BUSINESS MODEL 1
BUSINESS MODEL
CANVASพนฐานการเขยนโมเดลธรกจ
BUSINESS MODEL 2
เขยนและเรยบเรยงโดย
วรญญ สรเดช
www.leaderwings.co
สบเนองจากผมไดศกษาเกยวกบการท�าธรกจจงไดเรมตนจากการศกษาหนงสอ
ทชอวาBusinessModelGenerationโดยหนงสอจะแนะแนวการเขยนแผนภาพธรกจ
และการน�าไปใชพรอมกบกรณศกษาตางๆทนาสนใจ
ส�าหรบอบคเลมนจะกลาวถงเรองทผมไดมโอกาสไปเจอวดโอซรยเกยวกบการเขยน
แผนภาพธรกจจ�านวน6วดโอดวยกนซงถอวาเปนวดโอแนะน�าและแนะแนวการเปลยน
จากไอเดยธรกจไปสการเขยนเปนแผนภาพธรกจอยางเปนขนเปนตอนเพอน�าเสนอ
นายทนตอไป
ผมจงเลงเหนวาวดโอซรยชดนจะเปนประโยชนกบทานผอานอยางมากและไดแปล
และบวกกบความเขาใจสวนตวของผมเองเพมเตมเอาไวดานลางนหวงวาจะชวยใหทานผ
อานไดเหนมมมองจากการน�าไอเดยไปตอยอดในการท�าธรกจจรงๆกนครบ
BUSINESS MODEL 3
จากไอเดยธรกจส......แผนภาพธรกจ
BUSINESS MODEL 4
เรมตนดวยเบธและคารลไดไอเดยทเจงๆมาและคดวานาจะสามารถท�าเปน
ธรกจขนมาไดซงทงคตางกคดวามนเปนไอเดยทเจงมากๆแตในโลกความเปนจรงแลวนนไอเดย
ทวาเจงๆพอเอาเขาจรงกกลบเปนธรกจทลมเหลวไมเปนทาดงนนจ�าเอาไววา
ไอเดยทด ≠ แผนธรกจ
เพราะไอเดยกคอไอเดยแคคดวาเจงแลวยงไมพอมนตองมการเขยนแผนภาพธรกจ
กนตอกอนเพราะในโลกความเปนจรงนนถาลกคาไมไดสนไอเดยของเราแลวละกเปนอน
จบขาว
ดงนนสงทเราจะตองท�าตอกอนทจะสรางธรกจจรงๆขนมากคอการทดสอบไอเดย
กบโลกความเปนจรงกอนวามแนวโนมยงไงบนทกขอมลความคบหนาและหลกเลยงการ
เปนหนกบธนาคารหรอเครดตเสยกบธนาคารถาพรอมแลวกไปพบกบซรยตอไปกนไดเลยครบ
BUSINESS MODEL 5
ท�าความรจกกบ ......แผนภาพธรกจ
BUSINESS MODEL 6
แผนภาพนมชอเรยกวาBusinessModelCanvasหรอแมแบบแผนภาพธรกจซง
เปนเครองมอทมประสทธภาพมากๆในการทจะน�าเสนอไอเดยใหกลายมาเปนแผนภาพ
ธรกจทมระบบมากยงขน
Business Model Canvas มสวนประกอบดวยกนทงหมด 9 ชองดงน สวนท 1 Customer Segment (ลกคาแตละกลม)–ซงเปนชองทส�าคญมาก
เพราะธรกจจะอยไดกตอเมอมลกคา
สวนท 2 Value Proposition (คณคาทสงมอบ) –เปนสนคาหรอบรการทจะสง
มอบคณคาทเปนประโยชนสงตอไปยงลกคา
สวนท 3 Channel (ชองทาง)–ชองทางทใชในการตดตอสอสารระหวางลกคา
และสงมอบคณคาไปยงลกคา
สวนท 4 Customer Relationship (การสรางความสมพนธทดกบลกคา)–เปน
วธการทจะสรางความสมพนธอนดกบลกคาเพอใหลกคาไดเหนและรบทราบคณคา
ทเราจะสงมอบให
BUSINESS MODEL 7
สวนท 5 Revenue Stream (กระแสรายได)–และเมอคณคาไดถกสงไปถงลกคา
และมการใหคาตอบแทนกลบคนมาจะเรยกงายวามรายไดเกดขนอยางไรบางเมอสง
มอบสนคาหรอบรการเปนทเรยบรอยแลว
สวนท 6 Key Resource (ทรพยากรหลก) –ตงแตขนตอนการสรางสนคาหรอ
บรการ,การตดตอสอสารกบลกคาและการเพมชองทางการตดตอกบลกคานนจ�าเปน
ตองใชทรพยากรหลกอะไรบางเพอใหเกดกระแสรายได
สวนท 7 Key Activities (กจกรรมหลก) –คอสงทจ�าเปนตองลงมอท�าเพอสราง
คณคาของสนคาหรอบรการออกมาใหด
สวนท 8 Key Partner (พนธมตรหลก) –คอคนทจะชวยใหแผนภาพธรกจของเรา
ประสบความส�าเรจซงเปนคนทมสวนรวมในทกๆสวนของแผนภาพทงหมด
สวนท 9 Cost Structure (ตนทนทเกดขนทงหมดในแผนภาพ)–ใหไลตงแตชอง
แรกจนถงชองสดทายวามรายจายทเกดขนตรงสวนใดเทาไหรบางอยางละเอยดโดย
อาจเปนทงตวเงนหรอเปนอยางอนทตองเสยไปเชนเวลาในการท�างานเปนตน
ลองมาดตวอยางเบองตนจากวดโอกนครบวามการใช
แผนภาพทง 9 ชองอยางไรกนบาง...
BUSINESS MODEL 8
ตวอยางแผนภาพธรกจ Low Cost Airline
(สายการบนโลวคอรส)
ValueProposition=CheapFlights&NoFrills
CustomerSegment=BudgetTravellers
Channel=CallCenters&www
CustomerRelationships=Automated&Impersonal
RevenueStream=Tickets&Fees(Food&Drink,PriorityBoardingandLuggage)
KeyResources=SingleAircraftModel&CheapAirports
KeyActivities=QuickTurnarounds
KeyPartnerships=CarRental&Hotel&Insurance
CostStructure=Maintenance,Training,Airports&CallCenters
BUSINESS MODEL 9
ValueProposition=CheapFlights&NoFrills
CustomerSegment=BudgetTravellers
Channel=CallCenters&www
CustomerRelationships=Automated&Impersonal
RevenueStream=Tickets&Fees(Food&Drink,PriorityBoardingandLuggage)
KeyResources=SingleAircraftModel&CheapAirports
KeyActivities=QuickTurnarounds
KeyPartnerships=CarRental&Hotel&Insurance
CostStructure=Maintenance,Training,Airports&CallCenters
เนอหาโดยสรปกคอเรมตนทจะวางแผนท�าเกยวกบสายบนตนทนต�าซง
คณคาทสงมอบแกลกคากคอตวเครองบนราคาถกซงลกคากลมนโดยหลกๆ
คอกลมของ“นกทองเทยวทมงบประมาณจ�ากด”ซงทางสายการบนจะไดรบ
กระแสไดรายไดจากคาตวและคาอนๆอกเชนอาหาร,เครองดม,สทธพเศษ
ทนงพเศษ,โหลดกระเปาเดนทางเปนตน
โดยใชชองทางการตดตอกบลกคาสองทางคอทางCallCenterและ
เวบไซตโดยใชการสานสมพนธกบลกคาแบบอตโนมตคอเนนใหลกคาชวยตว
เองเปนหลกเพราะจะไดไมตองมคาใชจายเพมในการซบพอรทลกคามากเกนไป
มาดในสวนดานซายมอของแผนภาพกนบางเรมตนททรพยากรหลกๆก
คอการซอมบ�ารงเครองบนและการฝกฝนพนกงานโดยใชรปแบบการเชา
เครองบนแบบSingleAircraftModelคอการเชาเครองบนรนเดยวกนทงหมด
เพอประหยดคาใชจายในการซอมบ�ารง,อบรมพนกงาน,นกบนเพราะถาเรา
เลอกใชเครองบนหลายรนกจะตองส�ารองอะไหลหลายรนสงชางไปอบรมเพอ
ท�าการซอมบ�ารงตามรนเครองบนทมอก
กจกรรมหลกทตองท�ากคอท�าเวลาในการบนใหไดเรวทสดมากเทยวทสด
เทาทจะท�าไดเพราะจะท�าใหเงนเขามาเยอะขน
พารทเนอรหลกๆสวนใหญจะเปนธรกจทเกยวของกบการทองเทยวเปน
หลกเชนเชารถ,โรงแรมและประกนภยเปนตน
ดงนนคาใชจายทเกดขนกคอคาซอมบ�ารงเครองบน,คาฝกฝนพนกงาน,
คาสนามบนและCallCenters
แตแผนภาพธรกจทเราเขยนเสรจครงแรกนนมนอาจจะฟงดดแตอยาพง
ตกลงปลงใจกบแผนภาพอนแรกสดเพราะฉะนนจะตองลองเขยนแผนภาพ
ธรกจออกมาหลายๆแบบแลวน�าไปทดสอบผลใหเรวทสดเทาทจะเปนไปได
เพอหาวาแผนภาพใดทมแนวโนมทดทสดณขณะนน
BUSINESS MODEL 10
การสราง......ตนแบบ
BUSINESS MODEL 11
ทงสองพยายามใชแผนภาพไปพรอมๆกบการทเราเลาเรองแลวคอยๆ
เขยนขอมลลงในแตละชองซงภายในวดโอนจะพายกตวอยางและวธใช
แผนภาพธรกจไปพรอมๆกน
โดยเรมตนจากคณคาทเราจะสงมอบใหกบลกคากอนโจทยคอ
“TravelforRetirees”หรอ“การทองเทยวส�าหรบผเกษยณอาย”
BUSINESS MODEL 12
ValueProposition=TravelforRetirees
CustomerSegments=Boomers
Channel=Website
CustomerRelationships=Easy,Automated
RevenueStream=SaleFees
KeyResources=Website&Brand
KeyActivities=Marketing,Website,Maintenance
KeyPartnerships=Booking
CostStructure=Sale,Marketing,Platform
ในแผนภาพธรกจนตงตนทคณคาคอการทองเทยวส�าหรบผเกษยณอายโดยระบกลมลกคา
คอกลมของBoomersหรอกลมทอยในวยเกษยณหรอใกลเกษยณแลวนนเองโดยใช
เวบไซตในการตดตอสอสารกบลกคาซงเปนระบบอตโนมตหรอใหลกคาชวยเหลอตวเอง
จากนนกสรางกระแสรายไดจากการเกบคาบรการดงกลาว
BUSINESS MODEL 13
ทรพยากรหลกทจ�าเปนตองใชเชนเวบไซตและการสรางแบรนดใหม
ความนาเชอถอจากนนกลงมอท�าในกจกรรมหลกทจ�าเปนคอการท�าการ
ตลาด,การสรางเวบไซตและการบ�ารงรกษาระบบ
โดยมพารทเนอรหลกคอBookingซงทกลาวมานนจะมคาใชจายเกดขน
คอการขาย,การตลาดและการดแลระบบตางๆ
และนกคอตนแบบแรกทเบธและคารลไดท�าขนมาแตกอนทจะดใจไป
อยาพงมนใจกบมนมากนกเพราะมนเปนเพยงการคาดคะเนจากขอมลทเรามอย
เทานนเราจ�าเปนทจะตองฝกใชใหคลองและท�าตนแบบหลายๆแบบเพอ
ทดลองแลวเปรยบเทยบหาแผนภาพธรกจทดทสด
จากตวอยางในวดโอใหเบธและคารลเปลยนโจทยทการสรางคณคา
เปลยนจากการทองเทยวส�าหรบผเกษยณอายเปลยนเปนเทยวฟร!
สงทเกดขนกคอเพยงแคเปลยนโจทยนดเดยวเทานนขอมลแทบทกอยาง
ในแผนภาพเกาจะใชเหมอนกนเลยแทบไมไดเพราะเมอโจทยเปลยนขอมลก
ตองแตกตางกนออกไปดงนนการเขยนแผนภาพBusinessModelCanvas
นนคอนขางมความยดหยนสงไมมตายตวสามารถปรบเปลยนในตาม
สถานการณในปจจบนนนเอง
จะไดแผนภาพหนาตาออกมาอยางไร เมอโจทยคอ
“เทยวฟร” ?
BUSINESS MODEL 14
แมวาในครงแรกๆอาจจะยงเขยนไมคลองแตการเขยน
แผนภาพธรกจตนแบบนนจ�าเปนทจะตองฝกฝนการ
เขยนอยเปนประจ�าเขยนใหคลองลองหลายๆแบบ
โดยการเขยนทดควรจะท�าดงตอไปน
Focus on the business model –ใหโฟกสไปทแผนภาพธรกจอยาพงไปคดถงเรอง
เทคโนโลยของสนคาหรอการบรการหลงการขาย
Don’t fall in love with your
first models–อยาพงตกหลมรกกบแผนภาพ
แรกทเขยนออกมา
Iterate rapidly and test your
models early–เขยนย�าๆซ�าอยางรวดเรว
แลวหาโอกาสทดสอบในโลกจรงๆกอนจะไปตอ
BUSINESS MODEL 15
การใชสงแวดลอมรอบ ๆ ตว.....น�าทาง
BUSINESS MODEL 16
กอนหนานแผนภาพธรกจทเบธและคารลไดเขยนไวคอ
“TravelforRetirees”หนาตาของแผนภาพทไดออก
มาเปนประมาณน
BUSINESS MODEL 17
แตหลงจากทเบธไดออกไปส�ารวจสภาพแวดลอมรอบๆ
และหาขอมลจากโลกจรงๆเพมเตมแลวท�าใหมประเดน
เพมเตมขนมาในดานมมมองตางๆทยงไมเคยค�านงมา
กอนหนานเชน
Market Forces –เนนความส�าคญไปท
กลมของลกคาเปนหลกลองส�ารวจดวากลมลกคาท
เขยนเอาไวนนมลกษณะการใชชวตอยางไรบางโดยหลง
จากส�ารวจกพบวากลมคนBoomersนนบางกลมก
คอนขางมฐานะร�ารวยบางกลมกชอบท�างานอดเรกอยท
บานแตปญหาทพบเพมเตมกคอกลมคนBoomersมก
จะมปญหากบเทคโนโลยใหมๆอยางเชนการใช
คอมพวเตอรดงนนเวบไซตอาจจะไมตอบโจทยในการ
ตดตอสอสารกบลกคากลมนกเปนได
BUSINESS MODEL 18
Key Trends–ดงนนถาในชองคณคามเรองของเทคโนโลย
แลวละกตดทงไปไดเลย,ในระหวางการส�ารวจขอมลกอาจพบขอมลเท
รนดใหมๆทนาสนใจโดยจากวดโอเบธไดพบขอมลเกยวกบคาใชจาย
ทางการแพทยทสงขนเนองจากราคายาในตลาดมราคาสงขนดงนนมน
อาจจะเปนขอมลทนาสนใจไมนอยเกยวกบตลาดทางการแพทยเพราะใน
ระหวางทคนควาหาขอมลกอาจจะพบเทรนดทนาสนใจใหมๆและนน
หมายถงโอกาสในการท�าธรกจใหมๆดวย
Industry Forces –ลองส�ารวจคแขงในอตสาหกรรม
เดยวกนกบเราดแลวลองวเคราะหดวาจดออนของคแขงคออะไรแลวเรา
จะสามารถทจะเอาชนะเขาไดหรอไมและลองส�ารวจSuppliersและ
Partnersทเกยวของดวากจการเปนอยางไรซงเบธพบวาธรกจนมความ
ผนผวนและมคแขงเยอะเอาเรองเลยทเดยว
Macro-Economic Forces –ส�ารวจตลาดโลกวามแนวโนมอยางไรดวยเพราะเราจ�าเปนทจะตองตามกระแสของโลกใหทน
อยเสมอซงในครงนคารลพบวาตลาดนมความไมแนนอน,ธรกจรวม
ลงทนมความเสยงเลกนอย,คาครองชพและมาตรฐานในการด�ารงชวตม
คาลดลงอาจจะท�าใหกลมลกคาไมตดสนใจไปทองเทยวในชวงทเศรษฐกจ
ไมดแบบนกเปนได
BUSINESS MODEL 19
เมอไดขอมลเพมเตมทงสดานมาแลวทนลองมาวเคราะหเพมเตม
ดวยการตงค�าถามดงน
แผนภาพของเราในตอนนและในอนาคตสามารถสคแขงได
หรอไม? ซงเบธมองวาคแขงคอนขางนากลวและเปนภยคกคามตอ
ธรกจเลยทเดยว
ลองเปรยบเทยบแผนภาพของเรากบแนวโนมใหมๆทเกดขนแลว
หรอยง?ซงคารลมองวาการทคารกษาทางการแพทยสงขนมองวาเปน
โอกาสทดทนาสนใจ(แลวถาทมงานปวยละ?จายบานเลยนะ)
แผนภาพในตอนนมการปรบปรงหรอพฒนาใหตรงกบความตองการของ
ลกคาแลวหรอยง?
ซงทงเบธและคารลมองวาตองมาคดกนใหมวาจะเอายงไงดเพราะ
กลมคนBoomersนนเนยจะใชบรการทางเวบไซตคงจะล�าบากเอาเรองนาด
แผนภาพของเราจะปรบใหเขากบแนวโนมของเศรษฐกจโลกได
อยางไรบาง?เนองจากเศรษฐกจโลกอยในชวงขาลงเบธจงตงค�าถามกบ
ตวเองวาการทองเทยวในตอนนมนเกนความจ�าเปนเกนไปหรอเปลา
เพราะคนอาจจะจบจายใชสอยนอยลงในชวงน
BUSINESS MODEL 20
BUSINESS MODEL 21
BUSINESS MODEL 22
จงพสจนสงทเขยนลงบนแผนภาพธรกจ
วา.....มนเวรคหรอไม
BUSINESS MODEL 23
จงพสจนสงทเขยนลงบนแผนภาพธรกจ
วา.....มนเวรคหรอไม ถงเวลาทจะลองลงมอท�าแลวลองลมเหลวดกนบาง…..เพราะจาก
วดโอทแลวพบวาเมอน�าแผนภาพธรกจทเขยนไวมาเทยบกบสงแวดลอม
นนกพบวาในโลกความเปนจรงนนมปญหาและความไมแนนอนเกดขน
อกมากมาย
แตขาวดกคอแผนภาพBusiness Model Canvas
สามารถปรบแกไดงายและปรบไดตลอดเวลาตามสถานการณดงนนมนม
คาใชจายในระหวางทท�าการทดสอบนนกอาจจะมคาใชจายทเขาเนอนดๆ
หนอยๆเทานนเพราะทเราเขยนตงแตแรกจนถงตอนนมนเปนเพยงแค
สมมตฐานทเราคาดคะเนขนมาจากขอมลทเรามอยเทานน
ดงนนในขนตอนนเราจะฝกลมเหลวเพอพฒนาใหเขาถงความตองการ
ของลกคามากยงขนและLeanStartup(คอการตดสงทไมจ�าเปนออกไป
ใหมากทสดและเนนทการสรางคณคาใหกบลกคาเปนหลก)
BUSINESS MODEL 24
จากบทสรปในวดโอนเบธและคารลพบวาลกคาในกลมของBoomers
นนกงวลเรองของการไปเทยวตางประเทศทงการกนการอยรวมไปถงคาใช
จายทสงดงนนจงเปลยนโจทยใหมไดวา“AffordableOverseaRetire-
ment”“การทองเทยวตางประเทศราคาไมแพงส�าหรบวยเกษยณ”
เบธกบคารลไมรอชาลงโฆษณาเพอทดสอบผลตอบรบทนทและแลวกได
ผลตอบรบทดกลบมาจากนนคารลกไดเดนทางไปพรอมกบลกคาดวยเพอ
ส�ารวจความพงพอใจและสภาพแวดลอมหลงจากทไปทองเทยวแลวซงคารล
พบวาเรองของคณภาพบานพกนนยงไมดเทาไหรเบธจงแนะน�าวาควรเพม
กจกรรมหลกทส�าคญไปอยางหนงกคอ“การรบประกนความพงพอใจ”
และเมอประเทศทไปตดตอทแรกๆไดผลการตอบรบทดดงนนคารลจง
เดนทางเพอไปตดตอขายเฟรนไชสกบประเทศอนๆตอไปเพอขยายธรกจ
และเฟรนไชสซและเฟรนไชสซนเองกคอกลมลกคากลมใหมทเกดขนดวย
และในขนตอนนทงเบธและคารลกพรอมแลวส�าหรบขนตอนตอไปเพราะใน
ตอนนทงคไดผลลพธจากการทน�าแผนภาพธรกจไปลงมอทดสอบท�าจรงๆท
ลงตวและสมบรณณขณะนแลว
BUSINESS MODEL 25
ถงเวลาเลาเรองราว
.....ของคณแลว
BUSINESS MODEL 26
เคลยรแผนภาพบนกระดานใหวางแลวคอยๆเลาเรองราวตงแตเรมตนจนจบ
ไปพรอมๆกบการแปะกระดาษบนกระดานไปตามเนอเรองเพราะผฟงไมเขาใจ
แผนภาพทเราท�าขนมาหรอกแตถาเปนเรองราวเปนStoryกสามารถถายทอดใหผ
อนฟงไดเขาใจงายกวา
BUSINESS MODEL 27
ดงนนในขนตอนนเรากจะตองพยายามเลาเรองและสอสารใหกบผคนและนายทนให
เขาใจและเขาถงในสงทเราตองการน�าเสนอใหได
ลองมาดกนครบวาBusinessModelCanvasในสวนสดทายของโปรเจคนจะเปนอยางไร
ValueProposition=AffordableHighQualityRetirement&CustomerAcquisition
CustomerSegments=RetiringBabyBoomers&OverseaRetirementFranchises
Channel=?
CustomerRelationships=?
RevenueStream=MonthlyFees&FranchisingFees
KeyResources=?
KeyActivities=?
KeyPartnerships=?
CostStructure=?
จากวดโอจะแสดงใหเหนเพยงในสวนส�าคญๆและประเดนหลกๆคอกลมของลกคา,
คณคาทลกคาไดรบและกระแสรายไดทเบธและคารลจะไดโดยมเนอสรปดงน
กลมลกคาถกแบงออกเปนสองกลมคอกลมทเกษยณและใชบรการทองเทยวกบกลม
ของแฟรนไชสซดงนนเมอกลมลกคาแตกตางกนคณคาทลกคาแตละกลมคาดหวงจะไดรบก
แตกตางกน
กลมลกคาของRetiringBabyBoomersตองการAffordableHighQualityRetire-
ment
กลมลกคาของOverseaRetirementFranchisesตองการCustomerAcquisition
BUSINESS MODEL 28
ดงนนกระแสรายไดกจะมาจากทงสองกลมทจะตองจายใหกบเบธและคารล
ทงเบธและคารลกไดแสดงผลงานทงกระบวนการการท�างานชวงทลมเหลว,
การคนควาหาขอมลและการลงมอท�าจรงๆและแสดงขอมลตวเลขรายไดท
ชดเจนและวดผลไดจงท�าใหเปนทพงพอใจของผเขาฟงแผนธรกจในครงน
และตอนนเบธกบคารลกพรอมแลวทจะลองสรางธรกจจรงๆขนมาโดยท
จดเรมตนมนมาจากการทเปลยนจากไอเดยใหกลายเปนแผนภาพธรกจท
สามารถจบตองและวดผลได
กหวงวาทานผอานจะไดรบความรเพมเตมเกยวกบการเขยนแผนภาพธรกจ
ดวยตนเองทเรมตนจากไอเดยจนกลายมาเปนธรกจทสามารถท�าไดจรงโดย
เรมตนจากการใชแผนภาพBusinessModelCanvasเพยงแผนเดยว
อม สรเดช
Asuradech.com & LeaderWings.co
BUSINESS MODEL 29
BUSINESS MODEL 30
BUSINESS MODEL 31
BUSINESS MODEL 32
พมพเขยว"ลยเดยว"
ธรกจออนไลน
พมพเขยว"ลยเดยว"
ธรกจออนไลน
วรญญ สรเดชwww.asuradech.com
"10 ขนตอน สรางธรกจเงนลาน จากการไมมเงนทน"
BUSINESS MODEL 33
BUSINESS MODEL 34
BUSINESS MODEL 35
BUSINESS MODEL 36
BUSINESS MODEL 37