Download - Drogi Polaków do wolności
Drogi Polaków do wolności
„Być zwyciężonym i nie ulec to zwycięstwo,
Zwyciężyć i spocząć na laurach to klęska”
J.
Piłsudski
Polacy, którzy po trzecim rozbiorze w 1795 roku utracili swe państwo. 123 lata zaborów był to okres, w którym Polacy udowodnili, że zasługują na
swoje państwo. Nigdy nie zrezygnowali z prób
odzyskania niepodległości. Przez ten czas nasi rodacy
niejednokrotnie chwytali za broń, próbując wywalczyć wolność...
Polska w wyniku trzech
rozbiorów straciła
niepodległość.
W 1772 roku straciła
część ziem, w 1793 kolejne tereny,
natomiast w 1795
zniknęła z mapy
Europy, na długie,
długie lata..
Początkowo Polacy swoje nadzieje wiązali z Napoleońską
Francją. Niestety okres ten przyniósł jedynie utworzenie
w 1807 roku Księstwa Warszawskiego, które zostało
w 1815 roku zlikwidowane mocą decyzji Kongresu
Wiedeńskiego.
W kolejnych latach, Polacy podejmowali próby odzyskania niepodległości organizując powstania narodowowyzwoleńcze, takie
jak:
Powstanie listopadowe wybuchło w nocy z 29/30 listopada 1830 roku,
"zaczynaliśmy walkę nierówną i pełna niebezpieczeństwa, walkę
rozpaczy, może nawet konieczności, ale nie nadziei i zwycięstwa. Kto wie czyli w księgach przeznaczenia nie
było zapisanem, iż my tylko ją zacząć mieliśmy, aby inni, nasi
następcy, mieli kiedyś po długich kolejach i przemianach z chwałą jej
dokonali".
Powstanie Krakowskie 1846 r. Było jedynym polskim zrywem narodowo-wyzwoleńczym wymierzonym przeciwko trzem okupantom jednocześnie: Rosji,
Prusom, Austrii. Nie tylko w zamierzeniach ale również w praktyce i formalnie ponieważ były to tzw. "państwa
opiekuńcze" Rzeczypospolitej Krakowskiej. Do powstańczych walk, starć i
wystąpień zbrojnych doszło na terenie Krakowa i Galicji, Wielkopolski oraz Królestwa Kongresowego a więc we
wszystkich trzech Zaborach.
Było to największe polskie powstanie narodowe wywołane przeciwko Rosji.
Wybuchło 22 stycznia 1863 w Królestwie Polskim i 1 lutego 1863 w byłym Wielkim Księstwie Litewskimi
trwało do jesieni 1864. Spowodowane zostało narastającym terrorem jaki państwo rosyjskie siało na ziemiach
polskich. Powstanie styczniowe zostało zakończone militarną klęską
Polaków.
…czy wielkopolskie w 1848 oraz inne. Próby te nie przyniosły oczekiwanych rezultatów w postaci zrzucenia jarzma zaborów,
ale sprawiały, że sprawa polska była cały czas obecna na arenie międzynarodowej. Zrywy te powodowały, że młode
pokolenie, urodzone nie znające smaku niepodległości przez cały ten okres nie zapomniało o sprawie polskiej.
O niepodległość walczyli również poeci i pisarze z Adamem Mickiewiczem na czele. Również kompozytorzy tacy jak
Fryderyk Chopin czy Ignacy Paderewski.
"My z Tobą Boże rozmawiać chcemy,lecz "Vater unser" nie rozumiemyi nikt nie zmusi nas Ciebie tak zwać,boś ty nie Vater, lecz Ojciec nasz".anonimowy wiersz napisany przez dzieci wrzesińskie 1901
Istotną rolę odegrała również młodzież szkolna, która
buntując się przeciwko nauce religii w języku niemieckim zorganizowała strajk dzieci
we WrzEśni w 1901r. Kolejny strajk szkolny, miał miejsce w
1906 r., ogarnął głównie Poznańskie. Przybrał on masowy charakter i był największym tego typu
wystąpieniem w Europie.
Przewaga militarna naszych zaborców była zbyt duża, by podejmowane przez Polaków próby przyniosły niepodległość. Powstanie dwóch wrogich sobie obozów militarnych
Trójprzymierza i Trójporozumienia postawiło przeciwko sobie naszych zaborców.
Rywalizacja pomiędzy tymi blokami, jak też skomplikowana sytuacja polityczna na świecie, stała się przyczyną wybuchu I wojny światowej
w 1914 roku .
W okresie poprzedzającym jej wybuch wśród Polaków ukształtowały się dwie główne orientacje polityczne.
Prorosyjska skupiono wokół Romana Dmowskiego oraz proaustriacka, której przedstawicielem był Józef
Piłsudski. Pierwsza z orientacji zakładała walkę u boku państw Ententy, widząc największego wroga w
Niemczech. Druga natomiast zakładała walkę u boku Austro - Węgier, widząc największe zagrożenie dla
Polaków w Rosji.
Symbolem odzyskania niepodległości przez Polskę było przybycie do Warszawy
Józefa Piłsudskiego i przekazanie mu przez Radę Regencyjną władzy 11
listopada 1918 roku.
W 1918 roku, po ponad stu latach udało się odbudować niepodległą Polskę. Państwo nie idealne, mające swoje problemy, ale wolne i w pełni suwerenne. Dzieło to było zasługą
całego narodu, który nie pozwolił się zrusyfikować, czy zgermanizować, i pomimo
kolejnych klęsk powstańczych chwytał za broń przypominając światu o tym, "że jeszcze
Polska nie zginęła" .
Na Śląsku bój o wolność trwał jeszcze parę lat i trzeba było trzech powstań w latach 1919-
1921 by część tej dzielnicy Polacy mogli przyłączyć do swojego państwa.
W 1920 roku po raz kolejny naród okazał, że jest godny być narodem. 15 sierpnia,
w dniu Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, bolszewicy zostali zatrzymani na przedpolach Warszawy, pod Ossowem. W wyniku udanej
kontrofensywy Józefa Piłsudskiego bolszewicy zostają odrzuceni na wschód. Karta się odwraca.
Istnienie II Rzeczpospolitej przerwał wybuch II wojny
światowej. 1 IX 1939 r. Niemcy zaatakowały Polskę, 17 IX - ze wschodu uderzył
Związek Radziecki. Po miesiącu walk Niemcy i ZSRR dokonały kolejnego rozbioru
Polski.
Na załamanie się terroru politycznego przyszło Polakom czekać do 1956 r. Po śmierci Bolesława
Bieruta (przywódcy PZPR) i robotniczych rozruchach w Poznaniu (28 VI) doszło także do zmiany ekipy
rządzącej Polską. Gomułka szybko wycofał się jednak z liberalnego kursu "polskiego października". PZPR nadal sprawowała niepodzielną władzę w państwie.
Koniec rządów Gomułki nastąpił na skutek wystąpień robotniczych.
W grudniu 1970 r., po decyzji władzy o podwyżkach cen, na terenie Wybrzeża doszło
do strajków i walk robotników z milicją i wojskiem; zginęło kilkadziesiąt osób.
W latach 70-tych Polska Rzeczpospolita Ludowa przeżywała okres "prosperity". Dzięki zagranicznym kredytom zapełniły się sklepy,
powstawały nowe zakłady przemysłowe, podniósł się poziom życia obywateli. Pierwszy
kryzys nastąpił w 1976 roku (zamieszki w Radomiu i Ursusie).
Koniec "propagandy sukcesu" (jak określano okres rządów Gierka) nastąpił
w 1980 roku. Przez Polskę przetoczyła się szczególnie silna fala strajków (po kolejnej
podwyżce cen). Nie bez znaczenia dla atmosfery zmian i wolności oraz wzrostu odwagi
reprezentacji pracowniczych były wydarzenia w Kościele Katolickim. W 1978 roku krakowski
kardynał Karol Wojtyła został wybrany papieżem i jako Jan Paweł II odbył pielgrzymkę do kraju
(1979). Miliony ludzi, uczestniczących w spotkaniach z Papieżem, doświadczyło nie tylko odnowy religijnej, ale również wzmocniły poczucie
tożsamości obywatelskiej. Ludzie poczuli się społeczną siłą.
W obliczu kryzysu gospodarczego i wzrastającej roli "Solidarności", generał Jaruzelski zdecydował się pod naciskiem ZSRR na rozwiązanie siłowe - 13 XII 1981 r. wprowadzony został w PRL stan wojenny, kilka tysięcy działaczy opozycyjnych internowano, strajki rozbijano przy pomocy wojska (16 XII w kopalni "Wujek" zginęło 9 górników). Wielu działaczy opozycji i podziemnego
ruchu związkowego skazano na karę więzienia, innych zmuszono do emigracji.
Stan wojenny (oficjalnie zakończony w lipcu 1983) nie rozwiązał polskich problemów. Gospodarka nadal nie
mogła wyjść z kryzysu, opór społeczny przeciw władzy nie malał (podsycały go kolejne pielgrzymki papieża
Jana Pawła II - 1983, 1987 - i przyznanie przewodniczącemu "Solidarności" Lechowi Wałęsie
Pokojowej Nagrody Nobla).
..Polska droga do demokracji - "okrągły stół"W 1988 r. rozpoczęły się rozmowy przedstawicieli
kierownictwa PZPR z opozycją.
Zimą 1989 r. w wyniku obrad "Okrągłego Stołu" podpisano porozumienie przewidujące m.in.
przeprowadzenie częściowo wolnych wyborów do Sejmu i do Senatu.
Wybory 4 VI 1989 r. przyniosły zwycięstwo "Solidarności". Rozpoczął się okres Rzeczypospolitej
Polskiej (nazywanej III Rzeczpospolitą). Polacy stali się wolni…