Download - Congodorpen jaarverslag 2013
Elkeen vertrouwd met onze organisatie, is doordrongen
van de geïntegreerde aanpak van de moeilijke
ontwikkelingsproblematiek. Van in den beginne was de
aandacht gefocust op alle aspecten die de rurale
bevolking, de mensen van Noord Congo, in de
Evenaarsprovincie aanbelangen. Ondersteuning van
landbouwproductie via technische begeleiding,
zaadselectie en plantmultiplicatie gecombineerd met
evacuatie van de productie; accurate medische zorg en
versteviging van de onderwijsinfrastructuur waren en zijn
nog steeds de steunpilaren van de integrale
streekontwikkeling. We hebben onze sporen verdiend
doorheen de geschiedenis van de laatste 40 jaar in de
Ubangi regio.
De voorbije veertig jaar hebben substantiële
veranderingen dit ontwikkelingsproces gekleurd en
verkleurd. Het einde van de structurele coöperatie, de
lokale burgeroorlogen, drainage van lokale
beheersexpertise naar de hoofdstad en de vervreemding
van het beheer van de rurale realiteit hebben het
ontwikkelingsmodel doen barsten en een “back to
basics”-model genoodzaakt.
Ontwikkeling samen met en voor de bevolking,
beslissingsmacht en – recht dicht bij de plaats van het
gebeuren, herstel van de sociale controle, en
betrokkenheid van de lokale actoren omtrent de
activiteiten “die er toe doen”, worden meer en meer
belangrijk om tot een duurzaam ontwikkelingsmodel of
evolutiemodel te komen.
Dit alles maakt dat begrippen als decentralisatie van de
“te grote” structuren, responsabilisering van kleinere
lokale betrokken beheerscomités, upgrading van lokale
beheersexpertise, inciteren en faciliteren van lokale
creatieve initiatieven als nieuwe kernwoorden opdoken in
het afgelopen werkjaar.
Dit vereist een andere, gedifferentieerde aanpak, een
ander perspectief; gaande van actor naar supporter, van
doener naar animator, van zelfuitvoerend naar aanbreng
van ontbrekende expertise; met als uiteindelijke
doelstelling de lokale ontwikkelingsdynamiek te
versterken, te ondersteunen, en te verbreden.
Essentieel bij deze transitie blijft de geïntegreerde
aanpak, waar de diverse problemen gearticuleerd en
multisectorieel worden aangepakt binnen de contouren
van het dagelijks functioneren van de lokale
gemeenschappen of dorpsstructuur.
Het is vanuit deze benadering, vanuit deze visie dat een
nieuwe naam zich in 2013 opdrong. “Congodorpen”
benadrukt uitdrukkelijk de lokale leefwereld, waarbinnen
zich voor de bewoners problemen stellen en een
oplossing dient gezocht, ingebed in de realiteit van elke
dag. Dorpspromotie in alle dimensies maar vooral
gefocust op de drie pijlers werk, school en zorg, maakt
duidelijk waar het om gaat.
Deze nieuwe benaming draagt in zich de continuïteit van
de geïntegreerde aanpak en klinkt sprankelend fris op
weg naar een lokale dynamische werking. In de hoop dat
alle supporters, sympathisanten en weldoeners hierin hun
enthousiasme kunnen gewaarworden ter realisatie van
onze solidariteit met de bevolking in Congo.
Voor een spraakmakende toekomst!
Herman Van Loon,
Voorzitter Congodorpen
Congodorpen droomt van een platteland in Congo waar de bevolking toegang heeft tot kwalitatieve basisvoorzieningen
(werk – school – zorg) en waar de sociaaleconomische dynamiek bijdraagt aan de duurzaamheid van deze voorzieningen.
Interventieregio’s in 2013:
p. 4
Noord- en Zuid- Ubangi in de Noordelijke Evenaarsprovincie,
Het Kwilu en het Kwango-district in de provincie Bandundu,
Democratische Republiek Congo
Tchaourou en Parakou-N’Dali, Borgou,
Benin
In dit driejarenprogramma (2011-2013) ondersteunde
Congodorpen 22 scholen en 5 alfabetiserings- en
opleidingscentra voor meisjes en vrouwen in de
Noordelijke Evenaarsprovincie. Ook werden 8 scholen in
het Kwilu-district (Bandundu) ondersteund. Deze scholen
kregen omkadering van ‘Blik op Afrika/Solidariteitsfonds’,
vnl. op pedagogisch, didactisch en beheersmatig vlak.
Congodorpen wilde met het project de toegankelijkheid
en de kwaliteit van het onderwijs verbeteren. Per jaar
werd één school grondig opgeknapt en uitgerust. Om de
kwaliteit van het onderwijs te verbeteren ging veel
aandacht naar vorming en bijscholing van leraars. Dit in
samenwerking met de Provinciale Inspectie en Blik op
Afrika. De aandacht voor alfabetisering van meisjes en
jonge vrouwen werd versterkt, door een intensievere
opvolging van de alfabetiseringscentra.
Belangrijkste realisaties in 2013
1. De toegang tot de scholen en
alfabetiseringscentra is vergroot
Renovatie van gebouwen en uitrusting met didactisch
materiaal van 3 scholen: Institut Bongisa in
Bwamanda, Institut Bobito in Bobito en ITP Bwa Félix
in Wapinda
Ondersteuning van 5 alfabetiseringscentra : Amala 1,
Padre Pio en Foyer Social Lendisa in Bwamanda en
Mwinda & Saint Félix in Gemena
Constructie en uitrusting van tweede
alfabetiseringscentrum (Amala 2) in Bwamanda met
educatieve, sociale en recreatieve functies voor de
voornamelijk vrouwelijke leden
Installatie van zonne-energie en internet verbinding in
de school van CDI in Bwamanda en in het CDI
centrum in Gemena. Installatie internet en ICT in de
middelbare school Totshi in de provincie Bandundu
Uitrusting internaat met bedden in de secundaire
school Kimbongo, provincie Bandundu
2. De kwaliteit van het onderwijs in de scholen en
alfabetiseringscentra is verbeterd
Vorming en bijscholing van 300 leerkrachten op
pedagogisch vlak door de lokale inspecteurs (Chef de
Pool Secondaire)
Publicatie en verspreiding van relevant didactisch en
educatief materiaal aan de ondersteunde scholen
Installatie van zonne-energie en uitrusting met
relevant didactisch materiaal van de bibliotheken van
de medische scholen (Institut Technique Médical)
van ITM Bikisa in Bwamanda en van ITM Sara Zo in
Yakoma
Uitrusting van 5 lagere en 4 secundaire scholen met
boeken in de provincie Bandundu en vorming voor de
leerkrachten in de richting pedagogie (ong. 158
leerkrachten)
3. Het beheer van de scholen is verbeterd
Vorming van leidinggevend personeel en
beheerscomités in dagelijks administratief en
financieel beheer van de ondersteunde scholen
4. De financiering van de scholen is verbeterd
Uit evaluatie van eind 2012 werd duidelijk dat
inkomsten genererende activiteiten – om een aantal
diverse redenen – heel weinig succes kenden. In
2013 werden enkele de scholen die potentieel of
succes aantoonden ondersteund.
p. 6
Financiering:
DGD meerjaren financiering 2001-2013 (80%)
11.11.11, Blik op Afrika, Ondernemers voor Ondernemers,
provincie West-Vlaanderen, Leraars Zonder Grenzen,
Paridaensinstituut Leuven, Sint-Lievenscollege Antwerpen,
GROS Schilde, Turing Foundation en particuliere giften (20%)
Het voorliggende project wil in acht scholen in de
Evenaarsprovincie van de Democratische Republiek
Congo (1) de levenskwaliteit van de schoolgaande
leerlingen en het schoolpersoneel in Noord- en Zuid-
Ubangi verbeteren en de scholingsgraad van meisjes
verhogen en (2) de kinderen, leerkrachten en directies in
het projectgebied bewust maken van het belang van
sanitair, hygiëne en zuiver drinkwater voor de
volksgezondheid en de ontwikkeling van de kinderen.
Daarnaast willen we het districtsniveau en de
schoolinspecties betrekken bij het beheer van sanitair,
hygiëne en water in scholen in de regio, wat vandaag nog
niet altijd het geval is.
Belangrijkste realisaties in 2013
De bouw van gescheiden toiletblokken in 4 scholen :
- Ecole Primaire Zubu in Bwamanda
- Ecole Secondaire Bobito in Bobito
- Lycée Nzokwa in Abuzi
- Lycée Mama Léona in Yakoma
Oprichting en begeleiding van SHE-E comités
(Sanitaire, Hygiène & Eau à l’Ecole) in 3 scholen
waar toiletblokken zijn gebouwd. Deze comités zijn
verantwoordelijk voor het sensibiliseren van
leerkrachten en leerlingen rond het belang van
hygiëne en water op school. Deze comités komen
maandelijks samen om de “sanitaire situatie” op de
respectievelijke scholen te bespreken.
Het organiseren van lessen rond levenseducatie
(Education à la Vie) in 3 scholen, met een belangrijke
focus op integraal waterbeleid (sanitair, hygiëne en
drinkwater) op school. Een aangepaste syllabus werd
hiervoor opgesteld en als didactisch materiaal ter
beschikking gesteld aan de betrokken scholen
Constructie van een aparte ruimte in 3 scholen waar
leerkrachten en leerlingen hun handen kunnen
wassen ter bevordering van sanitaire hygiëne en ter
bestrijding van watergerelateerde ziektes
Testen van kwaliteit van drinkwater in 3 scholen. Het
water in de geteste scholen is van goede kwaliteit en
daarom “drinkbaar” verklaard
Putboring op Ecole Primaire Boboto in Gemena
Geplande activiteiten in 2014:
De constructie van gescheiden toiletblokken in 4
nieuwe scholen
De oprichting en begeleiding van SHE-E comités in 5
nieuwe scholen
Het organiseren van lessen rond levenseducatie
(Education à la Vie) in 5 nieuwe scholen
Constructie van aparte faciliteiten om handen te
wassen in 5 nieuwe scholen
Testen van de kwaliteit van drinkwater in 5 nieuwe
scholen
Putboring in 1 nieuwe school
Installatie van handpomp (na putboring) in 2 scholen
met slechte drinkwatervoorziening
Stimuleren van informatie-uitwisseling met het
districtsniveau en andere actoren (o.a. Unicef) in de
hoop zo nieuwe samenwerkingsverbanden op te
zetten.
p. 7
Financiering:
Vlaams Partnerschap Water voor Ontwikkeling (70%)
Provincie West-Vlaanderen, provincie Limburg, Nationale
Loterij, KBS en particuliere giften (30%)
Met dit project werd specifiek gewerkt aan de verbetering
van de schoolprestaties van de leerlingen in 4 lagere
scholen in Benin. Concreet werden activiteiten
georganiseerd om:
de slaagkansen op het nationaal eindexamen te
verhogen
de leerlingen te stimuleren om hun lagere
schoolcyclus af te werken
Doelgroep
De leerlingen van 4 lagere scholen in de regio Boko en
Papané: 1501 leerlingen (schooljaar 2012-2013)
814 meisjes
687 jongens
Enkele opvallende realisaties (2011-2013)
De slaagcijfers op het nationaal eindexamen stegen
boven verwachting; 88% van de leerlingen dat eraan
deelnam in juni 2013 was geslaagd.
Door de actieve sensibiliseringscampagnes bij de
ouders, gaan de kinderen op schoolgaande leeftijd
naar de lagere school.
Gezamenlijke jaarlijkse vergadering van de
schooldirecties van de vier scholen.
De scholen kregen uitrusting voor sport- en
recreatieve activiteiten. In een aantal scholen konden
hygiene en sanitaire faciliteiten gebouwd worden.
Toekomst
Congodorpen besliste om de werking in Benin af te
bouwen. De interventie rond onderwijs wordt vanaf 2014
opgenomen door Stichting Hubi en Vinciane. Het aantal
scholen wordt van 4 naar 8 opgetrokken.
p. 8
Financiering:
DGD meerjaren financiering 2001-2013 (80%)
en Stichting Hubi & Vinciane (20%)
© H
ubi &
Vin
cian
e
In dit driejarenprogramma lag de nadruk op het
versterken van de dienstverlening voor
gezondheidszorgen in de medische voorzieningen in de
regio. Dit wilden we bereiken via vijf doelstellingen,
waarbij de medische coördinatie, de beheersploegen van
de gezondheidszones, de gezondheidscentra en de
ziekenhuizen versterkt werden in hun rol. De toegang van
de bevolking tot de gezondheidszorgen was eveneens
een vooropgesteld doel. Een groot deel van het budget
was voorzien voor functionering en minder voor
investeringen. Dit is te verdedigen omdat men de
gezondheidszones wil laten functioneren met een
werkingsfonds, d.w.z. met de inkomsten uit de bijdragen
van patiënten en uit externe financieringen, vooraleer
nieuwe investeringen te doen.
Sinds 2012 werkt Jean-Marie Pululu als voltijdse expat
voor het medisch programma, zijn expertise ligt bij het
beheer van medische diensten en volksgezondheid.
Opvallende realisaties in 2013
De medische coördinatie heeft alle geplande
supervisies doorgevoerd
De ziekenhuizen en gezondheidscentra ontvingen
een basisuitrusting: een materniteitskit en
zonnepanelen
Gespecialiseerde dokters hebben in de ziekenhuizen
en gezondheidscentra lokale dokters een vorming
gegeven over interne geneeskunde, verloskunde en
gynaecologie
De hoofddokter van het ziekenhuis in Bwamanda
heeft een jaar opleiding gevolgd rond oogheelkunde
en de hoofddokter van de zone Businga heeft de
opleiding ‘santé publique’ gevolgd in Lubumbashi
Haalbaarheidsstudies rond mutualiteiten zijn
uitgevoerd in Mawuya en Businga. In Mawuya werd
de campagne eind 2013 opgestart, de campagne in
Businga start het tweede semester van 2014
Extra artsen werden ingezet voor de vormingen op
plaatsen waar er maar 1 dokter was
Verschillende management trainingen zijn
georganiseerd voor de diensthoofden
Het programma 2011-2013 heeft de mogelijkheid
geboden een vernieuwde focus uit te werken voor het
komende programma. De focus ligt in 2014-2016 op het
beheer van de gezondheidsdiensten en de verdere
uitwerking van een systeem van ziekteverzekeringen.
p. 10
© Jasmine Debels
Financiering:
DGD meerjaren financiering 2001-2013 (80%)
11.11.11, AZ Heilige Familie Rumst, Ondernemers
voor Ondernemers, Mederi, CM Roeselare-Tielt, CM
Mechelen, Gemeente Bierbeek, provincie Vlaams-
Brabant en particuliere giften (20%)
© Ja
smin
e D
ebel
s ©
Jasm
ine
Deb
els
Dit driejarenprogramma startte in 2011 en steunt twee
zoneziekenhuizen. De nadruk lag op het verbeteren van
de kwaliteit van de zorgen, met bijzondere aandacht voor
de moeder en kind zorg.
Sinds de start van het project in 2011 zien we over het
algemeen een positieve evolutie in de indicatoren. Een
aantal indicatoren – in het bijzonder sterftecijfers –
verdienen continue aandacht en dit in samenwerking met
verschillende gezondheidsactoren in de regio. In de
toekomst wordt daar verder op ingezet door de
ziekenhuizen.
Gedurende de drie jaar van het project werden
activiteiten ondernomen in vijf resultaatsgebieden:
De opvang en behandeling van spoedgevallen
op de afdeling materniteit (vroeggeboorten,
keizersneden, bevallingen met complicaties,…).
De opvang en behandeling van spoedgevallen
op de afdeling pediatrie.
De preventie van ziekenhuisinfecties.
De werkomstandigheden voor het personeel.
Het beheer en de financiering van de twee
ziekenhuizen.
Ziekenhuis 2013
Ligduur in het ziekenhuis (dagen)
Boko 3,84
Papané 3,86
Tevredenheid patiënten Boko 91,35%
Papané 84,7%
Mortaliteit moeders (in het ziekenhuis)
Boko 9,56‰
Papané 14,21‰
Mortaliteit prematuren
(in het ziekenhuis)
Boko 30,72‰
Papané 13,32‰
Mortaliteit kinderen (in het ziekenhuis)
Boko 48,16‰
Papané 44,2‰
Herstel ondervoede kinderen Boko 83%
Papané 91,2%
Infectiegraad na operaties Boko 1,98%
Papané 2,68%
Tevredenheid personeel Boko 68,60%
Papané 68,20%
Beschikbaarheid medicijnen Boko 93,41%
Papané 95,78%
Autofinanciering ziekenhuizen Boko 59,73%
Papané 63,98%
Toekomst
Congodorpen besliste om de werking in Benin af te
bouwen. De interventie rond gezondheidszorg wordt
vanaf 2014 opgenomen door Stichting Hubi en Vinciane
in samenwerking met Memisa België en de Belgische
Ontwikkelingssamenwerking.
p. 11
Financiering:
DGD meerjaren financiering 2001-2013 (80%)
en Stichting Hubi & Vinciane (20%)
Dit programma ging van start in 2008 en loopt over zes
jaren. Het programma ondersteunt de productie- en
transformatiemethoden van landbouwgewassen en de
commercialisatie ervan. Dit gebeurt in samenwerking met
lokale boerenverenigingen in de dorpen.
De algemene doelstellingen van het programma zijn als
volgt geformuleerd:
1. Bijdragen aan de economische en sociale
heropbouw in de regio.
2. De armste plattelandsbevolking in afgelegen
gebieden in de regio toelaten om uit hun situatie
van overlevingslandbouw te komen.
3. Bijdragen aan de verbetering van de
voedselzekerheid in de regionale centra.
Enkele opvallende realisaties in 2013
1. Herstructurering landbouwactiviteiten
Meer dan 1.000 officieel geregistreerde associaties
werden gevormd, 186 associaties sloten een contract
met de lokale partner en 507 lokale werkateliers
werden georganiseerd
Lokale partners voerden de ontwikkelde
werkmethoden uit, zoals het algemeen onderhoud en
de (her)aanleg van koffie- en palmolieplantages
Werktuigen zoals hakken, spades, schoppen, harken,
snoeischaren, e.d. werden aangekocht voor de
boerengroepen
de herstructurering van de landbouwactiviteiten werd
sterk ondersteund door de creatie van nieuwe
boerenassociaties en de vorming van de
overkoepelende unies in de gebieden
2. Verbetering levensomstandigheden door verkoop
landbouwoverschotten
De boeren verkochten 374 ton palmolie, 1.686 ton
maïs, 32 ton soja, 1.476 ton arachide, 397 ton paddy-
rijst, 537 ton bonen en 708 ton maniok
Er zijn 3 lokale opslagcentra gebouwd in nauwe
samenwerking met de lokale boerenorganisaties
Enkele microprojecten rond groentekweek,
agroforestry en kleinschalige veeteelt werden
geïdentificeerd
3. Verhoogde voedselzekerheid door betere
ontsluiting landbouwzones
Herstel en onderhoud van rurale wegen bruggen om
de evacuatie van de landbouwproducten te
faciliteren.
p. 13
p. 13
Financiering:
DGD Belgisch Fonds voor Voedselzekerheid (85%)
11.11.11, provincie Vlaams-Brabant, Gemeente Laarne, WOS
Korbeek-Dijle, Ondernemers voor Ondernemers en
particuliere giften (15%)
p. 13
Dit programma beoogt een verbetering van de productie
en de commercialisatie van een aantal
landbouwproducten, zoals maïs, maniok, palmolie en
koffie. De investeringen hebben vooral betrekking op de
lokale infrastructuur (plantenkwekerijen,
voorraadkamers en opslagplaatsen) en op het verhogen
van de productie. Er zal ook op een duurzame manier
houtskool worden geproduceerd. Om de druk op de
natuurlijke ecosystemen te verlagen, worden 500 ha
savanne herbebost. Er worden ook 500 ha
oliepalmplantages aangeplant in de gedegradeerde
galerijbossen. Er zal bijkomend geïnvesteerd worden in
het onderhoud en de verbetering van het wegennet om
het transport van de landbouwproducten te verzekeren.
Begunstigden van het project
125 boerenorganisaties; met 20.000 personen
(leden en hun familie) als directe begunstigden.
200.000 indirecte begunstigden; de bevolking rond
Mateko, Sedzo en Bulwem en de bevolking van de
steden Kikwit en Kinshasa.
Belangrijke realisaties in het afgelopen projectjaar
De uitbreiding van het aantal begunstigde
boerengroepen
Omkadering van de boerengroepen die instaan voor
de palmboomkwekerijen
Aanplanten van de palmbomen: in totaal momenteel
299 hectaren aangeplant
143,48 hectaren acacia zijn aangeplant en in goede
staat. Een hevige brand en extreme droogte hebben
een aantal van de reeds aangeplante plantages
verwoest in het afgelopen projectjaar
Een studie naar de transformatiemogelijkheden van
palmolie werd uitgevoerd.
Geplande activiteiten in 2014:
Naast de activiteiten die in het komende projectjaar
doorlopen, zijn enkele specifieke activiteiten voorzien in
2014:
Opstart bijenteelt en honingproductie: de reeds
aangeplante acacia’s zijn uiterst geschikt om een
activiteit rond bijenteelt te starten. Acacia honing is
jaren houdbaar omdat het veel fructose bevat, en
dus niet versuikert of onhelder wordt. Acacia’s
trekken van grote afstand bijen aan. In 2014 zullen
20 bijenkasten aangekocht worden om de activiteit
op te starten
Ondersteuning van de boerengroepen bij
visvangst: enkele boerengroepen zijn in het bezit
van verwaarloosde visvijvers. Op vraag van enkele
boerengroepen zal vorming en ondersteuning van
de activiteiten in enkele pilootvijvers in 2014 een
plaats in het project krijgen
p. 14
Financiering:
Europese Commissie (90%)
11.11.11, ULG Faculteit Landbouw Gembloux, Turing
Foundation, provincie West-Vlaanderen, provincie
Antwerpen, Provincie Oost-Vlaanderen, verschillende
congregaties en particuliere giften (10%)
In dit driejarenprogramma werden veertig
boerengroepen gesteund bij het ontplooien van een
inkomensgenerende activiteit. Bovendien lag de
aandacht op de versterking van de partnerorganisatie
Proyaka zelf; via vorming voor het personeel en steun
aan de organisatie van de raad van bestuur.
Belangrijkste realisaties in 2013
71% van de ondersteunde boerenverenigingen in
de Yaka regio van Popokabaka en Kasongo Lunda
hebben hun inkomen met 30% verhoogd sinds de
beginsituatie in 2011.
Versterking van de capaciteiten van 40 lokale
boerengroepen (met 489 mannelijke en 208
vrouwelijke leden) :
- op technisch-economisch niveau voor een
verhoging van de productie en (bijgevolg) het
inkomen van de leden van de boerengroepen
- op financieel & administratief gebied voor een
effectiever en efficiënter beheer van de
boerengroepen (Organisations de Base)
Materiële ondersteuning van de 40
boerengroepen door hen jaarlijks te voorzien
van de nodige inputs voor het opstarten /
verbeteren van hun respectievelijke
inkomsten genererende activiteiten in de
Yaka regio. Deze ondersteuning gebeurt na
een grondige analyse van de behoeften van
de boerengroepen door directie van Proyaka.
Versterking van de administratieve en
financiële beheerscapaciteiten van de
leidinggevende structuren binnen Proyaka,
dwz zowel op niveau van de Algemene
Directie als op het gebied van de Beheerraad
en de Algemene Vergadering
Lokale bureaus van Proyaka in Popokabaka
en in Kasongo Lunda zijn allebei grondig
gerenoveerd en voorzien van de nodige
bureaumaterialen en technische apparatuur.
Installatie van internet blijft een dringende
noodzaak voor een effectievere communicatie
met externe stakeholders.
p. 15
p. 15
Financiering
DGD meerjaren financiering 2001-2013 (80%)
Vrienden van Popokabaka, vrienden van Kasongo-Lunda
en vrienden van de Kwango (20%)
Met dit driejarig project wilden we de voedselzekerheid
en financiële autonomie van een 50tal boerenfamilies
verbeteren. De medewerkers op het terrein
organiseerden activiteiten in drie resultaatsgebieden om
dat te realiseren:
verbeteren van productietechnieken, verwerking,
verpakking en opslag
stimuleren van de commercialisering
versterken van de technische en beheersmatige
capaciteit van de begunstigden
Doelgroep
55 rijst- en sojaboeren en hun familie (577 personen) in
5 dorpen
38 mannen: 19 rijst- en 19 sojaboeren
17 vrouwen: 6 rijst- en 11 sojaboeren
Enkele opvallende realisaties (2011-2013)
43,69 ton soja geoogst door 30 boeren
177,98 ton rijst geoogst door 25 boeren
Alle rijstboeren verwerken hun rijst (ontpellen)
alvorens te verkopen. Dit geeft een hogere
verkoopprijs.
De geoogste rijst en soja, wordt deels gebruikt voor
consumptie van het eigen gezin, deels verkocht en
deels opgeslagen voor latere verkoop. Door de
verkoop uit te stellen naar een later tijdstip –
wanneer het aanbod schaarser is – krijgt de boer
een hogere verkoopprijs.
Bouw van opslagplaatsen in twee dorpen: Boko en
Gaah Baka. Huur van opslagplaatsen in twee
dorpen.
De deelnemers aan het project geven zelf aan dat
hun voedselzekerheid verhoogd is. Ook vinden ze
dat hun technische en beheersmatige capaciteit
toegenomen is dankzij deelname aan het project.
Toekomst
Congodorpen besliste om de werking in Benin af te
bouwen. De interventie rond landbouw wordt vanaf
2014 verder opgenomen door Stichting Hubi en
Vinciane. Door de goede resultaten van het
driejarenproject en op vraag van de boeren, wordt vanaf
2014 de teelt van aardnoten toegevoegd.
Rijstveld
Sojaveld
p. 16
Financiering:
DGD meerjaren financiering 2001-2013 (80%) en Stichting
Hubi & Vinciane (20%)
In de periode 2011-2013 diende CDI-Congo zich verder
te herstructureren en decentraliseren. De geografische
regio’s werden meer autonoom, met
beslissingsbevoegdheid over hun activiteiten, personeel,
administratie, financiën en beheer.
Dit driejarenprogramma bood ondersteuning bij dit
proces. De activiteitencentra werden van
investeringsmiddelen voorzien om lokale inkomsten te
genereren.
Daarnaast werd ook de klemtoon gelegd op de vorming
van de medewerkers en de verbetering van de efficiëntie
van de diensten. Tenslotte kreeg de tewerkstelling van
vrouwen specifieke aandacht en werd gewerkt aan de
vervrouwelijking van een aantal functies binnen de
organisatie.
Opvallende realisaties van het project :
In Noord-Ubangi is een juridisch onafhankelijke NGO
opgericht, i.e. ADINE (Action pour le développement
intégral du Nord-Est Equateur). ADINE zal zich toeleggen
op integrale streekontwikkeling rond de bestaande “pools
de développement” in Yakoma, Abuzi, Wapinda,
Yandongi en Bumba.
In het kader van de geplande interne herstructurering van
CDI Bwamanda Congo werden de volgende ingrijpende
veranderingen uitgevoerd :
Hoofdzetel (Direction Générale) werd verplaatst van
Kinshasa naar Bwamanda (waardoor CDI Kinshasa
en CDI Mateko onder de bevoegdheid vallen van CDI
Bwamanda)
Drastische afslanking van het personeel van CDI
Bwamanda in zowel Bwamanda als in Kinshasa
(deels gefinancierd door de verkoop van een aantal
onroerende goederen op het perceel van CDI
Kinshasa).
Grondige herstructurering van de Algemene
Vergadering door verkiezing van 31 nieuwe leden die
de belangen van de lokale gemeenschappen, het CDI
personeel en de lokale autoriteiten adequaat moeten
verdedigen
Jaarlijkse Algemene Vergadering en de regelmatige
bijeenkomsten van de beheerraden van zowel CDI
Bwamanda (3 x in 2013) als ADINE (3 x in 2013)
Capaciteitsversterking van 15 kaderleden (vooral
gericht op boekhouders) voor een effectiever
financieel en administratief beheer van CDI
Bwamanda
Financiële en materiële ondersteuning van inkomsten
genererende activiteiten op organisatie niveau
(Activités génératrices de revenues – AGR) zijn in
34% van de vooropgestelde activiteiten succesvol en
rendabel geweest.
Uitrusting met moderne, technologische
communicatiemiddelen (internet) van 3 “’pools de
développement” van Adine in Noord Ubangi:
Wapinda, Businga en Abuzi.
Renovatie van gebouwen en de uitrusting ervan met
bureaumaterialen en technische apparatuur.
p. 17
Financiering
DGD meerjaren financiering 2001-2013 (80%)
11.11.11, gemeentes en particuliere giften (20%)
Congodorpen ondersteunt eveneens een aantal projecten
die ontstaan uit de inspanningen van ex-coöperanten of
andere sympathisanten. De projecten moeten worden
voorgelegd ter goedkeuring van Congodorpen. Het
project moet ontwikkelingsrelevant zijn en binnen de visie
en de missie van de organisatie passen.
In 2013 werd 290.622 euro geïnvesteerd in projecten van
volgende organisaties:
- W.K.M.: steun aan kapucijnen projecten in Congo en
Pakistan.
- Stichting Hubi en Vinciane: steun aan onderwijs,
landbouw en gezondheid in Zuid-Borgou, Benin.
- Pater Roosefonds: fonds voor steun aan
verschillende sociale projecten.
- Likelemba: beurzenfonds voor studenten in Congo.
- Moliba: steun aan plattelandsontwikkeling in het
moerasgebied in Zuid-Ubangi, Congo.
- Mooto: steun plattelandsontwikkeling in Equateur
District, Congo.
- Mikumi Kids: steun aan weeskinderen in Tanzania.
- Mama’s aan de Evenaar: steun aan
vrouwengroepen in Gemena en Bwamanda, Congo.
p. 18
MOLIBA
LIKELEMBA
ALGEMEEN
Partnerwerking in het Zuiden is de kernactiviteit van onze
organisatie. De activiteiten die in Vlaanderen en België
georganiseerd worden, staan in functie van deze
partnerwerking. Om onze werking bekend te maken en
mensen te laten proeven van Congo, wordt er vanuit het
secretariaat aan sensibilisatie en promotie gedaan.
2013 was een schakeljaar voor onze organisatie. CDI-
Bwamanda-België werd herdoopt tot Congodorpen, een
nieuwe naam die onze geïntegreerde aanpak en
dynamische werking ondersteunt.
SENSIBILIATIE EN PROMOTIE
De sensibilisatie en promotie gebeuren via:
- partnerschappen met institutionele organisaties
- stimuleren en omkaderen van initiatieven vanuit
de eigen achterban.
Partnerschappen met institutionele organisaties
Met institutionele actoren bedoelen we: organisaties en
verenigingen, provincies, steden en gemeenten, scholen,
bedrijven, stichtingen, congregaties, ziekenhuizen,
federaties en dergelijke meer.
We gaan specifiek partnerschappen aan met instituties
die een band hebben met één van de thema’s waarrond
Congodorpen werkt. Op die manier is er een concreet
aanknopingspunt en heeft de samenwerking voor beide
partijen een meerwaarde: ervaringen kunnen
uitgewisseld worden, de achterban en de leden voelen
zich betrokken, enz.
In 2013 kon Congodorpen onder meer rekenen op
volgende partners:
- 11.11.11. voor organisatorische en financiële
ondersteuning. In het kader van de jaarlijkse
11.11.11.-actie ontving Congodorpen 61.558 euro
voor haar algemene werking.
- Ondernemers voor Ondernemers, de organisatie die
een brug slaat tussen NGO’s en bedrijven. Via
Ondernemers voor Ondernemers kreeg Congodorpen
in 2013 steun van: Viessmann, Artes group, Dierickx,
Leys en Cie, Miko, Maselis, Denys, DLA Piper,
Desso, Renotec, Lotus Bakeries en Aperam Genk.
- Provincies Vlaams-Brabant, West-Vlaanderen, Oost-
Vlaanderen, Limburg en Antwerpen.
- Turing Foundation voor steun aan onderwijs- en
landbouwprogramma’s.
- Nationale Loterij voor steun aan een project rond
watervoorziening voor scholen
- De Minderbroeders Kapucijnen en diverse
congregaties.
- Algemeen Ziekenhuis Heilige Familie Rumst.
- Limburgers voor CDI- Bwamanda vzw.
- Gemeentes en steden: Bierbeek, Laarne, Schilde,
Leuven, Destelbergen, Wetteren,…
Deze instituties hebben hun eigen leden, achterban of
netwerk. Zo kan Congodorpen meer mensen bereiken
dan met enkel acties of evenementen opgezet vanuit het
secretariaat.
Stimuleren van de eigen achterban
Onze sympathisanten zijn mensen die zelf in DR Congo
of andere ontwikkelingslanden werkten, mensen die
actief zijn in de Noord-Zuidsector, veelal ex-coöperanten.
Zij brengen de organisatie in de aandacht en
vertegenwoordigen Congodorpen ook bij andere
organisaties. Het secretariaat ondersteunt deze
initiatieven met inhoudelijke informatie en materiaal;
reportages, de infostand, folders, teksten, projectfiches,
foto’s, thematische brochures, enz.
COMMUNICATIEKANALEN
Congodorpen heeft enkele communicatiemiddelen om
onze achterban te bereiken en nieuwe mensen te
betrekken bij onze missie. Een algemene brochure vertelt
meer over onze werking, daarnaast communiceren we
via onze driemaandelijkse nieuwsbrief, de website, de
facebookpagina, gerichte mailings, filmpjes, de infostand,
het jaarverslag enzovoort. Sinds 2013 werkt
p. 19
Congodorpen samen met het communicatiebureau
studiostraid om het brede publiek te bereiken.
LOBBYWERK
Als lid van de koepel van Vlaamse ngo’s (11.11.11), heeft
Congodorpen het handvest onderschreven en staat ze
achter het beleidswerk van 11.11.11 Congodorpen is
bovendien lid van het Limburgs Platform voor
Ontwikkelingssamenwerking en de Derde Wereldraad
Leuven. Ze onderschrijft de standpunten die deze
organisaties formuleren en steunt de initiatieven die ze
nemen.
Tot slot is Congodorpen actief lid van de Alliantie
AgriCongo, samen met Trias, Vredeseilanden, Oxfam
Solidariteit, Broederlijk Delen, SOS Faim, Solidarité
Socialiste, Diobass, WWF, SLCD en RCN Justice et
democratie. De Alliantie AgriCongo engageert zich tot:
- In Congo: steun aan de werking en de
lobbycampagnes van boerenorganisaties.
- in België: pleiten voor ontwikkelingssamenwerking die
oog heeft voor de landbouwdynamiek in Congo en die
landbouworganisaties een centrale plaats geeft.
Deze engagementen worden concreet waargemaakt
door :
- Beleidsbeïnvloeding zowel in Congo als in België.
- Structurele ondersteuning voor landbouworganisaties in
Congo zodat ze de nodige capaciteit opbouwen om zelf
deel te nemen aan politieke besluitvormingsprocessen
op het niveau van: de agrarische adviesraden in
Congo, de nationale landbouwwetgeving en
programma’s voor ontwikkelingssamenwerking via een
gezamenlijk project met de betrokken ngo’s..
NETWERKING
Congodorpen is lid van verschillende organisaties en
netwerken, vnl. binnen de Noord-Zuid beweging.
- 11.11.11 – de koepel van de Vlaamse ngo’s
- NGO Federatie – de federatie van de Vlaamse ngo’s
- Sociare – de socioculturele werkgeversfederatie
- Kauri vzw – denk- en werkgroep rond duurzame
ontwikkeling van bedrijven, vzw’s en ngo’s
- Masmut – Belgisch Platform Microverzekeringen en
Mutualiteiten
- Ondernemers voor Ondernemers – voor het stimuleren
van dialoog tussen bedrijven en ngo’s
- Eurac – het Europees Netwerk voor Centraal Afrika
- Agricongo - coalitie van organisaties die samen met
congolese partners bouwen aan de versterking van de
familiale landbouw in Congo (zie kader verder).
- Limburgs Platform Ontwikkelingssamenwerking –
adviserend platform voor de deputatie in verband met
het beleid ontwikkelingssamenwerking (provincie
Limburg)
- Derde Wereldraad Leuven – informeren, sensibiliseren
en mobiliseren van de publieke opinie.
Daarnaast was er in 2013 een goede samenwerking met
een aantal andere ngo’s, organisaties, bedrijven, enz.
- VVOB: overleg rond onderwijsprogramma en
samenwerking. Dit resulteerde in het uitwerken van een
gezamenlijk project.
- Instituut voor Tropische Geneeskunde (Antwerpen)
voor vorming en evaluatie van de Medische Dienst.
- Blik Op Afrika (Solidariteitsfonds Heverlee) voor het
onderwijsproject.
- Katholieke Hogeschool Leuven – Departement Sociale
Hogeschool: leerlingen werkten in het kader van het
vak educatief werk het spel ‘SOS Congo’ uit. Dit spel
kan uitgeleend worden aan scholen en
geïnteresseerden en wordt gebruikt op evenementen
aan de infostand.
- Stichting Hubi & Vinciane voor de interventies in Benin.
- Mederi voor de verbetering van de opleiding
verpleegkunde en ondersteuning van verplegers van de
eerstelijns gezondheidsdiensten.
p. 20
Deze sociale indicatoren zijn van toepassing op het secretariaat van Congodorpen in
Heverlee
Beschrijving Eenheid 2010 2011 2012 2013
Personeelsbestand
Gemiddeld aantal werknemers in het lopende jaar
Voltijds Aantal 3 3 3 5
Deeltijds Aantal 4 4 4 3
Totaal uitgedrukt in VTE VTE 5,15 5,48 3,35 5,79
Personen in dienst per 31/12
Voltijds Aantal 3 3 4 5
Deeltijds Aantal 3 4 3 2
Totaal uitgedrukt in VTE VTE 5,00 4,80 5,70 6,20
Personeelsverloop
Ingetreden werknemers Aantal 0 2 2 2
Uitgetreden werknemers Aantal 1 1 2 1
Werkverlet
Verlet – ziektedagen –
ziekteverzuim Dagen/jaar 20 14 8 4
Beschrijving Eenheid 2010 2011 2012 2013
Samenstelling naar geslacht en beroepscategorie per 31/12
Personeelsbestand man – vrouw
Voltijds man Aantal 2 2 3 4
Deeltijds man Aantal 2 2 2 1
Voltijds vrouw Aantal 1 1 1 1
Deeltijds vrouw Aantal 1 1 1 1
Totaal uitgedrukt in VTE VTE 5,00 4,80 5,70 6,20
Per beroepscategorie
Directiepersoneel Aantal 1 1 1 1
Bedienden Aantal 5 6 6 6
Arbeiders Aantal 0 0 0 0
Raad van Bestuur
Man Aantal 10 10 11 10
Vrouw Aantal 2 2 3 3
Totaal Raad van Bestuur Aantal 12 12 14 13
p. 21
TOELICHTING BIJ DE JAARREKENING
Het boekjaar 2013 wordt afgesloten met een verlies van
114.704 euro en een balanstotaal van 1.636.607 euro. Dit
verlies van 114.704 euro is inclusief de extra aanleg van
een voorziening van 223.699 euro voor risico’s voor
medefinanciering.
RESULTATENREKENING
* Afhankelijkheidsgraad van overheidssubsidies = 55 %
- totaal van de ontvangen overheidssubsidies (EC,
Federaal en Vl.Gem.) ten opzichte van de globale
inkomsten van de organisatie; tegenover 44% in 2012, 50
% in 2011 en 67% in 2010.
* Van de totale kosten is 76 % rechtstreeks bestemd
voor de projecten in het Zuiden. De resterende 24 % zijn
de werkingskosten in België ter ondersteuning van de
middelen die naar het Zuiden (RDCongo en Benin) gaan,
met inbegrip van de extra voorzieningen ten bedrage van
223.699 euro die zijn aangelegd voor verworpen uitgaven
n.a.v. de DGD-controles
* De ontvangen structuur, beheers- en
administratiekosten via medefinancieringen met
overheden, dekken in 2013 9 % van de netto
werkingskosten (zie saldo C), tegenover 40% in 2012,
32% in 2011, 59 % in 2010, 47,5 % in 2009, 0 % in 2008,
42 % in 2007 en 29 % in 2006.
* De verhouding van de fondsenwervingskosten
(inclusief de loonkosten) t.o.v. de inkomsten uit
fondsenwerving voor Congodorpen is 22 %. Binnen de
sector wordt een maximale grenswaarde van 30%
aangehouden.
p. 22
BALANS CONGODORPEN
ACTIVA 31.12.2013 31.12.2012 31.12.2011
IMMATERIELE VASTE ACTIVA
Softwarelicenties 0 0 0
MATERIELE VASTE ACTIVA
Kantoorruimte Heverlee 90 1.438 5.325
Kantoorinrichting en -uitrusting 2.071 2.160 3.425 4.863 7.179 12.504
FINANCIELE VASTE ACTIVA
Aandelen Arcopar / Acco 2.884 2.884 2.884
Huurwaarborg Heverlee 14.190 17.074 14.106 16.990 13.966 16.850
VORDERINGEN OP MEER DAN 1 JAAR
C.D.I.- Bwamanda Congo asbl 0 508.000 508.000
VORDERINGEN OP TEN HOOGSTE 1 JAAR
Leningen 0 0 0
C.D.I.- Bwamanda Congo asbl 0 0 0
Development Assistance vzw 0 23.376 20.117
Te ontvangen subsidies 37.730 62.686 104.650
Projecten (CAMENE, Bof EAU, Vl. Gemeenschap) 48.062 28.026 34.088
Frères Mineurs-Capucins Congo 0 0
Te innen opbrengsten 18.027 10.244 15.696
Voorschotten 0 1.161
Diverse vorderingen 103.818 0 124.331 0 175.712
GELDBELEGGINGEN
Beleggingen 202.440 202.440 125.000
Termijn- en spaarrekeningen - algemeen 390.576 355.833 125.000
Termijn- en spaarrekeningen - medefinanciering 530.970 1.123.985 343.673 901.946 550.000 800.000
LIQUIDE MIDDELEN
Banken: zichtrekeningen - euro + usd 314.521 341.662 158.189
Bank: zichtrekeningen medefinanciering 68.595 105.207 82.322
Kassen 3.435 386.551 1.401 448.270 165 240.676
OVERLOPENDE REKENINGEN
Over te dragen kosten 3.018 11.173 14.874
TOTAAL 1.636.607 2.015.573 1.768.616
p. 23
PASSIVA 31.12.2013 31.12.2012 31.12.2011
EIGEN VERMOGEN
Kapitaalinbreng via legaten 187.180 187.180 187.180
Reserve voor sociaal passief 130.300 130.300 130.300
Reserve herwaarderingsmeerwaarden 0 0
Overgedragen resultaten 104.206 227.822 116
Resultaat boekjaar -114.704 306.982 -123.616 421.686 19.706 337.302
VOORZIENINGEN VOOR RISICO'S EN KOSTEN
Voorziening voor herstructurering/regularisering CDI asbl 0 208.000
Voorziening voor belastingen/Taxatie op schenkingen 77.000 77.000
Voorziening terugbetaling op medefinancieringsprojecten 318.000 395.000 94.301 171.301 24.301 232.301
SCHULDEN OP MEER DAN 1 JAAR
Financiële schulden: leningen 0 0 0 260.000
SCHULDEN OP TEN HOOGSTE 1 JAAR
Financiële schulden: lening 0 0
C.D.I.- Bwamanda Congo asbl 13.788 14.489 8.181
C.D.I.- Bwamanda Congo asbl - FLO café 124.176 130.497 107.785
FIDA
Projectpartners DGD + BFVZ 231.548 97.795 642.369
Projectpartners van EC 225.770 114.383 8.171
Andere projectpartners 121.841 172.871 78.965
Project Herstructurering CDI Congo 89.605 803.000
Frères Mineurs-Capucins Congo 141 3.357 1.834
Development Assistance vzw 0 0 0
Leveranciers, te ontvangen facturen 45.534 2.980 1.810
Voorz.vakantiegeld, bezoldigingen, belastingen 40.065 33.641 29.891
Diverse schulden 892.468 1.373.014 2.958 881.965
OVERLOPENDE REKENINGEN
Te betalen kosten, over te dragen opbrengsten 42.157 49.572 57.048
TOTAAL 1.636.607 2.015.573 1.768.616
p. 24
RESULTATENREKENING CONGODORPEN
RUBRIEK RESULTAAT 2013 RESULTAAT 2012 RESULTAAT 2011
EURO KOST OPBR KOST OPBR KOST OPBR
A. FONDSENWERVING
1 Fondsenwerving voor Congodorpen
1.1 Private schenkers 0 127.320 0 95.673 0 82.937
1.2 Institutionele schenkers 0 560.566 0 501.658 0 556.718
1.3 Uitzonderlijke giften 0 0 0 880.000 0 4.560
2 Fondsenwerving voor andere partners 0 341.695 0 345.720 0 310.997
Totaal A 0 1.029.581 0 1.823.050 0 955.212
B. PROJECTENWERKING
1. CDI-Congo 0 0 7.434 7.434 57.160 57.160
% tov totale kosten B + saldo 0,0% 0 0,2% 0 2,8% 0
2. DGD 1.842.228 1.684.591 1.737.560 1.563.270 1.481.789 1.305.142
% tov totale kosten B + saldo 68,5% -157.636 50,8% -174.290 71,30% -176.646
3. EC-projecten 405.145 376.039 375.808 361.955 184.687 184.687
% tov totale kosten B + saldo 15,1% -29.107 11,0% -13.853 8,90% 0
4. Vlaamse Gemeenschap 53.600 40.320 82.599 65.150 0 0
% tov totale kosten B + saldo 2,0% -13.280 2,4% -17.449 0% 0
5. Aan partners verbonden projecten 98.582 45.577 945.011 43.974 102.298 0
% tov totale kosten B + saldo 3,7% -53.006 27,6% -901.037 4,90% -102.298
6. Andere projectpartners 290.622 0 273.166 0 251.742 0
% tov totale kosten B + saldo 10,8% -290.622 8,0% -273.166 12,1% -251.742
Totaal B 2.690.177 2.146.527 3.421.578 2.041.782 2.077.676 1.546.990
% totale kosten projecten + saldo 100,0% -543.650 100,0% -1.379.795 100,0% -530.686
% tov totale kosten 76% 84% 81%
p. 25
RUBRIEK RESULTAAT 2013 RESULTAAT 2012 RESULTAAT 2011
EURO KOST OPBR KOST OPBR KOST OPBR
C. WERKINGSKOSTEN
1. Loonkosten 446.781 31.004 389.116 62.496 355.844 56.041
2. Algemeen
Huisvestingskosten * 40.355 0 40.769 0 47.011 9.275
Secretariaatskosten * 19.555 14.660 15.386 56 14.349 35
Kosten fondsenwerving/communicatie/naamsverandering 87.406 0 16.422 230 25.818 1.405
Organisatiekosten * 23.790 0 29.930 2.856 32.688 971
Afschrijvingen * 3.628 0 8.721 1.100 8.744 0
Voorzieningen 223.699 0 147.000 0
Financiële kosten en opbrengsten 980 4.446 2.608 7.265 14.721 17.376
* Kostenverrekening>DA = 10% 0 2.449 0 9.079 0 9.251
totaal 399.412 21.555 260.836 20.586 143.331 38.313
3. Dienstverleningen
Ten voordele van CDI-Congo 0 0 0 0 0 0
Totaal C 846.193 52.559 649.952 83.082 499.174 94.354
% tov totale kosten + saldo 24% -793.634 16% -566.870 19% -404.820
D. UITZONDERLIJKE
OPBRENGSTEN 193.000 0 0 0 0
KOSTEN 0 0 0 0
Totaal D 0 193.000 0 0 0 0
% tov totale kosten + saldo 0% 0 0% 0 0% 0
TOTAAL KOSTEN + OPBRENGSTEN 3.536.370 3.421.666 4.071.530 3.947.914 2.576.850 2.596.556
KOSTEN in % 100% 100% 100%
NETTORESULTAAT BOEKJAAR -114.704 -123.616 19.706
p. 26
Projectbeheer & Marketing: - aanvragen
financieringen - opvolgen lopende
programma’s - behartigen
belangen partners - fondsenwerving - externe
communicatie
Financiën en
Personeel:
- boekhouding - financiën - personeelszaken
Algemeen
secretariaat:
- onthaal - reizigers - post
- kleine aankopen
Algemene vergadering
Raad van Bestuur
Dagelijks Bestuur
o.l.v. Directeur
Technische
Commissie
- Technisch advies - Medisch advies - Financieel en
administratief advies - Analyse van en
beslissing over projectaanvragen
Vrijwilligers op het secretariaat
Andere vrijwilligers fondsenwerving, acties, tentoonstellingen, lezingen, plooiwerk, enz.
Steungroepen
Organigram Congodorpen Samenstelling Raad van Bestuur
Redactie:
E. Charlier, K. Leemput, L. Raeymaekers
Verantwoordelijke uitgever:
Koen Lein, Directeur Congodorpen, [email protected]
Naam Functie
Herman Van Loon Voorzitter
Jan Cumps Secretaris
Jos Van Steenwinkel Penningmeester
Koen Bultynck Bestuurder
Michel De Wilde Bestuurder
Renaat Devisch Bestuurder
Luc Vansina Bestuurder
Freddy Moens Bestuurder
Jacqueline Vanheers Bestuurder
Bart Van Mullem Bestuurder
Greet Vos Bestuurder
Yvette Clinckspoor Bestuurder
Peter Schellekens Bestuurder
p. 27