Download - Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi
![Page 1: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/1.jpg)
Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi
Prof. Dr. Hasan BayramGaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi
Göğüs Hastalıkları ADE-mail: [email protected]
TTD 16. Yıllık Kongresi, Antalya 3-7 Nisan 2013
![Page 2: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/2.jpg)
İçerik• Çölleşme: Küresel,Türkiye• Kum fırtınaları• Çöl toz içeriği• Çöl tozlarının sağlık etkileri
– Mortalite– Hospitalizasyon
• Deneysel çalışmalar, inflamasyon• Özet
![Page 3: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/3.jpg)
Dünyada Çölleşme• Son kırk yılda, yer yüzünün %15-63’ünde
çoraklaşma• Kurak yerlerde, çoraklaşma ve
çölleşmeye bağlı olarak, 12 milyon hektar alan her yıl insan yapımı çöle dönüşmektedir.
• Her yıl 20 milyon ton tahıl üretme potansiyeli olan bir alan
Zero Net Land Degradation, UNCCD, 2012
![Page 4: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/4.jpg)
Climate change, impacts and vulnerability in Europe 2012 EEA Report No: 12/2012
Avrupa’da İklim Değişiminin Bölgeler Üzerinde Beklenen Etkisi
![Page 5: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/5.jpg)
![Page 6: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/6.jpg)
Kum Fırtınalarının Görülme Sıklığı ve Trend
• ABD’nin Geniş Düzlükleri, Rusya, Fas, Arap Körfez ülkeleri, Afrika’nın Sahel-Sudan bölgesi, Çin, Moğolistan ve Meksika’da uzun dönem meteorolojik kayıtların analiz sonuçları
• Global bir patern yok• Ancak bazı istasyonlar (Sahel’dekiler gibi) ciddi bir
artış trendini gösterirken, diğerlerinde aşağıya doğru bir eğilim (Meksika gibi) gözlenirken, diğerleri daha çok bir döngüsel patern göstermekte.
Goudie AS; Middleton NJ, Clim Change, 1992
![Page 7: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/7.jpg)
Kum Fırtınalarının Sıklığı, Trend – Ortadoğu
• İsrail’de toz fırtınası gözlemi 1958’den beri yapılmakta. 1958-2006 arasında, 966 tozlu gün gözlenmiş.
• Kızıl Deniz Bölgesinde tozlu gün sayısı 2.4 gün/10 yıl artarken, yüksek bölgelerde bu artış 0.9 gün/10 yıl olarak saptanmış.
• Tozlu günlerin toplam insidansı her dekadda ortalama 2.7 gün artış göstermiş.
Ganor E, et al, J Geophysıcal Res. Atmosph. 2010
![Page 8: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/8.jpg)
http://wholeheartedly-sudaniya.blogspot.com/2010/07/kataha-sand-storm.html
Sudan, Temmuz 11, 2010
![Page 9: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/9.jpg)
Perfumo A, Marchant REnviron. Microbiol. Rep. 2010.
Sahra Çölünden Türkiye’ye Doğru Uçuşan Toz Bulutları
![Page 10: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/10.jpg)
Gaziantep - 14. 03. 2013
Hakimiyet Gazetesi, Gaziantep.
![Page 11: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/11.jpg)
![Page 12: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/12.jpg)
Sahra Çöl Tozu Aerosol Nümunelerinde Elemental Madde Konsantrasyonları, Ekim 2007
Koçak M, et al. Atmos Environ, 2012
![Page 13: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/13.jpg)
Çöl Tozunda Bakteri: Sarı Kum
• Aquabacterium sp., Flavobacteriales bacterium sp., Prevotellaceae bacterium sp., others
• Non-Yellow Sand: Propionibacterium sp., Bacillus sp., Acinetobacter sp., and others.
Lee S, et al. Sci Total Environ. 2009
![Page 14: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/14.jpg)
Toz Nümuneleri:• Thermophilic organizmalar:• Geobacillus(G) thermoglucosidasius• G. thermodenitrificans,• Aeribacillus pallidus
Perfumo A, Marchant R.Environ. Microbiolo. Rep., 2010.
![Page 15: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/15.jpg)
Taipei, Taiwan’da Asya Toz Nümunelerinde Fungal İçerik
Chao HJ et al. Int J Biometeorol, 2012.
![Page 16: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/16.jpg)
Al Eskan Hastalığı: Çöl Fırtınası Pnömoniti
• Çöl ile ilişkili akut bir hastalık• Yeni bir klinikopatolojik antite, Çöl
Fırtınası pnömoniti or Al Eskan hastalığı• Hipererjik akciğer hastalığı, akciğerin
fırsatçı enfeksiyonu, hipererji.• Küçük Suudi çöl tozu (0.1-0.25µm) ve
güvercin dışkısı
Korényi-Both AL, et al. Mil Med. 1992
![Page 17: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/17.jpg)
![Page 18: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/18.jpg)
10 μg/m3 PM2.5-10 Artışının Günlük Total Mortaliteye Etkisi (Odds Ratio’lar, beyaz= Sahra
tozu olmayan, siyah=Sahra Tozu Mevcut)
Tobias A, et al. Sci Tot Environ 2011.
![Page 19: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/19.jpg)
![Page 20: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/20.jpg)
![Page 21: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/21.jpg)
Çöl Tozunun (>0.1 mg/m3) Japonya’da Çocuklarda Astım Hospitalizasyonuna Etkisi
Kanatani KT, et al. Am J Respir Crit Care Med, 2010
![Page 22: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/22.jpg)
Çöl Tozlarının Kardiyopulm. Etkileri (1996-2001)Otörler Sistem Gözlenen EtkilerYang CY, et al. J Toxicol Environ Health (2009)
Kalp Olaydan 1g sonra Asya Çöl Tozlarının Konjestif Kalp Yetmezliğine bağlı hastane kabullerine etkisi bariz (RR = 1.114; %95 CI = 0.993–1.250), anlamlı değil.
Chiu HF, et al. Inhal Toxicol. (2008)
KOAH Olaydan 3gün sonra Asya Çöl Tozlarının KOAH hastane kabullerine atkisi bariz (RR = 1.057; %95 CI = 0.982-1.138). Anlamlı değil, yeterli güç?
Yang, CY, et al. Inhal Toxicol (2005)
Astım kabulleri
Taipei, Taiwan, Asya Çöl Tozları, 54 epizot. Indeks günlerinden 7 gün öncesi ve 7 gün sonrası karşılaştırılmış. Astım kabulleri olaydan 2 gün sonra bariz (%8), anlamlı değil.
![Page 23: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/23.jpg)
Respiratuar Etkiler, Asya Toz Fırtınaları
Otör Param. Gözlenen Etkiler
Cheng MF, et al. J Toxicol Environ Health A (2008)
PnömoniHastane Kabul
Taipei, ADS ile hastane pnömoni kabulleri. Olaydan 1 gün sonra, ADS ile günlük pnömoni kabulleri arasında anlamlı ilişki
Kang JH, et al. Ann Epidemiol (2012)
PnömoniHastane Kabul
Taipei, ADS dışı günler ile karşılaştırıldığında, ADS günü ve sonrasındaki 1-4 günlerde anlamlı olarak daha yüksek pnömoni kabulü
![Page 24: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/24.jpg)
Çöl Tozlarının Sağlığa EtkisiOtörler Sistem Gözlenen Etkiler
Otani S et al. Int. J. Environ. Res. Public Health (2012)
Cilt Cilt semptomları olanlarda Astya çöl tozlarının olduğu günlerde metal allerjisine eğilim
Yang CY, et al. Environ Res (2005)
MSS Asya toz fırtınası (ADS)’dan 3 gün sonra günlük primer intraserebral hemoraji ile seyreden inmeye bağlı hastane kabulü arasında ilişki
Cox PA, et al. Amyotoph Lateral Scler (2009)
MSS >45y Körfez Savaşı gazilerinde artmış amyotrophic lateral sclerosis (ALS) olgusu, Körfez tozunda bulunan cyanobacteria and cyanotoxinlerin muhtemel etkisi
Mu, H, et al. J Environ Health (2011)
Göz Moğolistan, çöl bölgesinde yaşayanlarda diğer bölgelere göre toz fırtınası sonrasında artmış lakrimasyon
![Page 25: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/25.jpg)
Pnömokonyoz• Pnömokonyoz; progresif massif fibrozis
ve hiler lenf bezlerinde yumurta kabuğu kalsifikasyonu
• Ladakh, Hindistan’daki 3 köyde pnömokonyoz prevalansı %2.0, %20.1 ve %45.3 olarak bulunmuş.
• Fırtınalardaki serbest silika içeriği %60-70 bulunmuş. Saiyed HN, et al. Br J Ind Med. 1991
![Page 26: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/26.jpg)
Environ Health Perspect, 2010.
![Page 27: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/27.jpg)
Asya Kum Tozlarının (ASD) Fare Akciğerindeki Patolojik Değişikliklere Etkisi
Hiyoshia K, et al. Environ Res 2005
saline ASD OVA
OVA+ASD
OVA+ASD ASD-SO4
HE StainPAS Stain
![Page 28: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/28.jpg)
• Erkek Sprague-Dawley ratları• Tek bir doz; 1, 5, veya 10 mg Ortadoğu PM10
Kuveyt’te toplanmış,• Silika (pozitif kontrol), veya titanium dioxide
(TiO2) • 24 s, 3 g, 7 g ve 6 ay sonra, histopatolojik
değişiklikler• BAL; selüler ve biyokimyasal parametreler,
sitokin ve kemokinler dahil.
![Page 29: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/29.jpg)
LDH (µg/ml)Total protein (µg/ml)
Wilfong ER, et al. J Toxicol Environ Health, 2011
![Page 30: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/30.jpg)
Wilfong ER, et al. J Toxicol Environ Health, 2011
BAL’da 1β, MIP-2 ve MCP-1 Konsantrasyonu
![Page 31: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/31.jpg)
saline 24h
3d 7d
Ortadoğu Kum Partiküllerinin (10mg) on Akciğerdeki Patolojik Değişikliklere Etkisi
Wilfong ER, et al. J Toxicol Environ Health, 2011
![Page 32: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/32.jpg)
• Sarı toz (Kosa) nümuneleri (değişik bölgelerden),farelere intratrakeal olarak uygulanmış
• Bronşit, alveolit• BAL’da doza bağımlı olarak nötrofil, lenfosit
ve eozinofili gözlenmiş• IL-12, TNF-α, KC, MCP-l ve MIP-l BAL’da
artmış• β-glucan etkili
Ichinosea T et al. 2005
![Page 33: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/33.jpg)
Farelerde Asya Toz Partiküllerinin (250µg) İnflamatuar Sitokin Gen Ekspresyonuna Etkisi
KC MIP-2
MIP-1α IP-10
Yanagisawa R, et al. Exp. Biol. Med. 2007
![Page 34: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/34.jpg)
Asya Kum Tozu (ASD)’nun İnsan Nazal Epitel Hücrelerinde Rinovirus-indükte Sitokin
Sekresyonu ve Viral Replikasyona Etkisi
• Primer insan nazal epitel hücreleri ASD ve/veya rhino virus (RV) ile muamele edilmiş
• ASD anlamlı olarak RV-indükte IFN-γ, IL-1β, IL-6, ve IL-8 mRNA ve protein düzeylerini artırmış
• ASD RV replikasyonunu artırmış• ASD RV infeksiyonu ile ilişkili soğuk
algınlığını artırabilir.
Yeo NK, et al. Inhal Toxicol, 2010.
![Page 35: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/35.jpg)
Asya Toz Partiküllerinin İnsan Epidermal Keratinositlerinden Sitokromların ve Pro-inflamatuar
Sitokin Gen Ekspreyonuna Etkisi
Choia H, et al.Toxicol Lett, 2011.
![Page 36: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/36.jpg)
Özet• Çölleşme ciddi bir sorun• Toz fırtınaları artıyor• Çöl tozları kimyasal, mikrobik, viral ve
fungal ajanları içeriyor• Mortalite ve hospitalizasyona etkiler• Bu etkileri inflamasyon ve infektif
ajanlara duyarlılığı artırıyor
![Page 37: Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022061617/56813def550346895da7c847/html5/thumbnails/37.jpg)
SABRINIZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM !
O Arseven