Pobieranie prób podczas i po zakończeniu dezynfekcji wody do
spożycia oraz materiałów budowlanych użytych do jej rozprowadzania
Dr Dietmar Petersohn
Laboratorium Berliner Wasserbetriebe
• Pobieranie prób podczas dezynfekcji wody do spożycia
• Pobieranie prób zgodnie z zaleceniami Agencji Środowiska (UBA) oraz ocena wyników na podstawie wybranych parametrów
• Dokumentacja próbobrania
Pobieranie prób wody
Do pobierania prób wody stosuje się specjalne krany (bez dysz,
gumowych i/lub plastikowych uszczelnień etc.).
Jeżeli spełnione są wszystkie zapisy Zasad Technicznych, w
szczególności DIN 1988, istnieje gwarancja, że spełnione są
wymagania określone aktami prawnymi w sprawie jakości wody do
spożycia w instalacji wodociągowej od punktu dostawy do punktu
użycia.
3
Dezynfekcja rur
Środki chemiczne o pożądanym działaniu
- Nadtlenek wodoru, H2O2- Nadmanganian potasu, KMnO4- Podchloryn sodu, NaOCl- Podchloryn wapnia, Ca(OCl)2 - Dwutlenek chloru, ClO2
Wszystkie środki dezynfekujące zaopatrzone są w instrukcję użycia. W szczególności przestrzegać należy przepisów o materiałach niebezpiecznych.
4
Dezynfekcja rur
Dezynfekcja wodociągu podczas eksploatacji
Wymagania ustawy o wodzie do spożycia w Niemczech – TrinkwV:
1. Maksymalne stężenie dwutlenku chloru podczas aplikacji: 0,3 mg/l
2. Maksymalne stężenie dwutlenku chloru w wodociągu: 0,2 mg/l
5
6
Pobieranie prób wody do analiz mikrobiologicznych
Butelki wypełnione do 5/6 objętości zdezynfekowaną wodą z dodatkiem 0,2% roztworu tiosiarczanu sodu (1ml do 1l pobranej wody)
właściwy transport i przechowywanie próby
Mierzenie na miejscu stężenia środków dezynfekcyjnych
7
8
BADANIE KOLORYMETRYCZNE
Proste i bezpieczne w obsłudze; polega na dodaniu specjalnych tabletek do prób wody
Tabletki opakowane są pojedynczo w folię i zwierają wszystkie konieczne związki we właściwych proporcjach
Optyczne porównanie koloru i/lub głębokości odcienia w świetle słonecznym z użyciem wzorców (kolorowych dysków)
Jako wzorców używa się jednorodnie zabarwionych, polerowanych dysków szklanych
Zastosowanie kolorowych dysków lub fotometrów
9
Czynniki, które mogą mieć wpływ na zmianę stanu chemicznego wody do spożycia w instalacji wodociągowej (lista kontrolna)
■ Materiał, z którego wykonano instalację, temperatura
■ Przyłącza do innych instalacji
■ Przyłącza do instalacji wody nie przeznaczonej do spożycia (np. systemu grzewczego)
■ Czas stagnacji (zwyczaje konsumpcyjne)
■ Pustostany
■ Prace przeprowadzane na instalacji wodociągowej
Czynniki, które mogą mieć wpływ na zmianę stanu chemicznego wody do spożycia w instalacji wodociągowej (lista kontrolna)
• Niewłaściwe i niewłaściwie eksploatowane urządzenia doczyszczające (np. wymieniacz jonów, urządzenie regulujące zawartość fosforanów)
• Ogrzewanie się rur z zimną wodą od niewłaściwie zaizolowanych rur z wodą ciepłą
• Stare urządzenia AGD (zmywarki, pralki) bez armatury zabezpieczającej
• Pustostany w domach wielorodzinnych, których instalacja została opróżniona, ale nie zamknięta właściwą armaturą (zawory, baterie, krany, etc.)
Czynniki mające wpływ na stężenie metali w instalacjach domowych
• Materiały zastosowane przez dostawcę wody (ich wiek)
• Warunki eksploatacji (czas przepływu i stagnacji, zachowania konsumpcyjne
• Stan fizykochemiczny wody do spożycia
Zalecenia Federalnej Agencji Środowiska (UBA) zgodne z wytycznymi komisji ds. wody do spożycia przy Federalnym Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej
Frau Dipl.-Chem. N. Matz, Berliner Wasserbetriebe
Ocena jakości wody do spożycia na podstawie parametrów
Parametr: Zalecana procedura próbobrania
- Ołów - próba losowa
- Miedź - stopniowa próba stagnacyjna
- Nikiel
Stopniowa próba stagnacyjna (1)
- Z kranu, gdzie zazwyczaj czerpie się wodę do spożycia, spuszcza
się wodę aż do osiągnięcia jakości wody dostarczanej przez
dostawcę
- Pobiera się próbę płynącej wody pojemności 1l (próba S-0)
- Po spuszczeniu wody z kranu przez okres „t” jest on zamykany na
4, a co najmniej 2 godziny. Należy zagwarantować, aby w tym
czasie nie pobierano wody z tego kranu.
- Po upływie czasu stagnacji i bez dalszych procedur pobiera się
kolejno dwie jednolitrowe próby (próby S-1 i S-2)
Stopniowa próba stagnacyjna (2)
Pomiar parametrów: ołowiu, miedzi i niklu
Przeliczenie czasu, jeżeli okres stagnacji był krótszy, niż 4 godziny. Stężenie oblicza się przy założeniu czasu 4h.
Jeżeli stężenie w próbie po czterogodzinnej stagnacji nie przekracza wartości parametrycznych, przekroczenie średniej wartości tygodniowej jest niemożliwe.
Ocena wyników
Ocena wyników
4-godzinny czas stagnacji jako czynnik podstawowy
Stężenie metali nie przekracza wartości granicznych wg niemieckiej
ustawy o wodzie do spożycia – TrinkwV
Przekroczenie średniej wartości tygodniowej nieprawdopodobne
Kontrola nowych instalacji
Ograniczenie stosowania wg DIN 50930 część 6
Monitoring stężenia ołowiu, miedzi, niklu
Ograniczenia stosowania wg DIN 50930-6 Wpływ na stan wody do spożycia
Materiał pH Kb8,2
mmol/L
Ks4,3
mmol/L
c (Ca)
mmol/L
c(O2)
mg/L
TOC
mg/L
Stal niestopowa, niskostopowa
≥ 7 ≥ 2 ≥ 0,5 ≥ 3
Stal cynkowana ogniowo
≤ 0,5 ≥ 1
Stal nierdzewna 6,5 – 9,5
Miedź 7,0 - 7,4 ≤ 1,5
≥ 7,4
Miedź ocynowana 6,5 - 9,5
Ocena
Przekroczenie Brak przekroczenia Działanie Przyczyna
S1 S2/S0Spuścić kilka litrów
wody
Na przykład nikiel z armatury
S2 Zbadać rozmiary problemu
Na przykład nikiel z armatury, elementy ołowiane
S0 S1/S2Wymiana przyłącza
między
wodociągiem a
instalacją domową
Elementy ołowiane
Przykład Temp. Cu Example Temp. Cu
°C µg/l °C µg/l
Ok. 100m za licznikiem w piwnicy
13,6 230
Uferstr. O-04 rechts, S-0 14,2 340 Uferstr. O-25 links, S-0 21,5 3.500
Uferstr. O-04 rechts, S-1 2.400 Uferstr. O-25 links, S-1 3.600
Uferstr. O-04 rechts, S-2 1.700 Uferstr. O-25 links, S-2 3.600
Uferstr. O-04 links, S-0 14,2 390 Uferstr. O-25 rechts, S-0 20,0 3.600
Uferstr. O-04 links, S-1 2.100 Uferstr. O-25 rechts , S-1 3.600
Uferstr. O-04 links, S-2 1.400 Uferstr.O-25 rechts , S-2 3.700
Uferstr. O-08 rechts, S-0 14,4 330 Uferstr.O-25 rechts, S-0 19,8 3.800
Uferstr. O-08 rechts, S-1 1.900 Uferstr. O-25 rechts, S-1 3.900
Uferstr. O-08 rechts, S-2 1.600 Uferstr. O-25 rechts, S-2 3.800
21
Punkt pomiaru Próba Temp. żelazo miedź Cynk Nikiel
°C mg/l µg l µg l µg l
Wartość graniczna w TrinkwV 0,2 2000 20
Teeküche 12674 S1 <0,03 140 220 34
Teeküche 12674 S2 <0,03 160 240 19
Teeküche 12674 S0 18,0 <0,03 54 79 <10
Teeküche 3428 S1 <0,03 39 250 <10
Teeküche 3428 S2 <0,03 54 270 <10
Teeküche 3428 S0 11,5 <0,03 33 110 <10
Teeküche 6006 S1 0,11 180 2.100 35
Teeküche 6006 S2 0,65 260 270 <10
Teeküche 6006 S0 12,0 <0,03 13 51 <10
SczegółyTemperatura °C
Ołów µg/l
limit value 25
Kuchnia, woda odstana 99
Kuchnia, woda spuszczona 13,0 37
Po przebudowie
Kitchen S-0 13,4 <5,0
Kitchen S- 1 67
Kitchen S – 2 <5,0
Po wymianie armatury
Kitchen S-0 15,0 <5,0
Kitchen S- 1 <5,0
Kitchen S - 2 <5,0
Szczegóły, kuchnia Temperatura °C Miedź µg/l
Rinse Raum 4254 S - 0 22,0 2.300
Rinse Raum 4254 S – 1 2.400
Rinse Raum 4254 S - 2 2.400
Rinse Raum 4201 S - 0 22,4 2.600
Rinse Raum 4201 S - 1 2.400
Rinse Raum 4201 S - 2 1.900
Rinse Raum 4030 S - 0 24,0 3.000
Rinse Raum 4030 S - 1 3.000
Rinse Raum 4030 S - 2 2.400
Rinse Raum 4254 S - 0 22,2 1.700 20 Min
25 Min
30 Min
Rinse Raum 4201 S - 1 20,5 330
Rinse Raum 4030 S - 2 22,9 1.700
Wybrane parametry badane w instalacjach domowych
Temperatura
Ołów
Miedź
Nikiel
Żelazo
Parametry mikrobiologiczne
Wyraźne oznaczenie miejsca próbobrania
Karta kontrolna do próbobrania• Materiał, z którego wykonano instalację
• Temperatura
• Podłączenia do własnych źródeł zasilania (w wodę)
• Podłączenia do urządzeń nie związanych z wodą do spożycia (np. system grzewczy, etc.)
• Urządzenia doczyszczające
• Czas stagnacji. Punkty końcowe w domowej instalacji wodociągowej
• Prace wykonane na instalacji wody do spożycia w ciągu ostatnich kilku tygodni
Dziękuję Państwu za uwagę