![Page 1: สร้างสรรค์ผลงานดนตรีacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1453968054_example.pdf · ปัจจัยในการสร้างสรรค์ผลงานดนตรีในแต่ละวัฒนธรรม](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041416/5e1b65d239c9bc6bb94d75f5/html5/thumbnails/1.jpg)
ดนตร
สงวนลขสทธ
สำ�นกพมพ บรษทพฒน�คณภ�พ
วช�ก�ร (พว.) จำ�กด
พ.ศ. ๒๕๕๙
สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ (พว.)
๗๐๑ ถนนนครไชยศร
แขวงถนนนครไชยศร เขตดสต
กรงเทพฯ ๑๐๓๐๐
โทร. ๐-๒๒๔๓-๘๐๐๐
(อตโนมต ๑๕ ส�ย),
๐-๒๒๔๓-๑๘๐๕
แฟกซ : ทกหม�ยเลข,
แฟกซอตโนมต :
๐-๒๒๔๑-๔๑๓๑,
๐-๒๒๔๓-๗๖๖๖
website : www.iadth.com
กลมส�ระก�รเรยนรศลปะต�มหลกสตรแกนกล�งก�รศกษ�ขนพนฐ�น พทธศกร�ช ๒๕๕๑
ชนมธยมศกษาปท ๖
หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน
ผเรยบเรยง
ผชวยศ�สตร�จ�รยอรวรรณ ขมวฒน�
น�ว�อ�ก�ศตรหญงวรสด� บนน�ค
ผตรวจ
ผชวยศ�สตร�จ�รยชเกยรต วงฆอง
อ�จ�รยจร ทรงสกล
อ�จ�รยร�ศยส วงศศลปกล
บรรณาธการ
อ�จ�รยนรรตน พนจธนส�ร
![Page 2: สร้างสรรค์ผลงานดนตรีacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1453968054_example.pdf · ปัจจัยในการสร้างสรรค์ผลงานดนตรีในแต่ละวัฒนธรรม](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041416/5e1b65d239c9bc6bb94d75f5/html5/thumbnails/2.jpg)
หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ดนตร ชนมธยมศกษาปท ๖ กล มสาระการเรยนร ศลปะ
ไดจดท�าตามมาตรฐานการเรยนร ตวชวด และสาระการเรยนร ของหลกสตรแกนกลางการศกษา
ขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ โดยมเนอหาเกยวกบการสรางสรรคผลงานดนตร โนตดนตรไทย
คณภาพงานดนตร ดนตรประยกต ยคสมยของดนตร สงคตกวสากล และบทบาทของดนตรในสงคม
การอนรกษดนตรไทย
เพอใหเกดประโยชนสงสดแกผสอนและผเรยน หนงสอเรยนเลมนจงไดจดท�าเนอหาททนสมย
มผงสรปสาระส�าคญกจกรรมบรณาการอาเซยนกจกรรมการเรยนร และค�าถามพฒนากระบวนการคด
ทเหมาะสมกบวยของผเรยนกระตนกระบวนการคดนอกจากนยงไดสอดแทรกขอมลเกยวกบอาชพนาร
เวบไซตแนะน�าและจดประกายโครงงาน
ผเขยนหวงเปนอยางยงวาหนงสอเรยนเลมนจะชวยพฒนาผเรยนไดเตมตามศกยภาพ
คณะผจดท�ำ
ค�ำน�ำ
หนำ
หนำ
หนวยกำรเรยนรท ๑ สรำงสรรคผลงำนดนตร ๕
ปจจยในการสรางสรรคผลงานดนตรในแตละวฒนธรรม ๖
หนวยกำรเรยนรท ๒ โนตดนตรไทย ๑๑
โนตและการเขยนโนตดนตรไทย ๑๓
โนตเพลงไทยอตราจงหวะ๒ชน ๑๓
โนตเพลงไทยอตราจงหวะ๓ชน ๑๕
หนวยกำรเรยนรท ๓ คณภำพงำนดนตร ๑๙
เทคนคและการถายทอดอารมณเพลงดวยการรองบรรเลง
เครองดนตรเดยวและรวมวง ๒๑
เกณฑในการประเมนผลงานทางดนตร ๒๒
หนวยกำรเรยนรท ๔ ดนตรประยกต ๒๖
การน�าดนตรไปประยกตใชในงานอนๆ ๒๘
สำรบญ
![Page 3: สร้างสรรค์ผลงานดนตรีacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1453968054_example.pdf · ปัจจัยในการสร้างสรรค์ผลงานดนตรีในแต่ละวัฒนธรรม](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041416/5e1b65d239c9bc6bb94d75f5/html5/thumbnails/3.jpg)
หนา
หนวยการเรยนรท๕ ยคสมยของดนตร ๓๒
รปแบบเพลงและวงดนตรไทยแตละยคสมย ๓๔
รปแบบเพลงและวงดนตรสากลแตละยคสมย ๔๔
หนวยการเรยนรท๖ สงคตกว ๕๓
สงคตกวสากล ๕๕
หนวยการเรยนรท๗ บทบาทของดนตรในสงคม ๖๒
บทบาทดนตรในการสะทอนสงคม ๖๓
แนวทางและวธการในการสงเสรมอนรกษดนตรไทย ๖๘
บรรณานกรม ๗๒
หนา
ตวชวด
ผงสาระการเรยนร
อธบายเหตผลทคนตางวฒนธรรมสรางสรรคงานดนตรแตกตางกน (ศ ๒.๑ ม.๔-๖/๓)
สาระสำาคญ
การสรางสรรคงานดนตรเกดขนจากปจจยหลายดานททำาใหดนตรเกดการพฒนาขน ทำาใหมนษยเกด
ความผอนคลาย สนกสนานเมอไดรบฟงหรอชมผลงานดนตร
วถชวตกบการสรางสรรค
ทางดนตร
เทคโนโลยกบการสรางสรรค
งานดนตร
ปจจยในการสรางสรรคผลงานดนตร
ในแตละวฒนธรรมสรางสรรคผลงานดนตร
หนวยการเรยนรท
๑
สรางสรรคผลงานดนตร
![Page 4: สร้างสรรค์ผลงานดนตรีacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1453968054_example.pdf · ปัจจัยในการสร้างสรรค์ผลงานดนตรีในแต่ละวัฒนธรรม](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041416/5e1b65d239c9bc6bb94d75f5/html5/thumbnails/4.jpg)
ดนตร ม.๖6 สรางสรรคผลงานดนตร 7
จดประกายความคด
นกเรยนจะบรรเลงบทเพลง
ลกษณะใด เพอใหเหมาะสม
กบงานในภาพ
ปจจยในการสรางสรรคผลงานดนตรในแตละวฒนธรรม
ดนตรเปนสงทอยคกบสงคมมนษยมาโดยตลอดดนตรถกใชเปนชองทางหนงทมนษยใชสอสาร
ระหวางกนและเปนสอกลางรปแบบหนงทมนษยใชแสดงอารมณความรสกทอยภายในนอกจากน
ยงเปนสงทชวยในการสบสานวฒนธรรมประเพณและเปนสงทแสดงถงอตลกษณเฉพาะของแตละ
วฒนธรรมโดยทวไปแลวความแตกตางของดนตรในแตละทองถนมาจากสาเหตหลก๓ประการดงน
๑) เครองดนตรหรอลกษณะวธการขบรองทตางกนทำาใหเกดความแตกตางในเรองสสนของเสยง
นอกจากนระบบการปรบชดเสยง(temperament)และการคำานวณระยะหางระหวางคาความถของ
โนตของดนตรตางวฒนธรรมนนไมเหมอนกนเสมอไปทำาใหเกดมตของเสยงทแตกตางกน
๒) ลกษณะการใชเสยงประสาน(harmony)และบนไดเสยง(scale)ทแตกตางกนทำาใหดนตร
ของแตละวฒนธรรมมสำาเนยงทมเอกลกษณเฉพาะดนตรตะวนตกอาจมพฒนาการในเรองเสยงประสาน
ทยาวนานหลายรอยปแตดนตรในวฒนธรรมอนมบนไดเสยงและวธใชเสยงประสานเปนของตวเอง
นอกจากนยงพฒนารปแบบของจงหวะไปในแนวทางทตางกนออกไปดนตรตะวนตกหลงศตวรรษท๑๗
ใชบนไดเสยงเมเจอรและไมเนอรเปนพนฐานของทำานองและเสยงประสานแตดนตรพนบานทางตะวนออก
ใชบนไดเสยงเพนทาทอนกทมโนตเพยง๕เสยง
๓) ดนตรของแตละวฒนธรรมมกจะมรปแบบจงหวะและอตราจงหวะทคอนขางเฉพาะเชน
รปแบบจงหวะทเรามกไดยนในเพลงเตนรำาจากอเมรกาแตกตางจากเพลงเตนรำาของอนเดย
๑. วถชวตกบการสรางสรรคทางดนตร ดนตรเปนหนงในสงทมบทบาทในชวตมนษยอยางมากและถกใชหลากหลายรปแบบหนาทของ
ดนตรเปนทงสอกลางในการสอสารความบนเทงสงทปลอบประโลมจตใจไปจนถงใชในการสราง
ความเปนหนงเดยวกนแสดงใหเหนถงความจำาเปนของดนตรทมตอสงคมอยางชดเจนการสรางสรรค
ทางดนตรทเกยวของกบวถชวตมหลายรปแบบดงน
๑.๑ ดนตรท เกยวของกบชวตประจำ�วน (domesticmusic) เชน เพลงกลอมเดก
เพลงประกอบการละเลนเพลงทใชในงานประเพณไปจนถงเพลงรกทมเนอหาในการเกยวพาราส
นอกจากนยงรวมถงเพลงขบรองระหวางการทำางานหรอสะทอนวถชวตของอาชพตางๆไดแก
เพลงเกยวขาวเพลงของชาวเรอไปจนถงเพลงลาสตวเชนเพลงเกยวขาวของชาวนาไทยทใชระหวาง
การลงแขกเกยวขาวเพอสรางความสนกสนานและแสดงความสามคคของคนในชมชนมเนอหา
ในการไตถามการทำานาสอดแทรกดวยการเกยวพาราส
บาทหลวงรองเพลงสวดในโบสถ
๑.๒ ดนตรทใชในก�รประกอบพธกรรม(ritual
mus ic ) ม จ ดม งหมายในการสร า งความร ร วมท ม
ตอพธและสรางบรรยากาศทสงบเชนเพลงสวด(Chant)
ของศาสนาครสตในยคกลางซงเปนดนตรทไมไดถกสรางมา
เพอความบนเทงและความไพเราะหากแตมไวเพอทำาให
คำาสวดมพลงยงขนและทำาใหพธมความศกดสทธ
![Page 5: สร้างสรรค์ผลงานดนตรีacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1453968054_example.pdf · ปัจจัยในการสร้างสรรค์ผลงานดนตรีในแต่ละวัฒนธรรม](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041416/5e1b65d239c9bc6bb94d75f5/html5/thumbnails/5.jpg)
ดนตร ม.๖8 สรางสรรคผลงานดนตร 9
อาชพนารอาชพนาร
ผงสรปสาระสำาคญ
ผงสรปสาระสำาคญ
กจกรรมบรณาการอาเซยนASEAN
นกบนทกเสยงเปนอาชพทอยเบองหลงแตมบทบาทสำาคญในการผลตผลงานเพลง
นกบนทกตองมความเชยวชาญในการใชอปกรณตางๆ มหนาทตงแตจดวางตำาแหนงของไมโครโฟน
ใหคำาปรกษากบนกดนตรไปจนถงปรบสมดลของเสยงในแตละแนวหลงจากทการบนทกเสยง
เสรจลงไปแลวเปนอาชพทตองใชความชำานาญและประสบการณสง
ทอมส เอดสน (Thomas Edison) กบ phonograph : เครองบนทกเสยงทเขาประดษฐ
๒. เทคโนโลยกบการสรางสรรคงานดนตร เทคโนโลยมสวนสำาคญอยางมากตอการสรางสรรคงานดนตรทงยงกอใหเกดความเปลยนแปลง
ทางวฒนธรรมในหลายมตในศตวรรษท๑๖เมอเทคโนโลยทางดานการพมพเรมเปนทแพรหลายสงพมพ
ทางดนตรถกผลตเพมขนอยางมากทำาใหผคนทวไปสามารถเขาถงผลงานทางดนตรในวงกวางขนหลงจาก
ทถกจำากดอยในแวดวงของนกบวชและชนชนสงมาเปนเวลานานเพราะกอนหนานหนงสอทบนทกโนตเพลง
จะมราคาสงมากและเปนงานฝมอทใชแรงงานคนทมความชำานาญในการคดลอกตลาดของอตสาหกรรม
การพมพมขนาดใหญและมความตองการดนตรทเลนเพอความบนเทงในครวเรอนอยตลอดเวลา
จงทำาใหมงานประพนธทแตงและเรยบเรยงใหกบคนกลมนอยางมากมายทงยงทำาใหดนตรเกดพฒนาการ
ในหลายดานอกดวย
เทคโนโลยทสงผลถงการสรางสรรคผลงานดนตรโดยตรงอกประการหนงคอเครองดนตร
ทถกพฒนาและปรบปรงเพอใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงของรสนยมทางดนตรเชนเปยโน
ทถกประดษฐขนโดยBartolomeoCritoforiในตนศตวรรษท๑๘โดยเปยโนนนแตกตางจากเครองดนตร
ประเภทคยบอรดประเภทอนตรงทสามารถกำาหนดความดง-เบาของโนตไดจากนำาหนกของนวโดยตรง
ซงสอดคลองกบดนตรสไตลใหมทมมตของความหลากหลายในจดนมากกวาเดมและตอบสนอง
ความคดสรางสรรคของนกประพนธไดมากขนจงทำาใหดนตรสำาหรบคยบอรดในศตวรรษท๑๘และ๑๙
มพฒนาการอยางมาก
การเกดขนของเทคโนโลยการบนทกเสยงในชวงปลายศตวรรษท๑๙เปนนวตกรรม
ทกอใหเกดการเปลยนแปลงอยางมากเชนกนเปนสงทเปลยนวธในการฟงดนตรของผคนอยางสนเชง
เพราะจากนเราสามารถฟงดนตรไดทกรปแบบในบานของตวเองโดยไมตองไปถงหอแสดงดนตร
ทสำาคญคอสามารถฟงซำากครงกไดทำาใหการฟงดนตรซงเคยเปนประสบการณรวมกบผชมคนอน
กลายเปนสงทมความเปนสวนตวการบนทกเสยงสรางประโยชนใหกบศลปนจำานวนมากเพราะพวกเขา
มชองทางเพมขนในการเผยแพรงานของตวเอง
เทคโนโลยกบการสรางสรรคงานดนตร
การแสดงออกผานทางดนตรเปนธรรมชาตอยางหนงของมนษย ทำาใหดนตร
หลายประเภทถกสรางขนเพอใชในโอกาสตาง ๆ และมหนาททหลากหลาย
ในสงคมปจจยในการ
สรางสรรคผลงานดนตร
ในแตละวฒนธรรม
วถชวตกบการสรางสรรคทางดนตร
เทคโนโลยทำาใหวธการผลตดนตรเปลยนไปตามยคสมยทงยงทำาใหความคด
สรางสรรคของศลปนถกตอบสนองไดมากขน
ใหนกเรยนแบงกลม รวมกนศกษา สบคนวถชวตกบการสรางสรรคทางดนตรของ
ประเทศในกลมสมาชกอาเซยนจากนนออกแบบวธนำาเสนอใหนาสนใจแลวออกมานำาเสนอขอมล
หนาชนเรยน
![Page 6: สร้างสรรค์ผลงานดนตรีacademic.obec.go.th/textbook/web/images/book/1453968054_example.pdf · ปัจจัยในการสร้างสรรค์ผลงานดนตรีในแต่ละวัฒนธรรม](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022041416/5e1b65d239c9bc6bb94d75f5/html5/thumbnails/6.jpg)
ดนตร ม.๖10
กจกรรมการเรยนร
๑. ใหนกเรยนเลาประสบการณในการชมการแสดงคอนเสรตหรอการแสดงดนตรตาง ๆ
วามการนำาเทคโนโลยมาใชในการแสดงอยางไรบางและทำาใหการแสดงนนเปนอยางไร
๒. ใหนกเรยนรวมกนสนทนาแสดงความคดเหนวา ดนตรมความเกยวของกบวถชวตของคน
ในทองถนอยางไรบาง
๓. ใหนกเรยนแบงกลม ๓-๔ กลม ใหแตละกลมแตงบทเพลงทมความเกยวของกบวถชวต
ในชมชนจากนนออกมานำาเสนอหนาชนเรยนทละกลม
๔. ใหนกเรยนแบงกลม๓-๔กลม ใหแตละกลมรวมกนวเคราะหเกยวกบวถชวตและเทคโนโลย
ทใชในการสรางสรรคดนตร วามความสำาคญตอคนในทองถนอยางไร แลวออกมานำาเสนอ
หนาชนเรยนทละกลม
คำาถามพฒนากระบวนการคด
๑. ถาไมมการนำาเทคโนโลยมาสรางสรรคงานดนตรจะเปนอยางไร
๒. ในอนาคตดนตรจะมพฒนาการอยางไร
๓. ดนตรมผลดตอวถชวตของคนในทองถนอยางไร
๔. ถานกเรยนจะจดการแสดงดนตรในชมชนจะนำาเทคโนโลยมาใชในการแสดงอยางไรบาง
๕. ในงานประเพณตางๆควรสรางสรรคบทเพลงและดนตรประกอบในงานใหมลกษณะอยางไร
ตวชวด
ผงสาระการเรยนร
อาน เขยน โนตดนตรไทยและสากลในอตราจงหวะตาง ๆ (ศ ๒.๑ ม.๔-๖/๔)
สาระสำาคญ
การศกษาทำาความเขาใจเรองเครองหมายและสญลกษณทใชในดนตร จะทำาใหเขาใจจงหวะและทำานอง
ของเพลงงายขน สามารถขบรองและบรรเลงไดถกตองตามตวโนต จงหวะ และทำานองเพลง
หนวยการเรยนรท
๒
โนตดนตร ไทย
โนตดนตรไทย
เพลงบงใบ
เพลงนกเขาขะแมร
โนตและการเขยนโนตดนตรไทย
โนตเพลงไทย อตราจงหวะ ๒ ชน
โนตเพลงไทย อตราจงหวะ ๓ ชน