเมองสงและกลมสงกดเส�อสตางมแนวโนมเหนดวยอยางชดเจนตอประเดนน� อยางไรกตาม มความเหนท#แตกตางกนอยบางในเร# องการนากฎหมายมาบงคบใชท#ขดแยงกบแนวทางสมานฉนทเพ#อสงเสรมเสถยรภาพทางการเมอง ผตอบแบบสารวจเกอบสองในสามไมตองการท#จะใหมการนรโทษกรรมใหกบนกการเมองท#ศาลตดสนวามความผด ดวยเสยงขางมากรอยละ 51 และรอยละ 52 ตามลาดบ ไมเหนดวยกบการนรโทษกรรมผกระทารฐประหารป 2549 และคดคานการคนสถานภาพทางการเมองใหนกการเมองท#ถกตดสทธทางการเมอง แมวาเสยงสวนมากเพยงเลกนอยท#ไมตองการให
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
179
ผทารฐประหารไดรบการนรโทษกรรม ความเหนน� ในกลมเส�อสกลบเหนตางกนอยางคนละข�ว โดยรอยละ 59 ของเส�อแดงอยากใหอภยโทษนกการเมองท#มความผด และรอยละ 65 ตองการเชนเดยวกนกบกลมนกการเมองท#ถกตดสทธทางการเมอง ในทางกลบกน กลมเส�อเหลอง รอยละ 69 อยากใหยนความผดไวเชนเดม และรอยละ 68 ไมเหนดวยกบการคนสถานภาพทางการเมองใหนกการเมองท#ถกตดสทธทางการเมอง
เสยงขางมากอยางทวมทนของผตอบแบบสอบถาม (รอยละ 90 เพ#มสงข�นจากรอยละ 80 จากผลสารวจป 2552) ซ# งรวมความเหนจากกลมยอยตางๆ ดวย ตางเช#อตรงกนวาประชาชนคนไทยมเสรภาพในการแสดงความคดเหนทางการเมองไดอยางอสระ เสยงขางมาก (รอยละ 79) พรอมจะใหโอกาสพรรคการเมองทกพรรคจดการประชมในพ�นท#ของตน แมแตพรรคท#คนในพ�นท#ไมชอบกตาม รอยละ 92 ระบวาจะไมตดมตรภาพความสมพนธกบเพ#อนท#เขารวมกลมเส�อสท#ตนไมเหนดวย อยางไรกตาม ผตอบแบบสารวจมความเหนแตกออกเปนสองกลมอยางชดเจนในประเดนการควบคมส#อเพ#อสงเสรมความสงบเรยบรอยและเสถยรภาพของสงคม รอยละ 46 สนบสนนการควบคมส#อภายใตสถานการณบางประการ ขณะท#รอยละ 48 ใหความสาคญกบเสรภาพในการแสดงความคดเหนมากกวา ความเหนตางข�วประเดนน� ย#งออนไหวในกลมเส�อสอยางชดเจน กลมเส�อเหลองสวนใหญ รอยละ 63 สนบสนนการตรวจสอบควบคมส#อ ขณะท#กลมเส�อแดงสวนใหญ รอยละ 67 คดคาน ในกลมท#ไมสงกดสมความเหนแบงเปนสองฝาย ตอประเดนการจากดเสรภาพส#อเพ#อสงเสรมเสถยรภาพ คอเหนดวยและไมเหนดวย รอยละ 47 เทากน
ในเวลาเดยวกน เสยงสวนใหญของประชาชนท#สนบสนนเสรภาพในการแสดงความคดเหนไมเหนดวยกบการยอมใหมการชมนมประทวงคร� งใหญเหมอนท#ผานมา สองในสาม (รอยละ 69) ของผตอบแบบสารวจท#ไมสงกดกลมสใด เหนดวยกบการส#งหามการชมนมประทวงขนาดใหญ ขณะท#เสยงขางมากของกลมท#เคยมสวนรวมกบการชมนมทางการเมอง (รอยละ 58) เหนวาควรยอมใหมการชมนม กลมเส�อเหลองรอยละ 68 เหนดวยกบการส#งหาม แตรอยละ 54 ของเส�อแดงไมเหนดวย สาหรบความคดเหนเร#องทหารเขาปราบปรามผชมนมในเหตการณเดอนพฤษภาคม 2553 ผลสารวจช�วา ผตอบสวนใหญรอยละ 58 เหนวารฐบาลเปน
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
180
ฝายผด แตรอยละ 56 ของเส�อเหลองเหนดวยในการใชกาลงทหาร ขณะท#รอยละ 85 ของเส�อแดงคดคาน
ไมมความเหนท#เปนเอกฉนทในประเดนวาฝายใดควรตองรบผดชอบตอการเสยชวตจากเหตการณน�น ในกลมท#ไมสงกดเส�อส ความเหนแตกกนเปนสองฝายรอยละ 38 ตาหนผ ชมนม รอยละ 35 เหนวาเปนความผดของรฐบาล และ รอยละ 4 กลาวโทษท�งสองฝาย รอยละ 23 ตอบวาไมทราบหรอไมมความเหน สวนใหญของคนเส�อเหลอง (รอยละ 63) เหนวาผ ชมนมควรรบผดชอบ ขณะท#เส�อแดง รอยละ 84 โทษฝายรฐบาล อยางไรกตาม เม#อถามวารฐบาลและทหารควรถกฟองรองดาเนนคดหรอไม เสยงสวนใหญมากกวาคร# งเลกนอย (รอยละ 52) คดวาไมควรเอาผดกบรฐบาลและทหาร ซ# งรอยละ 69 ของกลมเส�อเหลองเหนเชนเดยวกน แตเสยงขางมากเกนคร# งเลกนอย (รอยละ 52) ของกลมเส�อแดงเหนวาควรดาเนนคดกบรฐบาลและทหาร
สวนท#เก#ยวกบผชมนมประทวง สงคมไทยมความเหนแตกตางกนเร#องการดาเนนคด กลมไมสงกดเส�อสเสยงแตกเปนสองฝายเทากน คอรอยละ 45 - 45 ตอคาถามท#วาแกนนาคนเส�อแดงควรถกฟองรองดาเนนคดหรอไม แตในกรณการต�งขอหาแกนนาเส�อเหลอง รอยละ 47 เหนวาไมควรถกดาเนนคด รอยละ 42 เหนควรใหดาเนนคด ขณะท#สองในสาม (รอยละ 66) ของคนเส�อเหลองตองการใหดาเนนคดกบแกนนาเส�อแดง แตตองการใหถอนขอกลาวหากอการรายของแกนนาของเส�อเหลอง (รอยละ 62) ทางดานเส�อแดงสวนใหญตองการใหเพกถอนขอหาของท�งตอแกนนาเส�อแดง (รอยละ 74) และเส�อเหลอง (รอยละ 55)
ในคาถามเก#ยวกบการปรองดอง ผตอบแบบสอบถามท�งโดยรวมและจากกลมการเมองยอยตางๆ มคาตอบท#เปนเอกฉนทอยางกวาง ๆ (รอยละ 79) คอตองการเหนความพยายามทาใหเกดการปรองดองเพ#อลดความขดแยงทางการเมองกอนจดการเลอกต�ง เสยงสวนใหญอยางทวมทน (รอยละ 97) ระบชดเจนวาการตดสนใจเลอกผแทนจะไมเลอกโดยพจารณาจากสเส�อหรอการสงกดเส�อสของผสมคร มเพยงรอยละ 10 ของกลมเส�อแดงท#ระบวาสเส�อเปนประเดนสาคญในการตดสนใจเลอกผสมคร เม#อนามานบรวมกบฐานคะแนนของผตอบแบบสอบถามท�งหมด กลมน� จะเปนสวนประกอบอยเพยงหน#งในสบของหน#งเปอรเซนตเทาน�น
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
181
ประเดนทางเลอกในการปฏรปรฐธรรมนญ ไมพบคาตอบเอกฉนทจากผตอบแบบสอบถาม ไมวาจะโดยประชากรท�งหมดหรอจากกลมเคล#อนไหวทางการเมอง หรอกลมสงกดเส�อสตางๆ มเพยงหน# งในส# (รอยละ 24) ท#เตมใจใหใชรฐธรรมนญฉบบป 2550 ตอไปโดยไมตองแกไข ขณะท#ประมาณรอยละ 10 โดยเฉล#ย เลอกทางเลอกท#ตางกน เชน ตองการใหแกไขรฐธรรมนญฉบบป 2550บาง นารฐธรรมนญฉบบป 2540 กลบมาใชใหมบาง หรอรางรฐธรรมนญข�นใหมบาง เปนตน
ประเดนทางการเมองท#ถอไดวามความเหนโตเถยงกนมากท#สด เหนจะเปนเร# องการแบงอานาจกนระหวางพลเมองกบรฐ น#นคอ ประเดนท#วาประเทศไทยควรเดนหนากระจายอานาจตอไปตามท#ระบไวในรฐธรรมนญท�งฉบบป 2540 และ 2550 หรอไม ซ# งมเสยงตอบรบท#เรยกไดวาเหนพองกนระหวางผตอบแบบสอบถามระดบประเทศ (รอยละ 61) กลมต#นตวทางการเมอง และกลมสงกดเส�อส วาควรเดนหนาเร#องการกระจายอานาจตอไป
ความเหนท*เปนเอกฉนทและการแบงข4วตามสของสงคมไทย
จากการวเคราะหคาถามท�งส�น 49 ขอในการสารวจความคดเหนระดบประเทศคร� งน� ไดพบความเหนท#มเสยงขางมากท#วประเทศอยางเปนเอกฉนทชดเจนท�งหมด 23 ประเดน จากประชากรท#ตอบแบบสอบถามท#วประเทศ ท#รวมท�งกลมไมสงกดส (รอยละ 76) กลมเส�อเหลอง (รอยละ 10) และกลมเส�อแดง (รอยละ 14) กลมท�งหมดเหลาน� ตางสนบสนนระบอบประชาธปไตย และมความเช#อตรงกนวามคานยมหลายประการท#ทาใหคนไทยยงคงอยรวมกนได แมจะมความแตกตางในดานอ#นๆ ดวยกตาม พวกเขาปฏเสธผนาแบบอานาจนยมท#ไมไดมาจากการเลอกต�ง และปรารถนาจะไดรฐบาลท#ประกอบดวยตวแทนจากท#วประเทศมากกวารฐบาลของผปราดเปร#องท#สด แมจะเช#อวาคนรวยและคนท#มการศกษาดกวา มหนาท#ดแลเอ�อเฟ� อผดอยโอกาส พวกเขาไมคดวาตนเองมอทธพลมากพอตอการกาหนดนโยบายของรฐบาล พวกเขาเหนวาประเทศน� มเสรภาพในการแสดงความคดเหน และยนยนวาทกพรรคการเมองมสทธท#จะมาจดประชมทางการเมองในพ�นท#ของพวกเขาได พวกเขาจะไมปฏเสธตดขาดความเปนเพ#อนเพยงแคมความเหนตางเร#องพรรคหรอส แมจะไมไววางใจ
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
182
คนท#วไปท#ไมคนเคย แตพวกเขากเช#อใจเพ#อนบาน พวกเขาท�งหมดตางเขาใจดวามสองมาตรฐานอยจรงในสงคมไทย และกลวจะเกดความรนแรงทางการเมองข�นอกในปตอไป อยางไรกตาม ยงมความเช#อม#นสงในความม#นคงปลอดภยของตนเอง
คนไทยสวนใหญเช#อวาควรพยายามใหเกดการปรองดองข�นกอนจงคอยจดใหมการเลอกต�ง และเช#อดวยวานาจะเปนการดถาจะจดใหมผสงเกตการณการเลอกต�งท#เปนกลางไมฝกใฝฝายใด พวกเขาไมเช#อวาการนรโทษกรรมใหกบผกอการรฐประหารเม#อป 2549 หรอการดาเนนคดกบแกนนาท�งเส�อเหลองและเส�อแดงจะมประโยชนชวยลดความขดแยงในประเทศได แตเช#อวาควรพจารณายอมรบความชวยเหลอจากตางชาตท#เสนอจะมาชวยลดความขดแยงให พวกเขาเช#อดวยวาการกระจายอานาจจะชวยลดความขดแยงเหล#อมล�าระหวางสงคมเมองและสงคมชนบท ระหวางกลมตางส และระหวางหลายฝายท#ขดแยงกนอยในจงหวดชายแดนภาคใตในเวลาน�
มความคดเหนท#เปนเอกฉนทจากเสยงขางมากในระดบประเทศท#พองกบความเหนสวนใหญของกลมเส�อเหลองท�งหมด 16 ประเดน แตกลมเส�อแดงมความเหนท#ตางออกไปคนละทางกบประเดนเหลาน� กลมเส�อแดงเช#อวาอนาคตของประเทศคงจะไมดข�นในปหนา (2554) และลงความเหนวาสถานภาพทางเศรษฐกจสวนตวของพวกเขาแยลงกวาเดมในรอบสองปท#ผานมา พวกเขาไมพอใจรฐบาลและไมพอใจวถทางประชาธปไตยไทยในปจจบน ท�งยงไมเช#อวาประเทศไทยเปนประชาธปไตยอยางแทจรง และไมเช#อวาการเลอกต�งคร� งหนาจะอสระและบรสทธq ยตธรรม คนเส�อแดงคดคานความพยายามใดๆ ท#จะหามการชมนมทางการเมองคร� งใหญ และคดคานบทบาทสาคญของกองทพในการดแลและรกษาความม#นคงในระหวางการชมนม และโดยท#วไป คดวากองทพมบทบาทมากเกนไปอกดวย
คนเส�อแดงตองการใหมการแกไขรฐธรรมนญเรวท#สดเทาท#จะเปนได นรโทษกรรมใหนกการเมองท#ถกตดสนวามความผด ฟองรองเพ#อลงโทษทหารท#มบทบาทในการปราบปรามการชมนมเม#อเดอนพฤษภาคม และใหคนสถานะทางการเมองกบนกการเมองท#ถกศาลส#งตดสทธ พวกเขาไมไววางใจคณะกรรมการอสระตรวจสอบคนหาความจรงเพ#อความปรองดองแหงชาต และไมเช#อวาศาลยตธรรมและสถาบนทหารมความเปนกลางและไมลาเอยง
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
183
แตกมความเหนท#เปนเอกฉนทของเสยงขางมากในระดบประเทศท#สอดคลองกบเสยงขางมากของกลมเส�อแดงอย 5 ประเดน โดยกลมเส�อเหลองเปนฝายเสยงขางนอย คนเส�อเหลองคดตางกนเลกนอยวาประเทศกาลงเดนไปในทศทางท#ถกตอง เช#อวารฐบาลใหความใสใจตอความคดเหนของประชาชน และเหนว าควรเคารพกฎเสยงขางมากเหนอกวาการประนประนอม พวกเขายงเช#อดวยวาการใชกาลงเขาสลายการชมนมเม#อเดอนพฤษภาคมเปนส#งท#ถกตอง และการยอมรบความชวยเหลอจากตางชาตไมสามารถชวยลดความขดแยงทางการเมองไดมาก
มอย 5 ประเดนท#เสยงสวนใหญของกลมเส�อเหลองและเส�อแดงแตกตางกนอยางมนยสาคญ กลาวคอ กลมเส� อเหลองเช#อวาการควบคมตรวจสอบส#อในบางกรณมความจาเปนเพ#อสงเสรมความสงบสขและเสถยรภาพ ขณะท#กลมเส�อแดงยนยนวาเสรภาพในการแสดงความคดเหนสาคญกวาเสมอ กลมเส� อเหลองตาหนผ รวมชมนมตอการมผ ตองเสยชวตจากเหตการณเดอนพฤษภาคม ขณะท#กลมเส�อแดงประณามฝายรฐบาล กลมเส�อแดงตองการใหมการเลอกต�งโดยเรวท#สดเทาท#จะเปนไปได ขณะท#กลมเส�อเหลองเรยกรองใหมการปฏรปกอนจงคอยจดเลอกต�ง กลมเส�อเหลองเช#อวาการเล#อนการเลอกต�งออกไปจะชวยลดความขดแยงทางการเมอง แตกลมเส�อแดงปฏเสธขอเสนอน� และประการสดทาย กลมเส�อเหลองยนยนใหดาเนนคดแกนนาเส�อแดงในขอหากอการราย ขณะท#กลมเส�อแดงเสนอใหยกเลกขอหา
10
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
184
11
12
13 ภาคผนวก ก -- ตารางการรบส*อ
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
185
คณดโทรทศนก+วนในหน+งสปดาห (Q100)
คณดโทรทศนในชวงเวลาใดเปนประจา (Q103)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
186
คณดโทรทศนชองใดบอยท+สด (Q101)
มชองใดท+คณดบอยรองลงมาอกหรอไม (Q102)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
187
คณฟงวทยก+วนในหน+งสปดาห (Q104)
คณฟงวทยในชวงเวลาใดเปนประจา (Q107)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
188
คณอานภาษาไทยไดหรอไม (Q108)
ปกตคณอานหนงสอพมพบอยแคไหน (Q109)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
189
สวนใหญแลวคณรขาวบานเมองจากแหลงใดมากท+สด (Q110)
และจากแหลงใดเปนลาดบรองลงมา (Q111)
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
190
14 ภาคผนวก ข -- ระเบยบวธการสารวจ
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
191
การกาหนดคาความคลาดเคล*อน
คร� งน� เปนปท# 2 ซ# งมลนธเอเชยดาเนนการศกษาความคดเหนสาธารณะระดบประเทศในกลม
ประชากรท#อายถงเกณฑมสทธเลอกต�ง การศกษาคร� งแรกซ# งดาเนนการเม#อป 2552 ใชกลม
ตวอยางจานวน 1,500 คน และกาหนดใหมคาความคลาดเคล#อนไมเกน 3% เม#อประเมนจาก
ผลรวมท�งประเทศ การสารวจป 2553 น� กออกแบบใหมคาความคลาดเคล#อนไมเกน 3%
เชนเดยวกน
ขนาดกลมตวอยาง คาความคลาด
เคล*อน 100 10% 200 7% 300 6% 400 5% 500 4% 600 4% 700 4% 800 3% 900 3% 1000 3% 1100 3% 1200 3% 1300 3% 1400 3% 1500 3%
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
192
คาความคลาดเคล#อนเปนหนวยการวดความไมแนนอนของผลสารวจ ท�งน� เพราะเปนผลท#ได
จากการสารวจกบกลมตวอยาง ไมใชจากประชากรท�งหมด ดงน�น หากผลการสารวจออกมา
เปน 70% โดยมคาความคลาดเคล#อน 3% เรากจะม#นใจได 95% วาความเหนของประชาชนท#
แทจรงจะอยในชวงระหวาง 70% บวกลบอก 3% ซ# งเทากบ 67% - 73%
คาความคลาดเคล#อน 3% ของการสารวจน� ใชไดกบผลสารวจท#ไดจากกลมตวอยางท�งหมด
ดงน�นพงระวงวาการสารวจจะมคาความคลาดเคล#อน 3% กตอเม#อเปนผลสารวจท#ไดจากกลม
ตวอยางท�งหมดเทาน�น สาหรบผลท#ไดจากกลมตวอยางยอย เชน ผลสารวจของกลมยอยท#
แบงตามพ�นท#ทางภมศาสตรจะมคาความคลาดเคล#อนมากกวา 3% เน#องดวยผลสารวจ
เหลาน�นไดมาจากจานวนกลมตวอยางท#เลกกวา
ตารางขางลางแสดงใหเหนคาความคลาดเคล#อนสาหรบกลมตวอยางท#มขนาดตาง ๆ กน
ตารางขางตนสามารถใชคานวณคาความคลาดเคล#อน ดงน� เชน ผลการสารวจของภาคเหนอ
ไดมาจากกลมตวอยางจานวน 304 คน ขนาดของกลมตวอยางในตารางท#ใกลเคยงท#สดคอ
300 คน มคาความคลาดเคล#อน 6% ซ# งหมายถงคาความคลาดเคล#อนของผลการสารวจใน
ภาคเหนอจะเทากบ 6%
การกาหนดกลมตวอยางทางสถต
การสารวจท�งในป 2552 และ 2553 แบงพ�นท#ทางภมศาสตรออกเปน 5 พ�นท#หรอภมภาค
กลมตวอยางท�งส�น 1,500 คน ไดรบการคดเลอกโดยกระจายอยางสอดคลองกบขนาด
ประชากรแตละพ�นท#/ภมภาค ไดแก กรงเทพมหานคร ภาคกลาง ภาคเหนอ ภาคใต และภาค
ตะวนออกเฉยงเหนอ
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
193
ในป 2552 สามจงหวดชายแดนใตคอยะลา นราธวาส และปตตาน ไมไดถกรวมไวในการ
สารวจเน#องจากเหตผลดานความปลอดภยของผเกบขอมล ประกอบกบการขาดแคลน
พนกงานสมภาษณท#ผานการอบรมและสามารถดาเนนการสารวจโดยใชภาษาถ#นได แต
หลงจากท#มความพยายามอยางตอเน#องในการพฒนาศกยภาพดานการวจยภาคสนามใน
จงหวดชายแดนใต และดวยการสนบสนนขององคกรเครอขายในพ�นท# จงไดมการกาหนดวา
ควรจะรวมท�งสามจงหวดไวในการสารวจป 2553 ดวย
แมวาโดยหลกแลวสามจงหวดจะอยในพ�นท#ภาคใต แตการสารวจป 2553 น� ไดกาหนดพ�นท#/
ภมภาคข�นใหมเปนเขตท#หก ซ# งประกอบดวยสามจงหวดน�โดยเฉพาะ ดงน�น การประเมนผล
สารวจท�งประเทศโดยครอบคลมทกจงหวด สามารถทาไดโดยรวมผลสารวจของ 6 พ�นท#/
ภมภาคเขาดวยกน หรอถาตองการประเมนผลสารวจป 2553 โดยจากดเฉพาะ 5 พ�นท#/ภมภาค
ดงเดม เพ#อเปรยบเทยบกบผลสารวจเม#อป 2552 กไดเชนกน การเปรยบเทยบผลการสารวจ
ของป 2552 และ 2553 ท�งหมดในรายงานน� เปนผลสารวจของ 5 พ�นท#/ภมภาค โดยไมรวม
พ�นท#/ภมภาคจงหวดชายแดนใต เวนแตจะไดระบไวเปนการเฉพาะในการศกษาน�
ขนาดของกลมตวอยางถกกาหนดไวท# 1,500 คน สาหรบ 5 พ�นท#/ภมภาคตามเดม ท� งน�
เพ#อใหสามารถเปรยบเทยบผลของการสารวจป 2553 และ 2552 ไดดย#งข�น และไดมการเพ#ม
กลมตวอยางจานวน 100 คน สาหรบพ�นท#/ภมภาคใหมซ# งประกอบดวยสามจงหวดชายแดน
ใตคอ ยะลา นราธวาส และปตตาน ตารางท# 1 แสดงใหเหนขนาดกลมตวอยางของแตละ
พ�นท#/ภมภาคในการสารวจป 2553
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
194
ตารางท* 1: ขนาดกลมตวอยางแบงตามพ4นท*/ภมภาค การสารวจป 2553
พ4นท* ภมภาค ประชากร จานวนกลมตวอยาง
ตอพ4นท*/ภมภาค
1 กรงเทพฯ 10,161,694 248 2 กลาง 11,165,157 272 3 เหนอ 11,879,369 289 4 ใต (ไมรวมสามจงหวดชายแดนใต) 6,915,043 168 5 ตะวนออกเฉยงเหนอ 21,442,693 523 6 สามจงหวดชายแดนใต 1,840,098 100
รวม 1600 การเลอกจงหวดตวอยาง
การกาหนดขนาดกลมตวอยางในแตละพ�นท#/ภมภาค ใชวธคดเลอกจงหวดตวอยางโดยใช
หลกความนาจะเปนโดยสดสวนของขนาด (Probability proportional to size) หลงจากน�นจง
กาหนดจานวนผสมภาษณภายในแตละจงหวด วธการดงกลาวทาใหไดตวอยางประชากร
แบบการช#งน� าหนกในตวเอง (self-weighting) ในแตละพ�นท#/ภมภาค (หมายถงท#พกอาศยแต
ละพ�นท#จะไดรบเลอกดวยความนาจะเปนเทากน) ซ# งทาใหคาความคลาดเคล#อนนอยท#สด
การออกแบบเร# องกลมตวอยางจะเปนตวกาหนดจานวนจงหวดท#จะเลอกในแตละพ�นท#/
ภมภาค ซ# งในการตดสนใจจะตองคานงถงส#งท#ตองแลกระหวางคาใชจายและคณภาพของ
ขอมลดวย เพราะหากย#งเลอกนอยจงหวด ขอมลกจะย#งกระจกตวในแตละพ�นท#/ภมภาค ซ# ง
หมายถงวาการใชจานวนจงหวดเพยงเลกนอยมาเปนตวแทนของพ�นท#/ภมภาคท�งหมดจะทา
ใหมความคลาดเคล#อนสง ในทางตรงกนขาม ถาเลอกใชจานวนจงหวดมาก กลมตวอยาง
ของผถกสมภาษณในแตละจงหวดกจะมจานวนนอย แตคาใชจายในการสารวจจะเพ#มข�น
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
195
อยางมาก ดงน�น การกาหนดกลมตวอยางท#ดท#สดจงตองมความสมดลระหวางปลายสดท�ง
สองดานน�ดวย
การสารวจท�งในป 2552 และ 2553 ไดรบการออกแบบใหมจานวนจงหวดตวอยาง 6 จงหวด
ตอพ�นท#/ภมภาค และมจานวนผถกสมภาษณเทากนในแตละจงหวด ตวอยางเชน เขต
กรงเทพฯ และปรมณฑล ซ# งมจานวนกลมตวอยาง 248 คน ดงน�นจานวนผถกสมภาษณแตละ
จงหวดจะเทากบ 248/6 = 41.3 หรอเทากบประมาณ 40 คน เพ#อใหสามารถวดการ
เปล#ยนแปลงของคาตอบระหวางป 2552 และ 2553 ไดดย#งข�น จงมการกาหนดใหใชจงหวด
เดมเชนเดยวกบป 2552
ในป 2552 การคดเลอกทาโดยวธจดเรยงจงหวดตางๆ ตามลาดบขนาดของจานวนประชากร
และสมเลอกอยางเปนระบบโดยใชหลกความนาจะเปนตามสดสวนของขนาด (Probability
proportional to size: pps) จากน�นจงกาหนดจดเร#มตนการสมและคานวณหาชวงการเวนนบ
(Skip interval) ซ# งชวงการเวนนบน�คานวณโดยใชจานวนประชากรหารดวย 6 การกาหนด
จดเร#มตนเร#มจากคา 1 และหาชวงการเวนนบโดยการสม หลงจากไดคาเวนนบและจดเร#มตน
การสมแลว การคดเลอกจะไดจากการคานวณโดยใชสตรดงน�
ตวเลขจากการคานวณ = k
K = จดเร#มตนการสม + (K-1) x ชวงการเวนนบ, เม#อ K = 1, 2, …n
เม#อไดตวเลขจากการคานวณ ตวเลขดงกลาวจะถกนามาเปรยบเทยบกบจงหวดท#มขนาด
ประชากรเรยงลาดบไวกอนแลว ถาตวเลขท#ไดมคาใกลเคยงกบของจงหวดใด จงหวดน�นก
จะถกเลอกเพ#อใชในการสารวจ
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข�วส”
196
กระบวนการน�อาจสมเลอกจงหวดหน# งๆ ไดมากกวาหน# งคร� ง ถาจานวนประชากรมมากกวา
ชวงเวนนบ ซ# งพบในกรณของกรงเทพฯ และจงหวดนครศรธรรมราช ดงแสดงในตารางท# 2
กรณเชนน� จานวนผอยอาศยท#จะไดรบคดเลอกจากจงหวดท#ถกเลอกหลายคร� งกจะมจานวน
มากกวา ดงตารางท# 2
การคดเลอกกลมตวอยางสาหรบพ4นท*/ภมภาคใหม
กระบวนการสมเลอกอยางเปนระบบโดยใชหลกความนาจะเปนตามสดสวนของขนาด
(Probability proportional to size) ไดนามาใชกบพ�นท#/ภมภาคท#หกในการสารวจป 2553 ซ# ง
หมายถง สามจงหวดชายแดนใต ดวย โดยวธการเชนเดยวกบท#ใชเลอกจงหวดตวอยางในป
2552 แตเพ#มขอจากดคอจะเลอกจงหวดตวอยางเพยงสามจงหวดเน#องจากเปนพ�นท#/ภมภาค
เลก ทาใหท�งสามจงหวดไดรบเลอกเปนจงหวดตวอยาง ผลจากการใชวธการดงกลาวขางตน
จงไดกลมตวอยางสาหรบการศกษาความคดเหนสาธารณะระดบประเทศป 2553 ดงแสดงใน
ตารางท# 2
มตมหาชนและการเมองระหวาง “ข �วส”
197
ตารางท* 2: จงหวดท*ไดรบการสมเลอกในการสารวจป 2553
พ4นท* พ4นท*/ภมภาค จงหวด จานวนประชากร
จานวนคร4งท*ไดรบ
การสมเลอก
จานวนกลม
ตวอยางตอจงหวด
1 กรงเทพฯ และปรมณฑล กรงเทพฯ 5,710,883 3 120 1 กรงเทพฯ และปรมณฑล ปทมธาน 929,250 1 40 1 กรงเทพฯ และปรมณฑล นนทบร 1,052,592 1 40 1 กรงเทพฯ และปรมณฑล สมทรสาคร 478,146 1 40 2 กลาง สพรรณบร 844,498 1 45 2 กลาง ราชบร 835,861 1 45 2 กลาง ลพบร 753,801 1 45 2 กลาง ระยอง 598,664 1 45 2 กลาง ปราจนบร 459,379 1 45 2 กลาง สงหบร 215,551 1 45 3 เหนอ เชยงราย 1,227,317 1 50 3 เหนอ พะเยา 487,386 1 50 3 เหนอ ลาพน 405,125 1 50 3 เหนอ เพชรบรณ 996,231 1 50 3 เหนอ กาแพงเพชร 726,213 1 50 3 เหนอ อทยธาน 327,586 1 50 4 ใต นครศรธรรมราช 1,513,163 2 60 4 ใต สราษฎรธาน 983,486 1 30 4 ใต ภเกต 327,006 1 30 4 ใต สงขลา 1,335,768 1 30 4 ใต ตรง 614,869 1 30 5 ตะวนออกเฉยงเหนอ ขอนแกน 1,756,101 1 85 5 ตะวนออกเฉยงเหนอ สกลนคร 1,116,034 1 85 5 ตะวนออกเฉยงเหนอ หนองคาย 906,877 1 85 5 ตะวนออกเฉยงเหนอ นครราชสมา 2,565,117 1 85 5 ตะวนออกเฉยงเหนอ บรรมย 1,541,650 1 85 5 ตะวนออกเฉยงเหนอ สรนทร 1,375,560 1 85 6 จงหวดชายแดนใต ยะลา 476,019 1 33 6 จงหวดชายแดนใต นราธวาส 720,943 1 34 6 จงหวดชายแดนใต ปตตาน 643,136 1 33 1600