IJstijden
Blauw = tussenijstijd
Rose = ijstijd
1. ijs duwt de bodem naast en voor zich om hoog en zo
ontstonden stuwwalen.
2. ijs zet allerlei sedimenten af en walste dit samen tot een
ondoordringbare laag: Keileem
3. zandstormen zetten dekzand en löss af.
4. Door daling van de temperatuur breidde het Scandinavische
landijs zich uit.
5. Tijdens deze periode (het Saalien) half Nederland bedekt met ijs.
IJstijdenGlaciaal tijdens het pleistoceen 2.500.000-100.000 jaar geleden
LANDSCHAPPEN
Hoe zijn ze ontstaan?
Dekzand en loss
Koud klimaat geen begroeiing kale vlakte wind vrij spel
Koud!
Dekzand en Löss neergelegd in Nederland
Samenvatting dekzand en loss
Wat is zwaarder zand of loss?
grind
Zand loss
De wind had vrij spel op de kale
Noordzeebodem en er werden
dan ook grote hoeveelheden
zand weggeblazen.
Dit zand bedekte heel
Nederland en wordt dekzand
genoemd.
DEKZAND
Loss
Hoe lichter het materiaal, hoe
verder de wind het kan
wegblazen.
In Zuid-Limburg kwam dus zeer
fijn zand te liggen: Löss
LANDSCHAPPEN
Hoe zijn ze ontstaan?
veen
Het Holoceen
VAN 10.000 BP TOT NU….
Temperatuur
verschillen
tijdens het
HOLOCEEN
Begin Holoceen (1) Kenmerkend voor het Holoceen is de voortdurende stijging
van de temperatuur
Relatieve en absolute zeespiegelstijging: lage delen van Nederland kwamen onder water te staan waardoor er veen ontstond.
Na een korte periode van veenvorming bedekte het zeewater het veengebied met zand en klei.
De 6
landschappen
van Nederland
Laagveen en hoogveen
1 Het Veenlandschap
Veen is een opeenhoping van
afgestorven plantenresten.
We onderscheiden 2 soorten veen:
Hoogveen (boven de
grondwaterspiegel).
Laagveen (onder de
grondwaterspiegel).
Veen is veel afgegraven omdat het een
goede brandstof is (turf)
Hoe ontstaat hoogveen?
Plantenresten sterven
af en komen onder
water te liggen.
Hierdoor kan er geen
zuurstof bij komen en
vergaat het niet.
Kenmerken hoogveen
Bevindt zich boven het grondwater
Grotendeels afgegraven
Nette vervening (commercieel)
Het afgraven van HOOGVEEN
Omdat hoogveen boven de
waterspiegel ligt, kun je het zo afsteken.
Laagveen
Kenmerken van laagveen
Zit laag onder het
grondwater
(Noordwest) Nederland
Bijna geheel verdwenen
Wilde vervening
(eigen gebruik en veenplassen)
Waterplanten (zee- en grondwater)
Kenmerken
laagveenlandschap
Smalle stroken van water en land.
Lintbebouwing langs dijken (alleen daar was de
bodem niet te slap voor bebouwing)
Veel plassen in de omgeving.
Droogmakerijen (ingepolderde veenplassen)
Voornamelijk veeteelt (slappe bodem)
Afgegraven vanuit kronkelig veenstroompje
Het afgraven van LAAGVEEN
Bij laagveen graaft men lange
sleuven: PETGATEN of trekgaten.
Het veen wordt op RIBBEN of
legakkers gelegd.
Van het veen worden blokken
gemaakt en het wordt gedroogd:
TURVEN.
Zo krijg je een typisch
laagveenlandschap:
LANDSCHAPPEN
Klei
Rivieren en de zee zetten
grote hoeveelheden
sedimenten af (Préglaciaal zand en grind). Soms wel
honderden meters.
Rivieren
Rijn en Maas
Rijn in Zwitserland(verwering en erosie)
transport
Rijn bij Lobith(sedimentatie)
LANDSCHAPPEN
5. Invloed van de mens
- Ruiverkaveling
- Landbouw en bosbouw
- Bewoning / nederzetting
- Cultivering / toponiemen / dialecten
- Ontwatering
- Verontreiniging/ verrijking
-