accentueel is een uitgave van de s t i c h t i n g a c c e n t s c h o l e n g r o e p
december 2017
Op reis naar mooier onderwijs!Reeds een aantal jaren onderhoudt AccentScholengroep intensieve contacten met verschillende schoolbesturen in
Ontario Canada.
Diverse Accentmedewerkers hebben in 2013 en 2015 een bezoek gebracht aan de scholen in Ontario. Het onderwijs
in dit gedeelte van Canada is mondiaal toonaangevend en wordt gekenmerkt door een hoge mate van
professionaliteit. Op iedere school is de professionele cultuur duidelijk zichtbaar aanwezig, zowel bij leerkrachten als
bij leerlingen. Het onderwijs is sterk gericht op LEREN. Dit betekent dat leerlingen en onderwijswerkers zich iedere
dag weer afvragen: “Wat heb ik vandaag geleerd en wat wil ik morgen leren?”
Op alle AccentScholen heeft het professionaliseren sindsdien een prachtige ontwikkeling doorgemaakt. De drie
uitgangspunten ‘Eigenaarschap’, ‘Leren van en met elkaar’ en ‘Leren centraal’ zijn voor Accent de dragers
geworden van deze professionele cultuur.
Ook dit jaar (november 2017) is wederom een Accentdelegatie afgereisd naar Canada. Alle internbegeleiders hebben
samen met de leidinggevenden van de Accent-Topclass vele scholen bezocht en hebben diverse presentaties van
Canadese onderwijsvernieuwers bijgewoond. Dit keer hebben onze Canadareizigers zich vooral gericht op de
verdieping van de drie hiervoor genoemde uitgangspunten. Met een koffer vol ideeën en inspiratie zijn ze
teruggekomen en hebben de voor u liggende Accentueel “Canada Special 2017” hiermee rijkelijk gevuld. Voor onze
reis naar beter onderwijs kunnen we er ons voordeel meedoen. In het bijzonder maakte deep learning (het
verdiepend leren) indruk. Over dit onderwerp is een apart artikel opgenomen.
Ook deze boeiende Canadareis zal ongetwijfeld weer werken als een katalysator in ons LEREN!
Accent op weg naar mooier onderwijs!
Peter Putman en Hennie van Schilt,
College van Bestuur.
NB. Impressies van de studiereizen naar Canada zijn te vinden op de website van Accent onder Accentueel.
accentueel - canada special II op reis naar mooier onderwijs 2 3
accentueel - canada special II op reis naar mooier onderwijs
Op de Quest stond een stand waar je inspiratie op kon
doen over het gebruik van een sketchnote (een manier
om informatie te onthouden en ideeën vast te leggen)
Dit inspireerde mij om de boeiende en actieve workshop
over deep learning op deze manier vast te leggen.
Met een stel mooie leervragen in mijn koffer vloog
ik Canada in. En tijdens de schoolbezoeken en gesprekken
met leerkrachten en mensen die daar diep over hadden
nagedacht, kreeg ik daar antwoord op. Maar er was meer
te ontdekken. Veel meer….
De begrippen: ‘Deep learning’ , de 6 C’s van Michael Fullan
en ‘Modern learning’ kwamen uitgebreid aan de orde.
De titel van de onderwijsconferentie was: “Well Being”.
En in een gesprek met een Somalisch Canadese taxi-
chauffeur vielen de woorden ‘exclusion’ en ‘belonging’.
Kijkend naar al die woorden kom ik tot de conclusie dat
het volgens mij allemaal met elkaar verband houdt.
Het zijn ankers voor onderweg….
Want willen we zorgen dat onze kinderen en wijzelf ons
goed voelen en tot recht komen in de samen leving, dan
zullen we met elkaar moeten proberen om te begrijpen
hoe die wereld in elkaar steekt. Waarom het is zoals het is,
en hoe en waarom we verschil kunnen maken dat ons allen
en de aarde goed doet.
Dit betekent dat we ons zelf kleine, maar vooral ook grote
vragen moeten stellen. En geen genoegen moeten nemen
met alleen data, modellen en Wikipedia.
Dat we met elkaar in contact moeten zijn, de ruimte
moeten krijgen om te leren om vrij te (be)denken.
Het betekent ook voor mij dat we elkaars kwaliteiten
moeten ontdekken, ontwikkelen en inzetten. Leren van en
met elkaar. Elkaar zien en elkaar nodig willen hebben.
Dit alles vraagt lef en vertrouwen. Maar dat hoeft geen
punt te zijn. Toch…
Aline Wissink Annelies van Rijssen
Vrijdag.Dagman/vrouwkinderenwezijneenweekjeinCanadaAlsweterugkomenwetenwehoehetmoetinhetonderwijshoopt Accent.Weblokkerenmetonzekoffersmeniggangpad.Vluchtschema–TorontoKL69110NOVAmsterdam-Toronto
13301540KL69211.00.GroupMeetingandcheckinatSchipholKLMdeskTicketshalenbijjegroepsleiderOeiMargrémistde trein.AnderhalfuurvertragingopSchiphol.Yes.Weggaan!EteneneenwijntjeinhetvliegtuigNogeenhapje.Nogeen
drankje.15.40ArrivalatPearsonInternationalAirportTorontolocaltime16.45TransfertoSheratonCentreDownTown. incheckeninhotel.BlijmetBerendscreditcard.Weerwarmeten.Hetisnu4uur’snachtsnederlandsetijd.
Manuelaheefteenbeamerinhaarhandtas.wezijnverdwaasdindetijd.
4 5
accentueel - canada special II op reis naar mooier onderwijs
Door de enthousiaste verhalen van de directeuren en
niet te vergeten het bezoek van de principals Kim en
Claudine aan onze scholen, ging ik met hoge
verwachtingen naar Toronto, met de vragen van mijn
collega’s en mijn eigen leervraag in mijn rugzak.
We hebben diverse inspirerende lezingen bijgewoond
en 2 scholen kunnen bezoeken. Door dit alles heb ik
antwoorden gekregen op de vragen die er in ons team
leefden en veel ideeën opgedaan die we kunnen
toepassen op onze school. Ik wil hier in het kort
weergeven wat mij in de diverse lezingen heeft
aangesproken en dit koppelen aan een drietal
begrippen die steeds weer terugkwamen.
Well-being/ Mental health. Dit is in deze jaren een
belangrijk topic voor dit onderwijsdistrict. Tijdens de
conferentie die hierover ging, vertelden een aantal
jongeren hun verhaal waardoor iedereen in de zaal
kippenvel kreeg en waardoor het belang werd
onderstreept om te zorgen dat ieder kind zich op
school goed en veilig voelt. Dit zagen we ook terug in
de posters die aan de muren hingen op school.
Daarnaast vond ik het ook
indrukwekkend om de mensen
te horen praten over de
vanzelfsprekendheid van
inclusief onderwijs. Tijdens de
schoolbezoeken lieten ze ons de
OP’s zien die ze voor alle
kinderen met special needs
maakten.
Nieuwsgierig loop ik door de school. Ik ben niet de
enige die nieuwsgierig is. In de groep waar ik binnen
kom zijn ze druk bezig om onderzoek te doen. Op de
muren staat al wat ze weten en wat ze nog willen
vragen. Ook zie ik in een andere groep dat kinderen
met elkaar nadenken over de vraag : “hoe bouw ik een
tunnel die niet instort?”. In het lokaal ernaast zijn
kinderen aan het pitchen over een plaats in Amerika.
Wat zie ik mooie dingen op de Accentscholen. Wat
kunnen we trots zijn op wat we allemaal al doen met
elkaar.
Dit wordt bevestigd in Canada . En vanuit deze
mindset komt de vraag naar boven: “Hoe kan ik nog
meer groeien in mijn ontwikkeling als leerkracht?
“Hoe kan ik samen met de kinderen verdiepend
leren?”
De dingen die ik daarover hoor en zie en mij als
leerkracht raken zijn:
De leerdoelen voor verdiepend leren moeten
duidelijk zijn: communicatie, kritisch denken,
samenwerking, creativiteit, karakterontwikkeling
en burgerschap.
Een leerkracht met een growth mindset omarmt
kansen, is ervan overtuigd dat ieder kind kan
groeien, leert van feedback en raakt door anderen
geïnspireerd.
Ken je leerlingen; hun talenten, voorkeuren en
leerbehoeften. Begin een ‘kindgesprek’ eens met
wat jij allemaal al weet over je leerling en denkt wat
hij/zij nodig heeft en vraag aan je leerling of dit
klopt.
Gebruik deze kennis van je leerling om de juiste
strategieën, taken en tools toe te passen, zet het in
de context die de leerling aanspreekt, steun je
leerlingen in het aangaan van de volgende
uitdaging.
Leer met de leerlingen mee. Model het leerproces,
je bent niet het rolmodel van weten maar van leren.
Het leren is zichtbaar voor zowel de leerling als de
leerkracht. De leerkracht wordt de leerling en de
leerling de leerkracht.
De leerlingen stellen de vragen, vragen zijn
belangrijker dan het antwoord, het proces van leren
is belangrijker dan het eindresultaat. Fouten maken
mag, daar leer je van!
Leg verbindingen met de wereld om je heen, pas het
geleerde toe en geef het betekenis.
Samenwerking tussen leerlingen onderling, tussen
leerlingen en leerkracht, leerkrachten onderling en
tussen de schoolleiders en de leerkrachten.
Evaluatie van het leren is vanzelfsprekend.
Leerlingen hebben hun eigen doelen; boeken
vooruitgang aan de hand van succescriteria en zij
vieren hun successen!
Feedback aan medeleerlingen en leerkrachten
wordt gegeven en ontvangen.
Met deze koffer vol inspiratie kom ik terug naar
Nederland. Trots op mijn baan en met de drive om te
groeien in mijn ontwikkeling.
g om de juiste
n
klopt.
M
N
g
It’s All about students
Learning to learn deeplyThe best legacy we can leave to our young people:
Collaborate. Een begrip dat meer inhoudt dan
samenwerken. Dit geldt zowel voor de leerling als ook
voor de leerkracht. Je hebt elkaar nodig om te leren en
leren is groeien.
Motivation. Je wilt dat kinderen opgaan in hun werk
en dat ze willen leren omdat het hun interesse heeft.
Het was heel waardevol om gedurende deze week met
elkaar te praten en te denken over het onderwijs aan
onze kinderen en zo ideeën te krijgen om nog beter te
kunnen worden in datgene wat we al doen.
Omdat dit de beste erfenis is die we na kunnen laten:
Annie Klumpenhouwer Dianne Rutgers
6 7
accentueel - canada special II op reis naar mooier onderwijs
“Maak van de leerling een leraar
en van de leraar een leerling!”
Ik werd gegrepen door die woorden van
Santiago Gallardo.
Denk eens aan iets wat je zelf goed kan of waar je
trots op bent. Hoe heb je dit geleerd? Hoe werd je er
goed in? Welke support en condities waren helpend
zodat je het leerde en er goed in werd?
Misschien heb je op straat geleerd om te voetballen.
Eerst ga je eens kijken op de plekken waar ze spelen.
Daarna ga je zelf oefenen. Misschien durf je al een
beetje mee te doen. Je krijgt feedback van de spelers.
Dat neem je mee. Je ziet wat er gebeurt, daar speel je
op in. Je wordt beter. Je leert om samen te spelen.
Anderen zijn beter, maar daar leer je weer van.
Je stelt vragen.
Ziet ons onderwijs er zo uit…?
Zien onze leerlingen hoe hun grote voorbeeld, de
leerkracht, leert?
Zien onze leerlingen welke stappen de leerkracht zet
om zelf tot leren te komen?
Leren is een oefening die je als leerkracht meestal na
schooltijd in je voorbereiding doet, om vervolgens als
‘de wijze die alles weet’ voor de klas te staan.
Deep learning is a
process of making sense of questions
that matter to us
De onzekerheid van de leerkracht zien ze niet. Ze zien
niet welke stappen de leerkracht (het grote voorbeeld)
zet. Daar valt dus weinig van te leren!
Dike van den Berg Ineke van Dalen
Tijdens onze reis naar Toronto hebben
we veel gehoord en gesproken over het
thema veranderen. Een aantal
gerenommeerde sprekers, die een
bijdrage leveren aan de veranderingen/
vernieuwing van het onderwijssysteem
in Canada, had wat dit betreft een
duidelijke boodschap: “Alles veranderen
is helemaal niet nodig, veranderingen
zijn al in gang gezet”. “Het is een kwestie
van doorgroeien”.
Volgens een van de directeuren van een
Canadese school, die ons vorig jaar
hebben bezocht: “Jullie zijn op de goede
weg, ga zo door!”.
Onderwerpen waar in Canada de focus
op ligt en waar we de afgelopen week
veel over gehoord hebben zijn:
- Deep learning: Hoe bereiden wij
kinderen voor op de toekomst waarin
gigantische vragen opgelost moeten
worden? “Leer de kinderen goede
vragen te stellen en ondersteun ze bij
het vinden van de antwoorden”;
- Well being: “Zonder welbevinden
geen betrokkenheid en geen
ontwikkeling”. In een land met veel
nationaliteiten en immigranten een
opgave.
Al met al een inspirerende reis!
Zaterdag.Hènualop?Iklignet.06.30BreakfastattheSheratonCentre.Mmmdatfruitendieeierenmetspek.Weaccepteren denieuwekilos09.00-11.00MeetingattheSheratonBirchwoodRoom&Fyr.LidyishaarIphonekwijt.Oneetochniet.
09.00.PlenaryStartup10.00.StartProgramwithBillHogarth,formerdirectorofEducationofYorkRegionalDistrict SchoolBoard12.00-13.00FoundationtheBrinkPresentationandWeeklyProgramEnrolmentforallactivitiesduring
theweek.Hètussendoorgeenkoffie?NeeWesprekenengels12.00.LunchatBirchwoodRoomno expenses,justawrap.13.00- 14.30LouiseMoreau,specialneedsandteacherinstruction14.45Closure15.00-NouNouFreeprogram,enjoytheCityof
Toronto.OpnaardehoogstetorenvanTorontoDeCNTowerFotobijdecanadaletterslopentussendewolkenkrabbers.Johan verkentdeleukerestaurantjes.Isiegoedin.VanavondTais.Enom10uurwashetalweerstilbijdeIB-ertjes.Op1oor.
8 9
accentueel - canada special II op reis naar mooier onderwijs
Seven Grandfather Teachings
Het antwoord op mijn vraag over het vergroten van
eigenaarschap, motivatie en betrokkenheid werd
voornamelijk beantwoord door Santiago Gallardo in
zijn zeer inspirerende lezing over deep learning.
De uitvoering van zijn theorie heb ik vervolgens
teruggezien in de scholen die ik heb bezocht. Zie ook
het artikel in dit boekje en de prachtige voorbeelden
van andere ib-ers.
Maar….
Ik werd verrast bij mijn bezoek aan Aldergrove public
school, en die verrassing wil ik met jullie delen.
Ik zag daar deze grote muurschildering van de Seven
Grandfathers, een verhaal van de first nations
(inheemse volkeren van Canada).
Zij leren ons over:
Eerlijkheid / Waarheid / Nederigheid
Liefde / Wijsheid / Moed / Respect
Ik zag veel in de Mandarijnse taal, Aziatische kunst en
aandacht voor verschillende religieuze en culturele
feesten. Zo veel respect en ruimte voor andere
culturen! Kinderen mogen hun moedertaal blijven
spreken op school en leren daarnaast het Engels. Hoe
anders gaat dat in Nederland!
Aldergrove is een school met 640 leerlingen met vele
nationaliteiten. Het grootste gedeelte van de
populatie leerlingen heeft een Aziatische achtergrond.
Net als de andere scholen gaan ze uit van de 6 C’s:
Creativity, Communication, Citizenship, Critical
thinking, Character en Collaboration.
Citizenship wordt door de aandacht voor de
verschillende culturen vormgegeven.
Why?
Je eigen afkomst kennen is belangrijk en het geeft
erkenning: Je mag er zijn!
Het komt vaak voor dat mensen die verwijderd raken
van hun eigen taal en cultuur zich na een aantal jaren
ontheemd voelen en zoekende zijn. Je eigen taal en
cultuur geeft houvast en je kunt het best leren en je
uitdrukken in je eigen taal. Daarnaast is kennis van
andere culturen ook belangrijk:
En zo komen we bij het hoofdthema:
Well-being en pas van daaruit kun je komen tot deep
learning.
Greetje Wagenvoort Dorien ten Dolle
Studieboeken (bijna) gelezen, leervragen opgesteld,
visum geregeld, subsidie aangevraagd, koffer gepakt
en dicht (!). Nu nog de achterblijvende gezinsleden
heel hard knuffelen en ik kan op weg naar Canada.
Benieuwd naar wat we gaan zien en meemaken.
Spannend om met een, voor mij, veelal onbekende
groep een week op te trekken. Na een trein-, vlieg- en
busreis op vrijdagavond 11 november gearriveerd in
ons hotel voor de aankomende week. Het gaat
beginnen!
En…wat een week! Zoveel gezien, gehoord en beleefd.
Inspirerende lezingen van o.a. Bill Hogarth, Santiago
Gallardo en Michael Fullan, boeiende schoolbezoeken
en heel veel bijzondere gesprekken met Accentcollega’s
maar ook met de andere reisgenoten.
Wat heeft indruk gemaakt?
Ten eerste het verhaal van Santiago Gallardo over
deep learning. Heel kort samengevat. Hij stelde de
vraag: Waar ben je goed in? Hoe is het gekomen dat je
daar zo goed in bent?
Hij gaf een voorbeeld: voetbal. Hoe leer je voetballen?
Je gaat naar een voetbaltraining. Je gaat oefenen
(vallen en opstaan), je speelt met mensen die het al
goed kunnen en je krijgt aanwijzingen van je coach.
Dat zijn de beste ingrediënten om ergens ‘goed’ in te
worden.
Oftewel kinderen laten doen (aan de hand van goede
onderzoeksvragen), vallen en opstaan, en de
leerkracht leert mee en coacht. Wauw!
Geen methodes, maar weten wat de leerlijnen en
doelen zijn voor dit schooljaar. Geen toetsen, maar
d.m.v. observaties, gesprekken met kinderen en
producten weten of de gestelde doelen zijn behaald
door alle kinderen.
Maar het meest geraakt ben ik door het respect voor
ieder kind, ieder mens in de samenleving. Wij praten
over respect, maar daar zijn ze echt respectvol. Het
welkom voelen in de school, winkel of restaurant als
bezoeker, het acknowledge of land bij iedere officiële
vergadering, het volkslied bij de opening van de
Quest, het samen gaan voor goed onderwijs voor echt
ieder kind.
“Leave your ego at the door”: het gaat niet om jou,
maar om het kind. Ieder kind, ongeacht achtergrond,
talenten, behoeften, geloof, taal mag er zijn. Geen ja
maar....Maar met hart en ziel en de juiste middelen
staan en gaan voor het onderwijs. De trots de
iedereen uitstraalt zodra het over onderwijs gaat.
Bevlogen. Echt prachtig.
Met een hoofd vol informatie en inspiratie terug naar
huis. Een week om nooit te vergeten. Een week om
zeer zeker verder op te bouwen. Want binnen onze
scholen gebeuren ook hele mooie dingen, daar
mogen we ook best (on Hollands) trots op zijn. Verder
b(r)ouwen, met een aantal nieuwe Canadese
ingrediënten. Zin in!
10 11
accentueel - canada special II op reis naar mooier onderwijs
Zondag.07.00uurBreakfastattheSheraton08.00-16.30LobbyHotelSheratonDepartureforNiagaraFallsHelpdebusdoet hetnietmeer.HandigechauffeurWekunnenGreetjeenMirandeZiplinennaarbenedenrakelingslangsthefalls.Derest
filmtenfotografeerteindeloos.TerugindebusopwegnaareenCanadeesVolendam.Evenshoppen.16.30ReturnattheShera ton17.30-18.45MeetingattheSheratonRoom&FyrBriefing:FocusinyourAgendaBriefing,debateandfocusindifferent
groups19.30Freeprogram:evenopenneernaardekamer.Dinneratlocalrestaurants.DankaanJohan.Tongoponzeschoenen. Hèzagenwenoueenkerstmanineenbruinpakvanmiddag?moetnietgekkerworden.Italiaanseten.Hèisdatalles?Ja.
Fritestoedanmaar.
S 08 00 benedenrakelingslangbenedenrakelings stbenedenrakelingslangheratonDepartureforNiag
12 13
accentueel - canada special II op reis naar mooier onderwijs
Betrokkenheid en welbevinden
Op studiereis naar Toronto…
Van mijn collega’s kreeg ik voorafgaand aan de
studiereis de volgende woorden mee:
Terugkijkend kan ik zeggen dat al deze woorden van
toepassing zijn op onze reis naar Toronto. Wat een
ervaring en wat een belevenis! We hebben erg veel
inspirerende, leerzame bijeenkomsten gehad met o.a.
Michael Fullan, Bill Hogarth, Louise Moreau, Santiago
Gallardo en Eleanor Newman.
De schoolbezoeken hebben mij laten zien dat het
onderwijs in Ontario een mooie ontwikkeling heeft
doorgemaakt en het heeft mij ook geleerd dat wij
trots mogen zijn op wat we op de Accentscholen doen
en wat we bereikt hebben!
Alle activiteiten op de scholen in Ontario zijn gericht
op het leren van de kinderen. In alle lokalen zijn de
leer doelen duidelijk zichtbaar voor iedereen.
Leerkrachten gebruiken het curriculum als leidraad.
Zij hebben de methode losgelaten en bepalen de
thema’s. Vervolgens wordt er gekeken wat de leerlingen
al weten en wat ze nog willen leren. Het stellen van de
Tijdens deze Canadareis heb ik ontzettend veel
inspiratie opgedaan. Wat mij vooral heeft geraakt is
de sfeer op de eerste school die ik bezocht. Op de Rick
Hansen School is veel aandacht voor ‘well-being’. Er is
een prettige cultuur gecreëerd in de school. In de klas
werken kinderen aan eigen doelen wat betreft
well-being bijv. ‘getting out of our comfort zones’ en
‘everyone has stress, so let’s learn to deal with it’.
Dagelijks wordt besproken waar de leerling aan wil
werken en hoe dat is gegaan. Er is een klimaat van
wellness bij het team. Als de leerkrachten niet goed
voor zichzelf zorgen, voelen kinderen zich ook niet
goed. Daarbij wordt de kracht van elk persoon
benadrukt. Er is sprake van veel samenwerking binnen
het team. De ideeën van Michael Fullan zijn zichtbaar
in de school: geloven dat je het kunt, daardoor begin
je er aan en neem je collega’s mee, dit zorgt voor een
sneeuwbaleffect. De leerkrachten moeten positieve
ervaringen opdoen, dan kan men werken aan
innovaties. Elkaar ondersteunen als leerkracht creëert
de beste vooruitgang. Leerkrachten zijn enthousiast
en dragen het uit, het werkt als een olievlek. Iedereen
binnen de organisatie is betrokken bij de toekomst en
successen van de leerlingen.
Binnen het Canadese onderwijssysteem is men er van
overtuigd dat alle kinderen kunnen leren en succesvol
kunnen zijn. Er moet sprake zijn van Human Learning:
leerlingen betrekken bij het leerproces zorgt ervoor
dat ze gemotiveerd zijn. Onderzoek heeft uitgewezen
dat alleen kennis opdoen niet werkt. Kinderen
Janine Stuivenberg Lidy Wassink
juiste vragen, vanuit nieuwsgierigheid en een
onderzoekende houding is hierbij van cruciaal belang.
Ze geven de leerlingen de verantwoordelijk heid om de
keuze te maken wat ze willen leren. De leerlingen
eigenaarschap geven is de basis voor motivatie!
Het welbevinden van de leerling staat centraal,
hiervoor worden de ‘zones of regulation’ gebruikt.
In ieder klaslokaal hangt de gevoelsthermometer en
doordat leerlingen inzicht hebben in hun eigen
gevoelens, zijn zij in staat deze bij anderen te
herkennen en te respecteren.
Wat ik meeneem uit Canada is het respect dat
eenieder heeft voor elkaar, de natuur en het land.
Wat bijzonder om dit te mogen ervaren.
Zoals een leerling van William Berczy Public school
vertelde: ”De lessen zijn nooit saai, we hebben veel
verschillende vakken, werkvormen en projecten.
Elke dag is anders. Het werken in de grote open ruimte
boven leert ons focussen en concentreren, dat moet je
later tijdens je werk ook.
Als er geen gym is bewegen we 20 minuten per dag en
op woensdag wandelen we 20 minuten met de hele
school (Walking Wednesday).”
besteden jaren aan leren van dingen waarin ze geen
interesse hebben. Er is maar weinig dat ze onthouden,
alleen dat wat hen interesseert. In elke groep zitten
students of mystery. Kinderen waarvan je niet goed
begrijpt wat er in hen omgaat. Leerkrachten moeten
de kracht zoeken van de kinderen, vragen wat ze
denken en wat er omgaat in hun hoofd. Als leerkracht
maak je voor elke leerling het verschil.
Maandag.Deeplearningday.8.30BreakfastatSheratonCentreooohlaat.09.45MeetingroomSheraton10.00-1200Meeting attheSheratonKeynoteSantiagoGallardo,Deeplearning,transformlearninginclassroomsWauwWatkandiemandatmooi
brengen!LaatookevenDaanRoosengaardevoorbijkomen.Goeie12.15LeaveforbussesattheLobbySheratontoSheraton ParkwayRichmond Hill12.45LunchatSheratonParkwayRichmondHill,YorkSchoolBoard.Nietverkeerd 13.30Presenta
tionofYRDSchoolboard&meetprincipalsforschoolvisits.mmmdeonzeiserniet.16.30Splitinthregroupsmeetingrooms tobesetMeetingBriefingdebateandfocusindifferentgroups18.00Leavebybusfto Sheraton 18.45Freetime.
Datmeenje.JOHAN!!waargaanweeten?
14 15
accentueel - canada special II op reis naar mooier onderwijs
Improving Learning Teaching and Leading in Ontario Canada
by Eleanor Newman
In deze lezing ging het met name ook over de vertaalslag van de
theorie naar de dagelijkse praktijk. Om de impact van ‘knowing
each student’ te verduidelijken gebruikte Eleanor een voorbeeld uit
haar dagelijkse praktijk.
Ik herinner me een leerling, vertelde Eleanor, laat ik hem Jeff
noemen. Het was mijn ‘mysterieuze’ leerling. Het duurde een hele
tijd voor ik kon ontdekken wat ervoor nodig was om bij hem ‘the
sparkling in the eyes’ te krijgen, wat voor hem betekenisvol was.
Dat bleek de plaatselijke politiek te zijn, wie had dat kunnen
denken. Bij een opdracht daarover bleek hij er al veel over te weten,
maar er ook veel vragen over te kunnen stellen.
Hij was een leerling waarvan de ene ouder de andere had vermoord
en in de gevangenis zat. Hij woonde bij zijn grootmoeder.
Op een dag was Jeff ziek en verzuchtte een
leerling: “Ik ben blij dat hij er vandaag niet
is”. En ik (Eleanor) vroeg de leerlingen hun
hoofd op tafel te leggen en hun hand op te
steken als ze wisten dat één iemand om hen
gaf. Iedereen stak de hand op. Zo noemde
ik aantallen op en bij 8 ben ik gestopt,
iedereen had nog de hand omhoog.
Toen zei ik: ‘ik denk dat er bij Jeff maar 3,
hooguit 4 mensen om hem geven en 1
ervan ben ik. Als jullie je ooit alleen voelen
denk dan, er is een leerkracht die om mij
geeft.....
Op
lee
is”
ho
st
g
i
i
Maanden van voorbereiding: lezen over eigenaar-
schap, Michael Fullan, Bill Hogarth, leiderschap,
deep learning en special needs en dan sta je na een
vliegreis van acht uur echt met beide benen op
Canadese bodem. Wauw!!
De week wordt gestart met lezingen van onder andere
Bill Hogarth en Louise Moreau, gevolgd door Santiago
Gallardo. En opnieuw is daar het “wauw” gevoel.
Intrinsieke motivatie en mogelijkheden creëren voor
elk kind zijn belangrijke items van deze dag. Het
gevoel hebben dat je hiermee direct aan de slag wil op
je eigen school, maar tegelijkertijd ook beseffen dat
we al een eind op weg zijn op De Hoeksteen.
Op het moment dat je in Canada een school inloopt,
proef je een warme sfeer, gelijkheid voor alle kinderen,
stralende leerkrachten, positiviteit en respect voor
elkaar. Het lopen door de school wekt de indruk dat
“leren” een ontspannen bezigheid is. Zelfontdekkend
leren, het inzichtelijk maken van wat ze leren en over
vaardigheden beschikken om zelf tot oplossingen te
komen, maakt dat leerlingen erg betrokken en
gemotiveerd zijn en tot ‘echt leren’ komen.
CanadaRespect voor elkaar
Positiviteit
EigenaarschapBetrokkenheid
Denken in mogelijkheden voor elk kind
Lia Wiggers Janneke Stemerdink & Femke Bogers
Wees als leerkracht niet het rolmodel van weten, maar het
rolmodel van leren. Kijkend naar de toekomst worden er
andere vaardigheden van de leerkracht. Willen wij het
leerlinggedrag veranderen? Dan zullen we moeten beginnen
met het veranderen van ons eigen leerkrachtgedrag.
Van zender naar procesbegeleider, waardoor de verantwoor-
delijkheid bij de leerlingen wordt neergelegd. Op deze wijze
ontwikkelen leerlingen vaardigheden als: kritisch denken,
creativiteit, samenwerken, burgerschap (leren denken als
wereldburgers) , communicatie en karakter
(verantwoordelijkheid nemen voor het eigen leren).
People are made, not born.
Be a leader, be a learner
Have a voice, have fun
Een ervaring om nooit te vergeten…..
Dinsdag.Jaaa!Wegaanscholenbezoeken,volgenshetlijstje.LidytoetstTOMTOMinbijdetaxichauffeur.Isevenwachten. AnneliespraatmetSomaliesetaxichauffeurenkrijgtlesinwereldburgerschap!Rondlopenenveelzienopdescholen.
Allekinderenwetenwaarzemeebezigzijn.doelendoelendoelen.Samenwerkenoverleggenenom9uurhetvolkslied.Veelte zienenteleren!’smiddags…yeahhh!MichaelFullaninlevendelijve.Samenopdefoto.Hetisgeenspetterendecharmante
vrolijkemanMaartjongejongewateenslimmerd!16.30.SplitinthreegroupsmeetingroomsBriefing:FocusinyourAgenda Briefing,debateandfocusingroups18.00LeaveLobbySheratonforSheratonCentrebybus.Help!waarisonzechauffeur
18.30Freetime.Hamburgertjeennaarbed.
16 17
accentueel - canada special II op reis naar mooier onderwijs
De C staat voor de 6 C’s. Creativiteit, Communicatie, Citizenship, Critical thinking, Character en
Collaboration. Al deze onderdelen kwamen gedurende de hele week steeds weer aan de orde.
De A staat voor Anders. Op de school waar ik was werd het onderwijs in de groepen op verschillende
manieren vormgegeven. De doelen waren voor iedereen helder en duidelijk en leerkrachten gaven les op
een manier waar ze zelf inspiratie uit haalden. Van helemaal digitaal en zonder boeken tot leren vanuit
lesboeken met papieren rapportage.
De N staat voor mij voor Nadenken. Nadenken over alles wat ik gehoord en gezien heb.
Zoveel verschillende indrukken, zoveel informatie en zoveel mooie dingen gezien en gehoord.
De A staat voor Autonomie. Er is een hoge mate van focus bij het werken van de kinderen wanneer ze
zelf mogen bepalen op welke manier ze leren en hoe ze de dag indelen.
De D staat voor Deep Learning. Volgens de definitie van Santiago Gallardo is “Deep Learning a process
of making sense of questions that matter to us”. Het gaat niet om het geven van antwoorden op vragen
maar om kinderen te leren zelf vragen te stellen en oplossingen te vinden.
Aandacht. Canada bestaat uit verschillende culturen. Op de scholen wordt er veel aandacht geschonken
aan de landen waar de voorouders van de kinderen vandaan komen en hun families. Er hangen onder
andere collages met foto’s van de gezinnen, een wereldkaart waar de landen van herkomst aangegeven
zijn en er wordt aandacht geschonken aan de feesten die bij de culturen horen. Je voelt dat er respect is
voor iedereen. Het maakt niet uit waar je vandaan komt, hoe je er uit ziet of wat je mogelijkheden zijn.
Je wordt gezien en hoort er gewoon bij. Well-Being was de rode draad door de hele week.
Be a leader, be a learner, have a voice, have fun.
Een mooie uitspraak, die we te horen kregen tijdens
onze studiereis.
Wat ik meegenomen heb uit Canada kan ik samen-
vatten met de volgende woorden: welbevinden,
respect, vertrouwen, samen, verdiepend leren.
Welbevinden (well being): In Canada wordt daar
grote nadruk op gelegd. In alle lezingen was dit te
horen en op alle scholen is dit terug te zien
bijvoorbeeld aan de zones van regulatie. De kinderen
mogen aangeven in welke zone ze zitten en daar
wordt dan op dat moment bij aangesloten.
Ook worden er rustmomenten ingebouwd door
middel van mindfulness en/of yoga. Dit geldt voor
zowel de kinderen als de leerkrachten.
Respect: Overal merkte je, dat er respect is voor elkaar.
In Canada wonen veel immigranten, maar voor alle
culturen is er respect en er wordt rekening mee
gehouden, dat er soms andere gewoontes zijn.
Ook respect voor de omgeving en de aarde wordt
uitgedragen.
Vertrouwen: Het is belangrijk, dat kinderen vertrouwen
hebben in hun leerkracht, maar ook andersom. Kinderen
kunnen vaak veel meer dan wij denken. En daarom is het
goed om hoge verwachtingen te hebben en ze zelf mee
te laten denken over wat ze willen leren en ze te laten
experimenteren. Er wordt ook de nadruk op gelegd, dat
fouten maken juist goed is om verder te komen in je
ontwikkeling. De kinderen worden in de growth mindset
gezet. Dit zie je ook terug in de groepen.
Margré Tanis Marleen Melis
CA
NADA
Samen: Dit is een heel belang rijke
factor. Samen een visie
ontwikkelen, samen afspraken
maken, samen werken, samen
leren. De kinderen krijgen veel
gelegen heid om dingen samen te
doen. De dingen die zijn afgesproken,
zie je overal terug op de wanden in de
groepen. Een leerkracht vertelde, dat in het begin van het
schooljaar met lege wanden wordt begonnen en dat deze in
samenwerking met de kinderen worden gevuld.
Ook zijn er faciliteiten voor de leerkrachten om samen te
leren, deels ook onder schooltijd. Een leerkracht vertelde, dat
ze 45 minuten per dag tijd krijgt onder schooltijd voor
overleg, voorbereiding en bijwerken van bijvoorbeeld
portfolio’s. In alle lagen (bestuur, directeuren, leerkrachten,
kinderen en ouders) is er een grote betrokkenheid. Ze laten
ook merken, dat ze trots zijn op hun onderwijs.
Verdiepend leren (deep learning): Ook dit kwam terug in
alle lezingen en is te zien op alle scholen. De competenties
om te komen tot verdiepend leren worden samengevat in de
6 C’s: collaboration, creativity, critical thinking, citizenship,
character en communication. Bij verdiepend leren is het
belangrijk, dat je je steeds bewust bent van datgene wat je
wilt leren, veel oefenen en experimenteren en veel feedback
geven en krijgen. Belangrijk is het stellen van goede vragen,
denk bv. aan de Taxonomie van Bloom.
We hebben veel gezien en gehoord over het onderwijs in
Canada. Nu is het een uitdaging om ons onderwijs niet zozeer
te veranderen, maar om te kijken waar het beter kan. Ik ben
tot de conclusie gekomen, dat wij al veel goede dingen doen
en dat ook wij trots mogen zijn op ons onderwijs!
Woensdag.NaardeconferentieQuestNObreakfastatSheraton07.00LeaveLobbySheratonbybustoSheratonPaoverkway RichmondHill07.30BreakfastatParkwayHillenrolmentforConference8.30-16.00IndividualQuestprogram;wateen
prachtigeopeningdoorkinderenmet1jongetjediehetvolksliedzongWauw!Eenmooiverhaalvaneenpsychiaterworkshops masterclasses12.30LunchatQuest.Veelmindfullnessenyoga.Isbehoefteaandus.Veelstress.16.30LeaveSheraton
17.15FreetimeEndaarwarenKim&Claudine.Feestje!enlekkereten.DankaanJohan.
18 19
Natuurlijk kwamen onze Canadese principals Kim & Claudine ook naar Toronto!
accentueel - canada special II op reis naar mooier onderwijs
Talent!
Daar sta je dan. Op een groot podium voor een zaal
met honderden mensen uit de hele wereld. Het wordt
stil. Je haalt diep adem en zingt dan vol overgave,
a capella, het volkslied van Canada...
Kippenvel staat op mijn armen. Een collega ib-er naast
me pinkt een traantje weg. Je krijgt een oorverdovend
applaus. Hoeveel twaalfjarige jongens zouden dit
durven? Terwijl jij het podium afloopt, komen er ruim
twintig kinderen het podium weer op. Drie jongens lopen
naar voren, één pakt de microfoon en vertelt ons rustig
en duidelijk, dat ze op school met het project ‘Water first’
bezig zijn geweest. Ieder kind kreeg de mogelijkheid om
een aandeel te leveren op het gebied waar hij of zij goed
in is of leuk vindt om te doen. Zij zijn de sprekers
vanmorgen en verder zien we muzikanten, dansers,
zangers en toneelspelers. Een indrukwekkend
schouwspel volgt.
Wat geweldig mooi om te zien, dat er zoveel ruimte
wordt gegeven aan de talenten van deze kinderen!
Cognitief talent wordt op elke school herkent en
Mirande Jansen
erkent, maar hoe zit het met al die andere talenten?
Deze kinderen hebben allemaal iets gevonden,
waarmee ze kunnen ‘shinen’!
In de bovenbouw krijgen de kinderen de mogelijkheid
om tijdens de muziekles een instrument te leren
bespelen. Na schooltijd mogen ze naar wens meespelen
in een band, ieder op zijn of haar eigen niveau.
De lunchpauze is op veel scholen een uur. Na 20
minuutjes eten, wordt de kinderen de mogelijkheid
geboden om in blokken van 10-12 weken mee te doen
aan basketbal, volleybal, gym, tekenen, zingen, dans,
drama, maar ook bijv. lego bouwen. Net waar de
interesses op dat moment liggen. Het accent op talent!
Tijdens ons bezoek aan basisschool Fred Varley
werden we enthousiast rondgeleid door enkele
kinderen uit de bovenbouw. Door kinderen te
betrekken bij de organisatie van activiteiten, maar
ook door de werkvormen binnen het verdiepend leren,
kunnen daarnaast talenten ontdekt worden op het
gebied van communiceren, samenwerken, plannen,
organiseren, kritisch denken... (Zie de 6C’s van Michael
Fullan… ;)
Prachtig dat je als school kinderen zó de mogelijk-
heden biedt, om je breed te ontwikkelen en je talenten
te ontdekken!
Good Morning!
We wanted to extend a big thank you for allowing us
the opportunity to once again meet with your amazing
team. We both had such a wonderful time and
remembered all of the coaches.
We wanted to share what an inspirational group they
are. All of them were so interested in learning, talking
about the wonderful progress of their schools and
asking great questions about how to support their
teams. Once again, Kim and I learned so much
from them and thoroughly enjoyed our time together.
We are hopeful that the next time you visit,
it can include visits to our schools. We would love to
keep in touch and continue learning with and from
each other.
Take Care. We hope to see you soon.
Claudine and Kim
Donderdag.8.00uurweg.Weerscholenbezoek!Vandaagnaareenoutdoorschool!Daarwilikwelwerken!Buiten,natuur, ruimte,onderzoek.Gaaf.Envooriedereenlaarzenopmaat.Leukonderdienettejurkjes.Lekkerelunchmet
coniferentheeenmaplesiroopsnoepjes.Ikhoudervan.Opnaardeanderescholen.Ogenuitkijken.Rennenvanlokaalnaar lokaal.Foto’smakenzondertekijkenwaarvan.LijkeenjapannerinVolendam.Maargenietenvandeverhalen,dekids,
deteachersenhetrespectwatdaarisvooralleseniedereen!TerugnaarHotel.lezingenvanHazelenMali.Geenideemeer waarhetoverging.Hoofdvol.naarkerstboomonthullingintemall.Tegek.Hangenaandebar.
ManuelaenDorienbijijshockey.Laatstenachthotel.
20 21
accentueel - canada special II op reis naar mooier onderwijs
Wist je dat ze in Canada:
geen werkboeken op de tafel hebben?
een magazijn vol rekenmaterialen hebben?
kinderen in prachtige volzinnen kunnen vertellen
wat ze aan het leren zijn?
het raar vinden dat je multiple choice vragen geeft,
dan staat het antwoord er toch al?
onderwijs geven in de hele school, dat wij hier
alleen in de groepen 1 en 2 geven?
‘learning skills en mondelinge taal in het curriculum
hebben?
respect hebben voor alle culturen?
‘well being’ belangrijk vinden voor leerlingen en
leerkrachten?
Santiago Gallardo was vroeger een goede leerling,
haalde goede cijfers op het aanbod dat hij kreeg
aangeboden, maar omdat hij niet echt betrokken was,
beklijfde de stof onvoldoende. Hij had niet leren leren.
Als zelfs onze goede leerlingen het “leren leren” missen
omdat de lesstof niet echt betekenisvol is, hoeveel
temeer missen onze minder begaafde leerlingen deze
aanpak (Deep Learning).
Hazel Mason, superintendent van het Peel District,
geeft aan dat leren gestoeld moet zijn op “Passie”!
Dan leren de kinderen echt. In de kleutergroepen zijn
de kinderen nog echt betrokken. Hoe hoger ze komen,
hoe minder betrokken ze zijn.
De maatschappij verandert, daardoor moet ook het
onderwijs veranderen: van kennisoverdracht naar
designleren. Kennis kunnen de leerlingen overal
verkrijgen. Leer de leerlingen lezen, rekenen èn leer ze
de juiste vragen te stellen. Hierbij moeten we de
leerlingen ondersteunen, o.a. door modeling van de
leerkracht. Het denken moet in de stijgers worden
gezet, door ze de juiste vragen te stellen. Als de
leerlingen hun eigen onderzoeksvragen leren stellen en
onderzoeken, activeer je hun intrinsieke motivatie. Dat
zijn vaak vragen waar wij als volwassenen ook geen
antwoord op hebben, bijvoorbeeld “Waarom heeft
president Trump de verkiezingen gewonnen?”
Wat valt mij op in de scholen in Ontario?
- Het onderwijs sluit aan bij de vragen van de
kinderen, waardoor het eigenaarschap en de
intrinsieke motivatie worden aangesproken.
- Gericht op doelen. De leraren gebruiken een evidence
based aanpak. Hoe ze verder de doelen bereiken
vullen ze zelf in. Binnen een strak top-down kader
hebben ze eigenaarschap om hun doelen te bereiken.
- De leerkrachten kennen hun kinderen. Hoogbegaafd
of minder begaafd? Ze passen het aanbod aan
binnen hetzelfde thema. Alles is inclusief. De leer -
lingen met specifieke onderwijsbehoeften zitten
doorsnee voor 50% in de reguliere groep en 50% in
een apart groepje. Soms zijn de onderwijsbehoeften
Riny Kappert Willy Koskamp
Enkele belangrijke uitspraken:
‘Apply what all you know about your mistery
children with greater precision’
‘Make learning a visible practise,
let the children see how it looks like’
‘Schools are focussing on not making mistakes,
but making mistakes is the way we learn’.
zo zwaar dat ze permanent in een apart groepje
zitten, zoals leerlingen met klassiek autisme.
Er is inclusief onderwijs op gebied van religie,
etnische achtergrond en geestelijke en/of
lichamelijke beperkingen.
- Kwaliteit van de samenwerking: bij zowel de leerlingen
als de leerkrachten. Veel netwerken: netwerk van
leerlingen, netwerk van ouders, samenwerking van
leerkrachten, gezamenlijke verantwoordelijkheid voor
de leerlingen met special needs.
- Wat de kinderen leren is zichtbaar gemaakt aan de
muren. Elk jaar beginnen ze met een lege muur.
- Veel nadruk op Menthal Health (zowel voor
studenten als leerkrachten).
Menthal Health: aandacht voor gedrag
(m.b.v. Zones of Regulation) en welbevinden (mind,
spirit, body en relaties), voeding en milieu.
- Gebruik van Data om de doelen en het aanbod te
plannen.
- Aandacht voor de mindset: fixed and growth mindset.
- De pedagogiek van Deep Learning (Michael Fullan)
met de zes belangrijke competenties:
Karaktervorming, Respect, Communicatie, Kritisch
denken, Samenwerken en Creativiteit.
Technologie (zoals internet) wordt hierbij betrokken,
niet als vrije vorm, maar gericht ingezet op het
onderzoeken van je leervragen.
‘Give
kids
voices’
22 23
Deep learning
accentueel - canada special II op reis naar mooier onderwijs
Voilà, Michael Fullan begint zijn presentatie met een
eenvoudig maar treffend: “Traditioneel onderwijs is
saai.” Dat leerlingen met bosjes tegelijk hun
motivatie kwijtraken is wat hem betreft verklaard.
Onderzoeken tonen aan dat de enthousiaste kleuter
maar een paar jaren nodig heeft om compleet
gedemotiveerd te raken. Slechts 1/3 deel (!) van de
onze leerlingen zou nog gemotiveerd zijn bij
aanvang van de middelbare school (Gallardo, 2017).
Van oppervlakkig naar verdiepend
Oppervlakkig leren maakt plaats voor verdiepend
leren. De tijd is er rijp voor. Immers, de wereld is
veranderlijker dan ooit tevoren. De maatschappij
waarin we leven kenmerkt zich door “vluchtigheid”
en “snelheid” (Gallardo, 2017). De waarheid waarmee
we vandaag leven is er morgen niet meer. Dit on -
omkeerbare gegeven vraagt andere vaardigheden
van mensen die in de huidige wereld leven. Hoewel
er nieuwe werksoorten en banen zullen ontstaan is
het waarschijnlijk dat, wat we al decennia gewend
zijn (vaste baan, vast contract bijvoorbeeld), op z’n
eind is. Dit heeft tot gevolg dat we meer dan ooit het
enorme belang van “leren” zullen moeten begrijpen.
Verdiepend leren geeft onze kinderen de mogelijk-
heid om, terwijl ze aan een betere wereld bijdragen,
met zelfvertrouwen en vanuit zelfstandigheid de
toekomst tegemoet te gaan.
Wat vraagt dit van ons, onderwijsmensen?
Hoe kunnen wij ervoor zorgen dat hetgeen onze
kinderen leren diepgaand en blijvend is in plaats van
oppervlakkig en voorbijgaand (zoals bij
feitenkennis)? Hoe kunnen we eraan bijdragen dat
onze kinderen de bagage die wij meegeven blijvend
kunnen toepassen in hun steeds veranderende
levens? En over welke kennis en vaardigheden
hebben we het dan eigenlijk?
Waar we naartoe gaan is dat onze kinderen echt
begrip hebben voor en betrokken zijn bij iets dat
belangrijk voor hen is én van waarde is voor de
wereld. Het betekent dat kinderen niet alleen kennis
aanleren, maar dat ze snappen wáárom ze dat doen
en hoe ze die kennis kunnen inzetten. De verande-
rende wereld is hierbij steeds uitgangspunt. Het gaat
niet meer over: “Hoe kan ik mij het best voorbereiden
op de rekentoets?”, maar over “Hoe kan rekenen mij
helpen bij mijn leven of bij mijn werk?”
Sabine Jolink
Passie
Persoonlijk hoopte ik passie te vinden in Canada ten
aanzien van het verdiepend leren en het eigenaars-
chap bij kinderen. Key woorden die mij triggerden om
naar op zoek te gaan.
En ik heb het gevonden:
Bij Santiago Gallardo (main researcher van Michael
Fullan): hij sprak gepassioneerd over deep learning.
Hij stelde dat kinderen het meeste leren buiten school.
We moeten kinderen leren lezen en rekenen en…
de juiste vragen leren stellen. Hij zei letterlijk: we
willen de passie zien in de ogen van de kinderen.
Hij raakte mij met de volgende quote:
“The best legacy we can leave to our children:
Learning to learn deeply!”
Bij Hazel Mason (a retired Superintendent of
Education from Peel and passionate about 21stC/
Modern Learning): Zij sprak over het opleiden van de
kinderen voor de 21e eeuw, voor banen die nu nog
niet bestaan. Als je iets met passie doet, leer je veel en
gaat het vanzelf. Als je kinderen niet aanspreekt op
hun passie (wat we op scholen doen, want wij bepalen
wat ze moeten leren) leren ze niks.
“Our task is to educate students whole being,
so they can face the future.
We may not see the future, but they will and our
job is to help them make something of it.”
Bij principals van de scholen: ze vertelden enthousiast
over het verdiepend leren op hun school. En over hun
kinderen, van alle niveaus (inclusief ), die leren op hun
school. Bovendien zijn ze trots op hun staff die er
uitvoering aan geven.
Bij leerkrachten, onderwijsassistenten en special need
leerkrachten, die laten zien wat en hoe ze werken met
hun students. En die eerlijk aangeven dat het niet
altijd even makkelijk gaat, maar dat ze grote
betrokkenheid zien bij de kinderen en daar enorm van
genieten.
En dan natuurlijk bij de kinderen zelf die enthousiast
kunnen vertellen over wat ze willen leren, hoe ze het
gaan leren en wat ze daarvoor nodig hebben. Ik heb
ze bezig gezien met een sparkling in their eyes en dat
is wat ik graag wilde.
En tenslotte mijn eigen passie: yoga en/of
mindfulness. N.a.v. van het thema Well Being een vast
onderdeel op alle scholen. Van 5 minuutjes per dag tot
1x in de week een uur. Wat fantastisch om te zien!
Ik heb veel meegenomen uit Canada, maar mezelf
ook gerealiseerd dat wij al goed bezig zijn t.a.v.
modern learning. En we hoeven niet te veranderen
(change); we mogen groeien (grow) volgens Eleanor
Newman. We bouwen verder op al het goede dat we
al hebben. Met Passie!
t vraagt dit van ons, onderwijsmensen?
24 25
BURGERSCHAP
De wereld wordt steeds kleiner.
Wij leren onze leerlingen de wereld
te bekijken als een wereldburger.
Ze zullen wereld wijde problemen
aanvliegen vanuit verschillende
standpunten en zullen de verschillende
normen en waarden en wereld beelden
begrijpen. Daardoor zijn ze in staat om
vanuit oprechte interesse ingewikkelde
wereld problematiek op het gebied van
mens en milieu op te lossen. Of daar in
ieder geval hun steentje aan bij te dragen.
COMMUNICATIE
Leerlingen leren effectief
communiceren. Op meerdere
manieren, afhankelijk van de
situatie en de persoon/personen
die ze tegenover zich hebben.
Digitaal en in het offline leven.
SAMENWERKEN
Kinderen leren samenwerken in
teams, waarin al hun talenten
nodig zijn. Dat gaat om
inhoudelijke vaardigheden, maar
zeker over effectief management
en omgaan met groepsdynamiek.
En de uitdagingen die daarbij
horen, zoals fundamentele
beslissingen maken, van elkaar
leren en bijdragen aan elkaars
leerproces.
CREATIVITEIT
Een creatieve manier van denken en de
wereld tegemoet treden. Kinderen
ontwikkelen een ondernemende geest
en manier van denken als het gaat
econo mische en sociale mogelijkheden.
Ze kunnen goede onderzoeks vragen
stellen en nieuwe ideeën ontwikkelen.
Creativiteit is geen gave, maar een
vaardigheid. Het is dus aan te leren.
Bijvoorbeeld door kinderen aan te
moedigen buiten de kaders te denken.
Moedigt u uw kinderen hiertoe aan?
KRITISCH DENKEN
De leerlingen oefenen om kritisch
naar informatie te kijken.
Kinderen beargumenteren wat ze
van bepaalde informatie vinden.
Ze leren patronen ontwaren en
hebben in de gaten hoe er
verbinding is met andere feiten
en vakken. Op die manier kunnen
ze zelf een mening vormen.
Noodzakelijk in een wereld waar
de informatiedichtheid alleen
maar toeneemt.
KARAKTER
Onze kinderen zullen hun hele
leven lang blijven leren om een plek
te houden op de arbeids markt.
Naast studievaardigheden gaat het
om het ontwikkelen van karakter-
eigenschappen als
doorzettingsvermogen,
vasthoudendheid en veerkracht.
Kortom, de eigenschappen om een
leven lang te kunnen blijven leren.
Daarbij hoort ook het besef dat
fouten mogen worden gemaakt.
Bron: Fullan, M. (2014). Opgehaald van www.michaelfullan.ca: http://www.michaelfullan.ca/wp-content/
uploads/2014/01/3897.Rich_Seam_web.pdf Gallardo, S. (2017). Deep learning, shaking the foundations. Toronto.
Zes pijlers
Om verdiepend leren in praktijk te
brengen helpen 6 pijlers: creativiteit,
kritisch denken, communicatie,
karakter, burgerschap en
samenwerken (Fullan, 2014).
Bij alle lessen spelen het aanleren en
oefenen van deze vaardigheden een
rol. Niet als een aparte opdracht,
maar verweven in de lesstof.
Onze ib-ers met Santiago Gallardo!
26 27
Vrijdag.Nog2lezingen!Hè?Echt?nietevennogsnelshoppen?Nee!opletten!Tochweerzeerdemoeitewaard.
Evaluatiegeorganiseerddoor2juffenergensuitNederland.Snelenleuk.DeBrinkjongensnogmettipsentrucs,
enwegzijnwe.Opnaarhetvliegveld.Doordouane:tasjeopentasjedicht.Inchecken.Busjekopen,koffiedrinken.
Vliegtuigin.Knienweerinjenek.Ha!Schiphol!enwegzijneraleenpaarkwijt.Mannenenkinderenwachten.
Treinin.WaarisJohan?Zatalineeneerderetrein.Meteenvolhoofd,zonderjetlagnaarhuis.
Man,man,wateengeweldigeweek.MetdankaanACCENT!