Phạm Kim ðăng -Khoa CN & NTTS 4/11/2009
http://cnts.hua.edu.vn mục Bài giảng 1
Ch−¬ng 2. Sinh lý c¬ - vËn ®éng
• C¬ v©n (c¬ x−¬ng): ë x−¬ng, V/® chñ ®éng
• C¬ tr¬n (c¬ t¹ng): néi t¹ng, c/n néi t¹ng
• C¬ tim: cÊu t¹o lµ c¬ v©n nh−ng ®2 c/n gÇn gièng c¬ tr¬n
I. §Æc tÝnh cña c¬
1. TÝnh ®µn håi: cã thÓ kÐo dµi, hÕt t/d trë l¹i gÇn ban ®Çu
c¬ tr¬n > c¬ v©n > c¬ tim
2. TÝnh HF: tÝnh HF tõ xung TK ®Õn (tÝnh tù ®éng yÕu)
c¬ v©n > c¬ tim > c¬ tr¬n
3. TÝnh co rót: k/n gi¶m rót chiÒu dµi
� C¬ v©n: cã thÓ rót 40%, nhanh m¹nh nh−ng nhanh mái
� C¬ tr¬n (70% chiÒu dµi), k/n gi·n m¹nh (3-4 lÇn) nh−ng
chËm, yÕu, thêi gian co cã thÓ kÐo dµi (cã thÓ co suèt 24h)
� 2 lo¹i co c¬:
- Co ®¼ng tr−¬ng: tr−¬ng lùc kh«ng ®æi khi c¬ ng¾n l¹i
VD: c¬ l−ìi, c¬ hµm
- Co ®¼ng tr−êng: ®é dµi kh«ng ®æi, tr−¬ng lùc thay ®æi
VD: cö t¹, x¸ch nÆng
Phạm Kim ðăng -Khoa CN & NTTS 4/11/2009
http://cnts.hua.edu.vn mục Bài giảng 2
II. Thµnh phÇn ho¸ häc cña c¬
72-80% H2O 20-28% VCKchñ yÕu Protein
(16-21%)
Nhãm P. Sarcoplasm Nhãm P. Miofibrin
Miogen, globulin, mioglobulin, enzym
& Nucleoproteit
Miozin, actin, actomiozin,
tropomiozin…
Trong ®ã actomiozin cã ho¹t tÝnhmen cao giống nh− ATP-aza ph©n gi¶i ATP cung cÊp n¨ng l−îng
III. Ph©n tÝch co c¬- Co c¬ do c¸c ®¬n vÞ v/® (1d©y TK + sîi c¬)
- 1 sîi TK chi phèi 10-3000 sîi c¬
sîi c¬
sîitrô
cn¬ron
v/®én
g
Tói chøaaxetylcolin
Mµng tr−íc
Mµng sau
Nh©nTB c¬
Synapn¬ron - c¬
§V vËn®éng
CÊu tróc tÊm vËn®éng c¬ -n¬ron
Phạm Kim ðăng -Khoa CN & NTTS 4/11/2009
http://cnts.hua.edu.vn mục Bài giảng 3
1. Co ®¬n: KT ®¬n �co ®¬n (3 kú)
KT
tiÒm phôc kú co kú gi·n
søcc¨ng
Trong TN. Trong c¬ thÓ kh«ngxuÊt hiÖn v× xung TK ®Õn liªn tôc
2. Co l¾p
KT Muèn g©y co l¾p:
k/c 2 KT > kú tiÒm phôc& < thêi gian co ®¬n
3. Co Tetanos
Kh«ng hoµn toµn
KT nhanh võa
Hoµn toµn
KT cùc nhanh
KT
IV. C¬ chÕ co c¬1. CÊu t¹o c¬ v©n
� KÝnh hiÓn vi th−êng• 1 sîi c¬ nh− 1 chång ®Üa xÕp xenkÏ (®Üa tèi A - ®Üa s¸ng I) …
§Üa s¸ng I §Üa tèi A §Üa s¸ng I
TÊm Z TÊm Z
• B×nh th−êng c¸c sîic¬ xÕp s¸t nhau nh− 1 bã ®òa c¸c vïng tèis¸ng ngang nhau
Phạm Kim ðăng -Khoa CN & NTTS 4/11/2009
http://cnts.hua.edu.vn mục Bài giảng 4
� HiÓn vi ®iÖn tö: C¬ cã nhiÒu sîi t¬ b/c lµ protein
C¸c xo¾n peptit, xÕp cµi r¨ng l−îc khi co kÐo actin tr−ît trªn miozin
ActinMiozinφ=10nml=1.5µm
φ=5nml=2µm
2. BiÕn ®æi ho¸ sinh trong c¬: oxy ho¸ (yÕm & hiÕu khÝ)
a. Oxy ho¸ yÕm khÝ (kh«ng cã oxy)
� Hexose + H3PO4YÕm khÝ Hexophotphat (photphoryl ho¸)
(glucose, lactose)
Lactic + H3PO4 + Q
YÕm khÝ
� Creatin photphat YÕm khÝ ~C + P + Q(hoµn nguyªn ATP)
(D¹ng LK cao n¨ng dù tr÷)
� ATP ATPaza ADP + H3PO4 + Q (co c¬)
� Glycogen YÕm khÝ Lactic + Q
���� S¶n phÈm trung gian lµ Lactic
Phạm Kim ðăng -Khoa CN & NTTS 4/11/2009
http://cnts.hua.edu.vn mục Bài giảng 5
b. Oxy ho¸ hiÕu khÝ (cã oxy)
���� Lý thuyÕt ATP, C~P kh«ng ®æi, thùc chÊt glycogen↓↓↓↓
� 1/5 A.lactic + O2 C02 + H20 + Q(dïng tæng hîp glycogen,
hoµn nguyªn ATP, Creatin photphat)
� 4/5 AxÝt lactic Q Glycogen
� Qu¸ tr×nh phôc håi:
- C ~P + ADP Creatinkinaza (Q) Creatin + ATP
- 2ADP Miokinaza (Q) ATP + AMP
BiÕn ®æi ho¸ sinh trong c¬
ADP
ATP
Creatinin phophate
Creatinin
YÕm khÝ
ATP, Hexose, Creatininphophate, glycogen
HiÕu khÝ
1/5Lactic +O2� H2O + CO2 + Q4/5Lactic� Glycogen
Phạm Kim ðăng -Khoa CN & NTTS 4/11/2009
http://cnts.hua.edu.vn mục Bài giảng 6
3. Sù nî oxy
- P.gi¶i yÕm khÝ t¹o lactic nhanh, nhiÒu h¬n oxh t¹o
glycogen ���� tÝch tô lactic ���� cÇn O2 oxh. Nhu cÇu O2 oxh
nµy (nî oxy)
- Ho¹t ®éng nhanh, m¹nh ���� nî oxy cµng cao. Sù nî gi¶m
nhê t¨ng h« hÊp
4. C¬ chÕ co c¬
� Khi co c¬ sîi c¬ kh«ng ng¾n l¹i mµ chØ sîi actin tr−ît
trªn miozin. Actin lång vµo miozin ���� Sarcomere ng¾n l¹i
� Actin liªn kÕt víi miozin = cÇu xo¾n (polypeptit cña miozin)
� Tr¹ng th¸i gi·n do:
• Vßng xo¾n c¨ng ra do søc ®Èy 2 ®iÖn tÝch ©m (phÝa
miozin do OH-, phÝa actin PO43-)
• Trong c¬ cã yÕu tè øc chÕ ATPaza ����ATP kh«ngph©n gi¶i ®−îc
-
--
nèi photph¸t
nèi protein
CÊu t¹o ph©n tö cña sîi miozin vµ sîi actin
nèi photph¸t (-)
nèi protein (-)
Phạm Kim ðăng -Khoa CN & NTTS 4/11/2009
http://cnts.hua.edu.vn mục Bài giảng 7
� Xung TK ®Õn mµng ���� gi¶i phãng Ca2+ tõ c¬ t−¬ng vµo t¬ c¬, 3 t/d:
+ ø/c yÕu tè giTn c¬
+ Ho¹t ho¸ miozin ���� ph©n gi¶i ATP cho Q
+ Trung hoµ P043-���� mÊt lùc ®Èy ë ®Çu & ch©n cÇu ���� cÇu
protein co l¹i vµ kÐo miozin tr−ît trªn actin lµm c¬ ng¾n l¹i
VÞ trÝ sîi miozin vµ sîi actin ë tr¹ng th¸i gi·n vµ co
Phạm Kim ðăng -Khoa CN & NTTS 4/11/2009
http://cnts.hua.edu.vn mục Bài giảng 8
V. Sinh lý c¬ tr¬n
� TÝnh HF & dÉn truyÒn c¬ tr¬n < c¬ x−¬ng
� Kh¶ n¨ng co rót l©u h¬n, kÐo dµi h¬n c¬ v©n
� Co rót khÈn tr−¬ng, c−êng ®é T§C thÊp ���� Ýt tèn E
� Co gi·n, ®µn håi tèt lín ���� c/n dù trù
� Cã t/d tù ®éng (k/n co rót do ¶/h xung b¶n th©n)
VI Sù mái
� C¬ quan, tæ chøc lµm viÖc 1 thêi gian ���� c¸c chÊt cung cÊp E tiªu hao, tÝch nhiÒu A.lactic ����gi¶m sót k/n ���� sù mÖt mái
� Thùc nghiÖm
- Dïng TB C¬-TK, KT d©y TK ®Õn ngõng co
- KT trùc tiÕp vµo c¬ ���� vÉn co ���� c¬ ch−a mái
- Dïng m¸y kiÓm tra k/n dÉn truyÒn d©y TK vÉn cßn ���� d©y còng ch−a mái
Phạm Kim ðăng -Khoa CN & NTTS 4/11/2009
http://cnts.hua.edu.vn mục Bài giảng 9
� C¬ thÓ sù mái tr−íc hÕt ë TKTW
� MÖt mái kÌm theo tÝnh mÉn c¶m c¸c thô quan gi¶m
� Sù HF vá n·o cã t/d lo¹i trõ mÖt mái
� VD: h« hµo, cæ vò ���� KT vá n·o HF ���� TK g/c ���� t¨ngT§C ���� gi¶m mÖt mái
�Thùc tËp: sù mái ®Çu tiªn ë xinap
KT
c¬ 1
®Õn khi ngõng co
c¬1 K
0co
c¬ 2 co
KT
c¬ 1
KT
c¬ co
VII. HuÊn luyÖn gia sóc (Sgk)
M§ : ↑↑↑↑ ®é chÝnh x¸c, V, lùc, dÎo dai (t¹o ®k tèt nhÊt cho c¬)
1. Lùc co quyÕt ®Þnh k/n lµm viÖc cña c¬. C¬ co qu¸ søcchãng mái ���� cÇn cho gia sóc lµm viÖc võa ph¶i tr¸nhc¸c ®éng t¸c thõa
2. T¹o kü n¨ng v/® (thµnh lËp chuçi PXC§K vÒ v/®) víi sùtham gia cña hµng lo¹t thô quan (thÞ, thÝnh gi¸c...)
3. HuÊn luyÖn ph¶i cã hÖ thèng, tr×nh tù, dùa vµo ®Æc®iÓm c¬ thÓ & lo¹i h×nh TK ®Ó t¨ng tÝnh phøc t¹p. CÇnb¶o ®¶m chÕ ®é qu¶n lý, nu«i d−ìng & sö dông
4. CÇn cã thêi gian nghØ ng¬i hîp lý . /.