กองบรรณาธการคนยตธรรม
ค�ากลาวขางตนของนายศรนทรยา สทธชย เลขาธการ ป.ป.ส. ถอเปนภารกจทส�าคญยงในการปองกนและแกไขปญหายาเสพตด ซงเปนวาระแหงชาต โดย เลขาธการ ป.ป.ส. อธบายเพมเตมวา ส�านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตด หรอส�านกงานป.ป.ส.เปนฝายเลขานการของคณะกรรมการปองกน และปราบปรามยาเสพตดโดยมนายวษณเครองามรองนายกรฐมนตร เปนประธานโดยส�านกงานป.ป.ส.จะรบนโยบายจากคณะกรรมการฯ มาเปนแนวทางในการด�าเนนงานผานกลไกการขบเคลอนงาน การแกไขปญหายาเสพตดของศนยอ�านวยการปองกนและปราบปราม ยาเสพตดแหงชาต (ศอ.ปส.) ซงมนายสวพนธ ตนยวรรธนะ รฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรม เปนประธาน โดยกลไก
“การแกไขปญหายาเสพตดโดยวธการปราบปราม ดวยความรนแรง การลงโทษจำาคกนน เปนททราบดวา ไมสามารถทำาใหยาเสพตดหมดไปไดอยางยงยน ดงนน หนวยงานทรบผดชอบอยางสำานกงาน ป.ป.ส. จงตองกำาหนดยทธศาสตรและมาตรการตางๆ ทจะลดจำานวนผเสพลง เมอลดจำานวน ผเสพได ความตองการยาเสพตดยอมลดนอยลงไปดวย”
กบนโยบายและ ทศทางการแกไข ปญหายาเสพตด ของประเทศไทย
“ศรนทรยาสทธชย”เลขาธการป.ป.ส.
32 วารสารยตธรรม กระทรวงยตธรรม
คนยตธรรม
ในการด�าเนนงานของ ศอ.ปส. จะมศนยอ�านวยการปองกน และปราบปรามยาเสพตดของแตละกระทรวงทอยในสวนกลาง และในระดบพนทจะมศนยทเปนกลไกหลกในการด�าเนนนโยบายปองกนและแกไขปญหายาเสพตดคอศนยอ�านวยการปองกน และปราบปรามยาเสพตดจงหวด (ศอ.ปส.จ.) มผวาราชการจงหวด เปนผอ�านวยการศนยฯ และในแตละอ�าเภอจะมศนยปฏบตการปองกนและปราบปรามยาเสพตดอ�าเภอ(ศป.ปส.อ.)โดยมนายอ�าเภอเปนผอ�านวยการศนยฯ
ส�าหรบนโยบายหลกในการด�าเนนงานทมอบใหศนยฯ ในพนท คอ การลดการแพรระบาดของยาเสพตดในหมบาน/ชมชนภายใต “แผนประชารฐรวมใจ สรางหมบาน/ชมชนมนคง ปลอดภยยาเสพตด” ซงคณะรฐมนตรอนมตใหด�าเนนการในป พ.ศ. 2559-2560มงเนน การปฏบตในพนทหมบานและชมชนจ�านวน81,905หมบาน/ชมชน โดยทงหมดจะถกก�าหนดสถานะปญหายาเสพตดออกเปนระดบรนแรง ปานกลาง เบาบาง หรอไมมปญหา เพอจะไดใชมาตรการไดตรงกบสถานการณของแตละหมบาน/ชมชน ส�าหรบมาตรการการแกไขปญหายาเสพตดม 3 มาตรการ คอ 1.มาตรการดานการปองกน ยาเสพตด2.มาตรการดานการปราบปรามยาเสพตดและ3.มาตรการดานการบ�าบดรกษาผตดยาเสพตด
ส�าหรบการด�าเนนการดานการปองกนยาเสพตด มนโยบาย เนน 3 กลมเปาหมาย คอ 1.กลมเยาวชนในสถานศกษา และนอกสถานศกษา 2.กลมผใชแรงงานในสถานประกอบการ และ 3.กลมประชาชนหมบาน ซงมกจกรรมเสรมสรางการปองกน ยาเสพตดเชนหมบานกองทนแมของแผนดนโครงการทบนมเบอรวนในทลกระหมอมหญงอบลรตนราชกญญาสรวฒนาพรรณวดโครงการก�าลงใจในพระด�ารพระเจาหลานเธอพระองคเจาพชรกตยาภาเปนตน ซงการปองกนเปนแนวทางหลกในการทจะท�าใหการแพรระบาด ของยาเสพตดในหมบาน/ชมชนลดนอยลง
ทผานมาการปราบปรามเพยงอยางเดยวไมสามารถแกไขปญหาไดอยางยงยน หมบาน/ชมชนยงมการซอขายยาเสพตด จากการทประเทศไทยไดเขารวมการประชมสมชชาสหประชาชาตสมยพเศษวาดวยปญหายาเสพตดโลก(UnitedNationsGeneralAssembly Special Session 2016 – UNGASS 2016) ณ นครนวยอรกสหรฐอเมรกา โดยประเทศสมาชกสหประชาชาตสวนใหญมองวา การแกปญหายาเสพตดโดยการปราบปรามดวยความรนแรง การลงโทษจ�าคกหรอประหารชวต เปนวธทไมสามารถแกปญหาได ฉะนนจงตองตระหนกถงการท�าใหจ�านวนผเสพลดลงดวยวธการสาธารณสขโดยดแลเรองสขภาพอนามยของผเสพมองผเสพเปนผปวย ทจะตองไดรบการดแลจากแพทย และเมอลดจ�านวนผเสพลงได ความตองการยาเสพตดในหมบาน/ชมชนยอมนอยลง
ขณะนไดจดท�ารางประมวลกฎหมายยาเสพตดซงคณะรฐมนตร ไดเหนชอบใหรวมกฎหมายยาเสพตดทมจ�านวน 7 ฉบบ เปน ประมวลกฎหมายฉบบ เดยวโดยอย ระหว างการพจารณา
ของส�านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาแนวทางของกฎหมายฉบบน คอ ปรบการลงโทษผกระท�าความผดใหเหมาะสมกบพฤตการณ โดยแบงกลมผเกยวของกบยาเสพตดออกเปน3กลมคอ
1. กลมเหยอหมายถงผเสพและผคารายยอยกลมนถกจบกม จ�านวนมาก ท�าใหเกดปญหานกโทษลนคก ซงจะเนนใหกลมนเขาส กระบวนการบ�าบดในระบบสมครใจ ถงแมมโทษทางอาญา แตจะไมใชโทษจ�าคกแตหากไมเขาสกระบวนการบ�าบดจะมมาตรการ การบงคบอนๆทดแทนเชนมาตรการทางสงคมหรอทางปกครอง
2. กลมแรงงานคอกลมรบจางขนยาเสพตดโดยกลมนบางสวน ใชยาเองดวย จงจดเปนเอเยนตขนาดกลาง อาจตองก�าหนดโทษ ทางอาญา แตเปดชองใหอยการมอ�านาจชะลอการฟองคดตอศาล แลกกบค�ารบสารภาพทซดทอดหรอน�าไปสการจบกมผคารายใหญ เมอกลมนเขาสกระบวนการชะลอฟองจะน�าตวเขารบการบ�าบด และฝกอาชพเหมอนกลมแรก
3. ผคารายใหญ เปนกลมผคาระดบจงหวด ระดบภาค และระดบชาต กลมนจะใชมาตรการเขมทางกฎหมาย และมโทษ อาญาสง
ประโยชนของการปรบกฎหมายฉบบนคอจะท�าใหผทตองเขาไป อยในเรอนจ�าลดลงเพราะการน�าผเสพยาเสพตดสงเขาเรอนจ�าไมใช การแกปญหาทถกตองทงน กระทรวงสาธารณสขจะเขามาดแล การบ�าบดรกษาและฟนฟผปวยยาเสพตด โดยเนนการพฒนา คณภาพของศนยคดกรองยาเสพตดซงจะแบงผเสพหรอผใชยาเสพตด ออกเปน 3 กลม คอ 1. กลมผ ใชหมายถง ผ ใชยาเสพตด แบบคร งคราว จ ง ไมจ� า เปนท จะตองไปอย ในโรงพยาบาล หรอในคายบ�าบด แตอาจจะใหความรและตดตามดพฤตกรรม เพอไมใหกลบไปใชยาเสพตดอก 2. กลมผเสพแตไมถงขนตดยา มการใชยาเสพตดแตไมถงขนทรางกายถกท�าลาย ซงจะถกสงตวไป ยงศนยปรบเปลยนพฤตกรรม โดยมหลกสตรในการบ�าบด 12 วน และ3.กลมผตดคอผทตองใชยาเสพตดตลอดเวลาซงจะถกสงตว เขารบการรกษาทโรงพยาบาลโดยมกระทรวงสาธารณสขเปนผรบผดชอบ พฒนาศนยคดกรองใหมคณภาพดยงขน
ส�าหรบพระราชบญญตยาเสพตดใหโทษ(ฉบบท6)พ.ศ.2560
33Justice Magazine Ministry of Justice
คนยตธรรม
ซงมผลบงคบใชเมอวนท16มกราคม2560เปนการแกไขกฎหมาย โดยปรบแกในเรองของโทษฐานผลตน�าเขาหรอสงออกซงยาเสพตด ใหโทษประเภท1เดมการผลตน�าเขาหรอสงออกทไมใชการกระท�า เพอจ�าหนายมโทษจ�าคกตลอดชวตแตหากกระท�าเพอจ�าหนายมโทษ ประหารชวตสถานเดยวซงท�าใหศาลไมสามารถใชบทสนนษฐานใดได ตองพพากษาตามตวบทกฎหมายทงๆ ทผทน�ายาเสพตดเขามา เพยง 3 เมด ตงใจจะเอาเขามาเสพ ซงการครอบครองไวเพอเสพ การลงโทษจะไมมากแตเมอเปนการน�าเขามาจากตางประเทศจะถก พจารณาลงโทษดวยการจ�าคกตลอดชวตซงเปนการลงโทษทรายแรง กวาพฤตการณจรงดงนนกฎหมายฉบบนจงปรบบทลงโทษฐานผลต น�าเขา หรอสงออกซงยาเสพตดใหโทษประเภท 1 เปนจ�าคกตงแต 10ป -จ�าคกตลอดชวตและปรบ1ลานบาท-5ลานบาทและ ในกรณกระท�าเพอจ�าหนายจะมโทษจ�าคกตลอดชวต และปรบ 1ลานบาท-5ลานบาทหรอประหารชวตและเพมการพสจนพฤตการณหรอเจตนาทแทจรงของผกระท�าความผด ซงจะชวยลดจ�านวน ผทตองเขาไปอยในเรอนจ�าและใหความเปนธรรมกบผทเกยวของ
ดานนโยบายของนายสวพนธ ตนยวรรธนะ รฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรม ไดมอบหมายใหส�านกงาน ป.ป.ส. รวมกบหนวยงานทเกยวของสบสวนขยายผลจบกมเครอขายยาเสพตด รายส�าคญ เนองจากการจบกมยาเสพตดทผานมาสวนใหญ เปนการจบกมผล�าเลยง ผรบจางขนยาเสพตด ส�านกงาน ป.ป.ส.จงรวมมอกบกองบญชาการต�ารวจปราบปรามยาเสพตด ซงเปนหนวยงานกลางของต�ารวจด�าเนนการสบสวนขยายผลจบกมเครอขายยาเสพตดรายส�าคญ เชน คดนายไซซะนะ แกวพมพา ทขยายผลถงแหลงทมาของยาเสพตดวาไดรบมาจากทไหน มการตดตอ จากใคร สงเงนใหใคร ฯลฯ ทกสงทกอยางทเกยวกบการสบสวน จะน�ามาใชในการขยายผลทงหมด โดยด�าเนนมาตรการสมคบและมาตรการยดทรพย ซงพระราชบญญตมาตรการในการปราบปราม
ผกระท�าความผดเกยวกบยาเสพตดพ.ศ.2534ใหอ�านาจกบส�านกงานป.ป.ส. พจารณาอนมตจบกมและแจงขอหาสมคบและสนบสนนหรอชวยเหลอการกระท�าผดเกยวกบยาเสพตด ซงทงสองกรณ ถาเลขาธการป.ป.ส.พจารณาจากหลกฐานแลวพบวาเปนขอเทจจรงกสามารถอนมตใหจบกมไดอกทงยงใชมาตรการรบทรพยซงสามารถรบทรพยสนของเครอขายทถกขอหาสมคบน หรอแมแตผเกยวของมาตรการดงกลาวจงท�าใหนกคายาเสพตดเกรงกลว และท�าให เครอขายยาเสพตดรายใหญลดลง
ดานความรวมมอระหวางประเทศในการปองกนและปราบปราม ยาเสพตด ไดด�าเนนโครงการส�าคญ อาท การสกดกนการลกลอบล�าเลยงยาเสพตดณทาอากาศยานสากลซงประเทศไทยเปนผรเรมขน โดยรวมกบประเทศสมาชกอาเซยนทง10ประเทศเพอสกดกนยาเสพตด ณทาอากาศยานตางๆ ซงขณะนทกประเทศไดเขามารวมมอและ แลกเปลยนขอมลขาวสารระหวางกนยงมโครงการสกดกนยาเสพตด ณทาเรอสากลซงประเทศอนโดนเซยเปนผรเรมขนโดยไดด�าเนนการมา 1-2ปแลวและจะมการพฒนาตอไป
สวนโครงการทเหนผลมากในขณะน คอ โครงการแมน�าโขง ปลอดภย ซ งประเทศจน เปนผ ร เร ม โครงการน ข น เ มอป พ.ศ.2556จนกระทงปพ.ศ.2558ประเทศไทยไดขออนมตด�าเนนการ โครงการแมน�าโขงปลอดภย4ประเทศไดแกไทยเมยนมาลาวและจน ซงปรากฏวาสามารถจบกมยาเสพตดไดมากขนและสามารถสกดกน สารเคมทเปนสารตงตนในการผลตยาเสพตดไมใหน�าไปสการผลตได ตอมาจงขยายผลโครงการแมน�าโขงปลอดภย โดยเชญเวยดนาม และกมพชาเขามารวมเปนสมาชกซงผลจากการด�าเนนการดงกลาว เมอวเคราะหแลวมแนวโนมวาหากทกประเทศรวมมอกนจะสามารถ ลดการผลตยาเสพตดทจะกระจายไปสประเทศตางๆทวโลกได
ทงน คณะรฐมนตรไดอนมตแผนปฏบตการแมน�าโขงปลอดภย 6 ประเทศ ระยะเวลา 3 ป (2559 - 2561) โดยในป 2560
34 วารสารยตธรรม กระทรวงยตธรรม
คนยตธรรม
ส�านกงาน ป.ป.ส. ได เสนอแผนปดลอมสามเหลยมทองค�า หรอแผนปฏบตการสามเหลยมทองค�า ทครอบคลมพนทของ สามประเทศ ไดแก เมยนมา ประเทศลาว และตอนบนของประเทศไทย บรเวณอ�าเภอเชยงแสน ซงเปนจดรอยตอของทง สามประเทศทเปนแหลงผลตยาเสพตดใหญ1ใน3ของโลกดงนน แผนปฏบตการปดลอมสามเหลยมทองค�านาจะท�าใหการผลตยาเสพตด ลดลงซงแผนดงกลาวมวตถประสงคหลกคอสกดสารเคมทจะน�าไป ใชเปนสารตงตนในการผลตยาเสพตดรวมทงสกดกนยาเสพตดทจะถก สงออกจากสามเหลยมทองค�าไมใหแพรกระจายไปยงประเทศตางๆตลอดจนความรวมมอการขยายผลเพอจบกมเครอขายขามชาต และการตดตามผหลบหนหมายจบ
อยางไรกตามแผนปฏบตการสามเหลยมทองค�าภายใตโครงการแมน�าโขงปลอดภยขณะนด�าเนนการอย6ประเทศไดแกไทยเมยนมา ลาว เวยดนาม กมพชา และจน เทานน จากการประชมรฐมนตรอาเซยนดานยาเสพตดครงท5ณสาธารณรฐสงคโปรพลเอกไพบลย คมฉายา รฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรมของไทยในสมยนน ไดเรยกรองใหประเทศอาเซยน 5 ประเทศทเหลอ ไดแก มาเลเซยสงคโปร บรไน ฟลปปนส และอนโดนเซย เขารวมสนบสนนดวย แมประเทศเหลานจะไมไดอยบรเวณแมน�าโขงแตตองบรรจแผนปดลอม สามเหลยมทองค�าไวในแผนปฏบตการแกไขปญหายาเสพตด โดยชใหเหนวายาเสพตดทออกจากสามเหลยมทองค�าสามารถเขาไปส ทกประเทศไดซงขณะนทกประเทศไดบรรจแผนดงกลาวเรยบรอยแลว และเมอวนท1-2มนาคม2560นายสวพนธตนยวรรธนะรฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรม ไดเปนประธานการประชมระดบรฐมนตรวาดวยแผนความชวยเหลอส�าหรบแผนปฏบตการแกไขปญหา ยาเสพตดในพนทสามเหลยมทองค�า ซงไดเชญประเทศและองคกรผให 11ประเทศ/องคกรประกอบดวยออสเตรเลย แคนาดาจนเยอรมนเกาหลใตมาเลเซยสงคโปรสหราชอาณาจกรสหรฐอเมรกา
ส�านกงานเลขาธการแผนโคลมโบ(ColumboPlan)และส�านกงานปองกนยาเสพตดและปราบปรามอาชญากรรมแหงสหประชาชาต(UNODC) เขารวมประชม โดยทกประเทศจะสนบสนนอปกรณ งบประมาณเพอใหแผนปฏบตการสามเหลยมทองค�ามประสทธภาพ ส�าหรบแผนปฏบตการสามเหลยมทองค�าไดก�าหนดพนทในการปฏบตการ ทงในและนอกประเทศรวม 11 พนท โดยจะด�าเนนมาตรการ ในการสกดกนยาเสพตดอยางเขมขนและตอเนอง
ส�าหรบความรวมมอกบภาคประชาชน ส�านกงาน ป.ป.ส. ไดขบเคลอนนโยบายตามแผนยทธศาสตรการปองกนและแกไขปญหายาเสพตด พ.ศ. 2558 – 2562 ซงประกอบดวย ยทธศาสตรหลก 8 ยทธศาสตร คอ 1. การปองกนกลมผมโอกาสเขาไปเกยวของกบ ยาเสพตด2.การควบคมตวยาและผคายาเสพตด3.การแกไขปญหาผเสพผตดยาเสพตด4.ความรวมมอระหวางประเทศ5.การสรางและพฒนาระบบรองรบการคนคนดใหสงคม6.การสรางสภาพแวดลอมเพอปองกนปญหายาเสพตด 7. การมสวนรวมของภาคประชาชน 8.การบรหารจดการอยางบรณาการซงถอวาครอบคลมทงมาตรการบ�าบดรกษา ปองกน ปราบปราม การอ�านวยการตางประเทศ และการมสวนรวมของภาคประชาชน โดยใหภาคประชาชนเขามา มสวนรวมในการชวยกนเฝาระวงปญหายาเสพตดในหมบาน เพราะเชอวาไมม ใครทจะรปญหาไดด เทากบคนในหมบาน ซงส�านกงาน ป.ป.ส. ไดจดตงอาสาประชารฐประจ�าทกหมบาน โดยรวมกบสภาเกษตรกรแหงชาตดงตวแทนของเกษตรกรเขามาเปนเครอขายของป.ป.ส.คอยชวยเฝาระวงยาเสพตดในหมบานส�าหรบในพนทภาคเหนอทมพนทปลกฝนไดใหประชาชนในพนทเขามา รวมมอในการลดหรอเลกการปลกฝนโดยเฉพาะในพนทอ�าเภออมกอยจงหวดเชยงใหม เพอขยายผลการด�าเนนงานตามแนวทางประชารฐของรฐบาลในการแกไขปญหาฝนโดยน�ามวลชนรวมกบหนวยราชการในพนทตดท�าลายและยดคนพนทปลกฝน พรอมทงปลกปาทดแทน ในพนททเคยมการปลกฝน เพอเปนสญลกษณการทวงคนผนปา และน�าไปสการแกปญหาการปลกฝนอยางยงยน
35Justice Magazine Ministry of Justice
