Download - Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
1/44
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
2/44
UCAPAN TERIMAKASIH KEPADA :
1
Rektor ULMProf. Dr. H. Sutarto Had!
M.S.! M.S" NIP # 1$%%&'' 1$$1&( 1 &&1
)ak* Rektor +ULM
Bda,- Pere,"a,aa,!
Kera/a0a Hu0a/
Prof. Dr. Ir. H. 2udMA!M.S"
NIP # 1$%3&31%
1$$(&' 1 &&(
)ak* Rektor 'ULM
Bda,-
Ke0a4a//5aa,
NIP # 1$%+&1&61$$&&' 1 &('
)ak* Rektor (ULM
Bda,- U0u0
Keua,-a,
Dr.H A/*a0a4!M.Pd.! P4.D
NIP # 1$%&&11&
1$7%&' ( &&1
)ak* Rektor 1ULM
Bda,-
Akade0k Dr. A40ad A*0
B!SE.!MS
NIP # 1$%31('1
1$$61( 1 &&(
M.Er5, BH1E11'(((
Tr)arda,
H1E11'&&
Mur/8dH1E11'((+
Bet,aSur8a
H1E11'(+
M.Ro8a,PK
H1E11'(&1
Do/e, Mata Ku*a4Ekotok/ko*o-
Prof.Dr. 9o0ar8atu/ S4o*4a4!A0d. H8:.! ST.! Mke/.
NIP # 1$37&+(& (&&6&1 ( &&(
Ke:a*a Prod Tek,k
L,-ku,-a, ULMDr. Ro,8 Rdua,! ST.!MT.!
NIP. 1$3%1&13 1$$$&' 1 &&'
Deka, Faku*ta/ Tek,k ULMDr.I,- 2u*a, Fr0a,a Arf,!
ST.! MT.! NIP # 1$36&31$ (&&&&' 1 &&1
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
3/44
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
4/44
LEMBAR PENGESAHAN
Ke*o0:ok # III ; T-a<
Na0a = NIM #Tr )arda, ;H1E11'&&(<
M. Ro8a, P.K;H1E11'(&1<
M. Er5, >atara ;H1E11'(((<
Mur/8d ;H1E11'((+<
Bet,a Sur8a ;H1E11'(+(<
Faku*ta/ # Tek,k Pro-ra0 Stud # Tek,k L,-ku,-a,
De,-a, , te*a4 0e,8e*e/aka, Tu-a/ Ekotok/ko*o-.
Ba,ar>aru! ?u, (&1%
D/a4ka, O*e4
Do/e, Pe0>0>,-
Prof.Dr. 9o0ar8atu/ S4o*4a4!A0d.H8:.ST.MKe/
'
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
5/44
KATA PENGANTAR
Pu da, /8ukur kta :a,atka, ke:ada Tu4a, 2a,- Ma4a E/a kare,a ata/
taufk da, 4da8a4@N8a 0aka u/a4a u/a4a da*a0 0e,8e*e/aka, 0aka*a4 tu-a/
Ekotok/ko*o-. Pe,u*/ 0e,8adar >a45a da*a0 0e,8e*e/aka, 0aka*a4 ,
>a,8ak 0e,da:at >a,tua, da, duku,-a, dar >e>era:a :4ak. O*e4 kare,a tu!
:ada ke/e0:ata, , :e,u*/ 0e,-u"a:ka, ter0a ka/4 ke:ada #
1 Prof. Dr. H. Sutarto Had M.S M.S" /e*aku Rektor U,er/ta/ La0>u,-
Ma,-kurat
( Ba:ak Dr.I,- 2u*a, Fr0a,a Arf,! S.T.! M.T. /e*aku Deka, Faku*ta/
Tek,k U,er/ta/ La0>u,- Ma,-kurat.
' Ba:ak Dr. Ro,8 Rdua, S.T.!M.T. /e*aku Ketua Pro-ra0 Stud Tek,k
L,-ku,-a,.
+ I>u Dr. 9o0ar8atu/ S4o*4a4! A0d. H8:.! S.T.! Mke/ /e*aku do/e, 0ata
ku*a4 Ekotok/ko*o-.
6 Se*uru4 Do/e, Tek,k L,ku,-a, U,er/ta/ La0>u,- Ma,-kurat
Ba,ar>aru da, aara,,8a.
% Te0a,@te0a, Tek,k L,-ku,-a, a,-kata, (&1'.
Sara, da, krtk 8a,- ko,/truktf teta: :e,u*/ 4ara:ka, /erta aka,
dadka, /e>a-a >a4a, :er>aka, da, :e,8e0:ur,aa, 0aka*a4 CA,a*//
Ko,/e,tra/ Ba4a,= at Tok/k ; BOD!OD! TSS da, A0o,ak< Pada I,du/tr
Karet Ber>a// Su0>er Mode* RLTE Da, D*u/. Ak4r,8a :e,u*/ 0o4o,0aaf a:a>*a ada kekura,-a, da*a0 :e,8u/u,a,,8a. Se0o-a da:at >er0a,faat
>a- kta /e0ua.
Ba,ar>aru! ?u, (&1%
Pe,u*/
+
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
6/44
DA=TAR ISI
UCAPAN TERIMAKASIH KEPADA ................................................................
KATA PENGANTAR ............................................................................................
DA=TAR ISI...........................................................................................................
DA=TAR TABEL.................................................................................................
DA=TAR GAMBAR ...........................................................................................
RANGKUMAN.....................................................................................................
BAB I PENDAHULUAN.......................................................................................1
0$0
Laa! B-a.an@.................................................................................................1
0$6 R*&*+an Ma+a-a............................................................................................(
0$9 T**an Pn*-'+an..............................................................................................(
0$5 Man#aa Pn*-'+an...........................................................................................'
BAB II TINAUAN PUSTAKA............................................................................+
6$0 P!d'.+' B!;a+'+ S*&;!...............................................................................+
6$0$0 M"d- RLTEC ( Release from the Technosphere)........................................+
6$0$6 M"d- D'-*+'..................................................................................................3
6$6 Ind*+!' Ka!..................................................................................................7
6$6$0 P!"++ Pn@"-aan Ka! (+).................................................................7
6$6$6 Ka!a.!'+'. L'&;a a'! 'nd*+!' .a!..................................................$
6$9 S*&;! L'&;a Ind*+!' Ka!...................................................................1(
6$9$0 Baan ;a.* "-aan .a! !a.a...............................................................1(
6$9$6 Baan ;a.* ;!a+a- da!' -a.+ .;*n......................................................1(
6$5 Ana-'+'+ Papa!an S*a* Baan aa* Za......................................................1+
6$7 P!d'.+' K"n+n!a+' Baan aa* Za da-a& E."+'+&............................13
6$? Pn!apan E."".+'."-"@' Pn!apan E."".+'."-"@' Pada R.aa+a
T.n"-"@' L'n@.*n@an.........................................................................................17
BAB III HASIL DAN PEMBAHASAN.............................................................(1
6
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
7/44
9$0 Ha+'- Pn@*.*!an L'&;a Ind*+!' da!' *!na- Pn-''an P*' S!'
K"&a-a d..$.........................................................................................................(1
9$6 P&;aa+an....................................................................................................(1
9$6$0 Ana-'+'+ K"n+n!a+' Za aa* ;aan pada Ind*+!' .a!......................((
9$6$6 E#. Baan Aa* Za L'&;a a'! 'nd*+!' .a! Ba@' E."+'+&......(6
9$6$9 M"d Pn@"-aan L'&;a a'! 'nd*+!' .a!.....................................(6
BAB I
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
8/44
DA=TAR TABEL
Ta>e* (.1 Ke*a/ Pe,--u,aa, D/:er/ at ........................................................1(
Ta>e* '.1Kua*ta/ L0>a4 ar I,du/tr Karet PT. Le0>a4 Karet Pada,-... ........'1
3
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
9/44
DA=TAR GAMBAR
Ga0>ar (.1 A,a*// Pe0a:ara,.........................................................................%
Ga0>ar (.(. Su0>er! d/tr>u/! tra,/:or! da, tra,/for0a/ :o*uta,...................3
7
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
10/44
RANGKUMAN
Pada Pe,e*ta, , d-u,aka, 0ode* RLTE da, 0ode* D*u/! Mode*
RLTE d-u,aka, u,tuk 0e,-e/t0a/ *e:a/a, at ke >er>a-a 0eda
*,-ku,-a, udara! ar da, ta,a4 dar /u0>er@/u0>er ke-ata, :a>rka/! :roduk/
da, ko,/u0/! /eda,-ka, 0ode* d*u/ d/e>ut u-a de,-a, 0etode :redk/
ek/t0a/ :e*e:a/a, at 0e*a*u ttk :e0>ua,-a, da, /u0>er :a>rka/. Da*a0
0aka*a4 , ke-ata, :a>rk/ 8a,- de/t0a/ >eru:a *0>a4 "ar 8a,- >er:ote,/
u,tuk 0e,"e0ar *,-ku,-a,! >a4a, atau at 8a,- terda:at :ada *0>a4 karetda:at >er/fat tok/k >a- *,-ku,-a, eko//te0 0au:u, 0a,u/a! Pada 4a/*
:e0erk/aa, kua*ta/ *0>a4 "ar ,du/tr karet PT. Le0>a4 Karet Pada,- dda:at
4a/* 8atu BOD J 16& 0-=* ;Baku 0utu BOD J %& 0-=*< OD J '&& 0-=*
;Baku 0utu OD J (&& 0-=*< TSS J 16& 0-=* ; Baku 0utu TSS J 1&& 0-=*<
A0o,ak J 1' 0-=* ; Baku 0utu A0o,ak J 6 0-=*< :H J 6!% ; Baku 0utu :H J
%@$a45a *0>a4 "ar ter/e>ut 0e0*k >e>era:a
:ara0eter 8a,- >er>a4a8a >a- *,-ku,-a,. Ha/* 0e,u,uka, :H >erada d
>a5a4 >aku 0utu ! :H 8a,- re,da4 da:at 0e,-ak>atka, t,-kat koro/ 8a,-
t,-- :ada ar /u,-a. TSS 8a,- t,-- >er:e,-aru4 ter4ada: :e,da,-ka*a,
/u,-a da, kekeru4a, 0e,ad /u0>er tok/ko*o- d :erara, ter/e>ut. A0o,ak
8a,- t,-- da*a0 :erara, da:at >er/fat tok/k akut 0e,8e>a>ka, ke0ata,!
:er*akua, kro,/ da:at 0e,8e>a>ka, keru/aka, -,a*! 0ereduk/ ka:a/ta/
:e0>a5a ok/-a, :ada tu>u4 ka,. Ar 4a/* :e,-o*a4a, karet 0e0*k kadar
BOD da, OD 8a,- t,-- /e4,--a :er*u :ro/e/ :e,-o*a4a, /e>e*u0 d>ua,- ke
/u,-a. Ada >e>era:a 0etode :e,uru,a, >a4a, atau at 8a,- terka,du,- da*a0
*0>a4 "ar ,du/tr karet! 8atu Metode ftore0eda/ 8a,- 0e0a,faatka,
0eda ta,a0a, /e>a-a :ereduk/ kadar BOD!OD da, TSS da*a0 *0>a4 "ar
karet. Se*a, tu da:at d*akuka, de,-a, tek,k >ore0eda/ de,-a,
0e0a,faatka, 0kro>a u,tuk 0ereduk/ kadar BOD!OD d** :ada ta,a4
ter"e0ar.
$
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
11/44
BAB I
PENDAHULUAN
0$0 Laa! B-a.an@
Mode* RLTE 0eru:aka, 0ode* 8a,- d-u,aka, 0e,-e/t0a/ *e:a/a,
at ke >er>a-a 0eda *,-ku,-a, udara! ar da, ta,a4 dar /u0>er@/u0>er
ke-ata, :a>rka/! :roduk/ da, ko,/u0/.;1ua,-a, da, /u0>er :a>rka/. Da*a0 ekotok/ko*o-! 0ode* d*u/ ter0a/uk
ke da*a0 a,a*// ek/:o/e. A,a*// ek/:o/e /e,dr 0eru:aka, :a:ara, /uatu
>a4a, atau at :e,"e0ar ;>a4a, >era"u,< d *,-ku,-a,.;+<
Ba4a, atau at :ada *0>a4 ,du/tr da:at >er/fat tok/k >a-
*,-ku,-a, eko//te0 0au:u, >a- 0a,u/a! *0>a4 8a,- d4a/*ka, dar
:ro/e/ :e,-o*a4a, ,du/tr 0e,-4a/*ka, >e>a-a 0a"a0 at tok/k 8a,-
>er>a4a8a I,du/tr :e,-o*a4a, karet 0eru:aka, ,du/tr 8a,- 0e,-o*a4 *atek/
;-eta4< karet 0e,ad karet /ete,-a4 ad! >e,tuk karet ter/e>ut da:at >eru:a
/4eet! kre: da, karet re0a4.;6a4a,@>a4a, k0a /e>a-a >a4a, koa-u*a, *atek/ da, ar da*a0 u0*a4 8a,-
"uku: >e/ar u,tuk :e,"u"a, ta,-k@ta,-k te0:at *atek/ /erta u,tuk :ro/e/
:e,--*,-a,. De,-a, >e-tu *0>a4 8a,- d4a/*ka, dar ke-ata, ter/e>ut
>eru:a "ara,. L0>a4 "ar ter/e>ut dta0:u,- da*a0 ko*a0 :e,a0:u,-a, 8a,-
aka, /e*a,ut,8a d>ua,- ke /u,-a /ete*a4 ' 4ar. L0>a4 "ar :a>rk karet
0e,-a,du,- ko0:o,e, karet 8atu :rote,! *:d! karote,od! da, -ara0
a,or-a,k.;+<
L0>a4 ,du/tr karet >a,8ak 0e,-4a/*ka, *0>a4 "ar ak>at dar
:ro/e/ :e,-o*a4a,,8a. Karakter/tk *0>a4 "ar ,du/tr karet >er5ar,a keru4
da, >er>au tdak /eda:. Ada,8a >a4a,@>a4a, or-a,k ter/e>ut 0e,8e>a>ka,
,*a BOD da, OD 0e,ad t,-- da*a0 >ata/@>ata/ terte,tu da:at >er/fat
tok/k >a- eko//te0 da*a0 :erara,! /e*a, tu >a- 0a,u/a 8a,-
0e,-o,/u0/ ar /u,-a da:at 0e,8e>a>ka, ra"u, /e4,--a 0e,uru,ka, taraf
1
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
12/44
ke/e4ata,. L0>a4 ,du/tr karet "e,deru,- 0e,uru,ka, kua*ta/ *,-ku,-a,
/e:ert ar! udara! ta,a4 da, /e0ua 8a,- terka,du,- d da*a0,8a. L0>a4 "ar
karet d :erara, da:at 0e,-4a*a,- 0a/uk,8a ok/-e, ter*arut ke da*a0 ar.;+<
Be/ar,8a :ote,/ da0:ak >uruk 8a,- dt0>u*ka, o*e4 *0>a4 "ar
,du/tr karet ter4ada: or-a,/0e 8a,- ada d :erara, 0au:u, 8a,-
>erte0:at t,--a* d /ektara, /u,-a 0e,8e>a>ka, /eta: :a>rk karet 4aru/
0e,-o*a4 ar *0>a4,8a /a0:a 0e0e,u4 :er/8arata, /ta,dar >aku 0utu
8a,- >er*aku. Sa*a4 /atu "o,to4 reka8a/a tek,o*o- da*a0 :e,-o*a4a, *0>a4 "ar
8atu ftore0eda/! ftotok/ko*o-! >ore0eda/.;1%a4
ter/e>ut da:at 0e,-ura,- u0*a4 >er>a-a >a4a, atau at tok/k /e4,--a tdak
0e,0>u*ka, :e,"e0ara, *,-ku,-a, da, keru/aka, eko//te0 :erara,.
0$6 R*&*+an Ma+a-a
1. A:a tu 0ode* RLTE
(. A:a tu 0ode* D*u/
'. Ba-a0a,a karakter/tk *0>a4 "ar ,du/tr Karet
+. A:a /aa >a4a, atau at 8a,- terda:at da*a0 *0>a4 "ar ,du/tr karet
6. A:a >a4a8a >a4a, atau at 8a,- dt0>u*ka, *0>a4 "ar karet ter4ada:
eko//te0 da, *,-ku,-a,
%. Ba-a0a,a "ara 0e,-o*a4 *0>a4 "ar ,du/tr karet
0$9 T**an Pn*-'+an
Ada:u, tuua, dar Pe,u*/a, , ada*a4 /e>a-a >erkut#
1. Me,-eta4u 0ode* :e,"e0ara, RLTE
(. Me,-eta4u 0ode* :e,"e0ara, D*u/
'. Me,-eta4u Karakter/tk *0>a4 "ar ,du/tr karet
+. Me,-eta4u >a4a, atau at 8a,- terda:at :ada *0>a4 "ar ,du/tr karet6. Me,-eta4u >a4a8a *0>a4 karet ter4ada: eko//te0 da, *,-ku,-a,
%. Me,-eta4u "ara :e,-o*a4a, *0>a4 "ar ,du/tr karet
0$5 Man#aa Pn*-'+an
Ma,faat dar :e,u*/a, , ada*a4 #
1. Ma4a//5a da:at 0e,-eta4u 0ode* :redk/ >a4a, atau at
(. Ma4a//5a da:at 0e,-etu karaker/tk *0>a4 karet.
'. Ma4a//5a da:at 0e,-eta4u >a4a8a *0>a4 karet.
+. Me,a0>a4 5a5a/a, >a- 0a4a//5a da*a0 :e,-o*a4a, *0>a4 karet.
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
13/44
BAB II
TINAUAN PUSTAKA
6$0 P!d'.+' B!;a+'+ S*&;!
6$0$0 M"d- RLTEC ( Release from the Technosphere)
Mode* RLTE d-u,aka, u,tuk 0e,-e/t0a/ *e:a/a, at ke >er>a-a
0eda *,-ku,-a, udara! ar da, ta,a4 dar /u0>er@/u0>er ke-ata, :a>rka/!
:roduk/ da, ko,/u0/. Su0>er at 8a,- dde,tfka/ 0e*:ut #
1. Kua,tta/ at! e,/ at! u0*a4 at da, ke"e:ata, :e0a:ara,.
(. Loka/. ;$<
?a*a,,,8a ra"u, d L,-ku,-a, >er-a,tu,- :ada #
a. Su0>er,8a
Berda/arka, /u0>er,8a at=>a4a, ter>a- ata/ >e>era:a
ke*o0:ok!8atu #
1. Su0>er a*a0 atau >uata,.
Ha* 8a,- 0e0>edaka, e,/ ra"u, d k*a/fka/ , de,-a, e,/
ra"u, :ada k*a/fka/ *a,,8a a*a4 ra"u, e,/ , 0eru:aka, e,/ ra"u,
a/* 8a,- >era/a* dar 0ak4*uk 4du: /e:ert f*ora da, fau,a! da,
ko,ta0,a/ 8a,- terad ketka /uatu or-a,/0e 0e,-a*a0 ko,tak *a,-/u,-
de,-a, >er>a-a 0a"a0 ra"u, 8a,- >era/a* dar *,-ku,-a,! /e:ert >a4a,
>aku ;0e,ta4< /uatu ,du/tr 8a,- 0e,-a,du,- ra"u, atau:u, 4a/* >ua,-a,
dar ,du/tr ter/e>ut 8a,- >era"u, /erta >a4a, /,tet/ 8a,- >era"u,.;1$<
(. Su0>er >er>e,tuk ttk! area! da, >er-erak.
K*a/fka/ /u0>er ra"u, >er>e,tuk ttk! area! da, >er-erak /e:ert ,
>a/a,8a d-u,aka, u,tuk 0e*akuka, :e,-e,da*a,. Te,tu,8a /u0>er ttk
*e>4 0uda4 dke,da*ka, dar :ada /u0>er area da, >er-erak. Berda/arka,
k*a/fka/ e,/ ra"u, ttk! area! da, >er-erak kta da:at 0e,e,tuka, ra"u,
ter/e>ut ter0a/uk ra"u, 8a,- d/tr>utf ;ter/e>ar< atau ,o,@d/tr>utf ;tdak
ter/e>arer 8a,- d/tr>utf 0eru:aka, /u0>er 8a,- terd/tr>u/
'
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
14/44
atau :e,8e>ara,,8a tdak 0erata ke >er>a-a ara4 da, da:at >er-erak 0au:u,
>eru:a /u0>er area. o,to4 dar /u0>er d/tr>utf da,tara,8a a*a4 /u0>er 8a,-
>era/a* dar >er>a-a :ro/e/ :e0>akara, ;do0e/tk< da, :erta,a,
;:e,8e0:rota, ,/ekt/da ddaera4 :erta,a,! daera4 e,de0/ :e,8akt >a5aa,
e"tor=,/ekta< /erta :eru0a4a,. Seda,-ka, /u0>er ,o,@d/tr>utf
0eru:aka, /u0>er 8a,- >eru:a /u0>er ! /e:ert 4a*,8a "ero>o,- a/a: /uatu
:a>rk! ak4r dar ::a IPAL ,du/tr.;(&<
A. Su0>er do0e/tk! ko0er/a*! da, ,du/tr 8a,- *oka/ /u0>er! /fat da,
e,/,8a >er>eda.
Bua,-a, do0e/tk :ada u0u0,8a da:at kta te0uka, ddaera4 :er0uk0a, da, :ada u0u0,8a >ua,-a, do0e/tk , tdak ter*a*u >era"u,
da, ke>a,8aka, 0e0*k /fat or-a,k! ke"ua* >ua,-a, , terko,ta0,a/
o*e4 >ua,-a, ,/ekt/da //a o>at d a, *a,@*a,. Bua,-a, ko0er/a* da:at
/a,-at >era-a0! de0ka, :u*a de,-a, >ua,-a, ,du/tr. Bua,-a, da*a0
kate-or , da:at >er5uud -a/! "ara,! 0au:u, :adata,. K*a/fka/ , tdak
da:at d:/a4 /e"ara /e0:ur,a! kare,a >ua,-a, do0e/tk aka, ter"a0:ur
dda*a0 >ua,-a, ko0er/a* da, ,du/tr. ;16<
B. Meda Tra,/:or
Ketka /uatu at 0e0a/uk *,-ku,-a, 0aka! a*a,,8a at=>a4a,
ter/e>ut >er-a,tu,- :ada 0eda tra,/:or 8a,- 0e0>a5a,8a. Meda ,
>eru:a udara! ar! ta,a4!or-a,/0e! ra,ta 0aka,a, da, *a,@*a,. Meda ,
da:at >erfu,-/ /e"ara ko,t,u atau tdak ko,t,u! "e:at atau *a0>at! au4 atau
dekat! utu4 atau tdak utu4 /erta teratur da, tdak teratur. Se4,--a dekat atau
tdak,8a /uatu at dar *,-ku,-a, >er-a,tu,- :ada faktor d *,-ku,-a, 8a,-
0e0:e,-aru4,8a.;1<
Pada da/ar,8a terda:at + ko0:arte0e, 8a,- 0e,e,tuka, *oka/ da,
,terak/ at atau >a4a, d da*a0 *,-ku,-a, 8atu ko0:arte0e, ar! ta,a4
atau /ed0e,! udara atau at0o/fer da, >ota atau 0kroor-a,/0e. D0a,a
da*a0 /eta: ko0:arte0e, ter/e>ut /a*,- >erkata, /atu de,-a, 8a,-
*a,,,8a. Ta,a4 0e,-a,du,- udara 8a,- terdr ata/ ar ;4ua,
:artke*. Se4,--a! a:a>*a /uatu at d*e:a/ka, ke *,-ku,-a,! 0aka
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
15/44
*,-ku,-a, aka, 0e,d/tr>u/ka,,8a ke >er>a-a ko0:arte0e, /e:ert ar!
ta,a4!udara da, >ota.;17<
D/tr>u/ , terad de,-a, ko0:arte0e, terdekat /e:ert fa/e :adat!
"ar da, -a/ de,-a, fa/e "ar 8a,- 0e,8e>a>ka, terad,8a ke*aruta, fa/e
:adat da, -a/ de,-a, fa/e -a/ 0e,8e>a>ka, o*at/a/ /erta fa/e "ar de,-a,
:adat 0e,8e>a>ka, ad/or:/. Ke4adra, da, ko,/e,tra/ at :ada /eta:
ko0:arte0e, d-u,aka, u,tuk 0e0:redk/ :er*aku da, a*a,,8a at k0a
d *,-ku,-a,. A:a>*a terad reak/ a,tara /uatu at de,-a, at *a,,8a
0aka aka, 0e0>e,tuk /uatu /e,8a5a 8a,- aka, 0e,-a*a0 tra,/:or da,
tra,/for0a/.Tra,/:or ter-a,tu,- :ada da8a *arut at! koef/e, :art/ a,tar
ko0:arte0e, *,-ku,-a,! koef/e, d//o/a/! for0a/ ko0:*ek/! *ea"4,-! u:
take o*e4 or-a,/0e! ad/or:tta/ da, /fat 0uda4 atau tdak,8a 0e,-ua:
0aka tra,/for0a/ ter-a,tu,- dar ada atau tdak,8a /:e/e/ *a,.
Predk/ da, :er*aku at d *,-ku,-a, ter>a- ata/ ' ke0u,-k,a,! 8atu #
1. at=>a4a, teta: >erada :ada te0:at d0a,a at ter/e>ut 0u*a 0a/uk atau
d*e:a/ka,.
(. at atau >a4a, 0a/uk ke *,-ku,-a, 0e*a*u 0eda ;ar! ta,a4! udara! da,
/ed0e,a4a, >ertra,/for0a/ atau terura 0e*a*u :ro/e/ k0a!f/k
atau >o*o- .;16<
. Pro/e/ Tra,/:or
1. Tra,/:or da*a0 ar
a. Adek/ ada*a4 :er-eraka, >u*k 8a,- dak>atka, o*e4 a*ra,.
>. Dfu/ terad kare,a :er>edaa, ko,/e,tra/! dfu/ , ter>a- 0e,ad dua
8atu dfu/ 0o*eku*er! d/e>a>ka, kare,a ada,8a :er-eraka, 0o*eku*
/e"ara a"ak /eda,-ka, dfu/ tur>u*e, ;:e,-aduka,<
". D/:er/ ada*a4 :e,-aduka, 8a,- terad da*a0 ar ta,a4 ketka adek/
terad da*a0 ke"e:ata, re,da4 8a,- tdak 0e,-ak>atka, tur>u*e,/.
d. Ke*a/ Pe,--u,aa, D/:er/ at
Ta>e* (.1 Ke*a/ Pe,--u,aa, D/:er/ at
6
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
16/44
a.
Tra,/:or :ada :artke*
>. Tra,/:ort da*a0 ta,a4". Tra,/:ort da*a0 ar ta,a4
d. Tra,/:ort da*a0 udara .;16<
6$0$6 M"d- D'-*+'
Mode* d*u/ d/e>ut u-a de,-a, 0etode :redk/ ek/t0a/ :e*e:a/a,
at 0e*a*u ttk :e0>ua,-a, da, /u0>er :a>rka/. Da*a0 ekotok/ko*o-!
0ode* d*u/ ter0a/uk ke da*a0 a,a*// ek/:o/e. A,a*// ek/:o/e /e,dr
0eru:aka, :a:ara, /uatu >a4a, :e,"e0ar ;>a4a, >era"u,< d *,-ku,-a,.Mode* d*u/ u-a dke,a* de,-a, :e,-e,"era,. Pe,-e,"era, d/,! 0/a*,8a ar
*0>a4 :ada /uatu :a>rk /e>e*u0 d>ua,- ke >ada, ar /e:ert /u,-a!
ter*e>4 da4u*u de,"erka, 4,--a ko,/e,tra/ :e,"e0ar 8a,- ada d :ada ar
*0>a4 >erada :ada ko,/e,tra/ tere,da4.;3<
Ser,- de,-a, >erta0>a4,8a u0*a4 :e,duduk da, ke-ata, 0a,u/a
/aat ,! 0ode* d*u/ 0e,ad tdak efektf ak>at >erta0>a4 u0*a4 ar *0>a4
8a,- 4aru/ d>ua,- ke >ada,@>ada, ar! /e4,--a "ara , tdak da:at
d-u,aka, teru/ 0e,eru/. Se*a, tu! keru-a, dar 0ode* d*u/ , 0a/4
ada,8a >a4a8a ko,ta0,a/ atau ra"u, dar ar *0>a4 8a,- d>ua,-
ter4ada: >ada,@>ada, ar da, terad,8a :e,da,-aka*a, :ada >ada,@>ada, ar
/e:ert /u,-a! da,au! dra,a/e da, /ee,/,8a 8a,- da:at 0e,0>u*ka,
0a/a*a4 >aru /e:ert >a,r.;3
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
17/44
6$6 Ind*+!' Ka!
I,du/tr :e,-o*a4a, karet 0eru:aka, /a*a4 /atu :e,-o*a4a, *0>a4 de,-a,
0e,-u,aka, 0ode* d*u/ d0a,a :ro/e/ :e,-o*a4a, *0>a4,8a de,-a, 0etode
:e,-e,"era,. I,du/tr :e,-o*a4a, karet 8a,- >a,8ak dte0uka, :ada >er>a-a
5*a8a4 d I,do,e/a. I,du/tr :e,-o*a4a, karet a*a0 0eru:aka, ,du/tr 8a,-
0e,-o*a4 *atek/ ;-eta4< karet 0e,ad karet /ete,-a4 ad! >e,tuk karet ter/e>ut
da:at >eru:a /4eet! kre: da, karet re0a4.;((<
6$6$0 P!"++ Pn@"-aan Ka! (+)
S4eet ada*a4 /a*a4 /atu :roduk karet a*a0 8a,- te*a4 /eak *a0a dke,a* d
:a/ara,. Pada 0a/a /e>e*u0 :era,- du,a kedua! da*a0 :erda-a,-a, /4eet
dke,a* C?aa Sta,dard S4eet! 8atu >eru:a *e0>ara,@*e0>ara, /4eet 8a,- te*a4
da/a:! >er/4 da, *at! >e>a/ dar >u*uk ;a0ur
er,4! tdak >er-e*e0>u,- udara da, >e>a/ dar ak>at :e,-o*a4a, 8a,- kura,-
/e0:ur,a. Sta,dard te/e>ut /a0:a /ekara,- 0a/4 d:erta4a,ka, /e4,--a
:erda-a,-a, /4eet 0a/4 0a0:u >erta4a, /a0:a /aat ,. Ada:u, "ara
:e,-o*a4a, /4eet /e"ara -ar/ >e/ar terdr dar :ro/e/ >erkut #
1. Pe,er0aa, *atek/
Ta4a: a5a* :e,-o*a4a, karet ada*a4 :e,er0aa, *atek/ dar ke>ut :o4o,
karet 8a,- te*a4 d/ada: dku0:u*ka, da*a0 /uatu te0:at ke0uda, d/ar,-
u,tuk 0e0/a4ka, kotora, /erta >a-a, *atek/ 8a,- te*a4 0e,-a*a0
:rakoa-u*a/.
e. Pe,-e,"era,
Pe,-e,"era, ada*a4 u,tuk 0e0uda4ka, :e,8ar,-a, kotora, /erta
0e,8era-a0ka, kadar karet ker,- /e4,--a "ara :e,-o*a4a, da, 0utu,8a teta:
da-a. Pe,-e,"era, d*akuka, de,-a, :e,a0>a4a, ar >er/4 da, tdak
0e,-a,du,- u,/ur *o-a0 /erta kadar >kar>o,at.
f. Pe0>ekua,
Pe0>ekua, *atek/ d*akuka, da*a0 >ak koa-u*a/ de,-a,
0e,a0>a4ka, at koa-u*a, 8a,- >er/fat a/a0. Pe,a0>a4a, at a/a0 dkut
3
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
18/44
de,-a, :e,-aduka, a-ar ter"a0:ur *atek/ /e"ara 0erata /erta 0e0>a,tu :ro/e/
:e0>ekuaa,.
-. Pe,--*,-a,
Tuua,,8a u,tuk 0e0:er*e>ar karet da, 0e0>ua,- /eru0!
0e,8era-a0ka, kete>a*a, karet u,tuk 0e0:er"e:at :ro/e/ :e,-a/a:a,.
4. Pe,-a/a:a, da, :e,-er,-a,
Tuua,,8a u,tuk 0e,uru,ka, kadar ar da, 0e0>er 5ar,a :ada karet /erta
0e,-a5etka, *e0>ara, karet.
. Pe,-e:aka,
Pe,-e:aka, , >ertuua, u,tuk 0e0:er0uda4 :e,-u0:u*a, karet /4eet.
;1$<
6$6$6 Ka!a.!'+'. L'&;a a'! 'nd*+!' .a!
Da*a0 :e,-o*a4a,,8a! ,du/tr karet 0e,--u,aka, >a4a,@>a4a, k0a
/e>a-a >a4a, koa-u*a, *atek/ da, ar da*a0 u0*a4 8a,- "uku: >e/ar u,tuk
:e,"u"a, ta,-k@ta,-k te0:at *atek/ /erta u,tuk :ro/e/ :e,--*,-a,. De,-a,
>e-tu *0>a4 8a,- d4a/*ka, dar ke-ata, ter/e>ut >eru:a "ara,. Karakter/tk
*0>a4 "ar da:at d-o*o,-ka, :ada karakter/tk f/k! k0a! da, >o*o- /e>a-a
>erkut#
1.Karakter/tk F/k
Karakter/tk f/k ar *0>a4 8a,- :er*u dketa4u ada*a4 tota* /o*d! >au!
te0:eratur! de,/ta/! 5ar,a! ko,duktta/ da, tur>dt8.
1< Tota* /o*d
Tota* /o*d ada*a4 /e0ua 0ater 8a,- ter//a /ete*a4 :ro/e/ ea:ora/ :ada /u4u
1&' @ 1&6. Karakter/tk 8a,- >er/u0>er dar /a*ura, ar do0e/tk! ,du/tr!
ero/ ta,a4! da, ,f*tra/=,f*o5 , da:at 0e,8e>a>ka, >a,-u,a, :e,-o*a4a,
:e,u4 de,-a, /*ud-e da, ko,d/ a,aero> da:at ter":ta /e4,--a 0e,--a,--u
:ro/e/ :e,-o*a4a,.
(< Bau
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
19/44
Karakter/tk , >er/u0>er dar -a/@-a/ 8a,- d4a/*ka, /e*a0a deko0:o//
>a4a, or-a," dar ar *0>a4 atau kare,a :e,a0>a4a, /uatu /u>/trat ke ar
*0>a4.
'< Te0:eratur
Te0:eratur ar 0e0:e,-aru4 ko,/e,tra/ ok/-e, ter*arut d da*a0 ar.
Se0ak, t,-- te0:eratur ar ka,du,-a, ok/-e, da*a0 ar >erkura,- atau
/e>a*k,8a.
+< De,/t8
De,/t8 ada*a4 :er>a,d,-a, a,tara 0a//a de,-a, o*u0e 8a,- d,8ataka,
/e>a-a /*u-=ft';k-=0'a4 8a,- >er5ar,a! >a,8ak 0e,8era: ok/-e, da*a0 ar! /e4,--a
da*a0 5aktu *a0a aka, 0e0>uat ar >er5ar,a 4ta0 da, >er>au. Pada
ke,8ataa,,8a :e,"e0ara, o*e4 at 5ar,a u-a da:at 0e,8e>a>ka, -a,--ua,
e/tetka *,-ku,-a,.
%< Kekeru4a, ;Tur>dt8<
Tur>dt8 atau dke,a* /e>a-a kekeru4a, , dukur de,-a, :er>a,d,-a,
a,tara ,te,/ta/ "a4a8a 8a,- d:e,darka, o*e4 /a0:e* ar *0>a4 de,-a, "a4a8a
8a,- d:e,darka, o*e4 /u/:e,/ /ta,dar :ada ko,/e,tra/ 8a,- /a0a.
(. Karakter/tk K0a
Pada ar *0>a4 ada t-a karakter/tk k0a 8a,- :er*u dde,tfka/ 8atu!
>a4a, or-a,k! a,or-a,k! da, -a/
1< Ba4a, or-a,k
Pada ar *0>a4 >a4a, or-a,k >er/u0>er dar 4e5a,! tu0>u4a,! da, aktta/
0a,u/a. Ba4a, or-a,k tu /e,dr terdr dar ! H! O! N da, 5a*au:u, >a,8ak
/eka* e,/ >a4a, or-a,k! 8a,- 0e,ad karakter/tk k0a ada*a4 :rote,!
kar>o4drat! *e0ak da, 0,8ak! /urfakta,! Vo*at*e Or-a," o0:ou,d ;VO
$
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
20/44
:e/t/da da, fe,o*! d0a,a /u0>er,8a ada*a4 *0>a4 do0e/tk! ko0er/*! ,du/tr
ke"ua* :e/t/da 8a,- >er/u0>er dar :erta,a, da, fe,o* dar ,du/tr.
(< Ba4a, a,or-a,k
?u0*a4 >a4a, a,or-a,k 0e,,-kat /ea*a, da, d:e,-aru4 o*e4 a/a* ar
*0>a4. Pada u0u0,8a >eru:a /e,8a5a@/e,8a5a 8a,- 0e,-a,du,- *o-a0 >erat!
/e,8a5a /e,8a5a a,or-a,k 8a,- >er/fat a/a0 kuat da, >a/a kuat! /e,8a5a
fo/fat! /e,8a5a@/e,8a5a ,tro-e, ;a0o,a! ,trt! da, ,trat
/e,8a5a >e*era,- ;/u*fat da, 4dro-e, /u*fda
da, kar>o, dok/da ;O(
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
21/44
6$9$0 Baan ;a.* "-aan .a! !a.a
Ba4a, >aku karet rak8at >er>e,tuk koa-u*u0 ;>o,-ka4a,< 8a,- te*a4
d>u>u4 a/a0 /e0ut! da, >a,8ak 0e,-a,du,- ar da, u,/ur :e,-otor dar karet
>ak d/e,-aa 0au:u, tdak d/e-aa o*e4 ke>u, rak8at. Su0>er *0>a4,8a
a,tara *a,#
a. Pe,80:a,a, koa-u*u0
>. Se>e*u0 :roduk/ ter*e>4 du*u karet d/e0:ot ar /e4,--a 0e,-4a/*ka,
*0>a4
". Pe,"a"a4a, koa-u*u0 *a*u d "u" de,-a, ar *a-
d. :ro/e/ :ere0a4a, de,-a, 4a00er 0** u-a 0e,-4a/*ka, *0>a4 "ar!
5aau:u, u0*a4,8a re*atf ke"*.
6$9$6 Baan ;a.* ;!a+a- da!' -a.+ .;*n
Da*a0 :ro/e/ :roduk/ u,tuk 0e-4a/*ka, karet d-u,aka, ar *e>4 /edkt!
teta: 0e0:u,8a >a4a, k0a dda*a0 ar *0>a4,8a. Su0>er *0>a4,8a ada*a4
dar :ro/e/ :e,"a"a4a, da, :ere0a4a,.
Pe,-aru4 ta: :ara0eter ter4ada: *,-uku,-a, da:at de*a/ka, /e>a-a
>erkut#a. BOD
BOD 0eru:aka, /a*a4 /atu :ara0eter *0>a4 8a,- 0e0>er -a0>ara,
ata/ t,-kat :o*u/ ar. Se0ak, t,-- ,*a BOD 0e,u,ukka, 0ak, >e/ar
ok/-e, 8a,- d>utu4ka, o*e4 0kroor-a,/0e 0eru>a4 or-a,k. Mak, t,--
ka,du,-a, >a4a, or-a,k aka, 0e,8e>a>ka, 0ak, >erkura,-,8a ko,/e,tra/
ok/-e, ter*arut d da*a0 ar 8a,- ak4r,8a >erak>at ke0ata, >er>a-a >ota ar.
Pe,-ura,-a, ko,/e,tra/ ok/-e, ter*arut 0e,8e>a>ka, ko,d/ aero> >er-e/er ke
ko,d/ a,aero>. >. OD
OD 0r: de,-a, BOD! >eda,8a ok/-e, 8a,- d:er*uka, 0eru:aka,
ok/-e, k0a5 /e:ert O( atau ok/dator *a,,8a u,tuk 0e,-ok/da/ /e"ara
k0a >a4a, or-a,k 0e,ad /e,8a5a *a, /e:ert -a/ 0eta,! a0o,ak! da,
kar>o, dok/da. N*a OD /e*a*u *e>4 t,-- dar:ada ,*a BOD kare,a 4a0:r
/e*uru4 e,/ >a4a, or-a,k da:at terok/da/ /e"ara k0a ter0a/uk >a4a,
or-a,k 8a,- terok/da/ /e"ara >o*o-/.
". Padata, Tere,da:11
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
22/44
Padata, tere,da: 0e,u,ukka, e,/ :adata, 8a,- terka,du,- d da*a0 "ara,
*0>a4 8a,- 0a0:u 0e,-e,da: d da/ar "ara, /e"ara -rata/ da*a0 5aktu
:a*,- *a0a /ektar 1 a0.
d. Padata, Ter/u/:e,/
Padata, ter/u/:e,/ ada*a4 :adata, 8a,- 0e0>e,tuk /u/:e,/ atau ko*od.
Se"ara ka/at 0ata :adata, , ter*4at 0e,-a:u,- atau 0e,-a0>a,- /erta
0e,-eru4ka, ar kare,a >erat e,/,8a re*atf re,da4.
e. Padata, Ter*arut
Padata, , >er/a0a@/a0a de,-a, /u/:e,/ ko*od tdak da:at d:/a4ka, /e"ara
:e,8ar,-a,. Pe0/a4a,,8a 4a,8a da:at d*akuka, de,-a, :ro/e/ ok/da/
>o*o-/ atau koa-u*a/ k0a.f. Ka,du,-a, Ntro-e,
Be,tuk /e,8a5a ,tro-e, 8a,- :a*,- u0u0 ad*a4 :rote, a0o,a! ,trt da,
,trat. Ket-a e,/ terak4r , d4a/*ka, dar :ero0>aka, :rote,! //a ta,a0a,
da, :u:uk 8a,- ter//a d da*a0 "ara, *0>a4.
-. Deraat Kea/a0a, ;:H<
Suatu "ara, dkata, >er/fat ,or0a* >*a :H J 3 . 0ak, re,da4 ,*a :H art,8a
ar 0ak, >er/fat a/a0! /e>a*k,8a 0ak, t,-- >er/fat >a/a. ;1(er aktta/,8a 4,--a 0e,"a:a *,-ku,-a, d0a,a at aka,
0e,eta: atau keadaa, /uatu at ketka at ter/e>ut ke*uar dar /u0>er,8a. A,a*//
:e0a:ara, , aka, 0e,-4a/*ka, :redk/ d/tr>u/ ko,/e,tra/ ;PDKa-a da/ar :e,eta:a, ko,/e,tra/ at u,tuk 0e,-ka efek ,e-atf
>a- 0ak4*uk 4du:.;$<
A,a*// :e0a:ara, terdr ata/ ' ta4a:a,! 8atu #
a. Su0>er at 4a/* dar /uatu aktta/
>. Tra,/:or at 0e*a*u 0eda *,-ku,-a, 8a,- 0e*:ut :e,-e,"era, da,
tra,/for0a/
". Te0:at tuua, d0a,a at tu aka, >erada.;1&<
Berkut /ke0a a,a*// :e0a:ara, /uatu at d *,-ku,-a, #
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
23/44
TransporZat
melaluimedia
lingkungan
Pengenceran zat
Tempattujuan zat
transformasi zat
Sumberzat
Ga&;a! 6$0 A,a*// Pe0a:ara,
De,-a, 0e0:e*aar ekotok/ko*o- da:at dketa4u ke>eradaa, :o*uta,
da*a0 /uatu *,-ku,-a, ;eko//te0< 8a,- da*a0 5aktu /,-kat! da:at
0e,8e>a>ka, :eru>a4a, >ok0a5 /uatu or-a,/0e. Se*a,ut,8a :eru>a4a,
ter/e>ut da:at 0e0:e,-aru4 :eru>a4a, f/o*o-/ da, re/:o, or-a,/0e!
:eru>a4a, :o:u*a/! ko0:o// ko0u,ta/! da, fu,-/ eko//te0. U,tuk
0e,"e-a4 terad,8a :e,"e0ara, ter4ada: *,-ku,-a, o*e4 >er>a-a aktta/
,du/tr da, aktta/ 0a,u/a! 0aka d:er*uka, :e,-e,da*a, ter4ada:
:e,"e0ara, *,-ku,-a, de,-a, 0e,eta:ka, >aku 0utu *,-ku,-a,.
1'
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
24/44
Ga&;a! 6$6. Su0>er! d/tr>u/! tra,/:or! da, tra,/for0a/ :o*uta, /erta re/:o,
ter4ada: :o*uta, :ada or-a,/0e! :o:u*a/! ko0u,ta/! da,
eko//te0.;1'<
Berda/arka, -a0>ar d ata/! :o*uta, d*e:a/ka, dar /u0>er :o*uta, ke
da*a0 eko//te0! /e*a,ut,8a 0e,-a*a0 :ro/e/ d/tr>u/ da, tra,/:or 0e*a*u
daur atau /k*u/ >o-eok0a /erta 0e,-a*a0 tra,/for0a/! >ak /e"ara f/k atau
>o*o-/. Po*uta, ter/e>ut ke0uda, da:at diu%take o*e4 or-a,/0e da, da:at
0e,8e>a>ka, efek *et4a* ;ke0ata,< da, /u>*et4a*. Da*a0 tu>u4 or-a,/0e!
:o*uta, da:at 0e,-a*a0 >otra,/for0a/ da, >oaku0u*a/. Se*a,ut,8a! terad
:eru>a4a, karakter/tk da, d,a0ka :o:u*a/ ;re:roduk/! 0-ra/!
recruitment$ 0orta*ta/
:eru>a4a, 4u>u,-a, :redator@:re8
ra/o foto/,te//! *au /k*u/ ,utre,! da, :o*a a*ra, ,utre,a4a, tok/k d *,-ku,-a, 8a,- terad
/e"ara f/k a,tara *a, da:at 0e*a*u :ro/e/# :er:,da4a, 0eteoro*o-k!
:e,-a0>*a, >o*o-k! :e,8era:a,! o*at*/a/! a*ra,! :e,"u"a, da, atu4a,.
Tra,/for0a/ k0a da:at 0e*a*u :ro/e/ foto*//! ok/da/! 4dro*// da,
reduk/! /eda,-ka, tra,/for0a/ >o*o-k >er*a,-/u,- 0e*a*u :ro/e/
>otra,/for0a/. Pe,8e>ara, >a4a, tok/k d *,-ku,-a, :erara, /a,-at
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
25/44
d:e,-aru4 o*e4 /eu0*a4 :ro/e/ :e,-a,-kuta, /e:ert ea:ora/
;:e,-ua:a,
ko,/e,tra/ >a4a, tok/k da*a0 ar! /eda,-ka, :re/:ta/! :e,"u"a, da, a*ra,
"e,deru,- 0e,,-katka, ko,/e,tra/ >a4a, tok/k. ;o,,e* da, M**er! 1$$6a4a, @>a4a, tok/k 8a,- >eru:a
/e,8a5a k0a or-a,k 8a,- da:at >er/fat tok/k atau 0e,0>u*ka, :e,-aru4
0eru-ka, *,-ku,-a, :erara, a,tara *a,# :rote,! kar>o4drat! *e0ak da,
0,8ak! :e5ar,a! a/a0@a/a0 or-a,k! fe,o*! detere, da, :e/t/da or-a,k.
Pe,-aru4 ,e-atf /e,8a5a k0a or-a,k ter4ada: or-a,/0e :erara,
d:e,-aru4 o*e4 >a,8ak faktor! /e:ert ko,/e,tra/ /e,8a5a k0a! kua*ta/
f/ka@k0a ar! e,/! /tada da, ko,d/ or-a,/0e ar /erta *a0a or-a,/0e
ter:a:ar /e,8a5a k0a ter/e>ut . Ke>eradaa, :o*uta, da*a0 /uatu *,-ku,-a,
;eko//te0< 8a,- da*a0 5aktu /,-kat! da:at 0e,8e>a>ka, :eru>a4a,
>ok0a5 /uatu or-a,/0e.Se*a,ut,8a :eru>a4a, ter/e>ut da:at 0e0:e,-aru4
:eru>a4a, f/o*o-/ da, re/:o, or-a,/0e! :eru>a4a, :o:u*a/! ko0:o//
ko0u,ta/! da, fu,-/ eko//te0.;1<
6$7 P!d'.+' K"n+n!a+' Baan aa* Za da-a& E."+'+&
Eko//te0 ada*a4 /uatu //te0 8a,- /a*,- 0e,-kat da, /a*,-
0e,8oko,- da*a0 tata,a, *,-ku,-a, 8a,- 0e,"aku: /e-a*a >e,tuk aktta/
da, ,terak/ 8a,- terda:at d da*a0,8a. Ekotok/ko*o- ada*a4 I*0u 8a,-
0e0:e*aar te,ta,- a*a,,8a ra"u, d *,-ku,-a,! :e,-aru4,8a! :e,8e*e/aa,
/erta 0eka,/0e terad,8a :a:ara, ra"u, ter/e>ut ter4ada: /e-a*a >e,tuk
aktta/ da, ,terak/ 8a,- terda:at d *,-ku,-a,. Ekok,etka >era/a* darkata k,et" 8atu -erak! da, eko 8atu eko//te0.Ekok,etka ada*a4 -erak
/uatu at atau ra"u, d da*a0 eko//te0 8a,- ter-a,tu,- :ada /fat f/ka!
k0a! da, >o*o-.
Pera*a,a, /uatu at atau >a4a, d *,-ku,-a, da:at dketa4u 0e*a*u
/fat f/k da, k0a dar at atau >a4a, ter/e>ut. Sfat f/ka da, k0a ,
ter>a- ata/ #
a. Berat Mo*eku* da, Po*arta/16
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
26/44
Sfat f/k atau k0a d:e,-aru4 o*e4 >erat 0o*eku*. Pe,-e*o0:oka,
at k0a d>a- 0e,ad at k0a 8a,- >er/fat :o*ar da, ,o,@:o*ar. Mo*eku*
8a,- 0e0:u,8a :o*arta/ >er/fat 4drof*k ;0e,8uka ar4
ter*arut da*a0 ar. Seda,-ka, 0o*eku* ,o,@:o*ar 8a,- >er/fat 4drofo>k
;tdak /uka ar< *e>4 /uka >erada :ada te0:at@te0:at 8a,- ka8a or-a,k da, aka,
terad/or>/ de,-a, kuat.;16<
>. Ke*aruta,
Pe,8e>ara, /uatu at d *,-ku,-a, d:e,-aru4 o*e4 ke*aruta,. Se0ak,
0uda4 *arut 0aka /e0ak, *ua/ d/tr>u/ at ter/e>ut. Ke*aruta, /uatu at da:at
d-u,aka, u,tuk 0e,-ukur :er-eraka, atau 0o>*ta/ /uatu at d*,-ku,-a,.;16<
". Vo*at*/a/ atau Pe,-ua:a,
Vo*at*/a/ atau :e,-ua:a, terad dar fa/e -a/=udara da, fa/e
:adat=ta,a4 ke fa/e -a/. Vo*at*/a/ /uatu at ter-a,tu,- :ada a,-,! ek/trak/
ar da, a-ta/ ta,a4 o*e4 or-a,/0e. Pe,-ua:a, , u-a d:e,-aru4 o*e4 /fat
,4ere, dar at ter/e>ut.;16<
6$? Pn!apan E."".+'."-"@' Pn!apan E."".+'."-"@' Pada R.aa+a
T.n"-"@' L'n@.*n@an
Tek,o*o- da:at ddef,/ka, tek,k 8a,- >er/u0>er dar keadaa,
:e,-eta4ua, 0a,u/a /aat , te,ta,- >a-a0a,a "ara u,tuk 0e0aduka, /u0>er@
/u0>er! -u,a 0e,-4a/*ka, :roduk@:roduk 8a,- dke4e,dak! 0e,8e*e/aka,
0a/a*a4! 0e0e,u4 ke>utu4a,! atau 0e0ua/ka, ke,-,a, ! 0e*:ut 0etode
tek,/! ketera0:*a,! :ro/e/! tek,k! :era,-kat da, >a4a, 0e,ta4. Reka8a/a
ada*a4 :ro/e/ >erore,ta/ tuua, dar :era,"a,-a, da, :e0>uata, :era*ata,
da, //te0 u,tuk 0e,-ek/:*ota/ fe,o0e,a a*a0 da*a0 ko,tek/ :rakt/ >a-
0a,u/a! /er,-ka* 0e,--u,aka, 4a/*@4a/* da, tek,k@tek,k dar *0u.
Tek,o*o- /er,-ka* 0eru:aka, ko,/ekue,/ dar *0u da, reka8a/a.;17<
Sa*a4 /atu "o,to4 reka8a/a tek,o*o- da*a0 *,-ku,-a, 8atu
ftore0eda/! ftotok/ko*o-! >ore0eda/ da, *a,@*a,.I/t*a4 ftore0eda/
>era/a* dar kata I,--r/ %h/tremediatin. Kata , /e,dr ter/u/u, ata/ dua
>a-a, kata! 8atu %h/t 8a,- >era/a* dar kata 2u,a, %h/tn 8atu tu0>u4a,
da, remediatin 8a,- >era/a* dar kata Lat, remedium 8a,- >erart
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
27/44
0e,8e0>u4ka,. Ftore0eda/ >erart u-a 0e,8e*e/aka, 0a/a*a4 de,-a, "ara
0e0:er>ak kekura,-a,. De,-a, de0ka, ftore0eda/ ada*a4 :e0a,faata,
tu0>u4a,! 0kroor-a,/0e u,tuk 0e0,0a*/a/ da, 0e,detok/fka/ >a4a,
:e,"e0ar! kare,a ta,a0a, 0e0:u,8a ke0a0:ua, 0e,8era: *o-a0@*o-a0
>erat da, 0,era* 8a,- t,-- atau /e>a-a 0itakumulatr da, 0tchelatr .
Ko,/e: :e0a,faata, tu0>u4a, da, 0kroor-a,/0e u,tuk 0ere0eda/ ta,a4
terko,ta0,a/ >a4a, :e,"e0ar ada*a4 :e,-e0>a,-a, ter>aru da*a0 tek,k
:e,-o*a4a, *0>a4. Ftore0eda/ da:at da:*ka/ka, :ada *0>a4 or-a,k
;BOD!OD! TSS< 0au:u, a,or-a,k ;A0o,a< da*a0 >e,tuk :adat! "ar da, -a/.
;17<
Tu0>u4a, 0e0:u,8a ke0a0:ua, u,tuk 0e,a4a, /u>/ta,/ tok/k
de,-a, "ara >ok0a da, f/o*o-/,8a /erta 0e,a4a, /u>/ta,/ ,o, ,utrte
or-a,k 8a,- d*akuka, :ada :er0ukaa, akar. Ba4a, :e,"e0ar ter/e>ut aka,
d0eta>o*/0e atau d0o>o*/a/ 0e*a*u /eu0*a4 :ro/e/ ter0a/uk reak/
ok/da/! reduk/ da, 4dro*/a e,0at/. Meka,/0e f/o*o- ftore0eda/
d>a- 0e,ad #
1. Ftoek/trak/ # :e0a,faata, tu0>u4a, :e,-aku0u*a/ >a4a, :e,"e0ar u,tuk
0e0,da4ka, *o-a0 >erat atau /e,8a5a or-a,k dar ta,a4 de,-a, "ara
0e,-aku0u*a/ka,,8a d >a-a, tu0>u4a, 8a,- da:at d:a,e,.
(. Ftode-rada/ # :e0a,faata, tu0>u4a, da, a/o/a/ 0kroor-a,/0e u,tuk
0e,de-rada/ /e,8a5a or-a,k.
'. R4of*tra/ # :e0a,faata, akar tu0>u4a, u,tuk 0e,8era: >a4a,
:e,"e0ar! teruta0a *o-a0 >erat! dar ar da, a*ra, *0>a4.
+. Fto/ta>*/a/ # :e0a,faata, tu0>u4a, u,tuk 0e,-ura,- >a4a, :e,"e0ar
da*a0 *,-ku,-a,.
6. Ftoo*at*/a/ # :e0a,faata, tu0>u4a, u,tuk 0e,-ua:ka, >a4a,
:e,"e0ar! atau :e0a,faata, tu0>u4a, u,tuk 0e0,da4ka, >a4a,
:e,"e0ar dar udara
13
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
28/44
Me,urut or/eu* More,o ;(&&&u4a, da*a0
0e,-4ada: >a4a, :e,"e0ar >era"u, ada*a4 #
1. Pe,-4,dara, ;esca%e< fe,o*o-/. A:a>*a :e,-aru4 8a,- terad :ada ta,a0a,
0u/0a,! ta,a0a, da:at 0e,8e*e/aka, /k*u/ 4du:,8a :ada 0u/0 8a,-
"o"ok.
(. Ek/*u/! 8atu ta,a0a, da:at 0e,-e,a* o, 8a,- >er/fat tok/k da, 0e,"e-a4
:e,8era:a, /e4,--a tdak 0e,-a*a0 kera"u,a,.
'. Pe,a,--u*a,-a, ;a0e*ora//or:/ o, ter/e>ut! teta:
>eru/a4a 0e0,0u0 ka, :e,-aru4,8a. ?e,/,8a 0e*:ut :e0>e,tuka,
k4e*at ;chelatin
1. Lau aku0u*a/ 4aru/ t,--.
(. Me0:u,8a ke0a0:ua, 0e,-aku0u*a/ >e>era:a 0a"a0 *o-a0.
'. Me0:u,8a ke0a0:ua, tu0>u4 "e:at de,-a, :roduk/ >o0a//a t,--
+. Ta,a0a, 4aru/ ta4a, 4a0a da, :e,8akt.
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
29/44
Pe0*4a, tu0>u4a, 8a,- 0e0:u,8a da8a /era: da, aku0u*a/ t,--
ter4ada: *o-a0 >erat 0eru:aka, :rorota/ 8a,- /a,-at :e,t,-. Kare,a
5a*au:u, te*a4 d/e>utka, /e>e*u0,8a >a45a >e>era:a tu0>u4a, >er/fat
4:eraku0u*ator! ,a0u, ke>a,8aka, tu0>u4a, ter/e>ut >era/a* dar 5*a8a4
>erk*0 /eda,-. Se4,--a :er*u d"ar tu0>u4a, a/* 8a,- te,tu,8a /uda4
>erada:ta/ >ak de,-a, k*0 I,do,e/a.;17<
Seda,-ka, Ftotok/ko*o- 0eru:aka, kaa, ter4ada: :ote,/ efek
,e-atf at ter4ada: tu0>u4a,. Pera,a, :e,t,- dar ftotok/ko*o-
0e,e,tuka, >ata/a, dar ko,ta0,a, 8a,- dte,tuka, o*e4 u0*a4
;ko,/e,tra/< da, 5aktu ;dura/< :a:ara, ko,ta0,a, /erta ko,d/ *,-ku,-a,
*a,,8a d0a,a ko,ta0,a, ter/e>ut da:at 0e0>erka, efek ,e-ate >a-
tu0>u4a, da, 0e,ad >erkua*ta/ /e>a-a :e,"e0ar atau tok/ka,
tu0>u4a,.;(+<
1$
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
30/44
BAB III
HASIL DAN PEMBAHASAN
9$0 Ha+'- Pn@*.*!an L'&;a Ind*+!' da!' *!na- Pn-''an P*' S!'
K"&a-a d..$
Ta;- 9$0 Kua*ta/ L0>a4 ar I,du/tr Karet PT. Le0>a4 Karet Pada,-
Para0eter L0>a4 ar Karet ;0-=*< Baku Mutu ;0-=*<
BOD 16& %&
OD '&& (&&
TSS 16& 1&&
A0o,ak 1' 6
:H 6!% %@$
;Su0>er# Peratura, Me,ter L,-ku,-a, Hdu: ,o0or 6 ta4u, (&1+ te,ta,- Baku
Mutu Ar L0>a4er>a-a 0eda *,-ku,-a, udara! ar da, ta,a4 dar /u0>er@/u0>er
ke-ata, :a>rka/! :roduk/ da, ko,/u0/. Pada ,du/tr karet! u0*a4 *e:a/a,
at 8a,- :a*,- >a,8ak d4a/*ka, >eru:a *0>a4 "ar 8a,- >er:ote,/
0e,"e0ar *,-ku,-a,! *0>a4 "ar 8a,- d4a/*ka, >era/a* dar :ro/e/
:e,-o*a4a, Da*a0 :redk/ ek/t0a/ :e*e:a/a, at 0e*a*u ttk
:e0>ua,-a, da, /u0>er :a>rka/ d-u,aka, 0ode* d*u/ 0eruka, 0etode
a,a*// ek/:o/e. A,a*// ek/:o/e /e,dr 0eru:aka, :a:ara, /uatu >a4a, atau
at :e,"e0ar ;>a4a, >era"u,< d *,-ku,-a,.
Ba4a, atau at :ada *0>a4 "ar ,du/tr karet da:at >er/fat tok/k >a-
*,-ku,-a, eko//te0 0au:u, >a- 0a,u/a! *0>a4 8a,- d4a/*ka, dar
:ro/e/ :e,-o*a4a, ,du/tr 0e,-4a/*ka, >e>a-a 0a"a0 at tok/k 8a,-
>er>a4a8a. I,du/tr :e,-o*a4a, karet 0eru:aka, ,du/tr 8a,- 0e,-o*a4 *atek/
;-eta4< karet 0e,ad karet /ete,-a4 ad! >e,tuk karet ter/e>ut da:at >eru:a /t!
kre: da, karet re0a4. I,du/tr karet re0a4 '1rumb rubber) 0eru:aka, /a*a4 /atu
,du/tr 8a,- >er:ote,/ 0e,-4a/*ka, *0>a4 "ar da*a0 u0*a4 >e/ar. ?u0*a4
*0>a4 8a,- d4a/*ka, o*e4 ,du/tr karet re0a4 >er>a4a, >aku >okar /e>e/ar
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
31/44
'7!%31 0' to, karet re0a4 /eda,-ka, *0>a4 karet re0a4 >er>a4a, >aku *atek/
/e>e/ar (+!617 0'=to,karet ker,-.;%<
Pada da/ar,8a *0>a4 "ar ,du/tr karet re0a4 tdak >a,8ak 0e,-a,du,-
>a4a, k0a da, *o-a0 >erat kare,a :ro/e/ :e,-o*a4a,,8a 0eru:aka, ra,-kaa,
dar :ro/e/ :e,er0aa, *atek/! :e,-e,"era,! :e0>ekua,! :e,-a/a:a, da,
:e,-er,-a,. L0>a4 8a,- d4a/*ka, >a,8ak 0e,-a,du,- >a4a, or-a,k da,
a0o,ak de,-a, ko,/etra/ 8a,- t,--.;(<
9$6$0 Ana-'+'+ K"n+n!a+' Za aa* ;aan pada Ind*+!' .a!
Berda/arka, :e,e*ta, dar >e>era:a ur,a*! ko,/e,tra/ >a4a,=at da*a0
*0>a4 "ar ,du/tr karet /e:ert BOD! OD! TSS! :H da, a0o,ak >erada data/
>aku 0utu! >erkut 4a/* a,a*// ko,/e,tra/ *0>a4 "ar ,du/tr karet #
9$6$0$0 pH
:H 0eru:aka, /a*a4 /atu ,dkator u,tuk 0e,-ukur t,-kat
:e,"e0ara, :ada :erara,. Ar aka, >er/fat a/a0 atau >a/a ter-a,tu,- >e/ar
ke"*,8a :H. B*a :H d >a5a4 :H ,or0a*! 0aka ar ter/e>ut >er/fat a/a0!
/eda,-ka, ar 8a,- 0e0:u,8a :H d ata/ :H ,or0a* >er/fat >a/a. Ar
*0>a4 da, >a4a, >ua,-a, ,du/tr aka, 0e,-u>a4 :H ar 8a,- ak4r,8a
aka, 0e,--a,--u ke4du:a, >ota akuatk.
:H :ada 4a/* ut%ut :e,-o*a4a, karet PT. Le0>a4 Karet Pada,-
>erada :ada a,-ka 6!$. :H , >erada d>a5a4 >aku >utu 8a,- dte,tuka,
o*e4 :e0er,ta4 da*a0 Peratura, Me,ter L,-ku,-a, Hdu: ,o0or 6 ta4u,
(&1+ te,ta,- Baku Mutu Ar L0>a4dte,tuka, >a45a >aku 0utu :H 8a,-
>o*e4 d>ua,- ke *,-ku,-a, ada*a4 :ada k/ara, a,-ka %!&@$!&. N*a :H 8a,-
d>a5a4 >aku 0utu da:at 0e0:e,-aru4 eko//te0 :erara,. :H 8a,- re,da4
da:at 0e,8e>a>ka, t,-kat koro/ 8a,- t,-- :ada ar /u,-a /e4,--a da:at
0e,0>u*ka, kerak :ada >e/ da, >erda0:ak ,e-atf :ada 0a4*uk 4du:.
9$6$0$6 TSS (T"a- S*+pndd S"-'d)
at 8a,- ter/u/:e,/ >a/a,8a terdr dar at or-a,k da, a,or-a,k
8a,- 0e*a8a,-@*a8a,- da*a0 ar! /e"ara f/ka at , /e>a-a :e,8e>a>
(1
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
32/44
kekeru4a, :ada ar. L0>a4 "ar 8a,- 0e0:u,8a ka,du,-a, at ter/u/:e,/
t,-- tdak >o*e4 d>ua,- *a,-/u,- ke >ada, ar kare,a d/a0:,- da:at
0e,8e>a>ka, :e,da,-ka*a, u-a da:at 0e,-4a*a,- /,ar 0ata4ar 0a/uk
keda*a0 da/ar ar /e4,--a :ro/e/ foto/,te// 0kroor-a,/0e tdak da:at
>er*a,-/u,-. Ha/* 8a,- dtu,ukka, dar :e,e*ta, ur,a* ada*a4 /e>e/ar 16&
0-=L.
Ha/* u tdak 0e0e,u4 >aku 0utu /e/ua de,-a, :eratura, 8a,-
dteta:ka, da*a0 Peratura, Me,ter L,-ku,-a, Hdu: ,o0or 6 ta4u, (&1+
te,ta,- Baku Mutu Ar L0>a4! ,*a >aku 0utu dar kadar TSS /e>e/ar 1&&
0-=L. Ha/* ter/e>ut 0e,8ataka, >a45a ar 4a/* dar :e,-o*a4a, *0>a4 karet
0e0*k kadar TSS 8a,- "uku: t,--. T,-kat ka,du,--a, TSS 8a,- t,--
da:at >er:e,-aru4 ter4ada: :e,da,-ka*a, /u,-a! da, kekeru4a, 0e,ad /u0>er
tok/ko*o- d :erara, ter/e>ut. De,-a, de0ka, ar 4a/* :e,-o*a4a,
ter/e>ut :er*u :ro/e/ :e,-o*a4a, /e>e*u0 d>ua,- /e4,--a a0a, u,tuk
d>ua,- ke *,-ku,-a, :erara,.
9$6$0$9 NH9 (A&"n'a.)A0o,ak 0eru:aka, /e,8a5a ,tro-e, or-a,k 8a,- >er/fat tok/k
ter4ada: or-a,/0e 8a,- 4du: d :erara,. A0o,a /a,-at tok/k 5a*au da*a0
ko,/e,tra/ 8a,- /edkt. NH' dar 4a/* :e,-o*a4a, karet d PT. Le0>a4 Karet
Pada,- >erda/arka, data :e,e*ta, 8a,- d*akuka, ,*a a0o,ak /e>e/ar a,-ka
1' 0-=L 8a,- >erada d ata/ >aku 0utu dar tota* at NH' 8a,- >o*e4 d>ua,-
ke *,-ku,-a, 8atu /e>e/ar 6 0-=L /e/ua de,-a, Peratura, Me,ter L,-ku,-a,
Hdu: ,o0or 6 ta4u, (&1+ te,ta,- Baku Mutu Ar L0>a4. Ko,/e,tra/ NH '
8a,- t,-- da*a0 :erara, da:at >er/fat tok/k akut 0e,8e>a>ka, ke0ata,!
/eda,- :er*akua, kro,/ da:at 0e,0>u*ka, keru/aka, -,a*! 0ereduk/
:ertu0>u4a, da, 0a*fu,-/ otak! :e,uru,a, ,*a dara4 /erta 0ereduk/
ka:a/ta/ :e0>a5a ok/-e, :ada tu>u4 ka,.
9$6$0$5 BOD (B'"-"@'a- O@n D&and)
BOD 0eru:aka, :ara0eter :e,-ukura, u0*a4 ok/-e, 8a,-
d>utu4ka, o*e4 >ekter u,tuk 0e,-ura 4a0:r /e0ua at or-a,k 8a,-
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
33/44
ter*arut da, ter/u/:e,/ da*a0 ar >ua,-a,. Pe,-uraa, at or-a,k ada*a4
:er/t5a a*a0a4! ka /uatu >ada, ar ter"e0ar o*e4 at or-a,k 0aka >akter
aka, da:at 0e,-4a>/ka, ok/-e, ter*arut da*a0 ar /e*a0a :ro/e/ >ode-rada>*e
>er*a,-/u,-! /e4,--a da:at 0e,-ak>atka, ke0ata, :ada >ota ar da,
keadaa, :ada >ada, ar da:at 0e,ad a,aero>k 8a,- dta,da de,-a,
t0>u*,8a >au >u/uk.
Ha/* u /a0:e* 0e,u,ukka, data kadar BOD :ada ar *0>a4 "ar
,du/tr karet dar PT. Le0>a4 Karet Pada,- ada*a4 /e>e/ar 16& 0-=L. Ha/* ,
tdak 0e0e,u4 >aku 0utu /e/ua de,-a, :eratura, 8a,- dteta:ka, o*e4
:e0er,ta4 da*a0 Peratura, Me,ter L,-ku,-a, Hdu: ,o0or 6 ta4u, (&1+
te,ta,- Baku Mutu Ar L0>a4. D da*a0 :eratura, ter/e>ut! ,*a >aku 0utu dar
kadar BOD te*a4 dteta:ka, /e>e/ar %& 0-=L. Ar 4a/* dar :e,-o*a4a, karet
0e0*k kadar BOD 8a,- t,-- /e4,--a :er*u :ro/e/ :e,-o*a4a, /e>e*u0
d>ua,- ke>ada, /u,-a.
9$6$0$7 COD (C&'a- O@n D&and)
OD ada*a4 u0*a4 ok/-e, 8a,- d:er*uka, a-ar >a4a, >ua,-a,8a,- ada da*a0 ar da:at terok/da/ 0e*a*u reak/ k0a >ak 8a,- da:at
dde-rada/ /e"ara >o*o-/ 0au:u, 8a,- /ukar dde-rada/. N*a OD 8a,-
>er*e>4 aka, 0e,-ak>atka, ka,du,-a, ok/-e, ter*arut d :erara, 0e,ad
re,da4! ak>at,8a ok/-e, >a- /u0>er ke4du:a, 0ak4*uk ar tdak da:at
ter:e,u4. Berda/arka, dar 4a/* :e,e*ta, 8a,- d*akuka, kadar OD :ada
4a/* :e,-o*a4a, ,du/tr karet dar PT. Le0>a4 Karet Pada,- ada*a4 /e>e/ar
'&& 0-=L. Ha/* tdak 0e0e,u4 >aku 0utu /e/ua Peratura, Me,ter
L,-ku,-a, Hdu: ,o0or 6 ta4u, (&1+ te,ta,- Baku Mutu Ar L0>a4. !
/e>e/ar (&& 0-=L. Se4,--a :er*u :ro/e/ :e,-o*a4a, /e>e*u0 d>ua,- ke/u,-a
a-ar tdak 0e,0>u*ka, da0:ak :e,"e0ara, 8a,- t,--.
9$6$6 E#. Baan Aa* Za L'&;a a'! 'nd*+!' .a! Ba@' E."+'+&
I,du/tr karet 0eru:aka, /a*a4 /atu ,du/tr 8a,- >er:ote,/ 0e,-4a/*ka,
*0>a4 "ar da*a0 u0*a4 >e/ar. L0>a4 8a,- d4a/*ka, >a,8ak 0e,-a,du,-
>a4a, or-a,k 8a,- t,--! //a /e,8a5a >a4a, o*a4a, karet! /e,8a5a kar>o,!
('
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
34/44
,tro-e,! fo/for da, /e,8a5a a0o,ak 8a,- "uku: t,-- /e4,--a
0e,0>u*ka, da0:ak ,e-atf >a- *,-ku,-a, >*a tdak do*a4 de,-a, >ak
/e>e*u0 d>ua,- ke*,-ku,-a,.;((<
Ada,8a >a4a,@>a4a, or-a,k ter/e>ut 0e,8e>a>ka, ,*a BOD da, OD
0e,ad t,-- da*a0 >ata/@>ata/ terte,tu da:at >er/fat tok/k >a- eko//te0
da*a0 :erara,. L0>a4 "ar ,du/tr karet 8a,- tdak do*a4 /e"ara o:t0a*
da:at 0e,ad /a*a4 /atu :e,8e>a> keru/aka, *,-ku,-a, ka d>ua,- *a,-/u,-
ke/u,-a da*a0 u0*a4 >e/ar 0e,0>u*ka, ar /u,-a 0e,ad keru4 da, >er>au
tdak /eda:! 0e,-4a*a,- 0a/uk,8a ok/-e, ter*arut keda*a0 ar >a4ka, >/a
0e,8e>a>ka, ka, d/u,-a 0e,ad 0a>uk da, 0at ;6a4 "e,deru,-
0e,uru,ka, kua*ta/ *,-ku,-a, /e:ert ar! udara! ta,a4 da, /e0ua 8a,-
terka,du,- d da*a0,8a. Se*a, tu >a- 0a,u/a 8a,- 0e0a,faatka, ar 8a,-
te*a4 ter"e0ar u,tuk 0a,d! 0e,"u" >a4ka, 0e,-o,/u0/ ar /u,-a da:at
0e,8e>a>ka,
0u,"u*,8a >er>a-a :e,8akt ter0a/uk :e,8akt ku*t u-a
0eru:aka, 0eda :e,u*ara, :e,8akt d 0a/8arakat Pe,a0:u,-a, da,
:e0>ua,-a, ar *0>a4 8a,- 0e0e,u4 ke/e4ata, :er/8arata, 8a,- d:er*uka,
u,tuk 0e*,du,-! 0e0e*4ara! da, 0e,,-katka, ke/e4ata, 0a/8arakat.
*,-ku,-a, 8a,- tdak /e4at ak>at ter"e0ar ar *0>a4 da:at 0e,8e>a>ka,
-a,--ua, ter4ada: ke/e4ata, 0a/8arakat. ar *0>a4 da:at >erke0>a,- >ak /tu/
0kroor-a,/0e :ato-e, 8a,- da:at 0e,tra,0/ :e,8akt ;(1a4 "ar ,du/tr karet 8a,- tdak do*a4 /e"ara o:t0a* da:at
0e,ad /a*a4 /atu :e,8e>a> dar keru/aka, *,-ku,-a,. A-ar *0>a4 4a/*
:e,-o*a4a, ,du/tr karet da:at d>ua,- ke >ada, *,-ku,-a, de,-a, a0a, da,
tdak 0e,"e0ar *,-ku,-a,! 0aka :er*u 0etode :e,-o*a4a, *0>a4 "ar ,du/tr
karet. ara :e,uru,a, >a4a, atau at 8a,- terka,du,- da*a0 *0>a4 "ar
,du/tr karet da:at 0e,--u,aka, >e>era:a 0etode #
9$6$5$0 M"d #'"!&'d'a+'
Se:ert 4a*,8a da*a0 ur,a* :e,e*ta, 8a,- d*akuka, o*e4 D5 ku*a,t
dkk ;(&&6< de,-a, 0e0a,faatka, ta,a0a, A2lla micr%h/lla Kaul0$ d0a,a
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
35/44
Ta,a0a, A. 0"ro:48**a 0uda >eru0ur ( 4ar d>akka, :ada >ak@>ak
>erda0eter +& "0. D>arka, /e*a0a 3 4ar! *a*u 0e0*4 A. 0"ro:48**a 8a,-
>erda0eter ;1!6 "0! 5ar,a dau, 4au "era4 da, :a,a,- akar ;( "0a4 8a,-
tert,-- 8a,- 0e0u,-k,ka, A. 0"ro:48**a da:at tu0>u4 de,-a, >ak.
Se>e*u0 :ro/e/ ftore0da/ *0>a4 "ar ,du/tr karet de,"erka, de,-a,
Ko,/e,tra/ *0>a4 "ar 8a,- d-u,aka, 8atu (6! 6&! 36! 1&& .
Se>e*u0 da, /e/uda4 :er*akua,! *0>a4 "ar dukur :ara0eter f/ka da, k0a,8a
0e*:ut :H! BOD! OD! TSS! da, NH' >erda/arka, 0etode A*aert/ da,
Sa,tka ;1$7+era,
ta,a0a, A. 0"ro:48**a >er:e,-aru4 da*a0 0e0:er>ak kua*ta/ *0>a4
"ar :a>rk karet teruta0a u,tuk 0e,uru,ka, /u4u! BOD! da, TSS.
9$6$5$0 M"d B'"!&d'a+'
Sa*a4 /atu 0etode :e,-o*a4a, 8a,- 0e0a,faatka, 0eda ta,a4
ada*a4 Multi ,il La/erin ;MSLa-a 0eda uta0a
d/u/u, da*a0 /e>ua4 ko,/truk/ /u/u,a, >atu >ata 8a,- terdr ata/ *a:/a,"a0:ura, ta,a4 de,-a, 1&@'6 :artke* >e/! >a4a, or-a,k da, *a:/a, eo*te
;)akat/uk dkk.! 1$$'
:ada *a:/a, eo*te da, o,e a,aero> :ada *a:/a, ta,a4 ;Sa*0ara! (&&(,a/ :ro/e/ f/ka!
k0a da, >o*o-. Da*a0 :e,-o*a4a, >o*o-/! >akter 0eru:aka, ko0:o,e,
ter>e/ar 8a,- >er:era, da*a0 0e,de-rada/ *0>a4 de,-a, u0*a4 *e>4
dar 1&1' >akter=0( :er0ukaa, ta,a4 ;Ma/u,a-a dkk! (&1(a4 "ar ,du/tr karet de,-a, 0e,--u,ka, ko,/or/u0 >akter
/e:ert da*a0 :e,e*taa, 8a,- d*akuka, o*e4 ;Put dkk! (&1(< da:at d*4at
/e>a-a >erkut #
0$ Pn'+'an BOD
Pe,uru,a, ,*a BOD da:at d,dka/ka, de,-a, >e/ar,8a /e,8a5a
or-a,k 8a,- terura /e"ara >o*o-. Se,8a5a or-a,k 8a,- 0uda4 do*a4 o*e4
>akter da*a0 4a* , ada*a4 or-a,k bideradable. Ha0:r /e*uru4 >akter
(6
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
36/44
8a,- ada 0a0:u 0e,uru,ka, /e,8a5a or-a,k bideradable , teruta0a :ada
o,a aero>. Pada ko,d/ , >akter 0e0er*uka, /e,8a5a or-a,k u,tuk
:ertu0>u4a,,8a.
Ha/* de-rada/ /e,8a5a or-a,k ko0:*ek/ 8a,- ada da*a0 *0>a4 "ar
karet dtra,/for0a/ka, 0e,ad /e,8a5a or-a,k 8a,- *e>4 /eder4a,a duraka,
*e>o4 *a,ut :ada ko,d/ a,aero> 0e*a*u :ro/e/ fer0e,ta/. Ha* , da:at d*4at
>erda/arka, u reak/ kar>o4drat :ada /e0ua e,/ >akter 8a,- du. Ha0:r
/e0ua >akter 0a0:u 0e,-uraka, /e,8a5a -u*a ;-*uko/a! /ukro/a! *akto/a da,
0a,to*< 8a,- 0eru:aka, e,/@e,/ /e,8a5a or-a,k /eder4a,a.
6$ Pn'+'an COD
OD 0e,8ataka, >a,8ak,8a O( 8a,- d>utu4ka, u,tuk 0e,-ok/da/
at or-a,k 8a,- terka,du,- d da*a0 /u>/trat :ada o,e aero> da, reak/
fer0e,ta/ :ada o,e a,aero> /e4,--a terura 0e,ad O( da,
H(O. Dar 4a/* :e,-ukura, OD 0e,u,ukka, ,*a :e,uru,a, 8a,- t,--.
Ha* , dkare,aka, reak/ :ada kedua o,e >er*a,-/u,- /e0:ur,a da,
0e,-4a/*ka, :roduk -a/ O( da, 0eta,.
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
37/44
9$ Pn'+'an a&"n'a.
Para0eter a0o,ak tdak 0e0:u,8a :e,-aru4 ter4ada: >akter :ada
ko,d/ a,aero> kare,a :e,uru,a, :ara0eter a0o,ak terad :ada o,e
aero>. Pe,uru,a, a0o,ak terad 0e*a*u :ro/e/ ok/da/ :ada o,e aero>
0e,-4a/*ka, /e,8a5a ,trat 8a,- /e*a,ut,8a dreduk/ :ada o,e a,aero>
0e*a*u :ro/e/ de,trfka/. Ha* 8a,- /a0a du,-ka:ka, o*e4 )akat/uk dkk.
;1$$'< *a:/a, aero> da:at 0e,,-katka, ,trfka/ 0e*a*u ok/da/ a0o,ak
0e,ad ,trt da, ,trat! /eda,-ka, :ada *a:/a, a,aero> da:at terad :ro/e/
de,trfka/ 0e*a*u reduk/ ,trat 0e,ad ,trou/ ok/da da, -a/ ,tro-e,.5$ pH
L0>a4 "ar karet 0e0:u,8a :H +!3 @ $! /e0e,tara /e>a-a, >e/ar >akter
4du: :ada re,ta,- 6!' @ 3!6. Na0u, de,-a, ke0a0:ua,,8a >erada:ta/
0kroor-a,/0e ter/e>ut da:at 4du: :ada re,ta,- a/a0 0au:u, >a/a 8a,-
terda:at :ada *0>a4 "ar karet /erta 0e,etra*/r *0>a4 0e,ad
,etra*.
De,-a, ada,8a 0etode :e,-o*a4a, *0>a4! 4a/* >ua,-a, dar /uatu
,du/tr da:at do*a4 /e>e*u0 d>ua,- ke *,-ku,-a, /e4,--a da:at 0e,-ura,-
:e,"e0ara, *,-ku,-a, 8a,- da:at 0eru/ak eko//te0.
(3
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
38/44
BAB I<
PENUTUP
5$0 K+'&p*-an
Ada:u, ke/0:u*a, dar :e,e*ta, , ada*a4 #
1. Mode* RLTE d-u,aka, u,tuk 0e,-e/t0a/ *e:a/a, at ke >er>a-a 0eda
*,-ku,-a, udara! ar da, ta,a4 dar /u0>er@/u0>er ke-ata, :a>rka/!
:roduk/ da, ko,/u0/.
(. Mode* d*u/ d/e>ut u-a de,-a, 0etode :redk/ ek/t0a/ :e*e:a/a, at
0e*a*u ttk :e0>ua,-a, da, /u0>er :a>rka/.
'. Karakter/tk *0>a4 "ar :a>rk karet 8atu >er5ar,a keru4 da, >er>au tdak
e,ak.
+. Ko,/e,tra/ >a4a, atau at ;BOD!OD! TSS da, A0o,ak< 8a,- >er*e>4a,
:ada *0>a4 "ar karet da:at >er/fat tok/k >a- 0a4*uk 4du: da, da:at
0e,0>u*ka, :e,"e0ara, *,-ku,-a,.
6. Metode :e,-o*a4a, *0>a4 "ar ,du/tr karet da:at d*akuka, de,-a,
reka8a/a tek,o*o- da*a0 *,-ku,-a, 8atu ftore0eda/! >ore0eda/ da,
*a, /e>a-a,8a.
5$6 Sa!an
Ada:u, /ara, dar :e,u*/a, , a*a4 #
A-ar 0a4a//5a teru/ 0e,-ka :e,-o*a4a, *0>a4 "ar ,du/tr karet
d*a:a,-a, kare,a :e,e*ta, *e>4 *a,ut de,-a, /ka*a ku*tur 8a,- *e>4 >e/ar
/e"ara >erta4a: /a,-at d:er*uka,.
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
39/44
DA=TAR PUSTAKA
1a,-.
'uro40a,. (&1'. Makalah 4enetahuan Linkunan 4enlahan Limbah
1air . 4tt:#==a>>817&3.>*o-/:ot."o0=(&1'=&%=0aka*a4@:e,-eta4ua,
*,-ku,-a,.4t0*
7a4 ar I,du/tr Ta4u Ter4ada:
Ika, Ma/ ;8:r,u/ ar:o L,
?akarta.
($
http://abby1807.blogspot.com/2013/06/makalah-pengetahuanhttp://abby1807.blogspot.com/2013/06/makalah-pengetahuan
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
40/44
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
41/44
('
(+ruar (&&$# ;'3@6&< ISSN 1+11 @ '+71
'1
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
42/44
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
43/44
-
8/15/2019 Analisis Konsentrasi Bahan Zat Toksik (Bod,Cod, Tss, Ph Dan Amoniak) Pada Limbah Cair Industri Karet
44/44
INDEKS
A
A0o,ak! (1!((!(6!(7
Ao**a0"ro:48**a Kau*f. (6
B
Bore0eda/. 1!6!(%
BOD. 1!+! (1! ('! (+! (6! (%
COD. 1! (1! (+! (6! (%
D
D*u/. 1!1'!(1
Du:take. 3
DO. 6
E
Ekok,etka. 7
Ea:ora/. $
=
Ftoaku0u*ator. 17
Ftore0eda/1!6!(%
Ftotok/ko*o-.1!6
Foto"4e*ator. 17
Fo*o*//!7
Foto/,tet/.+
Fo/for. (6
H
Hro*//. 7
I
I,"rea/,- I0:orta,"e. '
K
Kre:. 1!1'!(1
Koa-u*a,. 1!1+Karote,od. 1!16
L
Latek/. 1! 1'! 1+! 16! (1
Let4a*. 3
L:d. 1!16
M
Meteoro*o-k. 7
MSL. (%
N
Ntro-e,.('!(6!(7
Nutre,. 3
O
Ok/da/. 7
P
Pato-e,. +Prote,. 1!+!7!16
P48tore0edato,. 13
Pre/:ta/. $
R
Reduk/. 7! (+!($
S
S4eet. 1!1'!1+!16
Su>*et4a*. 3
Su>ta,/! '! 17
T
Tra,/for0a/! 7
Tok/k. 1!'!+!7!16!17!1$!(1!('!(6!($
TSS. (1!((!('!(%
Tur>dta/. +
<
Vo*at*/a/. 7