![Page 1: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/1.jpg)
Tolerancja
transplantacyjna
Grażyna Korczak-Kowalska
Zakład Immunologii Klinicznej
Instytut Transplantologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny
![Page 2: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/2.jpg)
Darrell J., et al., Transfusion. 2001, 41 : 419-430.
![Page 3: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/3.jpg)
Darrell J., et al., Transfusion. 2001, 41 : 419-430.
![Page 4: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/4.jpg)
Przeszczep
antygen
IL-2
Tc
B
NK
APC TH Th Th
Th Th
Th
INF-γ
![Page 5: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/5.jpg)
Immunologia, red. J.Gołąb, i inni, PWN 2006.
![Page 6: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/6.jpg)
Immunologia, red. J.Gołąb, i inni, PWN 2006..
![Page 7: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/7.jpg)
![Page 8: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/8.jpg)
Tolerancja
http://users.path.ox.ac.uk/~scobbold/tig/tolg2.html
Aktywacja
• Typ komórki prezentującej antygen
• Dostępność sygnałów kostymulujących
• Środowisko – obecność cytokin prozapalnych lub przeciwzapalnych
• Liczba limfocytów rozpoznających antygen
• Powinowactwo receptora do antygenu
• Stężenie antygenu
• Stadium różnicowania limfocytu
Główne czynniki decydujące o aktywacji bądź tolerancji
![Page 9: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/9.jpg)
Tolerancja immunologiczna
1. układ odpornościowy nie rozwija odpowiedzi immunologicznej tylko na
określony antygen (y)
2. odpowiedź immunologiczna na inne antygeny pozostaje prawidłowa
3. nie jest wymagana egzogenna immunosupresja
Do indukcji i utrzymania tolerancji transplantacyjnej niezbędne są
mechanizmy immunologiczne uczestniczące w utrzymaniu tolerancji na
własne antygeny (autotolerancja)
![Page 10: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/10.jpg)
Mechanizmy tolerancji immunologicznej
Immunologia, red. J.Gołąb, i inni, PWN 2006.
![Page 11: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/11.jpg)
Mechanizmy tolerancji transplantacyjnej:
1. delecja: centralna i obwodowa
2. mechanizmy immunoregulacyjne: anergia klonalna, dewiacja
immunologiczna, immunoregulacja, klonalna inaktywacja
![Page 12: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/12.jpg)
Delecja
Delecja (głw. apoptoza) klonów limfocytów T aktywowanych antygenami
dawcy może zachodzić centralnie lub na obwodzie:
Centralnie
Szpik podawany jest biorcy, któremu zniszczono uprzednio układ
krwiotwórczy i odpornościowy (naświetlanie i immunoterapia)
umożliwiając komórkom prezentującym (APC) dawcy zasiedlanie grasicy i
indukowanie delecji dojrzałych tymocytów rozpoznajacych antygeny
dawcy.
Obwód
Delecja jest indukowana przez rozpoznanie antygenu dawcy w
suboptymalnych warunkach (blokada kostymulacji).
![Page 13: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/13.jpg)
AICD (activation-induced cell death)
Fas i inne cząsteczki z rodziny TNFR
PCD (passive cell death or death by neglect)
Komórki po stymulacji wchodzą w cykl komórkowy. Brak czynników wzrostu (np. IL-2,
IL-4, IL-7 i/lub IL-15) indukuje w nich apoptozę.
Immunologia, red. J.Gołąb, i inni, PWN 2006.
Apoptoza
![Page 14: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/14.jpg)
Rola apoptozy w indukcji tolerancji
- Eliminacja alloreaktywnych limfocytów T w grasicy i B w szpiku;
- eliminacja potencjalnie cytotoksycznych alloreaktywnych obwodowych
limfocytów T;
- indukcja produkcji cytokin supresyjnych: IL-10 i TGF-.
![Page 15: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/15.jpg)
Rola cząsteczek z rodziny
CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji
limfocytów T
Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357 :1959-63.
Immunologia, red. J.Gołąb, i inni, PWN 2006.
Anergia
Jest to funkcjonalna inaktywacja odpowiedzi
limfocytów T ( blokada kostymulacji).
![Page 16: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/16.jpg)
Immunoregulacja
Aktywny proces, w którym jedna populacja komórek kontroluje lub reguluje
aktywność innej populacji.
![Page 17: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/17.jpg)
Komórki regulatorowe
Właściwości regulatorowe posiadają limfocyty T CD4+ (Treg, Th1, Th2, Th3,
Tr1, Th17, Th9, Th22, Tfh), CD8+ (CD8+CD28-, CD8+CD25+), komórki
TCR+CD4-CD8-, komórki dendrytyczne (tol DC), komórki NKT, limfocyty
Breg, Mreg, MDSC.
CD4+CD25
+FOXP3
+ (Treg)
CD4+CD25
+CD127
low
FOXP3 (czynnik transkrypcyjny)
CTLA4 (CD152; cytotoxic T-lymphocyte antigen 4))
GITR (glucocorticoid-induced tumor necrosis factor receptor))
LAG-3 (lymphocyte-activation gene 3)
CD122 (łańcuch receptora dla IL-2)
CD103 (integryna E7)
CD45RB (CD45RBlow)
CD127low (IL-7 receptor -chain)
Von Herrath M.G., et al., Nature Reviews, 2003, 3: 224-231.
![Page 18: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/18.jpg)
Apoptotyczne i będące w anergii limfocyty T hamują dojrzewanie komórek
dendrytycznych (hamują ekspresję cząsteczek MHC oraz kostymulacyjnych)
prowadząc do rozwoju stanu tolerancji
![Page 19: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/19.jpg)
U człowieka wyróżniono dwie główne subpopulacje DC:
- mieloidalne DC (mDC): Lin-/MHCII+/CD11c+/CD123- (IL-3Rα)/BDCA-1+
W reakcji zapalnej, po aktywacji receptorów TLR, po pochłonięciu antygenu
(patogenów, allo-Ag) mDC migrują do wtórnych narządów limfatycznych i
indukują odpowiedź swoistą.
- plazmacytoidalne (pDC): Lin-/MHCII+/CD11c-/CD123+/BDCA-2+ i Ig-like
transkrypt 7+
pDC rozpoznają kwasy nukleinowe (mikroorganizmów i własne) i syntetyzują IFN-
α.
![Page 20: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/20.jpg)
Interakcje komórek dendrytycznych i limfocytów
a) DC niedojrzała b) DC dojrzała
Franzke 2006
).
Niedojrzałe DC są prototypami tolerogennych DC (tol DC).
Fenotyp opisanych pierwotnie niedojrzałych DC o potencjale tolerogennym:
CD205+, MHCII+, CD40dim CD80dim CD86dim.
![Page 21: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/21.jpg)
Rola tol DC w transplantacji narządów allogenicznych
Tol DC mogą pochodzić od biorcy lub dawcy narządu. DC biorcy mogą
- zawierać lub nie zawierać antygen dawcy
- mogą być hodowane w obecności czynników farmakologicznych (np.
VitD3/IL-10 w celu hamowania dojrzewania DC).
M. Ezzelarab, et al., Sem Immunol, 2011 (23): 252.
![Page 22: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/22.jpg)
Terapeutyczne zastosowanie tol DC
w transplantacji narządów
M. Ezzelarab, et al., Sem Immunol, 2011 (23): 252.
![Page 23: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/23.jpg)
IL2,TGF-β IL10
Foxp3
GITR
CD25
CTLA4
CD122
•TOLERANCJA
TRANSPLANTACYJNA
•AUTOTOLERANCJA
•ALERGIA
•CIĄŻA
!
Naturalne limfocyty Treg rozwiją się w grasicy w trakcie dojrzewania limfocytów T,
indukowane limfocyty Treg rozwijają się na obwodzie, gdy limfocyty T stymulowane
są w nieobecności sygnału kostymulującego (wykazują stałą ekspresję CTLA-4,
CD103 i GITR)
Limfocyty Treg CD4+CD25+FOXP3+
![Page 24: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/24.jpg)
Mechanizmy działania komórek regulatorowych
a) bezpośredni kontakt b) rozpuszczalne czynniki
Franzke 2006
![Page 25: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/25.jpg)
![Page 26: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/26.jpg)
Wood K.J., et al., Nat Rev Immunol. 2003, 3: 199-210.
McHugh R.S., et al., J Allergy Clin Immunol, 2002, 110 : 693-702.
![Page 27: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/27.jpg)
McHugh R.S., et al., J Allergy Clin Immunol, 2002, 110 : 693-702.
![Page 28: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/28.jpg)
Metody doświadczalne:
- tolerancja noworodkowa: podawanie antygenów transplantacyjnych
przyszłego dawcy w życiu płodowym lub noworodkowym
- podawanie antygenów transplantacyjnych do grasicy w celu wywołania
delecji określonych klonów limfocytów T
- wywołanie chimeryzmu przez napromieniowanie biorcy promieniami
jonizującymi w dużej dawce i podanie mu komórek krwiotwórczych (np.
szpik) przyszłego dawcy
- podawanie 7 dni przed transplantacją niedojrzałych DC generowanych in
vitro przedłużało przeżycie przeszczepu serca
- autologiczne DC inkubowane in vitro z allopeptydami powodują ekspansję
alloantygenowo specyficznych Treg, które indukują tolerancję na
przeszczepy skóry myszy
![Page 29: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/29.jpg)
Tolerancja centralna
- podawanie antygenów dawcy do grasicy dorosłego biorcy
- indukcja mikrochimeryzmu po podaniu komórek hematopoetycznych dawcy.
![Page 30: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/30.jpg)
Tolerancja obwodowa
- osłabienie funkcji alloreaktywnych limfocytów T
- podawanie komórek dawcy
- deplecja obwodowych limfocytów T
- hamowanie aktywacji limfocytów T poprzez blokowanie
lub modulowanie sygnału kostymulacji
- wykorzystanie limfocytów Treg
- osłabienie zdolności komórek APC (głównie DC) do
stymulowania limfocytów T
- strategie generowania niedojrzałych „tolerogennych” DC
- działanie czynników farmakologicznych (rapamycyna,
dexametazon, witamina D3)
- inkubacja z IL-10 i TGF- oraz niedużymi stężeniami
czynników wzrostu
Proporcje pomiędzy efektorowymi limfocytami T i limfocytami Treg
wpływają na rozwój odpowiedzi immunologicznej.
![Page 31: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/31.jpg)
Protokoły lekowe wprowadzane są w klinice w celu rozwoju mechanizmów
tolerancji obwodowej i redukcji leczenia immunosupresyjnego.
![Page 32: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/32.jpg)
Wood K.J., et al., Nat Rev Immunol. 2003, 3: 199-210.
![Page 33: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/33.jpg)
Tolerancja transplantacyjna zwykle rozwija się:
- po latach od transplantacji, co sugeruje że jest to proces , a nie
nagła indukcja
- nie ma związku z chorobą nerek
- przeszczepy od dawców młodszych dobrze korelują z rozwojem
tolerancji
- pacjenci z rozwiniętą tolerancją wykazują liczbę i funkcję Treg
podobną do zdrowych osób i chorych z dobrze funkcjonującym
przeszczepem na standardowej immunosupresji
- wykazują korzystny stosunek Treg do limfocytów T
efektorowych w przeszczepie
- nadal nie wiadomo dlaczego i jak układ odpornościowy
rozwija tolerancję transplantacyjną u danego chorego
![Page 34: Bez tytułu slajduklinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klini... · 2018-09-06 · CD28/CTLA-4/PD-1 w aktywacji limfocytów T Xue-Zhong Yu, et al., The Lancet, 2001, 357](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050305/5f6d5a08651de837076a85c8/html5/thumbnails/34.jpg)
Miejsca immunologicznie uprzywilejowane: - przednia komora oka
- jądro
- mózg
Mechanizmy:
- obecność barier (krew-mózg, krew-jądro) utrudniających napływ limfocytów
- limfocyty T regulatorowe/ supresorowe
- lokalne wytwarzanie cytokin supresyjnych: IL-10 i TGF-
- wysoka ekspresja cząsteczek FasL na komórkach obecnych w tych miejscach
Etapy rozwoju tolerancji transplantacyjnej: • indukcja
• funkcjonalna ignorancja
• tolerancja