Download - bahçe bitkiliri
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
1/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 1
BB407 BAHE BTKLERNDETOHUMCULUK
01.12.2008
Zeynel DALKILIZAIRAN,R. 19__. MeyveAalarn Tohumla oaltmannBiyolojik Esaslar. Ege niv.Zir.Fak. Ders Notu (baslmam),Bornova-zmir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
2/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 2
1. TOHUM SEM VEMUHAFAZASINI ETKLEYENETMENLER
1.1. Tohum Seimi1.2. Tohum Muhafazas
(Saklama/Depolama)
1.2.1. Nem
1.2.2. Scaklk
1.2.3. Muhafaza yerinin havas
2. TOHUMLARIN MLENMES2.1. imlenmenin llmesi2.2. Tohumlarn Canll2.3. Canlln llmesi2.4. Canllk Testleri2.4.1. Tetrazolium testi2.4.2. plak embriyo testi2.5. Tohumlarda Dinlenme2.6. imlenmeye Etki Yapan D
artlar
2.6.1. Su2.6.2. Scaklk2.6.3. Oksijen2.6.4. Ik
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
3/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 3
Bitkileri oaltma, insanolunun balcauralarndan biridir. nsanlar
yaamalar iin gerekli baz maddeleribitkilerden salarlar. Bu nedenleinsanolu gda, barnak, giyim, elenceve estetik ihtiyalarn karlamada
kullanabilecei zel bitki trlerini kendisioaltma yoluna gitmitir. Bylecekendileri iin zel deer tayanbitkilerin devamlln salamlardr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
4/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 4
Kltre alnm bitkilerin ounluunu
gelitirilmi formlar tekil eder. Bunlar,bugn var olularn, dikkatli ekildekontrol edilen artlar iinde oaltlmolmalarna borludur. Gelitirilmi
formlar dnda kalan bitkilerin ou,birka nesilden sonra ya ortadankaybolmu ya da oalmalar kontrolsuzolarak doal artlara brakldndan,insanlar iin deerli olmayan formlarhaline gelmilerdir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
5/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 5
Eer ticari veya merakl reticileringayretleri olmasayd, bitki slahlarnn
gelimi formlar oluturmak iinyaptklar almalar, ancak birkabitkiden ibaret kalacak ve bu bitkiler,bugn olduu gibi her yerde
bulunmayacakt.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
6/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 6
Bitkilerin oaltlmas, bitkinin ait olduutre ve oaltmay yapan kiinin
amalarna gre deien yntemlerleyaplr. Meyve aalarnnoaltlmasnda da bugne kadar eitliyntemler kullanlmtr. oaltmada
tohum gibi eeysel (seksel) organ veyabitkinin vegetatif paralar kullanlmtr.Eeyli retme tohumla yaplr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
7/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 7
Tohum, apomiksis ve poliembriyonidurumu bir yana braklrsa, eeysel bir
organdr. Btn bitkilerde doal olarakremeyi salar. Bundan dolay bitkilerinretilmesinde yaygn olarak kullanlr.Ancak meyve aalarnn tohumla
oaltlmasnda, tohum yapsndankaynaklanan baz sorunlar ortaya kar.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
8/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 8
Meyve aalarnda kltr eitleriningenetik yaps heterozigottur. nk
bunlar ya doal melezlemeler ya dayapay melezlemeler sonucu olumutur.Byle bitkiler kendi iek tozlar iletozlansalar bile elde edilen tohumlarn
kaltsal yaps birok karakterbakmndan ana bitkiden farkllkgsterir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
9/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 9
Bir zellik bakmndan farkllk gsterentohumlarn miktar, karakterin kontrol
edildii gen iftinin saysna bal olarakartar veya azalr. Kald ki meyveaalarnda yabanc dllenmehakimdir. nk birok meyve tr ve
eidinde kendiyle tozlanma eitliartlarla engellenmektedir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
10/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 10
Yabanc dllenme nedenleriBaz meyve tr ve eitlerinde (elma,armut, badem, erik, kiraz, vine), var
olan kendi ile uyumazlk, iek tozuksrl (triploid elma eitleri, J.H.Haleeftalisi), dikogami (ceviz, pikan cevizi,
fndk, Antepfst, kestane) vemorfolojik ksrlk (Osmanl ilei)yabanc dllenmeyi zorunlu klmaktadr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
11/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 11
Aksi halde bu gibi tr ve eitlerde yeterlimeyve elde etmek imkanszlar. Ayrca
ekonomik nedenlerden dolay birkaeidin ayn bahe ierisindeyetitirilmesi, eitler arasnda yabanc
dllenmenin olumasna neden olur.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
12/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 12
Yabanc dllenme sonucu oluantohumlarn kaltsal yaplar
heterozigottur. Byle tohumlardanoluan rlerin ana ve baba bitkininzelliklerini gstermeleri veyabirbirlerine benzemeleri beklenemez.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
13/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 13
Bunlarda eidin esas zellikleri rlereaynen gemez. eidin birok deerleri
kendisinden sonraki nesilde kaybolur.Bu yzden standart meyve eitleritohumla oaltlamaz. nk oaltmasrasnda kaltsal deiiklikler ortaya
kar.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
14/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 14
te yandan heterozigot bnyelitohumlardan elde edilen rler
byme bakmndan farkllk gsterirler.Hepsi ayn zamanda alanacak durumagelmez. Ayn gelime farkll burlere al fidanlarla kurulmu
bahelerde de kendini gsterir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
15/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 15
Ekolojik istekleri, toprak ve iklim artlarnauyumu, hastalklara kar direnleri de
birbirinden farkl olabilir. Bu rlerinzerine alanan kalemle uyuupuyumayacaklar bilinmedii gibi, aleitlerin gelime durumlar da nceden
kestirilemez. Bunun en gzel rneiniidrisler (Prunus mahaleb) oluturur.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
16/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 16
Bilindii gibi yurdumuzda kiraz ve vine
retiminde idris anac geni ldekullanlmaktadr. Bu analar tohumdanelde edildiinden her birinin gerek kirazve gerekse vine eitleri ile uyumas
birbirinden farkl olmaktadr. Aynaatan toplanm idris tohumlarndanelde edilen rler arasnda bile, aynkiraz eidi ile ok iyi uyuan rlerolduu gibi uyumayan rler deortaya kmaktadr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
17/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 17
Ancak homozigot yapda olan bitkilerkendi iek tozlar ile tozlanrsa elde
olunan tohumlar retmede kullanlabilir.nk bunlar teekkl ettikleri bitkilerebenzer bireyler oluturur. Ancakbunlarda da baz bozulmalar ortaya
kabilir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
18/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 18
1. TOHUM SEM VEMUHAFAZASINI ETKLEYENETMENLER
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
19/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 19
1.1.
Tohum SeimiMeyve fidan yetitiricileri, r elde
etmek iin gerekli tohumu ya kendi
yetitirdikleri tohum damzlkaalarndan ya da tohumculuklauraan kiilerden, konservefabrikalarndan veya doada
kendiliinden yetimi aalardansalar.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
20/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 20
Bu yollar ierisinde en iyisi fidancnnkendi tohumunu kendisinin
salamasdr. Bylece daha azvaryasyon gsteren rpopulasyonlar elde edilebilir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
21/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 21
Bir tohum kaynann deeri, bu
kaynaktan bir r populasyonununyetitirilmesiyle en iyi ekilde belirlenir.Bu yetitirme zaman alr, ancak birkayl sonra tohum toplaycs en iyi
rleri veren aalar saptayabilir. yitohum ve arzulanan kalitede rveren tohum kayna saptandktansonra bu kaynak devaml olarakkullanlr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
22/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 22
Tohumun kayna (orijini) nemlidir.nk baka baka yerlerde yetien
belli bir trn bireyleri arasnda farkllkvardr. Devaml olarak ayn yredeyetien bir trn bireyleri doalseleksiyona urar ve bu seleksiyon o
blgeye adapte olmayan bitkilerinortadan kalkmasna neden olur.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
23/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 23
Adapte olanlar yaamlarna devamederler. Bunun sonucu olarak, iki ayr
yrede yetien ayn trn bitkileri, bazkaltsal karakterler bakmndanbirbirinden nemli derecede ayrlabilir.Morfolojik grn olarak ortaya kan
bu farkllklarn ou, bitkilerinbydkleri evreye fizyolojik bakmdanadapte olmalarndan ortaya kar.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
24/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 24
klim, toprak, hastalklara yakalanma vehastalklara dayanma bitkilerin blgeye
adaptasyonu zerinde etkili olan nemlietmenlerdir. Scak iklim veya aaenlem derecelerinden toplanantohumlarn, trler ve bitkiler grn
bakmndan ayn olsalar bile, soukblgede zararlanacak bitkiler vermesimmkndr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
25/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 25
Scak ve dk rakml blgelerden
toplanan idris tohumlarnn souk veyksek rakml blgelerden toplanmolanlardan daha nce imlendiklerisaptanmtr. Souk yrelerden alnantohumlarn scak yrelerde yetitirilmesi,daha memnunluk verici ise de, bitkilerinbyme mevsiminden tam olarak
yararlanamamalar yzndenbymelerinde bir azalma oluabilir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
26/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 26
Bu nedenle yerli tohum yoksa, mmknolduu kadar benzer iklim zelliklerine
(byme mevsiminin uzunluu, bymemevsiminin ortalama scakl aynenlem derecelerinde olmas gibi) sahipblgelerden alnan tohumlar
kullanlmaldr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
27/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 27
yi bir tohum salam, besin maddelerincezengin, embriyosu tam gelimi, yksek
imlenme yeteneinde ve hastalklardanari olmaldr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
28/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 28
Tohumlar belirli zellikleri tayan
aalardan alnr. Bu aalar verimanda, iyi gelimi ve salkl aalarolmaldr. Aa ve al tohumlarndacanllk yldan yla ve blgeden blgeyenemli lde deiir. Bu nedenle belirlibir kaynaktan tohum toplanmadan ncebir miktar meyvede tohumun durumukontrol edilmeli, ar ve iyi olgunlamembriyoya sahip tohumlarn yzdesitayin edilmelidir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
29/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 29
Bu test, her ne kadar gvenilir bir canllktesti olmaz ise de bo ve zrl tohum
veren bir kaynaktan tohum alnmasnlenmi olur.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
30/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 30
Baz trlerde bir aata bulunan
meyvelerin hepsi ayn zamandaolgunlamaz. Yani kademeli birolgunlama grlr. Bu durum idrisaalarnda yaygn olarakgrlmektedir. Baz tohumlar henzolgunlamam haldeyken, olgunlamolanlar aatan dklr. Tohumlarnbyle kademeli olgunlamalartohumculuk iin ciddi bir sorun olur.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
31/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 31
rleri istenen bir zellik tayan aa,tohumluk bahesine al olarak
dikilmek suretiyle muhafaza edilebilir.Byle bir bitki ana bitki alarakadlandrlr. Bunun klon olarakyetitirilmesi orijinal genetik kaynan
muhafaza edilmesini salar.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
32/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 32
rnein, eftali analar iin nemli tohumkaynaklar Lovell, Yunnan, Shalil, S-37
ve GF-305 klonlardr. Bu kaynaklardanelde edilen rler nispeten homojen,kuvvetli ve Lovell hari, belirli derecedenematoda dayankldr. Bu
kaynaklardan elde olunan rler,aa yukar, ayn zellikleri gsterir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
33/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 33
1.2. Tohum Muhafazas
(Saklama/Depolama)Tohumlar derimden (hasat) sonra,muhtelif ekillerde, deiik sreler
muhafaza edilirler. Hasat safhasnaimlenme gc bakmndan en iyiekilde erimi olan tohumlar hasat vebunu izleyen ileme ve muhafaza
ekline gre canllklarn nemliderecede kaybedebilirler.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
34/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 34
Hasattan sonra tohumlar dikkatli birekilde kurutulmaldr. Nemli tohumlar
birka saat bile yn halinde tutulurlarsakzmaya balar. Eer daha uzun srebu durumda tutulurlarsa kflenmeortaya kar. Bunu sonucunda canllk
byk lde azalr. Birok tohumunuzun sre saklanmasnda kuru olmabir zorunluluktur.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
35/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 35
Muhafaza koullar, tohumlarda solunumuve dier hayat olaylarn embriyoya
zarar vermeden yavalatarak canllnkorunmasn salamaldr. Bunun iin ennemli koullar tohumun belli nemesahip olmas, dk bir muhafaza
scakl ve muhafaza yeri havasnndeitirilmesidir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
36/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 36
1.2.1.
NemBaz bitki tohumlar, nem oranlar
dnce canllklarn kaybeder.
Turungil tohumlar ancak hafif birkurumaya dayanabilir. Ayn durumcevizin tohumlar iin de sz konusudur.Scakln donma noktasnn hemen
stne kadar drlmesi byletohumlarn muhafaza sresini uzatr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
37/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 37
Birok bitki trnde, tohumlarn uzunmuhafaza sresince canl kalabilmeleri
iin, nem kapsamlarnn dk olmasgerekir. Bununla beraber, eer scaklkdrlrse biraz daha yksek nemkapsamna izin verilebilir. Tohumlarn
nem kapsamlar muhafaza yerininhavasnn oransal (nisbi) nemine gredeiir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
38/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 38
eitli tohumlar, belirli bir oransal nemledenge halinde olan gerek nemleri
ynnden farkllk gsterir. Tohumlarak havaya maruz braklrlarsa nemkapsamlarnda dalgalanmalar oluabilir.Bunu sonucu tohumlarn mr ksalr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
39/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 39
Meyve trlerinden kestane, fndk, cevizve turungil, az skca kapatlan
kutuda nemlerini muhafazaedebilmektedir. Bu meyvelerin tohumlaradi artlarda muhafaza edildiklerindenem kapsamlar azalmakta ve tohumlar
burumaktadr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
40/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 40
1.2.2.
ScaklkBirok aratrclar tarafndan yaplanalmalar dk scakln, tohumlarnmuhafaza mrn uzattn ortaya
koymutur. Genellikle scaklndrlmesi, yksek nem kapsamnnzt etkisini ortadan kaldrmaktadr.Dk scaklk ve oransal nemlemuhafaza edilen tohumlar, daha scakyere karldklarnda canllklarnabucak kaybeder.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
41/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 41
Skca kapatlm kaplarda, dk nem vescakln bir arada uygulanmas, bilinen
tohum muhafaza artlar arasnda enok arzu edilenidir. Bu artlarn biraraya getirilmesi, normal olarak, ksamrl tohumlarn mrlerinin
uzatlmas bakmndan zel bir nemtar.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
42/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 42
Donma noktasnn altndaki scaklklarn,genellikle daha yksek scaklklardan iyi
olduu bildirilmektedir. Ancak en uygun(optimal) dk scakln derecesibilinmemektedir. 4, 9 ve 18Cdemuhafaza edilen baz bitki tohumlarnn,
scaklk derecesi dtke, canllndaha iyi muhafaza edildii grlmtr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
43/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 43
ok dk scaklklarn, muhafazasresini uzatmasna ramen, pratikte
uygulanan muhafaza artlar, yetitiricive tohumcularn ihtiyacn karlayacakyeterlikte bir mr temin etmektedir.Byk bir bitki grubu iin 0-10C scaklk
ve %50-60 oransal nem, genellikle, tamcanll en az bir yl, birok hallerde debirka yl muhafaza etmek iin yeterlidir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
44/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 44
abucak bozulan veya herhangi birnedenle uzun sre saklanmas istenen
tohumlar (mesela slah materyalininmuhafazas iin) dk scaklk arzuedilir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
45/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 45
1.2.3. Muhafaza yerinin
havasMuhafaza yerinde deitirilmi (modifiye)
atmosferin kullanlmasnn, yani CO2in
artrlmas, O2in azaltlmas, baztohumlarn mrn artrddenemelerle saptanmtr. Bu sistem,zellikle canllklar ksa sren tohumlar
iin kullanlr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
46/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 46
2. TOHUMLARIN
MLENMESimlenme, ana bitkiden ayrlm bulunan
tohumda byme faaliyetinin balamas,
embriyodan yeni bir bitkinin olumasolaydr. imlenme sonucu oluan yenibitki rveya fide diye adlandrlr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
47/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 47
imlenme iin esas artn
bulunmas gerekir. Bunlar: Embriyonun canl ve imlenme
yeteneinde olmas,
Tohumun mutlaka uygun evre artlariinde bulunmas,
imlenmeyi engelleyen i etmenlerin
ortadan kalkm olmas gerekir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
48/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 48
imlenme olay, tohumun bnyesindeoluan birok biyokimyasal ve fizyolojik
deiikliklerden oluan bir olaydr.imlenme olay, ortamda mevcut suyuntohum tarafndan emilmesi ile balar.Suyun etkisiyle tohum kabuunun
yumuamas, protoplazmannsulanmas ile tohum ier ve kabuuatlatr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
49/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 49
imlenen tohumda, suyun alnmasnizleyen solunum hznn artdr.
imlenmenin devam iin, sudaznmez halde bulunan karmak(kompleks) yapdaki maddelerinenzimler yardmyla znebilir basit
maddeler haline gemesi ve bymenoktalarna tanmas gerekir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
50/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 50
Bu maddeler byme noktalarnda,
byme iin gerekli enerjiyi salamadakullanlr. Bunlarn bir ksm da yenihcrelerin yap maddesi haline dnr.Byme noktalarndaki hcrelerinblnme, byme ve farkllamas ilegen bitki olumaya balar. Bu bitki,kendi yapraklar yeterli miktarda
fotosentez yapncaya kadar, gelimesiiin tohumdaki yedek besin maddelerinikullanr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
51/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 51
Tohumun imlenmesi karmak birolaydr. Bundan dolay imlenme,dinlenme halindeki tohumda metabolikfaaliyetin (aktivite) artmasna neden
olan ve embriyodan bir bitkininoluumunu balatan olaylar dizisi olarakdikkate alnabilir. imlenen tohumda,imlenmenin sona erdii ve bymenin
balad esas devreyi tayin etmek sonderece gtr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
52/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 52
nk tohumda imlenme, radisil(kkk), srgn ve koleorhiza gibi
embriyo ksmlarndan birisinin, tohumiinde oluan byme sonucu, tohumkabuunu delerek dar kmasylasaptanmaktadr. Birok bitkinin
tohumlarnda, tohum kabuunu delerekilk dar kan embriyo blmradisil(radicula)dir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
53/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 53
Bu nedenle, genellikle, tohum kabuklararasndan radisil kntsnn grlmesi
imlenme olarak kabul edilmektedir.Meyve aalarnn tohumlarndaembriyonun imlenip imlenmedii,radisilin gelime durumu izlenerek
saptanr. Radisili 5 mm veya daha fazlauzam olan embriyolar imlenmiolarak dikkate alnr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
54/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 54
2.1. imlenmenin llmesi
imlenmenin llmesinde birisiimlenmegc, dieri de imlenme
hz olmak zere iki etmen szkonusudur. Canll zayf olantohumlarda bu iki etmen genelliklebirlikte gider. Yani bir tohumun
imlenme yzdesi dkse, imlenmehz da dktr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
55/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 55
2.1. imlenmenin llmesi
Baka bir deyimle zayf imlenentohumlar muhtemelen yava bir
imlenme hz gsterir. Uzun sremuhafaza edilmi tohumlarda yaamagcnn azalmas, ounlukla canllnazalmas periyodunu izler.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
56/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 56
Dier yandan, imlenme hz canllkla ilgisiolmayan dier baz faktrlerin etkisi altndakalabilir. rnein bir tohum grubu iinde :
(1) baz tohumlardoal olarak dierlerinden
daha abuk imlenir.(2) Baz hallerde de imlenme hz, tohumdavar olan dinlenmenin derecesine baldr.
(3) evre artlar da imlenme hzn nemli
lde etkiler.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
57/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 57
Gerek imlenme gc ve gerekse
imlenme hz zaman faktr ile ilgilidir.imlenme gc: belli bir sre iinde
imlenen tohum saysn belirtir.
imlenme hz: imlenen tohumlarn bellibir yzdeye erimesi iin ihtiya duyulanzaman gsterir. Bu zaman gn olarakifade edilir. Bunlardan baka
imlenmeyi belirtmek iin bir de hzkatsays kullanlr. Bu katsayaadaki formlle hesaplanr:
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
58/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 58
Hz Katsays
Hz katsays = (imlenen tohumlarntoplam says x 100) / (A1T1 + A2T2 + ...
+ AnTn)Formldeki A belirli bir gn saysn, T isebelirli bir gn saysnda imlenentohumlarn saysn gsterir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
59/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 59
Pieper (1909) Yntemine gre
Genkan (1976) s.83-84imlenmi olan tohumlar, mmkn olduu
kadar btn gn ksa zaman aralklar
iinde saylr. im saylar daimaimlenme iin gerekli olan gnlerinsays ile arplr. Elde edilenarpmlarn toplam, imlenmi olan
tohumlarn toplam says ile blnr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
60/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 60
Tohumluun ortalama imlenme
sresi (imlenme Hz)3 gn sonra 15 tohum imlenirse 3 x 15 = 454 50 4 x 50 = 2005 20 5 x 20 = 100
8 8 8 x 8 = 6410 2 10 x 2 = 20
---- ---------95 429
imlenme Hz = 429 gn*tohum = 4.5 gn95 tohum
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
61/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 61
2.2. Tohumlarn Canllimlenmenin ilk ve en nemli art tohumun
canl ve imlenme yeteneinde olmasdr.Dier artlar uygun olsa bile canl olmayantohum imlenemez. Tohumda canllnazalmas:
(1) tohumun ana bitkide dzensiz olarakgelimesi,
(2) derim srasnda zarar grmesi,(3) ileme ve depolama srasnda gerei gibidikkatli davranlmamas,
(4) yalanmas sonucu olabilir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
62/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 62
Canllk, imlenme gc ile temsil edilir.
imlenme abuk olmal, rlerinbymesi, imlenmenin abukluunauygun ekilde hzl seyretmelidir. Bu sonzellik genellikle tohumun canllveya imlenme kuvveti olarak bilinir.imlenme hz dk embriyolar ilezayf ve anormal r veren embriyolartohum tavalarnda uygun olmayan ereartlarna kuvvetli r verenlerdendaha az dayanr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
63/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 63
Zayf rlerin arazide yaama ihtimalinceden imlenme gc ile tayin
edilenden azdr. nk bunlar hastalketmenlerinin saldrlarna daha okmaruz kalr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
64/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 64
2.3. Canlln llmesi
Tohum canll, tohum testleri ile llr.Tohum testi, belli sayda fide veya r
elde etmek iin ekilecek tohum miktarhakknda bilgi verir. Tarla bitkileri,sebzeler ve aa tohumlarnn testineait yntemler Uluslararas Tohum Testi
Kurallarnda verilmitir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
65/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 65
Bir tohum testinde yaplacak ilk i, btntohumu temsil edecek homojen rnein
alnmasdr. rnek, iyi bir ekildedatlm tohum ynndan eitblmler halinde alnr. Be torbadan azbir tohum grubunda her torbadan, daha
byk bir tohum grubunda ise herbeinci torbadan rnek alnr. Tohumrnekleri iyice kartrlr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
66/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 66
Sonra bu, esas teste tabi tutulacak rnei
elde etmek iin tekrar kk gruplarablnr. Teste tabi tutulacak tohummiktar, tohumun cinsine ve TohumTesti Kurallarnda belirtilen miktaragre deiir. Test iin kestanede500den az, fndkta 500 adet, Malusspp.de 25 g, Pyrus spp.de 90 g,kirazda 450 g ve Morus spp.de 5 gtohum nerilmektedir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
67/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 67
yi bir test yapabilmek iin rastgelealnm ve 100, 50 veya 25 adetlikgruplara rastgele ayrlm en az 400tohumun kullanlmas gerekir. Eer bugruplardan herhangi ikisi, birbirinden%10dan daha fazla farkllk gsterirse,test yeniden yaplr. Aksi halde bu drttestin ortalamas imlenme yzdesi olur.
imlenen tohumlarn says yardm ileimlenme yzdesi hesaplanr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
68/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 68
2.4. Canllk Testleri
Dinlenme halindeki canl tohumlar,morfolojik yaplarna bakarak, cansz
tohumlardan ayrt etmek genelliklemmkndr. Bu i, tohum canllktestleri ile daha emin ekildeyaplmaktadr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
69/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 69
Tohumlarda canlln saptanmasndaeitli yntem ve testler uygulanmaktadr.
Bu amala bugne kadar: Canl Boyama Yntemleri (Vital
Coloring Methods),
plak Embriyo Testi (Excised EmbryoTests),
Enzim Aktivitesi Yntemleri (Enzyme
Activity Methods) DehidrogenazAktivitesi Testleri (DehydrogenaseActivity Tests),
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
70/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 70
Tohumlarda canlln saptanmasndaeitli yntem ve testler uygulanmaktadr.
Bu amala bugne kadar (devam): Geirgenlik Testleri (Conductivity
Tests),
Serbest Ya Asidi Testleri (Free FattyAcidity Tests) ve
X-Inlar Testleri (X-Ray Tests) gibi
yntemler kullanlmtr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
71/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 71
Bu yntemler, normal imlenme testlerinegre, tohumlarn imlenme yetenekleri
hakknda daha ksa sre iinde bilgiedinilmesini salar. Ayrca, belli saydabitki elde etmek iin ekilmesi gerekentohum miktarnn saptanmasna da
yardmc olur.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
72/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 72
Boyama testlerinde Tetrazolium Testi,biyokimyasal bir yntem olup birok
tohum test laboratuvarlarndakullanlmaktadr. Aada bu test ileplak embriyo testi hakknda ksacabilgi verilmitir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
73/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 73
2.4.1. Tetrazolium testi
Bu testin, Acer, Corylus, Cotoneaster,Crataegus, Fraxinus, Juniperus, Malus,
Pyrus, Prunus, Sorbus,Taxus ve Tiliacinsleri ile dier baz cins ve trlerintohumlarnda kullanlmas nerilmitir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
74/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 74
Tetrazolium testinde tohumlarn canll2, 3, 5-Trifeniltetrazolium klorr (TTC)
zeltisinde belli bir sre tutulanembriyolarn boyanma derecesi ilesaptanr. Kimyasal maddenin %0.05ekadar dk konsantrasyonlar da iyi
sonu verirse de daha ok %1likzeltisi kullanlr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
75/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 75
Kimyasal madde, embriyonun hcreleritarafndan emilir (absorbe edilir) ve bu
srada enzimlerin etkisiyle sudaznmeyen, formozan olarak bilinenkrmz renkli bir bileik haline dnr.Embriyolarn zelti iinde tutulma
sresi, tohumun zelliine ve zeltininbulundurulduu ortamn scaklkderecesine gre deiir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
76/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 76
Uluslararas Tohum Testi Kurallarnda,eriyikte tutulma sresi, 30C scaklkta,
Corylus spp., Malus spp., Pyrus spp. vePrunus spp. iin 18-20 saat olaraknerilmektedir. Scaklk derecesiazaltlrsa zeltide tutulma sresi uzar.
20C iin en uygun srenin 24 saatolduu kaydedilmektedir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
77/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 77
Bu yntemle standart bir imlenme veyaplak embriyo testinden ok daha ksa
srede sonu alnr. Genel olarak test,tohumun eidine bal olarak, bir veyabirka gn srerse de, bazen canllnvarl birka saat, hatta iki saat iinde
bile saptanabilir. Canl embriyonundokusu krmz renge boyanr. Canszdokular ise boyanmaz.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
78/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 78
Boyanma, tohumun eidine gre, deiiktip ve derecelerde olur. Boyanma
derecesi, zeltinin konsantrasyonunabal olarak da deiir. ok dkkonsantrasyonda boyanma olmaz.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
79/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 79
Bu test bir tohum iindeki l ve canldokular birbirinden ayrt ettiinden
imlenme olmadan da tohumunzayfln ortaya koyabilir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
80/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 80
2, 3, 5-Trifeniltetrazolium klorr suda
znen beyaz bir tozdur. Su ile renksizbir zelti verir. zelti ktan etkilenirve bozulur. Eer ktan korunursabirka ay bozulmadan saklanabilir.zeltinin rengi sarms bir renk alrsakullanlmamaldr. Tohumun yaps vedier zelliklerine bal olarak, testin
uygulanmasnda izlenecek yol birazfarkllk gsterir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
81/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 81
Uluslararas Tohum Testi Kurallarndabaz trlerin tohumlar iin tavsiye edilen
yntemler belirtilmitir. Testin drttekerrrl ve her tekerrr 100 tohumukapsayacak ekilde yaplmasnerilmitir. rnein test Prunus spp.,
Malus spp. ve Pyrus spp.de aadakiekillerde uygulanmaktadr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
82/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 82
Prunus spp.
Tohumlarn sert kabuu (endokarp)ekile krlr. Tohumlar 18-20 saat sre
ile suda slatlr. ok kuru tohumlarhemen suya konmaz. Bunlar nce birgece sreyle slak filtre kad arasndaveya nemli kum zerinde yava yava
imesi iin bekletilir. Suda slatlantohumlar ier.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
83/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 83
Prunus spp.
Sonra bunlarn zerindeki tohum kabuubir ine ucu yardmyla, radisilin kar
tarafndan balanarak soyulur.Tohumlar ielere konarak bunlarnzerine, embriyolar tamamenrtnceye kadar tetrazolium eriyiinden
dklr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
84/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 84
Prunus spp.
Az kapatlan ieler, alminyum kat ilesarlarak ierisi karartlm ve 30Cye
ayarlanm etvn ierisine konur.Burada 18-20 saat bekletilir. Bu sreninsonunda rnekler oda scaklndaincelenir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
85/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 85
Aadaki ekilde boyanan
embriyolar canl olarak kabul edilir: Tamamen boyanm embriyo,
Kkn (radisil) ucu boyanm
embriyo, Kkk karsnda, enek yapraklar
zerinde boyanmam noktalar
bulunan embriyolar, kinci ve nc belirtilerin
kombinasyonlar.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
86/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 86
Malus spp. ve Pyrus spp.
Tohumlar suda 18-20 saat slatlr. Birine yardm ile sert ve ince tohum
kabuklar soyulur. Bundan sonrakiilemler ve deerlendirme ayn Prunusspp.de olduu gibi yaplr.
Baz aratrmaclar, dinlenentohumlarda canlln saptanmasndaplak embriyo testini tercih etmektedir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
87/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 87
2.4.2. plak embriyotesti
Bu test, tohumlarda canll saptamakiin gerekli sreyi nemli derecede
ksaltmaktadr. zellikle tohumlardinlenen aak ve aalarntohumlarnda imlenmeninincelenmesinde kullanlr. Bu yntemde
embriyo, dier ksmlarndantemizlenerek plak ekilde imlendirilir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
88/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 88
Bu temizleme ileminin ok dikkatli veembriyoya zarar vermeyecek ekilde
yaplmas gerekir. Sert ekirdeklimeyvelerin sert kabuklar krlarakkarlmaldr. Daha sonra tohumlar 1-4gn suda slatlr ve su gnde hi
olmazsa 2 defa deitirilmelidir. Buslatma, rutin ilerde etkili bir yoldur.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
89/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 89
Tohumlarn nemlendirilmi torf (peatyosunu) iinde ve serin bir yerde 3 gn
ile 2 hafta sre ile muhafaza edilmesi deembriyonun karlmasnda kolaylksalamaktadr. Su iinde bekletilmitohumlarn kabuklar keskin bir bisturi
veya ak ile kesilir. Embriyoya zararvermeyecek ekilde bu aletler, ineveya trnak yardmyla karlr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
90/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 90
imlendirme petri kaplar iinde yaplr. ritohumlar iin 15 cm apndaki petri
kaplar uygundur. Bu kaplarn iine 20-30 cm3 saf su ile slatlm filtre kadkonur. Soyulmu embriyolar bu filtrekad zerine, birbirine demeyecek
ekilde yerletirilir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
91/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 91
imlendirme ortamnda mantarenfeksiyonlarn nlemek iin, petri
kaplar, filtre katlar, pens gibimalzemenin sterilize (etvde 120Cde4 saat bekletme ile) edilmi olmasgerekir. Embriyolar da ekilmeden nce
ilalanmaldr (Pomarsol, Enovik Sper,sulandrlm klorakta 5 dakika).
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
92/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 92
Hazrlanan petri kaplar azlarkapatlarak 18-23Cye, genellikle
20Cye ayarlanm imlendirmedolabna konur. Bundan daha yksekscaklklarda mantarlarn remesinemli derecede artabilir ve
imlendirme testi bozulabilir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
93/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 93
Embriyolarn imlendirme dolabndabekletilme sresi bitkinin trne gre
deiir. Trlerin bekletilme sreleriUluslararas Tohum Testi Kurallarndabildirilmitir. Mesela bu sre Prunusspp.ler iin 14 gn olarak belirtilmitir.
Petri kaplar belirli gn aral ile kontroledilerek imlenen embriyolar saylr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
94/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 94
imlendirme dolabna konmuembriyolarda deiik tip ve derecede
reaksiyon ve byme grlr. Gnlkolarak yaplan gzlemlerle embriyolarndurumlar incelenir. Canl embriyolarnbazs hemen ier, geniler ve imlenir.
enek yapraklar birbirinden ayrlr, hzlbir hipokotil gelimesi gsterir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
95/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 95
Dierlerinde ise imlenme daha yavaolur. Embriyolar geniler, imlenir,
kotiledonlar yeil veya mor renk kazanr.Hipokotil gelimesi daha yava olur. Bubelirtiler trlere bal olarak deiir.Canlln kaybetmi embriyolar
hareketsiz kalr, zamanla yumuar,kahverengileir ve 2-20 gnde mantarlakaplanr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
96/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 96
Her gzlem srasnda imlenen embriyosays saptanr. Bu i teste tabi tutulan
tr iin nerilen imlendirme sresincedevam eder. Srenin bitiminde imlenenembriyo says, petri kaplarna koyulanembriyo saysna oranlanarak yzde
imlenme oran saptanr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
97/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 97
Gerek tetrazolium testi ve gerekse plakembriyo testi sonucu saptanan canllk
oranlar, ayn tohumun bahedekiimlenme oranndan yksek olmaktadr.nk bahede mevsim, scaklk, yagibi birok faktr tohumlarn imlenmesi
zerinde etkili olmaktadr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
98/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 98
2.5. Tohumlarda Dinlenme
Baz meyve trlerinin tohumlar ksamrldr. Hayatiyetlerini uzun sre
devam ettiremez. Yurdumuzdayetitirilen meyvelerden turungiller, yaprakl portakal anac, Frenk elmas(yenidnya, Malta erii) ve Trabzon
hurmas (Cennet elmas) tohumlarndabu durum grlr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
99/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 99
Bu nedenle sz konusu meyve trlerindetohumlar meyveden ayrlr ayrlmazderhal ekilmelidir. Bunlarntohumlarnda dinlenme yoktur. Daha
ok kuruduunda zarar grr. Eer dartlar imlenme iin uygun deilse,birka gn veya hafta iinde canllklarkaybolur. En iyisi bunlarn, hasattan
sonra kurumalarna meydan vermedenekilmesidir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
100/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 100
Yetitirilen birok meyve trnntohumlar ise meyveden ayrldktan
sonra bir sre dinlenmede kalr.Tohumlarda dinlenme, neslin devamnsalama bakmndan ok nemlidir.Dinlenmenin doadaki en nemli
etkilerinden birisi olgunlamadan hemensonra artlarn uygun olmadzamanlarda imlenmeye engelolmasdr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
101/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 101
Bir tohum grubu iinde her bir bireyindinlenme sresi deiik olabildiinden,
belli bir tr iinde dinlenme birok yllardevam edebilir. Herhangi bir zamandatohumlarn bir blm imlenmese bile,geriye yine imlenme yeteneinde bir
blm tohum kalmakta ve bunlarsonradan daha uygun bir zamandaimlenmektedir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
102/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 102
Tohumlarn Mart veya Nisan ayndaaraziye ekilmesi bunlarn ksmen ertesi
ilkbaharda (bir yl sonra), ksmen dedaha sonraki yllarda imlenmesineneden olur.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
103/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 103
Ksa bir dinlenme, taze olarak toplanantohumlar iin yararldr. nk byle birdinlenme tohumun bitki zerinde veyahasat edildii yerde, henz
olgunlamadan, imlenmesine engelolur. Buna karlk uzun dinlenme bazglkler yaratr. Uzun dinlenentohumlarn imlenmesi hem g hem de
heterojen olur ve uzun sre devamedebilir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
104/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 104
Baz fidanlklarmzda zellikle erik, kirazve vine tohumlar bu bakmdan glk
yaratmakta, iyi ve bir rnek (homojen)ekilde imlendirilememektedir. Bununsonucu olarak imlenme ncesi baz nilemelere ihtiya duyulmaktadr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
105/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 105
Tohumlarda dinlenme eitli nedenlerdenileri gelebilir. Bunlar i ve d nedenler
diye iki gruba ayrlabilir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
106/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 106
nedenler:
Embriyo iinde mevcut artlardan(embriyo dinlenmesi),
Embriyoyu dtan evreleyen bazblmlerin etkisinden (tohumkabuklar).
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
107/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 107
D nedenler:Bazen tohum, iinde bulunduu evre
artlarnn elverili bulunmamasndan dolayda dinlenmede kalabilir. Tohumunimlenmesi zerine etki eden evre
artlarndan:(1) su,(2) uygun scaklk,(3) oksijen
(4) ktan (baz bitkiler iin) birinin veyabirkann yokluu tohumdaki dinlenmenindevam etmesine neden olur.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
108/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 108
Meyvelerin gelimesi ve olgunlamassrasnda gelimesini tamamlayamam
olan embriyolar tohumun dinlenmedekalmasna neden olur. Baz meyvetrlerinin erkenci eitlerinde embriyogelimesi, gelime dneminin herhangi
bir safhasnda sekteye urar ve durur.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
109/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 109
Sonuta normal bir tohum olumaz.Yaplan aratrmalar, baz meyve
trlerinin, dllenme olutuu halde, yinede tohumsuz meyve oluturduunuortaya koymutur. Bunun nedeni, i ved etkenler nedeni ile oluan embriyo
aborsiyonudur (dumura uramas).
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
110/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 110
Embriyo aborsiyonunu takiben meyveleringelimelerine devam edebilmeleri, (1)meyvenin eidine, (2) aborsiyonunolutuu safhaya ve (3) d artlara
bal olarak deiir. Baz meyveeitlerinde embriyo aborsiyonundansonra meyveler dkld halde,bazlarnda da dklmeden
gelimelerine devam eder veolgunlaabilir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
111/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 111
etmenler nedeni ile oluan embriyoaborsiyonu ve dolaysyla tohumsuz
meyve oluumu zm, kiraz, erik veeftalide nemlidir. Meyve tutumunuizleyen donlar da tohumda embriyoaborsiyonuna neden olur.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
112/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 112
nk gelimekte olan embriyo, dkscaklklara kar, kendini saran
dokulardan daha hassastr. Bu nedenledaha nce zarar grr. Bu hal elma,armut ve eftalide birok defagrlmtr. zellikle erkenci eftali
eitlerinde embriyo aborsiyonuyaygndr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
113/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 113
Bu nedenle bunlarn tohumlar retimdekullanlamamaktadr. Embriyonun
gelimesini tamamlamam olmasnedeniyle tohumlar imlenmemekte,devaml dinlenmede kalmaktadr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
114/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 114
Dinlenme halindeki tohumlardan ayrlarakimlenme iin elverili ortama konan
embriyolarn karakteristik tipte imlenmegsterdikleri saptanmtr. Dinlenmehalinde bulunan embriyo, suyu absorbeederek bykln artrabilir, yeil
renk alabilir. Ancak kk bir radisil vepliml gelimesi oluturur veyaoluturmaz.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
115/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 115
Dk scakla maruz braklmadkaembriyo bu durumda bir sre
braklabilir. Eer embriyo tohumdankarld zaman cansz ise, yumuar,kahverengileir ve ok defa mantarsaldrs yznden bozulur.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
116/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 116
Tohumdan karlm baz embriyolar,souklamaya maruz kalmadan da
imlenir. Ancak oluan rler normalbir byme gstermez. Bu gibiembriyolarda epikotil, balangbymesinden sonra dinlenme
durumuna geer. Bodur bitkiler oluur.Dier yandan bitkinin kkdinlenmeye girmez.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
117/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 117
Bazen endosperm tabakasnn dabyme zerinde durdurucu etki yapt
saptanmtr. Elma tohumlar ile yaplanalmada byle bir durumbelirlenmitir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
118/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 118
Tohum kabuklar da tohumlardadinlenmeye neden olabilmektedir.Gerekten tohum kabuklarnn (1)geirgenlikleri, (2) kalnlklar ve (3)yaplar imlenme zerine etkiyapmaktadr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
119/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 119
Tohum kabuklarnn suyu geirmemesitohumlarda dinlenmenin esasnedenlerinden biridir. Sert ve sugeirmez tohum kabuu, tohumlarnmuhafaza sresini uzatr. Sert kabuasahip olan tohumlar, eer baka tip bir
dinlenme yoksa, tohum kabuunukrmak veya yumuatmak suretiyle fazlagle uramadan imlendirilebilir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
120/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 120
Doada tohum kabuunun yumuamasevre faktrlerinin etkisiyle olur. Serttohumlarn dona maruz kalmas vesonra donun zlmesi bazen tohumkabuunun geirgen hale gelmesineneden olur. Topraktaki mikroorganizma
faaliyetinin de tohum kabuununparalanp rmesinde nemli roloynad saptanmtr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
121/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 121
Baz tohumlarn kabuklar embriyonungenilemesine mekanik olarak bir direngsterir. Buna rnek olarak zeytintohumu gsterilebilir. Zeytinde endokarpkaln, kemik gibi ve yekparedir (tekpara). Bu kabuk hem mekanik olarak
sert, hem de su geirmez bir yapdadr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
122/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 122
Sert ekirdekli meyve trleri ile ceviz,badem, Antepfst gibi sert kabuklumeyvelerin tohum kabuklar sert olupimlenmeye kar geici diren gsterir.Bunlarda sert kabuk iki paral olup su,kabuun iki yarsn birletiren atlama
tabakas arasndan tohumun iine girer.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
123/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 123
Yumuama bu tabakada oluur.Endokarpn sert bir yapya sahip olduubaz tohumlarda, embriyonunimlenmesi srasnda oluan krmakuvveti, bu kabuklarn krlpparalanmasn salayamaz. Bu
takdirde sz konusu tohum kabuklarnnmdahale ile krlp atlatlmas gerekir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
124/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 124
Nemli muhafaza srasnda sert kabuundirenci nemli derecede azalr. Buazalma yksek scaklklarda daha fazlaolur. Yumuama etkisi,mikroorganizmalarn faaliyeti ileilikilidir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
125/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 125
Baz tohumlarda grlen dinlenmenin,embriyodan ieriye ve darya dorugaz hareketinin ince i tohum kabuu,nusellus veya endosperm tabakastarafndan kstlanmas ile ilikili olduusaptanmtr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
126/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 126
Bu konu embriyolarn tohumdan ayrlmasveya evredeki havann oksijenmiktarnn artrlmas hallerinde,tohumlarn imlenmelerinin mmknolmasyla akla kavuturulmutur.Ancak baz aratrclar bu etkinin,
tohum iinde cereyan eden solunumsonucunda aa kan karbondioksitgaznn birikmesiyle ilgili olduunu ilerisrmlerdir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
127/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 127
Tohumlardaki dinlenme, bazen deimlenmeyi engelleyici baz maddelerinetkisiyle olumaktadr. Bu maddelertohumlar, meyveler, yaprak, z suyu,soan ve kk gibi eitli bitkiblmlerinde bulunmaktadr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
128/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 128
Doal olarak oluan bu imlenmeyi
engelleyici maddelere rnek olarakamonyak, hidrojen siyanr, etilen,yalar, doymam organik asitler,alkaloidler (nikotin, kokain?, kafein),
doymam laktonlar (kumarin,paraskobik asit) verilebilir. Bumaddelerin bitkide bulunmas, bunlarnmutlaka tohum imlenmesini kontrol
edecekleri anlamna gelmez. Ancaketkili olduklarna dair rnekler de vardr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
129/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 129
Tohum imlenmesi zerine meyve eti vesuyu da etkili olmaktadr. Yumuak etlimeyvelerin ou veya bunlarn sular,imlenmeyi olduka kuvvetli olarakengeller. Bu duruma meyvelerdenturungillerde, sert ekirdekli meyve
trlerinde, elma, armut ve zmderastlanr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
130/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 130
Birok bitki trlerinde imlenme, birdenfazla dinlenme eklinin varl yzndendaha kark bir durum gsterir. Bukonuda en ok rastlanan ekiller, tohumkabuu dinlenmesinin embriyodinlenmesi ile birlemesidir. Byle
tohumlar, imlendirilmeleri iin ok uzunzaman ister. Byle tohumlardan ikiyllk tohum diye bahsedilir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
131/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 131
nk bunlar ilkbaharda ekildikleritakdirde ertesi ilkbahara kadardinlenmede kalr. Eer sonbahardaekilirlerse, ekimlerini izleyen ikinciilkbahara kadar imlenmez. iftedinlenme gsteren tohumlarda, her bir
dinlenmeyi ortadan kaldracak ilemlerinuygulanmas ile dinlenme ortadankaldrlabilir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
132/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 132
Byle tohumlarn imlendirilmesinde,nce birka aylk bir scak katlama (bukatlama srasnda mikroorganizmalartohum kabuklarn yumuatr) ve bunutakiben bir souk katlama, etkin biryntem olarak uygulanabilir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
133/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 133
Bu durum bize, ilkbahar ve yaz aylarndaekilen tohumlarn ertesi ilkbahara kadarimlenememesinin nedeniniaklamaktadr. Tohumlarn imlenmesi,tohum kabuklarnn yapay bazilemlere tabi tutulmas (aside yatrma,
imento harc kartrma makinesigibi)ve sonra katlama yaplmassuretiyle ksaltlabilir.
2 6 imlenmeye Etki Yapan
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
134/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 134
2.6. imlenmeye Etki Yapan
D artlarimlenme olgunluuna gelmi tohumlaruygun evre koullarn bulamazlarsayine imlenmez. Bu durum tohumundnda kalan artlarn neden olduudinlenme olarak ifade edilir. Tohumunimlenmesi zerine etki yapan evre
artlar su, scaklk, oksijen ve ktr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
135/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 135
2.6.1. Su
imlenme olaynn ilk basama suyuntohum tarafndan emilmesidir. Suyuntohum tarafndan alnmasn etkileyeniki etken vardr. Bunlar: (1) tohumkabuunun yaps ve (2) tohumunevresinde bulunan alnabilir su
miktardr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
136/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 136
Kolloidal zelliklerinden dolay tohumlarbyk absorpsiyon kuvvetine sahip olupmuhafaza srasnda, havadan nemekebilir. Muhafaza ve imlenmesrasnda tohumlar tarafnda alnan sumiktar ve bu suyun alnma hz
tohumun trne gre deiir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
137/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 137
Suyun alnma hz zerine scaklk etkiyapar. Yksek scaklk su alnma hznnartmasna neden olur. Suyunalnmasnda tohum kabuklar da nemlirol oynar. Baz tohum kabuklar hemenhemen hi su geirmez. Byle kabuklar
yumuatlp paralanmadka imlenmeolumaz.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
138/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 138
imlenmekte olan tohuma verilen suhem imlenme gcne hem de
imlenme hzna etki yapar. imlenmehz, suyun varlna kar, imlenmegcnden daha da hassastr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
139/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 139
imlenme ortamnda znebilir tuzlarn okmiktarda bulunmas, imlenmeye engelolabilir ve gen bitkilerin dayankllnazaltabilir. imlenme ortamndaki znebilirtuzlarn fazlal, kullanlan toprak ve diermaddeler ile sulama suyu veya argbrelemeden ileri gelebilir. Nem miktardk, tuz konsantrasyonu yksek olunca,tuzluluun etkisi daha da iddetli grlr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
140/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 140
Uygun su miktarn devaml olaraksalamak gtr. nk imlenme,topran scaklk ve nem bakmndandalgalanmalara maruz bulunan styzeyinde oluur. Zorunlu olarak yzlekekilen kk tohumlarda veya imlenme
hznn dk olduu durumlarda sorundaha byktr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
141/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 141
Daha bir rnek (niform, mtecanis) sutemini iin, (1 sulamann dikkatliyaplmas, (2) tohumlarn biraz dahaderine ekilmesi veya (3) maluygulanmas gerekir. Kt bir drenajlabirlikte ar bir sulama ok kez
zararldr. nk byle bir durumimlenme ortamnda havalanmayazaltarak rmeye neden olur.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
142/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 142
Ekimden nce tohumlarn slatlmas,bazen imlenmenin balatlmas vebitkilerin topraktan kmas iin gerekenzamann ksaltlmas ynnden yararlolur. Byle bir uygulama, normal olarakyava imlenen sert ve kuru tohumlar ile
baz dinlenmelerin varl halindefaydaldr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
143/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 143
Ancak eer tohumlar, herhangi bir glkgstermeden imleniyorlarsa, slatmayapek ihtiya yoktur. Zira su emmitohumlar kolayca zararlanabilir vebunlarn ekimi zordur.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
144/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 144
Tohumu slatma sresi uzun olursa,
tohumda zararlanma oluabileceindenimlenme gc azalr. Bu zararlanma,mikroorganizmalarn varl ve kthavalanmadan kaynaklanmaktadr.
Bununla beraber, henz anlalmambaz etkenler de bu konuda roloynayabilir gibi grlmektedir. Eerslatma sresinin uzatlmasgerekiyorsa, slatma suyu 24 saatte enaz bir defa deitirilmelidir.
2 6 2 S kl k
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
145/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 145
2.6.2. Scaklk
imlenme iin ihtiya duyulan bir dier evrekoulu da scaklktr. Baz bitki tohumlarolduka geni scaklk dereceleri arasnda
imlenebildikleri halde, bir blm de sadecedar ve belirli scaklk derecelerindeimlenebilir. Scaklk, imlenmeden sonrabitkilerin bymesi zerine de etki yapar.
Genellikle, imlenme iin gerekli scaklktanbiraz daha aa scaklklar r ve fidelerinbymesi iin en uygun scaklklardr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
146/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 146
imlenme ynnden scaklk minimum,maksimum ve optimum olmak zere ekilde dnlr. Herhangi bir bitki triin bu scaklklarn belirlenmesi zordur.nk scaklk hem imlenme gcnehem de imlenme hzna etki yapar.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
147/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 147
Gerek imlenme gc, imlenmeninolutuu belirli scaklk dereceleriarasnda olduka sabit olabilir. Bunakarlk imlenme hz, scaklnetkisinde daha fazla kalr. Bir noktayakadar scaklktaki artma, imlenme
hznda sabit artla sonulanr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
148/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 148
Minimum scaklk, imlenmenin olutuuen dk scaklktr. Bunun altndaimlenme olmaz. Bazen minimumscaklk ok dk olur. Hatta donmanoktasna kadar yaklaabilir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
149/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 149
Maksimum scaklk, imlenmenin olutuuen yksek scaklktr. Bu scaklnstnde, birok bitki trlerinin tohumlarzararlanr. Dier bazlarnn tohumlar
zararlanmaz, ancak dinlenmeye girer.Scak havalarda, toprak yzeyinedorudan doruya gelen gne nlar,toprak scakln bitki dokularna zararl
olacak derecelere kadar ykseltebilir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
150/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 150
Byle durumda toprak nemi de abukkaybolur. Gen bitkilere etki yapan buscaklk zarar, patojen organizmalarnneden olduu kerten hastalnabenzer. Bundan dolay birok bitkileriin glgeleme arttr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
151/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 151
Tohumlar imlenme iin uygunscaklklardan ok daha yksekscaklklara ksa sre, zararlanmadanmaruz kalabilir. Yksek scaklklardazarar miktar artar. Ancak bu, tohumuncinsi, maruz bulunulan sre ve tohumun
nem kapsamna baldr. Kuru tohumlar100Cye ksa sre dayanabilir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
152/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 152
Baz trlerin tohumlar 24Cnin stndeimlenemez. Ancak bunlarn sonradanbaka artlar altndaki imlenmeyetenekleri kaybolmaz. Byle yksekscaklk etkisiyle oluan dinlenmeyetermo dinlenme denir ve birok
durumda nemi vardr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
153/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 153
Optimum scaklklar imlenme iin enuygun scaklklardr. En yksekimlenme hz ile, yzde itibariyle en okr optimum scaklklarda oluur.
Scaklk isteine gre bitkiler
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
154/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 154
g
aadaki ekilde gruplara ayrlr: Tohumlar yalnz olduka dk
scaklklarda imlenenler,
Tohumlar yalnz olduka yksekscaklklarda imlenenler,
Tohumlar serinden scaa kadar
deien eitli scaklk derecelerindeimlenebilme yeteneinde olanlar.
Scaklk ihtiyac bir trn belli bir evreye
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
155/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 155
Scaklk ihtiyac bir trn belli bir evreye
uyabilmesinde nemli bir etmendir.Yksek rakml yerlerde yetien bitkitohumlarnn dk scaklklarda iyiimlenmesi beklenir. Bu konuda yaplan
baz aratrmalar bu grdorulamtr. Buna karlk birok tropikbitki tohumlar yksek scaklk ister.Scaklk, tohumlarn ak arazi
artlarnda yln hangi zamanndaimleneceini byk lde belirler.
2 6 3 Oksijen
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
156/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 156
2.6.3. Oksijen
Her canl gibi canl tohumlar da solunumyapar ve bunun iin oksijene ihtiyalarvardr. Dinlenme halindeki tohumdasolunum hz dk olduundan azmiktarda oksijen kullanlr. Ancakimlenme srasnda solunum hz artarve olduka fazla miktarda oksijeneihtiya duyulur.
Solunum aadaki formlle
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
157/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 157
basit olarak ifade edilir:(CHnO)n + O2 CO2 + H2O + Enerji
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
158/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 158
Bu olayn gerek mekanizmas formldegrldnden ok daha karktr.Solunum olay ierisine, depomaddelerinin basit ekillere dnm,bunlarn oksidasyonu ve oluunenerjinin bymenin yap ile ilgiliilemlerinde kullanlmas da girer.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
159/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 159
Enerjinin bir ksm s enerjisi olarak aa karve bu uygun aletlerle llebilir. Kullanlanoksijen miktar, tohumun iinde depo edilen
besin maddesinin cinsine bal olarak deiir.Yal tohumlar imlenme srasnda, niastaltohumlardan daha ok oksijen kullanr. Yalaroksijen yardmyla karbonhidratlaradntrlr. Bylece yalar karbonhidrathaline geerek baka yerlere aktarlpkullanlr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
160/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 160
Oksijen azl imlenme zerine etkiyapar. Byle durumda imlenme,tamamen durmasa bile biraz gecikebilir.iddetli yamurdan veya arsulamadan sonra, drenaj kt olantopraklarda oksijen miktar ok azalr.nk topran boluklar havadan oksuyla doldurulur.
2 6 4 Ik
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
161/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 161
2.6.4. Ik
Ik hem imlenmenin balamas zerineetkisi, hem de oluan gen bitkininbymesini kontrol etmesi ynndentohumla oaltmada nemli rol oynar.In imlenme zerine olan etkisi farklekillerde olmaktadr.
Bitkiler bu bakmdan drt
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
162/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 162
gruba ayrlr:a) Tohumlar imlenmek iin mutlakaa ihtiya duyanlar,
b) Ikta daha iyi imlenme gsterenler,c) Tohumlarn imlenmesi k tarafndan
engellenenler,
d) Iktan etkilenmeyenler.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
163/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 163
Ikta iyi imlenen tohumlarn dahayzlek, imlenmesi k tarafndanengellenenlerin ise daha derin ekilmesitavsiye olunur. Yaplan almalar,grnen n uyartc etkilerinin, kspektrumunun krmz blgesinden,engelleyici etkilerinin ise grnmeyenkrmz tesi nlarndan geldiinigstermektedir.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
164/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 164
Ia kar tepkiler esas olarak, yeni hasatedilmi tohumlarda kendini gstermekteve devaml kuru muhafazayla azalmaeilimi gstermektedir. Tohumkabuklarnn karlmas veya zelekilde tlatlmas, a karduyarlln kaybolmasna neden olabilir.In etkisi iin uygun bir scaklaihtiya vardr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
165/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 165
Eer scaklk uygun deilse nuyartma etkisi durur. Ia kar tepkiler,scakln deimesi veya tohumlarnpotasyum nitrat zeltisiyle muameleedilmesi hallerinde byk lde artar.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
166/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 166
Ik imlenen tohumdan oluan genbitkinin bymesini etkiler. In azolduu hallerde bitkiler solar, hipokotiluzar ve yapraklar bymez. Bitkilera maruz kalnca, hipokotilinbymesi durur ve epikotilde normalbyme balar.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
167/168
26.01.2012 R.ZAIRAN (Z.DALKILI) 167
Balangta gen bitkiler tohumdakikotiledon veya endospermdeki yedekbesin maddelerini kullanr. Sonrakibyme, yapraklarda yaplan fotosentezsonucu oluan karbonhidrat yapmnabaldr. Dayankl ve kuvvetli bitkilerinolumas iin olduka yksek iddettea ihtiya vardr.
-
8/3/2019 bahe bitkiliri
168/168
Ar derecede k iddeti, r veyafidelerin evresinde scaklykselteceinden, scaklk zararoluturur. Ar derecede yksek vear derecede dk k iddetindendaima saknlmaldr. lk bymedevresinde birok bitkiler iin ksmi birglgeleme zorunludur.