Thôngtinsách
Tênsách:CâuchuyệnphíasauNhàvệsinh
Nguyêntác:ThestorybehindToilets
Tácgiả:ElizabethRaum
Ngườidịch:HàXuyên
Nhàxuấtbản:NXBTrẻ
Khốilượng:200g
Kíchthước:19x26cm
Ngàypháthành:05/2013
Sốtrang:32
Giábìa:32.000đ
Thểloại:KiếnthứcKhoahọc
Thôngtinebook
Nguồn:http://tve-4u.org
Type+Làmebook:thanhbt
Ngàyhoànthành:22/11/2016
Dựánebook#235thuộcTủsáchBOOKBT
Giớithiệu
-Bạncóthểtìmthấybồncầu12chỗngồiởđâu?
-Vìsaohàonướcquanhlâuđàilạicómùikinhkhủng?
-“SựHôiThốiKhủngKhiếp”làgì?
ĐểtìmranhữngsựthậtẩngiấuphíasauvạnvậthãykhámphábímậtcủabộsáchCâuchuyệnphíasau.Hãytìmhiểuvềmọiđiểumàbạnđãtừngmuốnbiết(vàmộtvàiđiềumàbạnsẽướclàmìnhđừngbiết)vớinhữngchủđểtrảirộngởcáclĩnhvựckhácnhau!
MỗiquyểnsáchtrongchuỗiCâuchuyệnphíasaubaogồmnhữngsựthậtđầyhấp dẫn và thú vị, những biểu đồ chất lượng cao, và những hình ảnh lôicuốn.
LạmbànvềchiếcbồncầuEbookmiễnphítại:www.Sachvui.Com
NgườitathườngngồibệtkhihọsửdụngbồncầukiểuchâuÂunhưthếnày.
Dùphảiđứng,ngồixổm,hayngồibệt,thìtấtcảmọingườiđềucầnđếnbồncầu.Khingườitaănvàuống,cơthểchỉsửdụngnhữnggìcầnthiếtvàsauđóloạibỏphầnchấtthảicònlại.Chấtthảidạnglỏngđượcgọilànướctiểu.Chấtthảirắnđượcgọilàphân.
ỞVươngquốcAnh,ngườitathườngnóihọđivệsinh,nhàxí,hoặcnhàvệsinhđểloạibỏchấtthảicủacơthể.ỞMĩ,ngườitalạinóihọđinhàvệsinh
hoặcphòng tắm.Trongquákhứ,nhàvệsinhđượcgọi làcầu tiêu.Nhàvệsinhbênngoàicănhộđượcgọilànhàxíxanhà,nhàcầu,hayhốxí.Nhàvệsinh,chodùđượcgọilàgìđinữa,đềulàmộtphầnquantrọngcủacuộcsốngthườngnhật.
Sơđồchothấycácbộphậnchínhcủacơthểthamgiavàoquátrìnhtiêuhóa.
Sựtiêuhóa
Sựtiêuhóalàquátrìnhcơthểlấycácvitaminvànănglượngtừthứcăn.Khingườitaăn,nướcbọt trongmiệnglàmmềmthứcăn.Điềunàygiúpíchchoviệcnuốtthứcăn.Sauđóthứcănsẽđiquamộtđườngốnggọilàthựcquảnđểđiđếndạdày(xemsơđồ).Dạdàynghiềnthứcănthànhmộthỗnhợpdịchlỏng.Dịchthứcănnàysẽđiquaruộtnon.Ruộtnongiúpcơthểhấpthucácvitamin và những chất cần thiết để phát triển và khỏe mạnh.Phầnchấtthảicònlạisẽđiđếnruộtgià.Từđâynósẽđượcđẩyrakhỏicơthểvàobồncầu.
Sơlượcvềlịchsửbồncầu
Bảngđồnàychothấynhữngnơiđãpháttriểnnhàvệsinhtừthờicổđại.
Conngườithuởsơkhaikhôngsốngtrongcácthịthànhhaylàngmạc.Thayvàođó,họdựnglềutrạiởmộtnơitrongmộtkhoảngthờigianngắn.Sauđó,họtiếptụcdichuyểnvàđểlạinhữngchấtthải.Khiconngườibắtđầusốngquầncư,họphảitìmmộtcáchkhácđểgiảiquyếtvấnđềchấtthảicủaconngười.
Lúcđầu,nhữngngườicổđạiđàocáchốđểchứachấtthảihoặcnếudùngbôthìphảiđượcđổđisaumỗilầnsửdụng.Vàokhoảngnăm2500trướcCôngnguyên(cáchđâykhoảng4500năm)cácnhómngườicổđạiởScotlandvàthunglũngsôngẤn(ngàynaylàPakistan)sửdụngmộthệthốngđườngốngđểchuyểnchấtthảitừnhữngbồncầutrongnhàrangoài.Vàocùngkhoảngthờigianđó,vịvuacủaSumerởvùngLưỡngHàđãchoxâydựngsáunhàvệsinhtrongcungđiệncủaông.
Cácloạibồncầuthờicổđạikhác
BồncầuởAiCậpcổđạicóhìnhdạng lỗkhóađểgiúphọ thoảimái.Mộtchiếcbôbêndướichỗngồichứađầycát.Chấtthảicủaconngườirơivàocátvàđượcđổđibởimộtngườihầu.Thờigiansau,ngườiLaMã(ngàynaylà
nướcÝ)xâydựnghệthốngcốngrãnh.Cốngrãnhmangchấtthảitừcácnhàvệsinhxảvàocácdòngsôngsuốigầnđó.
Bồncầudộinước
Cung điện Knossos, được xây dựng vào khoảng năm 2000 trước Côngnguyên(cáchđây4000năm)trênđảoCrete,đãcónhữngchiếcbồncầudộinướcđầutiên.Nhữnglòngchảotrênnóccủacungđiệnhứnglấynướcmưa.Cácốngdẫnmangnướcmưatừtừchảyvàobồncầu,dộisạchchấtthải.Mộtchiếcghếgỗđượcđậylênhệthốngxả.Chiếcghếcũnggiữchongườidùngđượckhôráo.
Cóchỗchomườihaingườiđànôngsửdụngnhàvệsinhnàycùngmộtlúc.Nóđượcxâydựngvàokhoảng100đến200nămtrướcCôngnguyênở
Tusinia,châuPhi.
Nhữngchiếcbô
NhữngngườiAiCập,HyLạp,LaMãgiàucóchọndùngvạihoặcchậulàmbồncầu.Chúngđượcgọilàbô.Ngườinghèođơngiảnchỉđibênngoài.Nếuquáyếuđểđirangoài,họsẽsửdụngbôbằngđấtsét.
ChiếcghếđingoàicủangườiMĩnàycótừnhữngnăm1700đượctrangtríbằnggươngmặtcủavuaGeorgeIII.
Mộtsựxúcphạmkhácthường
Mộtsốchiếcbôtrongnhữngnăm1700và1800đượcvẽtrênđógươngmặt củamột vị lãnh đạo không được lòng dân. TrongcuộccáchmạnggiànhđộclậpcủaMĩ(1777-1783),gươngmặtcủavuaGeorgeIIIđãbịđemrasửdụng.ĐólàbởivìôngđãcốđánhthuếlênngườidânởthuộcđịaBắcMĩ.
ThờiTrungcổ
TrongsuốtthờiTrungcổ(500-1450),hầunhưtấtcảcácbồncầudộinướcvà
hệthốngcốngrãnhđềubiếnmất.Ngườitađibênngoàihoặcsửdụngbô.
Cácthànhtrìthườngcónhữngnhàvệsinhngoàitrời.Đólànhữngchỗngồinhỏđượcxâytrongmộtngănhẹplơlửngphíatrênhàonướccủatòathành.Chấtthảichảytheobứctườngthànhxuốnghàonước.Nhữnghàonướcchứađầynướccốngbốcmùikinhkhủng.
Vàonhữngnăm1500,ngườigiàudùngnhữngchiếcbôcầukìđượcgọi làghếđingoài.Nhiềuchiếcđượclàmtrônggiốngnhưmộtchiếchộp.Nắpđậymởrasẽđểlộmộtchỗngồiđượctrangtríbằngnhunghoặcđăng-ten.Bêndướichỗngồilàmộtchiếcbôđểhứngchấtthải.
Nhữngvấnđềcủathànhthị
Trướcnhữngnăm1600,đasốngườidânđềusốngởnhữngnôngtrạihoặctrongcácngôilàng.Chấtthảikhônglàvấnđề.Nhưngkhingườitachuyểnđến những thành thị đông đúc, vấn đề chất thải con người đã phát sinh.Người ta tiểu tiện trênnhữngconđường.Họcònđổbô trêncácconphố.Cácnôngdânthugommộtsốchấtthảiđểrảitrênnhữngcánhđồngcủahọlàmphânbón.Sốchấtthảicònlạiđivàonhữngconsôngvàcácgiếngnước.Điềunàykhiếnchonguồnnướckhôngcònantoànđểuống.
Bôthườngđượcđổtrênnhữngconphố.
Sơđồchothấymộtchiếcbồncầuhoạtđộngnhưthếnào.Khicầngạtbồncầuđượcđẩy,nướctừthùngchứachảymạnhxuốngbểbồn.Điềunàysẽbuộcnướcvàchấtthảitrongbểbồnđổvàocốngxả.Khinướctrongthùng
chứacạn,cụcchặnmởra.Thùngchứalạiđượclàmđầynước.
Bồncầudộinướchiệnđại
Năm1590nhàsángchếngườiAnh,SirJohnHaringtonđãthiếtkếmộtchiếc
bồncầudộinước.Ôngđặtnótrongnhàcủamình.Mộtthùngchứagầnvớitrầnnhàsẽxảnướckhikéocầngạtcủachiếcbồncầu.NữhoàngElizabethIcũngđãlắpđặtmộtchiếcbồncầunhưthếtrongcungđiệncủabà.Chỉmộtsốítngườisẵnlòngthửdùngnó.Thựctế,họđãchếnhạochiếcbồncầudộinướccủaHarington.
NgườitatiếptụcsửdụngcácnhàxíxanhàhaybôchođếnkhikiếntrúcsưngườiPháp,J.F.Bondeltạoramộtchiếcbồncầudộinướctốthơnvàonăm1738.Chiếcbồncầunàycómộtvan (nắp)đểngănmùihôi lankhắpngôinhà.Đếnnhữngngăm1770,ngườidânAnhvàPhápbắtđầuđặtbồncầudộinướcvàotrongnhàcủahọ.Năm1870,mộtngườiđànôngAnh,S.S.Hellyerđãphátminhramộtchiếcbồncầudộinướcgiốngvớinhữngchiếcbồncầungàynaychúngtasửdụng.
TrướcthờiđiểmđóởMĩ,nhiềungườiđãkhôngcónướcmáyđểsửdụng.Không có nước máy, họ không thể sử dụng bồn cầu dội nước. Cho đếnkhoảngnăm1870nhiềugiađìnhởMĩmớicóđườngốngdẫnnướcvàbồncầudộinướctrongnhà.
NhữngchiếcbồncầucủaCrappercóhệthốngxảnướctốthơnnhữngchiếcbồncầutrướcđó.Mẫuquảngcáonàychothấychúngcũngđượctrangtrí
rấtcầukì.
ChiếcbồncầucủaThomasCrapper
Năm 1884 thợ sửa ống nước ngườiAnh, Thomas Crapper đãthiếtkếmộtchiếcbồncầudộinướcđơngiảnhơn.CôngtycủaThomasCrapperđãchếtạoranhiềuchiếcbồncầuđượcsửdụngởkhắpchâuÂu.NữhoàngVictoriađãkhenthưởngông,nhưngnhữngngườilínhMĩmớigiúpôngnổitiếng.NhữngngườilínhMĩlàmviệcởAnhsuốtthếchiếnthứnhất(1914-1918)bắtđầugọinhữngchiếcbồncầulà“crapper”.
Cốngrãnh
Bứchọanăm1854chothấynhữngngườicôngnhânđangsửachữacốngcủakhuphốFleet,LuânĐôn.
Đếnnhữngnăm1840đasốcácthànhphốđểucóvấnđềvớihệthốngcốngrãnh.Khilượngngườisửdụngbồncầudộinướcngàycàngnhiềuhơn,cáccốngrãnhkhôngthểkhamnổichấtthải.Cáccốngbịchảytràn.Ngườitabắtđầubịnhiễmbệnhkhinướccốngròrỉvàotrongnướcuống.
ỞLuânĐôn,chất thảicủaconngườithảivàosôngFleetvàsôngThames.Cácconsôngđãbịtắcnghẽnbởichấtthải,xácchó,mèochết,vàchuột.Raucủ,nồiniêu,bôvỡ,vàtấtcảcácloạirácrưởilấpđầycáccốngrãnh.
Mùahènăm1858đượcgọi là“SựHôiThốiKhủngKhiếp”.Thậmchícácthànhviêncủachínhphủcũngphảirờibỏthànhphốđểtránhmùihôi.Mấthàng năm trời để sửa chữa đường cống rãnh.Khi hệ thống cống xả đượchoànthành,mùihôithốibiếnmất.Cưdânthànhphốsauđósốngthọhơnvàítbệnhtậthơn.
Xửlýnướccống
NgaycảsaukhicácđườngcốngởLuânĐônđượcsửachữa,chấtthảivẫnbịđổvàosôngThames.Đasốcácthànhphốđểudẫnnướccốngđổvàocácconsông.Nhưngchấtthảicủaconngườigiếtchếtcávàlàmtắcnghẽncácdòngchảy.Năm1890mộtsốthànhphốbắtđầusửdụnghệthốnglọcvàchấthóahọcđểxửlýchấtthảitrướckhiđưanóquaylạicácdòngsôngvàaohồ.
Năm1916hainhàkhoahọcMĩlầnđầutiênxửlýchất thảibằngvikhuẩntrướckhiđưanó trở lạivàocácconsôngvàaohồ.Ngàynaynhiều thànhphốvẫntiếptụcsửdụnghệthốngnày.
HệthốngcốngcủaParis
Đếnnăm1878hệ thốngcốngcủaParis,nướcPháp, là580km(360dặm).
Ngườitathíchthamquanhệthốngcốngrãnhtrênnhữngcỗxekéođượcđẩybởicáccôngnhân.Sauđó,họsửdụngcácxelửavà thuyền nhỏ. Ngày nay, hệ thống cống của Paris bao trùm2.100km(1.300dặm).Parisvẫnduytrìcáctourthamquan.
CáctourthamquanhệthốngcốngcủaParisrấtđượcưachuộngvàonăm1870,khibứchọanàyđượcthựchiện.
Nướccốngngàynay
Ngườidânsốngởnôngthôndùngnhữngbểchứalớnđượcchôngầnnhàđểxửlýchấtthải.Chấtthảiđượcdẫntừnhàchảyvàocácbểtựhoạinày.Quathờigian,chấtthảisẽphânhủy.Nướcthảichảyvàođấtthôngquamộtruộngtiêunước.
Sơđồchothấymộtbểtựhoạihoạtđộngnhưthếnào.Lớpvángsẽphânhủythànhnướcvàcặn.Hệthốngthỉnhthoảngphảiđượclàmsạch.
Cáchệthốngcủathànhphốvàthịtrấn
Cácthànhphốvàthịtrấncầnnhữnghệthốngcốngrãnhlớnhơnbểtựhoại.Nhữngđườngốngmangchấtthảitừnhàởvànơilàmviệcđếnmộtđườngống lớn gọi là cốngxả chính.Cốngxả chính chạybên dưới các con phố.Côngnhânkiểmtracốngxảchínhbằngcáchđixuốngmộtmiệngcống.
Nhữngbểchứalớnsẽthugomchấtthảitừcácđườngcốngchính.Chấtthảidạnglỏngđượcphântáchkhỏichấtthảirắn.Chấtthảirắnsẽđượcđốthoặcđemrảitrênnhữngcánhđồngđểlàmphânbón.Chấtthảilỏngđượcxửlývớimộtloạikhíđượcgọilàchlorinevàvikhuẩn.Sauđónướcđãquaxửlýsẽđượcđưatrởlạicácsông,hồgầnđó.
Thảmsậy
Một hệ thống xử lý nước thải khác được gọi là công nghệ thảm sậy. Hệthốngnàysửdụngcáccâycỏcao(gọilàsậy)mọcởnhữngkhuvựcẩmướt.Cácđườngốngmangchấtthảiđếnthảmsậy.Sớmhaymuộnnướcthảicũngsẽbốchơi(biếnthànhkhí).Sauđóvikhuẩntrongrễsậysẽphânhủychấtthảirắn.
Nhữngbônghoahữuích
Năm1989cácnhàkhoahọccủaCụcQuảntrịHàngkhôngvàKhônggianQuốcgia(NASA)bắtđầusửdụngcácloàihoathủysinhđểlàmsạchnướcthải.Cácloàihoagồmcólandạhương,lily,vàcácloạikhác.Cáccâyhoahấpthukhíthảivàchorakhísạch.Sauđó,cácnhàkhoahọcnghiềnnhỏcâyvàdùngchúnglàmphânbónđểtrồngbắp,càchua,khoaitây,dưachuột,vàbí.
HệthốngxửlýnướcthảikhổnglồđượcđặtởMunich,nướcĐức,cónhiềubểchứađểxửlýchấtthải.
Làmvệsinh
Cuộngiấykhổnglồnàysẽtrởthànhloạigiấyvệsinhđặcbiệtdànhchobểtựhoại.Nótựrãsaukhoảng30giâyxảnước.
GiấyvệsinhđượcbánrađầutiênởMĩvàonăm1857.NóđượcbánởnướcAnhvàonăm1863.Lúcđầu,ngườitacảmthấyngượngngùngvớiviệcmuagiấyvệsinh.Cáccôngtybánchúngdướidạngđónggói.Khithờigianquađi, giấy vệ sinh đã trở thànhmột thứ sử dụng hằng ngày.Ngày nay, conngườicóthểsẽkhôngmuốnsốngthiếunó.
Trướckhicógiấyvệsinh
NgườiLaMãcổđạidùngmộtmiếngbọtbiểnbuộctrênđầumộtcâyqueđểlàmsạchsaukhisửdụngnhàvệsinh.Saukhidùngxong,họnhúngmiếngbọtbiểnvàomộtcáithùngđầynướcđểngườikếtiếpcóthểsửdụng.Nhữngngườicổđạiởnơikhácdùngnướcđểrửa.Mộtsốdùngđá,cát,hoặcvỏsòđểlàmsạch.
ỞnướcMĩ,ngườitadùngcùibắpngâmtrongnướcđểlàmgiấyvệsinh.Họđểmột giỏ cùi như thếở nhà xí xa nhà. Saukhi sử dụng, họ vứt cùi vàotronghầmxí.
Nhữngloạigiấyvệsinhđầutiên
NgườiTrungQuốclànhữngngườiđầutiênsửdụnggiấyvệsinhmềm.Năm1400họđã làm ra720.000 tờgiấyvệ sinhchohoàngcungsửdụng trongmộtnăm.ỞchâuÂuvàonhữngnămcuối1500,ngườigiàucóthườngđemtheomột quyển sách vào nhà vệ sinh. Họ xé các trang giấy để lau chùi.Nhữngngườinghèohơnsửdụngnhữngmẩugiấygói,giấyquảngcáo,vàgiấybáo.
Đồchứagiấycuộnlúcđầucòncócảchâncắmnến,đồmóckhăn,vàgươngsoi.
Baonhiêu?
ỞchâuÂusửdụng22tỉcuộngiấyvệsinhtrongmộtnăm.
Khôngchỗđểđi
Bảnđồthếgiớinàychothấysựtiếnbộcủacáckhuvựckhácnhauđốivớimứcđộchấpnhậnđượccủahệthốngvệsinh.
NgườidânởchâuÂuvàBắcMĩthườngxemnhàvệsinhvàgiấyvệsinhlàđiềuhiểnnhiênphảicó.Tuynhiên,ởnhiềunơi trênthếgiới,khôngcóđủnhàvệsinhđểsửdụng.Ngàynay,2,6triệungườikhôngcónhàvệsinhvàhệthốngcốngrãnhđúngnghĩa.
Nhữngđedọađốivớisứckhỏe
Khôngcónhàvệsinhvàhệthốngcốngrãnh,chấtthảicủaconngườicóthểchảyvàonhữngnơilâncậnvớicácgiếngnướchaycácdòngsuốisửdụnglàmnướcuống.Uốngnước thảichưađượcxử lý rấtnguyhiểmvới trẻsơsinhvà trẻnhỏ.Gần1,6 triệu trẻemdướinămtuổichếtmỗinămbởi tìnhtrạngvệsinhnghèonàn.
NămquốctếvềVệsinhMôitrường
LiênHiệpQuốc(UN)đã lấynăm2008làmNămQuốctếvềVệsinhMôitrường.Một trong nhữngmục tiêu củaUN là đến năm 2025 sẽ cung cấpđượcnhàvệsinhantoànchotấtcảmọingườitrênthếgiới.CácchuyêngiacủaUNnóirằngsẽ tiêu tốngần7 tỷbảngAnhmỗinămđểđạtđượcmụctiêucủahọ.NgườidânởchâuÂumỗinămcũngtiêutốnmộtkhoảngtiềntươngđươngnhưthếchokemlạnh.NgườiMĩtiêutốngấpbốnlầnnhưthếchocácthúcưngcủahọ.
Cănnhàbồncầu
Năm2007mộtnhàlậpphápngườiHànQuốctênlàSimjae-duckđãchoxâydựngmộtngôinhàcóhìnhdạnggiốngmộtchiếcbồncầu.ônggọingôinhàcủamìnhlàHaewoojae,cónghĩalà“mộtnơimàngườitacóthểgiảiquyếtnỗibuồncủamình”.Ngôinhàcóbốnphòngvệsinh.Phòngvệsinhnằmởtrungtâmngôinhàcóthểnhìnxuyênthấu.Mộthệthốngđặcbiệt làmmờkínhmỗikhicóngườisửdụngphòngvệsinhnày.Jae-duckxâyngôinhàbởivìônglo lắngvềsựthiếuhụtcủanhữngnhàvệsinhđúngnghĩa trên toàncầu.ôngmuốnmọingườihànhđộngđểgiảiquyếtvấnđềnày.
NgôinhàHànQuốcnàytrônggiốngmộtchiếcbồncầukhổnglồ.
Nhữngchiếcbồntiểubật
Mộtcông tyHàLanđã thiết kếmột chiếcbồntiểucó thể ẩnbêndướimặtđườngsuốtcảngày.Nósẽbậtlênđểsửdụngvàobanđêm.Nhữngchiếcbồn tiểunàyđượcsửdụngởcác thànhphố bên kia nước Anh. Thành phố đầu tiên ở Bắc Mĩ thửnghiệm loại bồn tiểu bật này là Victoria ở British Columbia,Canada.Đến buổi sáng, những chiếc bồn tiểu được hạ xuốngdướimặtđườngvàđượcphủbằngnắpđậykimloại.
Nhữngnhàvệsinhtrảphí
Ngườitađivệsinhởđâukhihọởxanhà?Cácnhàhàngvàcửahiệuđôikhicónhữngnhàvệsinhmiễnphí.Nhưngnếungười takhôngmuốnănuốnghaymuasắm thì sao?Nhiềungười tin rằngmỗi thànhphốvà thị trấnnêncungcấpdịchvụvệsinhcôngcộngmiễnphí,sạchsẽ,vàantoàn.
Số khác lại cho rằng quá tốn kémđể cung cấp các nhà vệ sinhmiễn phí.NhiềuquốcgiachâuÂucócácnhàvệsinhcôngcộngởcácthànhphốcủahọ.Thường thìbạnphải trả tiềnđểđượcsửdụngchúng.Số tiền thuđượcdùngđểgiữcácnhàvệsinhđượcsạchsẽvàvệsinh.
Đểgiữnhàvệsinhcôngcộngđượcsạchsẽvàđạtyêucầusửdụngrấttốnkém.
Nhàvệsinhdiđộng
Nhàvệsinhdiđộngcóthểđemđếnnhữngnơimànócầnđến.Nócóthểđượcsửdụngởcáchộichợ,lễhộiâmnhạc,vànhữngcông trường xây dựng. Chất thải được chứa trong một chiếcthùngbêndướichỗngồi.Mộtchiếcxetảisẽthugomchấtthảivàchởđếntrạmxửlýchất thải.Saukhicácnhàvệsinhđượclàmsạch,chúngcóthểđượcsửdụnglạihoặcđượcchuyểnđếnmộtđịađiểmmới.
CáccôngviênquốcgiahaynhữngđịađiểmthuhútkháchdulịchcóthểcungcấpnhữngnhàvệsinhdiđộnggiốngnhưthếnàyởColorado,Mĩ.
Tiếtkiệmnước
Nhữngchiếcbồntiểukhôngsửdụngnướcnhưthếnàyđãđượcdùngtrêntoànthếgiớiquanhiềunăm.
Người tadội rấtnhiềunướcxuốngbồncầu.ỞchâuÂuvàBắcMĩ,đa sốlượngnướctiêutốncủacáchộgiađìnhlàđượcdùngtrongnhàtắmvàphầnlớnnướcđượcsửdụngđểdộicầu.Bồncầuđượcsảnxuấtratrướcnăm1982sửdụngtừ19đến271(4,2đến6galon)nướcchomỗilầndội.Cácloạibồncầumớitốnítnướcsửdụngtrongkhoảng4,8đến61(1đến1,3galon)mỗilầndội.
Táisửdụngbồncầu
ThànhphốSanAntonio,bangTexas,nướcMĩ,mongmuốncáccư dân mua các loại bồn cầu tốn ít nước. Kể từ những năm1990, thànhphốSanAntoniođã trả tiền chongười dânđểhọmuamộtbồncầumớikhithulạinhữngchiếcbồncầuhaonước.Thành phố nghiền nát những bồn cầu cũ và sử dụng nhữngmảnhvỡđể látđườngmòn.Vàobanđêmnhữngmảnhvỡcủabồncầusẽphảnchiếuánhsángdọctheoconđường.
Bồntiểukhôngsửdụngnước
Mộtsốbổn tiểukhôngcầnnước.Mộtchiếcbồn tiểukhôngdùngnướccómộtốngthoátnướckhửmùilàmtừdầuthựcvậttựnhiên.Vìnướctiểunặnghơndầu,nênnóđi trực tiếpxuốnghệ thốngcống.Bồn tiểuđượcxịtbằngmộtloạichất tẩyrửamỗi thángmộtlần.Thaythếnhữngchiếcbồncầucũhơnởnhàvớithứnàysẽgiúpgiảmbớtlượngnướcsửdụng.
Bồncầudộinướckép
Bồncầudộinướcképcũnggiúplàmgiảmlượngnướcsửdụng.Mộtnúttốnítnướchơndùngđểdộinướctiểu.Nútcònlạidùnglượngnướcnhiềuhơnđểdộiphân.TấtcảcáccôngtrìnhxâydựngmớiởIrelandđềuphảisửdụngbồncầudộinướcképđểtiếtkiệmnước.Nướcứccũngmongmuốnngườidânsửdụngcácbồncầudộinướckép.
Mộtbồncầudộinướcképcóhainút.Mộtnútsửdụngítnướchơnđểdộinướctiểu.Nútcònlạidùngnhiềunướchơnđểdộichấtthảirắn.
Bồncầunàysửdụngkhíhoặcđiệnđểđốtchấtthải.Nókhôngcầnnướcđểhoạtđộng.
Hốxíthânthiệnvớimôitrường
ChínhphủquốcgiaMalawi,châuPhi,đangxâydựngnhữnghốxíđặcbiệtchotrẻsơsinhvàtrẻnhỏ.Cáccôngnhânđàonhữnghốnhỏphíasaunhữngbụirậmchotrẻem.Khihốđầy,cáccôngnhânsẽtrồngcâylênchiếchốđầyvàđàomộthốmớichocácbésửdụng.
Hốxí
Thiếunước làmộtvấnđề toàncầu.Hốxíhoạtđộng tốtởnhữngkhuvựckhôngcóhệ thốngnước.Hốxí làhệ thốngvệsinhphổbiếnnhất trên thếgiới.Ngườitaxâyhốxíbênngoàinhàbằngcáchđàomộthốsâuvàđặtmộtbệđỡlêntrênhố.Hốxínênởxacácgiếngnướcvàdòngsuốiđượcsửdụnglàmnướcuống.Chấtthảisẽtậphợplại tronghố.Khiđầy,hốđượclấplạibằngđất.Mộthốxímớisẽđượcđàogầnđó.Đasốnhàxíxanhàlàcáchốxícóchỗchechắn.
Nhàvệsinhủphân
Nhàvệ sinh ủ phân cũng hoạt động tốt ở những khu vực không có nhiềunước.Chúngđôikhiđượcsửdụngtronghoạtđộngcắmtrại,trêntàuthuyền,hoặcởnhữngngôinhàkhôngcóđườngnướcmáy.Mộtnhàvệsinhủphânphânhủychấtthảithànhthứgọilàmùn.Mùncóthểđượcrảitrênđấttrồng,làmđấttrởnêngiàudinhdưỡnghơnđểtrồngtrọt.Nóantoànvàsẽkhônggâybệnh.Nhàvệsinhủphâníttốnkémhơnnhàvệsinhdùngnước.Chúngrấttiếtkiệmnước.
Mộtnhàvệsinhủphânhoạtđộngkhôngcầnnướchayhệthốngcống.
Bồncầuchotươnglai
TrạmKhônggianQuốctếsẽsớmsửdụnghệthốngtừbồncầuđếnvòinước.
Bồncầuđãthayđổirấtnhiềutrongsuốthơn4.000nămqua.Cáchconngườisửdụngnướcvàxửlýchấtthảicủaconngườicũngthayđổi.
Táisửdụngnướcthải
Khoảng15thànhphốlớnnhỏởMĩhiệntạiđangsửdụngmộthệthống“từbồncầuđếnvòinước”.Nóbiếnđổinướcthảithànhnướcuống.Saukhichấtthảiđượcxửlý,nướcantoànđểuống.
Hệthốngnàyđượcsửdụngởnhữngnơithiếuhụtnước.NósẽsớmđượcsửdụngtrênTrạmKhônggianQuốctế.Tuynhiên,nólàmộtquytrìnhđắttiềnvìvậysẽkhôngthíchhợpvớinhữngquốcgianghèo.
Nướctiểu
Nước tiểu có 95% nước tinh khiết. 5% còn lại được hình thành từmuối,amoniac,vàcácchấthóahọctựnhiênkhác.Cácchấthóahọcnàyphảiđượcloạibỏ trướckhinước tiểu trởnênan toànđểuống.Uốngnước tiểuchưaquaxửlýkhôngantoàn!
Mộtsốngườitừchốiýtưởngcủahệthốngtừbồncầuđếnvòinước.Nhưngcácchuyêngiachorằngkhôngsớmthìmuộnmọingườiđềusẽchấpnhậnýtưởngsửdụngnướcthảiđãđượclàmsạchđểnấuănvàlàmnướcuống.
Tháng11năm2000,cáccôngnhânởSydney,Úc,đãtìmthấymộtchúrùacásấutrongmộtđườngcống.Cácchuyêngiavêđộngvậtchorằngnóđãbịđánhcắptừmộtcôngviênbòsát21nămtrướcvàsauđóđượcthảvào
cống.
Cásấu?
Năm1935mộtconcásấuđãrơikhỏimộtchiếctàuxuốngsông
EastcủaNewYorkvàbơivàohệthốngcống.Nhưngnóđãbịbắtlại.Sauđóngườitabắtđầuthêudệtnhữngcâuchuyệnrùngrợnvềnhữngconcásấusốngtrongcácốngcống.
Dòngthờigian
ChúgiảiBể tựhoạihệ thống xử lý chất thải ở những khu vực không có hệ thốngcống.Mộtsốngườisốngởnôngthônthườngsửdụngbểtựhoại.
Bô bình hay chậu được sử dụng làm bồn cầu. Một số loại bô đơn giản,nhưngmộtsốkháclạicócáchọatiếttrangtrícầukì.
Bồntiểubồncầusửdụngchochấtthảilỏngđượcgắntrêntường.Bồntiểuđượctìmthấytrongnhàvệsinhnam.
Chấthóahọc thứdùngđể loạibỏvikhuẩnnguyhiểm từnước thải.Chấthóahọcgiúpxửlýchấtthải.
Cốngrãnhđườngdẫnđểvậnchuyểnchấtthải.Đasốcácthànhphốđềucóhệthốngcốngrãnh.
Ghếđingoàiloạibôcầukìđượcdùngbởigiớithượnglưunhữngnăm1500.Chỗngồicủachiếcghếtrangtrícáchọatiếtbằngchấtliệuthượnghạngnhưnhunghayđăngten.
Giếngnướchốđàosâuvàolòngđấtđểlấynước.Nướcthảinênđượcgiữxakhỏigiếngnước.
Hàohồnướcxungquanhtòa thành.Trongquákhứ,ngườidânsốngtrongthànhxảnướcthảivàohàonước.
Hốxí hốđàodưới đất vàdùng làmbồn cầu.Trong các cuộc chiến tranh,nhữngngườilínhxâycáchốxígầndoanhtrạicủahọ.
Miệng cống mở ra trên phố dẫn đến các ống cống. Các công nhân trèoxuốngmiệngcốngđểkiểmtrahệthốngcống.
Nhàvệsinhngoàitrờibồncầuxâybêntrongtườngthànhđượcxảvàohào.Chúngthườngrấtlạnhlẽovàomùađông.
Nướccống chất thải conngười.Nước cốngđi qua cácđườngốngvàohệthốngcốngrãnh.
Nướcthảinướcđãđượcsửdụngđểgiặtgiũ,dộicầu,hoặctrongsảnxuất;cũngđượcgọi lànướccống.Nước thảiphảiđượcxử lýở trạmxử lýchấtthảitrướckhiquaylạisônghồ.
Nướctiểu chất thải lỏng của conngười.Nước tiểu chủyếuhình thành từnước.
Phânchấtđàothải từcơthể.Trạmxửlýchất thải táchphântừdịchnướcthải.
Phânbónthứlàmchođấttrồngsảnsinhracâytrồngtươitốt.Sửdụngchấtthảiconngườilàmphânthìantoàn.
Ruộngtiêunướckhuvựcđấtxungquanhmộtbểtựhoại.Ruộngtiêunướcthấmhútnướcthảitừbểtựhoại.
TrướcCôngnguyên khi từnàyxuấthiệnphía saumộtngày,nóchobiếtthờiđiểmdiễnratrướckhiđạoThiênChúarađời.NgàythángtrướcCôngnguyên luôn được tính ngược về trước. Ngược lại, những mốc thời giankhôngcótừnàyphíasauđượchiểulàCôngnguyên,chobiếtthờiđiểmsaukhiđạoThiênChúaxuấthiện,đượctínhtiếnvềtrước.
Vệsinh cách thứcđểđốiphóvớichất thảicủaconngườihaynướccống.Mọingườitrênthếgiớiđềucầnvệsinhtốt.
Vikhuẩnsinhvậtsốngrấtnhỏbécóthểsửdụngđểxửlýnướccống.Mộtsốvikhuẩngâybệnh,nhưngsốkháclạidùngđểxửlýchấtthải.