วชาการจดการโลจสตกสและซพพลายเชน
Logistics and Supply Chain Management
อาจารยผสอน : อาจารยจตตรงค เพลนหด
• บทน า
บทท 1 บทบาทของโลจสตกสตอเศรษฐกจและธรกจ
• บทนยามของการจดการโลจสตกส
• พฒนาการของโลจสตกส
• ภาพรวมของแนวคดเชงระบบ
• บทบาทของโลจสตกส
• ความสมพนธระหวางกจกรรมและตนทนโลจสตกส
• พฒนากลยทธโลจสตกส
• ความทาทายในอนาคตของโลจสตกส
วตถประสงค
เพอชใหเหนวาโลจสตกสสงผลกระทบตอเศรษฐกจ และ
ความสามารถในการท าก าไรของกจการอยางไร
เพอแสดงใหเหนถงพฒนาการของโลจสตกสโดยสงเขป
เพ อใหเ กดความเขาใจ วาโลจสตกสมสวนรวมใน
กระบวนการเพมคณคาไดอยางไร
เพอใหเกดความเขาใจเรองแนวความคดเชงระบบ
(system approach) โดยเฉพาะในสวนทเกยวของกบ
โลจสตกสและการตลาด แนวคดตนทนรวม (total cost
concept) และความสามารถในการท าก าไร
โลจสตกสเปนหนาทงานทมขอบขายทกวางขวางและบรรล
วตถประสงคไดยาก และยงมผลกระทบอยางมากตอมาตราฐาน
ความเปนอยของผคนในสงคม เพอใหเกดความเขาใจเกยวกบ
โลจสตกสมากขนขอใหพจารณาตวอยางตอไปน
• ความสะดวกเมอเราไปซออาหาร เสอผา และสนคาอน ๆ
• ความทาทายในการก าหนดขนาดหรอรปลกษณทเหมาะสม
• เทคโนโลยการสอสารและคมนาคมสมยใหม
• การกระจายสนคาทวโลกเพมขน
บทน า
การจดการโลจสตกส เปนองคประกอบของการจดการ
ซพพลายเชน คอกระบวนการวางแผน การปฎบตงาน และการ
ควบคมสนคาอยางมประสทธภาพและประสทธผลทงลวงหนา
และยอนกลบของการเคลอนยายและการจดเกบสนคา
การบรการ และสารสนเทศทเกยวของ ตงแตจดก าเนดจนถง
จดการบรโภคสนคาเพอตอบสนองความตองการของลกคา
(ทมา : The Council of Supply Chain Management Professional
(CSCMP) 2006 www.cscmp.org)
บทนยามของการจดการโลจสตกส
การจดการซพพลายเชน
การจดการซพพลายเชน ประมวลการวางแผนและการ
จดการกจกรรมทกกจกรรมทเกยวของกบการเสาะหาและ
จดหา การแปลงสภาพสนคา และกจกรรมการจดการ
โลจสตกสทงหมดทส าคญไดรวมถงการประสานงานและ
ความรวมมอทกชองทาง คคาตงแตผคา ตวกลาง ผใหบรการ
โลจสตกสจนถงลกคา
(ทมา : The Council of Supply Chain Management 2006 www.cscmp.org)
ม ววฒนาการโลจสตกสจากอดตจนถงปจจบน แบงออกได 3 ยค
1.ทางการทหาร
2.ทางการคา
3.ทางการแขงขนระหวางประเทศ
การก าเนดของโลจสตกส
รปท 1-1 องคประกอบของการจดการโลจสตกส
องคประกอบของการจดการโลจสตกส
แนวคดของโลจสตกสธรกจ
(ตวอยางของการเคลอนยายสนคาจากจดก าเนดสนคาถงจดบรโภคสนคา)
กจกรรมหลกของโลจสตกส
การบรการลกคา
กระบวนการ ค าสงซอ
การคดเลอก ท าเลทตงโรงงาน หรอคลงสนคา
การบรหารงาน จดซอจดหา
การจดการ สนคารบคน
อะไหลและ การใหบรการ
การบรหาร การขนสง
การบรหาร คลงสนคา บรรจภณฑ
การบรหาร สนคาคงคลง
การพยากรณ และวางแผนอปสงค
การจดการวสด
โลจสตกส
Order Processing
กระบวนการตอบสนองค าสงซอ ของธรกจคอกจกรรมตงแตการรบค าสงซอไปจนถงการจดสงสนคาจนถงมอลกคา ณ จดสงมอบทก าหนด ดงนนการจดการค าสงซอจงถอไดวาเปนแกนหลกในการด าเนนธรกจทกประเภท เนองจากค าสงซอของลกคาแตละรายการจะสงผลกระทบกบระบบโลจสตกสสวนอนๆ ขององคกร
Customer Service
การบรการลกคา หมายถง กระบวนการระหวางผซอ ผขาย และบคคลทสาม กระบวนการนนไดใหผลดวยการเพมคณคาใหกบการแลกเปลยนสนคาและบรการ มลคาทเพมขนในการแลกเปลยนนอาจจะอยในระยะสน เชนการท าธรกรรมเพยงครงเดยว หรออยในระยะยาว เชน ความสมพนธดวยสญญา มลคาเพมนจะเกดขนธรกรรมตางๆ หรอสญญาและจะเกดขนเมอธรกรรมเหลานนไดเสรจสนลง ซงวดไดเมอเปรยบเทยบกบชวงเวลากอนการเรมตน ดงนน การบรการลกคากคอกระบวนการสรางมลคาเพมทสรางประโยชนใหกบโซอปทานดวยวธทคมคาตนทนมากทสด
Forecasting
การพยากรณ หมายถง การคาดคะเนความตองการสนคา ปรมาณวตถดบและสนคาในตลาด ตลอดจนราคาของสนคาในระยะสนและระยะยาว โดยการค านวณทางสถตจากฐานขอมลและประสบการณในอดต
or
การพยากรณ เปนขนตอนแรกของกระบวนการผลต
การพยากรณเปนขนตอนแรกของกระบวนการผลต
Inventory Control
การบรหารสนคาคงคลง เปนการบรหารจดการระดบสนคาคงคลงเพอใหกจการประสบความส าเรจในการใหบรการแกลกคาในระดบสง ไดแกการประหยดตอขนาดในการผลต ความสมดลระหวางอปสงคและอปทาน ปองกนความไมแนนอนในอนาคต เปนตน โดยมระดบตนทนทเหมาะสม
Procurement & Purchasing
การบรหารงานจดซอ ครอบคลมกจกรรม การคดเลอก ผจดสงสนคา/วตถดบ การสงมอบ/เปลยนแปลง/ตดตามค าสงซอ การตรวจสอบคณภาพสนคา/วตถดบทสงมอบ การประเมนผล Supplier และการจดการดานเอกสาร ค าสงซอ และช าระเงน
Warehousing
การบรหารคลงสนคา ครอบคลมกจกรรมการเคลอนยายสนคา ประกอบดวย การรบสนคา การถายโอนสนคา โอนถายขอมล การจดเกบสนคา การหยบสนคา การสงสนคาผานคลง และการจดสง
คลงสนคาทวไป
ไซโล Flat Silo
Source of Supply or
Production site
Location Analysis
Production Positioned
Close to source of supply or
production facilities.
Intermediately Positioned
Located midpoint of customer and producer to offer
high customer service Level.
Market Positioned
Nearest to final customer.
Market place or
Customer
Transportation
การขนสง เปนกจกรรมทมความจ าเปน และเปนตนทนสวนทส าคญทสด ซงกจกรรมดานการขนสงทผบรหารตองค านงถง ไดแก การเลอกวธการขนสง การรวบรวมสนคากอนท าการขนสง การก าหนดเสนทางการขนสง การวางแผนดานเวลาทใชการขนสง การเลอกเครองมอหรออปกรณทใชส าหรบการขนสง รวมถงการวางแผนการจดจ าหนาย (Distribution Planning) ซงเปนการเตรยมงานและเตรยมการปฏบตงานเกยวกบการจ าแนกแจกจายและการจดสง (Handing) เปนงานทเกยวของกบการน าสงวตถดบหรอผลตภณฑในลกษณะทเหมาะสม ไมวาจะจดสงอยางไร ในปรมาณเทาไหร
Location Analysis
การก าหนดทตง เปนกระบวนการพจารณาความเหมาะสมของสถานทผลตสนคา คลงสนคา และศนยกระจายสนคา ใหสามารถตอบสนองความตองการของลกคาและกระบวนการผลตโดยกอใหเกดตนทนรวมต าทสดหรอมระดบการใหบรการสงสด โดยการก าหนดทตงของคลงสนคาและสถานทผลตจะสงผลโดยตรงตอความสามารถในการขนสงทงการขนสงวตถดบขาเขา และการกระจายสนคาไปยงตลาด ซงการก าหนดทตงจะตองพจารณาจากลกษณะของสนคาและวตถดบเปนหลก
Parts and Supports
การจดการชนสวน อะไหล และกจกรรมสนบสนน ทมประสทธภาพ ท าใหกระบวนการผลต และกจกรรมทเกยวของเปนไปอยางตอเนอง
Material Handling
การจดการพสด หมายถง การวางแผน การจดองคกร การจงใจ และการควบคม กจกรรมทงหมด ทเกยวกบเสนทางการเคลอนทของพสดในองคกร ไดแก วตถดบ สวนประกอบยอย ชนสวนในการผลต สนคาระหวางการผลต และวสดทใชในการบรรจภณฑ เปนตน
Packaging
บรรจภณฑ หมายถง การบรรจหบหอ โดยมวตถประสงคเพอรกษาและคมครองสภาพของสนคาและบรการใหอยในสภาพทด และเกดความเสยหายนอยทสดเทาทจะเปนไปได ซงเมอลกคาไดรยสนคาแลวไมเกดทศนคตทไมดตอการบรการ ยอมกอใหเกดความไววางใจในการใชบรการครงตอไปในอนาคตดวย
Reverse Logistics
ระบบโลจสตกสยอนกลบ หมายถง กระบวนการในการวางแผน การด าเนนการ การควบคม การไหลของวตถดบ ชนสวนทอยระหวางการผลต (in-process inventory) และสนคาส าเรจรป รวมถงขอมลทเกยวของ จากผบรโภคมายงจดของผผลตเพอท าการใชประโยชน หรอการน าไปก าจดอยางเหมาะสม หรออกนยหนงระบบโลจสตกสแบบยอนกลบเปนกระบวนการในการ ขนยายสนคากลบจากจดปลายทางของหวงโซอปทานเพอน าไปใชประโยชน ซงมความหมายมากกวาการน าภาชนะเปลาหรอวสดของบรรจภณฑกลบมาใชใหม แตอาจจะรวมถงการน าสนคากลบมาถอดชนสวน และแปรรปหรอผลตใหมเพอสรางมลคาใหมากขน
Manual System Warehouse
Storage Rack
Automated Picking System
Automated Storage System
Barcode
RFID :
Radio Frequency Identification
RFID : Tag
RFID : Data Interchange
RFID : Reader
พฒนาการของโลจสตกสในชวงตงแตป ค.ศ. 1900 เปนตนมา
อาจสรปไดดงตอไปน
• โลจสตกสดานการทหาร
• การลดกฎระเบยบ 1970-1980
• การแขงขนทรนแรง
• เทคโนโลยสารสนเทศ (IT)
• อ านาจของชองทางการจดจ าหนาย
• การเฉลยผลก าไร
พฒนาการของโลจสตกส
ภาพรวมของแนวคดเชงระบบโลจสตกส
ผจดสงสนคา
/ วตถดบ
ผจดสงสนคา
/ วตถดบ
ผจดสงสนคา
/ วตถดบ
ผขนสง
ผขนสง
ผขนสง
โรงงานผลต
ผขนสง
ศนยกระจาย
สนคา
ศนยกระจาย
สนคา
ผขนสง
ผขนสง
ลกคา
ลกคา
ลกคา
ลกคา
ลกคา
ลกคา
โลจสตกสเปนกญแจส าคญในระบบเศรษฐกจในสองแนวทางคอ
• ประการแรก โลจสตกสเปนรายจายทส าคญส าหรบธรกจ
ตาง ๆ และจะสงผลกระทบและไดรบผลกระทบจากกจกรรม
อนในระบบเศรษฐกจ
• ประการสอง โลจสตกสไดรองรบการเปลยนแปลงและ
กระบวนการของธรกรรมทางเศรษฐกจ และไดกลายเปน
กจกรรมส าคญในดานการสนบสนนการขายและการผลต
เสมอนหนงเปนสนคาและบรการดวย
บทบาทของโลจสตกสตอระบบเศรษฐกจ
โลจสตกสยงเปนการเพมอรรถประโยชน (utility)
ซงอาจกลาวไดวามอยดวยกนทงหมด 4 ประเภทคอ
อรรถประโยชนดานรปลกษณ (Form Utility)
อรรถประโยชนดานเวลา (Time Utility)
อรรถประโยชนดานสถานท (Place Utility)
อรรถประโยชนดานความเปนเจาของ
(Possession Utility)
บทบาทของโลจสตกสกบการตลาด
ความพงพอใจของลกคา ผจดสงสนคา / วตถดบ ลกคาคนกลาง ลกคาคนสดทาย
ความรวมมอ
สนคา ราคา การสงเสรม สถานท
ก าไรของกจการ ก าไรสงสดในระยะยาว ตนทนรวมต าสด
• โลจสตกสสนบสนนการตลาด
รปท 1-3 แนวคดการจดการดานการตลาด / โลจสตกส
• ผลตภณฑ
• ราคา
• การสงเสรมการขาย
สนคา
ราคา การสงเสรม
สถานท/ ระดบ
การใหบรการ
ตนทนเกบรกษา
สนคาคงคลง
ตนทนคาขนสง
ตนทนคาโกดง ตนทนปรมาณ
สนคา
ตนทนการสงซอ
และขอมล
รปท 1-4 การเปรยบเทยบตนทนระหวางการตลาด
และโลจสตกส
บทบาทของโลจสตกสกบการตลาด
• สถานท
สถานท/ระดบการใหบรการ การบรการลกคา อะไหลและบรการ การรบคนสนคา
ตนทนคาขนสง การจราจรและการขนสง
ตนทนเกบรกษาสนคาคงคลง
การจดการสนคาคงคลง การหบหอ โลจสตกสยอนกลบ
ตนทนปรมาณสนคา
การยกขนวสด การจดหา
ตนทนคาโกดง
คลงสนคา การเลอกสถานทตงและ
โกดง
ตนทนการสงซอและขอมล การบรการลกคา อะไหลและบรการ การรบคนสนคา
รปท 1-5 แสดงความสมพนธของกจกรรม
โลจสตกสตอตนทนรวมของโลจสตกส
แนวคดตนทนรวม
แนวคดตนทนรวม(total cost concept) เปน
แนวทางในการจดการกระบวนการทางดานโลจสตกส
อยางมประสทธภาพ จดมงหมายของ ทกองคการคอ
การลดตนทนรวมของธรกรรมมากกวาการมองในแตละ
กจกรรมเดยว ๆ และการลดตนทนในชวงเวลาหนง
เทานน
ความสมพนธระหวางกจกรรมและตนทนดานโลจสตกส
ตนทนดานโลจสตกสเกดขนจากกจกรรมทรองรบ
กระบวนการโลจสตกส ประเภทของตนทนหลก ๆ ไดแก
การ ใหบร ก า รล กคา ก ารขนส ง ก ารจด เ กบส นคา
กระบวนการสงซอและขอมลการสงซอ ปรมาณการสงซอ
และการจดเกบสนคาคงคลง
1.ระดบการใหบรการ
4.ตนทนกระบวนการสงซอและระบบสารสนเทศ
2.ตนทนคาขนสง
3.ตนทนคลงสนคา
ความสมพนธระหวางกจกรรมและตนทนดานโลจสตกส
5.ตนทนปรมาณ
5.1 การก าหนดตนทน
- ระยะเวลาทใชเพอเตรยมการ
- ชนสวนทเกดขนจากการปรบแตงสายการผลต
- การผลตทยงไมมประสทธภาพ
5.2 การสญเสยประสทธภาพเนองจากการหยดงานเพอ
เปลยนสายการผลตหรอตองเปลยนผจดสงสนคา/วตถดบ
5.3 การจดการวตถดบ การวางแผน และการส ารวจ
5.4 สวนตางราคาจากการสงซอในปรมาณทตางกน
5.5 ตนทนการสงซอทเกยวของกบการจดการค าสงซอ
ความสมพนธระหวางกจกรรมและตนทนดานโลจสตกส
6.ตนทนในการเกบรกษาสนคาคงคลง
6.1 ตนทนเงนทน(capital cost) และตนทนคาเสยโอกาส
(opportunity cost)
6.2 ตนทนในการดแลสนคา
6.3 ตนทนพนทจดเกบสนคา
6.4 ตนทนความเสยงจากการจดเกบสนคา
รปท 1-6 ความรบผดชอบของโลจสตกส : การกระจายของเวลาและทรพยากร
หนาทงาน
รอยละของเวลาและการใชทรพยากร
ความทาทายในอนาคตและขอบเขตการพฒนา
การด าเนนงานดานโลจสตกส(ตอ)
- การมความเขาใจอยางพอเพยงในการใชทรพยากร
- การมความเขาใจและการใชเทคโนโลยอยางพอเพยง
- การตลาดสเขยว
จากแหลงภายนอก หนสวน และพนธมตรเชงกลยทธ
แยกขยะ
ลดขยะ
น ากลบมาใชใหม
ดวย 2 มอของเรากชวยลดโลกรอนได
ตวอยาง โมเดลจากตนน าถงปลายน า
คลงสนคา ขนสง ผจดสง ผบรโภค การผลต ผคาปลก
ซปเปอรมารเกต
ผจดจ าหนาย
การไหลของสนคา
ค าส งซอและระบบสารสนเทศ
การไหลของเงนสด
วตถดบ ขนสง สนคา
ตนน ำ กลำงน ำ ปลำยน ำ