![Page 1: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/1.jpg)
Choroby przysadki i podwzgórza
Prof. dr hab. n. med. Marek BolanowskiKatedra i Klinika Endokrynologii,
Diabetologii i Leczenia Izotopami
Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
![Page 2: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/2.jpg)
Choroby przysadki i podwzgórza
Guzy przysadki
Niedoczynność przysadki
Moczówka prosta
![Page 3: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/3.jpg)
Guzy przysadki - patogeneza
• obecność endo- lub egzogennych czynników
pobudzających/niedobór czynników hamujących
• defekt receptora, aktywacja protoonkogenów, mutacje,
zaburzenia przekaźnictwa
• różnicowanie się komórek macierzystych
• ekspansja klonu
• tworzenie guza
delecja 11q13 chromosomu w MEN-1, tylko
![Page 4: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/4.jpg)
Guzy przysadki
Monoklonalne, powoli rosnące, łagodne nowotwory –gruczolaki
• klinicznie 0.02-0.025%
• sekcyjnie 10-20%
Czynne hormonalnie
• PRL - prolaktynoma - 40%
• GH - akromegalia - 20%
• ACTH - choroba Cushinga - 10%
• TSH, LH, FSH, podjednostka α < 1%
Nieczynne hormonalnie - 25-30%
![Page 5: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/5.jpg)
Pozostałe guzy
• Czaszkogardlak
• Glejak
• Germinoma
• Dysgerminoma
• Przerzuty– pierś 50%
– płuco 20%
– przewód pokarmowy 6-10%
– gruczoł krokowy 6-10%
– czerniak 2%
– pozostałe 8-16%
![Page 6: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/6.jpg)
Guzy przysadki - objawy
Hormonalne
• nadmiar / niedobór hormonów
• moczówka prosta
Radiologiczne
• powiększenie siodła
• erozja grzbietu siodła
• zwapnienia w guzie
Miejscowe
• ból głowy
• zaburzenia widzenia: ostrości, pola, nerwu, mięśni, źrenicy
![Page 7: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/7.jpg)
![Page 8: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/8.jpg)
Podejrzenie guza przysadki
• Objawy kliniczne
• Zaburzenia pola widzenia
• Hiperprolaktynemia
![Page 9: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/9.jpg)
Przerost przysadki - ektopia GHRH
![Page 10: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/10.jpg)
Zmiany zapalne i inne
• Sarkoidoza
• Gruźlica
• Limfocytarne zapalenie przysadki
• Histiocytoza X i tp.
• Chłoniak
• Zmiany pochodzenia naczyniowego
– Tętniaki
» Nadsiodłowy naciek (chłoniak skrzyżowania nn. II)
![Page 11: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/11.jpg)
Zespół pustego siodła
![Page 12: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/12.jpg)
Gruczolaki przysadki czynne
hormonalnie
• mikro < 10 mm
• makro ≥ 10 mm
![Page 13: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/13.jpg)
Hiperprolaktynemia
• Najczęstsze zaburzenie hormonalne u kobiet– PRL > 20-25 ng/ml (400-500 mU/l) u kobiet
– PRL > 15-20 ng/ml (300-400 mU/l) u mężczyzn
• Prowadzi do objawów klinicznych...
• Bezobjawowa = makroprolaktynemia– precypitacja glikolem polietylenowym
• Przyczyny:
– Guzy: • mikroprolaktynoma
• makroprolaktynoma > 150 ng/ml (3000 mU/l)
• inne guzy (mieszane, nieczynne hormonalnie)
– Zespół pustego siodła
– Urazy...
– Leki: antagoniści receptora dopaminowego...
– Inne...
![Page 14: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/14.jpg)
Objawy hiperprolaktynemii u
kobiet i mężczyzn
Kobiety
• brak miesiączki i mlekotok 81%
• brak miesiączki 12%
• nieregularne miesiączki i mlekotok 1.4%
• regularne miesiączki i mlekotok 1.4%
• zaburzenia pola widzenia 1.4%
Mężczyźni
• utrata libido/potencji 47%
• ból głowy 13%
• zaburzenia widzenia 13%
• ginekomastia 6%
• mlekotok 2%
![Page 15: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/15.jpg)
Guzy powodujące hiperprolaktynemię
• mikrogruczolaki (mikroprolaktynoma)
< 10 mm
• makrogruczolaki (makroprolaktynoma)
≥ 10 mm
– gruczolaki mieszane
– guzy hormonalnie nieczynne
– pseudoprolaktynoma
![Page 16: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/16.jpg)
Prolaktynoma
• najczęściej u młodych kobiet - 10 : 1
• po 50 r.ż. taka sama częstość u kobiet i mężczyzn
• opóźnienie rozpoznania u mężczyzn
• możliwość samoistnej remisji
• bardzo rzadko cechy złośliwości
![Page 17: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/17.jpg)
Przyczyny hiperprolaktynemii
Fizjologiczne
Ciąża, karmienie, faza lutealna
cyklu miesięcznego
Stres, wysiłek
Zmiany rytmu sen/czuwanie, sen
Drażnienie, ssanie brodawki,
współżycie
Posiłek bogatobiałkowy i
bogatotłuszczowy
Hipoglikemia
Hipertermia
Patologiczne
Zaburzenia okolicy szypuły
przysadki
Pierwotna niedoczynność tarczycy
Niewydolność nadnerczy
PCO
Przewlekła niewydolność nerek
Uraz klatki piersiowej
Marskość wątroby
Drgawki
Leki
![Page 18: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/18.jpg)
Hiperprolaktynemia polekowa (25-100 ng/ml)
• Estrogeny
• Fenotiazyny
• Trójcykliczne przeciwdepresyjne
• Blokery receptora histaminowego
• Metoklopramid
• Werapamil
• Labetalol
• Rezerpina
• Metyldopa
• Opiaty
![Page 19: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/19.jpg)
![Page 20: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/20.jpg)
![Page 21: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/21.jpg)
Kliniczne objawy akromegalii
• zmiany wyglądu 98%
• zab. miesiączkowania 72%
• nadmierna potliwość 64%
• nadciśnienie 60%
• ból głowy 55%
• parestezje / zesp. kanału nadgarstka 40%
• zaburzenia wzwodu 36%
• wole 19%
![Page 22: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/22.jpg)
Makrogruczolak przysadki(w akromegalii)
![Page 23: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/23.jpg)
Kryteria diagnostyczne akromegalii
Potwierdzenie:• brak hamowania GH < 0,4 µg/l (ng/ml) po doustnym
obciążeniu glukozą
• podwyższony poziom IGF-1
Wykluczenie:• stwierdzenie przypadkowych wartości GH < 1 µg/l (ng/ml)
• hamowanie GH glukozą < 0,4 µg/l (ng/ml)
• IGF-1 w normie dla płci i wieku
![Page 24: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/24.jpg)
Zwiększona umieralność w akromegalii
• Choroby układu krążenia
• Niewydolność oddechowa
• Nowotwory ?
Normalizacja wydzielania GH przywraca
oczekiwaną długość przeżycia
![Page 25: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/25.jpg)
Gigantyzm
![Page 26: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/26.jpg)
Objawy choroby Cushinga(ACTH-zależny zespół Cushinga)
• centralna otyłość 85%
• zaczerwienienie twarzy 80%
• hirsutyzm 75%
• zaburzenia miesiączkowania 75%
• rozstępy 50%
• osłabienie 50%
![Page 27: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/27.jpg)
![Page 28: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/28.jpg)
Testy lokalizacyjne w zespole Cushinga
• ACTH
• test hamowania deksametazonem
• test pobudzenia CRH
• MRI przysadki
• CT / MRI nadnerczy
• cewnikowanie dolnych zatok skalistych
Dobowy profil kortyzolu
Wydalanie dobowe wolnego kortyzolu w moczu
![Page 29: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/29.jpg)
Obraz kliniczny TSH-oma
• wole 94%
• zaburzenia pola widzenia 42%
• oftalmopatia 6%
• akromegalia 16%
• zab. miesiączkowania/mlekotok 12%
![Page 30: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/30.jpg)
Zmiany laboratoryjne w TSH-oma
• T4, T3 podwyższone
• TSH nieadekwatnie prawidłowe lub
podwyższone
• alfa-podjednostka / TSH > 1.0
• GH, PRL, LH, FSH podwyższone
![Page 31: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/31.jpg)
Gruczolaki gonadotropowe
• pogorszenie widzenia 43%
• hipopituitaryzm 22%
• bezobjawowe 17%
• ból głowy 8%
• połączenie objawów 10%
• powiększenie jąder rzadko
• hiperstymulacja jajników rzadko
![Page 32: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/32.jpg)
Zmiany laboratoryjne w gruczolakach
gonadotropowych
• LH, FSH typowe do wieku u kobiet
• czasem wzrost LH, FSH u mężczyzn
• niski testosteron u mężczyzn
• nadmierna odpowiedź LH i FSH
w teście z TRH
![Page 33: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/33.jpg)
Leczenie operacyjne
• wybiórcza adenomektomia przez zatokę klinową
• możliwość powtarzania zabiegów
• operacja przez kraniotomię
całkowite wyleczenie
równowaga hormonalna
ratowanie wzroku
![Page 34: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/34.jpg)
Leczenie farmakologiczne prolaktynoma
Agoniści Dopaminy:
• pochodne sporyszu
bromokryptyna: Parlodel, Bromergon, Bromocorn, Ergolaktyna 1-3 razy dziennie, 1.25-15 mg/dzień
pergolid, lizuryd 1 raz dziennie
kabergolina: Dostinex 0.25-1.5 mg 2 razy w tygodniu
• nie sporyszowe
chinagolid: Norprolac 37.5-150 mg/dzień
![Page 35: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/35.jpg)
• Wpływ
bromokryptyny
na prolaktynoma
![Page 36: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/36.jpg)
Leczenie farmakologiczne guzów
wydzielających GH
• analogi somatostatyny
oktreotyd: Sandostatin, Sandostatin LAR
lanreotyd: Somatuline LP, Somatuline Autogel
• agoniści dopaminy
bromokryptyna: Parlodel, Bromergon
kabergolina: Dostinex
• antagonista receptora GH (obwodowo)
pegvisomant: Somavert
![Page 37: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/37.jpg)
![Page 38: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/38.jpg)
Radioterapia guzów przysadki
• konwencjonalna 40-50 Gy, frakcjonowane dawki
2.0-2.5 Gy na 4-5 sesji tygodniowo
• gamma stereotaktyczna radiochirurgia „gamma
knife”
![Page 39: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/39.jpg)
Incydentaloma przysadki
• w TK do 20%
• w MR 10%
• sekcyjnie 10-20% (mikro)
![Page 40: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/40.jpg)
Incydentaloma - algorytm
postępowania
• Czynność hormonalna
• Rozmiar, wzrastanie
• Obecność zaburzeń widzenia
• Obecność innych zaburzeń miejscowych
• Obecność zaburzeń ogólnych
![Page 41: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/41.jpg)
Guz przysadki – incydentaloma
Ocena czynności hormonalnej
czynny nieczynny
Prl GH, ACTH, makro mikro
TSH, Gn pole widzenia
czynność
MR
½, 1, 2, 5 lat
DA
MR
operacja, 1, 2, 5 lat
SA
![Page 42: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/42.jpg)
Niedoczynność przysadki
Idiopatyczna, spowodowana guzem, jatrogenna
• Niewydolność kory nadnerczy ACTH, kortyzol
• Niedoczynność tarczycy TSH, fT4
• Hipogonadyzm LH, FSH, T / E2
• Niedobór GH GH, IGF-1
![Page 43: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/43.jpg)
Kolejność wypadania czynności osi
– GH, IGF-1
– LH, FSH, E2, P, T
– TSH, FT4
– ACTH, kortyzol
Konieczność stałej substytucji hormonalnej
![Page 44: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/44.jpg)
Substytucja hormonalna
• Hydrokortyzon 10 - 30 mg/d
• Tyroksyna 50 - 150 µg/d
• Estrogeny / gestageny
• Testosteron
• Hormon wzrostu
![Page 45: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/45.jpg)
Moczówka prosta
• niedobór / brak ADH
• niewrażliwość nerek na ADH
• przymusowe picie płynów
• poliuria pragnienie, polidypsia
• urazy, operacje
• guzy przysadki, podwzgórza
• idiopatyczna
![Page 46: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/46.jpg)
Moczówka prosta
• hipernatremia
• hiponatriuria
• hiperosmolalność osocza > 295 mOsm/kg H20
• hipoosmolalność moczu
• niski ciężar właściwy moczu < 1005 g/l
• próba zagęszczania moczu
• analog wazopresyny - Minirin
![Page 47: Choroby przysadki i podwzgórza - ed.umed.wroc.pl · Hipoglikemia Hipertermia Patologiczne Zaburzenia okolicy szypuły przysadki Pierwotna niedoczynność tarczycy Niewydolność](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022060609/6060a0c2f24d63681a403f4d/html5/thumbnails/47.jpg)
SIADH syndrome of inappropriate ADH secretion,
zesp. Schwartza-Barttera
• hiponatremia, hipernatriuria
• hipoosmolalność osocza< 275 mOsm/kg H20
• choroby tkanki płucnej: guzy, zapalenia, tbc, astma,
• uszkodzenia OUN, AIDS, psychozy
• guzy neuroendokrynne
• leki: chlorpropamid, klofibrat, winkrystyna, tiazydy, inhibitory MAO, wybiórcze inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
• „ecstasy”
• Demeklocyklina
• waptany