Download - Diagnoza funkcjonalna bazą do zaplanowania
Diagnoza funkcjonalna bazą do zaplanowania odpowiedniego wsparcia dziecka, ucznia
mgr Aneta Żurek [email protected]
Podstawowe kierunki polityki oświatowej państwa 2018/2019:
100 rocznica odzyskania niepodległości – wychowanie do wartości i kształtowanie patriotycznych postaw uczniów.
Wdrażanie nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego. Kształcenie rozwijające samodzielność, kreatywność i innowacyjność uczniów.
Kształcenie zawodowe oparte na ścisłej współpracy z pracodawcami. Rozwój doradztwa zawodowego.
Rozwijanie kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli. Bezpieczne i odpowiedzialne korzystanie z zasobów dostępnych w sieci.
2
Zaproszenie Konferencja
Włączanie ucznia z autyzmem, zespołem Aspergera w środowisko szkolne
25 kwietnia 2019 r. godz. 13.30 – 16.00 Aula RODN „WOM”
3
Diagnoza funkcjonalna
Odnosi się do
Dziecka/ucznia ze SPE
Każdego dziecka/ucznia
4
Prawo oświatowe:
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 16 sierpnia 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach
5
Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych
Ratyfikacja konwencji o prawach osób niepełnosprawnych przez Polskę
Sejm uchwalił ustawę ratyfikacyjną 15 czerwca 2012 r.
Uroczysta ratyfikacja konwencji przez Prezydenta RP odbyła się 6 września 2012 r.
6
Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych
EDUKACJA WŁĄCZAJĄCA
Artykuł 24 (Edukacja) Państwa Strony uznają prawo osób niepełnosprawnych do edukacji. W celu
realizacji tego prawa bez dyskryminacji i na zasadach równych szans, Państwa Strony zapewnią włączający system kształcenia umożliwiający integrację na wszystkich poziomach edukacji i w kształceniu ustawicznym, zmierzające do:
• (a) pełnego rozwoju potencjału oraz poczucia godności i własnej wartości, a także wzmocnienia poszanowania praw człowieka, podstawowych wolności i różnorodności ludzkiej,
• (b) rozwijania przez osoby niepełnosprawne ich osobowości, talentów i kreatywności, a także zdolności umysłowych i fizycznych, przy pełnym wykorzystaniu ich możliwości,
• (c) umożliwienia osobom niepełnosprawnym skutecznego udziału w wolnym społeczeństwie.
7
Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych
MODEL BIOPSYCHOSPOŁECZNY
Artykuł 1 Do osób niepełnosprawnych zaliczają się osoby, z długotrwałą obniżoną sprawnością fizyczną, umysłową, intelektualną lub sensoryczną, która w interakcji z różnymi barierami może ograniczać ich pełne i efektywne uczestnictwo w życiu społecznym na równych zasadach z innymi obywatelami.
8
Dziecko uczeń ze SPE
niepełnosprawności z niedostosowania społecznego z zagrożenia niedostosowaniem
społecznym z zaburzeń zachowania
lub emocji
ze szczególnych uzdolnień; ze specyficznych trudności
w uczeniu się
z deficytów kompetencji i zaburzeń sprawności
językowych z choroby przewlekłej
z sytuacji kryzysowych lub traumatycznych
z niepowodzeń edukacyjnych
z zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją bytową
ucznia i jego rodziny, sposobem spędzania czasu wolnego
i kontaktami środowiskowymi
z trudności adaptacyjnych związanych z różnicami
kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego,
w tym związanych z wcześniejszym kształceniem
za granicą
9
Dziecko/uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi to uczeń….
10
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna
WWRD Kształcenie specjalne
Kierunki i tendencje we wspieraniu dziecka/ucznia ze SPE
Rozpoznawanie i wspieranie mocnych stron, predyspozycji,
zainteresowań, uzdolnień
Rozpoznawanie przyczyn niepowodzeń edukacyjnych
lub trudności w funkcjonowaniu
SPE jako wynik działania czynników zewnętrznych
środowiskowych (barier oraz czynników
wspierających)
Konieczność dokonywania oceny efektywności udzielonej pomocy
i formułowania wniosków dotyczących dalszych działań
pomocowych
Akcent na zespołową pracę nauczycieli
Dyrektor może złożyć wniosek do poradni ( za zgodą rodziców)
o specjalistyczną diagnozę problemu
Nowe formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej
11
Terminologia
• Dziecko/uczeń ze SPE
• Dziecko/uczeń z niepełnosprawnością
• Pomoc psychologiczno-pedagogiczna
• Kształcenie specjalne
• Rewalidacja
• Zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze
• Nauczanie indywidualne
• Zindywidualizowana ścieżka kształcenia
• Zindywidualizowana ścieżka realizacji obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego
• Zajęcia indywidualne lub w grupie do 5 osób w szkole (IPET)
• Diagnoza funkcjonalna
• Model biopsychospołeczny
12
Jak patrzymy na dziecko?
13
Diagnoza funkcjonalna
• Diagnoza……….co to?
• Funkcjonalna………………czyli jaka?
• Po co?
14
Czym jest diagnoza funkcjonalna??
Opis funkcjonowania dziecka w poszczególnych strefach rozwojowych
Skupia się na tym „jak jest?”, jest pozytywna
Uwzględnia wpływ czynników zewnętrznych na funkcjonowanie dziecka, osoby
15
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna:
Dla kogo?
Kiedy?
Kto?
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 16 sierpnia 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach
16
Kształcenie specjalne:
Dla kogo?
Kiedy?
Kto?
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym
17
Czym jest pomoc psychologiczno-pedagogiczna?
§ 2.
• 1. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana uczniowi w przedszkolu, szkole i placówce polega na rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz rozpoznawaniu indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia i czynników środowiskowych wpływających na jego funkcjonowanie w przedszkolu, szkole i placówce, w celu wspierania potencjału rozwojowego ucznia i stwarzania warunków do jego aktywnego i pełnego uczestnictwa w życiu przedszkola, szkoły i placówki oraz w środowisku społecznym.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach
18
W jaki sposób udzielana jest pomoc pp ? Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r.
w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach
w trakcie bieżącej pracy z uczniem
przez zintegrowane działania nauczycieli i specjalistów
poprzez konkretne formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej
19
Funkcjonowanie dziecka Model biopsychospołeczny
20
- bio
stan zdrowia
-psycho-
zdolności
cechy
- społeczny
środowisko
21
Radzenie sobie z problemami
Sprawność ruchowa
Emocje
Zainteresowania
Komunikacja
Percepcja
Relacje społeczne
Uczenie się umiejętności
Dziecko/uczeń i jego funkcjonowanie
Dziecko
rodzina
bliższa
rówieśnicy
22
rodzina
dalsza
szkoła
przedszkole
stowarzyszenia
organizacje
Rozwój to proces Patrzymy nie tylko na to co dziś, ale co jutro? Co dalej?
23
Rozwój Wiedza
i umiejętności Samodzielność
Społeczeństwo
Film
https://www.youtube.com/watch?v=0Qn3OQvrkOs
Model biopsychospołeczny holistyczne postrzeganie dziecka/ucznia
Diagnoza w modelu biopsychospołecznym
To diagnoza ujmująca holistycznie dziecko/ucznia
i jego funkcjonowanie
Diagnoza funkcjonalna
25
ICF jest potrzebny jako uzupełnienie ICD (Międzynarodowej
klasyfikacji chorób i problemów zdrowotnych)
26
Schorzenia (choroby, urazy, zaburzenia) i powiązane problemy zdrowotne
Funkcjonowanie na poziomie ciała (upośledzenia), osoby (czynności) oraz osoby w społeczeństwie (uczestnictwo) przy uwzględnieniu czynników
Model zarządzania informacją o osobie
ICF
Dotyczy wszystkich ludzi – ma zastosowanie uniwersalne
Sposób myślenia
27
ICF
Filozofia myślenia o osobach
Model zarządzania informacją
Nie jest to narzędzie diagnozy pomiaru
28
Zintegrowany bio-psycho-społeczny model funkcjonowania i niepełnosprawności
29
ICF
Poziom i charakter funkcjonowania oraz niepełnosprawności może z czasem zmieniać się u tej samej osoby, chociaż przypadłość pozostaje niezmienna
osoba z autyzmem
30
Łagodne/umiarkowane trudności
wymagające niewielkiego
wsparcia
Całkowite uzależnienie funkcjonowania osoby
od środowiska zewnętrznego (osób,
instytucji itp.)
Dziecko/uczeń ze SPE
31
Różne potrzeby – różnorodne wsparcie
Czas Zwolnienia z zajęć
Formy wsparcia
Podręczniki, pomoce
dydaktyczne
Podstawa programowa
Zajęcia w formie zindywidualizwanej
32
Dostosowanie
egzaminów
zewnętrznych
Wymagania
Organizacja
warunki zewn.
Wydawanie orzeczeń i opinii Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 września 2017 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych
poradniach psychologiczno-pedagogicznych
diagnoza funkcjonowania
poszerzenie informacji dla zespołu: osoby z głosem doradczym, dokumentacja
bariery
33
Diagnoza funkcjonalna szansą na realne włączenie dziecka/ucznia do grupy/klasy
34
Inkluzyjna kultura szkoły
To wartości jakie znajdują się w szkole
To sposób w jaki szkoła buduje wspólnotę
35
Holistyczne spojrzenie na dziecko/ucznia
36
Uwspólnienie diagnoz
37
Diagnoza nozologiczna
Diagnoza funkcjonalna
Obraz dziecka aktualne funkcjonowanie
potrzeby możliwości prognozy
Program pracy
Wspólna diagnoza
nauczyciele
rodzice
specjaliści
pracownicy poradni pp
38
Proces poznania potrzeb i realizowania wsparcia
ZESPÓŁ
39
J. Głodkowska określiła cechy diagnozy umiejętności funkcjonalnych
• „pozytywne podejście” – koncentracja na „mocnych” stronach jednostki
• Kompleksowość – holistyczne podejście do każdego dziecka/ucznia/człowieka
• Profilowość – wyniki poznania powinny być przedstawione w formie graficznej, co pozwala na obrazowe porównanie
• Rozwojowość – wskazywanie dynamiki rozwojowej (strefy najbliższego rozwoju)
• Ukierunkowanie na proces rehabilitacji – wyniki diagnoza bazą do konstruowania programów rehabilitacji
• Prognostyczność – czyli przewidywanie osiągnięć dziecka
• Nieinwazyjność – dokonywana w naturalnych warunkach
40
Diagnoza funkcjonalna
• Wieloprofilowa
• Wielofunkcjonalna
• Powinna być uwspólniona, czyli jedna wspólna, nie, że każdy specjalista robi swoją
• Wszystkie sfery dziecka są brane pod uwagę
• Na jakim etapie, poziomie dziecko jest?? (konieczna jest znajomość etapów rozwojowych dziecka)
41
Bazą diagnozy funkcjonalnej
Rozpoznanie mocnych stron
Zainteresowań, hobby, możliwości, preferencji
Zewnętrznych czynników wspierających, oraz barier w funkcjonowaniu dziecka
42
Obszary do diagnozy funkcjonalnej
• Pytania???
• ………………..
43
Przebieg procesu diagnozy
• Nie ma jednego gotowego narzędzia do dokonania diagnozy funkcjonalnej
• Jest wiele różnorodnych, pomocniczych skal do obserwacji
• Najlepiej stworzyć sobie samemu własne narzędzie do obserwacji
44
Pomocnicze narzędzia, skale obserwacyjne do dokonania diagnozy funkcjonalnej dziecka
techniki, metody, narzędzia
45
Konstruowanie programu terapeutycznego
• „Strefa najbliższego rozwoju” L.S. Wygotskiego – czyli obszar kompetencji w którym jednostka ujawnia gotowość wychodzenia poza aktualne możliwości.
• Rozpoznanie możliwości dziecka pozwala pedagogom skonstruować odpowiedni program oddziaływać na miarę jego potrzeb-indywidualny
• Prowadzenie terapii (edukacji) powinno zawierać wątek diagnostyczny, który ma polegać na ciągłym nanoszeniu na skalę lub do arkusza obserwacji postępów dziecka w poszczególnych sferach rozwojowych. Pozwoli to na aktualizowanie wymagań stawianych dziecku, wymagania jak wiemy zawsze powinny o krok wyprzedzać możliwości dziecka i wtedy dopiero mają wartość „prowokującą” rozwój
Literatura i netografia:
• B. Cytowska „Podejście diagnostyczne wobec dzieci z niepełnosprawnością intelektualną”
47