Download - Choroby układu oddechowego
![Page 1: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/1.jpg)
Choroby układu oddechowego
•choroba maedi•pasterelloza
•adenomatoza
![Page 2: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/2.jpg)
Dawna i aktualne listy OIE
Lista A1. Gorączka doliny Rift2. Choroba niebieskiego języka3. Guzowata choroba skóry4. Pomór małych przeżuwaczy5. Ospa owiec i kóz6. Pryszczyca
Lista B1. Bruceloza owiec i kóz (wył. B. ovis)2. Bruceloza owiec (B. ovis)3. Zakaźne zapalenie stawów i mózgu kóz4. Zaraza płucna kóz5. Zakaźna bezmleczność6. Enzootyczne ronienie owiec7. Choroba maedi-visna8. Choroba Nairobi9. Scrapie (ch. kłusowa)10. Adenomatoza11. Salmonelloza
Lista OIEChoroby owiec i kóz
1. Zakaźne zapalenie stawów i mózgu kóz2. Zaraza płucna kóz3. Zakaźna bezmleczność4. Enzootyczne ronienie owiec5. Choroba maedi-visna6. Choroba Nairobi7. Bruceloza owiec (B. ovis)8. Salmonelloza9. Pomór małych przeżuwaczy10. Scrapie (ch. kłusowa)11. Ospa owiec i kóz
![Page 3: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/3.jpg)
Choroba maedi-visna
Inne nazwy:• (pol.) Postępowe zapalenie płuc• (łac.) Pneumonia interstitialis progressiva• (ang.) Maedi-visna disease• (ang.) Progressive pneumonia
![Page 4: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/4.jpg)
Choroba maedi-visna
Zakaźna choroba wirusowa o przebiegu przewlekłym, charakteryzująca się: postępowym zapaleniem płuc (maedi)lub zapaleniem opon mózgowych, mózgu i rdzenia kręgowego (visna), niekiedy też zapaleniem stawów i gruczołu mlekowego.
![Page 5: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/5.jpg)
Czynnik etiologiczny
Wirus maedi-visna (MVV)
Rodzina: RetroviridaePodrodzina: Lentivirinae
• Nieonkogenny• Zakażenia trwałe o długim okresie wylęgania
![Page 6: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/6.jpg)
Źródła zakażenia• Wydzielina z układu oddechowego:
• chore owce i kozy• bezobjawowi nosiciele i siewcy
• Mleko• samice karmiące
Drogi przenoszenia• Kontakt bezpośredni,• Śródmacicznie, • Podczas porodu,• Podczas ssania
![Page 7: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/7.jpg)
Czynniki usposabiające
• Stres (transport, przepęd)• Pogorszenie warunków środowiskowych• Zakażenie innymi retrovirusami
Zachorowalność: 50%Śmiertelność: ok. 100%
![Page 8: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/8.jpg)
Patogeneza:
Wniknięcie do organizmu umiejscowienie w monocytach i makrofagach replikacja wbudowanie w aparat genetyczny (PROWIRUS) zakażenie przetrwałe stała ekspresja białek wirusa na powierzchni makrofagów rozplen i gromadzenie się komórek jednojądrzastych powstawanie nacieków zapalnych
![Page 9: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/9.jpg)
Patogeneza c.d.
nacieki zapalne:• płuca• mózg i opony• stawy• gruczoł mlekowy• wokół naczyń
Postać maedi: płucaPostać visna: układ nerwowy
![Page 10: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/10.jpg)
Inkubacja:
Okres inkubacji bardzo długi: 1-3 latzakażenie jagniąt objawy u owiec 2-4 letnich
![Page 11: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/11.jpg)
Objawy kliniczne:Przebieg głównie subkliniczny.
Postać maedi:• apatia• spadek masy ciała• narastająca duszność i charczenie• odstawanie od stada• zaleganie
Komplikacje bakteryjne:• gorączka• wypływy z nosa• kaszel
![Page 12: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/12.jpg)
Dead sheep desert vehicle – pojazd pustynny „Martwa owca”.Festiwal „Burning Man” 2000r.
![Page 13: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/13.jpg)
Zmiany anatomopatologiczne
• płuca:• powiększenie 2-4 krotne• barwa szaro-czerwona – niebieskawa• konsystencja gumowata• zmiany zapalne• histopatologicznie: zmiany typowe dla
śródmiąższowego zapalenia płuc (powiększenie przegród miedzypęcherzykowych, zanik pęcherzyków płucnych i obfity naciek komórek jednojądrzastych)
![Page 14: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/14.jpg)
![Page 15: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/15.jpg)
5-tonowa rzeźba owcy obsadzona kwiatami.Maidstone, Kent, Anglia
![Page 16: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/16.jpg)
Rozpoznanie• powolny rozwój choroby• objawy kliniczne• wysoka śmiertelność• zmiany anatomopatologiczne• badanie histopatologiczne• badanie laboratoryjne:
– izolacja, – badanie efektu cytopatycznego, – PCR, – hybrydyzacja in situ, – immunoblotting.
• badanie serologiczne:– test ELISA– test AGID (agar gel immunodiffusion)
![Page 17: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/17.jpg)
Postępowanie
Dawna lista B OIE
• Obowiązek rejestracji• Leczenie nie prowadzone, ze względu na:
• postępowy charakter choroby, • rodzaj zmian, • etiologię wirusową
• Likwidacja chorych osobników
![Page 18: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/18.jpg)
Profilaktyka
• Wprowadzanie do stad nowych osobników ze stad wolnych
• Kwarantanna i badanie serologiczne nowych osobników
• Monitoring: likwidacja seropozytywnych osobników wraz z potomstwem.
• Stado wolne: wyniki 2 badań monitoringowych w odstępie 1 roku – ujemne.
![Page 19: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/19.jpg)
Le Grand Noir (Black Sheep)Uniquely blended, the black sheep on the label symbolizes the wine: irreverent, different. And delicious. Chardonnay and red varietals are aged in French and American oak for 6 months.
![Page 20: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/20.jpg)
Pastereloza
Inne nazwy:• (pol.) Posocznica krwotoczna owiec• (łac.) Pasteurellosis ovium• (ang.) Pasteurellosis • (ang.) Haemorrhagic septicaemia in sheep• (ros.) Pastieriellez• (ros.) Giemorragiczeskaja siepticemija
![Page 21: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/21.jpg)
Pastereloza
Choroba występująca:• u jagniąt jako ostro przebiegająca posocznica• u dorosłych owiec jako zapalenie płuc
![Page 22: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/22.jpg)
Etiologia
Pasteurella multocidaPasteurella hemolytica (rzadziej)
• pałeczki• warunkowo chorobotwórcze• P. hemolytica (odróżnienie od P. multocida)
• rozkłada maltozę• nie wytwarza indolu
![Page 23: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/23.jpg)
Rozprzestrzenienie pasterelozy
![Page 24: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/24.jpg)
Źródła zakażenia
• Bezobjawowi nosiciele
Drogi zakażenia• Droga pokarmowa• Droga aerogenna
Zachorowalność: 50%Śmiertelność: 10%
![Page 25: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/25.jpg)
Patogeneza
Wniknięcie zarazka czynniki stresogenne uzjadliwienie
jagnięta: posocznica owce dorosłe: odoskrzelowe zapalenie płuc
![Page 26: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/26.jpg)
Postacie choroby
• Postać ostra:• jagnięta ssące• jagnięta po odsadzeniu
• Postać podostra• Postać przewlekła
![Page 27: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/27.jpg)
![Page 28: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/28.jpg)
Objawy kliniczne
Postać ostra:• posocznica• zejście śmiertelne w ciągu 24-48hPostać podostra:• trwa kilka-kilkanaście dni• ciepłota wewnętrzna: wzrost do 41˚C
![Page 29: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/29.jpg)
Objawy kliniczne c.d.Postać przewlekła• może trwać kilka tygodni• wychudzenie• rzężący, przyspieszony oddech• kaszel• wypływ śluzowo-ropny z nozdrzy• przyspieszenie akcji serca• wycieńczenie śmierćOgólne zakażenie krwi śmierć
![Page 30: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/30.jpg)
Kadr z filmu „Black Sheep”
![Page 31: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/31.jpg)
Zmiany anatomopatologiczne
Postać ostra: zmiany charakterystyczne dla posocznicy:• błony surowicze i śluzowe: wybroczyny• nerki: wybroczyny• węzły chłonne: obrzęk• jamy ciała: surowiczo-krwisty płyn• początek zapalenia płuc
![Page 32: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/32.jpg)
Zmiany anatomopatologiczne c.d.
Postać podostra:• tkanka łączna podskórna (okol. głowy, szyi i
przedpiersia): galaretowate i krwotoczne nacieczenia• w pełni wykształcone, krupowe zapalenie płuc
Postać przewlekła:• nasilenie w/w zmian• wychudzenie i charłactwo• niedokrwistość
![Page 33: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/33.jpg)
![Page 34: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/34.jpg)
Kadr z filmu „Black sheep”
![Page 35: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/35.jpg)
Rozpoznanie
• Badanie laboratoryjne:• hodowlane• preparaty barwione
Należy rozróżnić, czy chorobę powoduje P. multocida czy P. hemolytica
![Page 36: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/36.jpg)
Rozpoznanie różnicowe
Postać ostra:• wąglik• szelestnica
Postać podostra i przewlekła:• gruźlica• staphylokokoza
![Page 37: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/37.jpg)
Postępowanie
Zwierzęta z objawami klinicznymi i podejrzane zakażenie są:
• izolowane• leczone antybiotykami na podstawie antybiogramu:
• ceftiofur w dawce 0,5 mk/kg• penicylina o przedłużonym działaniu (LA) w dawce 20,0 mg/kg• oksytetracyklina 20,0 mg/kg (parenteralnie lub p.o przez 7 – 10 dni)• amoksycyklina z kwasem klawulanowym
• terapia wspomagająca:– podawanie niesterydowych leków przeciwzapalnych
![Page 38: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/38.jpg)
Premiera filmu „Black sheep”
![Page 39: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/39.jpg)
Profilaktyka
• unikanie czynników stresogennych• odpowiednie warunki zoohigieniczne• Przy realnym zagrożeniu podanie całej stawce
zwierząt podwyższonego ryzyka tetracyklin i.m. w dawce 20,0 mg/kg m.c.. W razie potrzeby dawka powtarzana co 4 dni
• szczepionki inaktywowane
![Page 40: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/40.jpg)
![Page 41: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/41.jpg)
Zagrożenia dla zdrowia ludzi
• W miejscu zranienia przez zwierzęta po 48 godzinach odczyn zapalny
• Rzadko zmiany ropne i objawy ogólne• Nieproporcjonalnie duży ból miejscowy w stosunku do
wielkości rany
• W miejscu zranienia przez zwierzęta po 48 godzinach odczyn zapalny
• Rzadko zmiany ropne i objawy ogólne• Nieproporcjonalnie duży ból miejscowy w stosunku do
wielkości rany
![Page 42: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/42.jpg)
Adenomatoza
Inne nazwy:• (pol.) gruczolakowatość płuc owiec• (łac.) adenomatosisa pulmonum ovis• (ang.) ovine pulmonary adenomatosis• (ang.) epizootic adenomatosis
![Page 43: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/43.jpg)
Adenomatoza
Zakaźna, przewlekła choroba płuc, przebiegająca z postępującą proliferacją nabłonka pęcherzyków i oskrzeli, połączona z dusznością, wychudzeniem i prowadząca do śmierci z powodu ogólnego wyniszczenia.
![Page 44: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/44.jpg)
Etiologia
Wirusy:• wirus typu B i D z rodziny Retroviridae• wirusy herpes (ich obecność wiązana raczej z
zakażeniami latentnymi)
![Page 45: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/45.jpg)
Źródło zakażenia
• wydzielina z nosa:• chore owce i kozy• zakażone owce i kozy
Drogi zakażenia• droga aerogenna
![Page 46: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/46.jpg)
Wielkie pacynki – Wlk. Bryt.
![Page 47: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/47.jpg)
Objawy kliniczne• nasilająca się duszność• pienisty wypływ z nozdrzy – bardzo obfity po pochyleniu
głowy w dół• silne rzężenia wilgotne – obfita wydzielina w drogach odd.• apatia• kaszel• chudnięcie wyniszczenie śmierć (kilka tyg. – 1 rok)
• w końcowym etapie możliwe powikłania bakteryjne (gł. Mannheimia haemolytica)
![Page 48: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/48.jpg)
![Page 49: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/49.jpg)
Objawy kliniczne c.d.
Postać nietypowa: • brak objawów klinicznych • wyraźne zmiany w płucach widoczne po uboju
![Page 50: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/50.jpg)
Zmiany anatomopatologiczne• zwłoki:
• wychudzenie• płuca:
• powiększone• kolor purpurowy• pojedyncze/liczne guzy/guzki różnej wielkości rozlane
nacieczenia i zgrubienia• węzły chłonne:
• szare lub żółtawobiałe na przekroju• gładkie na przekroju
• oskrzela i tchawica: • pienisty, biały, obfity wysięk
• opłucna płucna:• włóknik
![Page 51: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/51.jpg)
![Page 52: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/52.jpg)
![Page 53: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/53.jpg)
Badanie histologiczne
• proliferacja komórek nabłonka oskrzelików i płuc
• rozrost tkanki międzypęcherzykowej• nacieki makrofagów
Nietypowo:• nacieki limfocytów• nacieki kom. plazmatycznych• zwłóknienie tkanki
![Page 54: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/54.jpg)
Rozpoznanie• objawy kliniczne• zmiany anatomopatologiczne• badanie histologiczne
Rozpoznanie różnicowe• choroba maedi• pastereloza• robaczyca płuc
![Page 55: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/55.jpg)
Postępowanie
Dawna lista B OIE
• obowiązek rejestracji
• skutecznego leczenia brak• eliminacja zwierząt chorych
Wykazano przydatność autoszczepionki w stadach zakażonych
![Page 56: Choroby układu oddechowego](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033105/5681463f550346895db3485c/html5/thumbnails/56.jpg)
Profilaktyka
• Czyszczenie i odkażanie pomieszczeń po eliminacji zwierząt chorych (3% formalina)
• Unikanie wprowadzania do stad zwierząt pochodzących z terenów, gdzie występuje adenomatoza
• Unikanie wspólnych wodopojów• Izolacja zwierząt zdrowych od podejrzanych