Download - Devrimci Yol _ İnönü ALPAT
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
1/242
nn ALPAT; Devrimci yol
Aratrma dizisi-1
nn Alpat' daha ok air kimlii ile tanyoruz. Alpat'n "Yaral Oluyum Hayatn"
ve "Kendini Anlatrsa Bir Kz" isimli iir kitaplar var. "Randevuyu Daa Verdik"
nn Alpat'n drdnc kitab. Alpat'n 1993'te "Sosyalistler ve nsan Haklar"
konusunda bir aratrma kitab yaynland. Haftalk 2000'e Doru ve Ekonomik
Panorama'da ve kimi 15 gnlk, aylk dergilerde bir sre muhabir olarak alan Alpat,
bu kitabyla 12 Eyll dnemini bilinmeyen bir ynyle ele alyor. Sosyalist solun ana
gvdesini oluturan Devrimci Yol'un yenilgiyle biten yaklak yirmi yllk serveninin
bir blm, rportajlarla, belgelerde, tartmalarla ilk defa bu oranda gnna
kyor.
SUNU
Devrimci Yol hareketinin 1980-1985 yllar arasnda yaad srecin ilgin bir kesitini
bulacaksnz bu almada. 12 Eyll askeri darbesinden hemen sonra stste yedii ar
darbelerle merkezi yaps dalan, nder kadrolar ve bir ok taraftar gzaltna alnp
tutuklanan Devrimci Yol hareketinin geriye kalan unsurlarnn, 1980-1985 yllar
arasnda, birok kentin krsal kesiminde balatt "direni hareketi" canl tanklaryla,
belgeleriyle gnna kartlmaya alld.
12 Eyll dnemi kamuoyu tarafndan pek ok tartld. Bu ynyle ilk kez tartlyor.
Bu adan da bir boluu dolduracan sanyorum.
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
2/242
Yaanmtr. Yaanm yok saymak mmkn deildir.
Toplumlarn hafzas zayftr. Hergn yeni siyasal gelimeler karsnda akna dnen
toplumlar iin gemii hatrlamak, gemii hatrlatacak tartmalarn iine girmek
klfet grlebilir. Gemite yaanlanlarn bugn iin anlam yeterince kavranmazsa,
bir baka deyile nemsizse onun iin, unutmak; siyasal bir tercih durumuna gelir.
Toplumsal hafza zayftr. Hele, sistemli ve ciddi bir ariv kltr-alkanl da
denebilir- bulunmuyorsa, aratrmaclarn eski defterleri kartrmas balbana sknt
nedenidir.
Benim amdan da en byk skt bu oldu. Bu alma srasnda, 12 Eyll davalarna
giren avukatlarn, dava dosyalarnn yasal saklama sresinin bitmesi nedeniyle, aslnda
bir dnemin gelimelerine k tutabilecek dkmanlar, elden karmaya, yok etmeye
baladklanna tank oldum. Bir dnem, tanklklaryla, belgeleriyle yok oluyordu.
zellikle, Devrimci Yol hareketinin kr pratii, sol kamuoyu tarafndan yeterince
bilinmeyen, tartlmayan bir olayd. Kimi dergi yazlar, rportajlar ve bir ka kitapsaylmazsa, bu pratie yaplan vurgu, o dnemin yeterince anlalmas asndan etkisiz
kalyordu.
Byle bir almaya neden gerek duyduum sorulabilir. Aradan onca zaman getikten
sonra... Devrimci Yol evresinin "Yeniden" isimli Dergi ile tekrar siyaset sahnesinegirme abas ve ncesinde, Devrimci Yol evrelerinin byk bir ksmnn parti kurma
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
3/242
giriimi iinde olmalar, sol iinde parti tartmalarnn ayyuka kt gnlerde,
Devrimci Yolcular zelinde, "nereden nereye" sorusunu akla getiriyordu. nk, bu
hareketin ilgin saylabilecek bir geliim seyri vard. Devrimci Yol, aradaki kesintileri
saymazsak, yaklak 20 yl, sosyalist hareketin merkezine oturan, gemii ve o gn
ska tartlan, pek ok adan dier sosyalist rgtlerden ayrlan, bir hareketti.
Gemite, radikal, kitlesel ve silahl direni yanls bir sosyalist hareket olan Devrimci
Yol, 1996 Trkiye'sinin karsna yasal bir partiyle kmaya hazrlanyordu. Bu
noktada, Latin Amerika'daki gerilla hareketleriyle byk bir benzerlii vard. Latin
Amerika'da yllarn gerilla hareketleri, kendilerine yasal siyasal alanda yer amaya
alyordu. Dnyadaki son gelimeler, silahl bir tarzla, siyasal bir sonu almann
mmkn olmayacan gsterir gibiydi.
Devrimci Yol hareketinin kr deneyimi, Trkiye sosyalist hareketi asndan ilk
deneyimdi. 12 Mart gnlerindeki Kzldere ,ve Nurhak saylmazsa -ki bunlar gerilla
faliyeti saymak zor- Anadolunun ilk gerillas olarak grmek mmkn Devrimci Yol
gerillasn. Zaten yaananlara bakldnda, bu kr pratiinin ilk olmann getirdii
acemilii, doall ve masumluu inde tad grlecektir.
Anadolunun ilk gerillas ile ilgili bir alma yapmay, ilk gerillalarla grebilmeyi,onlarn duygu ve dnce dnyalarna sohbetlerle ve gnlklerle girebilmeyi, bir
gazetecelik olay olarak deerlendirdim.
Devrimci Yol hareketinin, silahl tarzn en st biimi saylan, gerilla mcadelesine
bavurmas ve baarszlyla balayan, bugn yasal parti tartmalaryla devam edensrecini aratrmaya deer grdm. Ancak, bu alma, kendisini, gerilla mcadelesinin
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
4/242
bitimine kadar geen zamanla snrlam durumda. Devrimci Yol evrelerinin
srdrd parti tartmalarna, bir ka soru tesinde girmeyi dnmedim. Sorular,
rprtajn genel aknda ortaya kt.
Devrimci Yol kr pratiinde yer alan ok sayda insana ulamak mmknd. rnekleme
yntemini kullanmak en uygunu oldu. Rportaj yaptm insanlara, "anak sorular"
sormadm sanyorum. Onlar sktrma gibi bir niyetim de olmad. Genellikle
dnemi, ilikilerini, amalarn btn plaklyla ortaya karacak sorulara yneldim.
Rportajlarda tartmalar ieren kimi blmler kendiliinden geliti. Yzyze gelme
olana bulamadm insanlarla yazmak durumunda kaldm.
1980-85 dneminin nemli isimlerinden Taner Akamla grememem, bu almann
eksiklii olarak grlmeli. nk Akam, 1982 ylnda daha organize bir ekilde
balatlan kr pratiinin mimarlarndan birisiyken, kr pratiini, aradan pek de uzun
bir zaman gemeden reddetme yoluna gidiyor. Nedenlerini sormak istiyordum.
Kendisine ulamaya altm. Mektubumun ulap ulamadn bilemiyorum.
Ulamamas zor ihtimal. Tartmaya katlmak istememesi akla daha yatkn. Akam'n o
dnemdeki tavr, ciddi saylabilecek ulamalarla kar karya bulunuyor. Bunu
rportaj srasnda ifade edenler oldu. Sylenenleri aktarp, grlerini soracaktm.
Ayrntya girmek gibi bir niyetim olmad. nk, Devrimci Yol'un genel
deerlendirilmesi ve aratrlmasn amalayan bir alma deil bu. 20 yl aralksz
sren bir geliimin, be yln ortaya karma hedefi var yalnzca. Kald ki, Devrimci Yol
ile ilgili pek ok tartma yllar boyu dergilerde, gazetelerde yer ald. Hem Devrimci
Yolcularn kendilerini nasl tanmladklar hem de dardan nasl deerlendirildikleri
ska yazld, izildi.
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
5/242
Zaten, Devrimci Yol hareketinin geneli zerine yaplacak bir aratrmann ciddi
anlamda profesyonellik ve bilimsellik tamas gerektiine inanyorum. nk ortada,
ba sonu belli, oturmu, net bir program olan, belli bir merkezden ynetilen,
taraftarlan/sempatizanlarnn ortak zellikleri bulunan bir rgt yok. Daha ok,
yediden yetmie kendisine Devrimci Yolcu diyen herkesin Devrimci Yolcu olabildii,
bunun iin belli standartlarn/koullarn aranmad bir iliki tarz var. Bu zellikleriyle
halk hareketi olmaya yakn bir yerde durduu, Latin Amerika lkelerinde grmeye
alk olduumuz halk hareketlerinin kimi zeliklerini tad sylenebilir.
Devrimci Yol'da sosyalist tarzn/politikann zorunlu bir sonucu olarak yukardan
aaya rgtlenme, belli bir merkezden ileri idare etme abas var ama, Trkiyenin
zgn koullar ve o gnk mevcut durumlar nedeniyle bunu baaramann sanclar
var. Ankara Devrimci Yol davas sanklarndan Melih Pekdemir'in "tarih bizi faizme
kar rgtlendiimiz iin deil, rgtlenemediimiz iin yarglayacaktr" szndeki
ak zeletiri bu sancnn bir ifadesi saylabilir.
Devrimci Yol ile ilgili yaplacak bir aratrmann 1975-80 Trkiye'sinin de aratrlmas
anlamna geldiini, aratrmann sosyolojik-psikolojik ve toplumsal eler tamas
gerektiini dnyorum. zellikle bugn, solun -btn kesimleri dahil- kitlelerden
yaltlml, yalnzl zerine kafa yoranlarn, Devrimci Yol hareketinin, Nide'nin
yoksul kyllerinden, Karadenizli fndk reticilerine, maden iilerinden aydnlara,byk kentlerin gecekondu mahallelerinden niversitelere kadar, solun tarihinde
grlmedik oranda, yaygnlamasnn nedenlerini aratrmalar gerekiyor.
Bu almann snrlar olanakszlklarla izildi. Daha kapsaml bir alma yaplabilirdi.
g, para pul gibi skntlar nedeniyle almann boyutunu geniletme olanabulamadm. Ne olabilirdi? Kr pratiinin yaand blgelere gidebilirdim. Oralar
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
6/242
grp, kaplarn gerillalara am insanlarla grebilirdim. Pek ou, o gnlerin
skntsn yaam, gzaltna alnm, madur olmu insanlard. O insanlarla grmek,
almaya farkl bir hava katar, belki de tekdzelikten kurtarrd. Yurtdna kp, kr
pratiinde yer alm ve bugn mlteci olarak yaayan insanlarla yzyze grme
olana yaratabilirdim. Dedim ya, i g, para pul.
Giri yazsnda, Devrimci Yol hareketinin genel bir deerlendirmesini yapmaya altm.
Bir zet saylabilir. Ayrca, zetlerken, daha ok, Devrimci Yol sanklarnn kendi
ifadelerini kullanmaya, Devrimci Yol Dergisi yazlarndan alnt yapmaya dikkat ettim.
imdiye kadar konumayanlar konuturma, yaynlanmayan belgeleri yaynlama
noktasnda; almay gazetecilik, aratrmaclk olarak deerlendirip, bu snr
amamaya dikkat etttim. Yalnzca, nemli grdm kimi noktalar ne karmaya
altm.
Belgeleri Giresun Devrimci Yol, Ankara Devrimci Yol, Fatsa Devrimci Yol Dava
dosyalarndan edindim. Rportaj yaptm insanlarla, yasal snrlarn dna
kmamaya, mahkeme tutanaklarnda var olan ereveyi amamaya dikkat ettim.
Ayrca, teknik ilerde byk yardmlar olan Ali Ekber ve Zeki'ye de teekkrler.
nsann kendisine ait bir alma ortamnn olmas ok nemli. Byle bir olanaktanyoksunum. Bu yzden iten ayrdm zamanlarda ve akam evde bireyler karalamaya
altm. Eimi ve ocuumu bu nedenle, az da olsa ihmal ettiysem, zgnm.
nn Alpat
Ekim 1995
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
7/242
GR
Devrimci Yol hareketinin geliimini, 1974'lerde Dev-Gen ile balayan, 1977-1980
yllarnda Devrimci Yol'da somutlaan ve 12 Eyll sonras gerilla mcadelesi ile
devam eden bir seyirde izleyebiliriz.
Kimi rgtler, partiler iin net bir tanmda bulunmak mmknken, Devrimci Yol iin
bunu baarmak zor grnyor. rgt dense, bunu salamlatracak yeterli kant
bulunamyor. rgt deil dense, Devrimci Yol'u aklamak iin yetersiz kalyor.
Devrimci Yol davalarnn iddianamelerini yazan Skynetim Askeri Savclarna
gre;rgt, dier sol gruplara gre rgt deil; kendiliindenci bir hareket.
Mahkemelerdeki Devrimci Yol sanklarnn anlatmlarna bakarsan; ortada yle
savclarn iddia ettii gibi bir rgt yok. 12 Eyll sonras, taraflarnn ayn anda, ortak
bir karar varm gibi dalara kp, silahl direni balatmaya kalkmalarna bakarsan;
kocaman rgtl bir yapyla karlayorsun. 12 Eyll sonras daa kan insanlarn
saysbyle bir sonuca ulatryor. Yalnzca, Artvin blgesinde 600 civarnda insan daa
kyor. Karadeniz'in dier blgelerinde, Ege'de, Gney'de, Gneydou Anadolu'da
daa kanlarla birlikte bu say binlerle ifade edilebilecek bir rakama ulayor.
Btn bunlardan dolay, Devrimci Yol'u tanmlamak iin kendi ifadelerine bavurmak
en salkl yol gibi geliyor.
Devrimci Yol her trl olumsuzluun, ktln kol gezdii, faist terrn yaratt
bir dehet ve karabasan ortamnda gelecei karartlmak istenen halka ait gzellikleri
kendinde toplayan bir umut olarak ortaya kmtr. Btn bunlarn sonucu olarak
kendisine Devrimci Yolcu diyen veya kendisini Devrimci Yol'a yakn gren, DevrimciYol'daki grleri benimseyen onbinlerce insandan oluan bir devrimci hareket ordusu
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
8/242
olumutur.
Devrimci Yol'un bu szlerle tanmlanmas duygusal eler tayor. Bu tanma sayg
gstermek gerekiyor. Ayn duygusal ifadeler Melih Pekdemir'in mahkemedeki kiisel
savunmasnda da yer alyor.
..Trkiye'de Devrimci Yolcu olmak demek, Spartaks'n, Bedrettin'in Marks'n,
Lenin'in szlerine sahip kmak, proleteryann arsna uymak demektir. Devrimci
Yolcular isava gnlerinde eltek'te ve iyerlerinde, Fatsa'da ve Anadolu'nun drt bir
yresinde, Tuzluayr'da ve tm gecekondu semtlerinde, ODT'de ve tm
niversitelerde iiler ile, kyller ile renciler ile krtler ile ve emeki halklarmzla
faizme kar sylenmesi gerekenleri sylediler ama syleyecekleri bitmemitir.
Devrimci Yol bu direniin szcs, Devrimci Yol bu direniin ncs oldu. Devrimci Yol
bayrak oldu. Biz imdi burada, Devrimci Yol'da yrmekle sulanrken, imdi darda
yzbinlerce ii Devrimci Yol'da yrmeye devam ediyor. Buradaki bir avu insan
yarglamak, sulamak, cezalandrmak kolay ama dardaki yzbinleri, milyonlar
yarglamak, sulamak, cezalandrmak hi kolay deildir. 1980 sonbaharnda btn
gazeteler Devrimci yol'da yryenleri irkinletiriyor, karalyorlard. 1988 ilkbaharnda
yine ayn gazeteler Devrimci Yol'da yryenleri gzelletiriyor, aklyorlar. Sonu bir
Devrimci Yol gzellemesidir...
lk Kvlcm Genlik akyor
12 Mart'tan kta sol rgtsz ve dankt. 12 Mart'n getirdii yenilgi, korku
psikolojisi ve danklk, 1974-75'lere kadar kendisini hissettirdi. Bu yllarda balayanve genlik zerinde younlaan faist saldrlar, genlii araylara itti. Genlik bir
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
9/242
yandan bu saldrlara kar can gvenlii temelinde rgtlenmelere giderken bir
yandan da sosyalist dnceleri tartmaya balad.
Ankara'da ilk bata ADYD (Ankara Demokratik Yksek renci Dernei) ve AYD
(Ankara Yksek renci Dernei), stanbul'da YKD (stanbul Yksek renci
Kltr Dernei) ve YD (stanbul Yksek renci Dernei) ve EYD (Ezurum
yksek renci Dernei) gibi renci dernekleriyle balayan rgtlenme abalar,
genliin merkezi bir rgtlle ihtiya duymasyla 1976 ylnda DGDF'nin (Devrimci
Genlik Dernekleri Federasyonu) kurulmasyla sonuland.
Pek ok sol siyasi hareket gibi Devrimci Yol'un da nder kadrolar isimlerini bu
dnemdeki genlik rgtlemesinde duyurmaya balad. Devrimci Yol daha sonraki
yllarda genlik snrlarn asa da, ekirdek kadrosunun genlik mcadelesinden
kmas nedeniyle, st rgtlenmesini buna gre ekillendirdi.
12 Mart sonras genlik iinde filizlenmeye balayan sosyalist dnceler, niversiteli
genliin byk oranda Dev-Gen etrafnda ylmasn salad. Dev-Gen, genel olarak
Mahir ayan'n ve THKP-C'nin tezlerini savunuyor, kimi duygusal motifleri
kullanarak, genlik iinde etkili oluyordu.
1974-75'lerde youn bir biimde balayan faist saldrlara kar genliin merkezi bir
rgt talebi sonucunda doan Dev-Gen, anti faist direniin simgesi oldu. Bu arada,
genlik arasnda sosyal emperyalizm, SBKP-KP-AEP tezleri, Mahir ayan ve THKP-
C'nin grleri youn bir biimde tartlyordu. Tartma giderek saflarn netlemesini
getiriyor, solun ilerde yaayaca blnmelerin ipularn veriyordu. 1 Kasm 1975'te ilk
says yaynlanan Devrimci Genlik Dergisi sayfalarn, anti faist direni ile ilgili
yazlarn yansra sosyalistler aras teorik tartmalara da ayryordu.
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
10/242
Okullarda Can gvenlii, renim zgrl slogan etrafnda biraraya gelen
devrimci genler, niversitelerle snrl bir mcadelenin, genliin sorunlarn
aamayaca sonucuna ulayorlard. niversitelerde stste darbeler yenilir ve
baarsz sonularla karlalrken; Altnda'da faistlere kar Altnda halknn
gsterdii iddetli tepki, bize ok dersler verecek niteliktedir. (Devrimci Genlik. Say
7, 19 Nisan 1976) Bu belirlemelerle genlik yzn okullarn dna eviriyordu.
Baktklar yer ise, byk kentlerin gecekondu blgeleriydi. Sa partilere yllarca oy
veren gecekondu halk, kaplarn alan devrimci genlere scak davranyordu.
Devrimci Genlik, Ykselen anti-faist halk eylemlerinin n saflarna (Devrimci
Genlik. Ayn say) balyla yaynlanan yaz, genliin okullarla izilen snr
zorlamaya baladn gsteriyordu. Yazda, ilikilerin merkezilemesi, akademik
tartmalarn dna kp, snflar mcadelesinde yer alma hedefi vurgulanyordu.
Genlik hedefini bytyordu. Devrimci Genlik Hareketi iinde yetien bir ok unsur,
mcadelenin eitli alanlarna aktarlmad iin -ki bu durumun balca sorunu bir
proleterya partisinin bulunmamasdr- (Devrimci Genlik. Ayn say.)
Devrimci Genlik Dergisi, genliin merkezi rgtlenmesinin dnda, lke apnda
devrimci bir hareket yaratlmas ve snflar mcadelesine bu merkezi politik hareket
araclyla mdahale gerekliliini ortaya koyuyordu. Dergi, Bu nedenle DevrimciGenlik, anti-faist mcadeleyi lke apndaki bir politikaya tabi klmaldr ve merkezi
bir politikann ynlendirildii bir devrimci zemin zerine oturtmaya almaldr.
diyerek ve tartma balklarn sosyalizm sorunlar, faizm, Sovyetler Birlii,
revizyonizm, oportinizm gibi, aslnda genliin sorunlarndan uzak saylabilecek
konulara kaydrrak, belirledii hedefi bir taraftan pekitiriyordu.
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
11/242
Devrimci Genlik, masum renci hareketi olma zelliini yava yava yitiriyordu!
Bu gelimeler, yani, genliin, lke apndaki politikaya mdahale aralarn yaratma
abas, sonucunu gsteriyor, okullarda ve gecekondu blgelerindeki atmalar
trmanyor ve faistlerin okullardaki, byk ehirlerdeki etkinlii krlyordu.
lk parentezi burada ayorum. Dev-Gen'in mcadelesinde, ODT-TK (Orta Dou
Teknik niversitesi-renci Temsilciler Konseyi) ayr bir yer tutuyordu. TK
deneyimi, her dnem genlik mcadelesinde ne kyor, sonraki kuak niversiteliler
iin zgn bir model oluyordu.
1970'li yllardan akllarda kalan birka rnek deneyim var. Fatsa, Tari, Yeralt Maden
bal kimi maden ocaklar. TK'da bu deneyimler arasnda saylabilir. Genlik
rgtlenmesinin nasl olmas noktasnda gelecee sarkan bir deneyimdir TK.
Demokrasinin gerek anlamda denendii bir zemin de denebilir. Bir niversite apnda,
kitleselliin, katlmn, okula sahip kma duygusu ve iyi birer renci olmann yaratt
bir rnektir. Bugn pek ok alanda eksiklii hissedilen bu gelimeler, TK rgtll
zemininde gerekleme ansn yakalamtr.
12 Eyll ncesi, niversiteler youn atmalara sahne oluyordu. ODT'nn bu
atmalardan nasibini almamas beklenemezdi. Ald da. Ama, TK deneyimi gelecek
kuaklara aktarlrken, bu atmal dnem fazlaca bir yer tutmad, ODT'l
rencilerin, ODT'nn faistletirilmesine kar bir btn halindeki direnilerininTK srecindeki neminin yok saylamayaca gereine, direniin tamamen meru ve
hakl zeminde gerekletii, dier okullarda olduu gibi ODT'nn kan glne
dnmediini eklemek gerekiyor. Youn bir ekilde atma ortamn yaand hergn
bir ka rencinin yaamn yitirdii okullarda gelecee ne aktarlabilir? vnlecek ne
bulunabilir?
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
12/242
TK deneyimini yaayanlar vnyorlar ama.... TK pratiini yaam, ynlendirmi
veya yakndan izlemi hemen her kesimden insann zerinde hemfikir olduu belli
zellikler vardr ama bunlarn arasnda ikisi ne kar: Kitlesellik ve demokratiklik.
Bunlara bal olarak ortaya kan nc zellik de etkileyiciliidir. (Ahmet Asena.
Sosyalizm ve Toplumsal Mcadeleler Ansiklopedisi. 72. fasikl)
Ankara Devrimci Yol Davas'nda yarglanan ve AYD, Dev-Gen yneticilii yapan Ali
Alfatl, Blent Forta, Memduh Uyan ve Mehmet Ali Ylmaz'n genlik mcadelesini ve
Dev-Gen'i anlatan 7 Nisan 1989 tarihli dilekelerinin de yer ald Genlik ve
Mcadelesi isimli kitab (Simge Yaynevi. Haziran 1989) derleyen Engin Hke'nin
sonu yazsnda Dev-Gen'le ilgili yazdklarndan bir blm aktarp, ok genel
hatlaryla verilmeye allan genlik mcadelesi ksmn noktalyalm.
Dev-Gen hereyden nce Anti-faist, Anti Emperyalist bir genlik rgt olmutur.
Faizme kar herkesi bnyesinde toplamak ve aktif mcadeleye katmak iin almtr.
Demokratik bir genlik rgt olmann tesinde herhangi bir misyon stlenmeye
kalkmam, ancak, genliin kurtuluunun ii snf ve emeki halkn kurtuluuyla
mmkn olaca bilincinde hareket etmitir. Bu tutum da ifadesini bamszlk,
demokrasi ve sosyalizm mcadelesinde yer almakla bulmutur.
Dev-Gen hi bir zaman bir kadro rgt ya da sosyalist bir genlik rgt
olmamtr...Dev-Gen demokratik bir genlik rgt olarak, aadan yukar
demokratik seimlerle olumu, ileyiinde de en geni demokrasiyi uygulamaya
almtr...Dev-Gen bu lkenin genlik mcadelesinde onurlu bir yer tutmutur. Onu
devrimci genliin bilincinden silip karmak ve yok etmek mmkn deildir. Dev-
Gen'in zgn miras, mcadele gelenei ve ruhu gelecein genlik kuaklarnn
mcadelesinde de elbetteki yaayacaktr.
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
13/242
Artk lkemiz genlii iin Dev-Gen'li olmak her gen iin onurlu bir ayrcalktr...
1977 1 Mays
1977'in kanl 1 Mays' Devrimci Yol Dergisi'nin kamuoyunun karsna kt gn oldu
ayn zamanda. 1 Mays kutlamalarnn katliama dnmesi nedeniyle Devrimci Yol ismi
ne kmadysa da, aradan ksa bir sre getikten sonra solun en ok telaffuz ettii isim
oldu.
Devrimci Yol evresinin ideolojik-politik grlerinin ana hatlaryla ortaya konulduu
Devrimci Yol Bildirgesi Nisan ay ierisinde yaynland. Bildirge, 12 Mart'tan kta,
solun yaad ideolojik, teorik ve rgtsel karklk ve danklk ortamnda dnya,
Trkiye ve devrimin yolu konusunda derli-toplu bir metin zellii tayordu. Devrimci
Yol Dergisi'nin yaynlanma nedenleri sralanrken, Bildirge'de ortaya konulan
grlerin aratrlmaya, tartlmaya ihtiyac olduu vurgulanyor, Bildirge'nin bir
platform olarak alglanmas isteniyordu.
Bildirge nne parti kurma fikrini alyor, srepartileme sreci olarak
tanmlanyordu. Bildirge'de, partileme sreci ile ilgili ileri srlen grlerin, hemen
bir parti kurma ars olarak kavranmayacann belirtilmesine karn, Devrimci yol
evresi proleterya partisi iin start alyordu. Temel siyasi grev olarak proleterya
partisinin inas yolunda, onun bamsz siyasi hareketini yaratma yolunda mcadele,
temel siyasi grevimizdir.
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
14/242
Bildirge'ye gre; faizme kar mcadale bir devrim meselesiydi. Bunun iin ii
snfnn bamsz siyasi eylemi oluturulmal, mcadeleyi kalc klacak ii snfnn z
rgt inaa edilmeliydi.
Peki, parti nasl olacakt? Hedeflenen neydi? Ortada, farkl lkelerde yaanm parti
deneyleri vard. Bunlar m rnek alnacakt? Sava parti nasl olacakt? Parti
kadrolar nasl yetitirelecekti?
Bildirge'de bu ve benzer sorular ortaya konuyor ama ne olmasndan daha ok ne
olmamas gerektii vurgulanyordu. Ya da genel parti tanmlaryla yetiniliyordu.
...snflar atmasnn her alannda ii snfnn bamsz siyasetini hayata geirmeye
alan bilinli kadrolarn rgtl ve neyi, ne iin yaptn bilen bir tarzda...
Devrimci Yolcular, parti ile ilgili btn ayrntlar, pratiin karlarna karaca
dorulara brakyordu. Zaten, Bildirge'nin parti konsunda verdii en net yant; parti
iin her hangi bir ablon kullanlmayacayd. Parti, somut koullarn doru bir ekilde
yaplacak analizlerinden kacakt. O somut koullar hereyi -devrim, alma tarz,
rgt anlay- belirleyecekti.
nemli saylabilecek bir vurgu da, partileme srecinin zel olarak hiyerari
oluturma gibi alglanmamas noktasna yaplyordu. Bildirge'de genel hatlaryla
ortaya konan, THKP-C deerlendirmesiyle devam eden parti tartmalar, daha sonra,
Devrimci Yol Dergilerinin sayfalarn ska dolduruyordu.
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
15/242
Devrimci Yol evresi, partileme startyla balatt sreci, bir proleterya partisine
ulaamadan noktalad.
Devrimci Yol'un partileme sreci hem kendileri asndan hem de dier sol grup ve
partiler asndan tam bir ylan hikayesiydi. Devrimci Yol'a kyasla ok daha dar ve
etkisiz olan gruplar partilerine kavuurken, bu evre kendi partisini neden bir trl
kurmuyordu?
Bildirge'nin yaynlanmasndan yllar sonra kaleme alnan Ankara Merkez Devrimci Yol
Davas savunmasnda sanklar, 70'li yllara atfta bulunarak, kendilerinin, farkl bir
partileme anlayn savunduklarn, partiyi, herhangi bir ekilde biraraya gelmi
insanlarn kendi aralarnda oluturduklar hiyerarik bir yap olarak grmediklerini
belirtiyorlard. Savunmada, parti konusunda sol ii tartmalara yant ise u szlerle
veriliyordu: Gerek fonksiyonlarn yerine getiremedikten sonra, bu tr gruplarn pek
ounun yapt gibi, kendi kendilerini M-L bir rgt ya da parti olarak
isimlendirmi olmalar herhangi bir deiiklik getirmemektedir.
Nitekim, Devrimci Yol'un geni taraftar kitlesine sahip olmasna karn Devrimci Yolevresindeki iliki ve almalarn M-L bir parti niteliini tamadn vurgulama gerei
duymamz, bir anlamda lkemiz solunun bir gerei olarak kabul edilmekle birlikte,
almas zorunlu bir olumsuzluk olarak deerlendirdiimiz bu kendiliinden nitelikli
siyasi grup yaplarnn idaelize edilerek devrimci bir parti rgtlenmesi yerine
geirilmemesi gereinin bir ifadesi olarak da grlmelidir.
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
16/242
Devrimci Yol Bildirgesi'nin parti ile ilgili ortaya koyduu dnceler, sol ii ideolojik-
politik saflamann yava yava oturaca, tartmalarn sert geecei izlenimi
veriyordu. nk, Bildirge'ye gre, 40 yllk oportnist-revizyonist tezlerle
hesaplalmas gerekiyordu. lkemiz soluna , bu elli yllk sa bir eilim hakimdi. Bu
hesaplamadan , geleneksel sa partiler olarak grdkleri TP, TSP, TEP, SDP, TKP
ve PDA nasibini alyordu.
Bildirge, SBKP-KP tezleriyle ideolojik kavgay kztrarak, Devrimci Yol'un
Trkiye'ye zgn bir hareket olacann, dnya leinde bamsz bir izgiye
oturacann ipularn veriyordu. Uluslararas sosyalist hareketin merkezi bir
btnl yoktur. Bugn enternasyonalizm adna sapmalardan birinin kuyruuna
taklmak.., bu sapmalara kar tm burjuva ideolojilerinin etkilerinden bamsz
proleter devrimci hareketin mcadele bayran ykseltmekten gemektedir.
sava Tespiti
1977-80 yllar arasnda yaanan siyasal atma ortam Devrimci Yol evresi tarafndan
isava olarak tanmlanyordu. O gnlerde isava tanm yapan baka bir siyasi
hareket yoktu. Devrimci Yol'a gre; Trkiye'de ilan edilmemi, st rtl, cephelere
ayrlmam bir sava yaanyordu. sava tespiti yapldktan sonra ona grergtlenmek kanlmazd. Devrimci Yol'u, anti-faist mcadelede ne karan, bu
mcadelenin oda haline getiren de bu tespit oldu.
Toplum her gn biraz daha atma ortamna ekiliyordu. Gecekondu mahallelerinde,
niversitelerde, kk Anadolu kentlerinde, yoksul kylerde, kimi ii arlkl yerleimbirimlerinde toplumun yaad sa ve sol saflamada, Devrimci Yol sol saflarda
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
17/242
arlkl bir yer kazanyordu.
Anti-faist mcadelenin Devrimci Yol evresinin belirgin zellii olmas, faizme kar
duran insanlarn o saflarda toplamasna yol ayordu. Bu durum Devrimci Yol
nderliini faizme kar mcadele konusunda yeni araylara itiyordu. nk,
toplumda var olan direnme eilimlerinin bir araya getirilmesi sorunu vard. Baar ans
ancak byle bir yntemle yaratlabilirdi. Hareketin nderlii i savan derinletii
gnlerde, Direni Komiteleri tartmasn solun gndemine getiriyordu. Bu neri
zellikle THKP-C kkenli gruplar arasnda youn tartmalara neden oluyor, Devrimci
Yol, THKP-C ve Mahir ayan' reddetmekle sulanyordu.
Devrimci Yol'a gre Direni Komiteleri ihtiyatan domutu. Halkta var olan ve aslnda
kendiliinden gelien direnme eilimlerinin bir at altnda toplanmas, ayn politik
hatta durularnn salanmas bir zorunluluktu. Trkiye'de gnlk yaamda tam bir
kaos hakimdi. Can gvenlii en yakc sorundu. Siyasal nedenlerle gnde 5-10 insan
hayatn yitiriyordu. ehirler, mahalleler, sokaklar, okullar, iyerleri saflamann iine
giriyordu. deolojik saflama srecini yaayan toplum, hzla fiziki bir saflamaya
gidiyordu. Ev ev, sokak sokak yaanan ayrmada bireyler tercihini yapmak zorunda
kalyordu. Ya o barikatn arkasnda olacakt, ya da bu barikatn. Belki de o gnler
atan tarafta olanlar iin deil, fiziki atmada yer almak istemeyenler iin daha zor
gnlerdi.
Devrimci Yol evresinin ortaya att Direni Komiteleri bir bakma kendileri adna, bu
kaosun nne geebilmenin abasyd. Kimin ne yapaca, ne zaman yapacann
bilinmedii bir siyasal atma yerine, anti-faist mcadelede derli toplu bir hat
oluturmak zorunluluktu.
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
18/242
Faist glerin, halk ynlarn yldrmaya ynelik saldrlar, geni halk ynlar
arasnda bir savunma ihtiyacnn domasna neden olmakta; atmann genileyip
yaygnlamas, anti-faist bir dayanma eiliminin domasna ve gelimesine neden
olmaktadr. Direni komiteleri bu eilimin devrimci bir dorultuya kanalize edilmesi,
bamsz bir devrimci hareketin, halk iktidarn hedefleyecek ekilde ve tm anti-faist
halk glerinin birleik devrimci savann rgtlendirilmesi dorultusunda
kavranlmasnn bir gerei olarak ortaya kmtr.(Devrimci Yol. Say 13 15 Ocak
1978)
Direni Komiteleri ksa zamanda faizme kar mcadele etmek isteyen insanlarn
vazgeemedikleri adres oluyordu. Her mahallede, her okulda, her iyerinde bir komite
kuruluyordu. Adeta mantar gibi bitiyordu komiteler. Bu kez de Devrimci Yol nderlii,
Direni Komitelerine eki dzen vermekle urayordu. Devrimci Yol dergilerinde st
ste yazlar kyor, Direni Komitelerinin ayn politik zemine ekilmesine allyordu.
Devrimci Yol'a gre; faizme kar mcadele bir devrim sorunuydu. Bu noktada, sivil
faistlerle atmann yaanmad ya da yaanarak bertaraf edildii alanlarda da,
komitelerin kurulmas, kurulmu komitelerin devam ettirilmesi neriliyordu. Anti-faist
mcadelede yakalanan halka, devrimci bir yola kanalize edilmezse, elden kaabilirdi.
Bu yzden Direni Komitelerini yalnzca sivil faist glere kar kavga zemini olarak
dnmek yanlt.
Bu tespit, Direni Komiteleri'nin dier yzn ortaya karyordu. Komitelerin ats
altnda, olabildii kadar, sosyalizm yaatlacakt. Devrimcilerin tartt sosyalizmin,
yeni bir toplumsal projenin ne menem bir ey olduu halka gsterilmeliydi. Sosyalizmin
ilk admlar atlacak, sosyalist kltr, komitelerin ats altndaki insan ilikilerindeyeertilecekti. Komiteler sosyalizmin, yani gelecek iktidarn nveleri olacakt. Sosyalizm
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
19/242
bir pastayd, halka tadn hi bilmedii bir pastay yedirmek zordu. nce rengine ve
kokusuna almalyd halk. Pasta dilim dilim yedirilmeliydi. Direni Komitelerine
pastann dilimi olma misyonu yklenmiti.
Direni Komiteleri en geni anlamda, devrimci halk iktidarnn birer nveleri olarak
kavranmal ve bu dorultuda derinletirilip gelitirilmelidir.(Devrimci Yol. Say 13 15
Ocak 1978)
Kitlelerin savunma organizasyonlar olarak tanmlanan bu komitelerin. anti-faist
mcadele ile snrl kalmamas amacyla gelitirilen politikalarn bir de, Devrimci Yol
evresinin hedefledii proleterya partisiyle ilgili yan vard. Direni Komiteleri byle bir
partinin cephe rgtleri olacakt. Parti ve Direni Komiteleri birbirini tamamlayan ve
birbirini gelitiren iki olguydu.
Direni Komiteleri mcadelesinin baarya ulatrlabilmesi, byle bir devrimci
nderliin (proleteryann nc sava partisinin) varlna kopmaz bir ekilde
baldr.(Devrimci Yol Say 13 15 Ocak 1978)
Direni Komiteleri'nin anti-faist mcadelede gsterdii baar, nve olma olgusunda
gsterilemedi. Fatsa bu zellii ile girdi Trkiye'nin gndemine. Kk bir kasabayd.
Yaplanlar dikkat ekiyordu ve sistem Fatsa'dan rahatsz olmutu.
Aydnlarla Yakn liki
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
20/242
Devrimci Yol evresinin, 12 eyll ncesi, Trkiye'deki sol muhalefete sempatiyle bakan,
sol muhalefeti aratrma konusu yapan kimi aydnlar ve gazetecilerle yakn ilikileri
vard. Kaba anlamyla, rgtsel bir iliki olarak anlalmamal bu. Trkiye'yi, sol
muhalefeti anlamaya, tanmaya alan aydnlar karlarnda Devrimci Yol'u
gryorlard. Gecekondu mahallelerinde, Tari'te, Fatsa'da, TK'da, ii hareketinde,
dier sosyalist hareketlerden daha sk karlayorlard Devrimci Yol ismiyle.
Trkiye'ye has bir sosyalizm modeli peinde koan Devrimci Yol evresi hem bu ynyle
hem meru mdafa izgisini teorize etmesiyle, hem de dier sosyalist hareketlerle
karlatrlmayacak oranda youn kitle destei ile sol aydnlarn dikkatlerini ekiyordu.
Belki de, Fatsa'yla balayan ilgi, karlarna Devrimci Yol'u karyordu.
8-14 Nisan 1980'de Fatsa'da dzenlenen Fatsa Halk Kltr enliine katlan kimi
yazar, gazeteci, retim yelerinin Fatsa izlenimleri, Fatsa'dan ve dolaysyla Devrimci
Yol'dan etkilendiklerini gsteriyordu.
enlikle ilgili deerlendirmeler yleydi.
Bana sorsalar nerede yaamak isterdin? diye, Fatsa'da, derdim. Fatsa gibi bir
yerde derdim.... Bir zamanlar pek ateli bir tartma vard devrimciler arasnda.
Devrim krdan kente mi, kentten kra doru mu olacak diye. Ben de Yolda olacak
diye seenei lerdim aklmca. Benim bu kestirmeci buluum, Yol'un nemini
kltmez elbet...Fatsa'da yeni bir yaama rnei oluuyor, yeni bir retim biiminedoru ve buna paralel yeni bir kltr, yeni bir ekin elbet. Fatsa Kltr enlii'nin
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
21/242
anlam buydu..Ha, onu da unutmadan syleyeyim, Fatsa'da hr-gr, vur-kr yok. Dzeni
dzen olan yerde, Dirlik-dzenlik de oluyor....Bizim sar sultanlara bu duyurulur mu
acaba? Sanmam!...
Can Ycel
4-5 1980/Demokrat
Bence Fatsa'da baarlm ok nemli bir ey var. Fatsa'da devrimci bir abann
arkasnda halk var. Baarnn srr ise yola kanlarn masa ba teorik-stratejik
tartmalar bir yana brakarak, Fatsa'da halk iin nemli somut iler yapm olmalar.
kran Ketenci
Fatsa, zlmez sanlan toplumsal sorunlarn insanlara kendi yaamlarna ilikin
kararlar kendilerinin almalar hakk tanndnda zmlenebileceinin umudunu
sergiliyor. Fatsallara yaadmz a adna teekkr ediyorum.
Do. Dr. nsal Oskay
Fatsa'da insan etkileyen en nemli gerek orada yaayan halkn bilin dzeyidir. Yal
bal insanlarn salam inanlar, kararllklar ve sorunlara doru yaklamlar ve bu
gibi dnceleri ar bir dille aklamalar Trkiye'de yeni ve salam bir gerein
Fatsa'da olutuunu etkileyici bir biimde anlatyor insana.
Mahmut Tali ngren
Fatsa aydnlk bir yolda ama yolculuk daha yeni balam. Her trl etkileim tm
dinamii ile sryor. renirken retiyor, retirken reniyorsunuz.
Dr. Turul Erylmaz
Byk partilerimizin karizmatik liderler nderliinde sonusuz uralar yannda bukk kasabada rgt almas, halkn siyasal katlmnn dorua ulat yerel
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
22/242
demokrasi rnei ne kadar anlaml.
Dr. Yazgl Aldoan
lhan Seluk Devrimci Yol'un farkna varan aydnlardan birisiydi. Seluk, Trkiye
Sorunlar Dizisi 'nin Temmuz 1988 saysnda kendisine yneltilen bir soru zerine
Devrimci Yol'u yle tanmlyordu.
..Devrimci Yol Anadolu'nun doasna uygun yapdayd belki; ama Devrimci Yol'un
belirli bir ynetim merkezi yok gibiydi. Ve birbirinden bamsz, hatta birbirinden
habersiz Anadolu illerinde ilerici genlerin kendilerini ortaya atmalaryla kurulmu, bir
disiplini olmayan, rgtsel tz de bulunmayan bir hareket. Belki gzel...
Yaln Kk ise, Trkiye zerine Tezler kitabnn 577. sayfasnda, Devrimci Yol'u
benzer bir biimde deerlendiriyordu. ..Trkiye'nin toprandan douyor. Ayn
koullarn ayn douma yol amasn dnmek zorunluluu inkar edilemiyor.
12 Eyll'den sonra yaynlad Bin nsan, Bin Tank gibi kitaplarla Trkiye'deki
insan haklar ihlallerine dikkat eken, 12 Eyll faizminin yaratt karanl bir para
da olsa aydnlatmaya alan gazeteci-yazar Erbil Tualp, ikenceyi aa kard,vurgu yapt olaylarn bir ksmn Devrimci Yol sanklarna ayryordu. Tualp'in
Cumhuriyet Gazetesi'ndeki odas 12 Eyll madurlarnn urak yeriydi. Tualp, benim
de iinde bulunduum bir grupla yapt sohbet srasnda, Devrimci Yol ilgin bir
hareket. Dergileri 150 bin satyordu Hadi, diyelim, bunun bir ksmn zorla satyorlard!
100 bin civarnda bir sat bile, Trkiye solunun o zamana kadar ve sonrasnda bir daha
yakalayamayad bir say. Bunu nasl baardklar aratrmaya deer bir durum.
diyordu.
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
23/242
12 Eyll'den sonra, Ankara'da grlmekte olan Ana Devrimci Yol Davas'nda Dev-
Gen'li sanklarn yarglanmalar srasnda bir grup aydn tanklk yapmak iin
bavuruyordu. Aralarnda, 12 Eyll ncesinin CHP'li parlementerleri Erturul Gnay,
Temel Ate, gazeteci Mustafa Ekmeki, Mustafa Gazalc'nn da bulunduu aydnlar
mahkemeye verdikleri dilekeyle, sanklarn, 1974-1980 dneminde yaanan olaylarn
sorumlusu gibi gsterilmelerine kar kyorlar, saldrgan deil saldrya uruyan
konumda olduklarn belirtiyorlard.
Bamsz Bir Hareket
Devrimci Yol'un en belirgin zellii Trkiye'ye zg bir hareket olmasyd. Bu zellii
ile dier sol gruplardan ayrlyordu.
Devrimci Yol evresi, 1975-80 yllar arasnda, dnyadaki sosyalist hareketlerin,
partilerin byk bir ksmnn iinde bulunduu SBKP-KP-AEP kamplamasnn
dnda kalmay beceriyordu. Trkiye'ye zg olan yakalamaya almak, Anadolu
toprana uygun sosyalizm ve rgtlenme araylar, Devrimci Yol hareketinin ne
kmasn, kitlesellemesini salad. Bugn de ska kullanlan, tartlan Sz-yetki-karar, reten biz-Yneten de biz olacaz, Direni Komiteleri, halk komiteleri,
sosyalist demokrasi gibi kavram ve sloganlar, o yllarda Devrimci Yol evresi
tarafndan solun gndemine sokuldu.
O yllarda Devrimci Yol evresine kar yaplan sert eletirilerin banda da, bu tartmabalklar geliyordu. Devrimci Yol evresi, zellikle THKP-C kkenli rgtler
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
24/242
tarafndan, Mahir ayan' inkar etmekle sulanyordu. Direni Komitelerinin Mahir
ayan'n tezlerinde olmad, syleniyordu.
Devrimci Yol Ana Davas'nn 1 No'lu san Ouzhan Mftolu, o gnk tartmalar
yle deerlendiriyordu bir yazsnda: Zengin bir mcadele ve deneyler birikimini
sunan Devrimci Yol pratii bize gre THKP-C hareketinin en iyi deerlendirmesi
saylmaldr. Onun en iyi savunmasn da, devrimci bir eletirisini de orada bulmak
olanakldr. Bu nedenle Fatsa, Kzldere nin bir devam olduu kadar onun bir
eletirisidir de. (Sosyalizm ve Toplumsal Mcadeleler Ansiklopedisi. Mart 1990)
Bir parantez de burada amak gerekiyor. Devrimci Yolcularn teorik konulardaki
bamszlk izgilerinin pratiklerine de yansdn gryoruz. Bu alma srasnda
dikkatimi eken noktalardan birisi de bu oldu. nemli bir noktayd ve bugn yalnzca
solun deil tm Trkiye'nin tartt bir konuya aklk getiriyordu. Bamszlk
tavr; Devrimci Yol taraftarlar rasnda, bir siyasal kltr durumundayd.
Yaathak Aslan'da bu kltrn izlerini grmek mmkn. "Bizi karakterize eden; ar
bamsz ve bamszlk zelliimizdi. D yardmlar kmsediimiz gibi, elimizi
verip kolumuzu kurtaramayacamz ilikilerden srarla kanyorduk. Dorudan ve
dolayl gelecek yardmlara kapalydk. Yalnzca, kendimizle eit grdmz, hi birfayda beklemeden yardm yapacak taraflarn yardmna aktk. Byle taraflar da bu
blgede fazlasyla yoktu. En skk olduumuz dnemlerde bile gelen d yardmlar
reddettik. Bu yzden teknik ara-gere vs. kendi olanaklarmzla snrlyd."
Mahmut Memduh Uyan'n, 12 Eyll sonras balatlan mcadelenin yurtd -Lbnan'da kurulan kamplar- fasln anlatrken kulland ifadeler, rtl bir PKK
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
25/242
eletirisi olarak grlmeli. "Bizim Filistinli rgtlere dayanarak orda kalmamz
szkonusuydu. Filistinlilerin inisiyatifleri krlnca, Suriyelilerin inisiyatifi ykseldi. Ve
bizim iin elverili bir zemin olma zelliini yitirdi. nk biz, bamsz kiiliimizle,
kendi siyasal yapmzla oralarda kalmak ve oralardan yararlanmak dncesindeydik.
Filistinlilerin durumu buna uygundu. Fakat inisiyatif Suriyelilerin eline geince,
bamszlmz zedeleyici bir durum olutu. Onun iin orada kalmay uygun
grmedik."
Bu uygun grmeyi aslnda, Devrimci Yol'un,12 Eyll sonras biraraya getirmeye
alt direni hattnn zayflamasna, daralmasna yol ayordu. Devrimci Yol
evresinin, be yl srdrd kr pratiinin yenilgiyle sonulanmasnn pek ok nedeni
saylabilir. Ancak, gerilla mcadelesinde snlacak bir limann varlnn ne kadar
nem tad, PKK rneinde grlebilir. PKK'nn eylemlerini snrtesi balantl
srdrd bilinmektedir.
Burada iki tavr ortaya kyor. Devrimci Yolcular, bamszlklarn zedeleyeceini
dnerek, limana snmyorlar. Bamszlk uruna, yenilgiye davet karyorlar.
PKK, bamszl hie sayyor. Suriye'nin etkinliindeki blgelerde kalmaya devam
ediyor. Bugn PKK'nn en byk destekilerinden birisinin Suriye olduu artk
tartlmyor.
PKK-Suriye ilikilerinin hangi boyutta olduunu Taner Akam'dan renelim; "Suriye
ile ilikiler sonucu, Suriye devletinin ikencehanelerini kullanp kullanmadklarn
bilmiyoruz. Fakat Avrupadaki esrar-eroin ebekesinin nemli bir ksmn ele geirmi
Suriye Krtlerinden devlet adna vergi toplama resmi grevini alm, vergisini
vermeyen kyllerin kulak ve burunlarn kesmekle megul bir rgtn kalc
ikencehaneleri olmas da imkan dahilindedir" (Taner Akam. Sosyalistler ve nsanHaklar. Derleyen nn Alpat. Baak Yaynlar. Sayfa: 76)
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
26/242
O gnk tavrlaryla Devrimci Yolcular, bugn Suriye'nin tahsildar olmakla
sonulanacak bir ilikiyi, batan reddediyorlar.
Zorunlu Bir Vurgu
Burada bir parantez daha aarak sosyalistlerin lkemiz topraklarnda devam eden
savaa ve savaan taraflara kar tutumlarna vurgu yapmak gerekiyor.
PKK "gerilla sava" srdryor. Sosyalist solun PKK eylemleriyle ilgili
deerlendirmeleri ise tartmaya neden oluyor.
Konumuzdan uzak saylmamal. Gerilla zerine yaplan bir almada PKK ve eylemleri
almann herhangi bir yerinde kendiliinden ortaya kveriyor, nsan haklaryla ilgilibir tartmada da yle. Zaten gerilla tarz, insan haklar, savan srp gittii bir lkede
ban istemi gibi olguar iie gemi bulunuyor. Birbirinden ayr tartlmas zor
grnyor.
lkemizde ki sosyalistler PKK eylemleri konusunda ciddi bir sknt yayorlar. PKKdeerlendirmesi noktasnda ak deiller. Rportaj yaptm insanlarda da bu sknty
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
27/242
sezinledim. PKK eylemleri ile ilgili dncelerini renme isteim sonusuz kald.
Sorulara genellikle yant vermediler. Nedenini anlayabilmek mmkn deil. Bir dnem
gerilla olmu insanlarn, hem siyasi olarak hem de onunla balantl askeri eylemleri
deerlendirmemeleri, deerlendirmeden kanmalar anlalamad benim tarafmdan.
Bu konuda sosyalist evrelerde iki farkl bir tavr grlyor Kimileri eylemleri
desteklerken, kimileri susmay tercih ediyor. Destekleyenler, zaten destekliyor. Ama
susmak; eletirmekten kamak, korkmak anlam tayor.
Bu giri yazsn kaleme aldm gnlerde, zmir Gaziemir'de genellikle askerlerin
devam ettii bir kafeterya bombaland. Be insan ld, onlarcas yaraland. Daha nceki
gnlerde de, Hatay Samanda yaknlarnda meydana gelen olayda, PKK sekiz maden
iisini kuruna dizdi. kinci olay, 1 Eyll Dnya Ban Gn ncesine ikinci olay ise
sonrasna denk geliyordu. Rastlant mdr, bilinmez ama, barn kuatma altnda
olduu, barn istenmedii izlenimi verilmeye allyordu sanki.
Zamann Babakan Sleyman Demirel'in, "Krt realitesi" ad altnda balatt
tartmalardan sonra, krt sorunu Trkiye'nin gndeminde nemli bir yer tuttu. lk
yllardaki olumlu hava abuk dald. Krt sorununu PKK ile e grme, sorunu
reddetme, bar zm nerilerine yanamama anlay genel kabul gren anlaylaroldu zaman ierisinde. Bu noktada, PKK'nn yapt kimi eylemler ne kt. Trk
toplumundaki bu deiime damgasn vurdu. Kritik saylabilecek eylemlerdi bunlar.
etinkaya Maazasnn yaklmasyla balad herey. Bu olay krt sorununu apayr bir
mecraya soktu. Dou ve Gneydou'da yaayan insanlara -zellikle kadn ve ocuklara-ynelik kimi eylemlerle devam eden sre, 30 silahsz askerin ldrlmesi ve Tuzla
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
28/242
katliamyla rndan tamamen kt. Tuzla katliamna benzeyen Gaziemir katliam ise,
krt sorununun tartlabilirliini tamamen ortadan kaldrd.
Kamuoyuna gre, artk sorun krt sorunu deil, terr sorunuydu. Kamuoyunu bu
noktaya getiren, balangtaki krtler asndan var olan olumlu havay datan, ne
ilgintir ki, PKK ve onun eylemleri oldu.
Devletin Krtlere ynelik poitikasn tartmaya kendi adma ihtiya dahi duymuyorum.
Krt sorununun geldii nokta, iki tarafn da demokrasi, insan haklarna sayg,
sorunlarn barl yntemlerle zlebilmesi kltrne ne kadar uzak olduunu
gsteriyor. Kan ve gzyana brnen, ancak yaratt aclarla gndeme girebilen Krt
sorununu bu noktaya, taraflarn bilinen politikalar getirdi.
Krt sorununun, tamamen sava boyutlarna sramasndan balayarak, sosyalistlerin
"bar" istekleri, ilgi alanlarnn odana oturdu. Her yl 1 Eyll'de dzenlenen Ban
etkinliklerine sosyalistler nclk ettiler. Savaa son verilmesini, lmlerin durmasn
savaa harcanan milyarlarn yatrmlara ve alanlarn cretlerine aktarlmasn
istediler. Sava zemininde yaanan insan hakk ihlallerine kar ktlar. Bar,
demokrasi ve zgrlk taleplerini Krt sorununa eklemleyip, politika retmeye
altlar.
Buraya kadar yazlanlar tartlmasz noktalar. Sknt buradan sonra balyor.
PKK'nn, topyekn bir savata bile grlmeyecek ekilde sivillere ynelik saldrlar
karsnda sosyalistler sessiz kalmay yelediler. PKK'nn neden olduu hak ihlallerine
kar kmadlar. Devletin yol at hak ihlallerine kar kp, bunu bir mcadelekonusu yaptlar ama PKK'nin hak ihlallerini "savatr, olur byle eyler" eklinde
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
29/242
yorumladlar. Bu noktada ciddi bir ifte standarta dtler. Kamuoyunun nnde insan
haklarnn korunmas ve bar talepleri inandrcln yitirdi.
Son aylarda kim sol evrelerin ilgin bir tavr dikkat ekiyor. PKK'nn neden olduu
hak ihlallerini, kimi sol/sosyalist gruplar ve partiler basn aklamalaryla knyorlar. Bu
knamalar, kamuoyu basksna balamak hakszlk olur mu, bilemiyorum? nk,
arada bir yaplan basn aklamalarndan baka PKK konusunda herhangi bir politika
deiikliine gittikleri grlmyor.
1995 yl Bar enlikleri de bu konuda ilgin bir rnekti. eitli sol/sosyalist parti ve
grup, Krt gruplarla ortaklaa enlikler dzenledi. Mitinge dnen enliklerde, barn
ruhuna hi uymayan sloganlarn atlmasnn yaratt olumsuz havann yansra,
PKK'nn insan haklarna ve bara sekte vuran eylemlerine kar durmayan krt
evrelerinin, bar istemeyi ne kadar hak ettikleri de tartlmaya ak bir noktadr.
nsan haklarnda, barta ifte standart olmaz. Bar istemleri, savaan taraflarn ne iin
savatklarna baklmakszn dile getirilir. nsan hakk ihlali varsa vardr. Kimin insan
hakk ihlaline neden olduunun hi bir nemi yoktur. Savaan iki taraf da, koulsuz
silah brakmaya ve bara arma durumda, ancak savaa kar olmak inandrc
olabilir. Kimi sosyalist evrelerin savaa kar kmalar "genlere askere gitmeyin, kirlisavaa alet olmayn" uyarlar kendi adlarna bir tutarllk saylabilir. Ama PKK ve
eylemlerine yaklamlar bu tutarllklarna glge drmektedir.
Sosyalistler savaan iki taraftan birisi olan Trkiye'nin, blgedeki, savaa dayanan ve
savatan sonu almaya dnk politikalarn eletiriyorlar. Peki, krt evreleri ayntrden eletirileri PKK'ya kar ileri sryorlar m? Yani rnein, bu evreler, Krt
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
30/242
genlerine "PKK'ya katlmayn, savata taraf olmayn" diyorlar m? Savata taraf olan
bir anlayla ortak bar enlii dzenlemek, sosyalistlerin insan haklarnda olduu gibi,
bar arlarnda da inandrclklarn yitirmelerine neden oluyor mu?
12 Eyll yenilgisinin ardndan, doal olarak insan haklar savunuculuuna soyunan,
krt sorunu merkezli belirlemelerinin yanll nedeniyle, insan haklar
savunuculuunu beceremeyen, son bir ka yldr ise ayn hassasiyeti bar konusunda
gsterip, bile bile ayn hatalar tekrarlayan sosyalistlerin, toplum dna itilmiliklerinin,
sosyalizmin yaanlas bir dzen olduuna dair savlarnn yank bulmamasnn
nedenlerini biraz da kendilerinde aramalar gerekmiyor mu?
nsan Haklar savunucusu Taner Akam'dan PKK eylemleri ve sosyalistlerin tavr
noktasnda aktarma yaparak parantezi kapatalm.
"..bir tarafn terr ve iddetine, hakl olarak, "faist devlet", "hain T.C." diye kin ve
nefret kusarken, dier iddet eylemlerine, "olur byle eyler"; "her ulusal kurtulu
sava iddete dayanmak zorundadr" veya "nce T.C. balad. Asl sulu odur. PKK
sadece cevap veriyor" gibi gerekelerle alk m tutacaz? Aradaki yegane fark
cinayetleri kimin ilemi olduunda m yatacaktr? Devlet yaparsa "vahet", "kym",
"katliam"; PKK yaparsa, "Krt Ulusal Kurtulu hareketinin ilerlemesine hizmet edendevrimci eylem" mi olacaktr. Yani eylemin kendisi, cinayetin, toplu ldrmenin kendisi
deil de, kimin yapt, kimi ldrd, hangi ama iin ldrd m bizim iin
belirleyici olacaktr?...PKK'nn cinayetlerine seyirci kalp, devletin terr eylemlerini
eletirmek sol-sosyalist hareketlerin ortak tavrdr." (Sosyalistler ve nsan Haklar.
Derleyen nn Alpat. Baak Yaynlar. Sayfa: 69)
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
31/242
12 Eyll ve kr pratii
12 Eyll 1980 askeri darbesinden sonra balayan operasyonlar sonucunda dier sol
rgtler gibi Devrimci Yol evresi de bitme noktasna geldi. Devrimci Yol'un lider
kadrolar, militanlar, ok sayda taraftar yakalanp tutukland.
12 Eyll'den sonra drt-be ay daha ilikilerini tutmay baaran ve mahalle
almalarn, korsan kitle gsterilerini srdrmeye alan Devrimci Yol, bir taraftan
da 12 Eyll'e kar zellikle Karadeniz, Ege ve Gney Anadolu'nun krsal alannda
direni rgtlemeye alyordu.
nder kadrolarn yakalanmas, krsal alanda yenilen darbelerle hzla dalan hareket,
1982 ylnda yurtdnda kurulan Faizme Kar Birleik Direni Cephesi'yle yeni bir
atlmn iine giriyor, Cephenin politikalarn, yine krsal kesimde, gerilla faaliyeti
baznda hayata geirmeye alyordu.
Devrimci Yol, 12 Eyll sonras militanlarna ynelik iki ayr yaz yaynlad. lk yaz
Kasm 1980, ikincisi ise Ocak 1981 tarihini tayordu. Bu iki yazdan sonra, 1982 PolitikHatt ve Cephe ile ilgili kan yazlara kadar derin bir sessizlik hakim oldu.
lk yazda, 12 Eyll rejiminin, uluslararas boyutlar, ekonomik ve politik nedenleri
uzun uzun ele alnyor, direni ars yaplyor, solun birlii zerinde duruluyordu.
Cuntaya kar birleik devrimci direni cephesinin oluturulmas kesinlikle gerekli halegelmitir. deniliyor, 12 Eyll rejiminin gc ve kendi mevcut gleri gzard
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
32/242
delircesine sanki bir inatlamann iine giriliyor, ciddi bir iddia ortaya atlyordu.
Cunta mutlaka yenilecektir. nk uzun vadede baarya ulama anslar ve
uygulamaya koyduklar politikalarn baarya ulaabilmesinin koullar hemen hemen
hi yok gibidir.
Yaznn banda yer alan Byle bir gelime genel olarak Trkiye'deki snflar
mcadelesini ve Devrimci Hareketin geliimini ne ynde etkileyecektir? sorusu , 12
Eyll ynetiminin ksa bir sre iinde elde ettii tartlmasz zaferle! yantn buluyor,
iddial szler yerini suskunlua ve yenilgiye brakyordu.
kinci yaz ise daha ok rgt ii sorunlara, yeni dnem rgtlenme tartmalarna
ayrlyordu. Yazda, Direni Komitelerinin mutlaka daraltlmas isteniyor, alnan
darbelerden sz ediliyordu. Daha bir gereki havas vard bu yaznn. Yazda krsal
kesimde balatlan mcadeleye arlkl bir yer veriliyor ve krsal kesimde balatlan
mcadelenin, bir ans olduu vurgulanyordu.
Krsal blgelerdeki devrimci birliklerimiz mutlaka yaamaldr. Dalarda, en zor
artlar altnda yaamn ve mcadelesini srdren her militan cuntaya kar halkmzn
zafere olan inancnn tkenmez bir kayna olacaktr. Ve de nmzdeki dnemde, yurt
apnda cuntaya kar ykselmeye balayacak olan mcadelenin Anadolu'nun yoksulkrlk blgelerindeki kar konulamaz geliiminin bir garantisi olacaktr.
Btn bu giriimlerden bir sonu alamad Devrimci Yolcular. Cephenin kurulmasyla
balatlan yeni sre; kendi ilerinde yaadklar tartmalar ve gerillann baarszl;
her eyin bitmesi anlamna geliyordu.
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
33/242
Artk Devrimci Yol geleneinden geldiini syleyen insanlar vard yalnzca. 1980'lerin
ikinci yarsndan sonra balayan renci hareketliliinin,1990'larn bayla birlikte
ykselen kamu alanlar rgtllnn ve insan haklar mcadelesinin iinde yer
alyordu Devrimci Yolcular.
1990'larn Trkiye'sinde sol artk daha bir cesaretle, imdiye kadar tabu olan konular
tartmaya balyordu. Bu tabularn banda yasal parti geliyordu. Devrimci Yol'un
son Merkez Komitesinin cezaevinden kmasyla balatlan tartmalar, yeni
ayrlklara yol ayor, Devrimci Yol evresinin bir btn halinde srece katlm
mmkn olmuyordu. Dank ve rgtsz geirilen yllar, dncelerin farkllamasn
beraberinde getiriyor, Devrimci Yolcular, gnn politik gelimelerinin
deerlendirilmesi ve yaplacaklar noktasnda ayr durular tercih ediyordu. Tartma
srecinin sonunda, Devrimci Yol geleneinden gelen insanlarn bir ksm yasal bir parti
kurulmas noktasnda birleiyor ve almalar balatyordu
Bu srecin bir dier sonucuysa, kendisini, devrimci bir hareketin yeniden
oluturulmasnn zemini olarak ifade eden Yeniden Dergisi'nin kmasyd. Yeniden'in
kyla birlikte birbirine uzak duran ama ayrlklarn 'resmiletirmeyen' evreler
arasnda kprler iyiden iyiye atlyor, tek tek gruplarn kendilerini ifade etme, kendi
zeminlerini oluturma sreleri balyordu.
Devrimci Yol Davalar
12 Eyll darbesinden sonra, Skynetim Askeri Mahkemeleri'nce alan siyasi
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
34/242
davalarda onbinlerce insan yargland. Bu mahkemelerin kuruluu, ileyii ve
mahkemelerden kan kararlarla ilgili tartmalar kamuoyunu epey bir megul etti.
Skynetim Mahkemelerinin hukukd olduu, sivilleri yarglamamas gerektii
savunuldu. Sanklara savunmalarn hazrlamalar iin olanak yaratlmad denildi.
Mahkemelerde sava hali hkmlerinin uygulanmasnn, sivillerin hem mahkeme
karsnda hem de cezaevinde asker statsnde deerlendirilmesi eletirildi.Verilen
kararlarn; siyasi kararlar olduu ileri srld. kence altnda alnan ifadelerin kant
saylmasna dikkat ekildi. Askeri Mahkemeler, bol bol idam ve mebbet hapis cezas
verdi. Gzaltna alanp da, ikence iin su duyurusunda bulunmayan sank yok gibiydi.
12 Eyll dneminde yzlerce insan ikencede, idam sehpalarnda can verdi. Yalnzca,
Ankara Devrimci Yol davasnda drt sank ikencede hayatn yitirdi.
12 Eyll yarglamalarnn, hi kukusuz, en dikkate deer davalarndand Devrimci Yol
ile ilgili olarak alan davalar. Trkiye'nin hemen hemen her ilinde ve bir ksm
ilesinde Devrimci Yol davalar ald. zellikle, Karadeniz, Akdeniz, Ege, Anadolu
ve Marmara'da youn yarglanmalar yaand. Askeri Mahkemeler'ce kimi dosyalar
birletirildi. Bu adan net bir say ortaya karmak zor. Trkiye genelinde krk
civarnda Devrimci Yol davasnn ald sylenebilir. Bu davalarda onbine yakn insan
yargland. Yalnzca, Ankara Merkez Devrimci Yol davasnn sank says 1000
civarndayd. Artvin'de 898 ve Fatsa'da 900'd sank says.
Btn bu rakamlar, 12 Eyll ncesinde Devrimci Yol'un ne kadar yaygn bir siyasi
hareket olduu noktasnda ipular verebilir insana. Bu davalarn ortaya k,
yarglama sreci ve kararlar; yzlerce klasr bulan dkmanlaryla ayrca bir
aratrma konusu yaplabilir. nk bu davalar, basit bir yarglamann tesinde,
Trkiye'nin, yaanlan dnemin canl tanklklarla tartld bir platformdurumundayd.
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
35/242
Burada, Bireim Yaynlarndan kan Unutulmasnlar diye.. isimli kitapta yer alan ve
36 Devrimci Yol davas ile ilgili bilgileri aktaracam. Kitapta, Ankara Merkez Devrimci
Yol davasna ve baz davalara yer verilmemitir.
stanbul -Trakya Ana Davas
stanbul Avclar Davas
stanbul Bakrky Davas
Gebze Davas
Bursa Ana Davas
Bursa Ek Davas
Zonguldak Davas
Uak Davas
Balkesir-anakkale-Manisa Ana Davas
Manisa-Sargl Davas
Manisa-Alaehir Davas
Denizli Davas
Antalya-Burdur Toplu Davas
Yeni eltek Davas
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
36/242
Sivas Davas
orum Merkez Davas
orum-Osmanck Davas
orum-Karg Davas
Turhal Davas
Adana Ana Davas
Mersin Merkez Davas
skenderun Davas
Gazipaa(Antalya) Davas
Artvin Davas
Ordu-Fatsa Davas
Ordu-Grgentepe Davas
Ordu-Glky Davas
Ordu-nye Davas
Ordu-Aybast Davas
Trabzon Ana Davas
Trabzon Ek Davas
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
37/242
Trabzon-Srmene Davas
Trabzon-Tonya Davas
Samsun Merkez Davas
Samsun-aramba Davas
Giresun Davas
Kitapta, sank saylarnda ve mevcut bilgilerde, dosya birletirmeler ve ayrmalar
nedeniyle srekli bir deiimin yaanm olmasndan kaynakl olarak, sonucu
deitirmeyecek lde hata paynn olabilecei vurgulanyor.
36 davada toplam sank says 4403 olarak grlyor. Bu sanklardan 251'i kadn.
Sanklarn ya dkm ise yle:20 ya ve alt; 1505, 21-25 ya; 1320, 26-30 ya; 740, 31-
40; 477, 41 ya ve zeri; 307. Ya belirlenemeyenlerin says ise; 54. Bu rakamlar,
Devrimci Yol davalarnda yarglanan insanlarn genellikle gen yata -25 ya ve alt-
olduunu gsterse de, 30 ya ve st kayda deer bir rakama ulayor.
Sanklarn mesleki durumuna bakldnda; ya dkmnde olan kmelemenin buradabulunmad grlyor. Trkiye'de sol-sosyalist hareketlerin genelikle renci arlkl
durumu, Devrimci Yol davalarndaki sanklarn iin geerliini yitirir grnse de, yine
de ilk sray 747'le renciler alyor. rencileri 511'le memurlar (Mhendis, teknisyen,
subay, polis, hemire, muhtar), 1062'iyle iiler ve 593'le iftiler (i ve kyl says
kayda deer bir say olarak ortaya kyor. Bu say, Devrimci Yol hareketinin, genlik
hareketi olma zelliini amaya altnn, snrlarn zorladnn bir gstergesi
saylabilir.) takip ediyor. Sanklarn mesleki dkm yle devam ediyor: 290 esnaf, 30st meslek grubu (mteahhit, tccar, serbest muhasebeci vb.), 110 alt meslek grubu
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
38/242
(pazarc, seyyar satc, garson, komi, boyac, ofr, muavin vb.), 103 evkadn/kz, 400
isiz, 5 belediye Bakan, 348 belirlenemeyen. (Belirnemeyenlerin bir blmn 15 yan
altndaki ocuklar oluturuyor.)
Dava sanklarnn renim durumlar ya ortalamasyla parelellik tayor. niversite
rencisi, terk ya da bitirmilerin says 486, lise ve dengi okullar iin bu say; 858,
ortaokul iin; 279. lkokulu bitirmi ya da yalnzca okuryazar olan sanklarn says 858,
okuma yazmas olmayanlarn says ise; 65. 1857 sann ise renim durumu
belirlenememi.
Sanklarn yakalanma tarihleri, Devrimci Yol hareketinin 12 Eyll sonras geliim
seyrini ve yenilginin rakamlara ifadesini gzler nne seriyor. Sanklarn neredeyse
yars, 12 Eyll okunu atlatamadan yakalanyor.
12 Eyll ile balayan operasyonlarda 1980 ylnn Eyll, Ekim, Kasm ve Aralk
aylarnda toplam 1111 kii yakalanyor. 1981'in 12 aynda yakalananlarn says 1153
kii. 1981'in ilk yedi aynda (toplam 922 kii) yakalananlarla, 1980'in son drt aynda
yakalananlarn toplam Devrimci Yol'un asl darbeyi ilk yedi, sekiz ay ierisinde
yediini ortaya karyor. Merkez Komite iddias ile yarglanan insanlarn bu aylar
ierisinde yakalanmas ve onlarla birlikte kitaptaki davalar arasnda yer almayanAnkara Devrimci Yol Davas sanklarnn yine bu aylarda yakalandklar dikkate
alnacak olursa, 12 Eyll ynetiminin, Trkiye'deki en yaygn sosyalist hareketi, bir yl
ierisinde bitme noktasna getirdii anlalyor.
Devrimci Yolcu sanklardan 317'si 1982 ylnda, 288'i 1983'te, 142'si 1984'te ve 39'u1985'te yakalanyor.
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
39/242
Unutulmasnlar Diye isimli albmde sanklarn ald cezalar da yer alyor.
Skynetim Askeri Mahkemeleri 80 san idama, 123 san mebbete, 12 san 21 yl
ve zerine, 214 san 11-20 yl, 1771 san da 0-10 yl aras hapis cezasna mahkum
ediyor.
Adama Fasl
Bu kitab inanlar iin lenlere adyorum.
lmn karsnda hi bir eyin anlamnn kalmadn bilerek yapyorum bunu. Bir
para, vicdan rahatlatmak olarak alglanmasn istiyorum.
Katldm btn cenaze trenlerinde air Burhan Snmez'in u dizeleri gelir aklma:
Ah lm, bahtsz kz diyalektiin lmn bir bahtszlk, bir hakszlk olduunu
dnyorum. nsan kadar lme yakmayan ama lme yakn baka hangi canlolabilir ki?
nsann nasl yaadnn ldkten sonra bir nemi var m? Zengin-fakir, mutlu-mutsuz,
onurlu-onursuz.. Btn bu durular lmle noktalanyor, anlamlar kalmyor. Tank
olduum en grkemli cenaze treni Uur Mumcu'nun cenazesiydi. O an da yaadmbuna benzer duygular. Uur Mumcu iin arkasndan akan yzbinlerin bir anlam
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
40/242
olabilir miydi? Mumcu'nun o grkemin farknda olmas mmkn myd? Ancak
kars, ocuklar, dava arkadalar asndan nem tayabilirdi.
lm; sonu olmayan bir hafza kayb olarak tanmlamak yanl m olur acaba?
Kuatlm, lmle yzyze gelmi bir gerilla grubunda, leceklerini anlayan iki
arkadan birbirlerine elveda dercesine bakmalar, len iin ne ifade edebilir?
Hafzas o an silinmitir. Onda hayata dair hi bir iz kalmamtr. Ama o elvedann,
lmeyip de geride kalana neler anlattn anlamaya almaktr asl olan. Bu, lmn de
srrn zebilecek ipular verebilir insana.
lenlerin arkasndan sarf edilen vg szlerinin asl sahipleri geride kalanlar deil mi?
lenlere adanan bir kitap, bir para da geride kalanlara adanm olmuyor mu?
Adama fasln oaltmalym.
Bu kitab inanlar iin, dncelerinin hayat bulmas iin lenlere adyorum. nanlar
iin hi bir fedakarlktan kanmayanlara, her trl zorluun ve skntnn altna
bilerek, isteyerek girenlere..
Uur Mumcu'nun cenazesinin arkasndan yryenlere..
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
41/242
Kuatlan gerilla grubunda, az sonra lecek arkadayla nasl gzgze geldiklerini
anlatana...Geride kalanlara yani.
Dncelerine katlalm ya da onlar reddedelim. Yaptklarn onaylayalm ya da
eletirelim. Bir hayal aleminde yaadklarn dnelim ya da o hayallerin gerei
gzelletirdiine inanalm. Hi fark etmez bu vgy hak ediyorlar.
Hayal aleminde yaamakla, kurulan hayallerle gerei gzelletirmek farkl eyler deil
mi?
Hayal kuran, kurduu hayaller iin, acmasz bir gerei; yani lm seen insanlar
vgy hak ediyorlar. Peki gnmz insan...Gnmz insan vgy hak ediyor mu?
Bu soruya nasl yant vermeli? Bu sorunun muhatab kim? vgy hak ettiini
dnenler mi?
Bugn ne toplumlara yn veren ideallerden ne de o idealler yolunda yryeninsanlardan sz etmek mmkn. nsan ileriye gtrecek, onu doruya yaknlatracak
araylara ne oldu? O araylar deil miydi, byk alt-st olulara, siyasal ve kltrel
deiim ve dnmlere neden olan? nsann, ilk gerilla ustas saylan Spartaks'ten bu
yana temel ihtiyalaryla biimlendirdii -yurtseverlik, eitlik gibi- arayndan,
bugnn insannn araynn ne kadar uzak olduunu kestirmek g m?
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
42/242
air Ali Yldrm Mcbir sebep yazlarak kapanr m byk defter diyor bir iirinde.
nsan yapacan yapm, byk defteri kapatm grnyor. nsann, ortaya kan
bilanodan honut olmad sylenebilir mi?
nsan gittike irkinleiyor. Siyasal ve kltrel bir irkinlik bu. Kim reddedecek bunu?
Karlnda neleri ileri srecek? iddetten, pornagrafiden, milliyetilik ve gericilikten
beslenen insan allayp pullamak zor olmayacak m? Borsa oynayan, gazeteleri
promosyonlar iin takip eden, ans oyunlarn deneyen insann vgy deer olduunu
sylemek zor deil mi?
Hem hayallerimiz hem de bizi epeevre sarp sarmalayan gerek her gn biraz daha
daralyor. Skldmz, bunaldmz hissederiz. imizden sklrz, evimizden.
Arkadalklar tad vermez kimseye. Bir eylerin eksik olduunu syleriz hep. Bu
eksiklie bir trl isim koyamayz.
Bazen yaklarz. Biraz daha zorlasak ortaya kverecek gibi gelir. Ama zorlamayz.
Hayatmzn birdenbire anlamszlaacandan korkarz aslnda. Aslnda, mutlu
olmadmzn farkna varmak korkutur gzmz. Bizleri tercihlere zorlayacak i
atmann sonularn gsleyemeyeceimizi dnrz. nk, kurulu dzenimizin
deimesini istemeyiz hi birimiz Ev bark, oluk ocuk, i g... Btn bunlarn insanmutlu eden yanlar bulunur. Sk skya sarlrz onlara.
Hayallerine, siyasi literatrdeki deyiiyle; topyalarna sk skya sarlan insanlar
vgy hak ediyorlar.
Toplumsal mcadeleler tarihi, bireylerin fedakarlklar ve kahramanlklaryla
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
43/242
biimlenmitir. Toplumsallk soyuttur. Somut olan insandr.nsann istemesi, hereyin
balangc saylmaldr. nsann gc; istemesinden gelmektedir.
Bu alma srasnda, toplumsal deiim ve dnm urunda, idealleri ve hayalleri iin;
zoru olabildiince kabul ederek, mmkn olmayan mmkn klmak uranda
bulunmu insanlarla yzyze geldim. Bu kar karya duruta, insann istemesinden
doan gcn, deyim yerindeyse; nelere kadir olabileceini anladm. Onsekiz ya da ne
bileyim yirmi yanda bir gencin, aslnda bir ocuun, kimilerine inandrc gelmese de,
kendi inand bir gelecek iin, gerekleip gereklemeyecei belli olmayan bir
toplumsal proje uruna, lmle randevulamasinnbakaca bir anlam olabilir mi?
Hayal kurmak zordur. Zoru seen insan vgy hak ediyor. Btn bunlar siyasal
nkabul ve koullarmn dna taarak sylyorum. nemli olan siyasal olarak nerede
saf tuttulduu deil, zoru seebilme cesaretini gsterebilmektir.
Devrimci Yolcu bir gerilla olmak; zoru semektir. Zapatista olarak daa kmak da.
srail igaline kar bir Filistinli, Rus igaline kar bir een olmak zordur. Ulusal
kimliinin araynda bir krt ancak hayalleriyle ayakta kalabilir. Keskin Srp
nianclarnn hedef ald bir Bonak da.
SYLELER
Levent Anar. l959 Havza doumlu. Yeni eltek Devrimci Yol Davas sanklarndan.damla yargland. 11 yl cezaevinde kald.
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
44/242
-Doduun, bydn yerlerden balayalm.. lk genlik yllarn, siyasetle tanman..
-Yeni eltek diye adlandrdmz, arlkl olarak maden iilerinin yaad bir
blgeden geliyorum. Blgenin kyllkle yakn bir ilikisi var. Kyller ayn zamanda
maden ocaklarnda alyor. Bana gelince, esnaf bir ailenin ocuuyum. Aile evrem
sosyal demokratt. Bu beni sola yaklatryordu.
Ancak, tabii ki, tek bana yeterli deil bu. Benim devrimcilemem, o yllar yaayan
yzlerce insandan ok da farkl olmad. Okuyordum, okuduklarm, rendiklerim
etkiliyordu. Mahirlerin, Denizlerin efsanesi vard halk arasnda. Yenilmilerdi, ancak
gl bir efsane brakmlard arkalarnda. Mahirlerin, Denizlerin yaptklar ve
syledikleri zellikle gen kuaklar devrimcilie zorluyordu. te byle bir etki de var.
Bir taraftan o yllarn siyasal atmosferi, hzl bir siyasallama, siyasal corafyada bir
deiimi solumamz salyordu.
Bir baka taraftan da lke tmden blge blge, adm adm faistletirilmeye allyor,sivil faist terr yaygn bir ekilde uygulanmaya balanyordu. Yaadklarmz,
grdklerimiz bizleri isyan ettiriyordu. Byle olmasn diyorduk. Nasl olmas gerektii
zerinde de ngrlerimiz, dncelerimiz vard. Btn bunlar iyi ve gzel eylerdi.
Daha sonralar, bizleri bu ekilde harekete geiren btn bunlarn sosyalizm teorisinin
nclleri olduunu renecektim.
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
45/242
O yllar belirleyen bu ve daha baka bir ok neden ve etkeni bir ve ayn srete yaadk.
Srecin kendisinde herhangi bir kopukluk ya da krlma szkonusu deildi. Bizim eskiye
ait davran ve dncelerimiz krlarak deiiyordu. Bizi biz yapan herey orada vard.
Bunu bir defa rendikten sonra devrimci olmaktan baka hi bir ey kalmad geriye.
Grizunun, lmlerin, yoksulluun ve her trl zulmn ortasnda kvranlan bir lkede,
ya da nedir ite Havza'da ya da baka bir yerde devrimci olmamak, olamamak ne kadar
mmkn? lkenin her tarafnda devrimcileen ve bunun iin, davas iin kavga eden,
mcadele eden insanlar kervanna biz de Havza'dan katldk.
Dev-Gen vard kafamzda. Mahir'in Dev-Gen'i. syan eden, kavga eden, coku, inan,
kararllk ve bunlarla birlikte gl bir motivasyon. te, Havza Devrimci Kltr
Dernei vard. Oraya gidip geliyorduk. Orada bizim gibi bir ok insann younluu
vard.
-Hangi siyasi evre vard dernekte?
-O dnemde Halkn Kurtulucular ve Acilciler vard. Devrimci Yol sreci 1977'lerden
sonra balad. Bu tarihe kadar herhangi bir siyasi, rgtsel yap ierisinde deildim.
Geri bir Devrimci Genlik Dergisi ve Dev-Gen'in varlndan 1977 ncesinden de szedebilmek mmkn. Ancak bu, Anadolu'ya yeterince ulaabilmi deildi. Ya da yle
syleyebilirim; bir siyasal program etrafnda tanmlanm siyasal bir ilikiyi ve onun
siyasal eylemini ve bu dorultudaki bir siyasal genileme, yaylma faaliyetini henz
iermiyordu. Bu daha sonralar, Devrimci Yol Bildirge ve Dergi srecine yani, 1977
ylnn balarna denk dyor. Dier siyasal hareketlerse, kendilerini ok daha nceleri
ifade etmilerdi.
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
46/242
O yllarn siyasal arenasnda hemen hemen btn sol gruplar kendi dergileriyle, ki bu
gruplar da bizim gibi kardklar dergilerin adlaryla anlyorlard, bir biimde ifade
etmeye altklar ya da baladklar grleriyle yer tutmulard. Devrimci Yol bu
srece en son giren siyasal harekettir de denilebilir.
-Peki, Devrimci Yol'u niye setin? Hem sizin oralar hem de genelde Karadeniz Devrimci
Yol'dan oldu. Bunu neye balyorsun?
-Devrimci Yol Bildirgesi'nin, Devrimci Yol tarihinde, hatta dier sol gruplar ve o
yllarn siyasal corafyas iinde ok nemli ve zel bir yere sahip olduuna inanyorum.
Bildirge, ite bir tr siyasal programd.
Dier sol gruplar byle bir programdan yoksundular. Grlerini para para
oluturuyor ve dergilerinde tefrika ediyorlard. Onlar asndan siyasal ynelim, para
para istimle geliyordu. Garip bir saflama iindeydiler ve bunu oktan
tamamlamlard. Saflamann bir taraf KP, dier taraf SBKP eklindeydi. Daha
sonralar da Arnavutluk maceras. Bunu da Trkiye'de, Anadolu'da yapmaya
alyorlard. Uluslararas arenada KP ya da SBKP'nin sylediklerini nakarat etmek
bu gruplar iin ok kolayd. Ama ya lke ve lkedeki herhangi bir sosyal, siyasalvakada ne yaplacakt? Ne sylenecekti? alacak bir ekilde uluslararas arenadaki
ideolojik kamplama, ayn ekilde siyasal arenaya da indirgendi. Bu lkede yaanan
herey bir gereklik olmaktan km bir benzetmeler dnyasna dnmt. Yaanan
bir gereklik KP ya da SBKP'nin grlerine uygun hale getiriliyor. Yani, nce gzel
bir benzetiliyor, ondan sonra da KP ya da SBKP'nin bu konuda syledikleri motomot
bir ekilde tercme edilerek ne denli doru ve hakl olduklar gsterilmeye allyordu.
Siyasal ynelimlerini bu ekilde oluturmaya alyorlard. Durum tam bir trajediydiaslnda. Bizim amzdansa, daha nce sylediim gibi bildirgeyle bir k yapmtk.
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
47/242
KP, SBKP ya da AEP falan deil. Kendi zerine bastmz topra ve ite bu lkenin
insanlarn daha ok nemsiyor ve onu byle bir dikkatle inceliyorduk. Uluslararas
durumun deerlendirilmesi ve bunun karl olan yaadmz saflamaya kar
ideolojik mcadeleye nem verirken, bu lkenin genel siyasal sorunlarna, onunla
birlikte herhangi bir alann zgl sorununa, akp giden gncel sorunlara ynelik
politikalar, belki beylik bir laf olacak ama gerekten hayatn iinde oluturup, orada
kzgn pratikte snamaktaydk.
yle de syleyebilir; Yaygn bir faist terr vard. Bunun karsnda da halk gleri
arasnda kendiliinden bir direni eilimi mevcuttu. Biz bu direni eilimini devrimci
bir tarzda rgtledik ve bu anti faist mcadeleyi de dzenin kklerine sevk ettik. Bu
can alc bir sorundu ve yle de oluyordu zaten. Cmlenin iki anlamyla birlikte.Halkn
iinde mevcut olan direni ve dayanma eilimlerini grdk ve bunu direni komiteleri
programyla karlamaya, rgtlemeye altk. Zaten devrimci bir tarz da bundan
baka bir ey deil ki. Bitmi ve tamamlanm bir teori, domalar, eviriler, kalplar ve
btn bu ve benzeri zorlamalar falan deil. Baka birey. Devrimci Yol, yani biz. Btn
bunlar syledikten sonra Devrimci Yol'un tam da bir Anadolu hareketi olduu grlr.
Gerek tam tamna bu. Baka bir ey deil.
-Havza ve yresi atmal bir blge miydi?
-Havza zglnde de durum bundan farkl deildi. Yeni eltek'te Satolu isimli birpatron vard. Maden iletmecisiydi. Satolu ve ekibi blgede tam bir mafya dzeni
kurmutu. Youn bir bask ve smrnn yannda, blgedeki her trl ahlakszln
arkasnda da bunlar vard. i sendikas bunlarn denetimindeydi.
Havza zeli iin sylyorum; Devrimci Yol'un ortaya k 76-77 yllarnda btn
bunlara kar mcadele iinde oldu. Kylerde, Havza ve Merzifon'da srdrlen
alma ve mcadele, Yeralt Maden- 'te devrimcilerin etkinliine yol at. YeraltMaden-'in ocaklara girii kavgal ve atmal bir ekilde oldu. Yanl
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
48/242
hatrlamyorsam, grizu patlamasnn ve grevlerin yaand bir dnemdi. Bu
atmalardan sonra Satolu ve ekibi Havza'dan temizlendi. atmalarda kyl
ld iin Satolu tutukland. Sonra cezaevinde ldn duyduk. Bu arada
blgedeki faistlerle de nceleri basit kavgalar oluyordu. 77 ylyla birlikte karlkl
saflama giderek sertleti. atmalar, silahl bir dzeye srad. Bu dnem, hakimiyet
alanlarnn kurulmaya baland yllar oldu.
-Karadeniz, hem 1980 ncesi hem de sonras youn atmalarn yaand bir blgeydi.
Birey olarak, srecin belki de senin kaldramayacan bir yerlere doru gittiini
farkettiin, bunu dndn oldu mu?
-Hayr. Kiisel olarak srecin benim kaldramayacam biryerlere doru gittiini
dnmedim. 1977'nin ortalarna doru rgtsel, siyasal bir kimlik edinmeye
balamtm. Yaadmz gereklik, olaylar herey yanbamzda oluyordu. Ve ben de
bu srecin dnda seyirci konumunda deildim. Bir ok ey, bizle birlikte, bizim
bilincimizle ve eylemimizle oluyordu. Yani durumun farkndaydk. Urunda
savalacak, hatta lnecek bir davann devrimci militanlarydk. yle tesadfler,
srecin bireyleri farkna bile varmadan alp gtrmesi, hasbel kader eyler ya da nereye
gidildiini grememek gibi basite aklanmamal. yle de deil zaten. Bunu srecin
bireyleri iin sylyorum. Siyasal olarak durum daha farkl tabii ki. Karmakl,
zorunluluklar var. ok daha faktrel bir olay. zerinden uzun yllar gese de daha ok
tartlacak bir konu. Bunu, Devrimci Yol iin sylyorum.
Blge pratiimize dnecek olursak, biz o yllarda devrim, devrimin nasl olaca,
sonrasnda neler yaanaca gibi sorular ve sorunlar tartarak 12 Eyll'e ulatk
denebilir. 1979-80 sreci Havza'da faistlerin olmad bir sreti. Daha ok gelecee
dnk projelerimizin tartld gnlerdi. Fatsa, bunun admlarnn atld birrnektir.
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
49/242
Trkiye geneline baktmzda ise, Devrimci Yol asndan, Devrimci Yol kendisini
amt. Devrimci Yol'un o dnemde yakalad iliki kadrosal dzeyi zorluyordu.
Devrimci Yol balatt srece yetiemiyordu. 80'lere geldiimizde halk savann, gerilla
savann yaanmas gerekliliine inanyorduk. Ama tarzmz buna ok uygun bir tarz
deildi. Gnlk pratik iinde bouluyorduk. 80'lerin sonlarna doru bulunduumuz
atmosferden kurtulduk. rnein, Havza'da ky ilikileri ne yneldik. Bu da bir gerilla
savana hazrlk amacn tayordu.
- Bilinli alnm bir karar myd bu?
-Tam anlamyla yle deildi. yle ifade edeyim; rnein bir kasabada maden iilerini
rgtlemisin, baz eyleri yakalamsn. Maden iilerinin pek ou evredeki kylerde
oturuyordu. Dolaysyla ky ilikilerini yakalam oluyorduk. Ama bunu, her adan
halk savana ynelik bir alt yap almas olarak alglamamak gerekiyor. likilerin
siyasal dzeyi ok nemli. Bugnden baktmzda, ya da daa ktktan sonra
yaadklarmz, kurulan yerel halk ilikisi, askeri donanm, lojistik, snak, s vs.btn
bunlar ok geni ve ayrntl konular.
O dnemde yani, 1979'larda byle bir hazrlk yaplsayd ok eyleri deitirebilirdik.Bunu yalnzca Yeni eltek iin sylemiyorum. Bunun niye byle olmadn genel
anlamda, merkezi olarak sorgulamak gerekiyor.
-Daa ktn gnlerde ka yandaydn?
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
50/242
-O dnemde 18 yandaydm.
-18 yanda bir insann bu ilerin iine bu boyutta girmesini pek anlayamyorum
dorusu. nandrc gelmiyor. Bu ynyle tarttn oldu mu kendi kendinle?
-inde bulunduumuz scak atmosfer gen insanlarda da hzla politiklemeye yol
ayordu. Yan fazlaca bir nemi yoktu. Hem kendi amdan hem de birlikte daa
ktmz arkadalar asndan ele aldmzda, byk bir moral ve coku iindeydik.
Yani btn olanakszlklara ramen, btn eksikliklerimize ramen devrime ve
rgtmze olan inan bizleri ayakta tutuyordu. Ta ki, yakalandmz gne kadar
byk bir coku iindeydik. inde bulunduumuz motivasyon bizi daha olanakl, daha
donanml, daha bilinli bir gerilla yapacakt.
-nne bir tercih konuldu mu daa kp kmama konusunda?
-yle bir durum vard. 12 Eyll'den bir sre nce Fatsa'da Nokta Operasyonu
yaanmt. Milliyet Gazetesi'nde operasyonun devam edecei blgelerin listesiverilmiti. Bizim blge de vard ilerinde. Dolaysyla biz bir darbe deil, bir Nokta
Operasyonu beklemeye balamtk.
12 Eyll'den bir sre nce kan Devrimci Yol Dergisi'nde bir askeri darbe olaca
belirtiliyor ve buna kar direnmek iin sola bir ar yaplyordu. Dolaysyla, bir askeridarbenin i tartmasn biz, bulunduumuz blgede yapmtk.
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
51/242
-Peki, ne oldu sonra, operasyonlar balad m blgenize ynelik?
-Bir gn, eltek'in sarldn grdk. Ayn ekilde Havza, Vezirkpr civarna da
tanklar yerlemiti. Hemen bir ka saat iinde daa ekilme karar aldk. Bu
kuatmann nokta operasyonunun devam olduunu sanyorduk. likilerimizin olduu
ve arazisini tandmz blgeleri tercih ettik. Bu kararmz gerillay balatma deil,
operasyon yememe dncesiyle alnm bir karard. Operasyonu izleyip ona gre
politika belirleyecektik. Ama sabah be gibi bir askeri darbe olduunu rendik.
Yalnzca bizim blgemizden, askeri darbe olduunu renince onlarca insan daa kt.
lerici, demokrat, sempatizan, kadro hemen hemen herkes eline silah alp evini, kyn
terk etti.
Dada byk gruplar halinde bir deerlendirme yaptk. Daa youn k durdurmay
dndk. Elemeye baladk. Geriye kalanlarn da askeri darbeye kar direnmesi iin
hazrlklara baladk.
-Ka kiiydiniz Havza'dan?
-Yalnzca Havza'dan, elemelerden sonra 20 kii kalmt. Onun dnda Suluova, eltek,
Vezirkpr, Ladik, Amasya'dan ayn anda yzlerce insan kt daa. Bunlar tespit
edebildiklerimiz. rnein, A kynn genleri bile darbeyi duyunca, apar topar daa
ktlar. Bizim haberimiz olmadan.
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
52/242
-Sizin knz takiben operasyonlar hemen balad m?
-Evet, hemen operasyonlar balad. lk daa ktmz gece, ihtiyalarmz karlamak
iin bir kye gitmitik. Sabaha kar kye baskn oldu. Kyden kmak zorunda
kaldk.Yakn kylerde de barnabilmek mmkn deildi. Daha gerilere ekilmeye
baladk. Kk koruluklardan oluan blgeye yerletik. Durumun ciddiyetinin farkna
varmtk. Bulunduu konum itibariyle byle bir sreci gsleyemeyecek olan
arkadalar geri gnderdik.
-Peki, elenenlerden biri de ben olsam, diye dndn m hi iinden?
-Benim konumum farklyd. iki olaydan kaynakl gyabi tutuklamam vard.
Kafamdan hi bu eit dnceler gemedi. Darbeden sonra ,biz artk gerillayz, dedim
kendi kendime.
-Ya ortalamas neydi grubunuzda?
-20 faland.
-Dada gnlk yaantnz anlatabilir misin? Daha uzunca bir sre buradayz, dedikten
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
53/242
sonra neler yapmaya baladnz?
-Bundan sonra dadayz. Tabii, kent ilikileri de kuruyoruz. lk gnler alt yap
hazrlklaryla geti. Yeni ilikiler kurmaya, var olan ilikileri gelitirmeye alyorduk.
Daa ktmzda malzeme durumumuz iyiydi ama bir gerilla sava iin yetersizdi. En
ar silahmz kalenikoftu. O da yeterli sayda deildi. rnein biz, oniki kiiydik. Alt
tane kalenikofumuz vard. Kylerde ilikin bir program karttk. Ky komiteleri
kurmay hedefliyorduk. Savunma birlikleri, yerel birlikler dnyorduk. te byle bir
program oluturmaya alyorduk. Gnn belirli bir saatini de siyasi eitime
ayryorduk.
-Nasl barnyordunuz? Kylerde mi kalyordunuz?
-Kylerde hemen hemen hi kalmadk. htiya gidermek iin gittiimizde kaldmz bir
ka gn saymazsak, tamamen arazide kalyorduk diyebilirim. Yakalandmz gne
kadar bu byleydi.
-Snaklarda m kalyordunuz?
-Snak dediimiz, el yordamyla yapmasn rendiimiz adrlar vard. kelik
dediimiz, yani tane dal birletiriyorsunuz, stne branda, stne kamuflaj
yapyorsunuz. Yanna gelene kadar belli olmuyordu. Yerst sna denebilir. Onun
dnda doal maaralar geniletiyorduk.
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
54/242
-Blge halknn, kyllerin sizlere yaklam neydi?
-Halkn bize yaklam bir ka istisna dnda olumluydu. Zaten eskiden var olan
ilikileri kullanyorduk. Kylerdeki genlerin ou Dev-Gen'liydi. Kyl erkekler
sendikal maden iileriydi. Kyller bizleri, dzene isyan etmi genler olarak
gryorlard. Bizimkiler diyorlard.
- Saklanma, kama durumunuz ne kadar devam etti?
-O ilk geri ekilmeyi, saklanma, kama konumundan kurtarp, eylem yapan bir konuma
getirme dncesindeydik. Blge asndan ve halkla o zamana kadar tutturduumuz
iliki asndan; ite devrimciler kap gittiler, dedirtmemek ok nemliydi. Bu yzden
dalarda olduumuzun bilinmesi gerekiyordu. Bunu bir sre sonra ksmen yapmaya
baladk. eitli ama basit eylemlilikler yapmaya baladk. ehirlere inip yaz yazyor,
bildiriler datyorduk. Kylerde ak, silahl varlmzla grlyorduk. Bu iler blge
halkna varlmz hissettiriyordu. Bu durum bir ynyle, operasyonlarn stmze
gelmesine neden oldu. Bir ay iinde -drt yer deitirdiimizi hatrlyorum. En son,
bir ka sac kyn olduu blgeye ekildik. Bu ilk balarda avantajl gibi grnse de,ihbarlarn younlamaya balamas bizleri skntya drd.
-Yava yava skmaya baladnz sanyorum.
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
55/242
-Aslnda, skmaya baladk saylmaz. Biz geri ekilebilirdik. Ama ona girmedik.
Blgede kalp, yerleik bir yapya kavumay, ilikilerimizi gelitirmeyi hedefliyorduk.
Geri ekilmeyi asla dnmedik. Son gelinen noktada atmaya girecektik, gerekirse
lecektik. Kzldere ruhu...
-Kentlerin durumu nasld? liki kurabiliyor muydunuz?
-leler asker ve polisin youn olarak slendii yerlerdi. lelerin ilerici-demokrat
insanlar youn gzalt ve ikence yayordu. liki kurmak her gn biraz daha
zorlayordu. Ancak bu koullarda bile byk bir umut olarak grlyorduk.
-Karadeniz'in dier blgeleriyle, ya da lkedeki dier kentlerle bir ilikiniz var myd?
Sizin daa ktnz gnler Devrimci Yol nderliinin yakaland gnlerdi. Bu tr
gelimelerden haberiniz var myd?
lke genelinde neler olduunu biliyorduk. Bizim blgemize bakarsak, 12 Eyll'den bir
sre sonra bir kopukluk yaand. Ama ksa srede ilikiler toparland. Ancak ilikiler
birbirinden bamz hale getirildi. Dadaki arkadalar asndan ise Vezikpr,
Suluova, eltek blgesindeki arkadalarla organize ama bamsz bir ilikimiz vard.
Bizim bulunduumuz blgede grup halindeydik. Bu gruptan birisi dadan ehireindii bir dnemde, bir evde kstrld ve atma sonunda yakaland. Dier grup ise,
yine bir atma sonucunda, mermilerinin bittii noktada yakaland.
-Sizin birlik nasl yakaland. ?
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
56/242
-Daha nce sylemitim. Bir ihbar sonucu yakalandk. Bir gece nce dier birlikten drt
arkada yanmza gelmiti. Ertesi sabah operasyon balad. evremiz kuatlmt. Bunu
atma balaynca anladk. lk ben grldm. Suya inmitim. stme ate ald ve
atma balad. atma balaynca, nceden tespit edilen yne doru kamaya balad
arkadalar. Ben ate altnda kaldm.Bulunduum yer bir ukurdu. Arkadalara
ulaamadm. Hareketsiz kalmtm. Mermim bitince sessizce beklemeye baladm.
Yanma kadar geldiler, ldm sanmlar herhalde. yle yakalandm. Bu srada
adrn bulunduu noktada atma devam ediyordu.
Sonradan rendim, ilk anda bir arkada yaralanyor. Yaral durumda onu
ldryorlar.
-Kim o?
- Amasya'dan Bayram Lafci. Grup atarak geri ekilmeye devam ediyor. Bu arada da
Adem zer ldrlyor. Dier arkadalar emberi yarp kayorlar.
Blgeyi terk etme anslar olmasna ramen terk etmiyorlar. Bir hafta sonra, yine bir
atma kyor. Bir arkada, Turan Kse lyor, iki arkada da yaral yakalanyor. Buikinci atmadan sonra blgede bir toparlanma sreci yaanmyor.
-Byle bir ortamda bulunmayan bir insan olarak, o anki duygularn merak ediyorum.
Neler yayor, neler dnyor insan? Bu iin duygusal tarafn bir para aktarabilir
misin?
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
57/242
-Daha nce belirtmitim. Psikolojik bir hazrlmz vard. Her an lebilirdik. Buna
hazrdk. Yine de, atma ortamnn ok farkl bir ey olduunu sylemek isterim.
atma balaynca lm falan dnmyorsun. O an bir motivasyon sz konusu. yle
scak bir atmosfer ki, lm aklna getirmiyorsun.
-Daha nce, lm dndn zaman rperdiin olmad m?
-lmden korkmak duygusu son derece insani bir duygu. nsan lmek istemez tabii.
Bugnden geriye baknca lm duygusunun beni fazla etkilediini syleyemem.Dan,
krn ok deiik bir romantizmi var. Ama zaten devrimciler romantik insanlardr.
Duygusaldrlar. Daa knca bunu ok youn yayorsun. Kendini farkl hissetmeye
balyorsun. Buna gerilla motivasyonu denebilir. Gerilla olduunun bilincinde olmak
mthi bir duygu.
-Mahir'in adas gibi bir ey mi bu? Bu adann bir insan olmak etkileyici mi?
-Evet, bulunduumuz yerde, bir ada yarattmz, o ada iinde birlikte yaadmz, ok
deiik duygular, ok zor koullarda birlikte paylatmz arkadalarla ilikilerimiz birbtn olarak beni etkiledi. Her trl artniyetten uzak, kar ilikisi olmayan, kollektif
bir yaam hayata geirdik.
Hereyimizi, sevinlerimizi, zntlerimizi birlikte paylatmz arkadalarmn lm,
bugn bile gzlerimin nnden gitmiyor. Ben onlar unutmadm. Herkes hatrlasn
istiyorum.
-Bugn o arkadalklar aryor musun? Bugn kurduun ilikilerden o tad alabiliyor
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
58/242
musun?
-imdi o ilikileri bulmak ok zor. O zaman ceketimizi, bir dilim ekmeimizi
paylayorduk. Bugn o ilikileri yaratmak gerekten de zor. O gnleri birlikte
yaadn arkadalarla bile bugn ayn ilikiyi kuramyorsun. Yeni ilikiler yaratmak
daha farkl bir ey. Her iliki biimi kendi dneminin zelliklerini tar. Yeni bir
devrimci insan ilikilerini oluturmak ve tanmlamak gerekli.
-Devrime olan inantan sz ettin. Daa kmanzla balayan srecin sizi devrime kadar
gtreceine gerekten inanyor muydunuz? Ya da bugn mevcut dzenin silahl bir
devrimle deiebileceini dnyor musun?
-Devrime olan inancm hi bir zaman yitirmedim. Yakalanmadan nceki sre iin
diyebilirim ki, devrim bize ok yaknd. Devrimci Yol'un yakalad ilikileri dnnce
byle sylyorduk. Bugn, devrimin artk uzak olduunu sylesem de, devrime ve
sosyalizme olan inancm yitirmediimi sylemek zorundaym.
-Az nceki soruyla balantl olarak; Gerilla tarz iin neler sylersin? Bu tarz ile sonualabilmek mmkn m gnmzde?
-Sorunun iki yn var. Gerilla tarz ve bugn asndan sonu alc geerliliinin olup
olmad. Her iki soruya birden yant verebilmek iin baz eylerden sz etmek,
tartmak gerekiyor. Bu aslnda eski bir tartma, bizim amzdan da eski...Ancakdevam eden bir tartma. Bununla birlikte, hesaplamas henz yaplmam bir sre
-
8/2/2019 Devrimci Yol _ nn ALPAT
59/242
gerilla sreci. Sreci btnlkl ele almak asndan, bizim yakalanmamzdan sonrasn
da aktarmak gerekiyor. Bu sreci bizler cezaevlerinde takip ettik. Kimi yazl
belgelerden ve daha sonralar yakalanan arkadalarn canl tanklndan rendik.
zetleyeyim bunu.
12 Eyll'n o ilk operasyonlar ve merkezi iradenin kaybedilmesinden sonra darda
kalan bir ksm arkadalarmz 82 ylnda bir toparlanma sreci balatyorlar. Bu
toparlanma sreci ile birlikte, kimi siyasal hareketlerle birlikte Faizme Kar Direni
Cephesi oluturuluyor. Bu cephe olay ayrca tartlabilir. Ancak, bizim arkadalarmz,
ite bu toparlanma srecinin genel mantna ve kararlarna uygun olarak ayn
dnemde, gerilla mcadelesini de yeniden balatyorlar. Belli bir toparlanma salanyor
ve bu durum 84 sonlarna kadar devam ediyor.
Bu srete, yani bizim de dahil olduumuz 80 sonrasnn gerilla mcadelesinde
yaratlm bir ok deer var. Deneyimler var. Zorunluluklar ve ok ac kayplar var.
Gerilladan sz ederken btn bunlarn zerinden atlamak hi mmkn deil. Bu, bizim,
sadece bilincimizi deil, vicdanmz da yeniden belirledi, deitirdi. nk soyut bir
teorik tartma deil bu. Skntl bir konu. Ancak, ne yapalm ki, asl dm de burada
duruyor.
Gerilla btn zorluklaryla srerken, yurtdndaki arkadalarmz bir tartma sreci
balatyorlar. Demokrasi konusu bu tartmalarn merkezine oturuyor. Sosyalizmin
krizi, eskiye ait kavramsal ereve,