คำ�นำ�
สำ�นกง�นเขตพนทก�รศกษ�น�น เขต 1 มนโยบ�ยให น ก เ ร ย น ท ก ค น ท จ บ ก � ร ศ ก ษ �ขนพนฐ�นในจงหวดน�นไดเรยนรภมหลง วถก�รดำ�รงชวต เศรษฐกจสงคม ศลปวฒนธรรม ขนบธรรมเนยมประเพณและทรพย�กรของจงหวดน�น เพอปลกฝงใหเย�วชนจงหวดน�น มคว�มรก คว�มภ�คภมใจในฐ�นะพลเมองจงหวดน�น และเปนกำ�ลงสำ�คญในก�รบำ�รงรกษ�ใ ห ย ง ย น ต อ ไ ป จงไดกำ�หนดกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�นขน จำ�นวน 15 เร อง ซ งครอบคลมเน อส�ระท คนเมองน�น ควรตระหนกร ภ�คภมใจ หวงแหนและรวมอน รกษ ใหคงอยในวถ ช วตของคนเมองน �น สบทอดเปนมรดกตลอดไป
กรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�นฉบบนไดปรบปรงขนจ�กกรอบส�ระทองถนจงหวดน�น ซงไดเรยบเรยงขนใหสถ�นศกษ�ใชตงแตปก�รศกษ� 2548 โดยคณะศกษ�นเทศก ผทรงคณวฒท�งประวตศ�สตร และภมปญญ�ช�วบ�นในจงหวดน�น เพอใหสถ�นศกษ�ระดบก�รศกษ�ขนพนฐ�นในสำ�นกง�นเขตพนทก�รศกษ�น�นเขต 1 นำ�เนอห�ส�ระไปจดก�รเรยนก�รสอนตงแต ระดบประถมศกษ� มธยมศกษ�ตอนตน และมธยมศกษ�ตอนปล�ย เพอใหเหม�ะสมกบก�รเปลยนแปลงของหลกสตรแกนกล�งก�รศกษ�ขนพนฐ�น พทธศกร�ช 2551 สำ�นกง�นเขตพนทก�รศกษ�น�น เขต 1 จงไดปรบปรงครงท 1 พ.ศ. 2552 และ ครงท 2 พ.ศ. 2553 สถ�นศกษ�ส�ม�รถเลอกจดก�รเรยนรต�มคว�มเหม�ะสม กบสภ�พแวดลอม คว�มพรอม และศกยภ�พของสถ�นศกษ�แตละทองท ใหสอดคลองกบกลมส�ระก�รเรยนร ม�ตรฐ�นก�รเรยนรและตวชวดในหลกสตรแกนกล�งก�รศกษ�ขนพนฐ�น พทธศกร�ช 2551
สำ�นกง�นเขตพนทก�รศกษ�น�น เขต 1มกร�คมคม 2553
ส�รบญ
หน�คำ�นำ�ส�รบญ 2วสยทศน 3จดหม�ย 3สมรรถนะสำ�คญของผเรยน 4เป�หม�ย/จดเนน 5คณลกษณะทพงประสงค 5
แนวก�รจดโครงสร�งเวล�เรยน 6
ก�รจดก�รเรยนร 6คว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น 8แนวก�รวดผลประเมนผลก�รจดก�รเรยนรหลกสตรทองถนจงหวดน�น 36เนอห�ประกอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น 38แหลงสบคนขอมล 63
2
สวนนำ�กรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น
วสยทศน หลกสตรทองถนจงหวดน�น พทธศกร�ช 2552 มงพฒน�ผเรยน
ทกคนไดเรยนรภมหลง วถก�รดำ�รงชวต เศรษฐกจสงคม ศลปวฒนธรรม ขนบธรรมเนยมประเพณและทรพย�กรของจงหวดน�น เพอปลกฝงใหเย�วชนจงหวดน�น มคว�มรก คว�มภ�คภมใจในฐ�นะพลเมองจงหวดน�น และเปนกำ�ลงสำ�คญในก�รบำ�รงรกษ�ใหยงยนตอไปจดหม�ย
หลกสตรสำ�นกง�นเขตพนทก�รศกษ�น�น เขต 1 มงพฒน�ผเรยนใหเปนคนด มปญญ� มคว�มสข และมศกยภ�พในก�รพฒน�ตนเองตลอดชวตดงน
1. มคณธรรม จรยธรรมต�มหลกศ�สน� และค�นยมทพงประสงค เหนคณค�ของตนเอง
3
มวนย ปฏบตตนต�มหลกปรชญ�ของเศรษฐกจพอเพยง2.มคว�มรคว�มภ�คภมใจ และดำ�เนนชวตต�มขนบธรรมเนยม
ประเพณอนดง�ม ของบรรพชนคนเมองน�น
3.มสขภ�พก�ยสขภ�พจตทด มสขนสยและรกก�รออกกำ�ลงก�ย4.มจตสำ�นกรกแผนดนถนเกดจงหวดน�น เปนพลเมองทดของ
ชมชนและของช�ต ยดมนในวถชวตและก�รปกครองต�มระบอบประช�ธปไตยอนมพระมห�กษตรยเปนประมข
5.มจตสำ�นกในก�รอนรกษวฒนธรรมและภมปญญ�ทองถนจงหวดน�น ก�รอนรกษและพฒน�สงแวดลอม มจตส�ธ�รณะ ทมงทำ�ประโยชนและสร�งสงทดง�มในชมชนทองถน และอยรวมกนอย�งมคว�มสข
สมรรถนะสำ�คญของผเรยน1. คว�มส�ม�รถในก�รสอส�ร เปนคว�มส�ม�รถในก�รรบ
และก�รสงและวฒนธรรม ใชภ�ษ�ทองถนและภ�ษ�กล�งในก�รสอส�รแลกเปลยนขอมลข�วส�ร และประสบก�รณอนเปนประโยชนตอก�รพฒน�ตนเองและสงคม สร�ง
4
คว�มเข�ใจอนดดวยก�รสอส�รอย�งมเหตผลและมประสทธภ�พ ในสงคมทองถนและสงคมช�ต
2. คว�มส�ม�รถในก�รคด เปนคว�มส�ม�รถในก�รคดวเคร�ะห ก�รคดสงเคร�ะห ก�รคดอย�งสร�งสรรค ก�รคดอย�งมวจ�รณญ�ณ และก�รคดอย�งเปนระบบ เพอสร�งคว�มองคคว�มรหรอส�รสนเทศเพอก�รตดสนใจเกยวกบตนเอง สงคมทองถนและสงคมช�ต
3. คว�มส�ม�รถในก�รแกปญห� เปนคว�มส�ม�รถในก�รแกปญห�และอปสรรคต�งๆทเผชญไดอย�งถกตองเหม�ะสมบนพนฐ�นของหลกเหตผล คณธรรมและขอมลส�รสนเทศ เข�ใจคว�มสมพนธและก�รเปลยนแปลงของเหตก�รณต�งๆในสงคม แสวงห�คว�มร ประยกตคว�มรม�ใชในก�รปองกนและแกปญห� และมก�รตดสนใจทมประสทธภ�พ โดยคำ�นงถงผลกระทบทเกดขน ตอตนเอง สงคมและสงแวดลอม
4. คว�มส�ม�รถในก�รใชทกษะชวต เปนคว�มส�ม�รถในก�ร นำ�กระบวนก�รต�งๆไปใชในก�รดำ�เนนชวตประจำ�วน ก�รเรยนรดวยตนเอง ก�รเรยนรตอเนอง ก�รทำ�ง�น และก�รอยรวมกนในสงคมดวยก�รสร�งเสรมคว�มสมพนธอนดระหว�งบคคล ก�รจดก�รปญห�และคว�มขดแยงต�งๆ อย�งเหม�ะสม ก�รปรบตวใหทนกบก�รเปลยนแปลงของสงคมและสภ�พแวดลอม และก�รรจกหลกเลยงพฤตกรรมไมพงประสงคทสงผลกระทบตอตนเองและผอน
5. คว�มส�ม�รถในก�รใชเทคโนโลย เปนคว�มส�ม�รถในก�รเลอกใชเทคโนโลยด�นต�งๆ และมทกษะกระบวนก�รท�งเทคโนโลย เพอก�รพฒน�ตนเองและสงคม ในด�นก�รเรยนร ก�รสอส�ร ก�รทำ�ง�น ก�รแกปญห�อย�งสร�งสรรค ถกตองเหม�ะสมอและมคณธรรม
5
เป�หม�ย/จดเนน
หลกสตรทองถนจงหวดน�น พทธศกร�ช 2552 เนนปลกฝงนกเรยนใหเปนพลเมองทดของจงหวดน�นดงน
1.ผเรยนทกคนมคว�มรทกษะกระบวนก�รและคณลกษณะต�มม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�งก�รศกษ�ขนพนฐ�น พทธศกร�ช 25512. ผเรยนทกคน ไดเรยนรเรองร�วของชมชนและทองถนจงหวดน�น 3.ผเรยนทกคนมสำ�นกรกและภ�คภมใจในทองถน รวมกจกรรมต�มขนบธรรมเนยมประเพณอนดง�มของทองถน
คณลกษณะทพงประสงค
หลกสตรทองถนจงหวดน�น พทธศกร�ช 2552 มงพฒน�ผเรยนใหมคณลกษณะพงประสงคเพอส�ม�รถอยรวมกบผอนในสงคมไดอย�งมคว�มสขในฐ�นะพลเมองของจงหวดน�น ดงน
1. รกช�ต ศ�สน กษตรย2. ซอสตยสจรต3. มวนย4. ใฝเรยนร5. อยอย�งพอเพยง6. มงมนในก�รทำ�ง�น7. รกคว�มเปนไทย
6
8. มจตส�ธ�รณะ
ก�รนำ�กรอบส�ระก�รเรยนรระดบทองถนสก�รพฒน�หลกสตรสถ�นศกษ�แนวก�รจดโครงสร�งเวล�เรยน
โครงสร�งเวล�เรยนของกรอบ หลกสตรทองถนจงหวดน�นพทธศกร�ช 2552 สถ�นศกษ�ส�ม�รถดำ�เนนก�รต�มศกยภ�พคว�มพรอมและจดเนนของสถ�นศกษ� ทงระดบประถมศกษ� มธยมศกษ�ตอนตน และมธยมศกษ�ตอนปล�ย ดงน
1. บรณ�ก�รส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น กบส�ระก�รเรยนรต�มหลกสตรแกนกล�ง ก�รศกษ�ขนพนฐ�น พทธศกร�ช 2551
2. กำ�หนดส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น เปนร�ยวช�เพมเตม
3. กำ�หนดส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�นเปนกจกรรมพฒน�ผเรยน
ก�รจดก�รเรยนรก�รจดก�รเรยนรเปนกระบวนก�รสำ�คญในก�รนำ�กรอบหลกสตร
ทองถนจงหวดน�นพทธศกร�ช 2552(ฉบบปรบปรง พศ.2553) สก�ร
7
เรยนรและก�รปฏบตจรงใหเกดผลกบผเรยน ต�มจดหม�ย สมรรถนะสำ�คญของผเรยน และคณลกษณะทพงประสงค ทกำ�หนดในหลกสตรทองถนจงหวดน�น พทธศกร�ช 2552
1.หลกก�รจดก�รเรยนรเพอใหผเรยนมคว�มรคว�มส�ม�รถต�มจดหม�ย สมรรถนะสำ�คญของผเรยนและ
คณลกษณะอนพงประสงค ต�มหลกสตรทองถนจงหวดน�นพทธศกร�ช 2552 (ฉบบปรบปรง พศ.2553) โดยยดหลกผเรยนสำ�คญทสด เชอว�ทกคนส�ม�รถเรยนรและพฒน�ตนเองได ยดประโยชนทเกดกบผเรยน กระบวนก�รเรยนรตองสงเสรมใหผเรยน ส�ม�รถพฒน�ต�มธรรมช�ตและเตมต�มศกยภ�พ คำ�นงถงคว�มแตกต�งระหว�งบคคล และพฒน�ก�รท�งสมอง เนนใหคว�มสำ�คญทงคว�มรและคณธรรม
2.กระบวนก�รเรยนรก�รจดก�รเรยนรทเนนผเรยนเปนสำ�คญ สถ�นศกษ�ตองจด
กระบวนก�รเรยนรทหล�กหล�ย เนนก�รมสวนรวมโดยนำ�ภมปญญ�ทองถน เพอใหบรรลผลต�มเป�หม�ยของกรอบหลกสตรทองถน จงหวดน�น กระบวนก�รเรยนรทจำ�เปนไดแก กระบวนก�รเรยนรแบบบรณ�ก�ร กระบวนก�รสร�งคว�มร กระบวนก�รคด กระบวนก�รท�งสงคม กระบวนก�รเผชญสถ�นก�รณและกระบวนก�รแกปญห�กระบวนก�รเรยนรจ�กประสบก�รณจรง กระบวนก�รปฏบตจรง กระบวนก�รเรยนรดวยตนเอง กระบวนก�รพฒน�คณลกษณะนสย
กระบวนก�รเหล�นเปนแนวท�งในก�รจดก�รเรยนรทผเรยนควรไดรบก�รฝกฝน พฒน�เพอชวยใหผเรยนเกดก�รเรยนรไดด บรรลเป�หม�ยของหลกสตร ดงนนผสอนจงจำ�เปนตองทำ�คว�มเข�ใจในกระบวนก�รเรยนรต�งๆ และเลอกใชในก�รจดกระบวนก�รเรยนรไดอย�งมประสทธภ�พ
ส�ระก�รเรยนรทองถน
8
ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น ประกอบดวย องคคว�มร ทกษะ หรอกระบวนก�รเรยนร และคณลกษณะอนพงประสงคซงกำ�หนดใหผเรยนทกคนในสถ�นศกษ�ขนพนฐ�นทกโรงเรยน ในจงหวดน�นไดจดก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น ต�มศกยภ�พของสถ�นศกษ�โดยแบงเปน 15 เรอง ดงน
ก�รวเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระ
9
องคคว�มร ทกษะสำ�คญ และคณลกษณะ ใน
หลกสตร ทองถนจงหวดน�น
1. สภ�พท�งก�ยภ�พ จงหวดน�น
3.ก�รปกครองของ จงหวดน�น
4.สงคมจงหวดน�น
10.ดนตร น�ฎศลป และก�รละเลน พนบ�น
9.ประช�กรใน จงหวดน�น
7.เศรษฐกจของ จงหวดน�น และอ�ชพทสำ�คญ
6.ประเพณและ ง�นเทศก�ล
12.ศลปะเมองน�น
13.ภ�ษ�และ วรรณกรรม
15.ทรพย�กรทสำ�คญ ในจงหวดน�น
8.วฒนธรรมของ คนเมองน�น
5.โบร�ณสถ�น โบร�ณวตถ
2. ประวตศ�สตร เมองน�น
14.ภมปญญ�และ เทคโนโลยทองถน
11.ก�รทองเทยวและ แหลงทองเทยวใน จงหวดน�น
ก�รวเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระ
เรองท
ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น
กลมส�ระฯ/ส�ระก�รเรยนรและม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�งพทธศกร�ช 2551
ก�รจดก�รก�รเรยนร
ระดบชนประถม
ม.ตน
ม.ปล�ย
1 สภ�พก�ยภ�พ จงหวดน�น- สภ�พภมศ�สตรทตง
อ�ณ�เขต- สภ�พภมประเทศ- สภ�พภมอ�ก�ศ
ภ�ษ�ไทยส�ระท 1 ก�รอ�น มฐ.ท. 1.1ส�ระท 2 ก�รเขยน มฐ.ท. 2.1ส�ระท 3 ก�รฟง ก�รด ก�รพดมฐ.ท 3.1
///
///
///
วทย�ศ�สตรส�ระท 2 ชวตกบสงแวดลอม มฐ ว. 2.2ส�ระท6 กระบวนก�รเปลยนแปลงของโลก มฐ ว 6.1ส�รท 8 ธรรมช�ตของวทย�ศ�สตรและเทคโนโลย มฐ ว. 8.1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
คณตศ�สตรส�ระท 1 จำ�นวนและดำ�เนนก�ร มฐ.ค.1.4-1.4ส�ระท/2 ก�รวด มฐ. 2.1-2.2ส�ระท 3 เรข�คณตฯ มฐ.
/
///
/
///
/
/ / /
10
ค. 3.1ส�ระท 6 ทกษะกระบวนก�รคณตฯ มฐ. ค 6.1สงคมศกษ� ศ�สน�และ วฒนธรรมส�ระท 5 ภมศ�สตร มฐ.ส 5.1 -5.2
/ / /
ก�รง�นอ�ชพและเทคโนโลยส�ระท 1 ก�รดำ�รงชวตและครอบครวมฐ. ง 1.1
/ / /
ศลปศกษ�ส�ระท 1 ทศนศลป มฐ ศ 1.2
/ / /
ภ�ษ�ต�งประเทศ ส�ระท 1 ภ�ษ�เพอก�รสอส�ร มฐ.ต 1.1 – 1.3
ส�ระท 3 ภ�ษ�กบคว�มสมพนธกบกลมส�ระอน มฐ.ต 3.1
/
/
/
/
/
/
ก�รวเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระ
เรองท
ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น
กลมส�ระฯ/ส�ระก�รเรยนรและม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�งพทธศกร�ช 2551
ก�รจดก�รก�รเรยนร
ระดบชนประถม
ม.ตน
ม.ปล�ย
2 ประวตศ�สตรเมองน�น-เมองน�นยคกอนประวตศ�สตร
-เมองน�นยค
ภ�ษ�ไทยส�ระท 1 ก�รอ�น มฐ.ท. 1.1ส�ระท 2 ก�รเขยน มฐ.ท. 2.1
///
///
///
11
ประวตศ�สตร-เมองน�นยคปจจบน - ตร�ประจำ�จงหวดน�น - น�มเมอง - คำ�ขวญประจำ�จงหวดน�น - คำ�ขวญประจำ�อำ�เภอ - คำ�ขวญประจำ�ตำ�บล หมบ�น - บคคลสำ�คญของทองถน - สภ�พปญห�
ส�ระท 3 ก�รฟง ก�รด ก�รพดมฐ.ท 3.1คณตศ�สตรส�ระท 1 จำ�นวนมฐ.ค.1.4-1.4ส�ระท/2 ก�รวด มฐ. 2.1-2.2ส�ระท 3 เรข�คณตฯ มฐ. ค. 3.1ส�ระท 6 ทกษะกระบวนก�รคณตฯ มฐ. ค 6.1
/
///
/
///
/
/ / /
วทย�ศ�สตรส�ระท 1 ชวตกบกระบวนก�ร ดำ�รงชวต มฐ ว 1.1ส�ระท 2 ชวตกบสงแวดลอม มฐ ว. 2.2ส�รท 8 ธรรมช�ตของวทย�ศ�สตรและเทคโนโลย มฐ ว. 8.1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
สงคมศกษ� ศ�สน�และ วฒนธรรมส�ระท 4 ประวตศ�สตรม�ตรฐ�น ส 4.1 - 4.3
/ / /
ศลปศกษ�ส�ระท 1 ทศนศลป มฐ ศ 1.2
/ / /
ก�รง�นอ�ชพและเทคโนโลยส�ระท 1 ส�ระท 1 ก�รดำ�รงชวตและครอบครว มฐ. ง 1.1
/ / /
ภ�ษ�ต�งประเทศ ส�ระท 1 ภ�ษ�เพอก�ร / / /
12
สอส�ร มฐ.ต 1.1 – 1.3ส�ระท 3 ภ�ษ�กบคว�มสมพนธกบกลมส�ระอน มฐ.ต 3.1
/ / /
ก�รวเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระ
เรองท
ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น
กลมส�ระฯ/ส�ระก�รเรยนรและม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�งพทธศกร�ช 2551
ก�รจดก�รก�รเรยนร
ระดบชนประถม
ม.ตน
ม.ปล�ย
3 ก�รปกครองของจงหวดน�น - อ�ณ�เขตเมองน�นสมยโบร�ณ - ก�รเปลยนแปลงก�รปกครอง เมอจดหวเมองเข�สมณฑลเทศ�ภบ�ล
-ก�รจดรปแบบก�รปกครองสมยปจจบน
-ขอมลอำ�เภอและตำ�บลในจงหวดน�น
ภ�ษ�ไทยส�ระท 1 ก�รอ�น มฐ.ท. 1.1ส�ระท 2 ก�รเขยน มฐ ท. 2.1ส�ระท 3 ก�รฟง ก�รด ก�รพด มฐ.ท. 3.1
//
/
//
/
//
/
คณตศ�สตรส�ระท 1 จำ�นวนและดำ�เนนก�ร มฐ.ค.1.4-1.4ส�ระท/2 ก�รวด มฐ. 2.1-2.2ส�ระท 3 เรข�คณตฯ มฐ. ค. 3.1ส�ระท 6 ทกษะกระบวนก�รคณตฯ มฐ. ค 6.1
/
///
/
///
/
/ / /
วทย�ศ�สตรส�ระท 1 ชวตกบกระบวนก�ร ดำ�รงชวต
/ /
/
/
/
13
มฐ ว 1.1ส�ระท 2 ชวตกบสงแวดลอม มฐ ว. 2.2ส�รท 8 ธรรมช�ตของวทย�ศ�สตรและเทคโนโลย มฐ ว. 8.1
/
// /
สงคมศกษ� ศ�สน�และ วฒนธรรม ส�ระท 4 ประวตศ�สตร มฐ. ส 4.1-4.3ส�ระท 5 ภมศ�สตร มฐ. ส 5.1
//
สงคมศกษ� ศ�สน�และ วฒนธรรมส�ระท 1 ศ�สน� ศลธรรม วฒนธรรม ส.1.1-1.2ส�ระท 2 หน�ทพลเมอง วฒนธรรม ก�รดำ�เนนชวตในสงคม มฐ.ส 2.1- 2.2
ส�ระท 3 เศรษฐศ�สตรมฐ. ส 3.1 3.2 ส�ระท 4 ประวตศ�สตร มฐ. ส 4.1
/
/
//
/
/
//
/
/
//
ภ�ษ�ต�งประเทศ ส�ระท 1 ภ�ษ�เพอก�รสอส�ร มฐ.ต 1.1 – 1.3ส�ระท 3 ภ�ษ�กบคว�มสมพนธกบกลมส�ระอน มฐ.ต 3.1
/
/
/
/
/
/
ก�รวเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระ
เร ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น
กลมส�ระฯ/ส�ระก�รเรยนรและ
ก�รจดก�รก�รเรยนร
14
องท
ม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�งพทธศกร�ช 2551
ระดบชนประถม
ม.ตน
ม.ปล�ย
4 สงคมในจงหวดน�น- ลกษณะโครงสร�งท�งสงคมของจงหวดน�น- ลกษณะท�งสงคมของจงหวดน�นในอดต- ลกษณะสงคมช�วน�นในปจจบน- พทธศ�สน�กบช�วน�น
- พธกรรมและคว�มเชอ -ก�รตงบ�นเรอน -ครอบครว -ก�รนบถอบรรพบรษ -ก�รทำ�ง�นและก�รชวยเหลอเกอกล - กตก� ,ขอตกลงของชมชน -ก�รสบทอดมรดกท�งวฒนธรรม - สภ�พปญห�
ภ�ษ�ไทยส�ระท 1 ก�รอ�น มฐ.ท. 1.1ส�ระท 2 ก�รเขยน มฐ.ท. 2.1ส�ระท 3 ก�รฟง ก�รด ก�รพด มฐ.ท. 3.1ส�ระท 5 วรรณคด วรรณกรรมมฐ.ท. 51
//
/
/
//
/
/
//
/
/
วทย�ศ�สตรส�ระท 1 ชวตกบกระบวนก�ร ดำ�รงชวต มฐ ว 1.1ส�ระท 2 ชวตกบสงแวดลอม มฐ ว. 2.2ส�รท 8 ธรรมช�ตของวทย�ศ�สตรและเทคโนโลย มฐ ว. 8.1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
สงคมศกษ� ศ�สน�และ วฒนธรรมส�ระท 1 ศ�สน� ศลธรรม วฒนธรรม ส.1.1-1.2ส�ระท 2 หน�ทพลเมอง วฒนธรรม และก�รดำ�เนนชวตในสงคมมฐ.ส 2.1- 2.2
ส�ระท 3 เศรษฐศ�สตรมฐ. ส 3.1 3.2 ส�ระท 4 ประวตศ�สตร
/
/
//
/
/
//
/
/
//
15
มฐ. ส 4.1 สขศกษ�และพลศกษ�ส�ระท 2 ชวตและครอบครว มฐ พ 2.1
/ / /
ศลปศกษ�ส�ระท 1 ทศนศลป มฐ. ศ 1.1-1.2
/ / /
ก�รง�นอ�ชพและเทคโนโลยส�ระท 1 ก�รดำ�รงชวตและครอบครว มฐ. ง 1.1ส�ระท 4 ภ�ษ�กบคว�มสมพนธกบชมชนและโลก มฐ . ง. 4.1
/
/
/
/
/
/
วเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระ
เรองท
ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น
กลมส�ระฯ/ส�ระก�รเรยนรและม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�งพทธศกร�ช 2551
ก�รจดก�รก�รเรยนร
ระดบชนประถม
ม.ตน
ม.ปล�ย
4(ตอ)
ภ�ษ�ต�งประเทศ ส�ระท 1 ภ�ษ�เพอก�รสอส�ร มฐ.ต 1.1 – 1.3ส�ระท 3 ภ�ษ�กบคว�มสมพนธกบกลมส�ระอน มฐ.ต 3.1
/
/
/
/
/
/
16
ก�รวเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระ
เรองท
ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น
กลมส�ระฯ/ส�ระก�รเรยนรและม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�งพทธศกร�ช 2551
ก�รจดก�รก�รเรยนร
ระดบชนประถม
ม.ตน
ม.ปล�ย
5 โบร�ณสถ�น โบร�ณวตถ-วดทสำ�คญในจงหวดน�น เชน วดภมนทร วดช�งคำ�
ภ�ษ�ไทยส�ระท 1 ก�รอ�น มฐ ท.1.1ส�ระท 2 ก�รเขยน มฐ ท. 2.1
//
/
//
/
//
/
17
วรวห�ร ฯลฯ-เต�เผ�บอสวก-พพธภณฑสถ�นแหงช�ต จ.น�น-ง�ช�งดำ�-กลองมโหระทก-แหลงโบร�ณคดภซ�ง-แหลงเรยนรในทองถนอนๆ- สภ�พปญห�-วดกอยหยวก ต.ปง อ. (ปว)
-วดตนแหลง ต.สถ�น อ.
(ปว-พระธ�ตบนน�ค-พระธ�ตจอมดอง-พระธ�ตจอมพรก-พระธ�ตจอมน�ง
ส�ระท 3 ก�รฟง ก�รด ก�รพด มฐ ท.3.1วทย�ศ�สตรส�ระท 1 ชวตกบกระบวนก�รดำ�รงชวต มฐ ว 1.1ส�ระท 2 ชวตกบสงแวดลอม มฐ ว. 2.2ส�รท 8 ธรรมช�ตของวทย�ศ�สตรและเทคโนโลย มฐ ว. 8.1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
สงคมศกษ� ศ�สน�และ วฒนธรรมส�ระท 1 ศ�สน� ศลธรรม วฒนธรรม ส.1.1-1.2ส�ระท 2 หน�ทพลเมอง วฒนธรรม และก�รดำ�เนนชวตในสงคมมฐ. ส 2.1- 2.2
ส�ระท 3 เศรษฐศ�สตรมฐ. ส 3.1 -3.2 ส�ระท 4 ประวตศ�สตร มฐ. ส 4.1
/
/
//
/
/
//
/
/
//
ศลปศกษ�ส�ระท 1 ทศนศลป มฐ ศ 1.1-1.2
/ / /
ก�รง�นอ�ชพและเทคโนโลยส�ระท 1 ก�รดำ�รงชวตและครอบครวมฐ. ง 1.1ส�ระท 2 ก�รออกแบบและเทคโนโลย มฐ . ง 2.1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
18
ส�ระท 3 เทคโนโลยและก�รสอส�ร มฐ . ง. 3.1ส�ระท 4 ก�รอ�ชพ มฐ. ง 4.1
ก�รวเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระ
เรองท
ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น
กลมส�ระฯ/ส�ระก�รเรยนรและม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�งพทธศกร�ช 2551
ก�รจดก�รก�รเรยนร
ระดบชนประถม
ม.ตน
ม.ปล�ย
5 โบร�ณสถ�น โบร�ณวตถ ภ�ษ�ต�งประเทศ ส�ระท 1 ภ�ษ�กบก�รสอส�ร มฐ.ต 1.1 – 1.3ส�ระท 3 ภ�ษ�กบคว�มสมพนธกบกลมส�ระอน ๆ มฐ.ต 3.1ส�ระท 4 ภ�ษ�กบคว�มสมพนธกบชมชนและโลก มฐ.ต 4.1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
19
ก�รวเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระ
เรองท
ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น
กลมส�ระฯ/ส�ระก�รเรยนรและม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�งพทธศกร�ช 2551
ก�รจดก�รก�รเรยนร
ระดบชนประถม
ม.ตน
ม.ปล�ย
6 ประเพณและง�นเทศก�ล-ประเพณแขงเรอเมองน�น ส�มคคธรรมของคนตนนำ�น�นก�รแขงเรอ-ก�รต�นกวยสล�ก-ก�รแหควต�น-ก�รทำ�บอกไฟ-ก�รสขวญต�งๆ-ประเพณหกเปง(ไหวพระธ�ตแชแหง)
-ก�รสบชะต�คน ,ป�, แมนำ�-ก�รสงเคร�ะห
ภ�ษ�ไทยส�ระท 1 ก�รอ�น มฐ.ท. 1.1ส�ระท 2 ก�รเขยน มฐ.ท. 2.1ส�ระท 3 ก�รฟง ก�รด ก�รพด มฐ.ท 3.1ส�ระท 5 วรรณคด วรรณกรรมมบ.ท. 51
//
/
/
//
/
/
//
/
/
วทย�ศ�สตรส�ระท 1 ชวตกบกระบวนก�รดำ�รงชวต มฐ
/
/
/
/
/
/
20
-ก�รกอเจดยทร�ย-ก�รต�นข�วพระเมองแกว-ง�นประเพณไหวพระธ�ตและพระพทธรปสำ�คญ--ประเพณต�นเข� (ข�ว) ใหม-ประเพณง�นป ใหมเมอง
ว 1.1ส�ระท 2 ชวตกบสงแวดลอม มฐ ว. 2.2ส�ระท 4 แรงและก�รเคลอนท มฐ ว 4.1-4.2ส�ระท 5 พลงง�น มฐ ว 5.1ส�รท 8 ธรรมช�ตของวทย�ศ�สตรและเทคโนโลย มฐ ว. 8.1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
คณตศ�สตรส�ระท 1 จำ�นวนและดำ�เนนก�ร มฐ.ค.1.4-1.4ส�ระท/2 ก�รวด มฐ. 2.1-2.2ส�ระท 3 เรข�คณตฯ มฐ. ค. 3.1ส�ระท 6 ทกษะกระบวนก�รคณตฯ มฐ. ค 6.1
/
///
/
///
/
/ / /
สงคมศกษ� ศ�สน�และ วฒนธรรมส�ระท 1 ศ�สน� ศลธรรม วฒนธรรม ส.1.1-1.2ส�ระท 2 หน�ทพลเมอง วฒนธรรม และก�รดำ�เนนชวตในสงคมมฐ. ส 2.1- 2.2
ส�ระท 3 เศรษฐศ�สตรมฐ. ส 3.1 -3.2 ส�ระท 4 ประวตศ�สตร มฐ. ส 4.1
/
/
//
/
/
//
/
/
//
21
ก�รวเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระ
เรองท
ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น
กลมส�ระฯ/ส�ระก�รเรยนรและม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�งพทธศกร�ช 2551
ก�รจดก�รก�รเรยนร
ระดบชนประถม
ม.ตน
ม.ปล�ย
6(ตอ)
ก�รง�นอ�ชพและเทคโนโลยส�ระท 1 ก�รดำ�รงชวตและครอบครวมฐ. ง 1.1ส�ระท 2 ก�รออกแบบและเทคโนโลย มฐ . ง 2.1ส�ระท 3 เทคโนโลยและก�รสอส�ร มฐ . ง. 3.1ส�ระท 4 ก�รอ�ชพ มฐ. ง 4.1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
สขศกษ�และพลศกษ�ส�ระท 3 ก�รเคลอนไหว ก�รออกกำ�ลงก�ย กฬ� กฬ�ส�กล มฐ พ 3.1 -3.2
/ / /
ศลปศกษ�ส�ระท 1 ทศนศลป มฐ. ศ 1.1-1.2ส�ระท 2 ดนตร มฐ.ศ 2.1-2.2ส�ระท 3 น�ฎศลป มฐ.ศ 3.1-3.2
///
///
///
ภ�ษ�ต�งประเทศ ส�ระท 1 ภ�ษ�กบก�รสอส�ร มฐ.ต 1.1 – 1.3ส�ระท 3 ภ�ษ�กบคว�มสมพนธกบกลมส�ระอน ๆ
/
/
/
/
/
/
/
/
/
22
มฐ.ต 3.1ส�ระท 4 ภ�ษ�กบคว�มสมพนธกบชมชนและโลก มฐ.ต 4.1
ก�รวเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระ
เรองท
ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น
กลมส�ระฯ/ส�ระก�รเรยนรและม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�งพทธศกร�ช 2551
ก�รจดก�รก�รเรยนร
ระดบชนประถม
ม.ตน
ม.ปล�ย
7 เศรษฐกจของ จงหวดน�นและอ�ชพทสำ�คญ-ก�รทอผ�พนเมอง(ซนล�ยจก,
ล�ยปอง,ล�ยก�น ฯลฯ)
-ก�รจกส�น (หว�ย ปอ ตอก หญ�ส�มเหลยม)
-ก�รทำ�เครองเงน-ก�รทำ�กระด�ษส�-ก�รป นหมอ- สภ�พปญห�ก�รทำ�ขนมพนบ�น เชน
ภ�ษ�ไทยส�ระท 1 ก�รอ�น มฐ.ท. 1.1ส�ระท 2 ก�รเขยน มฐ .ท. 2.1ส�ระท 3 ก�รฟง ก�รด ก�รพด มฐ .ท. 3.1
//
/
//
/
//
/
วทย�ศ�สตรส�ระท 1 ชวตกบกระบวนก�รดำ�รงชวต มฐ ว 1.1ส�ระท 2 ชวตกบสง
/
/
/
/
/
/
/
/
/
23
ข�วควบ ข�วแตน ข�วแคบ ขนมซ
ข�วแดกง�ขนมป�ด ขนมจอก ฯลฯ-ก�รทำ�มะต�ว-ก�รทำ�ข�วหล�ม-ก�รทำ�ข�วตมมด
- - ก�รทำ�สวน เชน สวนสม
สวนมะไฟจน สวนเมยง สวผสมผส�น
-ก�รตเหลก -ก�รทำ�ไร ข�วโพด ถว
ง�–ก�รตดตง-สนค� OTOP ของจงหวดน�น
แวดลอม มฐ ว. 2.2ส�ระท 4 แรงและก�รเคลอนท มฐ ว 4.1-4.2ส�ระท 5 พลงง�น มฐ ว 5.1ส�รท 8 ธรรมช�ตของวทย�ศ�สตรและเทคโนโลย มฐ ว. 8.1
/
/
/
/
/
/
คณตศ�สตรส�ระท 1 จำ�นวน,ดำ�เนนก�รมฐ.ค.1.4-1.4 ส�ระท/2 ก�รวด มฐ.ท 2.1-2.2ส�ระท 3 เรข�คณต มฐ. ท 3.1ส�ระท 6 ทกษะกระบวนก�รมฐ.ท 6.1
////
////
/ / / /
สงคมศกษ� ศ�สน�และ วฒนธรรมส�ระท 1 ศ�สน� ศลธรรม วฒนธรรม ส.1.1-1.2ส�ระท 2 หน�ทพลเมอง วฒนธรรม และก�รดำ�เนนชวตในสงคมมฐ. ส 2.1-2.2
ส�ระท 3 เศรษฐศ�สตร มฐ. ส 3.1 -3.2 ส�ระท 4 ประวตศ�สตร มฐ. ส 4.1
/
/
//
/
/
//
/
/
//
24
ก�รวเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระ
เรองท
ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น
กลมส�ระฯ/ส�ระก�รเรยนรและม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�งพทธศกร�ช 2551
ก�รจดก�รก�รเรยนร
ระดบชนประถม
ม.ตน
ม.ปล�ย
7(ตอ)
เศรษฐกจของ จงหวดน�นและอ�ชพทสำ�คญ-ก�รทอผ�พนเมอง(ซนล�ยจก,
ล�ยปอง,ล�ยก�น ฯลฯ)
-ก�รจกส�น (หว�ย ปอ ตอก หญ�ส�มเหลยม)
-ก�รทำ�เครองเงน-ก�รทำ�กระด�ษส�-ก�รป นหมอ- สภ�พปญห�ก�รทำ�ขนมพนบ�น เชน
ข�วควบ ข�วแตน ข�วแคบ ขนมซ
ข�วแดกง�ขนมป�ด ขนมจอก ฯลฯ-ก�รทำ�มะต�ว-ก�รทำ�ข�วหล�ม-ก�รทำ�ข�วตมมด
- - ก�รทำ�สวน เชน สวนสม สวนมะไฟจน สวนเมยง สวผสมผส�น
-ก�รตเหลก -ก�รทำ�ไร ข�วโพด ถว ง�–ก�รตดตง-สนค� OTOP ของจงหวด
ศลปศกษ�ส�ระท 1 ทศนศลป มฐ ศ 1.1-1.2
/ / /
สขศกษ�และพลศกษ�ส�ระท 2 ชวตและครอบครว มฐ พ 2.1 ส�ระท 5 คว�มปลอดภยในชวต มฐ พ 5.1
/
/
/
/
/
/
ก�รง�นอ�ชพและเทคโนโลยส�ระท 1 ก�รดำ�รงชวตและครอบครวมฐ. ง 1.1ส�ระท 2 ก�รออกแบบและเทคโนโลย มฐ . ง 2.1ส�ระท 3 เทคโนโลยและก�รสอส�ร มฐ . ง. 3.1ส�ระท 4 ก�รอ�ชพ มฐ. ง 4.1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
ภ�ษ�ต�งประเทศ ส�ระท 1 ภ�ษ�กบก�รสอส�ร มฐ.ต 1.1 – 1.3ส�ระท 3 ภ�ษ�กบคว�มสมพนธกบกลมส�ระอน ๆ
/
/
/
/
/
/
/
/
/
25
น�น มฐ.ต 3.1ส�ระท 4 ภ�ษ�กบคว�มสมพนธกบชมชนและโลก มฐ.ต 4.1
ก�รวเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระ
เรองท
ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น
กลมส�ระฯ/ส�ระก�รเรยนรและม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�งพทธศกร�ช 2551
ก�รจดก�รก�รเรยนร
ระดบชนประถม
ม.ตน
ม.ปล�ย
8 วฒนธรรม-ก�รแตงก�ย-ก�รเกด-ก�รต�ย-ก�รบวช-ก�รประดบตง-ก�รสขวญ-ก�รแตงง�น-อ�ห�ร ก�รกน อ�ห�รพนบ�น เชน ตำ�เต� ไกย แกงแค แกงสนด แกงผกอะหย อะเหย�ะ แกงคว ควผำ�
ภ�ษ�ไทยส�ระท 1 ก�รอ�น มฐ.ท. 1.1ส�ระท 2 ก�รเขยน มฐ.ท. 2.1ส�ระท 3 ก�รฟง ก�รด ก�รพด มฐ.ท. 3.1ส�ระท 5 วรรณคด วรรณกรรมมบ.ท. 51
//
/
/
//
/
/
//
/
/
วทย�ศ�สตรส�ระท 1 ชวตกบ
/ / /
26
- ตำ�ต�งๆ นำ�พรกนำ�หนอ นำ�พรกนำ�ป ส�มะเขอแจ ล�บ ส�จนหอนงต�งๆเชน อ�ห�รในชมชนอนๆ
กระบวนก�รดำ�รงชวต มฐ ว 1.1ส�ระท 2 ชวตกบสงแวดลอม มฐ ว. 2.2 ส�รท 8 ธรรมช�ตของวทย�ศ�สตรและเทคโนโลย มฐ ว. 8.1
/
/
/
/
/
/
คณตศ�สตรส�ระท 1 จำ�นวนและดำ�เนนก�ร มฐ.ค.1.4-1.4ส�ระท/2 ก�รวด มฐ.ค. 2.1-2.2ส�ระท 3 เรข�คณต มฐ. ค. 3.1ส�ระท 6 ทกษะกระบวนก�รคณตฯ มฐ.ค. 6.1
/
///
/
///
/
/ / /
สงคมศกษ� ศ�สน�และ วฒนธรรมส�ระท 1 ศ�สน� ศลธรรม วฒนธรรม มฐ.ทส.1.1-1.2ส�ระท 2 หน�ทพลเมอง วฒนธรรม และก�รดำ�เนนชวตในสงคมมฐ. ส 2.1- 2.2
ส�ระท 3 เศรษฐศ�สตรมฐ. ส 3.1 -3.2 ส�ระท 4 ประวตศ�สตร มฐ. ส 4.1
/
/
//
/
/
//
/
/
//
27
ก�รวเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระ
เรองท
ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น
กลมส�ระฯ/ส�ระก�รเรยนรและม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�งพทธศกร�ช 2551
ก�รจดก�รก�รเรยนร
ระดบชนประถม
ม.ตน
ม.ปล�ย
8(ตอ)
วฒนธรรม-ก�รแตงก�ย-ก�รเกด-ก�รต�ย-ก�รบวช-ก�รประดบตง-ก�รสขวญ-ก�รแตงง�น-อ�ห�ร ก�รกน อ�ห�รพนบ�น เชน ตำ�เต� ไกย แกงแค แกงสนด แกงผกอะหย อะเหย�ะ แกงคว ควผำ� - ตำ�ต�งๆ นำ�พรกนำ�หนอ นำ�พรกนำ�ป ส�มะเขอแจ ล�บ ส�จนหอนงต�งๆเชน อ�ห�รในชมชนอนๆ
ศลปศกษ�ส�ระท 1 ทศนศลป มฐ. ศ 1.1-1.2ส�ระท 2 ดนตร มฐ.ศ 2.1-2.2ส�ระท 3 น�ฎศลป มฐ.ศ 3.1-3.2
///
///
///
สขศกษ�และพลศกษ�ส�ระท 2 ชวตและครอบครว มฐ พ 2.1 ส�ระท 5 คว�มปลอดภยในชวต มฐ พ 5.1
/
/
/
/
/
/
ก�รง�นอ�ชพและเทคโนโลยส�ระท 1 ก�รดำ�รงชวตและครอบครวมฐ. ง 1.1ส�ระท 2 ก�รออกแบบและเทคโนโลย มฐ . ง 2.1ส�ระท 3 เทคโนโลยและก�รสอส�ร มฐ . ง. 3.1ส�ระท 4 ก�รอ�ชพ มฐ. ง 4.1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
ภ�ษ�ต�งประเทศ ส�ระท 1 ภ�ษ�กบก�รสอส�ร
/
/
/
/
/
/
28
มฐ.ต 1.1 – 1.3ส�ระท 3 ภ�ษ�กบคว�มสมพนธกบกลมส�ระอน ๆ มฐ.ต 3.1ส�ระท 4 ภ�ษ�กบคว�มสมพนธกบชมชนและโลก มฐ.ต 4.1
/ / /
ก�รวเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระ
เรองท
ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น
กลมส�ระฯ/ส�ระก�รเรยนรและม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�งพทธศกร�ช 2551
ก�รจดก�รก�รเรยนร
ระดบชนประถม
ม.ตน
ม.ปล�ย
9 ประช�กรในจงหวดน�น ช�ตพนธในเมองน�น
- คนเมอง- ไทลอ- มง- เมยน- พวน- ขม- ล�ฮ- เขน
ภ�ษ�ไทยส�ระท 1 ก�รอ�น มฐ.ท. 1.1ส�ระท 2 ก�รเขยน มฐ.ท. 2.1ส�ระท 3 ก�รฟง ก�รด ก�รพด มฐ.ท. 3.1ส�ระท 5 วรรณคด วรรณกรรมมบ.ท. 51
//
/
/
//
/
/
//
/
/
29
- ลวะ- มล�บร- เห�ะ
วทย�ศ�สตรส�ระท 1 ชวตกบกระบวนก�รดำ�รงชวต มฐ ว 1.1ส�ระท 2 ชวตกบสงแวดลอม มฐว. 2.2 ส�รท 8 ธรรมช�ตของวทย�ศ�สตรและเทคโนโลย มฐ ว. 8.1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
สงคมศกษ� ศ�สน�และ วฒนธรรมส�ระท 1 ศ�สน� ศลธรรม วฒนธรรม ส.1.1-1.2ส�ระท 2 หน�ทพลเมอง วฒนธรรม มฐ. ส 2.1- 2.2
ส�ระท 3 เศรษฐศ�สตรมฐ. ส 3.1 -3.2 ส�ระท 4 ประวตศ�สตร มฐ. ส 4.1
/
/
//
/
/
//
/
/
//
สขศกษ�และพลศกษ�ส�ระท 2 ชวตและครอบครว มฐ พ 2.1 ส�ระท 5 คว�มปลอดภยในชวต มฐ พ 5.1
/
/
/
/
/
/
ก�รง�นอ�ชพและเทคโนโลยส�ระท 1 ก�รดำ�รงชวตและครอบครวมฐ. ง 1.1ส�ระท 2 ก�รออกแบบและเทคโนโลย มฐ . ง 2.1ส�ระท 3 เทคโนโลยและ
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
30
ก�รสอส�ร มฐ . ง. 3.1ส�ระท 4 ก�รอ�ชพ มฐ. ง 4.1
ก�รวเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระ
เรองท
ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น
กลมส�ระฯ/ส�ระก�รเรยนรและม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�งพทธศกร�ช 2551
ก�รจดก�รก�รเรยนร
ระดบชนประถม
ม.ตน
ม.ปล�ย
9(ตอ)
ประช�กรในจงหวดน�น ช�ตพนธในเมองน�น
- คนเมอง- ไทลอ- มง- เมยน- พวน- ขม- ล�ฮ- เขน- ลวะ- มล�บร- เห�ะ
ภ�ษ�ต�งประเทศ ส�ระท 1 ภ�ษ�กบก�รสอส�ร มฐ.ต 1.1 – 1.3ส�ระท 3 ภ�ษ�กบคว�มสมพนธกบกลมส�ระอน ๆ มฐ.ต 3.1ส�ระท 4 ภ�ษ�กบคว�มสมพนธกบชมชนและโลก มฐ.ต 4.1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
ศลปศกษ�ส�ระท 1 ทศนศลป มฐ. ศ 1.1-1.2ส�ระท 2 ดนตร มฐ.ศ 2.1-2.2ส�ระท 3 น�ฎศลป มฐ.ศ 3.1-3.2
///
///
///
31
ก�รวเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระ
เรองท
ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น
กลมส�ระฯ/ส�ระก�รเรยนรและม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�งพทธศกร�ช 2551
ก�รจดก�รก�รเรยนร
ระดบชนประถม
ม.ตน
ม.ปล�ย
10 ดนตรน�ศลปและก�รละเลนพนบ�นจดอยในประเภทศลปะผสม ไดแก ละคร ก�รแสดง ไดแก-ก�รรำ�วงมะเก�-ก�รฟอนแงน ,ฟอนด�บ ,ฟอนเจงฟอนตบมะผ�บ-ก�รตกองสะบดชย-ก�รตกองปจ�-ก�รตกองลองน�น-ก�รตกองแอว-ก�รเลนไมหง-ก�รเลนสะบ�,ก�รเลนต�มะหยบ
ภ�ษ�ไทยส�ระท 1 ก�รอ�น มฐ.ท. 1.1ส�ระท 2 ก�รเขยน มฐ.ท. 2.1ส�ระท 3 ก�รฟง ก�รด ก�รพด มฐ.ท 3.1ส�ระท 5 วรรณคด วรรณกรรมมบ.ท. 51
//
/
/
//
/
/
//
/
/
วทย�ศ�สตรส�ระท 1 ชวตกบกระบวนก�รดำ�รงชวต มฐ ว 1.1ส�ระท 2 ชวตกบสงแวดลอม มฐ ว. 2.2
/
/
/
/
/
/
คณตศ�สตร
32
- ก�รเลนกอบแกบ - ก�รเลนไมโกงก�ง-ดนตรพนเมอง
ส�ระท 1 จำ�นวนและดำ�เนนก�ร มฐ.ค.1.4-1.4ส�ระท/2 ก�รวด มฐ. 2.1-2.2ส�ระท 3 เรข�คณต มฐ. 3.1
/
//
/
//
/
/ /
สงคมศกษ� ศ�สน�และ วฒนธรรมส�ระท 1 ศ�สน� ศลธรรม วฒนธรรม ส.1.1-1.2ส�ระท 2 หน�ทพลเมอง วฒนธรรม มฐ. ส 2.1- 2.2
ส�ระท 3 เศรษฐศ�สตร มฐ. ส 3.1 -3.2 ส�ระท 4 ประวตศ�สตร มฐ. ส 4.1
/
/
//
/
/
//
/
/
//
สขศกษ�และพลศกษ�ส�ระท 2 ชวตและครอบครว มฐ พ 2.1ส�ระท 3 ก�รเคลอนไหว ออกกำ�ลงก�ย เกมกฬ�ไทย กฬ�ส�กล มฐ พ 3.1-3.2ส�ระท 5 คว�มปลอดภยในชวต มฐ พ 5.1
/
/ /
/
/ /
/
/ /
ก�รวเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระ
เร ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น
กลมส�ระฯ/ส�ระก�รเรยนรและ
ก�รจดก�รก�รเรยนร
33
องท
ม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�งพทธศกร�ช 2551
ระดบชนประถม
ม.ตน
ม.ปล�ย
10(ตอ)
ดนตรน�ศลปและก�รละเลนพนบ�นจดอยในประเภทศลปะผสม ไดแก ละคร ก�รแสดง ไดแก-ก�รรำ�วงมะเก�-ก�รฟอนแงน ,ฟอนด�บ ,ฟอนเจงฟอนตบมะผ�บ-ก�รตกองสะบดชย-ก�รตกองปจ�-ก�รตกองลองน�น-ก�รตกองแอว-ก�รเลนไมหง-ก�รเลนสะบ�,ก�รเลนต�มะหยบ- ก�รเลนกอบแกบ - ก�รเลนไมโกงก�ง-ดนตรพนเมอง
ศลปศกษ�ส�ระท 1 ทศนศลป มฐ. ศ 1.2ส�ระท 2 ดนตร มฐ. ศ 2.2ส�ระท 3 น�ฏศลป มฐ. ศ 3.1
///
///
///
ก�รง�นอ�ชพและเทคโนโลยส�ระท 1 ก�รดำ�รงชวตและครอบครวมฐ. ง 1.1ส�ระท 2 ก�รออกแบบและเทคโนโลย มฐ . ง 2.1ส�ระท 3 เทคโนโลยและก�รสอส�ร มฐ . ง. 3.1ส�ระท 4 ก�รอ�ชพ มฐ. ง 4.1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
ภ�ษ�ต�งประเทศ ส�ระท 1 ภ�ษ�กบก�รสอส�ร มฐ.ต 1.1 – 1.3ส�ระท 3 ภ�ษ�กบคว�มสมพนธกบกลมส�ระอน ๆ มฐ.ต 3.1ส�ระท 4 ภ�ษ�กบคว�มสมพนธกบชมชนและโลก มฐ.ต 4.1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
34
ก�รวเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระเรองท
ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น
กลมส�ระฯ/ส�ระก�รเรยนรและม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�งพทธศกร�ช 2551
ก�รจดก�รก�รเรยนร
ระดบชนประถม
ม.ตน
ม.ปล�ย
11
ก�รทองเทยวแหลงทองเทยวท�งธรรมช�ต ลองแกง นำ�ว� (แมจรม) ,
สะบ�เก�บง(เชยงกล�ง) แกงหลวง
อ.เวยงส�-นำ�ตกศล�เพชร(ปว)
ต�ดม�น(เชยงกล�ง)
-อทย�นแหงช�ตศรน�นผ�ช (น�นอย) ดอยภค� ดอยภซ�ง ดอยภแว(อ.เฉลมพระเกยรต)
ดอยว�ว(อ.ท�วงผ�)
-เส�ดน (น�นอย)
-หมบ�นประมงป�กน�ย วงปล�-บอเกลอสนเธ�ว (อ.บอเกลอ)
ภ�ษ�ไทยส�ระท 1 ก�รอ�น มฐ .ท.1.1ส�ระท 2 ก�รเขยน มฐ .ท. 2.1ส�ระท 3 ก�รฟง ก�รด ก�รพด มฐ 3.1
///
///
///
วทย�ศ�สตรส�ระท 2 ชวตกบสงแวดลอม มฐ ว. 1.1 - 1.2
ส�ระท 2 ชวตกบกระบวนก�รดำ�รงชวต มฐ ว 2.1
ส�รท 8 ธรรมช�ตของวทย�ศ�สตรและเทคโนโลย มฐ ว. 8.1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
คณตศ�สตรส�ระท 5 วเคร�ะหขอมลคว�มน�จะเปน มฐ.ค. 5.1-5.3
/
/
/
/
/
/
35
-ถำ�ผ�ตบ(อ.เมอง)
ถำ�เชตวน(อ.น�นอย)
-พนธไมห�ย�ก เชน ตนชมพภค� ตนเต�ร�งยกษ กวมภค�(เมเป ลห�แฉก) ตนดกเดยม ตนพรกยกษเอองจำ�ป� จำ�ป�น�น กหล�บนำ�-นำ�พรอน (ท�วงผ�)
-สตวห�ย�ก เชน ปล�หมอ�ร ปล�มน ปภเข� กบภเข� กงแมนำ�น�น
แหลงทองเทยวท�งประเพณวฒนธรรม
-ชมชนโบร�ณในเขตจงหวดน�น
- อนส�วรยพลเรอนตำ�รวจทห�รท 32
อำ�เภอทงช�ง-ประเพณแขงเรอย�วจงหวดน�น-จตรกรรม ภ�พว�ดฝ�ผนง (วดกคำ� วดภมนทร วดหนองบว ฯลฯ)
-โครงก�รต�พระร�ชดำ�ร -พฒน�คว�มมนคงพนทลม
นำ�น�น-โครงก�รพฒน�แหลงนำ�
พระร�ชดำ�ร
ส�ระท 6 ทกษะกระบวนก�รคณตศ�สตรมฐ.ค. 6.1สงคมศกษ� ศ�สน�และ วฒนธรรมส�ระท 1 ศ�สน� ศลธรรม วฒนธรรม ส.1.1-1.2ส�ระท 2 หน�ทพลเมอง วฒนธรรม มฐ. ส 2.1- 2.2
ส�ระท 3 เศรษฐศ�สตร มฐ. ส 3.1 -3.2 ส�ระท 4 ประวตศ�สตร มฐ. ส 4.1 ส�ระท 5 ภมศ�สตร มฐ. ส 5.1-5.2
/
/
///
/
/
///
/
/
///
ศลปศกษ�ส�ระท 1 ทศนศลป มฐ. ศ 1.2ส�ระท 2 ดนตร มฐ. ศ 2.2ส�ระท 3 น�ฏศลป มฐ. ศ 3.1
///
///
///
ก�รวเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระ
36
เรองท
ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น
กลมส�ระฯ/ส�ระก�รเรยนรและม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�งพทธศกร�ช 2551
ก�รจดก�รก�รเรยนร
ระดบชนประถม
ม.ตน
ม.ปล�ย
11(ตอ)
ก�รทองเทยวแหลงทองเทยวท�งธรรมช�ต ลองแกง นำ�ว� (แมจรม) ,
สะบ�เก�บง(เชยงกล�ง) แกงหลวง
อ.เวยงส�-นำ�ตกศล�เพชร(ปว)
ต�ดม�น(เชยงกล�ง)
-อทย�นแหงช�ตศรน�นผ�ช (น�นอย) ดอยภค� ดอยภซ�ง ดอยภแว(อ.เฉลมพระเกยรต)
ดอยว�ว(อ.ท�วงผ�)
-เส�ดน (น�นอย)
-หมบ�นประมงป�กน�ย วงปล�-บอเกลอสนเธ�ว (อ.บอเกลอ)
-ถำ�ผ�ตบ(อ.เมอง)
ถำ�เชตวน(อ.น�นอย)
-พนธไมห�ย�ก เชน ตนชมพภค� ตนเต�ร�งยกษ กวมภค�(เมเป ลห�แฉก) ตนดกเดยม ตนพรกยกษเอองจำ�ป� จำ�ป�น�น กหล�บนำ�
สขศกษ�และพลศกษ�ส�ระท 5 คว�มปลอดภยในชวต มฐ พ 5.1
/ / /
ก�รง�นอ�ชพและเทคโนโลยส�ระท 1 ก�รดำ�รงชวตและครอบครวมฐ. ง 1.1ส�ระท 2 ก�รออกแบบและเทคโนโลย มฐ . ง 2.1ส�ระท 3 เทคโนโลยและก�รสอส�ร มฐ . ง. 3.1ส�ระท 4 ก�รอ�ชพ มฐ. ง 4.1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
ภ�ษ�ต�งประเทศ ส�ระท 1 ภ�ษ�กบก�รสอส�ร มฐ.ต 1.1 – 1.3ส�ระท 3 ภ�ษ�กบคว�มสมพนธกบกลมส�ระอน ๆ มฐ.ต 3.1ส�ระท 4 ภ�ษ�กบคว�มสมพนธกบชมชนและโลก มฐ.ต 4.1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
37
-นำ�พรอน (ท�วงผ�)
-สตวห�ย�ก เชน ปล�หมอ�ร ปล�มน ปภเข� กบภเข� กงแมนำ�น�น
แหลงทองเทยวท�งประเพณวฒนธรรม
-ชมชนโบร�ณในเขตจงหวดน�น
- อนส�วรยพลเรอนตำ�รวจทห�รท 32
อำ�เภอทงช�ง-ประเพณแขงเรอย�วจงหวดน�น-จตรกรรม ภ�พว�ดฝ�ผนง (วดกคำ� วดภมนทร วดหนองบว ฯลฯ)
-โครงก�รต�พระร�ชดำ�ร -พฒน�คว�มมนคงพนทลม
นำ�น�น-โครงก�รพฒน�แหลงนำ�
พระร�ชดำ�ร
ก�รวเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระ
เรองท
ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น
กลมส�ระฯ/ส�ระก�รเรยนรและม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�งพทธศกร�ช 2551
ก�รจดก�รก�รเรยนร
ระดบชนประถม
ม.ตน
ม.ปล�ย
12 ศลปะ(พทธศลป) แบงออก 3 ประเภท 1 จกษศลป(ทศนศลป) แบง 3 ด�นไดแก ด�น
ภ�ษ�ไทยส�ระท 1 ก�รอ�น มฐ .ท.1.1ส�ระท 2 ก�รเขยน มฐ .ท. 2.1
///
///
///
38
สถ�ปตยกรรม ด�นจตกรรม และด�นปตม�กรรม2. จนตศลป ไดแก ดนตร วรรณกรรม3. ศลปะผสม ไดแก ละคร ภ�พยนตร
ศลปะเมองน�นหรอพทธศลปน�น1 พทธศลปน�นด�นสถ�ปตยกรรมด�นศ�สนสถ�น (แบบ ล�นน�,แบบไทลอ, แบบรวมสมย) เชน เจดย โบส วห�ร หอไตร หอกลอง กฏ -สถ�ปตยกรรมด�นสงปลกสร�ง/
ทอยอ�ศย - พพธภณฑสถ�นแหงช�ตน�น -กำ�แพงเมองน�น -คมร�ชบตร-ประเภทล�ยปนปน-บนไดพญ�น�ค-ซมประตวดพระธ�ตแชแหง-ซมโขงพระเจ� วดพญ�วด-ลวดล�ยปนป นเส�วห�รวดบญยน-ลวดล�ยปนป นเครองประดบหลงค�วห�รวดหนองบว วด ดอนมล-ประเภทล�ยไมแกะสลก
ส�ระท 3 ก�รฟง ก�รด ก�รพด มฐ 3.1วทย�ศ�สตรส�ระท 1 ชวตกบสงแวดลอม มฐ ว. 1.1 - 1.2
ส�ระท 2 ชวตกบกระบวนก�รดำ�รงชวต มฐ ว 2.1
ส�รท 8 ธรรมช�ตของวทย�ศ�สตรและเทคโนโลย มฐ ว. 8.1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
คณตศ�สตรส�ระท 5 วเคร�ะหขอมลคว�มน�จะเปน มฐ.ค. 5.1-5.3ส�ระท 6 ทกษะกระบวนก�รคณตศ�สตรมฐ.ค. 6.1
/
/
/
/
/
/
สงคมศกษ� ศ�สน�และ วฒนธรรมส�ระท 1 ศ�สน� ศลธรรม วฒนธรรม ส.1.1-1.2ส�ระท 2 หน�ทพลเมอง วฒนธรรม มฐ. ส 2.1- 2.2
ส�ระท 3 เศรษฐศ�สตรมฐ. ส 3.1 -3.2 ส�ระท 4 ประวตศ�สตร มฐ. ส 4.1 ส�ระท 5 ภมศ�สตร มฐ. ส 5.1-5.2
/
/
///
/
/
///
/
/
///
ก�รง�นอ�ชพและเทคโนโลยส�ระท 1 ก�รดำ�รงชวตและครอบครวมฐ. ง 1.1ส�ระท 2 ก�รออกแบบและ
/
/
/
/
/
/
/
/
/
39
-ลวดล�ยแกะสลกหบธรรม วดบญยน-ลวดล�ยไมฉลธรรมม�สนวดพญ�วด-ลวดล�ยไมแกะสลกหน�บนวห�รและอโบสถวดหนองบว-พระพทธรปไมแกะสลก2 พทธศลปน�นด�นจตรกรรม -จตรกรรมฝ�ผนง เชน วดภมนทร วดช�งคำ�วรวห�ร วดหนองบว -ภ�พฝ�ผนงฐ�นชกชวดหนองแดง
เทคโนโลย มฐ . ง 2.1ส�ระท 3 เทคโนโลยและก�รสอส�ร มฐ . ง. 3.1ส�ระท 4 ก�รอ�ชพ มฐ. ง 4.1
/ / /
ก�รวเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระ
เรองท
ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น
กลมส�ระฯ/ส�ระก�รเรยนรและม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�งพทธศกร�ช 2551
ก�รจดก�รก�รเรยนร
ระดบชนประถม
ม.ตน
ม.ปล�ย
12(ตอ)
- จตกรรมและล�ยประคำ� วดหนองบว -ประเภทลวดล�ยปดทอง ลวดล�ยคำ�หมอดอก วดพระธ�ตแชแหง วดหนองแดง ,-ลวดล�ยเส�วห�ร วดบญยน -สถปจำ�ลอง วดช�งคำ�วรวห�ร
สขศกษ�และพลศกษ�ส�ระท 5 คว�มปลอดภยในชวต มฐ พ 5.1
/ / /
ศลปศกษ�ส�ระท 1 ทศนศลป มฐ. ศ 1.2ส�ระท 2 ดนตร มฐ. ศ 2.2ส�ระท 3 น�ฏศลป มฐ. ศ 3.1
///
///
///
ภ�ษ�ต�งประเทศ ส�ระท 1 ภ�ษ�กบก�รสอส�ร / / /
40
-ลวดล�ยธรรมม�สน วดพญ�วด วดภมนทร วดหวขวง วดเจดยวดบญยน -หบพระธรรมแลลวดล�ยประคำ� วดสถ�รศ วดดอนไชย วดบญยน วดช�งคำ�วรวห�ร3 พทธศลปน�นด�นประตม�กรรม -พระพทธรปแบบพทธศลปสโขทย วดช�งคำ� ,วดอภย-พระพทธรปแบบพทธศลปน�น วดกอก วดศรบญเรอง วดป�แลว หลวง วดหวขวง วดพญ�ภ ,วดเจดย- พระพทธรปป�งลล� วดพญ�ภ วดช�งคำ�วรวห�ร วดน�ปง -เทวด�ปนป นรปสตวใชประดบเจดยวดหวขวง -แผงพระพมพ วดหวขวง
-สตตภณฑหรอเชงเทยน-พระกรเก� เชน พระยอดขนพล พระซ�วแปด วดสวนต�ล วดบอสวก –เครองจกรส�น -เครองถม-เครองป นดนเผ� -ก�รตเหลก
มฐ.ต 1.1 – 1.3ส�ระท 3 ภ�ษ�กบคว�มสมพนธกบกลมส�ระอน ๆ มฐ.ต 3.1ส�ระท 4 ภ�ษ�กบคว�มสมพนธกบชมชนและโลก มฐ.ต 4.1
/
/
/
/
/
/
41
- เครองถวยเต�เผ�บอสวก-ลวยล�ยผ�ทอพนเมอง (ซนล�ยจก,ล�ยปองล�ยก�น)
ก�รวเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระ
เรองท
ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น
กลมส�ระฯ/ส�ระก�รเรยนรและม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�งพทธศกร�ช 2551
ก�รจดก�รก�รเรยนร
ระดบชนประถม
ม.ตน
ม.ปล�ย
13 ภ�ษ�และวรรณกรรม จดในประเภทจนตศลป ไดแก ดนตร- แผนศล�จ�รกทพบในจงหวดน�น - พงศ�วด�ร ตำ�น�น - วรรณกรรมพนบ�น- ภ�ษ�ทองถน ภ�ษ�ชนเผ�- นท�นพนบ�น- ตว เมอง - สภ�ษต สำ�นวนคำ�เมอง- ค�ว/จอย/ซอ-โคลงหรอ กะโลง -สภ�พปญห�- คำ�สขวญ -ปบธรรมใบล�น
ภ�ษ�ไทยส�ระท 1 ก�รอ�น มฐ.ท. 1.1ส�ระท 2 ก�รเขยน มฐ .ท. 2.1ส�ระท 3 ก�รฟง ก�รด ก�รพด มฐ ท 3.1 ส�ระท 4 หลกก�รใชภ�ษ� มฐ.ท. 4.1ส�ระท 5 วรรณคด/วรรณกรรม มฐ.ท 5.1
/////
/////
/////
วทย�ศ�สตรส�รท 8 ธรรมช�ตของวทย�ศ�สตรและเทคโนโลย มฐ ว. 8.1
/ / /
คณตศ�สตรส�ระท 5 วเคร�ะหขอมลคว�มน�จะเปน มฐ.ค. 5.1-5.3
/ / /
สงคมศกษ� ศ�สน�และ วฒนธรรมส�ระท 1 ศ�สน� ศลธรรม
/ / /
42
วฒนธรรม ส.1.1-1.2ส�ระท 2 หน�ทพลเมอง วฒนธรรม มฐ. ส 2.1- 2.2
ส�ระท 3 เศรษฐศ�สตรมฐ. ส 3.1 -3.2 ส�ระท 4 ประวตศ�สตร มฐ. ส 4.1 ส�ระท 5 ภมศ�สตร มฐ. ส 5.1-5.2
/
///
/
///
/
///
ก�รง�นอ�ชพและเทคโนโลยส�ระท 1 ก�รดำ�รงชวตและครอบครวมฐ. ง 1.1ส�ระท 2 ก�รออกแบบและเทคโนโลย มฐ . ง 2.1ส�ระท 3 เทคโนโลยและก�รสอส� มฐ . ง. 3.1ส�ระท 4 ก�รอ�ชพ มฐ. ง 4.1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
ศลปศกษ�ส�ระท 1 ทศนศลป มฐ. ศ 1.2ส�ระท 2 ดนตร มฐ. ศ 2.2ส�ระท 3 น�ฏศลป มฐ. ศ 3.1
///
///
///
ก�รวเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระ
เรองท
ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น
กลมส�ระฯ/ส�ระก�รเรยนรและม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�ง
ก�รจดก�รก�รเรยนร
ระดบชน
ประถ ม.ต ม.ปล
43
พทธศกร�ช 2551 ม น �ย13(ตอ)
ภ�ษ�และวรรณกรรม จดใน
ภ�ษ�ต�งประเทศ ส�ระท 1 ภ�ษ�กบก�รสอส�ร มฐ.ต 1.1 – 1.3ส�ระท 3 ภ�ษ�กบคว�มสมพนธกบกลมส�ระอน ๆ มฐ.ต 3.1ส�ระท 4 ภ�ษ�กบคว�มสมพนธกบชมชนและโลก มฐ.ต 4.1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
44
ก�รวเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระ
เรองท
ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น
กลมส�ระฯ/ส�ระก�รเรยนรและม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�งพทธศกร�ช 2551
ก�รจดก�รก�รเรยนร
ระดบชนประถม
ม.ตน
ม.ปล�ย
14
ภมปญญ�และเทคโนโลยทองถน - ภมปญญ�ก�รจดก�รนำ� - ภมปญญ�เพอก�รดำ�รงชพ - เทคโนโลยทองถน - เครองมอจบสตว
- ภมปญญ�ในก�รอนรกษธรรมช�ตและสงแวดลอม
- ก�รบวชป� บวช และ ก�รสบชะต�ป�ไม,แมนำ� - ขนนำ�น�น วงปล� - สภ�พปญห�
ภ�ษ�ไทยส�ระท 1 ก�รอ�น มฐ.ท. 1.1ส�ระท 2 ก�รเขยน มฐ .ท. 2.1ส�ระท 3 ก�รฟง ก�รด พด มฐ 3.1 ส�ระท 4 หลกก�รใชภ�ษ� มฐ.ท. 4.1ส�ระท 5 วรรณคด/วรรณกรรม มฐ.5.1
/////
/////
/////
วทย�ศ�สตรส�ระท 1 ชวตกบสงแวดลอม มฐ ว. 1.1 - 1.2
ส�ระท 2 ชวตกบกระบวนก�รดำ�รงชวต มฐ ว 2.1
ส�รท 8 ธรรมช�ตของวทย�ศ�สตรและเทคโนโลย มฐ ว. 8.1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
คณตศ�สตรส�ระท 5 วเคร�ะหขอมลคว�มน�จะเปน มฐ.ค. 5.1-5.3ส�ระท 6 ทกษะกระบวนก�รคณตศ�สตร
/
/
/
/
/
/
45
มฐ.ค. 6.1สงคมศกษ� ศ�สน�และ วฒนธรรมส�ระท 1 ศ�สน� ศลธรรม วฒนธรรม ส.1.1-1.2ส�ระท 2 หน�ทพลเมอง วฒนธรรม มฐ. ส 2.1- 2.2
ส�ระท 3 เศรษฐศ�สตรมฐ. ส 3.1 -3.2 ส�ระท 4 ประวตศ�สตร มฐ. ส 4.1 ส�ระท 5 ภมศ�สตร มฐ. ส 5.1-5.2
/
/
///
/
/
///
/
/
///
ก�รวเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระ
เรองท
ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น
กลมส�ระฯ/ส�ระก�รเรยนรและม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�งพทธศกร�ช 2551
ก�รจดก�รก�รเรยนร
ระดบชนประถม
ม.ตน
ม.ปล�ย
14(ตอ)
ภมปญญ�และเทคโนโลยทองถน - ภมปญญ�ก�รจดก�รนำ� - ภมปญญ�เพอก�รดำ�รงชพ
ก�รง�นอ�ชพและเทคโนโลยส�ระท 1 ก�รดำ�รงชวตและครอบครวมฐ. ง 1.1ส�ระท 2 ก�รออกแบบและเทคโนโลย มฐ . ง 2.1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
46
- เทคโนโลยทองถน - เครองมอจบสตว
- ภมปญญ�ในก�รอนรกษธรรมช�ตและสงแวดลอม
- ก�รบวชป� บวช และ ก�รสบชะต�ป�ไม,แมนำ� - ขนนำ�น�น วงปล� - สภ�พปญห�
ส�ระท 3 เทคโนโลยและก�รสอส�ร มฐ . ง. 3.1ส�ระท 4 ก�รอ�ชพ มฐ. ง 4.1ศลปศกษ�ส�ระท 1 ทศนศลป มฐ. ศ 1.2ส�ระท 2 ดนตร มฐ. ศ 2.2ส�ระท 3 น�ฏศลป มฐ. ศ 3.1
///
///
///
สขศกษ�และพลศกษ�ส�ระท 2 ชวตและครอบครว มฐ พ 2.1ส�ระท 5 คว�มปลอดภยในชวต มฐ พ 5.1
/
/
/
/
/
/
ภ�ษ�ต�งประเทศ ส�ระท 1 ภ�ษ�กบก�รสอส�ร มฐ.ต 1.1 – 1.3ส�ระท 3 ภ�ษ�กบคว�มสมพนธกบกลมส�ระอน ๆ มฐ.ต 3.1ส�ระท 4 ภ�ษ�กบคว�มสมพนธกบชมชนและโลก มฐ.ต 4.1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
47
ก�รวเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระ
เรองท
ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น
กลมส�ระฯ/ส�ระก�รเรยนรและม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�งพทธศกร�ช 2551
ก�รจดก�รก�รเรยนร
ระดบชนประถม
ม.ตน
ม.ปล�ย
15 ทรพย�กรทสำ�คญในจงหวดน�น
-ประเภทของทรพย�กรธรรมช�ต
-ทรพย�กรธรรมช�ตทสำ�คญในจงหวดน�น - ทรพย�กร หน ดน แร - ทรพย�กรนำ� - ทรพย�กรป�ไม - ทรพย�กรแรธ�ต
- ทรพย�กรสตวป�- หลกก�รอนรกษ และพฒน�- ทรพย�กรธรรมช�ต อน ๆ
- สภ�พปญห�
ภ�ษ�ไทยส�ระท 1 ก�รอ�น มฐ .ท. 1.1ส�ระท 2 ก�รเขยน มฐ .ท. 2.1ส�ระท 3 ก�รฟง ก�รด ก�รพด มฐ.ท. 3.1
//
/
//
/
//
/
วทย�ศ�สตรส�ระท 1 ชวตกบกระบวนก�รดำ�รงชวต มฐ ว 1.1ส�ระท 2 ชวตกบสงแวดลอม มฐ ว. 2.2ส�ระท 4 แรงและก�รเคลอนท มฐ ว 4.1-4.2ส�ระท 5 พลงง�น มฐ ว 5.1ส�รท 8 ธรรมช�ตของวทย�ศ�สตรและเทคโนโลย มฐ ว. 8.1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
คณตศ�สตรส�ระท 5 วเคร�ะหขอมลคว�มน�จะเปน มฐ.ค.
/
/
/
/
/
/
48
5.1-5.3ส�ระท 6 ทกษะกระบวนก�รคณตศ�สตรมฐ.ค. 6.1สงคมศกษ� ศ�สน�และ วฒนธรรมส�ระท 1 ศ�สน� ศลธรรม วฒนธรรม ส.1.1-1.2ส�ระท 2 หน�ทพลเมอง วฒนธรรม มฐ. ส 2.1- 2.2
ส�ระท 3 เศรษฐศ�สตรมฐ. ส 3.1 -3.2 ส�ระท 4 ประวตศ�สตร มฐ. ส 4.1 ส�ระท 5 ภมศ�สตร มฐ. ส 5.1-5.2
/
/
///
/
/
///
/
/
///
ศลปศกษ�ส�ระท 1 ทศนศลป มฐ 1.1
/ / /
ก�รวเคร�ะหคว�มสมพนธโครงสร�งกรอบหลกสตรทองถนจงหวดน�น กบม�ตรฐ�นก�รเรยนรทกกลมส�ระ
เรองท
ส�ระก�รเรยนรทองถนจงหวดน�น
กลมส�ระฯ/ส�ระก�รเรยนรและม�ตรฐ�นก�รเรยนรหลกสตรแกนกล�งพทธศกร�ช 2551
ก�รจดก�รก�รเรยนร
ระดบชนประถม
ม.ตน
ม.ปล�ย
15(ตอ)
ทรพย�กรทสำ�คญในจงหวดน�น
-ประเภทของทรพย�กรธรรมช�ต
ก�รง�นอ�ชพและเทคโนโลยส�ระท 1 ก�รดำ�รงชวตและครอบครวมฐ. ง 1.1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
49
-ทรพย�กรธรรมช�ตทสำ�คญในจงหวดน�น - ทรพย�กร หน ดน แร - ทรพย�กรนำ� - ทรพย�กรป�ไม - ทรพย�กรแรธ�ต
- ทรพย�กรสตวป�- หลกก�รอนรกษ และพฒน�- ทรพย�กรธรรมช�ต อน ๆ
- สภ�พปญห�
ส�ระท 2 ก�รออกแบบและเทคโนโลย มฐ . ง 2.1ส�ระท 3 เทคโนโลยและก�รสอส�ร มฐ . ง. 3.1ส�ระท 4 ก�รอ�ชพ มฐ. ง 4.1
/ / /
ภ�ษ�ต�งประเทศ ส�ระท 1 ภ�ษ�กบก�รสอส�ร มฐ.ต 1.1 – 1.3ส�ระท 3 ภ�ษ�กบคว�มสมพนธกบกลมส�ระอน ๆ มฐ.ต 3.1ส�ระท 4 ภ�ษ�กบคว�มสมพนธกบชมชนและโลก มฐ.ต 4.1
/
/
/
/
/
/
/
/
/
50
แนวก�รวดและประเมนผลก�รจดก�รเรยนรหลกสตรทองถนจงหวดน�น
แนวก�รวดผลและประเมนผลก�รจดก�รเรยนร หลกสตรทองถนจงหวดน�น ใหสถ�นศกษ�วดผลและประเมนคณภ�พผเรยน ต�มม�ตรฐ�นและตวชวดของหลกสตรสถ�นศกษ� ดงน 1 ด�นคว�มรคว�มเข�ใจ และ ด�นทกษะกระบวนก�รเรยนร เพอใหบรรลผลต�มเป�หม�ยของกรอบหลกสตรทองถน จงหวดน�น ในก�รวดและประเมนผลทหล�กหล�ย ไดแก กระบวนก�รเรยนรแบบบรณ�ก�ร กระบวนก�รสร�งคว�มร กระบวนก�รคด กระบวนก�รท�งสงคม กระบวนก�รเผชญสถ�นก�รณและกระบวนก�รแกปญห� กระบวนก�รเรยนรจ�กประสบก�รณจรง กระบวนก�รปฏบตจรง กระบวนก�รเรยนรดวยตนเอง กระบวนก�รพฒน�คณลกษณะนสยของผเรยน ในทกกลมส�ระก�รเรยนร ตลอดจนวดผลประเมนผลต�มเป�หม�ยและผลก�รเรยนรทค�ดหวง
2. ด�นคณลกษณะทพงประสงค สำ�นกง�นเขตพนทก�รศกษ�น�นเขต 1 มงพฒน�ผเรยนของกจกรรม/โครงก�ร/ชมนม/ชมรม ของสถ�นศกษ�เพอส�ม�รถอยรวมกบผอนในสงคมไดอย�งมคว�มสขในฐ�นะพลเมองของจงหวดน�นใหมคณลกษณะอนพงประสงค ดงน
1. รกช�ต ศ�สน กษตรย2. ซอสตยสจรต3. มวนย4. ใฝเรยนร5. อยอย�งพอเพยง6. มงมนในก�รทำ�ง�น7. รกคว�มเปนไทย8. มจตส�ธ�รณะ
51
เกณฑก�รประเมนผลก�รเรยนรหลกสตรทองถนจงหวดน�น
ใหสถ�นศกษ�ใชเกณฑก�รประเมนผลก�รเรยนต�มระเบยบว�ดวยก�รประเมนผลของสถ�นศกษ� ทกกลมส�ระก�รเรยนรและเกณฑก�รตดสนผลก�รรวมกจกรรม /โครงก�ร/ชมนม/ชมรม กจกรรมอน ๆ ของสถ�นศกษ� โดยสำ�นกง�นเขตพนทก�รศกษ� ตรวจสอบคว�มรในระดบ ประถมศกษ� ปท 2 และ ประถมศกษ� ปท 5 ระดบมธยมศกษ�ปท 2 และมธยมศกษ�ปท 5
แนวท�งก�รนำ�ผลก�รประเมนไปใชพฒน�คณภ�พก�รศกษ�ของโรงเรยน
1. แจงผลก�รประเมนจ�กก�รประเมน NT , O-NET , LAS และผลก�รประเมนของโรงเรยนใหคณะคร นกเรยนและผทเกยวของทร�บ2. ประชมปฏบตก�รเพอวเคร�ะหผลก�รประเมน
2. 1 วเคร�ะหปจจย / ส�เหต / องคประกอบทสงผลตอผลสมฤทธท�งก�รเรยนของนกเรยน
2. 1 วเคร�ะหจดออน จดแขง ปจจยทสงผลตอผลสมฤทธของโรงเรยน3. กำ�หนดแนวท�งก�รพฒน�
3. 1 กำ�หนดเป�หม�ยในก�รพฒน�รวมกน3. 2 นำ�เสนอรปแบบวธก�รพฒน�เพอยกระดบผลสมฤทธ
ท�งก�รเรยนทประสบคว�มสำ�เรจ
52
3. 3 ศกษ�ดง�น/วธก�รของโรงเรยนทประสบผลสำ�เรจในก�รยกระดบผลสมฤทธท�ง
ก�รเรยน3.4 โรงเรยนจดทำ�แผนในก�รยกระดบผลสมฤทธท�งก�รเรยนใน
แตละกลมส�ระก�รเรยนร4. โรงเรยนจดทำ�แผนเพอพฒน�คณภ�พผเรยนต�มกลมส�ระก�รเรยนร
- จดชนเรยน- พฒน�คร- ครทำ�คำ�รบรองคณภ�พก�รจดก�รศกษ�กบผบรห�ร- ศกษ�และพฒน�เดกร�ยบคคลต�มส�ระทบกพรอง- จดห�สอ และแหลงเรยนร- ประส�นคว�มรวมมอกบทกฝ�ยทเกยวของ- โรงเรยนทำ�บนทกคว�มรวมมอกบผปกครอง ชมชน องคกรท
เกยวของ6. โรงเรยนจดทำ�ขอตกลงในก�รพฒน�เพอยกระดบผลสมฤทธท�งก�รเรยนกบเขตพนทก�รศกษ�7. นเทศภ�ยใน กำ�กบตดต�มผลก�รดำ�เนนง�นและสรปร�ยง�นผล
ผลทค�ดว�จะไดรบ1. ครไดรบก�รพฒน�/ส�ม�รถจดก�รเรยนรทเนนผเรยนเปน
ศนยกล�งได2. ครจดกจกรรมก�รเรยนรแบบสอนไป/สอบไปเพอตดต�ม
พฒน�ก�รของนกเรยน3. นกเรยนใหคว�มสำ�คญกบก�รสอบ4. นกเรยนมผลสมฤทธท�งก�รเรยนดขน5. ผบรห�รเหนคว�มสำ�คญของกระบวนก�รพฒน�คร6. ผบรห�รและคณะครมแนวท�งทเหม�ะสมในก�รพฒน�
โรงเรยน
53
เนอประกอบหลกสตรทองถน จงหวดน�น(โดยยอ)
1.สภ�พก�ยภ�พ จงหวดน�น
จงหวดน�น ตงอยตดกบช�ยแดนท�งด�นทศตะวนออกของภ�คเหนอตอนบน ตดกบส�ธ�รณรฐประช�ธปไตยประช�ชนล�ว ( สปป.ล�ว ) ห�งจ�กกรงเทพมห�นครโดยท�งรถยนต ประม�ณ 668 กโลเมตร บรเวณเสนรงท 18 องศ� 46 ลปด� 30 ฟลปด�เหนอ เสนแวงท 18 องศ� 46 ลปด� 44 ฟลปด�ตะวนออก ระดบคว�มสงของพ นท อย ส ง 2 ,112 เมตร จ�กระด บน ำ�ทะเลป�นกล�ง มพ นท 11,472.076 ต�ร�งกโลเมตร หรอประม�ณ 7,170,045 ไร
54
อ�ณ�เขตโดยรอบของจงหวดน�น ทศเหนอ ประกอบดวย อำ�เภอเชยงกล�ง อำ�เภอปว มอำ�เภอทงช�ง อำ�เภอเฉลมพระเกยรตอำ�เภอบอเกลอ ทมพนทตดตอกบเขตเศรษฐกจพเศษ เชยงฮอน - หงส� (สปป.ล�ว ) ทศตะวนออก ประกอบดวย อำ�เภอภเพยง อำ�เภอสนตสข โ ด ย ม อ ำ� เ ภ อ แ ม จ ร ม อ ำ� เ ภ อเวยงส� มพนทตดตอกบแขวงไชยบร ( สปป.ล�ว ) ทศใต ประกอบดวย อำ�เภอน�นอย อำ�เภอน�หมน มพนทตดตอกบจงหวดอตรดตต อำ�เภอน�นอย มพนทตดตอกบจงหวดแพร อำ�เภอเวยงส� มพนทตดตอกบจงหวดแพร ทศตะวนตก ประกบดวย อำ�เภอบ�นหลวง มพนทตดตอกบอำ�เภอเชยงมวนจงหวดพะเย� อำ�เภอท�วงผ� มพนทตดกบอำ�เภอปง จงหวดพะเย� อำ�เภอสองแคว มพนทตดตอกบอำ�เภอเชยงคำ� จงหวดพะเย� ทศเหนอ และทศตะวนออก มอ�ณ�เขตตดตอกบส � ธ � ร ณ ร ฐ ป ร ะ ช � ธ ป ไ ต ย ป ร ะ ช � ช น ล � ว( สปป.ล�ว ) เปนระยะท�งย�วประม�ณ 720 กโลเมตรจงหวดน�น มทวเข�หลวงพระบ�งและทวเข�ผปนนำ� ซงเปนทวเข�หนแกรนต ทมคว�มสง 600 - 1,200 เมตร เหนอระดบนำ�ทะเล คดเปนพนทประม�ณรอยละ 40 ของพนททงจงหวด พนทของจงหวดน�นโดยทวไป มสภ�พพนทเปนลกคลน ลอนชนเกน 30 องศ� ประม�ณรอยละ 85 ของพนทจงหวด สวนลกคลนลอนล�ด ต�มลมนำ� จะเปนทร�บแคบๆ ระหว�งหบเข�ต�มแนวย�วของลมนำ�น�น ส� ว� ปว และกอน จงหวดน�นมพนทรวมทงสน 7,170,045 ไร หรอ 11,472.07 ต�ร�งกโลเมตร จำ�แนกเปน
55
1. พนทป�ไมและภเข� 3,437,500 ไร คดเปนรอยละ 47.94
2. พนทป�เสอมโทรม 2,813,980 ไร คดเปนรอยละ 39.24
3. พนททำ�ก�รเกษตร 876,043 ไร คดเปนรอยละ 12.22
4. พนทอยอ�ศยและอนๆ 43,522 ไร คดเปนรอยละ 0.60
ลกษณะภมอ�ก�ศของจงหวดน�น มคว�มแตกต�งกนของฤดก�ล โ ด ย อ � ก � ศ จ ะ ร อ น อ บ อ � ว ใ นฤดรอน และหน�วเยนในฤดหน�ว โดยไดรบอทธพลจ�กลมมรสมตะวน
56
ตกเฉยงใต พดพ�เอ�คว�มชมชนม�สภมภ�ค ทำ�ใหมผลตกชก ในเดอนพ ฤ ษ ภ � ค ม ถ ง เ ด อ น ก น ย � ย น ซ ง เ ป น ช ว ง ฤ ด ฝ น แ ล ะจะไดรบอทธพลจ�กลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ พดพ�เอ�คว�มหน�วเยนสภมภ�ค ในเดอนตล�คมถงกมภ�พนธ และในชวงเดอนมน�คมถงเมษ�ยน จะไดรบอทธพลจ�กลมมรสมตะวนออกเฉยงใต ทำ�ใหมสภ�พอ�ก�ศรอน นอกจ�กนจงหวดน�น ยงมสภ�พภมประเทศโดยรอบ เปนหบเข�และภเข�สงชนม�ก ทวเข�ว�งตวในแนวเหนอใต ทำ�ใหบรเวณยอดเข� ส�ม�รถรบคว�มกดอ�ก�ศสงท แผ ม�จ�กประเทศจนในฤดหน�ว ไดอย�งทวถงและเตมท ขณะเดยวกนททวเข�ว�งตวเหนอใต ทำ�ใหเสมอนกำ�แพงปดกนลมมรสมท�งทศตะวนออก รวมทงยงมระดบคว�มสงเฉลยบนยอดเข� กบคว�มสงเฉลยทผวแตกต�งกนม�ก และยงมระดบคว�มสงเหนอระดบนำ�ทะเล จ�กปจจยทงหล�ยเหล�น ในต อ น ก ล � ง ว น ถกอทธพลของแสงแดดเผ� ทำ�ใหอณหภมรอนม�ก และในตอนกล�งคนจะไดรบอทธพลของลมภเข� พดลงสหบเข� ทำ�ใหอ�ก�ศเยนในตอนกล�งคน
2.ประวตศ�สตรเมองน�นเมองน�นยคกอนประวตศ�สตร
ยคกอนประวตศ�สตร คอชวงเวล�ทมนษยยงไมมก�รใชอกษรเปนสญลกษณในก�รบนทกเรองร�ว โดยในท�งโบร�ณคด คำ�ว� สมยกอนประวตศ�สตร“ ” เรมตนขนเมอมนษยคนแรก
บนโลก และเมอมนษยไดคดประดษฐอกษรหรอรจกนำ�อกษรม�ใช ยคกอนประวตศ�สตรจงไดสนสดลง และเปนก�รเข�สอสมยประวตศ�สตร
ในพนทจงหวดน�นเรองร�วสมยกอนประวตศ�สตร เรมมขอมลปร�กฏครงแรกในหนงสอเรอง “ สมยกอนประวตศ�สตรประเทศไทย” ซงแตงโดยน�ยชน อยด ไดกล�วถง พพธภณฑสถ�นแหงช�ตพระนคร ว�มเครองใชสำ�รด คอ พร�สำ�รด( bronze dagger -
57
axes) สมยโลหะ อ�ยร�ว 700 – 900 กอนป ค.ศ. ทจงหวดน�น
ปจจบนแหลงโบร�ณคดสมยกอนประวตศ�สตรในจงหวดน�น ไดรบคว�มสนใจจ�กนกโบร�ณคดของกรมศลป�กร นกโบร�ณคดและนกวช�ก�รอสระ มก�รสำ�รวจแหลงโบร�ณคดแหงใหมเพมขนหล�ยแหง สรปไดดงน
แหลงโบร�ณคดเส�ดนและฮอมจอม ตงอยในพนทบ�นนำ�หก ตำ�บลเชยงของ อำ�เภอน�นอย เปนลกษณะภมประเทศทเกดจ�กก�รพดพ�ของลมและก�รกดกรอนของนำ�และบรเวณฮอมจอม ในร�บเขตบ�นน�ร�บ ตำ�บลน�นอย อำ�เภอน�นอย ทงสองแหง พบเครองหนกะเท�ะททำ�ม�จ�กหนกรวดแมนำ�ในรปแบบของเครองมอสบ-ตด สวนใหญเปนแบบกะเท�ะหน�เดยว และยงพบเครองมอหนขดหย�บ ๆ
แหลงโบร�ณคดถำ�ปเลม(อมรนทร) ตงอยทตำ�บลส�น อำ�เภอเวยงส� เปนถำ�บนภเข�หนปน สำ�รวจพบเครองมอหนกะเท�ะททำ�จ�กหนกรวดแมนำ� คอนหนบด คอนหนและกอนหนเจ�ะร หล�ยชนทนำ�ม�ผลตเปนเครองมอและเศษภ�ชนะดนเผ�
แหลงโบร�ณคดบ�นบอหยวก หมท 9 ตำ�บลบอเกลอ พบเครองมอหนขดบรเวณทร�บตระพกลำ�นำ�ว�
แหลงโบร�ณคดบ�นดงผ�ปน หมท 8 ตำ�บลบอเกลอใต อำ�เภอบอเกลอ พบเครองมอหนขดบรเวณเนนเข� ในหมบ�น
แหลงโบร�ณคดบ�นปร�งค หม 3 ตำ�บลปว อำ�เภอปว พบเครองมอหนขดบรเวณเนนเข� ในหมบ�นเนนเข�ในหมบ�น
แหลงโบร�ณคดบ�นกอก หม 5 ตำ�บลอวน อำ�เภอปว พบขว�นสำ�รดแบบมบองทส�มตระพกรมหวยเตย
แหลงโบร�ณคดลมนำ�ย�ง ในเขตอำ�เภอท�วงผ� มก�รพบเครองมอหนขด และเครองมอหนกะเท�ะสองหน�อยต�มทร�บรมฝงแมนำ�และลำ�นำ�ส�ข�
58
แหลงโบร�ณคดบ�นบอหลวง หม 1 ตำ�บลบอเกลอใต อำ�เภอบอเกลอ ในปพ.ศ. 2539 พบกลองมโหระทก จำ�นวน 2 ใบ แบบวฒนธรรมดองซอง
แหลงโบร�ณคดหนอหรอดอยผ�หนอ ตงอยทอทย�นแหงช�ตแมจรม อำ�เภอแมจรม ไดมก�รสำ�รวจพบภ�พเขยนสอยบนเพงผ�และบรเวณใกลเคยง
แหลงโบร�ณคดลำ�นำ�ซ�ว ตงอยบรเวณในเขตตำ�บลสวก อำ�เภอเมองน�น สำ�รวจพบโกลนเครองมอ เครองมอหน ขว�นหน และวตถอนทผลตจ�กหน
แหลงผลตเครองมอหนในพนทตำ�บลดใต อำ�เภอเมอง ประกอบดวย เข�แก(ภควง) เข�ชมพ ดอยปแกว จ�กก�รสำ�รวจพบหลกฐ�นก�รผลตเครองมอหน ไดแก เครองมอหนทยงผลตไมสำ�เรจ สะเกดหนทเกดจ�กกระบวนก�รผลต คอนหน เครองมอหนขด หนงบนำ�ออยและกอนหนเจ�ะร
แหลงโบร�ณคดภซ�ง ตำ�บลซ�ว อำ�เภอเมอง เปนแหลงหนหล�กหล�ยชนด โดยเฉพ�ะอย�งยงหนแอนดไซท และหนกงหนแปร ทใชในก�รผลตเครองมอหน
แหลงโบร�ณคดภทอก บ�นทงศรทอง อำ�เภอเวยงส� หนพบเปนหนภเข�ไฟ พบหลกฐ�นประเภทสะเกดหน เครองมอหนทยงขนรปไมเรยบรอย แกนหน คอนหน แทนหน กระจดกระจ�ยตวอยทวไป
แหลงโบร�ณคดลมลำ�นำ�ป ว อำ�เภอเวยงส� พบเครองหนไดแกโกลนเครองมอหน เครองมอหนทยงผลตไมเสรจ เครองมอหนขดทงไมมบ�และไมมบ�
คนคว�เรยบเรยงจ�กหนงสอก�รสำ�รวจแหลงกอนประวตศ�สตร ในพนทอำ�เภอเวยงส� อำ�เภอ
น�นอย จงหวดน�นต�มโครงก�รสำ�รวจละศกษ�ถำ�และเพงผ�แหลงกอนประวตศ�สตร
ในพนทอำ�เภอเวยงส� อำ�เภอน�นอย จงหวดน�น โดยประช�ชนมสวนรวม
59
น�งส�วสรพฒน บญใหญ พมพครงท 1 พมพท ห�งหนสวนจำ�กดกดพรน พรนตง เชยงใหม 100 หน�
คนคว�เรยบเรยงจ�กหนงสอปกณกะศลปวฒนธรรมเมองน�น เลม 1
สำ�นกง�นศลปกรท 7 น�น พมพครงท 1 พมพท ห�งหนสวนจำ�กดกดพรน พรนตง เชยงใหม 110 หน�
เมองน�นยคประวตศ�สตรประวตศ�สตรน�น
เมองน�น ในอดตเปนนครรฐเลก ๆ กอต วข น ร � ว กล � ง พท ธ ศ ต ว ร รษ ท 18 บรเวณทร�บลมแมนำ�น�น และแมนำ�ส�ข� ในหบเข� ท�งตะวนออกของภ�คเหนอ ประวตศ�สตรเมองน�น เร มปร�กฏขนร�ว พ.ศ. 1825 ภ�ยใตก�รนำ�ของพญ�ภค� ศนยก�รปกครองอยทเมองย�ง (เชอกนว�คอบรเวณรมฝงด�นใต ของแมนำ�ย�ง ใกลเทอกเข�ดอยภค�ในเขตบ�นเสยว ตำ�บลยม อำ�เภอท�วงผ�) เพร�ะปร�กฏรองรอย ชมชนในสภ�พทเปนคนำ� คนดน กำ�แพงเมองซอนกนอย ตอม�พระย�ภค� ไดขย�ยอ�ณ�เขตปกครองของตนออกไปใหกว�งขว�งยงขน โดยสงร�ชบตรบญธรรม 2 คน ไปสร�งเมองใหม โดย ขนนน ผพไปสร�งเมองจนทบร (เมองพระบ�ง) และขนฟองผนองสร�งเมอง
60
วรนครหรอเมองปว ภ�ยหลงขนฟองถงแกพร�ลย เจ�เก�เถอนร�ชบตรจงไดขนครองเมองปวแทน ด�นพญ�ภค� ครองเมองย�งม�น�นและมอ�ยม�กขน มคว�มประสงคจะใหเจ�เก�เถอนผหล�นม�ครองเมองย�งแทน จงใหเสน�อำ�ม�ตยไปเชญ เจ�เก�เถอนเกรงใจปจงยอมไปอย เมองย�งและมอบใหช�ย� คอน�งพญ�แมท�วคำ�ปน ดแลรกษ�เมองปวแทน เมอพญ�ภค�ถงแกพร�ลย เจ�เก�เถอนจงครองเมองย�งแทน ในชวงทเมองปวว�งจ�กผนำ� เนองจ�กเจ�เก�เถอนไปครองเมองย�งแทนปคอพญ�ภค� พญ�งำ�เมองเจ�ผ ครองเมองพะเย� จงไดขย�ยอทธพล เข�ครอบครองบ�นเมองในเขตเมองน�นทงหมด น�งพญ�แมเท�คำ�ปน พรอมดวยบตรในครรภ ไดหลบหน ไปอยบ�นหวยแรง จนคลอดไดบตรช�ยชอว�เจ�ขนใส เตบใหญไดเปนขนน�ง รบใชพญ�คำ�เมองจนเปนทโปรดปร�น พญ�งำ�เมองจงสถ�ปน�ใหเปน เจ�ขนใสยศ ครองเมองปร�ดภ�ยหลงมกำ�ลงพลม�กขนจงยกทพ ม�ตอส จนหลดพนจ�กอำ�น�จเมองพะเย� และไดรบก�รสถ�ปน�เปนพญ�ผ�นอง ขนครองเมองปวอย�งอสระระหว�งป 1865 - 1894 รวม 30 ปจงพร�ลย
ในสมยของพญ�ก�รเมอง (กร�นเมอง) โอรสของพญ�ผ�นอง เมองปว ไดมก�รขย�ยตวม�กขน ตลอดจน มคว�มสมพนธ กบเมองสโขทยอย�งใกลชด พงศ�วด�รเมองน�นกล�วถงพญ�ก�รเมองว� ไดรบเชญจ�กเจ�เมองสโขทย (พระมห�ธรรมร�ช�ลไท) ไปรวมสร�งวดหลวงอภย (วดอมพวน�ร�ม) เจ�เมองสโขทย ไดพระร�ชท�นพระธ�ต 7 องค พระพมพทองค ำ� 20 องค พระพมพเง น 20 องค พระร�ชท�นใหกบพญ�ก�รเมอง ม�บช� ตอม�ปรกษ�พระมห�เถรธรรมบ�ล จงไดกอสร�งเจดยครอบพระธ�ตขนทบนภเพยงแชแหง พรอมทงไดอพยพผคนจ�กเมองปว ลงม�สร�งเมองใหมทบรเวณพระ
61
ธ�ตแชแหง เรยกว� ภเพยงแชแหงในป พ.ศ. 1902 โดยมพระธ�ตแชแหงเปนศนยกล�งเมอง หลงจ�กพญ�ก�รเมองถงแกพร�ลย โอรสคอ พญ�ผ�กองขนครองแทนอยม�เกดปญห�คว�มแหงแลง จงย�ยเมองม�สร�งใหมทรมแมนำ�น�นด�นตะวนตกบรเวณบ�นหวยไค คอบรเวณทตงของจงหวดน�นในปจจบน เมอป พ.ศ. 1911 ในสมยเจ�ปเขงครองเมองระหว�งป พ.ศ. 1950 - 1960 ไดสร�งวดพระธ�ตช�งคำ� วรวห�ร วดพระธ�ตเข�นอย วดพญ�ภ แตสร�งไมทนเสรจกถงแกพร�ลยเสยกอน พญ�งวฬ�รผ�สมผเปนหล�น ไดสร�งตอจนแลวเสรจและไดสร�ง พระพทธรปทองคำ�ป�งลล� ปจจบนคอ พระพทธนนทบรศรศ�กยมน ประดษฐ�นอยในวห�รวดพระธ�ตช�งคำ�วรวห�ร
ในป พ.ศ. 1993 พระเจ�ตโลกร�ชกษตรษนครเชยงใหม มคว�มประสงคจะครอบครองเมองน�น และแหลงเกลอ บอม�ง (ต.บอเกลอใต อ .บอเกลอ) ทม อย�งอดมสมบรณและห�ไดย�กท�งภ�คเหนอ จงไดจดกองทพ เข�ยด เมองน�น พญ�อนตะแกนท�ว ไมอ�จต�นท�น ไดจง
อพยพหนไปอ�ศยอย ทเมองเชลยง (ศรสชน�ลย) เมองน�นจงถกผ น ว ก เ ข � ไ ว ใ น อ � ณ � จ ก ร ล � น น � ต ง แ ต น น ม � ตลอดระยะเวล�เก อบ 100 ป ท เมองน�นอยในครอบครองของ อ�ณ�จกรล�นน� ไดคอย ๆ ซมชบเอ�ศลปวฒนธรรมของล�นน� ม�ไวในวถชวต โดยเฉพ�ะก�รรบเอ�ศลปกรรมท�งด�นศ�สน� ปร�กฏศลปกรรมแบบล�นน�เข�ม�แทนทศลปกรรมแบบสโขทย อย�งชดเจน ดงเชน เจดยวดพระธ�ตแชแหง เจดยวดสวนต�ล เจดยวดพระธ�ตช�งคำ� แมจะเหลอสวนฐ�นทมช�งลอมรอบ ซ งเปนลกษณะศลปะแบบสโขทยอย แตสวนองคเจดยขนไปถงสวนยอด เปลยนเปนศลปกรรมแบบล�นน�ไปจนหมดสน ในระหว�งป พ.ศ. 2103 - 2328 เมองน�นไดตกเปนเมองขนของพม� อยหล�ยครงและตองเปนเมองร�ง ไรผคน
62
ถง 2 คร� คอ คร งแรก ป พ.ศ. 2247 - 2249 คร งท 2 ป พ.ศ 2321 - 2344 ป พ.ศ. 2331 เจ�อตถวรปญโญ ไดลงม�เข�เฝ�พระบ�ทสมเดจพระพทธยอดฟ�จฬ�โลกมห�ร�ช รชก�ลท 1 เพอขอเปน ข�ขอบขนทสม� เจ�อตถวรปญโญ หลงจ�กขนครองเมองน�นยงมไดเข�ไปอยเมองน�นเสยทเดยว เนองจ�กเมองน�น ยงรกร�งอย ไดย�ยไปอ�ศยอยต�มทต�งๆ คอ บ�นตดบญเรอง เมองงว (บรเวณอำ�เภอน�นอย) เมองพอ (บรเวณอำ�เภอเวยงส�) หลงจ�กไดบรณะซอมแซมเมองน�นแลว พรอมทงไดขอพระบรมร�ช�นญ�ตกลบเข�ม�อยในเมองน�น ในป พ.ศ. 2344 ในยคสมยกรงรตนโกสนทรเมองน�นมฐ�นะเปนหวเมองประเทศร�ช เจ�ผครองนครน�นในชนหลงทกองค ต�งปฏบตหน�ทร�ชก�ร ดวยคว�มเทยงธรรม มคว�มซอสตย จงรกภกดตอพระมห�กษตรยร�ชวงศจกร ไดชวยร�ชก�รบ�นเมองสำ�คญหล�ยคร งหล�ยคร�ดวยกน นอกจ�กนเจ�ผครองนครน�น ต�งไดทำ�นบำ�รง กจก�รพทธศ�สน�ในเมองน�น และอปถมภคำ�จนพระพทธศ�สน�เปนสำ�คญ ไดสร�งธรรมนท�นช�ดก ก�รจ�รพระไตรปฎกลงในคมภรใบล�น นบเปนคมภรได 335 คมภร นบเปนผกได 2,606 ผก ไดนำ�ไปมอบให เมองต�งๆ มเมองลำ�ป�ง เมองลำ�พน เมองเชยงใหม เมองเชยงร�ย และเมองหล�งพระบ�ง
ในป พ.ศ. 2446 พระบ�ทสมเดจพระจลจอมเกล�เจ�อยหว ไดทรงมพระกรณ�โปรดเกล�ฯ สถ�ปน�ให เจ�สรยพงษผลตเดชฯ เลอนยศฐ�นนดรศกดขนเปน "พระเจ�นครน�น" มพระน�มปร�กฏต�มสพรรณปฏว� "พระเจ�สรยพงษผลตเดช กลเชษฐมหนต ไชยนนทบรมห�ร�ชวงศ� ธบด สรตจ�รร�ชนภ�วรกษ วบลยศกดกตไพศ�ล ภบ�ลบพตรสถตย
ณ นนทร�ชวงษ" เปนพระเจ�นครน�นองคแรก และองคเดยวใน
63
ประวตศ�สตรน�น ภ�ยหลงไดรบก�รสถ�ปน�เปนพระเจ�น�น พระเจ�สรยพงษผรตเดชฯ จงไดสร�ง หอคำ� (คมหลวง) ขนแทนหลงเดมซงสร�งในสมยของ เจ�อนนตวรฤทธเดชฯ และด�นหน�หอคำ� มขวงไวทำ�หน�ทคล�ยสน�มหลวง สำ�หรบจดง�นพธต�งๆ ตลอดจนเปนทจดขบวนทพออกสศก จดขบวนนำ�เสดจหรอขบวนรกแขกเมองสำ�คญ และในป พ.ศ. 2474 เจ�มห�พรหมสรธ�ด� เจ�ผครองนครน�น ถงแกพร�ลย ตำ�แหนงเจ�ผครองนครกถกยบเลกตงแตนนม� สวนหอคำ�ไดใชเปน ศ�ล�กล�งจงหวดน�น จนป พ.ศ. 2511 จงหวดน�น ไดมอบหอคำ�ใหกรมศลป�กร ใชเปนสถ�นทจดตง พพธภณฑสถ�นแหงช�ตน�น จนกระทงปจจบน
คนคว�เรยบเรยงจ�กหนงสอ วฒนธรรมพฒน�ก�รท�งประวตศ�สตร
เอกลกษณและภมปญญ�จงหวดน�น
เมองน�นยคปจจบนน�มเมอง เมองน�น มทม�ของชอปร�กฏในตำ�น�นพระอมภ�คว� " นนทสวรรณนคร " สวนในหนงสอชนก�ลม�ลปกรณ เรยกเมองน�นว� " ก�วร�ชนคร " นยว�เปนแควนของก�ว อนหม�ยถง ชนช�ตทอ�ศยอยในแควนน�นแตดกดำ�บรรพ และในตำ�น�นเก�ๆ เรยกเมองน�นอกคำ�หนงว� " ก�วน�น " ตอม�มก�รเรยกชอเมองน�นว� " นนทบร " หรอ " นนทบรศรนครน�น " เข�ใจว� เปนยคสมยทพระพทธศ�สน� และภ�ษ�บ�ลเฟ องฟในล�นน� ทม�ของชอเมองน�น ม�จ�กชอแมนำ�น�น
64
อนเปนทตง ของเมองทอยบนสองฟ�กฝงแมนำ�น�น ชอของเมองน�น ไดปร�กฏในศล�จ�รกของพอขนร�มคำ�แหง เรยกว� เมองน�น คอ ตงแตแรกตงเมองใหม ณ ฝงตะวนออกของแมนำ�น�น เมองน�น แมจะมก�รเรยกชอใหมว� " นนทบร " หรอ" นนทบรศรนครน�น " ซงใชกนในท�งร�ชก�รในสมยโบร�ณและศภอกษรน�มนนทบร เปนน�มทไฟเร�ะ และมคว�มหม�ยมงคลน�ม แตกมหล�ยพย�งคและเรยกย�ก จงกลบม�นยมเรยก น�มเมองต�มเดมว� " เมองน�น " ตลอดจนถงปจจบนตร�เมอง ในอดต ตร�เมองทำ�ดวยง�ช�งกลงทรงกรวยกระบอก หวเมดบรเวณหน�สมผสทใชกดประทบ และสลกเปนรปทรงกลม ภ�ยในมลวดล�ยสลก เปนรปโคอศภร�ชลอมรอบดวยล�ยชอกนกประกอบพนชองไฟ ดวงตร�นเจ�ผครองนครน�น ทรงใชเปนตร�เมองสำ�หรบประทบในหนงสอ กร�บบงคมทลถว�ยร�ยง�นขอร�ชก�รแกพระมห�กษตรยในกรงรตนโกสนทร และประทบในหนงสอร�ชก�รง�นเมองต�งๆ
ตร�เมองในอดตจนกระทงในป พ.ศ. 2481 เมอ จอมพล ป. พบลสงคร�ม ดำ�รงตำ�แหนงน�ยกรฐมนตร ไดมก�รรเรมออกแบบ ดวงตร�ประจำ�จงหวด โดยใหยดหลกองคประกอบอนเปนเอกลกษณของจงหวด เชน ปชนยตถหรอปชนยสถ�นทสำ�คญ ทประช�ชนในจงหวดใหคว�มเค�รพ กร�บไหวบช�วตถ
65
ตร�เมองในปจจบน ดวงตร�แบบใหมน น�น ยงคงไวซงสญลกษณและคว�มหม�ยข อ ง ต ร � เ ม อ ง ท เ ค ย ใ ช อ ย เ ด ม ไดปรบปรงโดยเปลยน รปโคอศภร�ชเสยใหม ใหแลดสง�ง�มและเพมพ ร ะ บ ร ม ธ � ต เ จ ด ย อ น เ ป นปชนยสถ�นเก�แกทสำ�คญ และเปนศนยรวมจตใจ คบ�นคเมองของน�นคอ เจดยพระธ�ตแชแหง และปรบปรงล�ยชอกนกประกอบพนชองไฟใหแลดเปนระเบยบม�กยงขน สวนก�รใหสกำ�หนดใชต�มคว�มเหม�ะสมสวยง�มท�งด�นศลปะ
คำ�ขวญจงหวดน�น
แขงเรอลอเลอง เมองง�ช�งดำ�
จตรกรรมวดภมนทร แดนดนสมสทอง
66
เรองรองพระธ�ตแชแหง
ดอกไม พนธไมประจำ�จงหวดน�น
ชอทวไป : เสยวดอกข�ว (เสยวป�ดอกข�ว)ชอส�มญ : Orchid Tree, Purple Bauhinia ชอวทย�ศ�สตร : Bauhinia variegata Linn. วงศ : LEGUMINOSAE ประเภท : ไมยนตนลกษณะวสย ตนสง 5 – 10 เมตร ผลดใบ เรอนยอดกลม ใบเดยวคอนข�งกลม ปล�ยและโคนใบเว� คล�ยใบแฝดตดกน ใตใบมขน ออกดอกเปนชอทซอกใบและปล�ยกง 6 – 10 ดอก ม 5 กลบคล�ยดอกกลวยไมมกลนหอมออนๆ ออกดอกตลอดป ดอกดกชวงเดอนพฤศจก�ยน –มน�คม ผลเปนฝกแบนเมอแกจะแตกเปน 2 ซก ก�รขย�ยพนธ ขย�ยพนธ โดยก�รเพ�ะเมลด สภ�พทเหม�ะสม เตบโตไดดในดนทระบ�ยนำ�ด คว�มชนสง แสงแดดจด
67
ถนกำ�เนด อนเดย, ม�เลเซย ประโยชน เนอในสนำ�ต�ลดำ� รสหว�น เอยน ใชเปนย�ถ�ย เนอฝกชวยระบ�ย เพร�ะในเนอมส�ร แอนทร�ควโนน อยหล�ยชนด ฝกแกสนำ�ต�ลดำ� ประม�ณ 2 หวแมมอ นำ�หนก 4-5 กรม ตมกบนำ� เตมเกลอเลกนอย ดมครงเดยวหมด กอนนอน หรอเช�มดกอนรบประท�นอ�ห�ร เหม�ะสำ�หรบผททองผกประจำ� สตรมครรภใชได
พนธไมมงคลประจำ�จงหวดน�น
เมอวนท 9 พฤษภ�คม 2537 สมเดจพระน�งเจ�ฯ พระบรมร�ชนน�ถ ไดพระร�ชท�นกล�ไมมงคล ใหผว�ร�ชก�รจงหวดทกจงหวด นำ�ไปปลกเปนสรมงคล พนธไมประจำ�จงหวดน�น คอ "กำ�ลงเสอโครง"ชอพนเมอง : กำ�ลงพญ�เสอโครง กำ�ลงเสอโครง(เชยงใหม)ชอส�มญ : Birch
68
ชอวทย�ศ�ตร : Betula alnoides Buch.-Ham.วงศ : CUPULIERAEลกษณะทวไป เปนไมยนตน สง 20 - 35 เมตร วดรอบลำ�ตนประม�ณ 1 - 2 เมตร เปลอกไม(ทยงไมลอก) มสนำ�ต�ลเท� หรอเกอบดำ� มรระบ�ยอ�ก�ศเปนจดข�วเลกๆ กลม บ�งรบ�งปะปนอย เปลอกมกลนคล�ยก�รบร เวล�แก จะออกเปนชนๆ คล�ยกระด�ษ ทยอดออน ก�นใบและชอดอกมขนสเหลอง หรอ สนำ�ต�ล ปกคลม หใบเปนรปส�มเหลยม หรอ แคบ ย�วประม�ณ 3 - 8 มลลเมตรใบ เปนรปไขถงรปไขแกมหอก หรอรปหอก เนอใบบ�ง คล�ยกระด�ษ หรอ หน� ด�นใตของใบมตม โคนใบป�นเกอบเปนเสนตรง ขอบใบหยกแบบฟนเลอยสองชนหรอส�มชน ซหยกแหลม ปล�ยใบเรยวแหลม เสนแขนงใบ 7 - 10 คดอก ออกเปนชอย�วคล�ยห�งกระรอก ออกต�มง�มใบแหงละ 2 - 5 ชอ ดอกยอยไมมก�น ชอดอกเพศผย�ว 5 - 8 ซม. กลบรองดอกเปนรปโลหรอกลม มแกนอยตรงกล�ง ปล�ยคอนข�งแหลม มขนทขอบเกสรเพศผ 4 - 7 อนตดอยทแกนกล�ง ชอดอกเพศเมยย�ว 3 - 9 ซม. กลบรองดอกไมมก�น ม 3 หยก ด�นนอกมขน รงไขแบน กรอบนอกเปนรปไข หรอเกอบกลม มขน ทอรงไขย�วกว�รงไขเลกนอยผล ผลแกรวงง�ย แบน มปก 2 ข�งปกบ�งและโปรงแสงแหลงทพบ มกขนในภ�คเหนอและภ�คตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทยก�รออกดอก ระหว�งเดอน พฤศจก�ยน - เดอนกมภ�พนธก�รปลกและบำ�รงรกษ� ขย�ยพนธโดยก�รเพ�ะเมลด เจรญเตบโตไดดในสภ�พดนแทบทกชนด ทนแลงไดด ชอบคว�มชนนอยเนอไม ใชทำ�พนกระด�น ด�มเครองมอเกษตรกรรม เครองเรอน ใชในก�รกอสร�งต�งๆประโยชนท�งย�
69
เปลอก มกลนหอมคล�ยก�รบร ใชตมกบนำ�เปนย�บำ�รงธ�ต บำ�รงกำ�ลง เจรญอ�ห�ร ขบลมในลำ�ไส บำ�รงเสนเอนใหแขงแรง แกปวดเมอยต�มร�งก�ย เปนย�อ�ยวฒนะ
3. ก�รปกครองของจงหวดน�นเขตก�รปกครอง
ก�รปกครองแบงออกเปน 14 อำ�เภอ 1 กงอำ�เภอ 99 ตำ�บล 877 หมบ�น เทศบ�ลเมอง 1 แหง เทศบ�ลตำ�บล 7 แหง องคก�รบรห�รสวนจงหวด 1 แหง องคก�รบรห�รสวน ตำ�บล 92 แหง และสภ�ตำ�บล 6 แหง
อำ�เภอ / กงอำ�เภอ ตำ�บล หมบ�น อบจ. เทศบ�ลเมองเทศบ�ลตำ�บล
อบต. สภ�ตำ�บล
1. เมองน�น 11 105 1 1 - 10 -
2. เวยงส� 17 126 - - 1 15 2
3. น�นอย 7 66 - - 1 7 -
4. ท�วงผ� 10 90 - - 1 10 -
5. ปว 12 103 - - 1 12 -
6. เชยงกล�ง 6 59 - - 1 4 2
7. ทงช�ง 4 40 - - 1 4 -
8. แมจรม 5 38 - - 1 4 1
9. บ�นหลวง 4 26 - - - 4 -
10.น�หมน 4 48 - - - 4 -
11. สนตสข 3 31 - - - 3 -
12. บอเกลอ 4 39 - - - 4 -13. เฉลมพระเกยรต 2 22 - - - 1 1
14. สองแคว 3 25 - - - 3 -
15. กง อ.ภเพยง 7 59 - - - 7 -
รวม 99 877 1 1 7 92 6
ขอมล ณ วนท 15 สงห�คม 2546
70
4. สงคมในจงหวดน�นปญห�ทเกยวของกบคว�มมนคงของมนษย สรปได 6 ประเดนปญห� คอ
1. ปญห�ก�รทำ�ง�นและร�ยได ไดแก ก�รข�ดแคลนทนประกอบอ�ชพ และก�รข�ดทกษะฝมอแรงง�น
2. ปญห� ครอบครว ไดแก ปญห�ก�รดแลผสงอ�ย ครอบครวไมส�ม�รถอบรมบตรหล�น ปญห�ก�รย�ร�ง
3.ปญห�สทธและคว�มเปนธรรม ไดแก ปญห�ผสงอ�ยทไมไดรบเบยยงชพอย�งทวถง และผพก�รยงไมไดจดทะเบยนอย�งทวถง
4.ปญห�สขภ�พอน�มย ไดแก ก�รไมส�ม�รประกอบอ�ชพไดจ�กปญห�สขภ�พ และปญห�จ�กผปวยโรคเอดส
5.ปญห�ก�รศกษ� ไดแกจำ�นวนผมก�รศกษ�ตำ�กว�ก�รศกษ�ภ�คบงคบ รอยละ 43.38 6.ปญห�ทอยอ�ศย ไดแก ทอยอ�ศยไมมนำ�ประป� ไมมท�งเข�ออกสะดวก และทอยอ�ศย
ในทส�ธ�รณะ5.โบร�ณสถ�น โบร�ณวตถ หวแหวนเมองน�นเก�น�น
เมองประวตศ�สตรน�นชนใน หรอใจกล�งหรอหวแหวนเมองเก� เปนศนยกล�งนครรฐน�นในอดตตงแตยคของก�รตงบ�นแปงเมอง เมอ พ.ศ. 1911 ทพญ�ผ�กอง ไดย�ยเมองม�กจ�กเวยงแชแหงม�อยหวยไคร (ทตงเมองปจจบน)
หวแหวนเมองเก�น�น มเนอททงหมด 112 ไร 1 ง�น /12.98 ง�น หรอ 179,981.92 ต�ร�งเมตร มโบร�ณสถ�นทมคณค� และสำ�คญ ไดแก พพธภณฑสถ�นแหงช�ตน�น หรอ หอคำ� (ทว�ร�ชก�รของเจ�เมองในอดด) วดพระธ�ตช�งคำ�วรวห�ร (วดอ�ร�มหลวง) อ�ย 600 ป วดภมนทร (อ�ย 400 ป ) วดหวขวง (อ�ย 300 ป ) คมเจ�ร�ชบตร (บ�นเชอส�ยเจ�ผครองนคร) วดมงเมอง (ประดษฐ�น
71
ศ�ลหลกเมอง) ขวงเมอง (ล�นโลง) วดกคำ� และ สะพ�นกรงศร น�นเปนเมองทยงคงคว�มเปน ทกษ�เมองโบร�ญล�นน�ทถอว�ม“ชวต” เพร�ะโบร�ญสถ�นต�งๆ ยงคงทำ�หน�ทรบใช หรอใชประโยชนในสงคม อย�งตอเนอง นบจ�กอดตจนถงปจจบน
วดพระธ�ตแชแหง : พระธ�ตเจดยคเมอง
วดพระธ�ตแชแหง ตงห�งจ�กตวเมองน�นไปท�งอำ�เภอภเพยง ร�ว 2 กโลเมตร เปนปชนยสถ�นศกดสทธคบ�นคเมองน�นม�น�นกว� 687 ป สร�งในสมยพญ�ก�รเมอง เจ�เมองน�น ร�วพทธศตวรรษท 19 เพอประดษฐ�นพระบรมส�รรกธ�ต ทกๆป จะมง�นมนสก�รในวนเพญเดอนหกเหนอ หรอ ขน 15 คำ� เดอน 4 (มน�คม) องคพระธ�ตสงใหญทรงระฆง หมดวยทองจงโก ปดทองคำ�เปลวสเหลองอร�มตลอดทงองค
วดพญ�ภ : พระคง�มป�งลล� ค�ควรเมองตงอยทบ�นพญ�ภ ตำ�บลในเวยง อำ�เภอเมองน�น สนนษฐ�นว�
สร�งในสมยพญ�ภแหงร�ชวงคภค� ร�วพทธศตวรรษท 20 อ�ยกว� 594 ป นอกจ�กมองคพระเจดยขน�ดใหญทสร�งไวด�นหลงของพระวห�ร ในวห�รเปนทประดษฐ�นพระพทธรปป�งลล� 2 องค ซงสร�งในสมยพระเจ�งวส�รผ�สม ร�ว พ.ศ. 1965 นอกจ�กนยงมภ�พไมจำ�หลกทว�รประตยกษทบ�นประตพระวห�รหลวง งดง�มแปลกต�ก
วดภมนทร : สถ�ปตยกรรมลำ�ค� จตรกรรมฝ�ผนงเลอเลศตงอยถนนผ�กอง ใกลกบวดพระธ�ตช�งคำ�วรวห�ร สร�งขนเมอป
พ.ศ. 2039 อ�ยกว� 412 ปเปนพระอโบสถทมคว�มสวยง�มโดดเดนเปนเอกลกษณพระจตรมข ภ�ยในประดษฐ�นพระพทธรปป�งม�รวชย 4 องค รฐบ�ลไทยสมยรชก�รท 4 เคยพมพรปพระวห�รวดภมนทรลงในธนบตรใบละ 1 บ�ท และภ�ยในมภ�พจตรกรรมฝ�ผนงทงดง�มทรงคณค�
72
อ�ยกว� 200 ป ซงแสดงถงวถชวตและคว�มเปนอยของคนน�นในอดต
บรเวณหน�วดเปนล�นกว�ง ทเรยกว� ขวงเมอง มคว�ม“ “สำ�คญตงแตสมยโบร�ณ ปจจบนเปนล�นเอนกประสงค ทช�วน�นใชจดง�นประเพณสำ�คญ ต�งๆ
วดพระธ�ตช�งคำ�วรวห�ร : วดหลวงกล�งเวยง
ตงอยถนนสรยพงษ ใกลกบวดภมนทร พญ�ภเขง
เปนผสร�งขนเมอป พ.ศ. 1949 อ�ย ร�ว 600 ป มเจดยช�งคำ� รช�งปนป นเพยงครงตวแบกองคพระเจดย เปนศลปะสมยสโขทย นอกจ�กนยงมพระพทธรปนนทบรศรศ�กยมน พระพทธรปทองคำ� ป�งลล� สร�งขนเมอป พ.ศ. 1969 โดยเจ�งวผ�สม เจ�ผครองนครน�นองคท 14 ประดษฐ�นในหอไตรปฎกทถอว�ใหญทสดในประเทศไทย
วดหวขวง : หอไตรเอกลกษณช�งน�นอ�ยกว� 385 ป มลกษณะศลปกรรมแบบทองถนล�นน�สกลช�งน�น วดนไมปร�กฏว�สร�ง
ตงแตสมยใด มเพยงหลกฐ�นว�ไดบรณะในร�ว พ.ศ. 2525 โดยเจ�อนนตวรฤทธเดช เจ�เมองน�น วห�รปจจบนเปนอ�ค�รทรงจว เดนทหน�บนประดบลวดล�ยไมจำ�หลกรปพรรณพฤกษ� ในวดยงมธรรมม�สน และหอไตรเก�ลกษณะน�ชม ตงอยใกลองคเจดย วดสวนต�ล : นมสก�รพระเจ�ทองทพย ทพยแหงทอง
วดสำ�คญคบ�นคเมองน�น ตงอยทถนนมห�ยศ อำ�เภอเมองน�น อ�ยร�ว 556 ป สร�งขนโดยพระน�งปทมม�วด เมอป พ.ศ. 1770 ภ�ยในพระวห�รเปนทประดษฐ�นของพระพทธรปทสำ�คญคอ พระเจ�ทองทพย ซงพระเจ�ตโลกร�ช แหงนครเชยงใหมโปรดเกล�ฯ ใหสร�งขนในป พ.ศ. 1993 เปนพระพทธรปทองสมฤทธป�งม�รวชยอง๕ใหญ
73
ศลปะเชยงแสนทมพทธลกษณะงดง�มทสดในแผนดนล�นน� ทกปช�วน�นจะจดง�นสรงนำ�ในเทศก�ลสงกร�นตเดอนเมษ�ยน
วดมงเมอง : มงมงคลแหงชวตสร�งขนเมอป พ.ศ. 2398 อ�ยกว� 149 ป สร�งขนเมอป พ.ศ. 2348 อ�ยกว� 149 ป ตงอยใน
เขตเทศบ�ลเมองน�น เปนทประดษฐ�นของศ�ลพระหลกเมอง ทช�วน�นเค�รพบช� นอกจ�กนยงมวห�รปนป น ศลปกรรมรวมสมย ทโดดเดนสวยง�ม อลงก�รสข�วง�ช�ง ทกอสร�งขนใหม ภ�ยในวห�รมภ�พจตกรรมฝ�ผนงฝมอของ น�ยสรเดช ก�ละเสน ศลปนเมองน�น ทเขยนขนม�ใหม คล�ยจตรกรรมวดภมนทรแสดงใหเหนวถชวตของน�นอย�งน�ดชม
วดพญ�วด : วดเปนใหญแหงวดวดพญ�วด เปนวดทตงของเจดยจ�มเทว หรอพระธ�ตวดพญ�
วด ปชนยสถ�นทเก�แกอ�ยกว� 550 ป และยงเปนทประดษฐ�นพระเจ�ส�ยฝน พระไมเก�แก ซงช�วบ�นเค�รพนบถอและม�ขอฝนเมอเกดคว�มแหงแลง ภ�ยในวดยงมธรรม�สนฝมอช�งเมองน�นทเก�ทสด ลกษณะคล�ยบษบก ฐ�นเปนปนปนกอตดกน พนธรรมม�สนเปนไมแกะสลก สร�งในสมยพทธศตวรรษท 24
วดพระธ�ตเข�นอย : อ�ย 890 ป วดพระธ�ตเข�นอย สนนษฐ�นว�มอ�ยรนร�วคร�วเดยวกบพระธ�ตแชแหง ตงอยบนดอยเข�
นอย หน�วดมท�งขนเปนบนใดน�ค 303 ขน พระธ�ตองคนสร�งโดยมเหสรองของพญ�ภเขง จครองนครน�น ร�วพทธศตวรรษท 20 ดวยคว�มเปนวดทอยบนเข�สง จงเปนจดชมทวทศนทสวยง�ม ตรงล�นปนมพระพทธรปป�งลล�องคใหญ คอ พระพทธมห�อตมมงคลนนทบรศรเมองน�น สร�งเมอป พ.ศ. 2542 ถอเปนจดเดยวทเหนเมองน�นจ�กมมสง
6. ง�นเทศก�ลประเพณ
74
ง�นประเพณไหวพระธ�ต เมองน�นเปนเมองหนงในดนแดนล�นน�ทพระพทธศ�สน�เผยแผม�เปนเวล�ช�น�น โนเขตเมองเก� ทงตวเมองน�นและอำ�เภอปว จะมพระธ�ตตงอยบนเนนเข�เดนเปนสง� ในรอบปมง�นประเพณบช�พระธ�ตสำ�คญ ไดแก
ง�นนมสก�รพระธ�ตเปงสกด ในวนขน 15 คำ� เดอน 4 เหนอ(ประม�ณเดอนมกร�คม)
ง�นประเพณ “ หกเปงไหวส�พระธ�ตแชแหง ” ในวนขน 9-15 คำ� เดอน 6 เหนอ ตรงกบ เดอน 4 ภ�คกล�ง (ประม�ณเดอนกมภ�พนธ – มน�คม) มก�รถว�ยครวท�น ปฏบตธรรม สวดเจรญพระพทธมนต และจดบองไฟดอก บองไฟขนถว�ยเปนพทธปช�
ง�นประเพณนมสก�รพระธ�ตเข�นอย ในวนเพญเดอน 8 เหนอ ตรงกบวนเพญเดอน 6
ภ�คกล�ง (ประม�ณเดอนพฤษภ�คม)มง�นนมสก�รพระธ�ตเข�นอย และมก�รจดบองไฟถว�ยเปนพทธปช�
ง�นประเพณนมสก�รสงนำ�พระเจ�ทองทพย วดสวนต�ล ชวงเทศก�ลสงกร�นต 12-15 เมษ�ยน
ง�นต�นกวยสล�ก ง�นแหควต�น หรอครวท�น ท�นสล�กหรอกวยสล�กเปนประเพณ เก�แกทมม�ตงแตพทธก�ล สำ�หรบช�วเหนอถอว�เปนประเพณทำ�บญกล�งบ�นทยงใหญและสำ�คญเปนเอกลกษณของทองถน พระภกษรบนมนตเพอรบก�รถว�ยท�นโดยก�รจบสล�ก
ง�นแขงเรอประเพณ เปนประเพณทสบทอดดนม�น�น ตอม�ใน พ.ศ. 2478 ไดจดมก�รแขงเรอในเทศก�ลทอดกฐนส�มคคจงหวดน�น ม�จนถงง�นทอดพระกฐนพระร�ชท�น โดยถอเอ�วนเปดสน�มแขงเรอต�มวนถว�ยสล�กภตของวดช�งคำ� วรวห�ร นอกจ�กนนยงมง�นแขงเรอ ทอำ�เภอเวยงส� ในเทศก�ลวนออกพรรษ� และเทศก�ลท�นสล�กดนดำ� อำ�เภอท�วงผ�
พธสบชะต� เปนประเพณโบร�ณ มกทำ�ในโอก�สต�ง ๆ เชนวนเกดอ�ยครบรอบ พนจ�กก�รเจบปวยก�รสบชะต�เปนก�รสร�งขวญ
75
กำ�ลงใจ และเปนสรมงคล ขบไลสงเลวร�ยใหผ�นพนไปตอมก�รประชมพธสบชะต�กบก�รอนรกษทรพย�กรธรรมช�ต
7. เศรษฐกจของ ของหวดน�นและอ�ชพทสำ�คญอตส�หกรรมทสำ�คญของจงหวดน�นพจ�รณ�จ�กจำ�นวนของโรงง�น ประกอบดวย 1 .อตส�หกรรมแปรรปสนค�เกษตรไดแกโรงสข�ว โรงบมใบย�สบ ทำ�มนเสน อบเมลดพช 2 .อตส�หกรรมบรก�รไดแก โรงซอมเครองยนต ซอมเครองยนต เค�ะพนส รถยนต 3. อตส�หกรรมกอสร�ง
ก�รพฒน�อตส�หกรรมในครวเรอนเปนก�รพฒน�อตส�หกรรมภ�ยในครวเรอนหรอก�รทำ�หตถกรรม เพอเพมร�ยไดนอกเหนอจ�กก�รประกอบอ�ชพท�งเกษตรกรรมซงส�ม�รถสงเสรมไดในทกพนทอำ�เภอ ไดแก
- ก�รทำ�เครองเงน- ก�รจกส�นหว�ย และทำ�เครองเรอนหว�ย- ก�รจกส�นไมไผ และทำ�เครองเรอนไมไผ- ก�รทำ�กระด�ษส�- ก�รประดษฐดอกไมจ�กกระด�ษส�- ก�รทำ�ผลตภณฑจ�กผกตบชว�- ก�รทอผ�ดวยกกระตก- ก�รตดเยบเสอผ�- ก�รตเหลก- ไมแกะสลก- เครองป นดนเผ�
จงหวดน�นมหมบ�นทมก�รสงเสรมอ�ชพ เชน ก�รทำ�เครองเงนทบ�นป�กล�ง อำ�เภอปว ก�รจกส�นหว�ยและเครองหว�ยทตำ�บลไชยสถ�น อำ�เภอเมองน�น ก�รทอ
76
ผ�ล�ยนำ�ไหล บ�นไผง�ม อำ�เภอเวยงส� บ�นหล�ยทง อำ�เภอทงช�ง เปนตน
8. วฒนธรรมช�วน�น วฒนธรรมกรรบประท�นอ�ห�ร วธก�รรบประท�นข�วนง ก�รรบประท�นข�วนงหรอข�ว เหนยว จะรบประท�นดวยมอ เปนหลก โดยจะใชมอใดมอหนง ( ทใกลกบกลองข�ว ) ฅดเข� คอคด ข�วม�ไวกำ�มอหนง และกำ�ไวในมอทไมถนด แลวใชมอทถนดบดข�วเหนยวขน�ดพอดคำ� ป นเปนกอนกลม เพอไมใหข�วยยแตกออกจ�กกนเมอจมนำ�แกง บ�งคนอ�จใชหวแมมอหยกลงไปบนกอนข�วนนใหเปน หล ม เลกนอย ซงเรยกว�หกหน�วอก เพอวกอ�ห�รไดม�กขน ห�กรบประท�นฝดคอ อ�จใชชอนตกนำ�แกงซด หรอใชกอนข�วจมนำ�แกงใหชมพอประม�ณใสป�กกน กได สงทไมควรกระทำ�ในระหว�งรบประท�นอ�ห�ร ก�รรบ ประท�นอ�ห�รนนม�รย�ทถอเปนสงสำ�คญยง เนองจ�กเปนก�รนงอยกนพรอมหน�ทงเดกและผใหญ ผใหญ ถอเปนแบบอย�งทดของเดก สวนเดกตองใหคว�มเค�รพผใหญ อกประก�รหนงคอ ข�วปล�อ�ห�ร ถอเปนสงมพระคณท หลอเลยงชวตตองใหคว�มเค�รพดวยเชนกน ดงนนในก�รรบประท�น อ�ห�ร จงม ขอห�ม หรอสงทไมควรกระทำ� คอ
- ไมผ�ยลม ขณะรบประท�นอ�ห�ร - ไมถมถย ขณะรบประท�นอ�ห�ร - ไมกล�วสงทน�รงเกยจ เชน อจจ�ระ เปนตน ขณะรบประท�น อ�ห�ร- ไมเลนหยอกลอเลนกน ขณะรบประท�นอ�ห�ร - ไมทะเล�ะกน ขณะรบประท�นอ�ห�ร - ไมหวเร�ะ ขณะรบประท�นอ�ห�ร - ไมพดม�ก ดงทภ�ษตว� ดกเมอกนเข� ดกเมอเข�นอน“ ”
77
( ดก - เงยบ , เข� - ข�ว” ) - ไมเอ�ชอนเค�ะกน ไมเอ�ชอนเค�ะถวยช�มหรอขนโตกใหเกด เสยงดง - ไมนนท�ผอนในขณะกนข�ว ( เชอว�จะทำ�ใหผถกนนท�ฝนถง อวยวะเพศของผนนท� ) - ไมใชชอนคนแกงหรออ�ห�รจนหกลนถวย - ไมไซหรอตกคนห�กนเฉพ�ะสงทตนเองชอบกนเท�นน - ไมกนบกจกลง คอ คดข�วหรอตกกนอ�ห�รเฉพ�ะตรงกล�ง - ไมใชป�กเลมหรอเลยข�วและอ�ห�รทตดมอ หรอจบมอทเป อน อ�ห�ร- เมออมแลวไมบนว� คดทอง“ - กดตอง ถอเปนคนโง ไมรจก” ประม�ณตน - ไมจกหมอแกง คอ ไมแอบกนกอนหรอลบหลงผอน โดยตก หรอหยบกนค�หมอแกง
เมอผใดรบประท�นอ�ห�รอมกอนกส�ม�รถลกขนไปดมนำ� ได เมอรบประท�นอ�ห�รกนเสรจเรยบรอย เดก ๆ หรอผออนอ�วโสจะ เปนผเกบสำ�รบอ�ห�ร ข�วเหนยวทเหลอกนจะเกบใสกลอ ง ข�วต�ม เดม ไวรบประท�นมอตอไป สวนอ�ห�รทเหลอในช�มถ�เหลอม�กจะใช ฝ�ชครอบไวหรอเกบไวกอนในตกบข�ว ปจจบนมตเยนกเกบไวในตเยน แตถ�เหลอนอยหรอเปนเศษอ�ห�รจะนำ�ไปเทใส หมอเข� - หม สำ�หรบให หมกนตอไป
สำ�หรบผใหญ หลงรบประท�นอ�ห�รอ�จมก�รอมเหมยง เคยว หม�ก สบบรขโย สวนอ�ห�รว�งนน ต�มธรรมเนยมล�นน�แลวไมม แตอ�จมอ�ห�รกนเลนในบ�งครง ทงนกขนอยกบฤดก�ลและผลผลตท�งก�รเกษตรของครวเรอน
วฒนธรรมก�รแตงก�ย
นบตงแตสมยร�ชวงศภค� จนถงสมยนนทบรศรนครน�น มลกษณะไมคอยแตกต�งในแง
78
ผ�ทอทองถนและก�รใชง�นทไมแตกต�ง จงน�จะมคว�มคล�ยคลงกนอยในแงของรปแบบและประเพณนยม เครองนงหมช�ย เมอเข�สวยหนม ช�ยช�วล�นน�โดยเฉพ�ะเชยงใหมนยมก�รสกข�ล�ย ซงสบข�ย�ว จะเปนก�รสกตงแตเอวลงม�เสมอเข�หรอตำ�กว�เข�เลกนอย สวนสบข�กอม จะเปนก�รสกในชวงเอวถงกล�งข�ก�รสบหมกคอก�รสกยนตดวยหมกดำ� กล�วกนว�หญงส�วจะเมนช�ยหนม ทปลอยสะโพกข�ว เพร�ะถอว�เปนคนขขล�ด ผ�นงของช�ยเปนผ�พนซงเปนผ�ฝ�ยทอมอ เรยกว� ผ�ต�โกง คอผ�ล�ยดำ�สลบข�วซงมวธนงส�มแบบคอ ก�รนงแบบปกตจะจบรวบตรงเอวแลวเหนบตรงกงกล�ง มบ�งสวนเหลอปลอยหอยลงม�จ�กเอว อกวธหนงจบรวบเหนบตรงเอว สวนช�ยอกด�นหนงดงไปเหนบไวด�นหลงคล�ยกบนงโจงกระเบน เรยกว� นงผ�ตอย สวนแบบทส�ม เปนก�รนงผ�ทมงคว�มกระชบรดกมจนมองเหนสะโพกทงสองข�งเผยใหเหนรอยสกไดชดเจนเรยกว� เฅวดม�ม หรอเฅดม�ม ในเมอตองก�รคว�มกระฉบกระเฉง สะดวกในก�รตอส ทำ�ง�น ขดดน ทำ�ไร ทำ�น� ขคว�ย ในก�รนงผ�ทง ๓ แบบน สวนบนจะเปลอยอก
สวนเตยว หรอก�งเกงทใชนงนนมรปแบบคล�ยกบก�งเกงจนคอตวโต เป�หลวม เมอตดเยบจะเหนว�มแนวตะเขบถงห�แนว จงเรยกว�เตยวห�ดก เตยวนจะมทงข�สน(ครงหน�แขง) ทเรยกเตยวสะดอ และชนดข�ย�วถงขอเท�เรยกว� เตยวย�ว (มกเข�ใจกนว�เรยกเตยวสะดอทงข�สนและข�ย�ว) เตยวนตดเยบจ�กผ�ฝ�ยทอมอ แตเจ�น�ยและผมอนจะกนนน แมเสอผ�จะมรปแบบเชนเดยวกบช�วบ�นทวไปกต�ม แตกมกเลอกสรรวสดทประณต มค� ทงยงมโอก�สใชเสนใยททอจ�กต�งประเทศอกดวย สวนก�งเกงแบบสมยใหมเรยว� เตยวหลง จะไมสวมเสอ แมในย�มหน�วกจะใชผ�ทม (อ�น ผ�ตม” ”)ปกคลมร�งก�ย ผ�ทมนเปนทนยมใชทง
79
ช�ยและหญง สของผ�จะยอมดวยสจ�กพช เชน คร�ม มะเกลอ หรอแกนขนน เปนตน
เครองนงหมหญง ผหญงโดยเฉพ�ะเชยงใหมนยมเกล�มวยสงกล�งศรษะแลวปกปนหรอเสยบดอกไมประดบ ก�รเปลอยอกของหญงเปนเรองธรรมด�ในอดต อ�จจะมเพยงผ�สออนซงมวธใชหล�ยอย�ง เชน ก�รพนผ�ไวใตทรวงอกหรอปดอก ใชคลองคอ ปลอยช�ยผ�ไวด�นหน�หรอคลองทงช�ยไปด�นหลง ใชหมเฉยงแบบสไบเรยกว�สะหว�ยแหลงหรอเบยงบ�ย นงผ�ซนล�ยขว�งย�วกรอมเท�เรยกว�ซนตอตนตอแอว องคประกอบของซนม ๓ สวนคอ หวซน ตวซน ตนซน
ผ�ซนแบบทใชง�นปกตเปนตวซนททอล�ยขว�งเยบตะเขบเดยว สของผ�ซนจะยอมดวยสจ�กพชเปนสต�ง ๆ เชน แดง มวง เปนตน และมผ� ตนสน คอเชงผ�ซนสอนเชนสดำ�กว�งประม�ณหนงคบม�ตอเข�กบสวนช�ย สวนผ�ทนำ�ม�ตอกบสวนเอวแมจะกว�งประม�ณหนงคบแตกมกใชสข�ว ตอม�เมอมก�รพฒน�กกระตกใหส�ม�รถทอผ�หน�กว�งขน ตอม� คนจงหนไปนยมนง สนตนลวด คอผ�ซนททอไดตงแตเชงถงเอวรวดเดยวโดยไมมก�รเยบตอเชนทผ�นม� และระยะนยงเรมนยมนงซนมเชงเปน ลวดล�ยสลบสซงเปนรปแบบทนยมม�ถงปจจบนอกดวย ทงน ในระดบผมอนจะกนนน มกจะแตงก�ยเลยนแบบเจ�น�ยทงในแงรปแบบเสอผ�และทรงผม ซงเมอส�มญชนเหนว�สวยง�มกมกจะรบแบบอย�งไปแตงบ�ง
9. ประช�กรในจงหวดน�น ต�มหลกฐ�นก�รทะเบยนร�ษฎร ณ วนท 31
ธนว�คม 2551
จำ�นวนร�ษฎร
80
จงหวดน�น
ช�ย240,113
หญง235,871
รวม475,984
10. ดนตรน�ศลปและก�รละเลนพนบ�นดนตรพนบ�น ปน สะลอ ซอน�น พอครไชยลงก� เครอเสน
ศลปนแหงช�ต ส�ข�ศลปะก�รแสดง (ดนตรพนบ�น) คอผเชยวช�ญ ปน(ซง) และละสอและยงส�ม�รถประดษฐเครองดนตร คำ�รอง ทำ�นองซอป นฝ�ย
ศลปนแหงช�ตอกท�นหนงคอ พอครคำ�ฝ�ย นปง “ ซอลองน�น ” ทเล�ตำ�น�นก�รสร�งบ�นแปงเมองน�น ต�มเรองเล�ข�นกนม�ช�น�นว� ครนพระย�ก�รเมองอพยพย�ยเมองจ�กวรนคร อำ�เภอปว ม�สร�งเมองใหมทภเพยงแชแหงนน ขบวนเสดจแหแหนใหญใหญโตม�ต�มลำ�นำ�น�น ผตดต�ม คอ ปคำ�ม�และย�คำ�ป ขบรองโตตอบดวยปฏภ�ณกว ประกอบเสยงคลอปนและสะลอ
11.แหลงทองเทยว ก�รบรก�รและก�รทองเทยว ประเภทสถ�ปตยกรรมท�งพทธศ�สน� 1.วดพระธ�ตแชแหง ตงอยทตำ�บลมวงตด อำ�เภอภเพยง อยห�งจ�กตวเมองไปต�มเสนท�งส�ยอำ�เภอภเพยง - อำ�เภอแมจรม ประม�ณ 2 กโลเมตร เปนทประดษฐ�นขององคพระธ�ตแชแหงทมอ�ยกว� 600 ป เปนปชนยสถ�นทสำ�คญและเก�แกเปนทเค�รพสกก�ระแกประช�ชนช�วจงหวดน�นม�ก ตวองคพระธ�ตเปนองคเจดยสเหลยมจตรส บดวยทองเหลองตลอดทงองค 2.วดภมนทร ตงอยในเขตเทศบ�ลใกลพพธภณฑสถ�นแหงช�ตน�น เปนวดทมอ�ยกว� 300 ป เอกลกษณทสำ�คญมพระอโบสถเปนทรงจตรมขมพระพทธรปป�งม�รวชย (จตรพตร) 4
81
องค ประดษฐ�นบนแทนกล�งพระอโบสถมภ�พจตรกรรมฝ�ผนงทสวยง�ม 1 ใน 6 แหงของภ�คเหนอ 3.วดพระธ�ตช�งคำ�วรวห�ร ตงอยตรงข�มพพธภณฑสถ�นแหงช�ตน�นต�มศล�-จ�รกหลกท 74 เจ�ผครองนครน�น ไดเคยบรณะวห�รหลวง เมอ พ.ศ. 2091 ภ�ยในเจดยทรงลงก� ประดษฐ�นมรปช�งโผลหน�ครงตวลอมฐ�นเจดย 24 เชอก ช�วบ�นนยมเรยกวดนว�วดช�งคำ� นอกจ�กนยงมพระพทธนนทบรศรศ�กยมน เปนพระพทธรปทองคำ� ปร�งคลล� 4.วดสวนต�ล ตงอยบนเขตเทศบ�ลเปนทประดษฐ�นพระพทธรปพระเจ�ทองทพยทำ�ดวยทองสมฤทธอย�งดลงลกปดทองสวยง�มม�ก มอ�ยกว� 500 ป 5. วดพระธ�ตเข�นอย ตงอยบนยอดเข�สงประม�ณ 800 ฟต เขตตำ�บลดใต อำ�เภอเมองน�น ห�งจ�กศ�ล�กล�งจงหวดน�น 2 กโลเมตร ภ�ยในวดมองคพระเจดยธ�ตเข�นอยทศกดสทธและเก�แกอ�ยไมนอยกว� 500 ป 6. วดมงเมอง ตงอยในเขตเทศบ�ลเปนทประดษฐ�นของศ�ลหลกเมองซงเปน ศ�ลคเมองเปนทเค�รพสกก�ระของช�วจงหวดน�น 7. วดหนองบว ตงอยตำ�บลป�ค� อำ�เภอท�วงผ� สร�งดวยฝมอไทยลอสบสองปนน� ภ�ยในวดมจตรกรรมฝ�ผนง ประเภทแหลงทองเทยวต�มธรรมช�ต
1. เส�ดนและดอกเสอ ตงอยในตำ�บลเชยงของอำ�เภอน�นอย ห�งจ�กตวจงหวดประม�ณ 60 กโลเมตร มสภ�พเปนดนลกรงทถกกดเซ�ะพงทล�ยเปนรปลกษณะต�ง ๆ ดแปลกต�คล�ยกระโจมอนเดยแดง ปร�ส�ท หรอเมองเนรมต
2.นำ�ตกศล�เพชร ตงอยตำ�บลศล�เพชร อำ�เภอปว มลกษณะสงชนหล�ยชนมป�ลอมรอบเหม�ะสำ�หรบเปนทพกผอนหนอยใจ
82
3. สวนป�ลมยกษ ตงอยทตำ�บลภค� อำ�เภอปว ห�งจ�กตวอำ�เภอปว ประม�ณ ๓๐ กโลเมตร เปนสวนตนป�ลมทมขน�ดสงมอ�ยรอยป ในบรเวณเขตอทย�นดอยภค�
4. ถำ�ผ�มอง ตงอยตำ�บลภค� อำ�เภอปว มสภ�พสวยง�มต�มธรรมช�ตม�ก ท�งคมน�คมยงไมสะดวกตองเดนดวยเท� ประม�ณ 6 กโลเมตร
5. อทย�นถำ�ผ�ตบ ตงอยตำ�บลผ�สงห อำ�เภอเมองน�น ห�งจ�กตวเมอง ๑๑ กโลเมตรมถำ�ทงเลกใหญสวยง�มม�ก ก�รเดนท�งเข�ชมสะดวกทกฤดก�ล
6. หมบ�นช�วประมงป�กน�ย ตงอยทตำ�บลน�ทะนง อำ�เภอน�หมน เปนหมบ�นตงอย บรเวณทองนำ�ขน�ดใหญอนเกดจ�กก�รปดกนของเขอนสรกต ทำ�ใหนำ�ลนเออทวมบรเวณป�เข�กล�ยเปนทะเลส�ปนำ�จดขน�ดใหญมปล�ชกชมม�ก สภ�พทวทศนโดยรอบสวยง�มแบบธรรมช�ต อยห�งจ�กอำ�เภอน�หมน ประม�ณ 22 กโลเมตรประเภทแหลงทองเทยวสถ�ปตยกรรม
1. อนสรณวรกรรมพลเรอน ตำ�รวจ ทห�ร ตงอยทตำ�บลทงช�ง อำ�เภอทงช�งเปนอนสรณใหกบผพลชพจ�กก�รปองกนผนแผนดนไทยใหพนภยคอมมวนสต
2. พพธภณฑสถ�นแหงช�ตน�น ตงอย ณ ศ�ล�กล�งจงหวดน�นหลงเก� เปนทรวบรวมหลกฐ�นท�งประวตศ�สตรของจงหวดน�น ทเกบรกษ�ของง�ช�งดำ� ของคบ�นคเมองน�น
12. ศลปะเมองน�นง�นศลปกรรมทเกยวของกบพทธศ�สน� มองคประกอบหล�ย
แขนงของง�นด�นทศนศลป ทงด�นสถ�ปตยกรรม ปตม�กรรม และวจตรกรรม รวมง�นประณตศลปแขนงง�นช�งอน ๆ เชนง�นสงทอ ง�นเยบปกถกรอย ง�นโลหะ ง�นกระด�ษ ง�นเครองรก ง�นปกทอง
83
ง�นประดบมข ซงลวนแตจะรงสรรคขนเพอสนองตอคว�มเชอและคว�มศรทธ�ตอพระพทธศ�สน� ทสะทอนถงมตคว�มสมพนธด�นประวตศ�สตร โบร�ณคด สงคม วฒนธรรมวถชวตและช�ตพนธ มก�รกอกำ�เนดตลอดถงพฒน�ก�ร ก�รสบส�นและก�รเปลยนแปลงในแตละยคแตละสมย สงผลใหง�นศลปกรรมทโดเดนเฉพ�ะของทองถน เนองในพทธศ�สน�ของเมองน�นหรอเรยกว� พทธศลปน�น“ ”
13. ภ�ษ�และวรรณกรรมคำ�เมอง (กำ�เมอง; คำ�หรอกำ� แปลว� ภ�ษ�) หรอชออย�งเปน
ท�งก�รว� "ภ�ษ�ถนพ�ยพ" เปนภ�ษ�ถนทใชในภ�คเหนอตอนบน หรอภ�ษ�ในอ�ณ�จกรล�นน�เดม มกจะพดกนม�กใน เชยงใหม เชยงร�ย แมฮองสอน ลำ�พน ลำ�ป�ง พะเย� น�น แพร อตรดตถ และยงมก�รพดและก�รผสมภ�ษ�กนในบ�งพนทของ จงหวดต�ก และ เพชรบรณอกดวย นอกจ�กน คำ�เมองเปนภ�ษ�ของคนไทยวน ซงเปนกลมชนทอ�ศยอยในภ�คเหนอตอนบนของประเทศไทยหรออ�ณ�จกรล�นน� และ อ�ณ�จกรโยนกในอดต ปจจบนกลมคนไท-ยวนไดกระจดกระจ�ยและมถนทอยในจงหวดสระบรอกดวย
ภ�ษ�คำ�เมองยงส�ม�รถแบงออกเปนสำ�เนยงล�นน�ตะวนตก (ในจงหวดเชยงใหม ลำ�พน แมฮองสอน) และสำ�เนยงล�นน�ตะวนออก (ในจงหวดเชยงร�ย พะเย� ลำ�ป�ง แพร น�น อตรดตถ) ซงจะมคว�มแตกต�งกนบ�ง คอ สำ�เนยงล�นน�ตะวนออกสวนใหญจะไมพบสระเออะ เออ แตจะใชสระเอยะ เอยแทน(มเสยงเออะ และเออเพยงแตคนต�งถนฟงไมออกเอง เนองจ�กเสยงทออกม�จะเปนเสยงน�สกใกลเคยงกบเอยะ เอย) วรรณกรรมเมองน�น เปนก�รสบส�นในแถบล�นน� ลกษณะคำ�สอนบรรจใน ใบล�น พระสงฆในเทศนตลอดฤดเข�พรรษ�
84
และผทรงภมปญญ�นำ�ออกม�แตงเปนค�ว จอย โคลง มหล�ยเรอง ไดแก หงสหน , ค�วฮำ�น�งจม ,อ�ยรอยขอด , ชวห�ลนคำ� , กำ�ก�ดำ� , บวระวงศหงศอำ�ม�ตย เจ�สวตรน�งบวคำ� ,กำ�พร�บวตอง , ค�วสหงสหน , ค�วฮำ�น�งจม ,ค�วสบท ฯลฯ
14 ภมปญญ�และเทคโนโลยทองถน
- ภมปญญ�ในก�รจดก�รนำ�ของเมองน�น-ณ บรเวณรมแมนำ�น�น ไดเดนท�งม�รวมกนแตเช�เข�รวม
พธกรรมท�งศ�สน� ก�รสบชะต�แมนำ� ซงช�วบ�นไดปรบม�ใชจ�กก�รสบชะต�ของคน โดยเชอว�ก�รสบชะต�แมนำ�นอกจ�กจะเปนก�รแสดงคว�มเค�รพตอแมนำ� ซงมบญคณตอช�วบ�นและชมชนตลอดเสมอม� ยงเปนก�รสร�งขวญกำ�ลงใจใหกบช�วบ�นในก�รปกปอง พทกษ รกษ�แมนำ� ใหมคว�มอดมสมบรณ หลอเลยงลกหล�นและชมชนตลอดไปชวก�ลน�น
- ก�รรวมแรงสร�งฝ�ยกนนำ� น�ยฝ�ย เปนน�ยช�งใหญ ทำ�หน�ทเปนผว�งแผน โครงสร�งฝ�ยกนนำ� ก�รคำ�นวณวสดทนำ�ม�สร�งฝ�ย ดแลรกษ�ฝ�นใหอยในสภ�พทใชก�รได น�ยเหมองทำ�หน�ทว�งแผนก�รกำ�หนดแบงปนวสดในก�รสร�งฝ�ย จดแบงนำ�เข�เหมองสทงน�ครอบคลมพนทอย�งพอเพยงเสนมอภ�คกน - ภมปญญ�พนบ�นเพอก�รดำ�รงชพ
ก�รสร�งขอตกลงรวมกนในก�รกำ�หนดพนทป�เพอเปนตนนำ� ก�รก�รว�งแผนทตงของหมบ�น ตงศ�ลหมบ�น ตงวด โรงเรยน ถนน คลองสงนำ� และก�รทำ�พธทำ�บญในหมบ�น เชน พธทำ�บญผ�ป� หรอรวบรวมเอ�ผลผลตในหมบ�น จดเปนกองผ�ป� เพอแปลงเปนทรพยสนบำ�รงส�ธ�รณะประโยชนของหมบ�น
85
15. ทรพย�กรทสำ�คญในจงหวดน�น ทรพย�กรป�ไม ก.ป�เพอก�รอนรกษ 1. พนทตนนำ�ลำ�ธ�รต�มมตคณะรฐมนตร เมอวนท 21 ตล�คม 2529 ไดกำ�หนดชนคณภ�พลมนำ�ยม-น�น ไวซงจงหวดน�นมพนทชนคณภ�พลมนำ� ชนท 1 เอ ห�มมใหมก�รเปลยนแปลงลกษณะพนทป�ไมเปนรปแบบอย�งอนโดยเดดข�ด ระงบก�รอนญ�ตทำ�ไม และเกบห�ของป�หรอใชประโยชน ในพนทโดยเดดข�ด มเนอทประม�ณ 3,437,500 ไร คดเปนรอยละ 47.94 (ปจจบนเหลอ 3,136,463 ไร คดเปนพนทคดเปนรอยละ 43.92 ) 2. พนทอทย�นแหงช�ต ม 6 แหง คอ (1) อทย�นแหงช�ตดอยภค� มเนอท อำ�เภอทงช�ง อำ�เภอปว อำ�เภอท�วงผ� อำ�เภอบอเกลอ อำ�เภอสนตสข และอำ�เภอแมจรม มเนอท 1,680 ต�ร�งกโลเมตร.หรอ 1,050,00 ไร (2) อทย�นขนสถ�น ตงอยทอำ�เภอเวยงส� อำ�เภอน�นอย อำ�เภอน�หมน มพนททงหมด ประม�ณ 857 ต�ร�งกโลเมตร (535,629 ไร) (3) อทย�นแหงช�ตถำ�สะเกน ตงอยอำ�เภอสองแคว อยในเขตป�สงวนแหงช�ตป�นำ�ย�ว มพนทครอม ๒ จงหวดคอจงหวดน�นและจงหวดพะเย� มพนทประม�ณ 300,000 ไร (4) อทย�นแหงช�ตนนทบร ตงอยอำ�เภอเมอง อำ�เภอท�วงผ� อำ�เภอบ�นหลวง อำ�เภอบ�นหลวง มเนอทประม�ณ 740,000 ไร (1,185 ต�ร�งกโลเมตร) (5) อทย�นแหงช�ตแมจรม อยในอำ�เภอแมจรม ห�งจ�กตวจงหวดน�น 60 กโลเมตรต�มท�งหลวงหม�ยเลข 1168 และ 1243
86
มพนท 270,000 ไร มลกษณะเปนเทอกเข�สลบซบซอน (6) อทย�แหงช�ตศรน�น อยทอำ�เภอน�นอย มพนทประม�ณ 934 ต�ร�งกโลเมตร ห�งจ�กตวเมองน�นประม�ณ 80 กโลเมตร ต�มท�งหลวงหม�ยเลข 1026 และ 1083 ลกษณะภเข�และป�ดงดบ 3. พนทเขตรกษ�พนธสตวป� ม 2 แหง คอ เขตอนรกษสตวป�ดอยผ�ช�ง ในทองทตำ�บลบ�นพ อำ�เภอบ�นหลวง และตำ�บลเสนยน อำ�เภอเมองน�น มเนอท 12 ต�ร�งกโลเมตร หรอ 7,500 ไร 4. พนทวนอทย�น ม 1 แหง คอ วนอทย�นถำ�ผ�ตบ ในทองทตำ�บลผ�สงห อำ�เภอเมองน�น เนอทประม�ณ 582 ไร 5. สวนรกขช�ต ม 2 แหง คอ สวนรกขช�ตแชแหง ตงอยในทองทตำ�บลมวงตด อำ�เภอภเพยง เนอทประม�ณ 72 ไร และสวนรกขช�ตหวยนำ�อน ตงอยในทองทตำ�บลอ�ยน�ไลย อำ�เภอเวยงส� เนอทประม�ณ 652 ไร
ป�เพอเศรษฐกจ 1. ป�สงวนแหงช�ต จำ�นวน 16 ป� เนอทประม�ณ 10,395,564 ต�ร�งกโลเมตร หรอ 6,497,231.63 ไร 2. ป�โครงก�รทำ�ไม จำ�นวน 16 ป� เนอทประม�ณ 210,480.77 ต�ร�งกโลเมตร หรอ 6,550,481.25 ไรทรพย�กรนำ� จงหวดน�นเปนแหลงกำ�เนดตนนำ�ลำ�ธ�รมพนทป�ตนนำ�ลำ�ธ�ร มพนท4,136,463.91 ไร คดเปนรอยละ 43.92 ของแมนำ�เจ�พระย� ซงเกดจ�กส�ข�ของลำ�ธ�ร
87
ลมนำ�ยอย 10 ส�ข� ในเขตอำ�เภอท�วงผ� อำ�เภอเมองน�น และอำ�เภอบ�นหลวง ไหลไปรวมกบลำ�ธ�รต�ง ๆ ในเขตจงหวดพะเย� แมนำ�ส�และแมนำ�พ�ง ท�งภเข�ด�นทศเหนอในเขตตำ�บลบอเกลอและอำ�เภอน�หมนกอนทไหลผ�นจงหวดอตรดตถ พษณโลก พจตร ไปบรรจบแมนำ�ปง วง ยม น�น ทจงหวดนครสวรรค มคว�มย�ว 300 เมตรทรพย�กรแร จงหวดน�น มทรพย�กรแรสวนใหญเปนแรถ�นหน แรโครไมต แรแมกนไซดบอลเคลย และดนข�ว อยในทองทตำ�บลบอแกว อำ�เภอน�หมน ตำ�บลเชยงของ ตำ�บลศรษะเกษ อำ�เภอน�นอย ตำ�บลอวน อำ�เภอปว ตำ�บลเรอง ตำ�บลผ�สงห อำ�เภอเมองน�น ตำ�บลส�น อำ�เภอเวยงส� และตำ�บลนำ�พ�ง อำ�เภอแมจรม
88
แหลงสบคนขอมลประเภทเอกส�รประกอบก�รศกษ�คนคว�
ท ร�ยก�ร1 พงศ�วด�รเมองน�น ฉบบร�ชโนปกรณ2 พงศ�วด�รเมองน�น ฉบบวดพระเกด 3 โบร�ณคดชมชนทองถนเมองน�น ผเขยน ส�ยนต ไพรช�ญจตร–
พมพครงท 2: 16 สงห�คม 2543 พมพท โรงพมพมห�วทย�ลยธรรมศ�สตร พ.ศ. 2543 กรงเทพฯ 80 หน�
4 เงนตร�ล�นน�และผ�ไท จดพมพโดยธน�ค�รแหงประเทศไทย จดทำ�โดยพพธภณฑธน�ค�รแหงช�ต ประเทศไทย พมพท บรษท อมรนทรพร นตง แอนดพบลชชง จ ำ�กด(มห�ชน) ปทพมพ กมภ�พนธ 2543
5 ง�นช�งศลปกรรมในทองถน กรมศป�กร 2542 น�ยนพวฒน สมพน พมพ ท บรษท ประช�ชน จำ�กด 35 ซอย พพฒน ถนนสลม เขตบ�งรก กรงเทพฯ 10500
5 ผ�ล�นน� ยวน ลอ ล�ว ทรงศกด ปร�งควฒน�กล พมพท บรษท อมรนทร พร นตง กรฟ จ ำ�กด พมพคร งท 3 เมษ�ยน 2533 กรงเทพฯ
7 ตำ�น�นเรอแขงเมองน�น ร�เชนท ก�บคำ� , น�ยสมช�ย จนเกต พมพท แจคชอปเอกสเพรส อ.เมอง จ.น�น โทร 054-751708 พฤศจก�ยน 2547
8 บนทกชวยจำ� โครงก�รจดตงมห�วทย�ลยเฉลมพระเกยรตฯ จงหวดน�น กนย�ยน 2537
9 เอกส�รประกอบนทรรศก�รพเศษ เนองในวนอนรกษมรดกโลก ประจำ�ป 2545 เรองมรดกโลก มรดกน�น ณ พพธภณฑแหงช�ตน�น เมษ�ยน 2545 พพธภณฑสถ�นแหงช�ตน�น
10 เอกส�รประกอบก�รนำ�ชม พพธภณฑแหงช�ตน�นชดท 2 โบร�ณคดและประวตศ�สตรเมองน�น จดทำ�โดย พพธภณฑสถ�นแหงช�ตน�น กรมศลป�กร 2545 คณะผจดทำ� นส.พชรนทร สขประมลและคณะ
11 -เอกส�รประกอบก�รนำ�ชมพพธภณฑฯ ชดท 4 ช�วน�นวถชวตและวฒนธรรมประเพณ จดทำ�โดย พพธภณฑสถ�นแหงช�ตน�น
89
กรมศลป�กร 2545 คณะผจดทำ� นส.พชรนทร สขประมลและคณะ12 เอกส�รประกอบก�รนำ�ชมพพธภณฑฯ ชดท 3 ศลปะในเมองน�น
จดทำ�โดยพพธภณฑสถ�น แหงช�ตน�น กรมศลป�กร น.ส.พชรนทร สขประมลและคณะ
13 เอกส�รประกอบก�รนำ�ชมพพธภณฑฯ ชดท 1 จดทำ�โดยพพธภณฑสถ�นแหงช�ตน�น กรมศลป�กร น.ส.พชรนทร สขประมลและคณะ
14 จอฮอมผญ�เวยงส� เลม 1 2 3 ฉตรชย นนทว�สน พ.ศ. 2546
15 คมอนำ�ชมจงหวดน�น แหลงทองเทยวท�งธรรมช�ตและวฒนธรรม
16 เอกส�รประกอบก�รอบรมมคคเทศกในเมองน�น พพชภณฑสถ�นแหงช�ตน�น สำ�นกโบร�ณคด และพพชภณฑสถ�น กรมศลป�กร มถน�ยน 2545 น.ส.พชรนทร สขประมลและ คณะ
17 หตถกรรมลำ�ค� ภมปญญ�ช�วน�น พพธภณฑสถ�นฯ 2547 น.ส.พชรนทร สขประมลและคณะ 2547
18 หนงสอเสรมประสบก�รณ แมจรมของเร� สำ�นกง�นคณะกรรมก�รก�รศกษ� ก�รศ�สน�และวฒนธรรม อ.แมจรม จ.น�น พมพท กนกภรณก�รพมพ อ.เมอง จ.น�น 29 กรกฎ�คม 2541
19 ก�รกำ�หนดขอบเขต แนวท�งและม�ตรก�รเพอคมครองและอนรกษแหลงโบร�ณคดเข�ภซ�ว เต�เผ�บอสวกและกลมช�ตพนธเผ�ตองเหลอง ผเขยนศ�สตรจ�รย ส�ยนต ไพรช�ญจตร เอกส�รประกอบก�รบรรย�ยสมมน�เชงปฏบตก�รฯวนท 15 – 17 กนย�ยน 2546 ณ โรงแรมเทวร�ช อ.เมองน�น
20 -ผ�ทอพนเมองภ�คเหนอ(ล�นน�) ณฎฐภทร จนทวช และเรยม พมพงษแพทย 12 สงห�คม 2547 กรมศลป�กร หนงสอเรยนภ�ษ�ไทย (หลกสตรทองถนเขตก�รศกษ� 8 ) ท.0852
21 แบบเรยนภ�ษ�ล�นน� สมเจตน วมลเกษม พมพท หจก. เจรญ วฒนก�รพมพ ถ.ช�งมอยตดใหม อ. เมอง จ.น�น มถน�ยน 2536
22 แบบเรยนภ�ษ�ล�นน� สมเจตน วมลเกษม พมพท หจก. เจรญวฒน�ก�รพมพ ถ.ช�งมอย ตดใหม พมพครงท 4 2539
23 สถ�ปตยกรรมพะเย�และน�น น�ยสมพงษ ววสนต โครงก�รศกษ�วจยศลปะสถ�ปตยกรรมล�นน� สถ�บนวจยสงคม มห�วทย�ลยเชยงใหมฯ มน�คม 2532
90
24 อนสรณ ง�นพระร�ชท�นเพลงศพ น�ยไชยลงก� เครอแสน ศลปนแหงช�ต ส�ข�ศลปะก�รแสดง (ดนตรพนบ�น) พทธศกร�ช 2530 พมพท อมรนทรพรนตงกรฟ จำ�กด กทม.
25 สถ�ปตยกรรมไทย กองสถ�ปตยกรรม และกองพพธภณฑสถ�นแหงช�ต กรมศลป�กร กระทรวงศกษ�ธก�ร เมษ�ยน 2538
26 ร�ยง�นก�รสมมน�ท�งวช�ก�ร วรรณกรรมล�นน�เลม 2 ณ มห�วทย�ลยเชยงใหม คณะมนษยศ�สตร 26 – 28 ตล�คม 2527 พมพครงท 11 พมพท มตรนร�ก�รพมพ กทม.2527
27 สถ�ปตยกรรมทองถนจงหวดน�น ศกษ�ธก�รจงหวดน�น 15 กนย�ยน 2540
28 หล�กหล�ยวธสอนของครตนแบบ 2541 วช�ดนตร โดยสถ�บนแหงช�ต เพอก�รปฏรปก�รเรยนร กรงเทพฯ : สกศ., 2542 สำ�นกพมพ บรษทพมพด จำ�กด 2541
29 เอกส�รประกอบโครงก�รสญจรชมสถ�ปตยกรรมทองถน ปอนรกษมรดกไทย ป 2539 ด�นสถ�ปตยกรรมไทย 28 – 29 สงห�คม 2539 สำ�นกง�นศกษ�ธก�รจงหวดน�น
30 น�ม�นกรมพพธภณฑสถ�บนประเทศไทยภ�คเหนอ เลม 1 สำ�นกง�นพพธภณฑสถ�นแหงช�ต กรม ศลป�กร กระทรวงวฒนธรรม พมพท บรษทเซเวน พรนตงกรฟ จำ�กด 2546
31 น�ม�นกรมพพธภณฑสถ�บนประเทศไทยภ�คเหนอ เลม 2 สำ�นกง�นพพธภณฑสถ�นแหงช�ต กรมศลป�กร กระทรวงวฒนธรรม พมพท บรษทเซเวน พรนตงกรฟ จำ�กด 2546
32 สรปผลก�รดำ�เนนง�นก�รแกไขปญห�เผ�ตองเหลองในพนทจงหวดน�น มกร�คม 2543
33 เอกส�รประกอบก�รอบรมโครงก�รอบรมทบทวนอ�ส�สมครทองถน เพอดแลรกษ�มรดก ศลปวฒนธรรม (อส.มส.) จดทำ�โดย หนวยง�นศลป�กรท 4 เชยงใหม กองโบร�ณคด กรมศลป�กร 19 สงห�คม 2548
34 -เอกส�รประกอบก�รอบรมทบทวนคว�มร อส.มส. จงหวดน�น พ.ศ. 2545 เรอง ก�รดแลรกษ�มรดกท�งศลปวฒนธรรม“ของ ช�ต วธอนรกษโบร�ณสถ�นของไทย ก�รธำ�รง” “ ” “เอกลกษณในสงคมไทยผ�นพพธภณฑทองถน” หลกเกณฑและ“ขนตอนในก�รอนรกษอนสรณสถ�น ”
35 ก�รประชมจ�รกล�นน� เลม 5 จ�รกในพพธภณฑฑสถ�นน�น ผ
91
แตง ฮนส เพนธ 36 ตร�ประจำ�จงหวด กรมศลป�กร พมพท บรษท เอพ ก�ฟค ดไซน และ
ก�รพมพจำ�กด กทม. 254237 หลกฐ�นพทธประวตศ�สตรล�นน� จ�กเอกส�รคมภรไบล�นและพบ
หนงส� สรสวด อองสกล 253438 ประวต ตำ�บลศล�เพชร ช�ต ก�แกว และคณะ 39 ประวตทองถน คว�มเปนม�ของอำ�เภอสำ�คญในประวตศ�สตร ภ�ค
เหนอ พนย อนนตพงศและคณะ 2542 40 ลวะเมองน�น ชลธช� สตย�วฒน� 2582941 เมองน�น สทธศกด ธงเงน พมพท หจก. เมองแพรก�รพมพ 254842 วฒนธรรม พฒน�ก�รท�งประวตศ�สตร เอกลกษณและภมปญญ�
จงหวดน�น คณะกรรมก�รฝ�ยประมวลผลเอกส�รเฉลมพระเกยรตพระบ�ทสมเดจพระเจ�อยหวฯ จดพมพเนองในโอก�สพระร�ชพธมห�มงคลเฉลมพระชมพรรษ� 6 รอบ 5 ธนว�คม 2542
43 ก�รสมมน�เชงปฏบตก�รเรองผงเมองรอบจงหวดน�น ครงท 1 (ก�รว�งและจดทำ�ผงเมองรอบจงหวด/ ทองถน) วนพฤหสบด ท 2 – 5 มน�คม 2547 ณ โรงแรมเทวร�ช จงหวดน�น โดยองคก�ร บรห�รสวนจงหวดน�น สำ�นกง�นโยธ�ธก�รและผงเมองจงหวดน�น
44 ประชมจ�รกล�นน� เลม 5 จ�รกในพพธภณฑสถ�น น�น ผแตง ฮนส เพนธ
45 น�นยคกอนประวตศ�สตร เรองร�วกอนมก�รบนทกดวยตวอกษร รวบรวมและเรยบเรยงโดย ช�ตร เจรญศร พมพท ด�วคอมพวกร�ฟก จ.เชยงใหม 13 เมษ�ย� 2549
46 นครน�นเมองง�ม จดทำ�โดย เทศบ�ลเมองน�น พมพท แจคชอปเอกซเพรส จ.น�น
47 ปชนยสถ�น ปชะนยวตถ โบร�ณสถ�น โบร�ณวตถ ในจงหวดน�น ธวชชย ทรงประศ�สน (เอกส�รอดสำ�เน�) พฤษภ�คม 2542
48 ลวดล�ยพทธศลปน�น ผเขยน ผศ.เธยรช�ย อกษรดษฐ และคณะ พมพครงท 1 กรกฏ�คม 2551 พมพท บรษท สนตภ�พแพคพรนท จ.เชยงใหม 336 หน�
49 กรรมวธดงเดมในก�รผลตง�นช�ง พทธศลปน�น ผเขยน สมเจต วมลเกษม และสร�วธ รปน พมพครงท 1 มกร�คม 2551 พมพท
92
บรษท สนตภ�พแพคพรนท จ.เชยงใหม 94 หน�
เวบไซตเพอสบคนทกเรองร�วของจงหวดน�น
ชอเวบไซต URL
- เวบ จงหวดน�น http://www.nan.go.th/
- เวบ น�นวนนดอทคอม รวมเรองร�วก�รศกษ�น�น
http://www.nan2day.com/schoollink/
- เวบ น�นล�นน� รวมประวต ศลปะ วฒนธรรมช�วน�น
http://www.nanlanna.com/
- เวบเกยวกบก�รปกครองและขอมลทสำ�คญของน�น
http://www.nan.go.th/webnan/index2.php
-เวบพระเครองบช�เมองน�น http://www.nanamulet.com/
-เวบขอมลด�นส�ธ�รณสขจงหวดน�น http://wwwnno.moph.go.th/xoops/index1.php
-เวบนครน�นดอทคอม รวมน�น�ส�ระเกยวกบเมองน�น
http://www.nakornnan.com/
-พฒน�ชมชนจงหวดน�น http://cddweb.cdd.go.th/nan/
-สถตจงหวดน�น http://nan.nso.go.th/
- สถ�นวทยแหงประเทศไทยจงหวดน�น http://www.nan.prdnorth.in.th/
-พพธภณฑสถ�นแหงช�ตน�น http://www.thailandmuseum.com/nan/history.htm
-จดก�ง�นจงหวดน�น http://www.doe.go.th/nan/
93
-พฒน�ทดนจงหวดน�น http://r07.ldd.go.th/nan01/
-หนงสอพมพเสยงช�วน�น http://www.chownan.com/
-ประมงจงหวดน�น http://www.fisheries.go.th/fpo-nan/
-องคก�รบรห�รสวนจงหวดน�น http://www.nanpao.org/
-สำ�นกง�นเขตพนทก�รศกษ�น�น เขต 1
http://www.ednan1.go.th/
-สำ�นกง�นเขตพนทก�รศกษ�น�น เขต 2
http://203.172.247.72/
-คนห�เสนท�งเดนจงวดน�นบนแผนไทย
http://www.thailand-map-guide.com/direction2.php
-เวบหมหนดอทคอม กล�วถงเมองน�น
http://www.moohin.com/037/
-เวบภมปญญ� น�น http://www.wiangsa.org
http://www.thailandmuseum.com/nan/history.htmhttp://www.rd.go.th/nan/60.0.htmlhttp://www.nan.go.th/webnan/index2.php
94
