Download - Ain-Fatin 42: Livru Istoria I
3
Dedika ba Lo Correia (d. October 2011), be-oan feto Rufino Alves Correia
Onra no valor ba ‘kriadu’ Timor oan iha Funu
Mundial II, no amizade entre Paddy no Rufino.
Hakerek nain Richard Browning
Tradutors: Abel Guterres, Kirsty Sword Gusmão 3
3
Iha Funu Mundial Daruak (1942), Timor oan sira tulun
soldadu Australianu sira. Timor oan sira laran luak
duni, aten berani no onestu. La hodi sira nia tulun
karik, soldadu Australia sira bele mate hotu. Soldadu
Australianu atus resin deit, funu maka’as hasoru forsa
Japonés rihun ba rihun. Australianu sira mesak sei
labele karik se Timor oan sira la fó tulun.
Soldadu Australianu sira hadomi tebes sira nia belun
Timor oan sira. Belun Timor oan sira la karak, aten
berani, fó an ba mate, laran diak no laran luak tebes.
Wainhira soldadu Australianu sira fila ba sira nia rai,
Timor oan sira barak maka terus no mate. Soldadu
Australianu sira laran susar tebes ho saida maka
akontese. Sira sinti katak sira la fó laran no agradese
ba Timor oan sira.
3
5 4
Paddy Kenneally mai Timor
iha 1942, hodi funu hasoru
forsa Japonés sira.
Wainhira funu remata,
Paddy fila mai Timor hodi
buka nia “kriadu” ka belun,
maibé lahetan.
Rufino Alves Correia
(mate iha 21 Abril, 2010)
Rufino Alves Correia moris
nu’udar ema laran luak, aten
berani no fó laran tomak ba
Timor no mós ba soldadu
Australianu sira. Ho tinan
11 deit, nia sai kompañeiru
diak no leal ida ba Tenente
Tom Nisbett husi Kompañia
Independente “2/2” iha
Timor-Leste durante
períodu okupasaun Japonés
(1942–1945).
5 4
6 7
Wainhira Paddy fila fali mai
Timor, nia buka nia kompañeiru,
maibé lahetan. Belun diak ba
Forsa Australianu sira ne’ebé
Paddy hetan maka Rufino.
Sira nain rua sai belun diak.
9 8
Brigite maka Paddy
Kenneally nia bei-oan.
Nu’udar nia avo mane,
Brigite mós mai Timor
hodi buka tuir Rufino.
14
Sira belun diak.
Esperansa ba futuru kuda hela ona. Ema la’o hamutuk
hodi fó onra ba pasadu ne’ebé liu ona (ain-fatin 42).
Futuru nakonu ho esperansa.
14
Lian laiha, istória la konta.
Istória la konta, neon laiha.
Neon laiha, istória laiha.
Wainhira istória laiha maka,
laiha bei-ala sira, razaun laiha,
fatin laiha, riku-soin laiha,
simbolu laiha, hun laiha.
Wainhira laiha lian ka istória ka neon,
Maka sei laiha istória ka identidade
ka nasaun—futuru sei laiha.
Istoria no Livru ida ne’e la posivel se laho hakarak, inspirasaun,
koneksaun no jenerosidade husi Maria Neves.
Livro Istoria ida husi Ain Fatin 42 dokumentario, Edisaun no
Produs husi estudante Kolejio Radford iha 2009.
Obrigado mós ba: Bridget Chivers-Kenneally, Tina Landos, Correia
familia, Abel Guterres, Kirsty Sword Gusmao.
Nos: Carmeneza Dos Santos Monteiro, Jon Lewis ba imajen ‘ne’e’,
Burubere, Jenny Coles, Kolejio Radford, GRi.D, Kathie Griffiths, no
familia Kenneally.