1

1. Lý do ch n tài:n kinh t là nhân t ch o cho s phát tri n c a c qu c gia. Nh ngm g n ây, trong quá trình phát tri n, nhân t kinh t ã c nhà n c

ta nhìn nh n m t cách nghiêm túc và ã có nh ng chính sách h p lí thíchng v i giai n i m i.

Nhu c u h i nh p là nhu c u t t y u n n kinh t Vi t Nam v t kh icái ng ng ói nghèo và v trí “ ang phát tri n” ti n t i vi c tr thành

t qu c gia có n n kinh t phát tri n cao, m t qu c gia th c s “côngnghi p hoá –hi n i hoá”. Nh ng có th hoà mình vào sân ch i qu c

chung ó, có nh ng nguyên t c mà n n kinh t Vi t Nam bu c ph ituân theo. thu hút u t , Vi t Nam th c s tr thành môi tr ng

c c a các nhà u t , nhà n c ta ph i kiên quy t ch ng thamnh ng.Nh tác gi Thomas L. Friedman trong tác ph m “Chi c Lexus và CâyÔliu” v quá trình toàn c u hoà ã t ng phân tích, ch nh ng qu c gia cómôi tr ng kinh doanh trong s ch, minh b ch v tài chính và n nh vchính tr m i có th khi n nh ng ông trùm tài chính và nh ng t p oàn aqu c gia m t n và u t vào nh ng kho n k ch xù cho s pháttri n.Ý th c c u ó, trong giai n h i nh p và nh ng b c cu i cùngti n t i hoàn t t àm phán gia nh p t ch c Th ng M i Th Gi i WTO,Vi t Nam ã kiên quy t th hi n mình không khoan nh ng v i thamnh ng, kiên quy t ch ng tham nh ng.C n c Vi t Nam ã th c s nhìnth ng vào nh ng y u kém, ch p nh n nh ng c n chuy n mình au n vành ng thay i khó kh n nâng cao ch t l ng “trong s ch” cho môitr ng u t . Vi t Nam th c s ý th c rõ vai trò và trách nhi m c amình trên sân ch i toàn c u.Báo Chí – b máy, c quan ngôn lu n c a ng và nhà n c- ã th c sth hi n c vai trò tích c c, i u và có ý th c t t trong quá trình nh

ng d lu n, cùng v i d lu n góp ph n vào công cu c u tranhchung cho s phát tri n y. Báo Chí luôn i u trong các ho t ngch ng tham nh ng tr thành ti ng nói l n c a nhân dân, ng v phíanhân dân, b o v quy n l i c a nhân dân và gìn gi uy tín, nâng cao vaitrò c a ng và Nhà N c trong cu c u tranh ó.Vai trò c a báo chí th c s to l n trong công cu c phát tri n. Chính vìth , tôi ch n tài nghiên c u: “Vai trò c a báo chí v i công tác ch ngtham nh ng trong n n kinh t Vi t Nam trong n m 2006” v i mong mu nkh ng nh vai trò quan tr ng c a báo chí trong s phát tri n, xem xét knh ng m t còn h n ch trong công tác ch ng tham nh ng c a báo chí.

i chuyên ngành c a b n thân là Báo Chí, tôi ch n tài vì ni m yêuthích, s quan tâm và phù h p v i c thù c a n i dung h c t p c a b nthân.

2

2. Gi i h n nghiên c u: tài chú tr ng n i dung nghiên c u vào v n báo chí trong công tác

ch ng tham nh ng n c ta trong n m 2006, m t n m v i nhi u s ki nvà bi n ng. Tôi ch kh o sát các n i dung trên m t s t báo in chkhông h ng vào báo hình và báo m ng cùng các th lo i khác vì kh

ng còn h n ch và vì s kh ng ch v m t th i gian, tài chính.3. Ph ng pháp nghiên c u:Thu th p tài li u v các s ki n tham nh ng trong n n kinh t Vi t Namtrong n m 2006 cùng v i nh ng bài vi t, nh ng thông tin mà báo chí ãkhai thác các v vi c ó.Phân tích các s ki n và các v án tham nh ng ó qua cái nhìn c a gi ibáo chí.Phân tích, t ng h p các t li u ã có, vi t bài và vi t báo cáo.4. Tình hình nghiên c u tài :Tính n nay, ã có nh ng tài nghiên c u v n i dung vai trò ph nbi n xã h i c a báo chí, v n là m t y u t quan tr ng trong công tácch ng tham nh ng trong n n kinh t hi n nay. Tuy nhiên, nh ng tài ichuyên sâu phân tích v n i dung tham nh ng trong n n kinh t Vi t namvà s can thi p c a báo chí v n ch a c chú ý m x và phân tích.5. Ý ngh a c a tài:

i ki n th c h n h p c a m t sinh viên, tôi ch mong tài có th gópph n a ra m t hình dung khái quát v nh ng gì mà báo chí Vi t Nam

ã làm c và ch a làm c cùng v i các c quan ch c n ng trongcu c chi n ch ng tham nh ng trong n m 2006.Qua ó, tài c ng c g ng cung c p m t l ng thông tin c n thi t sinh viên báo chí có th hình dung ra v công vi c và ý ngh a c a côngtác ch ng tham nh ng trong n n kinh t c a ng i vi t báo. tài c nghi v ng em l i nh ng cái nhìn y h n có nh ng gi i pháp tích

c công tác ch ng tham nh ng b ng báo chí th c s c th c hi nt h n, nghiêm túc h n và có s c m nh h n.

3

Ch ng 1 :Khái lu n v n n kinh t Vi t Nam trong th i kì i m i .Vai trò c abáo chí trong công cu c i m i:

1. Tình hình kinh t Vi t Nam trong th i kì i m i:n kinh t Vi t Nam, cùng v i Trung Qu c , liên t c trong

hai n m 2005, 2006 c nhìn nh n là “th n kì”. N u Trung Qu cchóng m t v i m c t ng tr ng quá t ng t g n 10% thì Vi tNam c ng không h kém m c 8, 89%. Và n u n m 2007, khi

n tr s c a WTO Geneve (Thu S ) b c vào v trí c athành viên th 150 c a WTO, Vi t Nam ã c nh n danh hi u

t n c tiêu bi u c a n m 2006” t c quan Th ng M i vàphát tri n Hoa Kì cho nh ng thành t u to l n ã t c trong

m 2006.GDP bình quân u ng i c a Vi t Nam t ng, chât l ng

i s ng c a ng i dân c nâng cao, nh ng công trình v inh ng kho n u t kh ng l ã em l i di n m o m i cho cu c

ng c a ng i Vi t Nam: sung túc h n, v n hoá h n, ti n b h n.Nguyên nhân c a s phát tri n v t b c và nh ng b c ti n

th n kì ó ph i c ghi nh n t nh ng n l c c i cách c a ngvà Nhà N c cho phù h p v i giai n phát tri n m i. Nh ngtranh cãi, nh ng s a i, nh ng c i cách trong h th ng hành chính

nghi p ã khi n Vi t Nam tr nên thân thi n h n v i các nhàu t , ngu n v n n c ngoài dành cho Vi t Nam ngày càng nhi u.

Song song ó, c ng ph i k n vi c nhìn nh n chín ch na nhà n c v ti m n ng kinh t các ngành công nghi p

“không khói” nh Du L ch và các ho t ng Th ng M i – D ch mà ng i Vi t v n luôn làm r t t t. Kh ng nh ti m n ng du

ch, phát tri n du l ch, nhà n c Vi t Nam ã làm nh ng dòng l inhu n ngo i t ào t ch y v n c.

Tuy nhiên, trong ánh sáng c a s phát tri n cùng nh ng thayi v t b c ó, ng i ta không th không th a nh n Vi t Namn là m t trong các qu c gia có t l tham nh ng và c “x p”m tham nh ng r t cao trên bình di n chung c a th gi i.Nh ng

nhà u t t t nhiên luôn ái ng i v u ó.Nh ng l trình trongvi c xin gi y phép kinh doanh, u th u... Vi t Nam còn nhi u b t

p và còn nhi u k h nh ng k n m nh ng ch c v ch ch tthao túng n n kinh t .

Nh ng nhân t k h ó ã làm n n kinh t Vi t Nam pháttri n nh ng ch a th t s ng u, có ti n b nh ng còn l inhi u h sâu sai l m. Chính hi n t ng tham nh ng ã góp ph nlàm trì tr quá trình phát tri n, làm Vi t Nam ch m c th gi i

4

chào ón, làm quá trình h i nh p mang nhi u gian nan và nh ngth thách th c s không h d v t qua.

Chính vì th , Lu t Phòng ch ng tham nh ng ã c Qu ci khoá 11 thông qua t i k h p th 8, vào cu i tháng 11/2005,

sau quá trình xây d ng công phu, tr ng c u dân ý và nhi u phiênth o lu n sôi n i t i ngh tr ng.

Ta s tìm hi u khái l c v v n tham nh ng và ch ngtham nh ng trong n n kinh t n c ta.2. Hi n t ng tham nh ng trong n n kinh t :

2.1. Khái ni m tham nh ng (trên th gi i và Vi t Nam): Trong trang web c a C quan ngo i giao Hoa Kì c a Vi tNam có bài phân tích c a tác gi Boris Begovic (trung tâm nghiên c u TDo- Dân Ch ) v các v n toàn c u. Trong bài phân tích, ông có nói

n v n tham nh ng và ch ng tham nh ng. nh ngh a “Tham nh ng”c ông khái quát nh sau:

“ nh ngh a Tham nh ng :Tham nh ng là gì? Có th có nhi u câu tr l i cho câu h i này. c p phân tích, Vito Tanzi ã a ra câu tr l i súc tích nh t: Tham nh ng làhành ng c tình không tuân th các nguyên t c công minh nh m tr c

i cho cá nhân ho c cho nh ng k có liên quan t i hành ng . Cóba n i dung chính trong nh ngh a này. N i dung th nh t c p inguyên t c công minh b i l nó òi h i quan h cá nhân ho c các m iquan h khác không c xen vào các quy t nh kinh t có liên quan

n nhi u bên. Vi c i x bình ng v i t t c các ch th kinh t làt yêu c u c n thi t i v i m t n n kinh t th tr ng ho t ng có

hi u qu . Thái thiên v i v i m t s ch th kinh t c th nào óch c ch n s vi ph m nguyên t c công minh và m ng cho thamnh ng. Không có thiên v thì s không có tham nh ng.Còn có thêm hai u ki n c n thi t khác d n ng cho tham nh ng, haynói cách khác, nh ng u ki n c n thi t hành ng c tình thiên v

không tuân th nguyên t c công minh ) có th c g i là tham nh ng.u ki n th nh t là thái thiên v ph i có ch ích. Vi c vô ý vi ph m

nguyên t c công minh, ch ng h n vì thi u thông tin y , không ccoi là tham nh ng. Th hai, ph i có ích l i nh t nh nào ó cho cá nhânvi ph m nguyên t c công minh; n u không s không có tham nh ng. Vi cvi ph m nguyên t c không thiên v ôi khi c coi là phân bi t i x ,nh ng l i không ph i là tham nh ng.Vi c tr c l i ho c dành l i th cho k h i l có th di n ra d i nhi uhình th c. Ng i ta th ng cho r ng tham nh ng có ngh a là nh n ti n(lo i tham nh ng này th ng c g i là nh n h i l ), nh ng nh ng

ng l c t ng t c ng có th là món quà t ti n ho c nh ng ân hukhác. T ng m t b trang s c t ti n cho v c a m t ng i ã vi ph m

5

nguyên t c công minh và dành cho con trai c a ông ta m t công vi c (nhnhàng) h u h nh rõ ràng là tham nh ng.Vi c tr c l i ho c h ng l i có th di n ra cùng lúc v i vi c vi ph mnguyên t c công minh, nh ng c ng có th di n ra nh ng th i m khácnhau. C th , s thiên v c a m t cá nhân nh n h i l s khi n cho k h i

có b n ph n ho c ôi khi b t bu c ph i ng m ng m n áp l i s uái ó. B n ph n ó s không m t i theo th i gian, và vì v y vi c tr c l i

nh ng cá nhân h i l s v n ti p t c trong t ng lai. N u tr n b ngcách dành cho con trai c a ông ta m t công vi c có thu nh p cao, nh ng

u ta l i v a b t u h c i h c thì rõ ràng là gi a vi c cho và nh n cót kho ng cách v th i gian. H n n a, khi th a thu n tham nh ng, ôi

khi vi c tr n th m chí không c nêu c th nh ng hai bên v n ng mhi u ó là b n ph n c n ph i th c hi n.Qua nh ngh a c a ông, ba nguyên t c khi vi ph m s d n t i hành vi

c xem là tham nh ng là: Nguyên t c công minh, thái thiên v cóch ích, l i ích c a cá nhân nào ó khi vi ph m nguyên t c công minh.Cách nh ngh a và xem xét các y u t tham nh ng này ch y u h ngvào ý th c, hành vi c a ch th có quy n ch c, có a v nh t nh i v i

t nguyên t c và yêu c u xã h i nào ó mà khi vi ph m nguyên t c ó,không hoàn thành ngh a v c a a v ó, ng i có a v s c h ng

t món l i v t ch t nào y, th ng có ý ngh a kinh t r t cao.Còn m t nh ngh a khác mà Ngân Hàng Th Gi i (World Bank) s d ng.Theo ó, tham nh ng là m d ng công quy n t l . nh ngh anày cho r ng c n nguyên c a tham nh ng xu t phát t công quy n và l m

ng công quy n, tham nh ng g n li n v i nhà n c và các ho t nga nhà n c, vi c nhà n c can thi p vào th tr ng và t s t n t i c a

khu v c công. Nói cách khác, khái ni m này lo i tr kh n ng thamnh ng x y ra trong khu v c t nhân, và ch t p trung duy nh t vào tìnhtr ng tham nh ng trong khu v c công. nh ngh a này phù h p v i quan

m c a Gary Becker, ng i ã t gi i Nobel, cho r ng u chúng taxóa b nhà n c thì chúng ta c ng xóa b c tham nh ng .Trên ây, chúng ta ã kh o sát hai khái ni m v tham nh ng và ta có thnh n th y, trong c hai nh ngh a y, y u t “công quy n” c c pxoáy sâu h n c . u này có th lí gi i không khó kh n vì ch có nh ngng i n m nh ng vai trò ch ch t trong n n kinh t , trong các l trìnhhành chính ph c v cho n n kinh t m i có th th ng xuyên ti p xúc v icác i t ng “có ti m n ng cho h i l ” tìm c quy n l i c n thi tcho b n thân b ng con ng ng n nh t. Chính ây, các quan ch chành chính m i có th bán danh v c a mình mua v l i ích v t ch t.

2.2. L ch s xu t hi n và giai an bùng n c a tham nh ngtrong n n kinh t Vi t Nam nh ng n m trong giai an i m i nóichung và n m 2006 nói riêng :

6

Không ch có trong n n kinh t hi n i chúng ta m i có thamnh ng. Th c ra b t kì âu, trong m t xã h i có nhà n c, có m t bmáy can thi p vào th tr ng và các l i ích l n, có giá tr thì ó cóng i qu n lí.Ng i qu n lí n m nh ng u m i d n n quy n l i c a

t nhóm ng i nào ó. T t y u u ó d n n tham nh ng. Tuynhiên, trong giai n tr c i m i, c n s t tham nh ng ch a l n,ch a th c s l n và nhà n c c ng ch a th c s nhìn nh n nó m t cáchnghiêm túc. Nh ng trong quá trình h i nh p, minh b ch và lành m nhtrong kinh doanh là yêu c u t t y u cho s t n t i c a m t qu c gia.Vi c thúc y s lành m nh, minh b ch trong ho t ng kinh doanh t t

u làm nh ng b t n ti m n tr c ây các m t xích có v n trongn kinh t l ra, t gãy và bu c nhà n c ta ph i ch nh n cho công

cu c phát tri n.Ch a bao gi nhà n c Vi t Nam, nhân dân Vi t Nam kiên

quy t u tranh ch ng tham nh ng n v y.Trong n m 2006, k th a nh ng thành qu ã có t nh ng n m

2004, 2005, ý th c ng i dân v trách nhi m ch ng tham nh ng cho sphát tri n chung c a n c nhà ã c nâng cao. Tr c kia, thamnh ng trong nhà n c ch có nhà n c ch ng, các c quan h u quanch ng. Còn n m 2006 l i khác, r t nhi u nh ng v vi c tham nh ng

c a ra ánh sáng nh vào quy t tâm và ý th c c a ng i dân.Hìnhnh nh ng nông dân lam l ch y tr n tránh ph i “”tr l i các câu h i có

liên quan”” v i gi i báo chí ã không còn. Thay vào ó là nh ng lá thkhi u n i hàng lo t, nh ng t m lòng kiên quy t “”theo n cùng”” hànhtrình ch ng tham nh ng c a các c quan công an, các c quan báo chí,nhà n c.

Có th nói, m m m ng tham nh ng trong n n kinh t ã có tlâu, th c s phát tri n, bén r trong thân th n n kinh t t lâu nh ng

m 2006 là th i m ánh d u b c ngo t trong công tác ch ng thamnh ng c a nhà n c Vi t nam : th i m tuyên chi n th c s . Toàn dân

ã quy t tâm b c vào công cu c b o v n n móng qu c gia kh i sbành tr ng c a nh ng con b ch tu c tham nh ng kh ng l .

òi h i t t y u c a m t qu c gia mu n thu hút c v n u tvà s quan tâm chú ý c a n c ngoài chính là m t môi tr ng u ttrong s ch, minh b ch. Và Vi t Nam ang n l c không ng ng cho m ctiêu ó.

Tuy nhiên, s phát tri n và cu c u tranh nào c ng i kèm v inh ng i thay au n.

3. Báo chí vào cu c ch ng tham nh ng:3.1. ôi nét v l ch s hình thành và phát tri n c a báo chí Vi t

Nam và vai trò ch ng tham nh ng c a báo chí trong l ch s :Báo Chí Vi t Nam ra i mu n.Mãi n n m 1865, t Gia

nh Báo u tiên vi t b ng ch qu c ng m i ra i .Nh ng n mãi

7

m 1869, ng i Vi t Nam u tiên làm báo là ông Tr ng V nh Kí m ixu t hi n, ông làm ch bút cho t Gia nh Báo t n m này.

Tr i qua th ng tr m và nh ng b c ngo t phát tri n d ichính quy n b o h c a Th c dân Pháp, báo chí Vi t Nam d n t công ctuyên truy n m t h ng c a nhà n c Pháp ã th c s tr thành s nph m c a ng i Vi t Nam, ph c v cho cu c s ng c a ng i Vi tNam.

Trong su t quá trình phát tri n c a mình, báo chí ã luôn lànhân t nh h ng cho t t ng c a s ông ng i dân. M t n i dungtrong ch c n ng nh h ng t t ng ó là lên án nh ng hành ng x u,

ch tr n b m t th t c a nh ng th l c ch ng l i quy n l i c a nhân dânlao ng và gìn gi nh ng giá tr nhân v n, v n hoá, nh ng giá tr tinhth n, o c truy n th ng t t c a dân t c. Chính vì th , trong quá trìnhho t ng và phát tri n c a mình, báo chí ã luôn ng v trí tuyênchi n v i cái ác, cái x u trong xã h i.

i “ông vua phóng s B c Kì” V Tr ng Ph ng, nh ngthiên phóng s “C m th y c m cô”, “K ngh l y tây”... ã cho th y n icay ng c a nh ng con ng i cùng kh trong xã h i c và v ch tr n b

t vô nhân, tàn b o, dâm d c c a nh ng con ng i c a “n c m iPháp”.

Sau này, báo chí cách m ng c ng th a nh n trong ch c n ngqu n lí c a báo chí có n i dung “báo chí tham gia tích c c vào cu c utranh ch ng các hi n t ng tiêu c c trong i s ng kinh t - xã h i, trong

ch c ng và các c quan nhà n c.”1

Chính V.I Lênin c ng òi h i: “chính ph c ng ph i c lu n công chúng c a n c mình ki m soát”2

Vai trò c a báo chí trong công tác ch ng tiêu c c trong kinh-xã h i th c s c chính th c th a nh n.Trong nh ng n m chi n

tranh, ngoài vai trò c ng tinh th n yêu n c, ch ng gi c ngo i xâm vàxây d ng T qu c Ch Ngh a Xã H i, báo chí ã góp ph n không nhvào công tác ch ng nh ng bi u hi n không t t, nh ng hành vi gây h i nuy tín c a ng và xâm h i quy n l i c a nhân dân. Vai trò ch ng thamnh ng c ng ã có t r t lâu nh v y nh ng ý th c c a ng i làm báotr c kia còn e dè, s gây ph ng h i n danh d , uy tín c a ng nêncu c u tranh ch ng tham nh ng tr c kia trên báo chí ch a th c s l n,ch a th c s sâu r ng và làm nên nh ng thay i trong ý th c c a ng idân nh ng n m g n ây.

Trong th i i m c a, giai n i m i, báo chí cùng v icác c quan ch c n ng và nh ng công dân yêu n c, quan tâm n v n

nh t n c ã b t tay nhau tr thành m t th chân ki ng v ng ch ctrong công tác ch ng tham nh ng th c s ngày hôm nay.

1 PTS.D ng Xuân S n, PTS. inh V n H ng, Gi ng viên Tr n Quang:C s lý lu n báo chí truy nthông,NXB V n Hoá Thông Tin, Hà N i, 1995,tr.892 V.I Lênin: Toàn t p. t p 35, Moscow, 1976,tr.20 (B n ti ng Nga)

8

Trong giai n m u, dù còn g p nhi u khó kh n: s lo không dám h p tác c a ng i dân, s c a quy n c hi p c a các c

quan nhà n c có sai ph m nhm ng v n bi t cách l i d ng y u t “khôngminh b ch” c a mình trong cu c i u v i báo chí, s “không chínhth c” c a thông tin báo chí... nh ng trong hai n m 2005, 2006, nh ng gìmà báo chí Vi t Nam - c bi t báo chí TP.HCM ã làm c th c s

n.Ti ng nói kh ng nh: “Nhà N c Vi t Nam tuyên chi n v i thamnh ng” c ng ã c b n bè th gi i nhìn nh n qua b m t c a báo chí.

Nh ng gì báo Chí Vi t Nam làm c t o nên m t b cngo t l n trong quá trình h i nh p c a t n c. Nh ng thành qu t

c trong công tác ch ng tham nh ng s c nhìn nh n k l ng h nqua ph n 3.3 c a ch ng 1 này.

3.2. Báo chí hi n nay v i vai trò ch ng tham nh ng trongcách nhìn nh n c a nhà n c và nhân dân:

Trên trang web chính th c c a ng C ng S n Vi t Nam,nhà n c ta ã chính th c th a nh n y u t quan tr ng trong quá trìnhphát tri n c a giai n i m i: ph n bi n xã h i. Ph n bi n xã h i cxem nh m t nhân t quan tr ng duy trì s n nh c a xã h i. Ph n bi nxã h i v ch ra nh ng thi u xót, sai l m, nh ng quan m còn thi u tínhth c t , mang n ng tính duy ý chí. Ph n bi n xã h i là th c s c n thi ttrong các l trình th c t hoá các chính sách, làm trong s ch b máy nhà

c c ng nh dành quy n làm ch th c s v tay nhân dân.Cu i n m 2006, báo Tu i Tr có m t bài vi t: “Ph n bi n xã

i: nhân v t c a n m 2006”. Bài vi t nh m t s chính th c th a nh nvai trò và nh ng óng góp tích c c c a ph n bi n xã h i trong quá trình

t n c ti n vào h i nh p.i báo chí, ph n bi n xã h i c chính th c th a nh n

ng chính làm nâng cao ý ngh a, ti ng nói c a báo chí trong h th ngqu n lí xã h i.

i công tác ch ng tham nh ng trong n n kinh t , báo chíkhông ch là nhân t “ u tàu” nh h ng d lu n mà còn là ng i b nsong hành cho nh ng cá nhân, t ch c “không chính th c” có th gópti ng nói c a mình vào cu c u tranh chung.

Ch c n ng ph n bi n xã h i, m t m ng n m trong ch c n ngqu n lí c a báo chí, ã c nhà n c th c s quan tâm và coi tr ng. H nth n a, nhân dân ã và ang th c s ý th c c vai trò và s c m nh,

ng nh ti ng nói c a mình trong công tác ch ng tham nh ng.3.3. Khái quát nh ng thành qu mà báo chí ã t c

trong công tác ch ng tham nh ng trong n m 2006.M t s v vi c tiêubi u c kh o sát:

Cu i n m 2006 v a qua, trang web c a Thanh Tra ChínhPh công b danh sách nh ng v án tham nh ng n i c m trong n m2006. Sau ó, báo n t Vietnamnet (http://vietnamnet.vn) c ng d a

9

vào ngu n t trang Thanh tra chính ph công b b ng “phong th n” x png nh ng v án tham nh ng l n nh t trong n m ã b phanh phui. X p

theo th t , l n l t các v án ó là :

1. ng u là án con b c tri u Bùi Ti n D ng và tiêu c c l n Ban Qu n lý d án (DA) PMU18 B Giao thông V n t i (GTVT)

phanh phui khi n B tr ng GTVT ào ình Bình b c nh cáo và ph i tch c; ti p ó là nguyên Th tr ng Th ng tr c B Giao thông V n t i,ng i c coi là có tri n v ng b b t.

17 t ch c và 40 cá nhân B GTVT liên quan ã b x lý; m t s cán c a ngành Công an liên quan n ch án b ình ch công tác.

Chính ph ã ph i xem xét và u ch nh c ch qu n lý v n ODA.

2. V vi c cán b lãnh o th xã S n - H i Phòng mang hàng ch cnh t có giá tr ti n t c chia chác và mang i quan h . Nh ng

ng i khi u n i, t cáo thì b trù d p, khai tr kh i ng.

Lên t i nh m c a s hài h c là b n án s th m c tuyên v i50.000 ng ti n án phí cho các b cáo và hình th c n ng nh t là c nhcáo. M c ích c a s can thi p c a m t s lãnh o H i Phòng s clàm sáng t trong th i gian t i.

3. V n nhà công v bi n thành nhà t do báo chí phát hi n, u travà a ra công lu n ã khi n d lu n c n c quan tâm và bày t s b cxúc. V n này l p t c c a lên bàn ngh s và ã làm nóng nghtr ng Qu c h i và H ND TP Hà N i và TP.HCM.

Ông Hoàng V n Nghiên, ông Phan V n V ng không c TP Hà N ibán cho 2 bi t th mà 2 ông ang thuê ; ông Lê c Thúy - Th ng cNgân hàng Nhà n c Vi t Nam c ng ã ph i tr l i nhà s 6 Lý Thái T(Hà N i) mua sai quy nh.

4. Ti p theo là siêu l a Nguy n c Chi cùng d án Rusalk và nh ng " u ái" khó hi u t phía t nh Khánh Hòa.

5. V tiêu c c mua s m thi t b 38 b u n t nh, TP trên toàn qu ci các b u n do trùm l a o Nguy n Lâm Thái c m u. Nguy n

Lâm Thái ã h i l h n 1 t ng cho giám c, Phó Giám c, tr ngphòng c a 9 b u n.

10

i l i, nhi u lãnh o c a 38 b u n t nh, TP ã ký h p ng mua bánthi t b b u n v i các công ty c a Nguy n Lâm Thái gây thi t h i chonhà n c 45 t ng.

6. Vi c u i bi u Qu c h i M c Kim Tôn ã ch o các tr ng trêna bàn t nh Thái Bình chi 20% t ng tr giá s máy tính c l p chi

phí cho d án. ng th i, ông Tôn ã ép 17 tr ng làm ch ng t kh ng rút ra g n 500 tri u ng trong v Tr n Th ánh và nh ng ng i có

liên quan ã l a mua c a các công ty hàng tr m máy tính, thi t b tr gián 4,2 t ng l p t cho kho ng 20 tr ng h c c a t nh theo m t án "ma".

7. Nh ng sai ph m t i Vietnam Airlines ng là m t trong 10 v ìnhám c a n m, Vi c Vietnam Airlines bao cho con m t s lãnh o, b

ngành i du h c dù không tiêu chu n, Nh ng thi t h i trong vi c trmáy bay, mua ng c hay m t 5,2 tri u euro ti n ph

8. t r ng t i huy n ngo i thành Sóc S n (Hà N i) b "b m nát"nh ng không c tr ng cây gây r ng mà thay vào ó, các ngôi nhà c

n l t m c lên. Ph n l n nh ng ng i ng tên n t Hà N i, chuy ni m c ích s d ng, xây d ng công trình, làm trang tr i, nhà hàng, bi t

th , nhà ngh cu i tu n...

9. S ti n sai ph m không l n nh ng xà x o ti n c u tr H ngn, Hà T nh ng áng c ng trong danh sách 10 v tham

nh ng, lãng phí c a n m 2006.

Không có b t c ai b truy c u trách nhi m hình s trong v án thamnh ng v i hành vi nghiêm tr ng: "X o" ti n c u tr nhân o huy n

ng S n. V vi c b "chìm xu ng" t n m 2004 n n m 2006 m i bbáo chí "khui" ra.

Phó Th t ng Tr ng V nh Tr ng (Tr ng ban N i chính Trung ng,Phó Th t ng c trách v ch ng tham nh ng) ã truy n t ý ki n yêu

u t nh Hà T nh ph i làm rõ, x lý nghiêm v vi c t ngày 25/8.

10. Nh ng gian l n trong k thi t t nghi p n m 2006 t i m t s h ing thi c a Hà Tây ã châm ngòi cho c n c phát ng phong trào nói

không v i tiêu c c trong thi c . 3

3 Ngu n: Trang web thanh tra chính ph , báo Vietnamnet: ngày …..

11

Qua cách x p h ng c a trang Thanh Tra Chính Ph mà tVietnamnet ã ch p nh n, ta có th nh n th y cách x p h ng này d a trênquy mô tham nh ng, m c thi t h i mà nh ng cá nhân, t ch c thamnh ng gây ra trong quá trình tìm ki m và l i d ng nh ng k h c a lu tpháp và t c v c a b n thân h .

ng trong b ng x p h ng, ta c ng nh n thây, t t c các vvi c tham nh ng nêu trên u có s tham gia tích c c, sát sao và sâu s c

a các t báo trong c n c. Có nh ng v vi c do báo chí a ph ngphanh phui, c ng có nh ng v do các c quan u tra ti n hành u trasong song v i s tr giúp c a báo chí. C ng có nh ng v án, nh c u n ilà báo chí, nh ng nhân ch ng t bóng t i và s im l ng ã b c ra cung

p nh ng thông tin quan tr ng, nhi u khi mang tính ch t b c ngo t choquá trình u tra.

t c các v vi c n i c m nêu trên, cùng v i hàng tr m saiph m v i b m t th t c a nh ng cá nhân, t ch c l ng quy n tr c l ikhác ã c báo chí c p n. Trong tài nghiên c u này, vì th igian h n h p và kh n ng c a ng i vi t còn th p, chúng tôi ch s d nghai trong s 10 v vi c nêu trên làm c n c phân tích vai trò, nh

ng, tác ng c a báo chí v i công tác ch ng tham nh ng trong n nkinh t Vi t Nam n m 2006, ó là 2 v vi c: v án con b c tri u ô BùiTi n D ng và v vi c bi n nhà công thành nhà t (x p v trí l n l t làth 1 và th 3 trong b ng x p h ng nêu trên).

Tóm l i:n kinh t trong giai n h i nh p v i nh ng ti n b v t

c òi h i Vi t Nam ph i kiên quy t u tranh ch ng tham nh ng, xâyng m t môi tr ng kinh t trong s ch, lành m nh và th t c thông

thoáng. Trong cu c chi n ch ng tham nh ng ó, báo chí v i ch c n ngqu n lí xã h i óng vai trò là c u n i c a nhân dân ti ng nói c a nhândân tr thành ti ng nói “ph n bi n xã h i” làm cho h th ng qu n lí trong

ch, th c t h n, n n kinh t phát tri n v ng m nh và n nh h n. Báochí th c s là l c l ng tiên phong trong cu c chi n ch ng tham nh ngvà là hình nh tiêu bi u kh ng nh quy n làm ch , ý th c làm ch th c

c a nhân dân n c Vi t Nam c l p.Tuy nhiên, hành trình c a báo chí trong cu c chi n cam go

ó th c s không d . Trong ch ng ti p theo, chúng ta s c p n vaitrò c a báo chí trong công tác ch ng tham nh ng v i nh ng khía c nh và

i dung khác nhau c a nó.

Ch ng 2:Vai trò c a báo chí trong công tác ch ng tham nh ng.Nh ng th hi n

a vai trò ó trong n m 2006:

12

1. Kh o sát nh ng v vi c và nh ng s ki n tiêu bi u c a công tácch ng tham nh ng :Trong n m 2006 ã có nhi u s ki n tiêu bi u t o nên nh ng b c

ngo t m nh m trong n n kinh t Vi t Nam. Sau khi chính th c gia nh p ch c WTO (ngày 7/11/2006) chúng ta ã thu hút c s chú ý và u

ái c bi t c a các nhà u t n c ngoài. c bi t, ngay t tr c khic ngo t WTO n v i ta, th tr ng Vi t Nam v n c ánh giá là

t th tr ng th c s ti m n ng và môi tr ng kinh doanh khá n nh,không có nh ng b t n v chính tr .S ki n hãng Intel chính th c xây

ng m t nhà máy s n xu t linh ki n n t Vi t Nam chính là thànhcông th c s có ý ngh a c a n m. T t y u trong quy lu t kinh t , khi cácông trùm kinh t v n vào âu, s có hàng ngàn công ty v a và nhkhác “noi theo” khi n cho n n kinh t Vi t Nam có c b c ngo t dohuy ng c l ng v n kh ng l trong m t th i gian ng n.

Tuy nhiên, c ng trong m t n m y s ki n này, nhà n c ta ph ith c s kiên quy t ch ng tham nh ng n u mu n s phát tri n nh y v tnày có th l i lâu dài v i c c di n kinh t Vi t Nam. 10 s ki n thamnh ng hàng u mà chúng tôi nêu theo s x p h ng c a thanh tra chínhph và s công nh n c a báo chí c n c ph n 3.3 ch ng 1 chính là b

t bi u hi n cho nh ng thành công c a cu c chi n cam go ó. Trong tài này tôi ch n hai s ki n m th h ng 1 và 3 phân tích: v áncon b c tri u ô Bùi Ti n D ng và v vi c bi n nhà công thành nhà t

2 Khái quát v nh ng s ki n ó: án “con b c tri u ô Bùi Ti n D ng” có th khái quát nh sau:

Sau ng dây cá bóng á và nh ng v t nh l n c a các c u th Vi tNam Seagame 23 v hành vi bán , các c quan ch c n ng b t u

t t i m ng t i ph m cá trong th thao mà có l t lâu ã phát tri nnh ng ch tài ch a m nh và ch a c s chú ý theo dõi nh m t lo ihình t i ph m nguy hi m.

t ng dây cá l n c ph i bày v i nhân v t chính là BùiTi n D ng, t ng giám c PMU18 (Ban qu n lí các d án 18, tr c thu c

Giao Thông V n T i). V i vai trò là là ng i n m quy n l n nh ttrong m t c quan có ch c n ng và nhi m v : thay m t ch u t qu nlý quá trình u t và xây d ng các công trình giao thông do b giao;giao d ch, ti p xúc v i các t ch c trong và ngoài n c tìm ngu n v ncho các d án do ban qu n lý. PMU 18 luôn c u ái giao cho qu n lýhàng tr m tri u USD t ngu n v n ODA, v n trái phi u chính ph ...

u t h t ng giao thông. PMU 18 ang là ch u t c a nhi u d ánn nh QL18, QL10, QL2, c u à R ng, c u Bãi Cháy (m c u t

2.142 t ng)... PMU18 ang c tuy n ch n t v n cho d án xâyng ng cao t c trên QL3 có v n u t 3.533,4 t ng. 4, ông Bùi

4 Tu n Phùng :Nh ng d án tai ti ng; báo Tu i Tr , s ngày 19-01-2006

13

Ti n D ng ã l i d ng ch c quy n, s d ng b t h p pháp s ti n kh ng c a PMU18 và dùng các hình th c móc n i n b t, gian l n rút

nh ng kho n ti n kh ng l tính lên n con s tri u USD cá bóngá, bao gái, nh u nh t, n ch i ngút tr i. Có nh ng con s v thi t h i các

công trình do PMU18 ã có bàn tay Bùi Ti n D ng cùng ng b n nhúngvào làm d lu n s ng s t: D án c u Hàm R ng-Thanh Hoá (sau i tênlà c u Hoàn Long) v n t ng 2.7 l n nh ng v n s t lún, b n phà MinhChâu (Ba Vì-Hà Tây) xây xong không th a vào s d ng, qu c l 2 v axây xong 3 tháng ã xu ng c p nghiêm tr ng...

Trong ng dây cá Bùi Ti n D ng, các c quan u tra cònn ra manh m i c a nh ng hành vi ph m t i c a th tr ng b Giao

Thông V n T i Nguy n Vi t Ti n, hành vi t ch c ánh b c c a BùiQuang H ng (Cán b C nh sát giao thông công an Hà N i) và hàng lo tcác quan ch c khác c a b s u PMU18 ang cùng nhau t nh ng kho n

u t kh ng l t v n vay n c ngoài c a Vi t Nam vào nh ng canh b cbóng á.

PMU18 c xem là v tham nh ng l n nh t trong n m v i cáctình ti t nghiêm tr ng nh h ng l n n uy tín c a n n kinh t Vi tNam.Nh ng c ng chính t v án này, nhà n c ta chính th c tuyên chi n

i tham nh ng.Khác v i hành vi tham nh ng tr ng tr n và có h th ng trong nhi u

m c a Bùi Ti n D ng và ng b n trong v PMU18, v “bi n nhà côngthành nhà t ” có t m “nh ” h n nh ng l i mang nhi u y u t cho th ynh ng e do ti m n trong b máy hành chính ã l i th i nh ng v nch a c nâng c p c a nhà n c ta.

Nh ng ngôi nhà công có giá t 1 t n nhi u t ng Vi t Namtrong nhi u n m b b quên ho c s d ng sai m c ích ã c “hoá giá”

các quan ch c c p cao có th mua l i d dàng v i giá vài tr m tri uho c có khi ch vài ch c tri u ng. M t phóng s ng n c a truy n hìnhVi t Nam trong m t ch ng trình th i s bu i t i ã cho th y di n m o

t c n nhà 4 t ng khang trang a ch s 6, Lý Thái T , TP Hà N in tr c kia là nhà công v v i v trí c a trung tâm TP Hà N i giá

có th lên n vài ch c t ng ã c hoá giá bán cho th ng c ngânhàng nhà n c Lê c Thuý v i giá ch 476 tri u ng , d i d ng nhà cho cán b nhà n c.

Theo sau ó là hàng lo t các u tra v ngôi nhà mà ông Thuý ãmua c m t cách b t h p lí này, các c quan u tra, c quan báo chí

ã có th lên danh sách hàng ngàn c n nhà công v v i thi t k t ti n, trí t giá ã c hoá giá bán cho các quan ch c ngành, a

ph ng...c p cao v i giá r m t.Cu c u tranh kiên trì v i ki u “tham nh ng bi n t ng” này gi i

báo chí ã làm r t nghiêm túc và ã giúp các c quan u tra, giúpcho hành lang ch nh lí nh ng lu t v nhà công v c hoàn ch nh.

14

Hai v án tiêu bi u mà chúng tôi v a khái quát cho th y m c leo thang tham nh ng trong h th ng công quy n có d u hi u gia t ngnh ng ã b kiên quy t v ch tr n n cùng. Trong hai v án này, i

ng u b xã h i lên án gay g t, b các c quan truy c u trách nhi m vàbáo chí ã tr thành c u n i gi a nhân dân và chính quy n trong cu c utranh chung ó.

3. Vai trò c a báo chí trong các giai an u tranh c a các chi nch, s ki n ó.

Vai trò c a báo chí trong hai s ki n ó có th th y r t rõ.u tiên, v i ch c n ng t t ng trong b n ch t c a mình, báo chí ã sng nhu n nhuy n ba ho t ng có tính dây chuy n trong ho t ng

truy n thông i chúng là: tuyên truy n, c ng và t ch c. Cùng v i vi c s d ng thông tin h tr t c quan u tra hình s

i s tìm tòi, u tra c a t thân các nhà báo, các thông tin m i, nóngi và trung th c trong v án PMU18 v i nh ng chân dung m i v các k

ph m t i, thông tin m i v các nhánh c a ng dây cá tri u ô c aBùi Ti n D ng và ng b n, thông tin v các công trình giao thông b“rút ru t” có liên i n nh ng kho n ti n kh ng l mà Buì Ti n D ngchi m t... c a ra tr c công lu n. Nh ng thông tin m i v v ántrên các báo Tu i Tr ngày và online, Thanh Niên ngày và online, Ti nPhong...liên t c c c p nh t n b n c và nh ng thông tin ó th c smang áng tin c y cao và ý ngh a l n i v i b n c. Công tác tuyêntruy n v ch ng tham nh ng ã b t u manh nha và hình thành trongtâm th c ng i dân, ng i dân ph i ý th c h n v vai trò c a mình trong

u tranh vì s nghi p xây d ng và b o v T qu c.ng trong công tác tuyên truy n u tiên ó, báo chí ã c ng: ã th

hi n rõ chính ki n c a mình i v i nh ng tên t i ph m u x , cho th yti u s ti m n ng c b c c a Bùi Ti n D ng t nh ng n m còn thi u niênvà lí gi i các hành vi b o ng c c a y khi th c hi n nh ng “th ng v ”kh ng l nh v y. áng nói là, trong quá trình tuyên truy n ó, báo chí

ã nh n c s ng h to l n c a ng i dân.Nh ng t báo online nhVietnamnet có h n c di n àn l n cho ý ki n c a b n c v v PMU18,báo Tu i Tr nh n c nhi u hi n k cho công tác ch ng tham nh ng t

n c là m i t ng l p trong xã h i.c bi t h n n a, trong quá trình u tra c a các c quan công an,

nhi u u n khúc và m en c a v án có l không th khám phá ra cu không có nh ng l i khai cung, t thú, nh ng n th t cáo ho c tr c

ti p t cáo thông qua kênh báo chí c a nhi u i t ng có liên quan.Nh ng n sinh viên v n c xem là ch i trong nh ng cu c truy hoan

a nh ng i gia tham nh ng ã dám nói lên nh ng suy ngh , khai báonh ng thông tin quan tr ng v các i t ng trong bóng t i ch a b xemxét n. Cách làm vi c nghiêm túc, thái tôn tr ng b n c và ph ngpháp x lí thông tin khoa h c c a các toà so n báo v i các biên t p viên,

15

nhà báo có l p tr ng t t ng v ng vàng, ki n th c chuyên môn cao...ã giúp các i t ng có liên quan ý th c c vai trò c a mình trong

chuyên án c bi t nghiêm tr ng này.t s ý ki n b n c trên báo Tu i Tr c trích ng sau ây mang

nhi u thông tin tích c c và th hi n c hình nh c th c a hi u qunh h ng d lu n c a báo chí :Ông ta là ai? H ng nh ng tài s n, c a c i c a xã h i do ng i dân

trong xã h i óng góp nên t các kho n phí và thu ... t n tâm t n l cph c v cho dân nh th ?! Có suy ngh gì khi n m nh ng ng ti n

hôi n c m t c a dân (t n t y óng góp xây d ng, ch n h ng xãi) vung vãi ra t n n c ngoài trong nh ng cu c en nh v y? Sao

ã nghe phong phanh v tình tr ng n ch i, c b c c a cán b , ng viêna mình mà các c p trên không quan tâm, không ý u tra, th t quan

liêu! Ng i dân chúng tôi không c n nh ng nh ng ng i cán b ngviên t i. Chúng tôi c n nh ng ng i cán b có ý th c, có nhân tâm,tr c m i hành ng u suy ngh mình làm vì ai, cho ai và có l i gìcho dân t c, cho t qu c.

hoanglan@yahoo.com

úng là ch ng còn gì bình lu n c , sao l i ph i ch n gi này m ingh t i chuy n thanh tra? Có c m giác nh ng n âu... sai ph m

n ó. Còn bao nhiêu lãnh o T ng này, Công ty kia nh v y?

ho_huu_quan@hcm.fpt.vn

Dân thì còn r t khó, t n c thì x p h ng trên th 100 mà có ông t nggiám c xài ti n nh th .Ti n âu xài nh v y??? Tham nh ngch âu ra! N u tôi là m t nhà báo thì l ng tâm tôi không th ng yên

c khi ông t ng giám c này ch a i tù và b t ch thu toàn b tài s na ông ta. Dân còn kh l m, còn r t nhi u ng i không có g o n và

tr em nhi u n i không có ti n i h c. Mong các anh nhà báo hãy pháthuy h t trách nhi m c a mình tiêu di t tham nh ng.

tomytttvn@yahoo.com 5

Nh ng n trích d n trên ây v i nh ng dòng ã c in m th hi nc ki n th c c a ng i vi t v hi n t ng tham nh ng, th hi n c ý

th c và vai trò công dân c a h , ý th c v thu , ý th c v v trí c a tc còn bé nh trên tr ng qu c t . Ng i vi t th c s th hi n n i b c

xúc r t riêng, r t cá nhân nh ng c ng là th t ph bi n – v i t cách nh ng

5 B n c báo Tu i Tr : T ng giám c cá 1,8 tri u USD là ai?, báo Tu i Tr , s ngày 18-01-2006

16

công dân yêu n c. Chính nh ng bài vi t mang dung l ng thông tinthích h p, ánh giá úng b n ch t c a v vi c (mà ây là v PMU18)và a ra nh ng thông tin úng n v s vi c khi n nh n th c c a ng idân v s ki n c ng úng n và nh ng thông tin ó ã th c s góp ph nxây d ng ý th c cho h v i nh ng công vi c chung mà trách nhi m thu c

c c ng ng.Cùng v i nh ng n i dung tuyên truy n úng n nh ã phân tích trên,báo chí trong n c giai n này còn s d ng hình th c c ng – m t

i dung khác th ng an xen, i li n v i ho t ng tuyên truy n giang l ng thông tin, gia t ng s c m nh oàn k t toàn dân trong cu c

chi n ch ng tham nh ng. Hình th c c ng c khai thác nh ng n idung nh : cung c p thêm thông tin và nh ng t li u sâu s c v m t c

u qu n lí c a b Giao Thông V n T i v n còn nhi u xa l v i ng idân ó chính là hình th c “Ban qu n lí d án PMU”. Hay sâu s c h n, cóbáo còn a nh ng phân tích c a các giáo s , ti n s kinh t v ho t ngvà nh ng b t c p trong ho t ng c a hình th c ban qu n lí ki u này –

n là “truy n th ng” c a b Giao Thông V n T i. Nhi u báo c ng acác thông tin “nóng” v nh ng nhân v t n i c m v i b ng “phong th n”ti n án ti n s có liên quan n v án và các tình ti t c a v án nh l ch

c b c c a Bùi Ti n D ng6, ho c thông tin v nh ng món tài s nkh ng l còn n m trong qu en c a các i t ng trong v án, nh bàivi t v tài s n c a ông Nguy n Vi t Ti n (th tr ng b Giao Thông V n

i)7 ...Nh ng thông tin nh v y, i cùng v i thông tin liên t c v ti n trình utra c a các c quan công an, ã giúp ng i dân có c cái nhìn toàn c c,không b r i vào tình tr ng phi n di n v v án này.Sau quy trình tuyên truy n, c ng, báo chí b t tay vào khâu “t ch c”:là khâu cu i cùng th hi n k t qu c a nh ng thông tin ã c a ratrong m t th i gian dài. Báo chí th c hi n công tác t ch c b ng cáchphát ng nh ng ch ng trình hi n k , hành ng c th trong công tácch ng tham nh ng. B n c tr thành m t kênh thông tin t giác cung

p nh ng thông tin quý giá cho vi c làm trong s ch b máy hành chính các a ph ng t th p n cao. C ng trong quá trình “t ch c”, báo chí

ã cùng v i các c quan ban ngành có nh ng bu i trao i, giao l u c nthi t nh ng ý t ng v các ban ch ng tham nh ng c ra i m tcách hoàn ch nh sau này.D lu t ch ng tham nh ng c ng c a ra chonhân dân góp ý và s a ch a tr c khi a vào th c hi n.Sau quá trình phân tích nh ng cách th c báo chí ã s d ng trong côngtác ch ng tham nh ng ta có th nh n th y vai trò c a báo chí r t quan

6 Xem Minh Quang: T ng giám c cá 1.8 tri u USD ã ra trình di n, Tu i Tr , s ngày 19-01-2006.7 Xem : Ông Nguy n Vi t Ti n có tài s n hàng ch c t ng ?, Công An Nhân Dân, s ngày 01-04 –2006.

17

tr ng. Báo chí óng vai trò là c u n i nhân dân hi u nh ng giai na cu c chi n ch ng tham nh ng, giúp nhân dân cung c p thông tin cho

quá trình u tra, giúp các c quan u tra có thêm nh ng “thông tínviên” t nguy n t giác và có ý th c công dân tham gia vào cu c chi nch ng tham nh ng. Vai trò c a báo chí c xem nh m t gút n i xi tch t và t ng h p s c m nh, kh n ng c a ng và Nhà N c cùng v inhân dân khi ph i gi i quy t, x lí nh ng công vi c chung có nh h ng

n v n m nh toàn dân t c.Trong v “bi n nhà công thành nhà t ” mà các báo ã khai thác c ng choth y vai trò to l n c a báo chí. Báo Chí v i s c m nh ch o là d lu nqu n chúng ã bu c các cá nhân ang gi nh ng vai trò quan tr ng trong

th ng qu n lí nhà n c nh ng không ý th c v v trí c a mình, lo thuvén, v vét cho túi riêng. N u không ph i vì d lu n lên án quá gay g t có

ông Lê c Thuý ã không “nh nhàng” tr l i ngôi nhà s 6, Lý Thái, TP Hà N i cho ngành Ngân Hàng b i ông ang ng v trí r t cao,

ai có th “v n” ông n u không ph i là nhân dân?Báo chí có vai trò r t l n trong công tác qu n lí xã h i. Nh ng quan m,

ki n mà báo chí ã nêu ra c phân tích trên ã góp ph n giúpnh ng tr t t xã h i c b n và úng n c ph n nào ch nh n và s ach a l i t t h n. N u không có báo chí, công tác qu n lí c a Nhà N c

p nhi u khó kh n, liên h gi a nhân dân v i chính quy n không kh ngkhít, nh ng mâu thu n và xung t khó có th c gi i quy t.Trong công tác ch ng tham nh ng Vi t Nam hi n nay, báo chí ã thhi n vai trò là ng i nh h ng d lu n và d n d t d lu n m t cách r túng n.

Tóm l i, nhà n c ta ã ý th c r t v ng vàng v vai trò c a báo chí trongcông tác ch ng tham nh ng y cam go này. V i ch c n ng t t ng vàch c n ng qu n lí, báo chí ã th hi n thành công và làm t t nhi m v

a ng i “th kí c a th i i”.

4. Nh ng thành qu t c và nh ng t n t i còn l i khi báo chívào cu c ph i h p cùng các c quan u tra:

Nh ng thành qu t c trong công tác ch ng tham nh ngtrong n m 2006 v a qua th c s là nh ng vòng nguy t qu tôn vinh s

n m n, mi t mài c a ng i làm báo.Quá trình u tranh gian kh nh ng kiên quy t, ng i làm

báo ã kiên tâm khai thác c nh ng thông tin có ý ngh a l n, ý ngh athi t th c v i công tác u tra c a các c n quan ban ngành và có ý ngh atrong vi c hình thành quan m v ng vàng c a nhân dân trong nh ng ski n ó.

Nh ng thành qu t c có th c o b ng nh ng v xki n b “lãng quên” ã c l t l i, ng i oan c minh oan, k có t i

18

ch u t i. Tuy nhiên, thành qu th c s lâu dài chính là xây d ng ý th cxem ch ng tham nh ng là trách nhi m công dân trong qu n chúng nhândân. T sau v PMU 18, trong xã h i xu t hi n hàng lo t nh ng ng i lao

ng v n luôn t xem mình “th p c bé h ng” n t cáo ,v ch tr n bt c a nhi u quan tham, cho th y nh ng b ng ch ng quý giá k t t i

nh ng k ph m t i ang có kh n ng thoát t i.Thành qu cho riêng ngành báo chí là kinh nghi m. Ng i

làm báo, qua nh ng s ki n l n y, càng hi u rõ h n v v trí, vai trò c angòi bút mình ang n m gi , ý th c c trách nhi m công dân, tráchnhi m nhà báo trong ch ng tham nh ng.

Nh ng s vi c y qua i c ng l i nh ng kinh nghi m“tr n m c” y th thách mà m i ng i làm báo bu c ph i kiên mình ónnh n. Các toà so n báo trong c n c c ng có thêm kinh nghi m trong xlí thông tin ki n t ng, ch ng tham nh ng ... Báo chí Vi t Nam ã th c sngày càng chuyên nghi p h n.

Tuy nhiên, trong nh ng thành qu ó c ng còn có nh ng t ni.Nhi u khi vì quá b c xúc trong công tác ch ng tham nh ng, nh ng toà

so n ã ng nh ng bài báo do c ng tác viên g i v mà không th m nh,cân nh c k l ng thông tin c ng lên th ng sai l ch, ch m c pnh t và ch m s a ch a sai sót.

Cách xây d ng ý th c ph n bi n trong nhân dân c a các toàso n báo còn ch a cao. H u h t b n c ch bi t ph n bi n cu c chi nch ng tham nh ng n c ta ch ch a th c s ý th c mình c ng c n ph i

t tay vào làm nh vâ . Nhi u khi thông tin a sai l ch, m t chi u c ngn n hoang mang trong tâm lí, cu c s ng c a ng i dân. Nhi u khi

cách a bài v i nhi u tin t c v cái x u h n cái t t ã khi n nhi u ng iVi t nhìn nh n không t t v b máy chính quy n nhà n c. ó c ng là

t nguyên nhân h th ng ph n ng n c ngoài có c s manh nhahành ng. Nh ng y u kém ó trong công tác u tranh c a các c quanbáo chí v i tham nh ng c n c kh c ph c, c n c thay i th c s .

5. Nh ng khu v c báo chí không c xâm ph m:Trong u 10, ch ng III, Lu t Báo Chí c a nhà n c C ng

Hoà Xã H i Ch Ngh a Vi t Nam ã quy nh rõ báo chí không cthông tin nh ng n i dung sau ây: bí m t nhà n c, bí m t quân s , anninh, kinh t ...và các bí m t khác do pháp lu t quy nh, các n i dungthông tin sai s th t, các n i dung thông tin có th gây kich ng b o l c,chi n tranh8...

Chính vì th trong công tác ch ng tham nh ng nh ng n idung thông tin mà báo chí a c ng không c soi mói vào các y u tcó th ph ng h i n an ninh qu c gia, ch quy n lãnh th ho c có thgây ra b o lo n.

8 Xem Qu c H i n c C ng Hoà Xã H i Ch Ngh a Vi t Nam : Lu t báo chí, ch ng III, u 10.

19

t trong nh ng hình nh tiêu bi u cho khu v c c m xâmph m này là nh ng thông tin báo chí a v ch t l ng ti n polime, cáchkhai thác gây nhi u kích ng, ti t l bí m t qu c gia. Chính vì th ã cókhông ít báo (báo Th i i, B o V Pháp Lu t) b bu c ình b n, báoTu i Tr , Thanh Niên nh n k lu t.

ây c ng là m t trong nh ng n i dung mà nhà báo ph i chúý nhi u khi tham gia khai thác các thông tin nh y c m trong công tácch ng tham nh ng vì nh ng quan ch c tham nh ng th ng n m trong bmáy lãnh o. Các nhà báo c n ph i bi t âu là m d ng c a thông tinvà gi i h n.

6. Khái quát mô hình ph i h p c a báo chí và c quan u tratrong công tác ch ng tham nh ng trong n n kinh t :

Sau nh ng phân tích ã làm trên, chúng tôi khái quát vcông tác báo chí ch ng tham nh ng mà báo chí cùng các c quan u tra

ã ti n hành trong th i gian qua.Mô hình này d a hoàn toàn trên ch ki na tác gi ch c ch n không th tránh kh i sai sót tuy nhiên chúng tôi

ngh s khái quát này là c n thi t nên v n a vào n i dung tài :

7. Kh ng nh vai trò c a báo chí trong công tác ch ng tham nh ngtrong n n kinh t Vi t Nam trong giai an i m i.

Qua nh ng phân tích và khái quát ã làm ch ng 2, chúngta có th th y rõ vai trò h t s c quan tr ng c a báo chí trong công tácch ng tham nh ng trong n n kinh t Vi t Nam trong giai n i m ihi n nay.

Báo chí trang b tri th c th c ti n cho nhân dân, cung c pcho nhân dân nh ng thông tin nh h ng n i s ng c a h , giáo d c

t ng và ý th c c a ng i dân v i nh ng trách nhi m chung c a c xãi.

i t ng tham nh ngBáo chí

Nhân dân

quan u tra

20

Báo chí tr thành m t l c l ng giám sát công vi c chunga b máy nhà n c và ho t ng c a nhân dân, cung c p thông tin vàn n n k p th i nh ng bi u hi n ch ch h ng trong quá trình phát

tri n. ng th i qua ó, báo chí góp ph n làm trong s ch, v ng m nh bmáy hành chính nhà n c và thúc y n n kinh t phát tri n, tri t tiêunh ng r i ro ngay t nh ng m m m ng ban u.

ng qua kênh thông tin báo chí, chúng ta qu ng bá v m thình nh Vi t Nam v i môi tr ng u t lành m nh, trong s ch và là

m n h a h n c a nh ng nhà u t sáng su t.Báo chí cùng v i nhân dân tham gia xây d ng n n kinh t

i, xây d ng t ng lai v ng m nh cho t n c.

Ch ng 3: ng lai c a báo chí trong công tác ch ng tham nh ngtrong n n kinh t Vi t Nam sau này:

1. N n t ng cho s phát tri n c a báo chí m ng công tác này:n t ng cho s phát tri n c a báo chí trong công tác ch ng tham

nh ng là r t rõ ràng. Trong b t kì n n kinh t nào c ng t n t inh ng m t t i không th tránh c. Nh ng m en ó gây ranh ng b nh t t trong n n kinh t , làm trì tr s phát tri n. S utranh không ng ng là nhân t luôn c n thi t y s phát tri nkhông bao gi ng ng l i. Chính trong s u tranh ó, báo chí hi n

u và là nhân v t không th thay th . Nhi m v c a báo chí trongt qu c gia ang có nh ng ti n b v t b c v kinh t không ch

là qu ng bá hình nh, b m t kinh t qu c gia mà còn là hành ngu tranh không ng ng v i nh ng bi u hi n tham nh ng, lãng phí

có nguy c làm t t gi m uy tín c a môi tr ng ho t ng kinh ttrong n c.Nh ng trên h t, v i ch c n ng t t ng và qu n lí xã h i, ch ngtham nh ng là m t ph n nhi m v c a báo chí n c ta.2. Chính sách c a nhà n c i v i báo chí trong công tác ch ngtham nh ng nh ng n m sau này:Tr c ây, trong c ch bao c p, vi c công khai u tranh v inh ng bi u hi n x u c a ho t ng kinh t ch a c chú tr ng,th m chí b xem nh . Nh ng trong giai n i m i, vai trò ph nbi n xã h i, u tranh ch ng tham nh ng c a báo chí c nh n

nh và nh ng thành công trong m ng n i dung này c xemnh nh ng m son và vinh quang dành cho ng i làm báo.Chính nh ng nhà lãnh o hàng u c a n c ta hi n nay nh th

ng Nguy n T n D ng, phó th th ng Nguy n Sinh Hùng...ng khuy n khích và t trách nhi m ch ng tham nh ng m t ph n

lên các c quan báo chí. ó là nhi m v quan tr ng c a báo chítrong giai n hi n nay.

21

4. Nh ng h n ch c n kh c ph c:Không th ph nh n nh ng thành qu mà báo chí ã làm ctrong n m v a qua nh ng c ng có nh ng h n ch mà chúng tôi ã

c p n trong ph n 4 c a ch ng 2. ây, chúng tôi khôngnh c l i nh ng h n ch ó mà nêu ra m t vài m c n kh c ph c

công tác ch ng tham nh ng c a báo chí trong giai n s p t i có nhi u thu n l i h n.u tiên, ó là v trình nh n th c và ki n th c chuyên ngànha các nhà báo, biên t p viên và c T ng biên t p. Nhi u nhà báo

ch a th c s hi u c m t “bí m t qu c gia” ho c c tình khônghi u c m t ó trong Lu t Báo Chí và vô tình ã khai thác cácthông tin ó em l i b t l i cho công tác qu n lí c a m t s cquan, ban ngành, th m chí n ng n h n là làm m t uy tín c a qu cgia.

n th n a, nhi u phóng viên ch a nhìn nh n úng n h u qukhi thông tin c lan truy n nên cách l a ch n ch y u h ng vàoth hi u tò mò c a ng i c, h cái gì l là a h t lên mà khônghi u nh ng cái l ó có th làm chao o c n n kinh t nh v ti nPolime v a qua.Chính vì th , công tác t t ng và ào t o nghi p v th ng xuyêncho nhà báo nên c các toà so n chú tr ng u t và i m i n idung ào t o h n n a cho phù h p v i yêu c u c a th i m m i.Th hai, chúng ta c ng c n ph i nhìn nh n r ng các c quan côngquy n nhà n c ta v n ho t ng theo m t c ch “ óng” và ng igiao ti p v i bên ngoài. Chính trong “cái gi ng” ó, nh ng quanch c tham nh ng ó tha h tung hoành, làm vua m t cõi. Và c ngtrong c ch “ óng” ó, quy n c thông tin c a nhà báo b xâmph m. Nhi u c quan không trung th c khi trao i và cung c pthông tin v i báo gi i nh ng nh ng ch tài x ph t cho hành vi này

i không rõ ràng.Chính vì th , nhà báo lâm vào th “g ng kìm”a thông tin chính th c và thông tin hành lang. ôi khi giá tr gi a

nh ng thông tin h c cung c p v i thông tin h t khai thácc r t khác nhau nh ng l i không c nhìn nh n úng m c. Kó chính là m m u cho nh ng ho t ng bành tr ng và coi

th ng pháp lu t c a nh ng k tham nh ng.Nhà n c c n có thêm nh ng ch tài x ng áng dành cho nh ng kxâm h i n công tác c a nhà báo và x ph t các hành vi l i d ngbáo chí cho m c ích t l i nh h ng x u n qu c gia c a m t s

x u.u t minh b ch trong c quan hành chính nhà n c c n c

chú tr ng và ào sâu h n n a báo chí có quy n khai thác thôngtin và x lí thông tin úng n h n trong công tác ch ng thamnh ng y ph c t p này.

22

ho t ng n i b c a ngành báo chí c ng còn l nhi u lng cho nh ng thông tin “nhi u”, thông tin “tung ho mù” có ci xu t hi n trên báo. H th ng thông tín viên và ki m tra thông

tin c a các toà so n c n c chú ý xây d ng t t h n và có quy môn hi n nay (ch có s t ki m ch ng c a biên t p viên).

Trên ây là nh ng ki n gi i c a chúng tôi sau nh ng tìmhi u và phân tích các khía c nh trong tài.Hi v ng nh ng ki n gi i ócó th khi n công tác ch ng tham nh ng trong n n kinh t c a báo chí cóthêm nhi u thu n l i h n.

23

Ph n K t Lu nng k t l i, công tác ch ng tham nh ng trong n n kinh t

Vi t Nam c a báo chí trong n m 2006 v a qua ã t c nh ng thànhu to l n và góp ph n nâng cao uy tín c a môi tr ng u t Vi t Nam

trên th gi i.Tuy nhiên, trong nh ng thành công ó còn nhi u khó kh n,

n ch .Nh ng h n ch này s c kh c ph c trong quá trình ngày càngphát tri n n trình cao h n c a báo chí. Nhà n c th a nh n vai tròquan tr ng c a báo chí trong công tác ch ng tham nh ng. Vai trò này

ng chính là m t ph n ch c n ng c a ch c n ng qu n lí c a báo chí.Trong giai n phát tri n s p t i, khi Vi t Nam ã gia nh p

WTO, báo chí càng ph i liên t c i m i, liên t c u tranh cho m t n nkinh t Vi t Nam không ng ng phát tri n.

24

Tài li u tham kh o1. PTS.D ng Xuân S n, PTS. inh V n H ng, Gi ng viên Tr nQuang: C s lý lu n báo chí truy n thông. NXB V n Hoá Thông Tin .Hà N i . 1995.2. V.I Lênin: Toàn t p. T p 35. Moscow. 1976 (B n ti ng Nga)3. Báo Tu i Tr Online. Chuyên m c Kinh T : V PMU18. N m 20064. Báo Vietnamnet (http://vietnamnet.vn) :Bi n nhà công thành nhà t ,

m 20065. Nhà n c C ng Hoà Xã H i Ch Ngh a Vi t Nam: Lu t Báo Chí,Ch ng III: Nhi m v và quy n h n c a báo chí