Download - Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap
![Page 1: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/1.jpg)
![Page 2: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/2.jpg)
Inihanda ni: Vaneza E. Tuvida
![Page 3: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/3.jpg)
![Page 4: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/4.jpg)
• Ang paksa ay bahagi ng pangungusap napinagtutuunan ng pansin sa loob ngpangungusap.
a. Maaaring tao, hayop, bagay, lugar o pangyayari na gumaganap ng kilos o pinagtutuunan ng diwang isinasaad sapandiwa.
Hal.
1. Nag-aalaga si Inang ng baboy at manok.
![Page 5: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/5.jpg)
b. Mayroon din namang paksa na sa
kahulugan ay siyang layon ng kilos na
isinasaad ng pandiwa.
Hal.
2. Inaalagaan ni Inang ang mga baboy at
manok na iyan.
3. Pinakain ng masarap na pagkain ng mga
taga nayon ang mga turista.
![Page 6: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/6.jpg)
• Maari ring ang paksa ay lugar o pook na
ganapan ng kilos sa pandiwa.
Hal.
Pinagpaksiwan ni nanay ang bagong
palayok.
![Page 7: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/7.jpg)
• Buong Paksa – ito ay bahagi ng
pangungusap na pinag-uusapan kasama
ang mga salitang umuuri rito.
Hal. Ang ating mga bayani ay nagmahal sa
bayan.
• Payak na paksa – ito ay ang
pinakamahalagang salita sa buong paksa.
![Page 8: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/8.jpg)
• Ang paksa ay maaring Payak o Tambalan. Ito ay may dalawang payak na paksa.
Hal.
1. Sina Quezon at Quirino ay nagingpangulo ng ating bansa.
2. Ang mga aklat at pahayagan ay dapatbasahin.
3. Ang paaralan at tahanan ay magkatulongsa paghubog ng kaugalian ng kabataan.
![Page 9: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/9.jpg)
MGA URI NG PAKSA
1. Paksang Pangngalan
Hal.
a. Sumulat ng talambuhay ang pinuno.
b. Naghihintay ng ulan ang mga magsasaka.
2. Paksang Panghalip
Hal.
a. Kami ay delegasyon ng Pilipinas.
b. Sila ay gumagawa ng mga sasakyang
pangkalawakan.
![Page 10: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/10.jpg)
MGA URI NG PAKSA
3. Paksang Pang-uri
Hal.
a. Hinahangaan ang mga matatalino.
b. Kapuri-puri ang mga masisipag.
4. Paksang Pang-abay.
Halimbawa
a. Ang dito ay maghintay muna.
b. Ang doon ay pasulungin agad.
![Page 11: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/11.jpg)
MGA URI NG PAKSA
5. Paksang Pandiwa
a. Huwag mong gambalain ang
nananalangin.
b. Mahuhusay ang mga namumuno.
6. Paksang pawatas o batayan ng pandiwa.
Halimbawa
a. Hilig niya ang magtinda.
b. Kinalilibangan ko ang magbasa.
![Page 12: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/12.jpg)
PANAGURI
• Ang panaguri ay ang bahagi ng
pangungusap na nagbibigay kaalaman o
impormasyon tungkol sa paksa.
• Ang buong panaguri ay bahagi ng
pangungusap na nagsasabi ng tungkol sa
paksa na kasama pati ang mga salitang
umuuri rito.
![Page 13: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/13.jpg)
PANAGURI
• Halimbawa:
1. Siya ay bumibigkas ng isang tula.
2. Siya ay lumahok sa pabilisan ng
pagtakbo.
Ang payak na panaguri ay ang
pinakamahalagang salita sa buong
panaguri. Kalimitan ito ay mga
pandiwa(verb)
![Page 14: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/14.jpg)
MGA URI NG PANAGURI
1. Panaguring Pangngalan
a. Luntiang Rebolusyon ang paksa ng
pulong.
b. Tungkol sa pagbabayad ng buwis ang
editoryal ngayon.
2. Panaguring Panghalip
a. Siya ang puno ng barangay.
b. Kayong mga kabalat namin ang aming
inaasahan sa kilusang ito.
![Page 15: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/15.jpg)
MGA URI NG PANAGURI
3. Panaguring Pang-uri
a. Malinamnam ang manggang hinog.
b. Mainam sa kalusugan ang klima saPilipinas.
c. Nasa Banaue ang mga salay-salay nataniman ng palay.
4. Panaguring Pandiwa
a. Nagsasaka siya.
b. Nagsasaka sa gilid ng bundok ang mgaIpugaw.
![Page 16: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/16.jpg)
MGA URI NG PANAGURI
5. Panaguring Pang-abay
a. Bukas ang alis ng mga turista.
b. Ganito ang pagluluto ng paborito nitong
ulam.
6. Panaguring Pawatas
a. Magbasa (ng komiks) ang kinalilibangan ng
Lola.
b. Manggagamot ang naging trabaho niya sa
nayon.
![Page 17: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/17.jpg)
![Page 18: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/18.jpg)
![Page 19: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/19.jpg)
Pangungusap
Ang Pangungusap ay lipon ng
mga salita na nagpapahayag
ng isang buong diwa.
![Page 20: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/20.jpg)
![Page 21: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/21.jpg)
Ang Simuno ay ang
paksa o pinag-uusapan sa
pangungusap.
Simuno
![Page 22: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/22.jpg)
Ang Panaguri ang
bahagi ng pangungusap na
nagbibigay kaalaman o
impormasyon tungkol sa
paksa.
Panaguri
![Page 23: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/23.jpg)
Pangungusap Pangungusap
Paksa PanaguriPanaguri Paksa
![Page 24: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/24.jpg)
![Page 25: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/25.jpg)
![Page 26: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/26.jpg)
![Page 27: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/27.jpg)
![Page 28: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/28.jpg)
![Page 29: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/29.jpg)
![Page 30: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/30.jpg)
![Page 31: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/31.jpg)
![Page 32: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/32.jpg)
Ang karaniwang ayos ng
pangungusap ay nauunsa ang
panaguri kaysa simuno/paksa.
![Page 33: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/33.jpg)
Halimbawa:
Watak-watak Kami
Panaguri Simuno
![Page 34: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/34.jpg)
Ang di-karaniwang ayos ay
kung nauuna ang paksa at
ginagamit ng panandang “ay”.
![Page 35: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/35.jpg)
Halimbawa:
Ako ay isa sa marami
Simuno Panaguri
![Page 36: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/36.jpg)
Tukuyin kung Karaniwan oDi-Karaniwan Ayos angPangungusap.
![Page 37: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/37.jpg)
![Page 38: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/38.jpg)
![Page 39: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/39.jpg)
![Page 40: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/40.jpg)
![Page 41: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/41.jpg)
![Page 42: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/42.jpg)
![Page 43: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/43.jpg)
![Page 44: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/44.jpg)
a. Payak na paksa at Payak na
panaguri.
• Mabuting tao ang nakatirasa bahay na iyan.
• Sumunod na sila sa kanilangmga magulang sa London
![Page 45: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/45.jpg)
b. Payak na paksa at Tambalang
panaguri
• Si Rica ay sasayaw at aawitsa palatuntunan bukas.
• Talagangmapagkakatiwalaan at maaasahan.
![Page 46: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/46.jpg)
c. Tambalang paksa at payak na
panaguri
• Sina Leah, Nena at Ben ay magkaklase noon.
• Nakita ko ang ate at kuya mo sa kahapon.
![Page 47: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/47.jpg)
d. Tambalang paksa at tambalang
panaguri
• Sina Tina, Ana at Lucia ay manonood ng sine at magsyasyaping.
• Ang aking kapatid at ako ay magtatrabaho sa umaga at mag-aaral sa gabi sa daratingna pasukan.
![Page 48: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/48.jpg)
![Page 49: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/49.jpg)
![Page 50: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/50.jpg)
![Page 51: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/51.jpg)
![Page 52: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/52.jpg)
![Page 53: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/53.jpg)
![Page 54: Bahagi, Ayos at Kayarian ng Pangungusap](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022031518/5a66f1fd7f8b9a59088b479f/html5/thumbnails/54.jpg)