EDREMİT AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET
ODALARINA UumlYE ZEYTİNYAĞI İŞLETMELERİNİN
İHRACAT POTANSİYELLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ
PROJESİ
ZEYTİNYAĞI DIŞ PAZAR ARAŞTIRMASI
Hazırlayan
Aydın Marka amp Patent Danışmanlık Ltd Şti
Yrd Doccedil Dr İsmail METİN
Araş Goumlr Hakan ATLI
Editoumlrler
Yrd Doccedil Dr İsmail METİN
Araş Goumlr Hakan ATLI
2016
İCcedilİNDEKİLER
TABLOLAR
ŞEKİLLER
ARAŞTIRMA OumlZETİ
1 DUumlNYADA VE TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ
11 Duumlnyada Zeytinyağı Uumlretimi
12 Tuumlrkiyersquode Zeytinyağı Uumlretimi
13 Balıkesir İlinde Zeytinyağı Uumlretimi
2 UumlRUumlNUumlN GTİP NUMARASI ve ULUSLARARASI KABUL GOumlREN İSMİ
3 DUumlNYA ZEYTİNYAĞI TİCARETİ
31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı
32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı
4TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞI İHRACATI
5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
6 HEDEF PAZARLAR VE OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef Pazarlar
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE ZEYTİNYAĞI
İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
10 ZEYTİNYAĞI İHRACATINDA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
101 E-Ticaret
102 Yurt Dışı Fuarlar
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
104 Ticaret Muumlşavirleri
105 İşadamı Dernekler
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
SONUCcedil
KAYNAKCcedilA
TABLOLAR
Tablo 1 Duumlnya Zeytinyağı Uumlretimi
Tablo 2 Tuumlrkiye Zeytinyağı Uumlretimi
Tablo 3 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytinyağı Rekolte Tahmini
Tablo 4 Balıkesir İlı Oumlnde Gelen İlccedileler 20132014 Sezonu Zeytin Rekolte Tahmini
Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler
Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar
Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler
Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar
Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler
Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler
Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı
Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
ŞEKİLLER
Şekil 1 Zeytin Uumlretiminin Yayılışı
Şekil 2 Tuumlrkiyersquode Zeytin Uumlretim Alanları
Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler
Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
ARAŞTIRMANIN AMACI
Bu pazar araştırma projesi Edremit Ayvalık ve Burhaniye Ticaret Odaları ile Aydın Marka
amp Patent Danışmanlık Ltd Şti işbirliği kapsamında ilgili Ticaret Odalarına uumlye zeytinyağı
işletmelerinin ihracat potansiyellerinin geliştirilmesi iccedilin hazırlanmıştır
Ccedilalışmanın temel amacı zeytinyağı işletmelerinin hangi hedef pazarlara youmlnelmeleri
gerektiğini ortaya koymak ve daha hızlı ve daha az maliyetle ihracat işlemlerini
gerccedilekleştirebilmelerini sağlamaya ccedilalışmaktır Bu ccedilerccedilevede zeytinyağına ilişkin temel
bilgi ve istatistiklerden yola ccedilıkarak Tuumlrkiyersquonin fiili rekabetccedililiği değerlendirilmiş
zeytinyağı işletmelerimiz iccedilin hedef pazarlar belirlenerek incelenmiştir Uumllkeler bazında
Tuumlrkiyersquoye uygulanan guumlmruumlk vergileri sektoumlr iccedilin gerekli kalite belgeleri ve Tarımsal
Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımı ccedilerccedilevesinde zeytinyağı ihracatına youmlnelik devlet
destekleri ele alınmıştır Araştırmada ayrıca ihracata başlama duumlşuumlncesi olan veveya mevcut
ve potansiyel pazarlardaki pazar paylarını artırmak isteyen zeytinyağı uumlretici ve işleyici
işletmeler iccedilin dış pazarlarda muumlşteri bulma youmlntemleri ve soumlz konusu youmlntemlere ilişkin
devlet destekleri aktarılmış 2023 yılı ihracat hedeflerine ulaşabilmek iccedilin oumlnerilerde
bulunulmuştur
Araştırma işletmelerimize hedef pazarların zeytinyağına olan taleplerindeki değişimi
irdeleyebilecek bir bakış accedilısı sunmaktadır Bu anlamda daha sonraki yıllarda yapılacak
pazar araştırmalarına da yol goumlsterici olması beklenmektedir
1 DUumlNYADA ve TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ
Araştırmanın ilk boumlluumlmuumlnde duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı uumlretimine ilişkin veriler yer
almaktadır Boumlluumlmde ayrıca Balıkesir İli zeytinyağı ihracatında oumlnde gelen ilccedilelerin tahmini
zeytin rekoltelerine de değinilmiştir
11 DUumlNYADA ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ
Zeytinin ana vatanı Yukarı Mezopotamya ve Guumlney Oumln Asya olup oumlzellikle Mardin Hatay
Suriye Filistin ve Kıbrısrsquoı kapsayan boumllge olarak bilinmektedir (Guumlmruumlk ve Ticaret
Bakanlığı 2016 2) Yayılışı iki yoldan olmuştur Birincisi Mısır uumlzerinden Tunus ve Fasrsquoa
diğeri ise Anadolu boyunca Ege adaları Yunanistan İtalya ve İspanyarsquoyadır (Duran 2006
8) Duumlnya genelindeki zeytin yetiştiriciliğinin 90rsquolık bir boumlluumlmuumlnuumln Akdeniz havzası
geriye kalan boumlluumlmuuml ise Latin Amerika uumllkelerinde yapılmaktadır (AYSO 2012 14)
Şekil 1 Zeytin Uumlretiminin Yayılışı Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı Verileri 2016
Duumlnyanın oumlnde gelen zeytin uumlreticileri İspanya Yunanistan ve İtalya başta olmak uumlzere
Avrupa Birliği (AB) Uumllkeleri Tuumlrkiye Tunus Cezayir Fas Suriye Uumlrduumln ve Arjantinrsquodir
Tablo 1 Duumlnya Zeytinyağı Uumlretimi (Bin Ton) UumlLKELER 20102011 201112 201213 201314 201415 201516 (oumlng)
AB Uumllkeleri 2 2090 2 3951 1 4617 2 4850 1 5355 1 9605
İspanya 13919 16150 6182 17815 8290 12000
İtalya 4400 3992 4155 4637 3025 3500
Yunanistan 3010 2946 3579 1320 3000 3000
Portekiz 629 762 592 916 900 920
Tunus 1200 1820 2200 700 2950 1400
Suriye 1800 1980 1750 1800 500 2150
Tuumlrkiye 1600 1910 2010 1350 1600 1430
Fas 1300 1200 1000 1200 1200 1300
Cezayir 670 395 660 440 440 735
Arjantin 200 320 170 300 60 250
Uumlrduumln 270 195 215 190 350 390
Toplam 3 0750 3 3211 2 4017 3 2055 2 3665 2 9095
Kaynak TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı
Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016 201516 Oumlngoumlruuml
Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere duumlnya zeytinyağı uumlretimi zeytinin bir yıl uumlruumln verme diğer yıl
vermeme oumlzelliğinden dolayı yıllar itibariyle artıp azalan bir durum goumlstermiştir Guumlmruumlk ve
Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2016 Yılı Zeytin ve Zeytinyağı
Raporursquona goumlre duumlnyada en ccedilok zeytinyağı uumlretiminin gerccedilekleştirildiği uumllke ise İspanya
olmuştur 201415 sezonunda 23 milyon ton ile dip seviyesini goumlrmesinin arkasında
İspanya İtalya gibi uumllkelerin zeytinyağı uumlretimindeki azalışlar etkili olmuştur Aynı sezonda
Tuumlrkiye AB uumllkelerinin ve Tunusrsquoun ardından 160 bin ton ile en ccedilok uumlretim yapan uumllkeler
arasında yer almaktadır Tunusrsquoun 2014-2015 doumlneminde uumlrettiği zeytinyağı miktarındaki
artış dikkat ccedilekmektedir
12 TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ
Tuumlrkiye 172 milyon civarındaki ağaccedil sayısı ve 1700000 ton zeytin uumlretimi ile duumlnyanın en
oumlnemli zeytin uumlreticisi uumllkeleri arasında yer almaktadır Tuumlrkiyersquode toplam zeytin ağacı
sayısı 2004-2015 yılları arasında 55rsquoden fazla artış goumlstermiştir Diğer taraftan Tuumlrkiye
zeytin uumlretim verileri değerlendirildiğinde uumlretimin dalgalı bir seyir izlediği 2014 yılında
ise 17 milyon ton civarında olduğu uumlretiminin frac34 luumlk boumlluumlmuumlnuumln ise yağlık olarak
kullanıldığı anlaşılmaktadır
Tablo 2 Tuumlrkiye Zeytin Uumlretimi (Toplam) 2004-2015
Ağaccedil sayısı (Bin)
Uumlretim (Ton)
Yıllar
Toplam
Meyve Veren Meyve Vermeyen
Toplam
Sofralık Yağlık
2004
107 100
94 950
12 150 1 600 000
400 000 1 200 000
2005
113 180
96 625
16 555 1 200 000
400 000 800 000
2006
129 265
97 773
31 492 1 766 749
555 749 1 211 000
2007
144 329
104 219
40 110 1 075 854
455 385 620 469
2008
151 630
106 139
45 491 1 464 248
512 103 952 145
2009
153 723
109 127
44 596 1 290 654
460 013 830 641
2010
157 156
111 398
45 758 1 415 000
375 000 1 040 000
2011
155 427
117 941
37 486 1 750 000
550 000 1 200 000
2012
157 904
120 820
37 084 1 820 000
480 000 1 340 000
2013
167 030
129 161
37 869 1 676 000
390 000 1 286 000
2014 168 997 140 712 28 285 1 768 000 438 000 1 330 000
2015 171 990 144 759 27 231 1 700 000 400 000 1 300 000
Kaynak TUumlİK 2016
Tuumlrkiyersquode zeytin uumlretim alanları sırasıyla Ege Marmara Akdeniz Guumlneydoğu Anadolu ve
Karadeniz Boumllgelerinin belirli boumllgelerinde yoğunlaşmaktadır Ege Zeytin ve Zeytinyağı
İhracatccedilıları Birliği 201516 Sezonu Ccedilalışma Raporursquona goumlre Ege ve Marmara Boumllgelerinde
20152015 sezonunda İzmir Balıkesir Ccedilanakkale Bursa Manisa Aydın Muğla Adana
Antalya Gaziantep Hatay Kilis Mersin Osmaniye Kahramanmaraş ve Şanlıurfa illerinde
toplam 145321360 adet meyve veren 22526267 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup
ağaccedil başına ortalama 79 kg zeytin verimi ile 1108188 ton zeytin tanesi alınacağı bunun
397025 tonunun sofralığa ayrılacağı bundan da 143115 ton zeytinyağı elde edileceği
oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
Şekil 2 Tuumlrkiyersquode Zeytin Uumlretim Alanları TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı
Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016
Yine aynı araştırmaya goumlre Adana Hatay Mersin Kilis ve Gaziantep illerinde toplam
28446688 adet meyve veren 11022946 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil
başına ortalama 114 kg zeytin verimi ile 323635 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 62437
tonunun sofralığa 261198 tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 1 46 randıman
ile 56547 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir
13 Balıkesir İlinde Zeytinyağı Uumlretimi
2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından sağlanan
zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
Tablo 3 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytinyağı Rekolte Tahmini
İLLER AĞACcedil SAYISI Yağlığa
Ayrılacak
Zeytin (Ton)
Elde Edilecek
Zeytinyağı (Ton)
1 Kg Zeytinyağı
İccedilin Danesi (Kg) Meyve Veren Meyve
Vermeyen
BALIKESİR 10829549 569462 44583 8917 50
MANİSA 18395421 3399339 34269 7118 48
İZMİR 16104715 2798409 47035 11030 43
AYDIN 21941499 2408727 77605 15694 49
MUĞLA 15518039 1364836 19784 4042 49
CcedilANAKKALE 4871506 545305 23280 4656 50
BURSA 9534283 733927 8931 1786 50
MERSİN 9360399 3514077 132000 22000 60
KİLİS 2887595 320842 49500 11000 45
GAZİANTEP 7966888 454290 67500 15000 45
HATAY 12418660 2121351 135000 27000 50
ANTALYA 3510852 909297 16500 3000 55
TOPLAM 145321360 22526267 711133 143115 497
Kaynak Akhisar Ticaret Borsası 2016
Balıkesirrsquoe ait 2014-2015 sezonu iccedilin zeytin ağaccedil sayısı uumlretilecek zeytinden sofralığa ve
yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını goumlsterir veriler oumlnde gelen
ilccedileler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Tablo 4rsquote belirtilmiştir Buna goumlre toplam 10829549
adet meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup 8917 ton zeytinyağı
elde edileceği tahmin edilmiştir Yıllık elde edilen zeytinyağı (ton) accedilısından Hatay Mersin
Aydın Gaziantep İzmir ve Kilisrsquoin ardından Balıkesir 7 sırada yer almaktadır (Akhisar
Ticaret Borsası 2016) Tablo 4rsquote Balıkesirrsquoe ait oumlnde gelen ilccedilelerin zeytin rekolte
tahminleri bulunmaktadır
Tablo 4 Balıkesı r İlı Oumlnde Gelen İlccedileler 20132014 Sezonu Zeytı n Rekolte Tahmı ni
İlccedileler
Ağaccedil Sayısı Ağaccedil Başına
Zeytin Tanesi
(Kg)
Elde
Edilecek
Zeytin
(Ton)
Sofralığa
Ayrılacak Zeytin
(Ton)
Yağlığa
Ayrılacak
Zeytin (Ton) Meyve
Veren
Meyve
Vermeyen
Ayvalık 1791808 118742 10 17918 1792 16126
Goumlmeccedil 1320000 100000 12 15840 1901 13939
Burhaniye 2085167 38333 55 11468 1147 10322
Havran 1101140 12500 4 4405 661 3744
Edremit 2987000 25000 65 19416 3883 15532
Bandırma 269795 8250 10 2698 2563 135
Erdek 958773 41667 85 8150 6927 1222
Kaynak İTB İzmir Ticaret Borsası 2015
Balıkesirrsquoin oumlnde gelen zeytin yetiştirilen ilccedileleri Edremit Ayvalık Goumlmeccedil Burhaniye ve
Erdekrsquotir Meyve veren ağaccedil sayısı elde edilecek zeytin alanında Edremit ilccedilesi oumlnde
gelmekle birlikte yağlığa ayrılacak zeytinde Ayvalık lider durumdadır
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) 2016 raporuna goumlre toplam 10829549 adet
meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil başına ortalama 54 kg
zeytin verimi ile 58621 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 14992 tonunun sofralığa 43629
tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 15 randıman ile 8726 ton zeytinyağı elde
edileceği tahmin edilmiştir (UZZK 2016 13)
2 UumlRUumlNUumlN GTİP NUMARASI ve ULUSLARARASI KABUL GOumlREN İSMİ
GTİP Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonunun kısaltması olup uumllkemizde Guumlmruumlk Tarife
Cetvelinde 12 haneli koda verilen isimdir Her uumllkenin tarife cetvelinin esasını Duumlnya
Guumlmruumlk Oumlrguumltuumlrsquonuumln (Tuumlrkiyersquode ilgili kurum Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığıdır) duumlzenlediği
Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and
Coding Systems) oluşturmakta ve ticarete konu tuumlm uumlruumlnler belirli bir mantık ve sistematik
ccedilerccedilevesinde sınıflandırılmaktadır
Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
Fasıl Fasıl Accedilıklaması (Uumlruumln Adı)
1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın
fakat kimyasal olarak değiştirilmemiş)
150910 Saf Zeytinyağı
150910100000 Lampant Zeytinyağı
Diğerleri
150910900011 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900012 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900013 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900014 hellipDiğerleri
150990 hellipDiğerleri
150990000014 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000015 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000016 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000018 hellipDiğerleri
Kaynak Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı 2016
Armonize Sistem (Tarife Cetveli) 21 boumlluumlm ve 96 fasıldan oluşmaktadır Fasıllar 2li
kodlara her bir fasıl 4luuml kod olan pozisyonlara ve her bir pozisyon ise 6lı kod olan alt
pozisyonlara ayrılmıştır Her uumllkenin tarife cetvelindeki 2li 4luuml ve 6lı kodları tuumlm duumlnyada
aynıdır Armonize Sistemde 6lı koddan sonraki boumlluumlmleri uumllkeler kendi ihtiyaccedillarına
(detaylı istatistik almak ve guumlmruumlk vergilerini daha detay uumlruumln bazında uygulamak iccedilin) goumlre
detaylandırabilmektedir Tuumlrkiyede uumlruumlnler en detay bazda 12li kodla sınıflandırılmaktadır
Tuumlrkiye Avrupa Birliği ile Ortak Guumlmruumlk Birliğine sahip olmasından dolayı Tuumlrkiyenin
8li bazdaki kodları ve uumlruumln grupları Avrupa Birliği uumllkeleri ile aynıdır
Tuumlrk Guumlmruumlk Tarife cetvelinde 10lu baz olan Milli alt accedilılım kodu farklı vergi
uygulamaları iccedilin accedilılan pozisyonlar olmakla birlikte pratikte kullanılmamaktadır Bu
nedenle uumllkemizde guumlmruumlk vergileri 12li bazda belirlenmektedir Tarife cetvelinde 12li
kod olan GTİP uumllkemizde uumlruumlnlerin en detay bazda sınıflandırıldığı guumlmruumlk vergilerinin
uygulandığı ve istatistiksel amaccedillarla kullanılan koddur (wwwmevzuatnet) Bu nedenle
zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmelerin oumlncelikle ihraccedil edecekleri uumlruumln ccedileşidine goumlre
GTİPrsquolerini doğru bir şekilde belirlemeleri gerekmektedir Dahası ihracat iadesine ilişkin
oranlar Tablo 5rsquoteki GTİPrsquolarına goumlre farklılık goumlstermektedir Bu konuya araştırmanın
ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı olarak yer verilmiştir
3 DUumlNYA İTHALATI İHRACATI ve BİRİM FİYATLAR
Araştırmanın bu boumlluumlmuumlnde zeytinyağı ile ilgili duumlnya ithalat ve ihracat rakamları ile
ithalatccedilı uumllkelerin zeytinyağı iccedilin birim alış fiyatlarına yer verilmektedir Duumlnyada oumlnde
gelen zeytinyağı ihracatccedilıları olası rakipler olarak kabul edilirken ithalatccedilı uumllkeler de
potansiyel pazarlar olarak değerlendirilmiştir Araştırmada kullanılan temel istatistikicirc veriler
Ekonomi Bakanlığırsquonın pazar araştırmalarında ihracatccedilı firmalara yararlı bir kaynak olarak
goumlsterilen Uluslararası Ticaret Merkezi (International Trade Center ITC -TRADE MAP)
veri tabanından alınmış ve biccedilimlendirilip yorumlanarak rakip uumllke ve potansiyel hedef
pazarların tespitinde kullanılmıştır
Boumlluumlmde yer alan tablolardaki verilerin bazıları turuncu renkte goumlsterilmektedir Bu durum
bazı uumllkelerin ilgili ticaret verilerini Birleşmiş Milletlere geccedil vermelerinden veya hiccedil
vermemelerinden ileri gelmektedir Hiccedil veri vermeyen uumllkelerin dış ticaret verileri o
uumllkelere mal veren veya alan uumllkelerin veri toplamlarından elde edilmektedir Boumlylece aşılan
sorun ldquomirror datardquo (yansıma veri) olarak kavramsallaştırılmaktadır
31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı
Zeytinyağında duumlnya ithalat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık 76 milyar
(7591335 bin) Dolar (ABD Doları) civarındadır Tablo 6rsquoda duumlnya zeytinyağı ithalatı ve
duumlnyanın en buumlyuumlk zeytinyağı ithalatccedilısı olan 42 uumllke yer almaktadır
Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar
2011 Yılı
İthalatı
2012 Yılı
İthalatı
2013 Yılı
İthalatı
2014 Yılı
İthalatı
2015 Yılı
İthalatı
Duumlnya 5965141 5737037 7020319 7152779 7591335
İtalya 1625188 1429933 1577222 1948634 2002315
ABD 959996 975754 1125710 1134086 1228065
İspanya 116012 135637 36274 167968 620338
Fransa 420531 376776 471952 431063 486299
Portekiz 228971 254873 377301 306405 340886
Almanya 273711 254906 31761 318631 312296
Japonya 185694 210168 274499 275657 297372
Brezilya 286323 311717 37723 353494 274642
Birleşik Krallık 254893 197677 240396 23551 26975
Kanada 15635 148028 163855 174689 163929
Ccedilin 140095 158155 180042 140444 157718
Hollanda 69164 68168 8315 78852 87492
İsviccedilre 81143 76495 85354 8525 83282
Avustralya 118301 116762 11136 113961 79516
Belccedilika 80212 69159 99143 82688 76268
Suudi Arabistan 53905 61 63667 72798 75541
Meksika 509 46846 62559 60137 68661
G Kore 44763 3286 43467 57118 54234
Rusya 8198 86863 100176 109862 51074
Avusturya 44508 42527 45493 48212 48325
Tayvan 21802 21941 30886 43453 41101
İsveccedil 33576 30178 38092 40953 38804
Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197
Polonya 36691 31661 37281 37116 33625
Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932
BAE 35661 41276 54631 24275
Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886
İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628
Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175
Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293
Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794
İsrail 20073 12609 12657 2137 18727
Tayland 14921 14988 19799 20451 18382
Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718
Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362
Angola 14048 17185 21575 24007 17318
Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676
Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987
Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037
Romanya 15147 11527 1365 13055 12933
İran 8504 7674 1449 2359 11575
Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515
Kaynak Trademap 2016
Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı
12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır
Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar
ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon
Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin
izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln
sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir
Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları
ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya
zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan
uzaklıkları goumlsterilmektedir
Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)
İthalatccedilılar İthalat (Bin
$)
İthalat
Miktarı
(Ton)
Birim Fiyat
(USDBirim)
Yıllık Artış
2014-2015
()
Duumlnya
İthalatında Payı
()
Tedarikccedili
Uumllkelere Ort
Uzaklık (Km)
Duumlnya 7591337 0 7 100 3878
İtalya 2002315 54951 3644 3 264
1178
ABD 1228065 299 4107 8 162
7982
İspanya 620338 18776 3304 269 82
1826
Fransa 486299 11559 4207 13 64
848
Portekiz 340886 10236 333 11 45
737
Almanya 312296 67458 4629 -2 41
1089
Japonya 297372 57181 5201 8 39
10156
Brezilya 274642 56726 4842 -22 36
6921
Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388
Kanada 163929 36682 4469 -6 22
6971
Ccedilin 157718 33333 4732 12 21
9295
Hollanda 87492 22037 397 11 12
1126
İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11
758
Avustralya 79516 19994 3977 -30 1
16416
Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1
1024
Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045
Meksika 68661 16189 4241 14 09
9151
G Kore 54234 12159 446 -5 07
9684
Rusya 51074 15148 3372 -54 07
3466
Avusturya 48325 10502 4602 0 06
945
Tayvan 41101 8079 5087 -5 05
9945
İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05
1933
Hindistan 35197 836 421 -5 05
7291
Polonya 33625 7886 4264 -9 04
1672
Danimarka 27932 6022 4638 -11 04
143
BAE 24276 4995 486 -12 03
4561
Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03
1318
İrlanda 20628 5777 3571 2 03
1285
Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03
755
Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03
2304
Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02
9292
İsrail 18727 4443 4215 -12 02
2677
Tayland 18382 4288 4287 -10 02
9644
Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208
Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286
Angola 17318 3834 4517 -28 02
5945
Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02
803
Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02
2468
Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02
231
Romanya 12933 3419 3783 -1 02
145
İran 11574 2559 4523 -24 02
314
Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01
2496
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya
162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya
ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye
1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir
oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir
Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır
Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD
Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın
zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi
oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir
32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı
Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)
Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk
zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın
en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar
Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon
Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında
başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak
değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını
yapmaktadır
Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İhracatccedilılar
2011 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2012 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2013 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2014 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2015 Yılı
İhracat
(Bin USD)
Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947
İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101
İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797
Tunus 286069 375219 504593 276958 948587
Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203
Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527
Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441
Fas 79977 30684 21956 39847 75733
Şili 24295 36187 46928 41693 60282
Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003
Fransa 40373 39044 44175 51157 56399
ABD 24919 3017 38759 37986 39214
Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761
Almanya 28635 22705 24063 24201 23645
Suriye 43733 37972 45769 3519 2026
Filistin 1645 2304 8842 24715 17287
Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207
Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454
Hollanda 8023 67 929 12318 12565
Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588
Avusturya 6571 5983 8699 852 925
Kaynak Trademap 2016
Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı
ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış
duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları
yer almaktadır
Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar
İhracatccedilılar
İhracat
(2015 Bin
USD)
İhraccedil
Edilen
Miktar-
2015
Birim Fiyat
(USDBirim)
2014-2015rsquote
Yıllık Artış
()
Duumlnya
İhracatında
Payı ()
İthalatccedilı
Uumllkelere Ort
Uzaklık (km)
Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797
İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581
İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268
Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736
Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035
Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537
Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876
Fas 75733 23669 32 90 1 3235
Şili 60282 14548 4144 45 08 7882
Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732
Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177
ABD 39214 10995 3567 3 05 2651
Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335
Almanya 23645 468 5052 -2 03 891
Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133
Filistin 17288 0 28 02 3633
Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403
Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667
Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119
Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893
Avusturya 925 0 9 01 550
Kaynak Trademap 2016
Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir
Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk
rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr
2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243
Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla
oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer
alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4
azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur
İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının
ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen
hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir
Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa
Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek
fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve
markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya
Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı
ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise
durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer
faktoumlrler de etkili olabilir
Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya
(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz
(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı
uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak
değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile
İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından
aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır
4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ
Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat
yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı
ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde
kolaylık sağlayacaktır
Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat
değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler
sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla
Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının
60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin
Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği
oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013
yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı
ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara
gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında
zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır
Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki
uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak
BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir
Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar 2011rsquode
İhracat
2012rsquode
İhracat
2013rsquote
İhracat
2014rsquote
İhracat
2015rsquote
İhracat
Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003
SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258
ABD 4955 15474 8747 13692 8015
Japonya 7767 7305 15878 10851 6853
Irak 3217 3641 5741 6443 4999
İran 3055 26 10251 505 4903
BAE 2899 2247 3136 3103 2819
Almanya 2408 1503 2364 2257 2601
Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485
Suriye 0 59 1312 3484 1957
Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457
Norveccedil 778 778 906 11 1018
Kanada 616 2082 6075 1161 839
Kuveyt 644 579 1648 1603 830
Malezya 213 550 1034 1624 829
İtalya 178 4088 39402 694 823
Mısır 128 82 526 320 666
Avustralya 647 1123 1538 1296 624
Hindistan 638 661 700 757 614
Azerbaycan 826 1184 1272 965 613
Singapur 819 548 705 574 482
Ukrayna 643 755 1066 976 442
Yemen 90 327 2504 3345 374
Endonezya 137 143 113 262 356
Cibuti 47 144 163 217 342
Tayvan 58 18 186 329 339
Somali 0 38 70 446 338
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer
almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden
fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil
edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır
Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)
İthalatccedilı
Uumllkeler
İhracat
Tutarı
(Bin $)
İhracattaki
Payı ()
İhracat
Miktarı
Birim Değer
(USDBr)
2014-2015
İhracat Artışı
()
Duumlnya
İthalatında
Sıralaması
Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32
Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16
ABD 8015 134 1782 4498 -41 2
Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7
Irak 4999 83 1162 4302 -22 62
İran 4903 82 1152 4256 -3 43
BAE 2819 47 516 5463 -9 26
Almanya 2601 43 545 4772 15 6
Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11
Suriye 1957 33 477 4103 -44 95
GKore 1457 24 324 4497 117 18
Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30
Kanada 839 14 182 4610 -28 10
Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39
Malezya 829 14 155 5348 -49 51
İtalya 823 14 253 3253 19 1
Mısır 666 11 157 4242 108 76
Avustralya 624 1 153 4078 -52 14
Hindistan 614 1 110 5582 -19 23
Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87
Singapur 482 08 96 5021 -16 42
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye
114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56
USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015
sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur
Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya
49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur
Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer
almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından
fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre
sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak
da rafine 109rsquodur
Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı
Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar
Payı
20
14
20
15
Sızma 3854817 1853876653 481 5461
Naturel 1 1380685 615013665 445 1812
Rafine 1661324 552598107 333 1628
Riviera 1079385 373008275 346 1099
Toplam 7976211 3394496700 426 10000
20
15
20
16
Sızma 2092407 11550984 552 5242
Naturel 1 547164 2806628 513 1371
Rafine 438602 1972304 450 1099
Riviera 913378 4231748 463 2288
Toplam 3991552 20561663 515 10000
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına
goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre
sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516
sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı
olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı
katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat
fiyatı bu nedenle yuumlksektir
Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız
Sezon Ambalaj
Şekli
Miktar (Kg) Değer ($) $Ton
20
14
20
15
Doumlkme 1693554 5463876 323
Varilli 1312511 4933811 376
Kutulu 11850502 55853330 471
Toplam 14856567 66251018 446
20
15
20
16 Doumlkme 0 0 0
Varilli 331570 145046832 437
Kutulu 3659982 1911119477 522
Toplam 3991552 20561663 515
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya
Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı
verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve
İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat
Tutarı
Ticaret
Dengesi
Tuumlrkiyersquonin
İthalatındaki
Payı
İthal
Edilen
Miktar
Birim
Fiyatı
Duumlnya
İhracatındaki
Sırası
Tuumlrkiye
Tarafından
Uygulanan
Vergi
Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312
İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312
Şili 393 -393 42 100 3930 8 312
İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312
Kaynak ITC Trademap 2016
5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar
Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan
Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur
Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki
yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci
ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016
yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)
İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342
İtalya 459203 400762 412725
Yunanistan 75335 243780 214868
Portekiz 112118 107392 89465
Fas 6711 24195 24647
Fransa 12425 12433 12393
Tuumlrkiye 29329 19494 12075
ABD 8822 9387 10423
Arjantin 8836 5266 9673
Şili 9247 8330 6387
Almanya 5753 5219 5312
Belccedilika 2843 2698 3837
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3
yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir
Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış
miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren
Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla
ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler
olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar
arasına girebilirler
2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti
309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile
Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat
miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef
pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve
Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)
İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1
Artış
Miktarı
2016-2015
Artış Oranı ()
2016-2015
Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62
S Arabistan 6042 3685 3977 292 8
ABD 4898 318 1166 -2014 -63
Irak 2352 1307 947 -360 -27
Japonya 3308 2258 805 -1453 -64
G Kore 220 536 751 215 40
Almanya 802 587 494 -93 -16
BAE 936 1135 482 -653 -58
İran 1494 511 368 -143 -28
Malezya 345 118 359 241 204
Yemen 1876 151 318 167 110
Avustralya 321 341 255 -86 -25
Ccedilin 876 966 237 -729 -75
Norveccedil 328 257 206 -51 -20
Cibuti 95 66 204 138 309
Kuveyt 961 211 140 -71 -33
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler
arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata
(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD
Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta
rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir
konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak
yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin
kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016
Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer
almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı
olarak değerlendirilebilir
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
İCcedilİNDEKİLER
TABLOLAR
ŞEKİLLER
ARAŞTIRMA OumlZETİ
1 DUumlNYADA VE TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ
11 Duumlnyada Zeytinyağı Uumlretimi
12 Tuumlrkiyersquode Zeytinyağı Uumlretimi
13 Balıkesir İlinde Zeytinyağı Uumlretimi
2 UumlRUumlNUumlN GTİP NUMARASI ve ULUSLARARASI KABUL GOumlREN İSMİ
3 DUumlNYA ZEYTİNYAĞI TİCARETİ
31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı
32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı
4TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞI İHRACATI
5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
6 HEDEF PAZARLAR VE OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef Pazarlar
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE ZEYTİNYAĞI
İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
10 ZEYTİNYAĞI İHRACATINDA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
101 E-Ticaret
102 Yurt Dışı Fuarlar
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
104 Ticaret Muumlşavirleri
105 İşadamı Dernekler
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
SONUCcedil
KAYNAKCcedilA
TABLOLAR
Tablo 1 Duumlnya Zeytinyağı Uumlretimi
Tablo 2 Tuumlrkiye Zeytinyağı Uumlretimi
Tablo 3 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytinyağı Rekolte Tahmini
Tablo 4 Balıkesir İlı Oumlnde Gelen İlccedileler 20132014 Sezonu Zeytin Rekolte Tahmini
Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler
Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar
Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler
Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar
Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler
Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler
Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı
Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
ŞEKİLLER
Şekil 1 Zeytin Uumlretiminin Yayılışı
Şekil 2 Tuumlrkiyersquode Zeytin Uumlretim Alanları
Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler
Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
ARAŞTIRMANIN AMACI
Bu pazar araştırma projesi Edremit Ayvalık ve Burhaniye Ticaret Odaları ile Aydın Marka
amp Patent Danışmanlık Ltd Şti işbirliği kapsamında ilgili Ticaret Odalarına uumlye zeytinyağı
işletmelerinin ihracat potansiyellerinin geliştirilmesi iccedilin hazırlanmıştır
Ccedilalışmanın temel amacı zeytinyağı işletmelerinin hangi hedef pazarlara youmlnelmeleri
gerektiğini ortaya koymak ve daha hızlı ve daha az maliyetle ihracat işlemlerini
gerccedilekleştirebilmelerini sağlamaya ccedilalışmaktır Bu ccedilerccedilevede zeytinyağına ilişkin temel
bilgi ve istatistiklerden yola ccedilıkarak Tuumlrkiyersquonin fiili rekabetccedililiği değerlendirilmiş
zeytinyağı işletmelerimiz iccedilin hedef pazarlar belirlenerek incelenmiştir Uumllkeler bazında
Tuumlrkiyersquoye uygulanan guumlmruumlk vergileri sektoumlr iccedilin gerekli kalite belgeleri ve Tarımsal
Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımı ccedilerccedilevesinde zeytinyağı ihracatına youmlnelik devlet
destekleri ele alınmıştır Araştırmada ayrıca ihracata başlama duumlşuumlncesi olan veveya mevcut
ve potansiyel pazarlardaki pazar paylarını artırmak isteyen zeytinyağı uumlretici ve işleyici
işletmeler iccedilin dış pazarlarda muumlşteri bulma youmlntemleri ve soumlz konusu youmlntemlere ilişkin
devlet destekleri aktarılmış 2023 yılı ihracat hedeflerine ulaşabilmek iccedilin oumlnerilerde
bulunulmuştur
Araştırma işletmelerimize hedef pazarların zeytinyağına olan taleplerindeki değişimi
irdeleyebilecek bir bakış accedilısı sunmaktadır Bu anlamda daha sonraki yıllarda yapılacak
pazar araştırmalarına da yol goumlsterici olması beklenmektedir
1 DUumlNYADA ve TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ
Araştırmanın ilk boumlluumlmuumlnde duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı uumlretimine ilişkin veriler yer
almaktadır Boumlluumlmde ayrıca Balıkesir İli zeytinyağı ihracatında oumlnde gelen ilccedilelerin tahmini
zeytin rekoltelerine de değinilmiştir
11 DUumlNYADA ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ
Zeytinin ana vatanı Yukarı Mezopotamya ve Guumlney Oumln Asya olup oumlzellikle Mardin Hatay
Suriye Filistin ve Kıbrısrsquoı kapsayan boumllge olarak bilinmektedir (Guumlmruumlk ve Ticaret
Bakanlığı 2016 2) Yayılışı iki yoldan olmuştur Birincisi Mısır uumlzerinden Tunus ve Fasrsquoa
diğeri ise Anadolu boyunca Ege adaları Yunanistan İtalya ve İspanyarsquoyadır (Duran 2006
8) Duumlnya genelindeki zeytin yetiştiriciliğinin 90rsquolık bir boumlluumlmuumlnuumln Akdeniz havzası
geriye kalan boumlluumlmuuml ise Latin Amerika uumllkelerinde yapılmaktadır (AYSO 2012 14)
Şekil 1 Zeytin Uumlretiminin Yayılışı Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı Verileri 2016
Duumlnyanın oumlnde gelen zeytin uumlreticileri İspanya Yunanistan ve İtalya başta olmak uumlzere
Avrupa Birliği (AB) Uumllkeleri Tuumlrkiye Tunus Cezayir Fas Suriye Uumlrduumln ve Arjantinrsquodir
Tablo 1 Duumlnya Zeytinyağı Uumlretimi (Bin Ton) UumlLKELER 20102011 201112 201213 201314 201415 201516 (oumlng)
AB Uumllkeleri 2 2090 2 3951 1 4617 2 4850 1 5355 1 9605
İspanya 13919 16150 6182 17815 8290 12000
İtalya 4400 3992 4155 4637 3025 3500
Yunanistan 3010 2946 3579 1320 3000 3000
Portekiz 629 762 592 916 900 920
Tunus 1200 1820 2200 700 2950 1400
Suriye 1800 1980 1750 1800 500 2150
Tuumlrkiye 1600 1910 2010 1350 1600 1430
Fas 1300 1200 1000 1200 1200 1300
Cezayir 670 395 660 440 440 735
Arjantin 200 320 170 300 60 250
Uumlrduumln 270 195 215 190 350 390
Toplam 3 0750 3 3211 2 4017 3 2055 2 3665 2 9095
Kaynak TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı
Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016 201516 Oumlngoumlruuml
Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere duumlnya zeytinyağı uumlretimi zeytinin bir yıl uumlruumln verme diğer yıl
vermeme oumlzelliğinden dolayı yıllar itibariyle artıp azalan bir durum goumlstermiştir Guumlmruumlk ve
Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2016 Yılı Zeytin ve Zeytinyağı
Raporursquona goumlre duumlnyada en ccedilok zeytinyağı uumlretiminin gerccedilekleştirildiği uumllke ise İspanya
olmuştur 201415 sezonunda 23 milyon ton ile dip seviyesini goumlrmesinin arkasında
İspanya İtalya gibi uumllkelerin zeytinyağı uumlretimindeki azalışlar etkili olmuştur Aynı sezonda
Tuumlrkiye AB uumllkelerinin ve Tunusrsquoun ardından 160 bin ton ile en ccedilok uumlretim yapan uumllkeler
arasında yer almaktadır Tunusrsquoun 2014-2015 doumlneminde uumlrettiği zeytinyağı miktarındaki
artış dikkat ccedilekmektedir
12 TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ
Tuumlrkiye 172 milyon civarındaki ağaccedil sayısı ve 1700000 ton zeytin uumlretimi ile duumlnyanın en
oumlnemli zeytin uumlreticisi uumllkeleri arasında yer almaktadır Tuumlrkiyersquode toplam zeytin ağacı
sayısı 2004-2015 yılları arasında 55rsquoden fazla artış goumlstermiştir Diğer taraftan Tuumlrkiye
zeytin uumlretim verileri değerlendirildiğinde uumlretimin dalgalı bir seyir izlediği 2014 yılında
ise 17 milyon ton civarında olduğu uumlretiminin frac34 luumlk boumlluumlmuumlnuumln ise yağlık olarak
kullanıldığı anlaşılmaktadır
Tablo 2 Tuumlrkiye Zeytin Uumlretimi (Toplam) 2004-2015
Ağaccedil sayısı (Bin)
Uumlretim (Ton)
Yıllar
Toplam
Meyve Veren Meyve Vermeyen
Toplam
Sofralık Yağlık
2004
107 100
94 950
12 150 1 600 000
400 000 1 200 000
2005
113 180
96 625
16 555 1 200 000
400 000 800 000
2006
129 265
97 773
31 492 1 766 749
555 749 1 211 000
2007
144 329
104 219
40 110 1 075 854
455 385 620 469
2008
151 630
106 139
45 491 1 464 248
512 103 952 145
2009
153 723
109 127
44 596 1 290 654
460 013 830 641
2010
157 156
111 398
45 758 1 415 000
375 000 1 040 000
2011
155 427
117 941
37 486 1 750 000
550 000 1 200 000
2012
157 904
120 820
37 084 1 820 000
480 000 1 340 000
2013
167 030
129 161
37 869 1 676 000
390 000 1 286 000
2014 168 997 140 712 28 285 1 768 000 438 000 1 330 000
2015 171 990 144 759 27 231 1 700 000 400 000 1 300 000
Kaynak TUumlİK 2016
Tuumlrkiyersquode zeytin uumlretim alanları sırasıyla Ege Marmara Akdeniz Guumlneydoğu Anadolu ve
Karadeniz Boumllgelerinin belirli boumllgelerinde yoğunlaşmaktadır Ege Zeytin ve Zeytinyağı
İhracatccedilıları Birliği 201516 Sezonu Ccedilalışma Raporursquona goumlre Ege ve Marmara Boumllgelerinde
20152015 sezonunda İzmir Balıkesir Ccedilanakkale Bursa Manisa Aydın Muğla Adana
Antalya Gaziantep Hatay Kilis Mersin Osmaniye Kahramanmaraş ve Şanlıurfa illerinde
toplam 145321360 adet meyve veren 22526267 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup
ağaccedil başına ortalama 79 kg zeytin verimi ile 1108188 ton zeytin tanesi alınacağı bunun
397025 tonunun sofralığa ayrılacağı bundan da 143115 ton zeytinyağı elde edileceği
oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
Şekil 2 Tuumlrkiyersquode Zeytin Uumlretim Alanları TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı
Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016
Yine aynı araştırmaya goumlre Adana Hatay Mersin Kilis ve Gaziantep illerinde toplam
28446688 adet meyve veren 11022946 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil
başına ortalama 114 kg zeytin verimi ile 323635 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 62437
tonunun sofralığa 261198 tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 1 46 randıman
ile 56547 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir
13 Balıkesir İlinde Zeytinyağı Uumlretimi
2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından sağlanan
zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
Tablo 3 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytinyağı Rekolte Tahmini
İLLER AĞACcedil SAYISI Yağlığa
Ayrılacak
Zeytin (Ton)
Elde Edilecek
Zeytinyağı (Ton)
1 Kg Zeytinyağı
İccedilin Danesi (Kg) Meyve Veren Meyve
Vermeyen
BALIKESİR 10829549 569462 44583 8917 50
MANİSA 18395421 3399339 34269 7118 48
İZMİR 16104715 2798409 47035 11030 43
AYDIN 21941499 2408727 77605 15694 49
MUĞLA 15518039 1364836 19784 4042 49
CcedilANAKKALE 4871506 545305 23280 4656 50
BURSA 9534283 733927 8931 1786 50
MERSİN 9360399 3514077 132000 22000 60
KİLİS 2887595 320842 49500 11000 45
GAZİANTEP 7966888 454290 67500 15000 45
HATAY 12418660 2121351 135000 27000 50
ANTALYA 3510852 909297 16500 3000 55
TOPLAM 145321360 22526267 711133 143115 497
Kaynak Akhisar Ticaret Borsası 2016
Balıkesirrsquoe ait 2014-2015 sezonu iccedilin zeytin ağaccedil sayısı uumlretilecek zeytinden sofralığa ve
yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını goumlsterir veriler oumlnde gelen
ilccedileler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Tablo 4rsquote belirtilmiştir Buna goumlre toplam 10829549
adet meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup 8917 ton zeytinyağı
elde edileceği tahmin edilmiştir Yıllık elde edilen zeytinyağı (ton) accedilısından Hatay Mersin
Aydın Gaziantep İzmir ve Kilisrsquoin ardından Balıkesir 7 sırada yer almaktadır (Akhisar
Ticaret Borsası 2016) Tablo 4rsquote Balıkesirrsquoe ait oumlnde gelen ilccedilelerin zeytin rekolte
tahminleri bulunmaktadır
Tablo 4 Balıkesı r İlı Oumlnde Gelen İlccedileler 20132014 Sezonu Zeytı n Rekolte Tahmı ni
İlccedileler
Ağaccedil Sayısı Ağaccedil Başına
Zeytin Tanesi
(Kg)
Elde
Edilecek
Zeytin
(Ton)
Sofralığa
Ayrılacak Zeytin
(Ton)
Yağlığa
Ayrılacak
Zeytin (Ton) Meyve
Veren
Meyve
Vermeyen
Ayvalık 1791808 118742 10 17918 1792 16126
Goumlmeccedil 1320000 100000 12 15840 1901 13939
Burhaniye 2085167 38333 55 11468 1147 10322
Havran 1101140 12500 4 4405 661 3744
Edremit 2987000 25000 65 19416 3883 15532
Bandırma 269795 8250 10 2698 2563 135
Erdek 958773 41667 85 8150 6927 1222
Kaynak İTB İzmir Ticaret Borsası 2015
Balıkesirrsquoin oumlnde gelen zeytin yetiştirilen ilccedileleri Edremit Ayvalık Goumlmeccedil Burhaniye ve
Erdekrsquotir Meyve veren ağaccedil sayısı elde edilecek zeytin alanında Edremit ilccedilesi oumlnde
gelmekle birlikte yağlığa ayrılacak zeytinde Ayvalık lider durumdadır
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) 2016 raporuna goumlre toplam 10829549 adet
meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil başına ortalama 54 kg
zeytin verimi ile 58621 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 14992 tonunun sofralığa 43629
tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 15 randıman ile 8726 ton zeytinyağı elde
edileceği tahmin edilmiştir (UZZK 2016 13)
2 UumlRUumlNUumlN GTİP NUMARASI ve ULUSLARARASI KABUL GOumlREN İSMİ
GTİP Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonunun kısaltması olup uumllkemizde Guumlmruumlk Tarife
Cetvelinde 12 haneli koda verilen isimdir Her uumllkenin tarife cetvelinin esasını Duumlnya
Guumlmruumlk Oumlrguumltuumlrsquonuumln (Tuumlrkiyersquode ilgili kurum Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığıdır) duumlzenlediği
Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and
Coding Systems) oluşturmakta ve ticarete konu tuumlm uumlruumlnler belirli bir mantık ve sistematik
ccedilerccedilevesinde sınıflandırılmaktadır
Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
Fasıl Fasıl Accedilıklaması (Uumlruumln Adı)
1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın
fakat kimyasal olarak değiştirilmemiş)
150910 Saf Zeytinyağı
150910100000 Lampant Zeytinyağı
Diğerleri
150910900011 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900012 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900013 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900014 hellipDiğerleri
150990 hellipDiğerleri
150990000014 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000015 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000016 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000018 hellipDiğerleri
Kaynak Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı 2016
Armonize Sistem (Tarife Cetveli) 21 boumlluumlm ve 96 fasıldan oluşmaktadır Fasıllar 2li
kodlara her bir fasıl 4luuml kod olan pozisyonlara ve her bir pozisyon ise 6lı kod olan alt
pozisyonlara ayrılmıştır Her uumllkenin tarife cetvelindeki 2li 4luuml ve 6lı kodları tuumlm duumlnyada
aynıdır Armonize Sistemde 6lı koddan sonraki boumlluumlmleri uumllkeler kendi ihtiyaccedillarına
(detaylı istatistik almak ve guumlmruumlk vergilerini daha detay uumlruumln bazında uygulamak iccedilin) goumlre
detaylandırabilmektedir Tuumlrkiyede uumlruumlnler en detay bazda 12li kodla sınıflandırılmaktadır
Tuumlrkiye Avrupa Birliği ile Ortak Guumlmruumlk Birliğine sahip olmasından dolayı Tuumlrkiyenin
8li bazdaki kodları ve uumlruumln grupları Avrupa Birliği uumllkeleri ile aynıdır
Tuumlrk Guumlmruumlk Tarife cetvelinde 10lu baz olan Milli alt accedilılım kodu farklı vergi
uygulamaları iccedilin accedilılan pozisyonlar olmakla birlikte pratikte kullanılmamaktadır Bu
nedenle uumllkemizde guumlmruumlk vergileri 12li bazda belirlenmektedir Tarife cetvelinde 12li
kod olan GTİP uumllkemizde uumlruumlnlerin en detay bazda sınıflandırıldığı guumlmruumlk vergilerinin
uygulandığı ve istatistiksel amaccedillarla kullanılan koddur (wwwmevzuatnet) Bu nedenle
zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmelerin oumlncelikle ihraccedil edecekleri uumlruumln ccedileşidine goumlre
GTİPrsquolerini doğru bir şekilde belirlemeleri gerekmektedir Dahası ihracat iadesine ilişkin
oranlar Tablo 5rsquoteki GTİPrsquolarına goumlre farklılık goumlstermektedir Bu konuya araştırmanın
ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı olarak yer verilmiştir
3 DUumlNYA İTHALATI İHRACATI ve BİRİM FİYATLAR
Araştırmanın bu boumlluumlmuumlnde zeytinyağı ile ilgili duumlnya ithalat ve ihracat rakamları ile
ithalatccedilı uumllkelerin zeytinyağı iccedilin birim alış fiyatlarına yer verilmektedir Duumlnyada oumlnde
gelen zeytinyağı ihracatccedilıları olası rakipler olarak kabul edilirken ithalatccedilı uumllkeler de
potansiyel pazarlar olarak değerlendirilmiştir Araştırmada kullanılan temel istatistikicirc veriler
Ekonomi Bakanlığırsquonın pazar araştırmalarında ihracatccedilı firmalara yararlı bir kaynak olarak
goumlsterilen Uluslararası Ticaret Merkezi (International Trade Center ITC -TRADE MAP)
veri tabanından alınmış ve biccedilimlendirilip yorumlanarak rakip uumllke ve potansiyel hedef
pazarların tespitinde kullanılmıştır
Boumlluumlmde yer alan tablolardaki verilerin bazıları turuncu renkte goumlsterilmektedir Bu durum
bazı uumllkelerin ilgili ticaret verilerini Birleşmiş Milletlere geccedil vermelerinden veya hiccedil
vermemelerinden ileri gelmektedir Hiccedil veri vermeyen uumllkelerin dış ticaret verileri o
uumllkelere mal veren veya alan uumllkelerin veri toplamlarından elde edilmektedir Boumlylece aşılan
sorun ldquomirror datardquo (yansıma veri) olarak kavramsallaştırılmaktadır
31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı
Zeytinyağında duumlnya ithalat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık 76 milyar
(7591335 bin) Dolar (ABD Doları) civarındadır Tablo 6rsquoda duumlnya zeytinyağı ithalatı ve
duumlnyanın en buumlyuumlk zeytinyağı ithalatccedilısı olan 42 uumllke yer almaktadır
Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar
2011 Yılı
İthalatı
2012 Yılı
İthalatı
2013 Yılı
İthalatı
2014 Yılı
İthalatı
2015 Yılı
İthalatı
Duumlnya 5965141 5737037 7020319 7152779 7591335
İtalya 1625188 1429933 1577222 1948634 2002315
ABD 959996 975754 1125710 1134086 1228065
İspanya 116012 135637 36274 167968 620338
Fransa 420531 376776 471952 431063 486299
Portekiz 228971 254873 377301 306405 340886
Almanya 273711 254906 31761 318631 312296
Japonya 185694 210168 274499 275657 297372
Brezilya 286323 311717 37723 353494 274642
Birleşik Krallık 254893 197677 240396 23551 26975
Kanada 15635 148028 163855 174689 163929
Ccedilin 140095 158155 180042 140444 157718
Hollanda 69164 68168 8315 78852 87492
İsviccedilre 81143 76495 85354 8525 83282
Avustralya 118301 116762 11136 113961 79516
Belccedilika 80212 69159 99143 82688 76268
Suudi Arabistan 53905 61 63667 72798 75541
Meksika 509 46846 62559 60137 68661
G Kore 44763 3286 43467 57118 54234
Rusya 8198 86863 100176 109862 51074
Avusturya 44508 42527 45493 48212 48325
Tayvan 21802 21941 30886 43453 41101
İsveccedil 33576 30178 38092 40953 38804
Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197
Polonya 36691 31661 37281 37116 33625
Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932
BAE 35661 41276 54631 24275
Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886
İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628
Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175
Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293
Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794
İsrail 20073 12609 12657 2137 18727
Tayland 14921 14988 19799 20451 18382
Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718
Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362
Angola 14048 17185 21575 24007 17318
Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676
Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987
Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037
Romanya 15147 11527 1365 13055 12933
İran 8504 7674 1449 2359 11575
Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515
Kaynak Trademap 2016
Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı
12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır
Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar
ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon
Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin
izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln
sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir
Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları
ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya
zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan
uzaklıkları goumlsterilmektedir
Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)
İthalatccedilılar İthalat (Bin
$)
İthalat
Miktarı
(Ton)
Birim Fiyat
(USDBirim)
Yıllık Artış
2014-2015
()
Duumlnya
İthalatında Payı
()
Tedarikccedili
Uumllkelere Ort
Uzaklık (Km)
Duumlnya 7591337 0 7 100 3878
İtalya 2002315 54951 3644 3 264
1178
ABD 1228065 299 4107 8 162
7982
İspanya 620338 18776 3304 269 82
1826
Fransa 486299 11559 4207 13 64
848
Portekiz 340886 10236 333 11 45
737
Almanya 312296 67458 4629 -2 41
1089
Japonya 297372 57181 5201 8 39
10156
Brezilya 274642 56726 4842 -22 36
6921
Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388
Kanada 163929 36682 4469 -6 22
6971
Ccedilin 157718 33333 4732 12 21
9295
Hollanda 87492 22037 397 11 12
1126
İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11
758
Avustralya 79516 19994 3977 -30 1
16416
Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1
1024
Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045
Meksika 68661 16189 4241 14 09
9151
G Kore 54234 12159 446 -5 07
9684
Rusya 51074 15148 3372 -54 07
3466
Avusturya 48325 10502 4602 0 06
945
Tayvan 41101 8079 5087 -5 05
9945
İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05
1933
Hindistan 35197 836 421 -5 05
7291
Polonya 33625 7886 4264 -9 04
1672
Danimarka 27932 6022 4638 -11 04
143
BAE 24276 4995 486 -12 03
4561
Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03
1318
İrlanda 20628 5777 3571 2 03
1285
Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03
755
Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03
2304
Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02
9292
İsrail 18727 4443 4215 -12 02
2677
Tayland 18382 4288 4287 -10 02
9644
Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208
Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286
Angola 17318 3834 4517 -28 02
5945
Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02
803
Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02
2468
Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02
231
Romanya 12933 3419 3783 -1 02
145
İran 11574 2559 4523 -24 02
314
Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01
2496
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya
162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya
ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye
1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir
oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir
Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır
Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD
Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın
zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi
oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir
32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı
Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)
Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk
zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın
en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar
Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon
Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında
başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak
değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını
yapmaktadır
Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İhracatccedilılar
2011 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2012 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2013 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2014 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2015 Yılı
İhracat
(Bin USD)
Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947
İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101
İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797
Tunus 286069 375219 504593 276958 948587
Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203
Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527
Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441
Fas 79977 30684 21956 39847 75733
Şili 24295 36187 46928 41693 60282
Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003
Fransa 40373 39044 44175 51157 56399
ABD 24919 3017 38759 37986 39214
Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761
Almanya 28635 22705 24063 24201 23645
Suriye 43733 37972 45769 3519 2026
Filistin 1645 2304 8842 24715 17287
Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207
Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454
Hollanda 8023 67 929 12318 12565
Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588
Avusturya 6571 5983 8699 852 925
Kaynak Trademap 2016
Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı
ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış
duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları
yer almaktadır
Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar
İhracatccedilılar
İhracat
(2015 Bin
USD)
İhraccedil
Edilen
Miktar-
2015
Birim Fiyat
(USDBirim)
2014-2015rsquote
Yıllık Artış
()
Duumlnya
İhracatında
Payı ()
İthalatccedilı
Uumllkelere Ort
Uzaklık (km)
Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797
İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581
İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268
Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736
Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035
Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537
Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876
Fas 75733 23669 32 90 1 3235
Şili 60282 14548 4144 45 08 7882
Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732
Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177
ABD 39214 10995 3567 3 05 2651
Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335
Almanya 23645 468 5052 -2 03 891
Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133
Filistin 17288 0 28 02 3633
Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403
Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667
Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119
Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893
Avusturya 925 0 9 01 550
Kaynak Trademap 2016
Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir
Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk
rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr
2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243
Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla
oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer
alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4
azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur
İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının
ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen
hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir
Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa
Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek
fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve
markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya
Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı
ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise
durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer
faktoumlrler de etkili olabilir
Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya
(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz
(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı
uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak
değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile
İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından
aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır
4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ
Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat
yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı
ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde
kolaylık sağlayacaktır
Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat
değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler
sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla
Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının
60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin
Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği
oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013
yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı
ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara
gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında
zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır
Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki
uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak
BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir
Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar 2011rsquode
İhracat
2012rsquode
İhracat
2013rsquote
İhracat
2014rsquote
İhracat
2015rsquote
İhracat
Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003
SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258
ABD 4955 15474 8747 13692 8015
Japonya 7767 7305 15878 10851 6853
Irak 3217 3641 5741 6443 4999
İran 3055 26 10251 505 4903
BAE 2899 2247 3136 3103 2819
Almanya 2408 1503 2364 2257 2601
Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485
Suriye 0 59 1312 3484 1957
Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457
Norveccedil 778 778 906 11 1018
Kanada 616 2082 6075 1161 839
Kuveyt 644 579 1648 1603 830
Malezya 213 550 1034 1624 829
İtalya 178 4088 39402 694 823
Mısır 128 82 526 320 666
Avustralya 647 1123 1538 1296 624
Hindistan 638 661 700 757 614
Azerbaycan 826 1184 1272 965 613
Singapur 819 548 705 574 482
Ukrayna 643 755 1066 976 442
Yemen 90 327 2504 3345 374
Endonezya 137 143 113 262 356
Cibuti 47 144 163 217 342
Tayvan 58 18 186 329 339
Somali 0 38 70 446 338
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer
almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden
fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil
edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır
Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)
İthalatccedilı
Uumllkeler
İhracat
Tutarı
(Bin $)
İhracattaki
Payı ()
İhracat
Miktarı
Birim Değer
(USDBr)
2014-2015
İhracat Artışı
()
Duumlnya
İthalatında
Sıralaması
Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32
Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16
ABD 8015 134 1782 4498 -41 2
Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7
Irak 4999 83 1162 4302 -22 62
İran 4903 82 1152 4256 -3 43
BAE 2819 47 516 5463 -9 26
Almanya 2601 43 545 4772 15 6
Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11
Suriye 1957 33 477 4103 -44 95
GKore 1457 24 324 4497 117 18
Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30
Kanada 839 14 182 4610 -28 10
Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39
Malezya 829 14 155 5348 -49 51
İtalya 823 14 253 3253 19 1
Mısır 666 11 157 4242 108 76
Avustralya 624 1 153 4078 -52 14
Hindistan 614 1 110 5582 -19 23
Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87
Singapur 482 08 96 5021 -16 42
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye
114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56
USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015
sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur
Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya
49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur
Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer
almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından
fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre
sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak
da rafine 109rsquodur
Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı
Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar
Payı
20
14
20
15
Sızma 3854817 1853876653 481 5461
Naturel 1 1380685 615013665 445 1812
Rafine 1661324 552598107 333 1628
Riviera 1079385 373008275 346 1099
Toplam 7976211 3394496700 426 10000
20
15
20
16
Sızma 2092407 11550984 552 5242
Naturel 1 547164 2806628 513 1371
Rafine 438602 1972304 450 1099
Riviera 913378 4231748 463 2288
Toplam 3991552 20561663 515 10000
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına
goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre
sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516
sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı
olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı
katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat
fiyatı bu nedenle yuumlksektir
Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız
Sezon Ambalaj
Şekli
Miktar (Kg) Değer ($) $Ton
20
14
20
15
Doumlkme 1693554 5463876 323
Varilli 1312511 4933811 376
Kutulu 11850502 55853330 471
Toplam 14856567 66251018 446
20
15
20
16 Doumlkme 0 0 0
Varilli 331570 145046832 437
Kutulu 3659982 1911119477 522
Toplam 3991552 20561663 515
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya
Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı
verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve
İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat
Tutarı
Ticaret
Dengesi
Tuumlrkiyersquonin
İthalatındaki
Payı
İthal
Edilen
Miktar
Birim
Fiyatı
Duumlnya
İhracatındaki
Sırası
Tuumlrkiye
Tarafından
Uygulanan
Vergi
Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312
İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312
Şili 393 -393 42 100 3930 8 312
İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312
Kaynak ITC Trademap 2016
5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar
Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan
Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur
Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki
yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci
ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016
yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)
İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342
İtalya 459203 400762 412725
Yunanistan 75335 243780 214868
Portekiz 112118 107392 89465
Fas 6711 24195 24647
Fransa 12425 12433 12393
Tuumlrkiye 29329 19494 12075
ABD 8822 9387 10423
Arjantin 8836 5266 9673
Şili 9247 8330 6387
Almanya 5753 5219 5312
Belccedilika 2843 2698 3837
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3
yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir
Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış
miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren
Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla
ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler
olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar
arasına girebilirler
2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti
309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile
Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat
miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef
pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve
Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)
İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1
Artış
Miktarı
2016-2015
Artış Oranı ()
2016-2015
Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62
S Arabistan 6042 3685 3977 292 8
ABD 4898 318 1166 -2014 -63
Irak 2352 1307 947 -360 -27
Japonya 3308 2258 805 -1453 -64
G Kore 220 536 751 215 40
Almanya 802 587 494 -93 -16
BAE 936 1135 482 -653 -58
İran 1494 511 368 -143 -28
Malezya 345 118 359 241 204
Yemen 1876 151 318 167 110
Avustralya 321 341 255 -86 -25
Ccedilin 876 966 237 -729 -75
Norveccedil 328 257 206 -51 -20
Cibuti 95 66 204 138 309
Kuveyt 961 211 140 -71 -33
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler
arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata
(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD
Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta
rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir
konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak
yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin
kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016
Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer
almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı
olarak değerlendirilebilir
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
TABLOLAR
Tablo 1 Duumlnya Zeytinyağı Uumlretimi
Tablo 2 Tuumlrkiye Zeytinyağı Uumlretimi
Tablo 3 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytinyağı Rekolte Tahmini
Tablo 4 Balıkesir İlı Oumlnde Gelen İlccedileler 20132014 Sezonu Zeytin Rekolte Tahmini
Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler
Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar
Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler
Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar
Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler
Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler
Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı
Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
ŞEKİLLER
Şekil 1 Zeytin Uumlretiminin Yayılışı
Şekil 2 Tuumlrkiyersquode Zeytin Uumlretim Alanları
Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler
Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
ARAŞTIRMANIN AMACI
Bu pazar araştırma projesi Edremit Ayvalık ve Burhaniye Ticaret Odaları ile Aydın Marka
amp Patent Danışmanlık Ltd Şti işbirliği kapsamında ilgili Ticaret Odalarına uumlye zeytinyağı
işletmelerinin ihracat potansiyellerinin geliştirilmesi iccedilin hazırlanmıştır
Ccedilalışmanın temel amacı zeytinyağı işletmelerinin hangi hedef pazarlara youmlnelmeleri
gerektiğini ortaya koymak ve daha hızlı ve daha az maliyetle ihracat işlemlerini
gerccedilekleştirebilmelerini sağlamaya ccedilalışmaktır Bu ccedilerccedilevede zeytinyağına ilişkin temel
bilgi ve istatistiklerden yola ccedilıkarak Tuumlrkiyersquonin fiili rekabetccedililiği değerlendirilmiş
zeytinyağı işletmelerimiz iccedilin hedef pazarlar belirlenerek incelenmiştir Uumllkeler bazında
Tuumlrkiyersquoye uygulanan guumlmruumlk vergileri sektoumlr iccedilin gerekli kalite belgeleri ve Tarımsal
Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımı ccedilerccedilevesinde zeytinyağı ihracatına youmlnelik devlet
destekleri ele alınmıştır Araştırmada ayrıca ihracata başlama duumlşuumlncesi olan veveya mevcut
ve potansiyel pazarlardaki pazar paylarını artırmak isteyen zeytinyağı uumlretici ve işleyici
işletmeler iccedilin dış pazarlarda muumlşteri bulma youmlntemleri ve soumlz konusu youmlntemlere ilişkin
devlet destekleri aktarılmış 2023 yılı ihracat hedeflerine ulaşabilmek iccedilin oumlnerilerde
bulunulmuştur
Araştırma işletmelerimize hedef pazarların zeytinyağına olan taleplerindeki değişimi
irdeleyebilecek bir bakış accedilısı sunmaktadır Bu anlamda daha sonraki yıllarda yapılacak
pazar araştırmalarına da yol goumlsterici olması beklenmektedir
1 DUumlNYADA ve TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ
Araştırmanın ilk boumlluumlmuumlnde duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı uumlretimine ilişkin veriler yer
almaktadır Boumlluumlmde ayrıca Balıkesir İli zeytinyağı ihracatında oumlnde gelen ilccedilelerin tahmini
zeytin rekoltelerine de değinilmiştir
11 DUumlNYADA ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ
Zeytinin ana vatanı Yukarı Mezopotamya ve Guumlney Oumln Asya olup oumlzellikle Mardin Hatay
Suriye Filistin ve Kıbrısrsquoı kapsayan boumllge olarak bilinmektedir (Guumlmruumlk ve Ticaret
Bakanlığı 2016 2) Yayılışı iki yoldan olmuştur Birincisi Mısır uumlzerinden Tunus ve Fasrsquoa
diğeri ise Anadolu boyunca Ege adaları Yunanistan İtalya ve İspanyarsquoyadır (Duran 2006
8) Duumlnya genelindeki zeytin yetiştiriciliğinin 90rsquolık bir boumlluumlmuumlnuumln Akdeniz havzası
geriye kalan boumlluumlmuuml ise Latin Amerika uumllkelerinde yapılmaktadır (AYSO 2012 14)
Şekil 1 Zeytin Uumlretiminin Yayılışı Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı Verileri 2016
Duumlnyanın oumlnde gelen zeytin uumlreticileri İspanya Yunanistan ve İtalya başta olmak uumlzere
Avrupa Birliği (AB) Uumllkeleri Tuumlrkiye Tunus Cezayir Fas Suriye Uumlrduumln ve Arjantinrsquodir
Tablo 1 Duumlnya Zeytinyağı Uumlretimi (Bin Ton) UumlLKELER 20102011 201112 201213 201314 201415 201516 (oumlng)
AB Uumllkeleri 2 2090 2 3951 1 4617 2 4850 1 5355 1 9605
İspanya 13919 16150 6182 17815 8290 12000
İtalya 4400 3992 4155 4637 3025 3500
Yunanistan 3010 2946 3579 1320 3000 3000
Portekiz 629 762 592 916 900 920
Tunus 1200 1820 2200 700 2950 1400
Suriye 1800 1980 1750 1800 500 2150
Tuumlrkiye 1600 1910 2010 1350 1600 1430
Fas 1300 1200 1000 1200 1200 1300
Cezayir 670 395 660 440 440 735
Arjantin 200 320 170 300 60 250
Uumlrduumln 270 195 215 190 350 390
Toplam 3 0750 3 3211 2 4017 3 2055 2 3665 2 9095
Kaynak TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı
Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016 201516 Oumlngoumlruuml
Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere duumlnya zeytinyağı uumlretimi zeytinin bir yıl uumlruumln verme diğer yıl
vermeme oumlzelliğinden dolayı yıllar itibariyle artıp azalan bir durum goumlstermiştir Guumlmruumlk ve
Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2016 Yılı Zeytin ve Zeytinyağı
Raporursquona goumlre duumlnyada en ccedilok zeytinyağı uumlretiminin gerccedilekleştirildiği uumllke ise İspanya
olmuştur 201415 sezonunda 23 milyon ton ile dip seviyesini goumlrmesinin arkasında
İspanya İtalya gibi uumllkelerin zeytinyağı uumlretimindeki azalışlar etkili olmuştur Aynı sezonda
Tuumlrkiye AB uumllkelerinin ve Tunusrsquoun ardından 160 bin ton ile en ccedilok uumlretim yapan uumllkeler
arasında yer almaktadır Tunusrsquoun 2014-2015 doumlneminde uumlrettiği zeytinyağı miktarındaki
artış dikkat ccedilekmektedir
12 TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ
Tuumlrkiye 172 milyon civarındaki ağaccedil sayısı ve 1700000 ton zeytin uumlretimi ile duumlnyanın en
oumlnemli zeytin uumlreticisi uumllkeleri arasında yer almaktadır Tuumlrkiyersquode toplam zeytin ağacı
sayısı 2004-2015 yılları arasında 55rsquoden fazla artış goumlstermiştir Diğer taraftan Tuumlrkiye
zeytin uumlretim verileri değerlendirildiğinde uumlretimin dalgalı bir seyir izlediği 2014 yılında
ise 17 milyon ton civarında olduğu uumlretiminin frac34 luumlk boumlluumlmuumlnuumln ise yağlık olarak
kullanıldığı anlaşılmaktadır
Tablo 2 Tuumlrkiye Zeytin Uumlretimi (Toplam) 2004-2015
Ağaccedil sayısı (Bin)
Uumlretim (Ton)
Yıllar
Toplam
Meyve Veren Meyve Vermeyen
Toplam
Sofralık Yağlık
2004
107 100
94 950
12 150 1 600 000
400 000 1 200 000
2005
113 180
96 625
16 555 1 200 000
400 000 800 000
2006
129 265
97 773
31 492 1 766 749
555 749 1 211 000
2007
144 329
104 219
40 110 1 075 854
455 385 620 469
2008
151 630
106 139
45 491 1 464 248
512 103 952 145
2009
153 723
109 127
44 596 1 290 654
460 013 830 641
2010
157 156
111 398
45 758 1 415 000
375 000 1 040 000
2011
155 427
117 941
37 486 1 750 000
550 000 1 200 000
2012
157 904
120 820
37 084 1 820 000
480 000 1 340 000
2013
167 030
129 161
37 869 1 676 000
390 000 1 286 000
2014 168 997 140 712 28 285 1 768 000 438 000 1 330 000
2015 171 990 144 759 27 231 1 700 000 400 000 1 300 000
Kaynak TUumlİK 2016
Tuumlrkiyersquode zeytin uumlretim alanları sırasıyla Ege Marmara Akdeniz Guumlneydoğu Anadolu ve
Karadeniz Boumllgelerinin belirli boumllgelerinde yoğunlaşmaktadır Ege Zeytin ve Zeytinyağı
İhracatccedilıları Birliği 201516 Sezonu Ccedilalışma Raporursquona goumlre Ege ve Marmara Boumllgelerinde
20152015 sezonunda İzmir Balıkesir Ccedilanakkale Bursa Manisa Aydın Muğla Adana
Antalya Gaziantep Hatay Kilis Mersin Osmaniye Kahramanmaraş ve Şanlıurfa illerinde
toplam 145321360 adet meyve veren 22526267 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup
ağaccedil başına ortalama 79 kg zeytin verimi ile 1108188 ton zeytin tanesi alınacağı bunun
397025 tonunun sofralığa ayrılacağı bundan da 143115 ton zeytinyağı elde edileceği
oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
Şekil 2 Tuumlrkiyersquode Zeytin Uumlretim Alanları TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı
Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016
Yine aynı araştırmaya goumlre Adana Hatay Mersin Kilis ve Gaziantep illerinde toplam
28446688 adet meyve veren 11022946 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil
başına ortalama 114 kg zeytin verimi ile 323635 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 62437
tonunun sofralığa 261198 tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 1 46 randıman
ile 56547 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir
13 Balıkesir İlinde Zeytinyağı Uumlretimi
2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından sağlanan
zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
Tablo 3 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytinyağı Rekolte Tahmini
İLLER AĞACcedil SAYISI Yağlığa
Ayrılacak
Zeytin (Ton)
Elde Edilecek
Zeytinyağı (Ton)
1 Kg Zeytinyağı
İccedilin Danesi (Kg) Meyve Veren Meyve
Vermeyen
BALIKESİR 10829549 569462 44583 8917 50
MANİSA 18395421 3399339 34269 7118 48
İZMİR 16104715 2798409 47035 11030 43
AYDIN 21941499 2408727 77605 15694 49
MUĞLA 15518039 1364836 19784 4042 49
CcedilANAKKALE 4871506 545305 23280 4656 50
BURSA 9534283 733927 8931 1786 50
MERSİN 9360399 3514077 132000 22000 60
KİLİS 2887595 320842 49500 11000 45
GAZİANTEP 7966888 454290 67500 15000 45
HATAY 12418660 2121351 135000 27000 50
ANTALYA 3510852 909297 16500 3000 55
TOPLAM 145321360 22526267 711133 143115 497
Kaynak Akhisar Ticaret Borsası 2016
Balıkesirrsquoe ait 2014-2015 sezonu iccedilin zeytin ağaccedil sayısı uumlretilecek zeytinden sofralığa ve
yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını goumlsterir veriler oumlnde gelen
ilccedileler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Tablo 4rsquote belirtilmiştir Buna goumlre toplam 10829549
adet meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup 8917 ton zeytinyağı
elde edileceği tahmin edilmiştir Yıllık elde edilen zeytinyağı (ton) accedilısından Hatay Mersin
Aydın Gaziantep İzmir ve Kilisrsquoin ardından Balıkesir 7 sırada yer almaktadır (Akhisar
Ticaret Borsası 2016) Tablo 4rsquote Balıkesirrsquoe ait oumlnde gelen ilccedilelerin zeytin rekolte
tahminleri bulunmaktadır
Tablo 4 Balıkesı r İlı Oumlnde Gelen İlccedileler 20132014 Sezonu Zeytı n Rekolte Tahmı ni
İlccedileler
Ağaccedil Sayısı Ağaccedil Başına
Zeytin Tanesi
(Kg)
Elde
Edilecek
Zeytin
(Ton)
Sofralığa
Ayrılacak Zeytin
(Ton)
Yağlığa
Ayrılacak
Zeytin (Ton) Meyve
Veren
Meyve
Vermeyen
Ayvalık 1791808 118742 10 17918 1792 16126
Goumlmeccedil 1320000 100000 12 15840 1901 13939
Burhaniye 2085167 38333 55 11468 1147 10322
Havran 1101140 12500 4 4405 661 3744
Edremit 2987000 25000 65 19416 3883 15532
Bandırma 269795 8250 10 2698 2563 135
Erdek 958773 41667 85 8150 6927 1222
Kaynak İTB İzmir Ticaret Borsası 2015
Balıkesirrsquoin oumlnde gelen zeytin yetiştirilen ilccedileleri Edremit Ayvalık Goumlmeccedil Burhaniye ve
Erdekrsquotir Meyve veren ağaccedil sayısı elde edilecek zeytin alanında Edremit ilccedilesi oumlnde
gelmekle birlikte yağlığa ayrılacak zeytinde Ayvalık lider durumdadır
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) 2016 raporuna goumlre toplam 10829549 adet
meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil başına ortalama 54 kg
zeytin verimi ile 58621 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 14992 tonunun sofralığa 43629
tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 15 randıman ile 8726 ton zeytinyağı elde
edileceği tahmin edilmiştir (UZZK 2016 13)
2 UumlRUumlNUumlN GTİP NUMARASI ve ULUSLARARASI KABUL GOumlREN İSMİ
GTİP Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonunun kısaltması olup uumllkemizde Guumlmruumlk Tarife
Cetvelinde 12 haneli koda verilen isimdir Her uumllkenin tarife cetvelinin esasını Duumlnya
Guumlmruumlk Oumlrguumltuumlrsquonuumln (Tuumlrkiyersquode ilgili kurum Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığıdır) duumlzenlediği
Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and
Coding Systems) oluşturmakta ve ticarete konu tuumlm uumlruumlnler belirli bir mantık ve sistematik
ccedilerccedilevesinde sınıflandırılmaktadır
Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
Fasıl Fasıl Accedilıklaması (Uumlruumln Adı)
1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın
fakat kimyasal olarak değiştirilmemiş)
150910 Saf Zeytinyağı
150910100000 Lampant Zeytinyağı
Diğerleri
150910900011 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900012 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900013 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900014 hellipDiğerleri
150990 hellipDiğerleri
150990000014 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000015 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000016 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000018 hellipDiğerleri
Kaynak Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı 2016
Armonize Sistem (Tarife Cetveli) 21 boumlluumlm ve 96 fasıldan oluşmaktadır Fasıllar 2li
kodlara her bir fasıl 4luuml kod olan pozisyonlara ve her bir pozisyon ise 6lı kod olan alt
pozisyonlara ayrılmıştır Her uumllkenin tarife cetvelindeki 2li 4luuml ve 6lı kodları tuumlm duumlnyada
aynıdır Armonize Sistemde 6lı koddan sonraki boumlluumlmleri uumllkeler kendi ihtiyaccedillarına
(detaylı istatistik almak ve guumlmruumlk vergilerini daha detay uumlruumln bazında uygulamak iccedilin) goumlre
detaylandırabilmektedir Tuumlrkiyede uumlruumlnler en detay bazda 12li kodla sınıflandırılmaktadır
Tuumlrkiye Avrupa Birliği ile Ortak Guumlmruumlk Birliğine sahip olmasından dolayı Tuumlrkiyenin
8li bazdaki kodları ve uumlruumln grupları Avrupa Birliği uumllkeleri ile aynıdır
Tuumlrk Guumlmruumlk Tarife cetvelinde 10lu baz olan Milli alt accedilılım kodu farklı vergi
uygulamaları iccedilin accedilılan pozisyonlar olmakla birlikte pratikte kullanılmamaktadır Bu
nedenle uumllkemizde guumlmruumlk vergileri 12li bazda belirlenmektedir Tarife cetvelinde 12li
kod olan GTİP uumllkemizde uumlruumlnlerin en detay bazda sınıflandırıldığı guumlmruumlk vergilerinin
uygulandığı ve istatistiksel amaccedillarla kullanılan koddur (wwwmevzuatnet) Bu nedenle
zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmelerin oumlncelikle ihraccedil edecekleri uumlruumln ccedileşidine goumlre
GTİPrsquolerini doğru bir şekilde belirlemeleri gerekmektedir Dahası ihracat iadesine ilişkin
oranlar Tablo 5rsquoteki GTİPrsquolarına goumlre farklılık goumlstermektedir Bu konuya araştırmanın
ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı olarak yer verilmiştir
3 DUumlNYA İTHALATI İHRACATI ve BİRİM FİYATLAR
Araştırmanın bu boumlluumlmuumlnde zeytinyağı ile ilgili duumlnya ithalat ve ihracat rakamları ile
ithalatccedilı uumllkelerin zeytinyağı iccedilin birim alış fiyatlarına yer verilmektedir Duumlnyada oumlnde
gelen zeytinyağı ihracatccedilıları olası rakipler olarak kabul edilirken ithalatccedilı uumllkeler de
potansiyel pazarlar olarak değerlendirilmiştir Araştırmada kullanılan temel istatistikicirc veriler
Ekonomi Bakanlığırsquonın pazar araştırmalarında ihracatccedilı firmalara yararlı bir kaynak olarak
goumlsterilen Uluslararası Ticaret Merkezi (International Trade Center ITC -TRADE MAP)
veri tabanından alınmış ve biccedilimlendirilip yorumlanarak rakip uumllke ve potansiyel hedef
pazarların tespitinde kullanılmıştır
Boumlluumlmde yer alan tablolardaki verilerin bazıları turuncu renkte goumlsterilmektedir Bu durum
bazı uumllkelerin ilgili ticaret verilerini Birleşmiş Milletlere geccedil vermelerinden veya hiccedil
vermemelerinden ileri gelmektedir Hiccedil veri vermeyen uumllkelerin dış ticaret verileri o
uumllkelere mal veren veya alan uumllkelerin veri toplamlarından elde edilmektedir Boumlylece aşılan
sorun ldquomirror datardquo (yansıma veri) olarak kavramsallaştırılmaktadır
31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı
Zeytinyağında duumlnya ithalat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık 76 milyar
(7591335 bin) Dolar (ABD Doları) civarındadır Tablo 6rsquoda duumlnya zeytinyağı ithalatı ve
duumlnyanın en buumlyuumlk zeytinyağı ithalatccedilısı olan 42 uumllke yer almaktadır
Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar
2011 Yılı
İthalatı
2012 Yılı
İthalatı
2013 Yılı
İthalatı
2014 Yılı
İthalatı
2015 Yılı
İthalatı
Duumlnya 5965141 5737037 7020319 7152779 7591335
İtalya 1625188 1429933 1577222 1948634 2002315
ABD 959996 975754 1125710 1134086 1228065
İspanya 116012 135637 36274 167968 620338
Fransa 420531 376776 471952 431063 486299
Portekiz 228971 254873 377301 306405 340886
Almanya 273711 254906 31761 318631 312296
Japonya 185694 210168 274499 275657 297372
Brezilya 286323 311717 37723 353494 274642
Birleşik Krallık 254893 197677 240396 23551 26975
Kanada 15635 148028 163855 174689 163929
Ccedilin 140095 158155 180042 140444 157718
Hollanda 69164 68168 8315 78852 87492
İsviccedilre 81143 76495 85354 8525 83282
Avustralya 118301 116762 11136 113961 79516
Belccedilika 80212 69159 99143 82688 76268
Suudi Arabistan 53905 61 63667 72798 75541
Meksika 509 46846 62559 60137 68661
G Kore 44763 3286 43467 57118 54234
Rusya 8198 86863 100176 109862 51074
Avusturya 44508 42527 45493 48212 48325
Tayvan 21802 21941 30886 43453 41101
İsveccedil 33576 30178 38092 40953 38804
Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197
Polonya 36691 31661 37281 37116 33625
Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932
BAE 35661 41276 54631 24275
Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886
İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628
Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175
Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293
Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794
İsrail 20073 12609 12657 2137 18727
Tayland 14921 14988 19799 20451 18382
Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718
Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362
Angola 14048 17185 21575 24007 17318
Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676
Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987
Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037
Romanya 15147 11527 1365 13055 12933
İran 8504 7674 1449 2359 11575
Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515
Kaynak Trademap 2016
Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı
12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır
Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar
ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon
Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin
izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln
sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir
Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları
ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya
zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan
uzaklıkları goumlsterilmektedir
Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)
İthalatccedilılar İthalat (Bin
$)
İthalat
Miktarı
(Ton)
Birim Fiyat
(USDBirim)
Yıllık Artış
2014-2015
()
Duumlnya
İthalatında Payı
()
Tedarikccedili
Uumllkelere Ort
Uzaklık (Km)
Duumlnya 7591337 0 7 100 3878
İtalya 2002315 54951 3644 3 264
1178
ABD 1228065 299 4107 8 162
7982
İspanya 620338 18776 3304 269 82
1826
Fransa 486299 11559 4207 13 64
848
Portekiz 340886 10236 333 11 45
737
Almanya 312296 67458 4629 -2 41
1089
Japonya 297372 57181 5201 8 39
10156
Brezilya 274642 56726 4842 -22 36
6921
Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388
Kanada 163929 36682 4469 -6 22
6971
Ccedilin 157718 33333 4732 12 21
9295
Hollanda 87492 22037 397 11 12
1126
İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11
758
Avustralya 79516 19994 3977 -30 1
16416
Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1
1024
Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045
Meksika 68661 16189 4241 14 09
9151
G Kore 54234 12159 446 -5 07
9684
Rusya 51074 15148 3372 -54 07
3466
Avusturya 48325 10502 4602 0 06
945
Tayvan 41101 8079 5087 -5 05
9945
İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05
1933
Hindistan 35197 836 421 -5 05
7291
Polonya 33625 7886 4264 -9 04
1672
Danimarka 27932 6022 4638 -11 04
143
BAE 24276 4995 486 -12 03
4561
Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03
1318
İrlanda 20628 5777 3571 2 03
1285
Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03
755
Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03
2304
Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02
9292
İsrail 18727 4443 4215 -12 02
2677
Tayland 18382 4288 4287 -10 02
9644
Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208
Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286
Angola 17318 3834 4517 -28 02
5945
Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02
803
Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02
2468
Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02
231
Romanya 12933 3419 3783 -1 02
145
İran 11574 2559 4523 -24 02
314
Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01
2496
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya
162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya
ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye
1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir
oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir
Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır
Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD
Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın
zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi
oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir
32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı
Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)
Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk
zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın
en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar
Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon
Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında
başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak
değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını
yapmaktadır
Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İhracatccedilılar
2011 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2012 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2013 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2014 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2015 Yılı
İhracat
(Bin USD)
Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947
İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101
İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797
Tunus 286069 375219 504593 276958 948587
Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203
Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527
Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441
Fas 79977 30684 21956 39847 75733
Şili 24295 36187 46928 41693 60282
Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003
Fransa 40373 39044 44175 51157 56399
ABD 24919 3017 38759 37986 39214
Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761
Almanya 28635 22705 24063 24201 23645
Suriye 43733 37972 45769 3519 2026
Filistin 1645 2304 8842 24715 17287
Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207
Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454
Hollanda 8023 67 929 12318 12565
Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588
Avusturya 6571 5983 8699 852 925
Kaynak Trademap 2016
Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı
ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış
duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları
yer almaktadır
Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar
İhracatccedilılar
İhracat
(2015 Bin
USD)
İhraccedil
Edilen
Miktar-
2015
Birim Fiyat
(USDBirim)
2014-2015rsquote
Yıllık Artış
()
Duumlnya
İhracatında
Payı ()
İthalatccedilı
Uumllkelere Ort
Uzaklık (km)
Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797
İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581
İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268
Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736
Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035
Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537
Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876
Fas 75733 23669 32 90 1 3235
Şili 60282 14548 4144 45 08 7882
Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732
Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177
ABD 39214 10995 3567 3 05 2651
Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335
Almanya 23645 468 5052 -2 03 891
Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133
Filistin 17288 0 28 02 3633
Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403
Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667
Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119
Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893
Avusturya 925 0 9 01 550
Kaynak Trademap 2016
Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir
Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk
rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr
2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243
Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla
oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer
alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4
azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur
İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının
ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen
hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir
Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa
Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek
fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve
markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya
Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı
ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise
durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer
faktoumlrler de etkili olabilir
Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya
(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz
(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı
uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak
değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile
İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından
aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır
4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ
Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat
yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı
ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde
kolaylık sağlayacaktır
Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat
değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler
sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla
Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının
60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin
Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği
oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013
yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı
ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara
gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında
zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır
Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki
uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak
BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir
Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar 2011rsquode
İhracat
2012rsquode
İhracat
2013rsquote
İhracat
2014rsquote
İhracat
2015rsquote
İhracat
Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003
SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258
ABD 4955 15474 8747 13692 8015
Japonya 7767 7305 15878 10851 6853
Irak 3217 3641 5741 6443 4999
İran 3055 26 10251 505 4903
BAE 2899 2247 3136 3103 2819
Almanya 2408 1503 2364 2257 2601
Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485
Suriye 0 59 1312 3484 1957
Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457
Norveccedil 778 778 906 11 1018
Kanada 616 2082 6075 1161 839
Kuveyt 644 579 1648 1603 830
Malezya 213 550 1034 1624 829
İtalya 178 4088 39402 694 823
Mısır 128 82 526 320 666
Avustralya 647 1123 1538 1296 624
Hindistan 638 661 700 757 614
Azerbaycan 826 1184 1272 965 613
Singapur 819 548 705 574 482
Ukrayna 643 755 1066 976 442
Yemen 90 327 2504 3345 374
Endonezya 137 143 113 262 356
Cibuti 47 144 163 217 342
Tayvan 58 18 186 329 339
Somali 0 38 70 446 338
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer
almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden
fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil
edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır
Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)
İthalatccedilı
Uumllkeler
İhracat
Tutarı
(Bin $)
İhracattaki
Payı ()
İhracat
Miktarı
Birim Değer
(USDBr)
2014-2015
İhracat Artışı
()
Duumlnya
İthalatında
Sıralaması
Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32
Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16
ABD 8015 134 1782 4498 -41 2
Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7
Irak 4999 83 1162 4302 -22 62
İran 4903 82 1152 4256 -3 43
BAE 2819 47 516 5463 -9 26
Almanya 2601 43 545 4772 15 6
Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11
Suriye 1957 33 477 4103 -44 95
GKore 1457 24 324 4497 117 18
Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30
Kanada 839 14 182 4610 -28 10
Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39
Malezya 829 14 155 5348 -49 51
İtalya 823 14 253 3253 19 1
Mısır 666 11 157 4242 108 76
Avustralya 624 1 153 4078 -52 14
Hindistan 614 1 110 5582 -19 23
Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87
Singapur 482 08 96 5021 -16 42
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye
114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56
USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015
sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur
Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya
49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur
Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer
almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından
fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre
sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak
da rafine 109rsquodur
Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı
Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar
Payı
20
14
20
15
Sızma 3854817 1853876653 481 5461
Naturel 1 1380685 615013665 445 1812
Rafine 1661324 552598107 333 1628
Riviera 1079385 373008275 346 1099
Toplam 7976211 3394496700 426 10000
20
15
20
16
Sızma 2092407 11550984 552 5242
Naturel 1 547164 2806628 513 1371
Rafine 438602 1972304 450 1099
Riviera 913378 4231748 463 2288
Toplam 3991552 20561663 515 10000
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına
goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre
sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516
sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı
olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı
katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat
fiyatı bu nedenle yuumlksektir
Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız
Sezon Ambalaj
Şekli
Miktar (Kg) Değer ($) $Ton
20
14
20
15
Doumlkme 1693554 5463876 323
Varilli 1312511 4933811 376
Kutulu 11850502 55853330 471
Toplam 14856567 66251018 446
20
15
20
16 Doumlkme 0 0 0
Varilli 331570 145046832 437
Kutulu 3659982 1911119477 522
Toplam 3991552 20561663 515
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya
Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı
verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve
İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat
Tutarı
Ticaret
Dengesi
Tuumlrkiyersquonin
İthalatındaki
Payı
İthal
Edilen
Miktar
Birim
Fiyatı
Duumlnya
İhracatındaki
Sırası
Tuumlrkiye
Tarafından
Uygulanan
Vergi
Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312
İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312
Şili 393 -393 42 100 3930 8 312
İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312
Kaynak ITC Trademap 2016
5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar
Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan
Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur
Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki
yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci
ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016
yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)
İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342
İtalya 459203 400762 412725
Yunanistan 75335 243780 214868
Portekiz 112118 107392 89465
Fas 6711 24195 24647
Fransa 12425 12433 12393
Tuumlrkiye 29329 19494 12075
ABD 8822 9387 10423
Arjantin 8836 5266 9673
Şili 9247 8330 6387
Almanya 5753 5219 5312
Belccedilika 2843 2698 3837
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3
yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir
Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış
miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren
Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla
ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler
olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar
arasına girebilirler
2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti
309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile
Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat
miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef
pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve
Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)
İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1
Artış
Miktarı
2016-2015
Artış Oranı ()
2016-2015
Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62
S Arabistan 6042 3685 3977 292 8
ABD 4898 318 1166 -2014 -63
Irak 2352 1307 947 -360 -27
Japonya 3308 2258 805 -1453 -64
G Kore 220 536 751 215 40
Almanya 802 587 494 -93 -16
BAE 936 1135 482 -653 -58
İran 1494 511 368 -143 -28
Malezya 345 118 359 241 204
Yemen 1876 151 318 167 110
Avustralya 321 341 255 -86 -25
Ccedilin 876 966 237 -729 -75
Norveccedil 328 257 206 -51 -20
Cibuti 95 66 204 138 309
Kuveyt 961 211 140 -71 -33
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler
arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata
(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD
Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta
rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir
konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak
yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin
kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016
Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer
almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı
olarak değerlendirilebilir
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
ŞEKİLLER
Şekil 1 Zeytin Uumlretiminin Yayılışı
Şekil 2 Tuumlrkiyersquode Zeytin Uumlretim Alanları
Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler
Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
ARAŞTIRMANIN AMACI
Bu pazar araştırma projesi Edremit Ayvalık ve Burhaniye Ticaret Odaları ile Aydın Marka
amp Patent Danışmanlık Ltd Şti işbirliği kapsamında ilgili Ticaret Odalarına uumlye zeytinyağı
işletmelerinin ihracat potansiyellerinin geliştirilmesi iccedilin hazırlanmıştır
Ccedilalışmanın temel amacı zeytinyağı işletmelerinin hangi hedef pazarlara youmlnelmeleri
gerektiğini ortaya koymak ve daha hızlı ve daha az maliyetle ihracat işlemlerini
gerccedilekleştirebilmelerini sağlamaya ccedilalışmaktır Bu ccedilerccedilevede zeytinyağına ilişkin temel
bilgi ve istatistiklerden yola ccedilıkarak Tuumlrkiyersquonin fiili rekabetccedililiği değerlendirilmiş
zeytinyağı işletmelerimiz iccedilin hedef pazarlar belirlenerek incelenmiştir Uumllkeler bazında
Tuumlrkiyersquoye uygulanan guumlmruumlk vergileri sektoumlr iccedilin gerekli kalite belgeleri ve Tarımsal
Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımı ccedilerccedilevesinde zeytinyağı ihracatına youmlnelik devlet
destekleri ele alınmıştır Araştırmada ayrıca ihracata başlama duumlşuumlncesi olan veveya mevcut
ve potansiyel pazarlardaki pazar paylarını artırmak isteyen zeytinyağı uumlretici ve işleyici
işletmeler iccedilin dış pazarlarda muumlşteri bulma youmlntemleri ve soumlz konusu youmlntemlere ilişkin
devlet destekleri aktarılmış 2023 yılı ihracat hedeflerine ulaşabilmek iccedilin oumlnerilerde
bulunulmuştur
Araştırma işletmelerimize hedef pazarların zeytinyağına olan taleplerindeki değişimi
irdeleyebilecek bir bakış accedilısı sunmaktadır Bu anlamda daha sonraki yıllarda yapılacak
pazar araştırmalarına da yol goumlsterici olması beklenmektedir
1 DUumlNYADA ve TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ
Araştırmanın ilk boumlluumlmuumlnde duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı uumlretimine ilişkin veriler yer
almaktadır Boumlluumlmde ayrıca Balıkesir İli zeytinyağı ihracatında oumlnde gelen ilccedilelerin tahmini
zeytin rekoltelerine de değinilmiştir
11 DUumlNYADA ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ
Zeytinin ana vatanı Yukarı Mezopotamya ve Guumlney Oumln Asya olup oumlzellikle Mardin Hatay
Suriye Filistin ve Kıbrısrsquoı kapsayan boumllge olarak bilinmektedir (Guumlmruumlk ve Ticaret
Bakanlığı 2016 2) Yayılışı iki yoldan olmuştur Birincisi Mısır uumlzerinden Tunus ve Fasrsquoa
diğeri ise Anadolu boyunca Ege adaları Yunanistan İtalya ve İspanyarsquoyadır (Duran 2006
8) Duumlnya genelindeki zeytin yetiştiriciliğinin 90rsquolık bir boumlluumlmuumlnuumln Akdeniz havzası
geriye kalan boumlluumlmuuml ise Latin Amerika uumllkelerinde yapılmaktadır (AYSO 2012 14)
Şekil 1 Zeytin Uumlretiminin Yayılışı Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı Verileri 2016
Duumlnyanın oumlnde gelen zeytin uumlreticileri İspanya Yunanistan ve İtalya başta olmak uumlzere
Avrupa Birliği (AB) Uumllkeleri Tuumlrkiye Tunus Cezayir Fas Suriye Uumlrduumln ve Arjantinrsquodir
Tablo 1 Duumlnya Zeytinyağı Uumlretimi (Bin Ton) UumlLKELER 20102011 201112 201213 201314 201415 201516 (oumlng)
AB Uumllkeleri 2 2090 2 3951 1 4617 2 4850 1 5355 1 9605
İspanya 13919 16150 6182 17815 8290 12000
İtalya 4400 3992 4155 4637 3025 3500
Yunanistan 3010 2946 3579 1320 3000 3000
Portekiz 629 762 592 916 900 920
Tunus 1200 1820 2200 700 2950 1400
Suriye 1800 1980 1750 1800 500 2150
Tuumlrkiye 1600 1910 2010 1350 1600 1430
Fas 1300 1200 1000 1200 1200 1300
Cezayir 670 395 660 440 440 735
Arjantin 200 320 170 300 60 250
Uumlrduumln 270 195 215 190 350 390
Toplam 3 0750 3 3211 2 4017 3 2055 2 3665 2 9095
Kaynak TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı
Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016 201516 Oumlngoumlruuml
Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere duumlnya zeytinyağı uumlretimi zeytinin bir yıl uumlruumln verme diğer yıl
vermeme oumlzelliğinden dolayı yıllar itibariyle artıp azalan bir durum goumlstermiştir Guumlmruumlk ve
Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2016 Yılı Zeytin ve Zeytinyağı
Raporursquona goumlre duumlnyada en ccedilok zeytinyağı uumlretiminin gerccedilekleştirildiği uumllke ise İspanya
olmuştur 201415 sezonunda 23 milyon ton ile dip seviyesini goumlrmesinin arkasında
İspanya İtalya gibi uumllkelerin zeytinyağı uumlretimindeki azalışlar etkili olmuştur Aynı sezonda
Tuumlrkiye AB uumllkelerinin ve Tunusrsquoun ardından 160 bin ton ile en ccedilok uumlretim yapan uumllkeler
arasında yer almaktadır Tunusrsquoun 2014-2015 doumlneminde uumlrettiği zeytinyağı miktarındaki
artış dikkat ccedilekmektedir
12 TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ
Tuumlrkiye 172 milyon civarındaki ağaccedil sayısı ve 1700000 ton zeytin uumlretimi ile duumlnyanın en
oumlnemli zeytin uumlreticisi uumllkeleri arasında yer almaktadır Tuumlrkiyersquode toplam zeytin ağacı
sayısı 2004-2015 yılları arasında 55rsquoden fazla artış goumlstermiştir Diğer taraftan Tuumlrkiye
zeytin uumlretim verileri değerlendirildiğinde uumlretimin dalgalı bir seyir izlediği 2014 yılında
ise 17 milyon ton civarında olduğu uumlretiminin frac34 luumlk boumlluumlmuumlnuumln ise yağlık olarak
kullanıldığı anlaşılmaktadır
Tablo 2 Tuumlrkiye Zeytin Uumlretimi (Toplam) 2004-2015
Ağaccedil sayısı (Bin)
Uumlretim (Ton)
Yıllar
Toplam
Meyve Veren Meyve Vermeyen
Toplam
Sofralık Yağlık
2004
107 100
94 950
12 150 1 600 000
400 000 1 200 000
2005
113 180
96 625
16 555 1 200 000
400 000 800 000
2006
129 265
97 773
31 492 1 766 749
555 749 1 211 000
2007
144 329
104 219
40 110 1 075 854
455 385 620 469
2008
151 630
106 139
45 491 1 464 248
512 103 952 145
2009
153 723
109 127
44 596 1 290 654
460 013 830 641
2010
157 156
111 398
45 758 1 415 000
375 000 1 040 000
2011
155 427
117 941
37 486 1 750 000
550 000 1 200 000
2012
157 904
120 820
37 084 1 820 000
480 000 1 340 000
2013
167 030
129 161
37 869 1 676 000
390 000 1 286 000
2014 168 997 140 712 28 285 1 768 000 438 000 1 330 000
2015 171 990 144 759 27 231 1 700 000 400 000 1 300 000
Kaynak TUumlİK 2016
Tuumlrkiyersquode zeytin uumlretim alanları sırasıyla Ege Marmara Akdeniz Guumlneydoğu Anadolu ve
Karadeniz Boumllgelerinin belirli boumllgelerinde yoğunlaşmaktadır Ege Zeytin ve Zeytinyağı
İhracatccedilıları Birliği 201516 Sezonu Ccedilalışma Raporursquona goumlre Ege ve Marmara Boumllgelerinde
20152015 sezonunda İzmir Balıkesir Ccedilanakkale Bursa Manisa Aydın Muğla Adana
Antalya Gaziantep Hatay Kilis Mersin Osmaniye Kahramanmaraş ve Şanlıurfa illerinde
toplam 145321360 adet meyve veren 22526267 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup
ağaccedil başına ortalama 79 kg zeytin verimi ile 1108188 ton zeytin tanesi alınacağı bunun
397025 tonunun sofralığa ayrılacağı bundan da 143115 ton zeytinyağı elde edileceği
oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
Şekil 2 Tuumlrkiyersquode Zeytin Uumlretim Alanları TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı
Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016
Yine aynı araştırmaya goumlre Adana Hatay Mersin Kilis ve Gaziantep illerinde toplam
28446688 adet meyve veren 11022946 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil
başına ortalama 114 kg zeytin verimi ile 323635 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 62437
tonunun sofralığa 261198 tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 1 46 randıman
ile 56547 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir
13 Balıkesir İlinde Zeytinyağı Uumlretimi
2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından sağlanan
zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
Tablo 3 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytinyağı Rekolte Tahmini
İLLER AĞACcedil SAYISI Yağlığa
Ayrılacak
Zeytin (Ton)
Elde Edilecek
Zeytinyağı (Ton)
1 Kg Zeytinyağı
İccedilin Danesi (Kg) Meyve Veren Meyve
Vermeyen
BALIKESİR 10829549 569462 44583 8917 50
MANİSA 18395421 3399339 34269 7118 48
İZMİR 16104715 2798409 47035 11030 43
AYDIN 21941499 2408727 77605 15694 49
MUĞLA 15518039 1364836 19784 4042 49
CcedilANAKKALE 4871506 545305 23280 4656 50
BURSA 9534283 733927 8931 1786 50
MERSİN 9360399 3514077 132000 22000 60
KİLİS 2887595 320842 49500 11000 45
GAZİANTEP 7966888 454290 67500 15000 45
HATAY 12418660 2121351 135000 27000 50
ANTALYA 3510852 909297 16500 3000 55
TOPLAM 145321360 22526267 711133 143115 497
Kaynak Akhisar Ticaret Borsası 2016
Balıkesirrsquoe ait 2014-2015 sezonu iccedilin zeytin ağaccedil sayısı uumlretilecek zeytinden sofralığa ve
yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını goumlsterir veriler oumlnde gelen
ilccedileler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Tablo 4rsquote belirtilmiştir Buna goumlre toplam 10829549
adet meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup 8917 ton zeytinyağı
elde edileceği tahmin edilmiştir Yıllık elde edilen zeytinyağı (ton) accedilısından Hatay Mersin
Aydın Gaziantep İzmir ve Kilisrsquoin ardından Balıkesir 7 sırada yer almaktadır (Akhisar
Ticaret Borsası 2016) Tablo 4rsquote Balıkesirrsquoe ait oumlnde gelen ilccedilelerin zeytin rekolte
tahminleri bulunmaktadır
Tablo 4 Balıkesı r İlı Oumlnde Gelen İlccedileler 20132014 Sezonu Zeytı n Rekolte Tahmı ni
İlccedileler
Ağaccedil Sayısı Ağaccedil Başına
Zeytin Tanesi
(Kg)
Elde
Edilecek
Zeytin
(Ton)
Sofralığa
Ayrılacak Zeytin
(Ton)
Yağlığa
Ayrılacak
Zeytin (Ton) Meyve
Veren
Meyve
Vermeyen
Ayvalık 1791808 118742 10 17918 1792 16126
Goumlmeccedil 1320000 100000 12 15840 1901 13939
Burhaniye 2085167 38333 55 11468 1147 10322
Havran 1101140 12500 4 4405 661 3744
Edremit 2987000 25000 65 19416 3883 15532
Bandırma 269795 8250 10 2698 2563 135
Erdek 958773 41667 85 8150 6927 1222
Kaynak İTB İzmir Ticaret Borsası 2015
Balıkesirrsquoin oumlnde gelen zeytin yetiştirilen ilccedileleri Edremit Ayvalık Goumlmeccedil Burhaniye ve
Erdekrsquotir Meyve veren ağaccedil sayısı elde edilecek zeytin alanında Edremit ilccedilesi oumlnde
gelmekle birlikte yağlığa ayrılacak zeytinde Ayvalık lider durumdadır
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) 2016 raporuna goumlre toplam 10829549 adet
meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil başına ortalama 54 kg
zeytin verimi ile 58621 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 14992 tonunun sofralığa 43629
tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 15 randıman ile 8726 ton zeytinyağı elde
edileceği tahmin edilmiştir (UZZK 2016 13)
2 UumlRUumlNUumlN GTİP NUMARASI ve ULUSLARARASI KABUL GOumlREN İSMİ
GTİP Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonunun kısaltması olup uumllkemizde Guumlmruumlk Tarife
Cetvelinde 12 haneli koda verilen isimdir Her uumllkenin tarife cetvelinin esasını Duumlnya
Guumlmruumlk Oumlrguumltuumlrsquonuumln (Tuumlrkiyersquode ilgili kurum Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığıdır) duumlzenlediği
Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and
Coding Systems) oluşturmakta ve ticarete konu tuumlm uumlruumlnler belirli bir mantık ve sistematik
ccedilerccedilevesinde sınıflandırılmaktadır
Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
Fasıl Fasıl Accedilıklaması (Uumlruumln Adı)
1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın
fakat kimyasal olarak değiştirilmemiş)
150910 Saf Zeytinyağı
150910100000 Lampant Zeytinyağı
Diğerleri
150910900011 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900012 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900013 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900014 hellipDiğerleri
150990 hellipDiğerleri
150990000014 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000015 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000016 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000018 hellipDiğerleri
Kaynak Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı 2016
Armonize Sistem (Tarife Cetveli) 21 boumlluumlm ve 96 fasıldan oluşmaktadır Fasıllar 2li
kodlara her bir fasıl 4luuml kod olan pozisyonlara ve her bir pozisyon ise 6lı kod olan alt
pozisyonlara ayrılmıştır Her uumllkenin tarife cetvelindeki 2li 4luuml ve 6lı kodları tuumlm duumlnyada
aynıdır Armonize Sistemde 6lı koddan sonraki boumlluumlmleri uumllkeler kendi ihtiyaccedillarına
(detaylı istatistik almak ve guumlmruumlk vergilerini daha detay uumlruumln bazında uygulamak iccedilin) goumlre
detaylandırabilmektedir Tuumlrkiyede uumlruumlnler en detay bazda 12li kodla sınıflandırılmaktadır
Tuumlrkiye Avrupa Birliği ile Ortak Guumlmruumlk Birliğine sahip olmasından dolayı Tuumlrkiyenin
8li bazdaki kodları ve uumlruumln grupları Avrupa Birliği uumllkeleri ile aynıdır
Tuumlrk Guumlmruumlk Tarife cetvelinde 10lu baz olan Milli alt accedilılım kodu farklı vergi
uygulamaları iccedilin accedilılan pozisyonlar olmakla birlikte pratikte kullanılmamaktadır Bu
nedenle uumllkemizde guumlmruumlk vergileri 12li bazda belirlenmektedir Tarife cetvelinde 12li
kod olan GTİP uumllkemizde uumlruumlnlerin en detay bazda sınıflandırıldığı guumlmruumlk vergilerinin
uygulandığı ve istatistiksel amaccedillarla kullanılan koddur (wwwmevzuatnet) Bu nedenle
zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmelerin oumlncelikle ihraccedil edecekleri uumlruumln ccedileşidine goumlre
GTİPrsquolerini doğru bir şekilde belirlemeleri gerekmektedir Dahası ihracat iadesine ilişkin
oranlar Tablo 5rsquoteki GTİPrsquolarına goumlre farklılık goumlstermektedir Bu konuya araştırmanın
ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı olarak yer verilmiştir
3 DUumlNYA İTHALATI İHRACATI ve BİRİM FİYATLAR
Araştırmanın bu boumlluumlmuumlnde zeytinyağı ile ilgili duumlnya ithalat ve ihracat rakamları ile
ithalatccedilı uumllkelerin zeytinyağı iccedilin birim alış fiyatlarına yer verilmektedir Duumlnyada oumlnde
gelen zeytinyağı ihracatccedilıları olası rakipler olarak kabul edilirken ithalatccedilı uumllkeler de
potansiyel pazarlar olarak değerlendirilmiştir Araştırmada kullanılan temel istatistikicirc veriler
Ekonomi Bakanlığırsquonın pazar araştırmalarında ihracatccedilı firmalara yararlı bir kaynak olarak
goumlsterilen Uluslararası Ticaret Merkezi (International Trade Center ITC -TRADE MAP)
veri tabanından alınmış ve biccedilimlendirilip yorumlanarak rakip uumllke ve potansiyel hedef
pazarların tespitinde kullanılmıştır
Boumlluumlmde yer alan tablolardaki verilerin bazıları turuncu renkte goumlsterilmektedir Bu durum
bazı uumllkelerin ilgili ticaret verilerini Birleşmiş Milletlere geccedil vermelerinden veya hiccedil
vermemelerinden ileri gelmektedir Hiccedil veri vermeyen uumllkelerin dış ticaret verileri o
uumllkelere mal veren veya alan uumllkelerin veri toplamlarından elde edilmektedir Boumlylece aşılan
sorun ldquomirror datardquo (yansıma veri) olarak kavramsallaştırılmaktadır
31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı
Zeytinyağında duumlnya ithalat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık 76 milyar
(7591335 bin) Dolar (ABD Doları) civarındadır Tablo 6rsquoda duumlnya zeytinyağı ithalatı ve
duumlnyanın en buumlyuumlk zeytinyağı ithalatccedilısı olan 42 uumllke yer almaktadır
Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar
2011 Yılı
İthalatı
2012 Yılı
İthalatı
2013 Yılı
İthalatı
2014 Yılı
İthalatı
2015 Yılı
İthalatı
Duumlnya 5965141 5737037 7020319 7152779 7591335
İtalya 1625188 1429933 1577222 1948634 2002315
ABD 959996 975754 1125710 1134086 1228065
İspanya 116012 135637 36274 167968 620338
Fransa 420531 376776 471952 431063 486299
Portekiz 228971 254873 377301 306405 340886
Almanya 273711 254906 31761 318631 312296
Japonya 185694 210168 274499 275657 297372
Brezilya 286323 311717 37723 353494 274642
Birleşik Krallık 254893 197677 240396 23551 26975
Kanada 15635 148028 163855 174689 163929
Ccedilin 140095 158155 180042 140444 157718
Hollanda 69164 68168 8315 78852 87492
İsviccedilre 81143 76495 85354 8525 83282
Avustralya 118301 116762 11136 113961 79516
Belccedilika 80212 69159 99143 82688 76268
Suudi Arabistan 53905 61 63667 72798 75541
Meksika 509 46846 62559 60137 68661
G Kore 44763 3286 43467 57118 54234
Rusya 8198 86863 100176 109862 51074
Avusturya 44508 42527 45493 48212 48325
Tayvan 21802 21941 30886 43453 41101
İsveccedil 33576 30178 38092 40953 38804
Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197
Polonya 36691 31661 37281 37116 33625
Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932
BAE 35661 41276 54631 24275
Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886
İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628
Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175
Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293
Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794
İsrail 20073 12609 12657 2137 18727
Tayland 14921 14988 19799 20451 18382
Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718
Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362
Angola 14048 17185 21575 24007 17318
Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676
Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987
Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037
Romanya 15147 11527 1365 13055 12933
İran 8504 7674 1449 2359 11575
Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515
Kaynak Trademap 2016
Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı
12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır
Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar
ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon
Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin
izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln
sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir
Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları
ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya
zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan
uzaklıkları goumlsterilmektedir
Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)
İthalatccedilılar İthalat (Bin
$)
İthalat
Miktarı
(Ton)
Birim Fiyat
(USDBirim)
Yıllık Artış
2014-2015
()
Duumlnya
İthalatında Payı
()
Tedarikccedili
Uumllkelere Ort
Uzaklık (Km)
Duumlnya 7591337 0 7 100 3878
İtalya 2002315 54951 3644 3 264
1178
ABD 1228065 299 4107 8 162
7982
İspanya 620338 18776 3304 269 82
1826
Fransa 486299 11559 4207 13 64
848
Portekiz 340886 10236 333 11 45
737
Almanya 312296 67458 4629 -2 41
1089
Japonya 297372 57181 5201 8 39
10156
Brezilya 274642 56726 4842 -22 36
6921
Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388
Kanada 163929 36682 4469 -6 22
6971
Ccedilin 157718 33333 4732 12 21
9295
Hollanda 87492 22037 397 11 12
1126
İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11
758
Avustralya 79516 19994 3977 -30 1
16416
Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1
1024
Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045
Meksika 68661 16189 4241 14 09
9151
G Kore 54234 12159 446 -5 07
9684
Rusya 51074 15148 3372 -54 07
3466
Avusturya 48325 10502 4602 0 06
945
Tayvan 41101 8079 5087 -5 05
9945
İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05
1933
Hindistan 35197 836 421 -5 05
7291
Polonya 33625 7886 4264 -9 04
1672
Danimarka 27932 6022 4638 -11 04
143
BAE 24276 4995 486 -12 03
4561
Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03
1318
İrlanda 20628 5777 3571 2 03
1285
Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03
755
Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03
2304
Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02
9292
İsrail 18727 4443 4215 -12 02
2677
Tayland 18382 4288 4287 -10 02
9644
Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208
Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286
Angola 17318 3834 4517 -28 02
5945
Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02
803
Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02
2468
Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02
231
Romanya 12933 3419 3783 -1 02
145
İran 11574 2559 4523 -24 02
314
Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01
2496
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya
162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya
ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye
1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir
oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir
Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır
Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD
Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın
zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi
oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir
32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı
Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)
Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk
zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın
en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar
Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon
Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında
başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak
değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını
yapmaktadır
Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İhracatccedilılar
2011 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2012 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2013 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2014 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2015 Yılı
İhracat
(Bin USD)
Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947
İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101
İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797
Tunus 286069 375219 504593 276958 948587
Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203
Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527
Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441
Fas 79977 30684 21956 39847 75733
Şili 24295 36187 46928 41693 60282
Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003
Fransa 40373 39044 44175 51157 56399
ABD 24919 3017 38759 37986 39214
Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761
Almanya 28635 22705 24063 24201 23645
Suriye 43733 37972 45769 3519 2026
Filistin 1645 2304 8842 24715 17287
Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207
Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454
Hollanda 8023 67 929 12318 12565
Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588
Avusturya 6571 5983 8699 852 925
Kaynak Trademap 2016
Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı
ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış
duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları
yer almaktadır
Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar
İhracatccedilılar
İhracat
(2015 Bin
USD)
İhraccedil
Edilen
Miktar-
2015
Birim Fiyat
(USDBirim)
2014-2015rsquote
Yıllık Artış
()
Duumlnya
İhracatında
Payı ()
İthalatccedilı
Uumllkelere Ort
Uzaklık (km)
Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797
İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581
İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268
Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736
Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035
Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537
Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876
Fas 75733 23669 32 90 1 3235
Şili 60282 14548 4144 45 08 7882
Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732
Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177
ABD 39214 10995 3567 3 05 2651
Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335
Almanya 23645 468 5052 -2 03 891
Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133
Filistin 17288 0 28 02 3633
Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403
Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667
Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119
Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893
Avusturya 925 0 9 01 550
Kaynak Trademap 2016
Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir
Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk
rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr
2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243
Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla
oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer
alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4
azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur
İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının
ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen
hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir
Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa
Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek
fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve
markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya
Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı
ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise
durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer
faktoumlrler de etkili olabilir
Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya
(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz
(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı
uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak
değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile
İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından
aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır
4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ
Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat
yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı
ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde
kolaylık sağlayacaktır
Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat
değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler
sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla
Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının
60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin
Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği
oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013
yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı
ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara
gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında
zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır
Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki
uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak
BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir
Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar 2011rsquode
İhracat
2012rsquode
İhracat
2013rsquote
İhracat
2014rsquote
İhracat
2015rsquote
İhracat
Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003
SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258
ABD 4955 15474 8747 13692 8015
Japonya 7767 7305 15878 10851 6853
Irak 3217 3641 5741 6443 4999
İran 3055 26 10251 505 4903
BAE 2899 2247 3136 3103 2819
Almanya 2408 1503 2364 2257 2601
Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485
Suriye 0 59 1312 3484 1957
Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457
Norveccedil 778 778 906 11 1018
Kanada 616 2082 6075 1161 839
Kuveyt 644 579 1648 1603 830
Malezya 213 550 1034 1624 829
İtalya 178 4088 39402 694 823
Mısır 128 82 526 320 666
Avustralya 647 1123 1538 1296 624
Hindistan 638 661 700 757 614
Azerbaycan 826 1184 1272 965 613
Singapur 819 548 705 574 482
Ukrayna 643 755 1066 976 442
Yemen 90 327 2504 3345 374
Endonezya 137 143 113 262 356
Cibuti 47 144 163 217 342
Tayvan 58 18 186 329 339
Somali 0 38 70 446 338
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer
almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden
fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil
edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır
Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)
İthalatccedilı
Uumllkeler
İhracat
Tutarı
(Bin $)
İhracattaki
Payı ()
İhracat
Miktarı
Birim Değer
(USDBr)
2014-2015
İhracat Artışı
()
Duumlnya
İthalatında
Sıralaması
Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32
Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16
ABD 8015 134 1782 4498 -41 2
Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7
Irak 4999 83 1162 4302 -22 62
İran 4903 82 1152 4256 -3 43
BAE 2819 47 516 5463 -9 26
Almanya 2601 43 545 4772 15 6
Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11
Suriye 1957 33 477 4103 -44 95
GKore 1457 24 324 4497 117 18
Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30
Kanada 839 14 182 4610 -28 10
Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39
Malezya 829 14 155 5348 -49 51
İtalya 823 14 253 3253 19 1
Mısır 666 11 157 4242 108 76
Avustralya 624 1 153 4078 -52 14
Hindistan 614 1 110 5582 -19 23
Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87
Singapur 482 08 96 5021 -16 42
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye
114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56
USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015
sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur
Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya
49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur
Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer
almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından
fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre
sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak
da rafine 109rsquodur
Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı
Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar
Payı
20
14
20
15
Sızma 3854817 1853876653 481 5461
Naturel 1 1380685 615013665 445 1812
Rafine 1661324 552598107 333 1628
Riviera 1079385 373008275 346 1099
Toplam 7976211 3394496700 426 10000
20
15
20
16
Sızma 2092407 11550984 552 5242
Naturel 1 547164 2806628 513 1371
Rafine 438602 1972304 450 1099
Riviera 913378 4231748 463 2288
Toplam 3991552 20561663 515 10000
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına
goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre
sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516
sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı
olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı
katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat
fiyatı bu nedenle yuumlksektir
Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız
Sezon Ambalaj
Şekli
Miktar (Kg) Değer ($) $Ton
20
14
20
15
Doumlkme 1693554 5463876 323
Varilli 1312511 4933811 376
Kutulu 11850502 55853330 471
Toplam 14856567 66251018 446
20
15
20
16 Doumlkme 0 0 0
Varilli 331570 145046832 437
Kutulu 3659982 1911119477 522
Toplam 3991552 20561663 515
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya
Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı
verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve
İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat
Tutarı
Ticaret
Dengesi
Tuumlrkiyersquonin
İthalatındaki
Payı
İthal
Edilen
Miktar
Birim
Fiyatı
Duumlnya
İhracatındaki
Sırası
Tuumlrkiye
Tarafından
Uygulanan
Vergi
Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312
İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312
Şili 393 -393 42 100 3930 8 312
İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312
Kaynak ITC Trademap 2016
5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar
Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan
Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur
Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki
yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci
ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016
yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)
İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342
İtalya 459203 400762 412725
Yunanistan 75335 243780 214868
Portekiz 112118 107392 89465
Fas 6711 24195 24647
Fransa 12425 12433 12393
Tuumlrkiye 29329 19494 12075
ABD 8822 9387 10423
Arjantin 8836 5266 9673
Şili 9247 8330 6387
Almanya 5753 5219 5312
Belccedilika 2843 2698 3837
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3
yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir
Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış
miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren
Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla
ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler
olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar
arasına girebilirler
2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti
309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile
Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat
miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef
pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve
Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)
İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1
Artış
Miktarı
2016-2015
Artış Oranı ()
2016-2015
Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62
S Arabistan 6042 3685 3977 292 8
ABD 4898 318 1166 -2014 -63
Irak 2352 1307 947 -360 -27
Japonya 3308 2258 805 -1453 -64
G Kore 220 536 751 215 40
Almanya 802 587 494 -93 -16
BAE 936 1135 482 -653 -58
İran 1494 511 368 -143 -28
Malezya 345 118 359 241 204
Yemen 1876 151 318 167 110
Avustralya 321 341 255 -86 -25
Ccedilin 876 966 237 -729 -75
Norveccedil 328 257 206 -51 -20
Cibuti 95 66 204 138 309
Kuveyt 961 211 140 -71 -33
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler
arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata
(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD
Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta
rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir
konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak
yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin
kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016
Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer
almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı
olarak değerlendirilebilir
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
ARAŞTIRMANIN AMACI
Bu pazar araştırma projesi Edremit Ayvalık ve Burhaniye Ticaret Odaları ile Aydın Marka
amp Patent Danışmanlık Ltd Şti işbirliği kapsamında ilgili Ticaret Odalarına uumlye zeytinyağı
işletmelerinin ihracat potansiyellerinin geliştirilmesi iccedilin hazırlanmıştır
Ccedilalışmanın temel amacı zeytinyağı işletmelerinin hangi hedef pazarlara youmlnelmeleri
gerektiğini ortaya koymak ve daha hızlı ve daha az maliyetle ihracat işlemlerini
gerccedilekleştirebilmelerini sağlamaya ccedilalışmaktır Bu ccedilerccedilevede zeytinyağına ilişkin temel
bilgi ve istatistiklerden yola ccedilıkarak Tuumlrkiyersquonin fiili rekabetccedililiği değerlendirilmiş
zeytinyağı işletmelerimiz iccedilin hedef pazarlar belirlenerek incelenmiştir Uumllkeler bazında
Tuumlrkiyersquoye uygulanan guumlmruumlk vergileri sektoumlr iccedilin gerekli kalite belgeleri ve Tarımsal
Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımı ccedilerccedilevesinde zeytinyağı ihracatına youmlnelik devlet
destekleri ele alınmıştır Araştırmada ayrıca ihracata başlama duumlşuumlncesi olan veveya mevcut
ve potansiyel pazarlardaki pazar paylarını artırmak isteyen zeytinyağı uumlretici ve işleyici
işletmeler iccedilin dış pazarlarda muumlşteri bulma youmlntemleri ve soumlz konusu youmlntemlere ilişkin
devlet destekleri aktarılmış 2023 yılı ihracat hedeflerine ulaşabilmek iccedilin oumlnerilerde
bulunulmuştur
Araştırma işletmelerimize hedef pazarların zeytinyağına olan taleplerindeki değişimi
irdeleyebilecek bir bakış accedilısı sunmaktadır Bu anlamda daha sonraki yıllarda yapılacak
pazar araştırmalarına da yol goumlsterici olması beklenmektedir
1 DUumlNYADA ve TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ
Araştırmanın ilk boumlluumlmuumlnde duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı uumlretimine ilişkin veriler yer
almaktadır Boumlluumlmde ayrıca Balıkesir İli zeytinyağı ihracatında oumlnde gelen ilccedilelerin tahmini
zeytin rekoltelerine de değinilmiştir
11 DUumlNYADA ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ
Zeytinin ana vatanı Yukarı Mezopotamya ve Guumlney Oumln Asya olup oumlzellikle Mardin Hatay
Suriye Filistin ve Kıbrısrsquoı kapsayan boumllge olarak bilinmektedir (Guumlmruumlk ve Ticaret
Bakanlığı 2016 2) Yayılışı iki yoldan olmuştur Birincisi Mısır uumlzerinden Tunus ve Fasrsquoa
diğeri ise Anadolu boyunca Ege adaları Yunanistan İtalya ve İspanyarsquoyadır (Duran 2006
8) Duumlnya genelindeki zeytin yetiştiriciliğinin 90rsquolık bir boumlluumlmuumlnuumln Akdeniz havzası
geriye kalan boumlluumlmuuml ise Latin Amerika uumllkelerinde yapılmaktadır (AYSO 2012 14)
Şekil 1 Zeytin Uumlretiminin Yayılışı Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı Verileri 2016
Duumlnyanın oumlnde gelen zeytin uumlreticileri İspanya Yunanistan ve İtalya başta olmak uumlzere
Avrupa Birliği (AB) Uumllkeleri Tuumlrkiye Tunus Cezayir Fas Suriye Uumlrduumln ve Arjantinrsquodir
Tablo 1 Duumlnya Zeytinyağı Uumlretimi (Bin Ton) UumlLKELER 20102011 201112 201213 201314 201415 201516 (oumlng)
AB Uumllkeleri 2 2090 2 3951 1 4617 2 4850 1 5355 1 9605
İspanya 13919 16150 6182 17815 8290 12000
İtalya 4400 3992 4155 4637 3025 3500
Yunanistan 3010 2946 3579 1320 3000 3000
Portekiz 629 762 592 916 900 920
Tunus 1200 1820 2200 700 2950 1400
Suriye 1800 1980 1750 1800 500 2150
Tuumlrkiye 1600 1910 2010 1350 1600 1430
Fas 1300 1200 1000 1200 1200 1300
Cezayir 670 395 660 440 440 735
Arjantin 200 320 170 300 60 250
Uumlrduumln 270 195 215 190 350 390
Toplam 3 0750 3 3211 2 4017 3 2055 2 3665 2 9095
Kaynak TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı
Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016 201516 Oumlngoumlruuml
Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere duumlnya zeytinyağı uumlretimi zeytinin bir yıl uumlruumln verme diğer yıl
vermeme oumlzelliğinden dolayı yıllar itibariyle artıp azalan bir durum goumlstermiştir Guumlmruumlk ve
Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2016 Yılı Zeytin ve Zeytinyağı
Raporursquona goumlre duumlnyada en ccedilok zeytinyağı uumlretiminin gerccedilekleştirildiği uumllke ise İspanya
olmuştur 201415 sezonunda 23 milyon ton ile dip seviyesini goumlrmesinin arkasında
İspanya İtalya gibi uumllkelerin zeytinyağı uumlretimindeki azalışlar etkili olmuştur Aynı sezonda
Tuumlrkiye AB uumllkelerinin ve Tunusrsquoun ardından 160 bin ton ile en ccedilok uumlretim yapan uumllkeler
arasında yer almaktadır Tunusrsquoun 2014-2015 doumlneminde uumlrettiği zeytinyağı miktarındaki
artış dikkat ccedilekmektedir
12 TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ
Tuumlrkiye 172 milyon civarındaki ağaccedil sayısı ve 1700000 ton zeytin uumlretimi ile duumlnyanın en
oumlnemli zeytin uumlreticisi uumllkeleri arasında yer almaktadır Tuumlrkiyersquode toplam zeytin ağacı
sayısı 2004-2015 yılları arasında 55rsquoden fazla artış goumlstermiştir Diğer taraftan Tuumlrkiye
zeytin uumlretim verileri değerlendirildiğinde uumlretimin dalgalı bir seyir izlediği 2014 yılında
ise 17 milyon ton civarında olduğu uumlretiminin frac34 luumlk boumlluumlmuumlnuumln ise yağlık olarak
kullanıldığı anlaşılmaktadır
Tablo 2 Tuumlrkiye Zeytin Uumlretimi (Toplam) 2004-2015
Ağaccedil sayısı (Bin)
Uumlretim (Ton)
Yıllar
Toplam
Meyve Veren Meyve Vermeyen
Toplam
Sofralık Yağlık
2004
107 100
94 950
12 150 1 600 000
400 000 1 200 000
2005
113 180
96 625
16 555 1 200 000
400 000 800 000
2006
129 265
97 773
31 492 1 766 749
555 749 1 211 000
2007
144 329
104 219
40 110 1 075 854
455 385 620 469
2008
151 630
106 139
45 491 1 464 248
512 103 952 145
2009
153 723
109 127
44 596 1 290 654
460 013 830 641
2010
157 156
111 398
45 758 1 415 000
375 000 1 040 000
2011
155 427
117 941
37 486 1 750 000
550 000 1 200 000
2012
157 904
120 820
37 084 1 820 000
480 000 1 340 000
2013
167 030
129 161
37 869 1 676 000
390 000 1 286 000
2014 168 997 140 712 28 285 1 768 000 438 000 1 330 000
2015 171 990 144 759 27 231 1 700 000 400 000 1 300 000
Kaynak TUumlİK 2016
Tuumlrkiyersquode zeytin uumlretim alanları sırasıyla Ege Marmara Akdeniz Guumlneydoğu Anadolu ve
Karadeniz Boumllgelerinin belirli boumllgelerinde yoğunlaşmaktadır Ege Zeytin ve Zeytinyağı
İhracatccedilıları Birliği 201516 Sezonu Ccedilalışma Raporursquona goumlre Ege ve Marmara Boumllgelerinde
20152015 sezonunda İzmir Balıkesir Ccedilanakkale Bursa Manisa Aydın Muğla Adana
Antalya Gaziantep Hatay Kilis Mersin Osmaniye Kahramanmaraş ve Şanlıurfa illerinde
toplam 145321360 adet meyve veren 22526267 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup
ağaccedil başına ortalama 79 kg zeytin verimi ile 1108188 ton zeytin tanesi alınacağı bunun
397025 tonunun sofralığa ayrılacağı bundan da 143115 ton zeytinyağı elde edileceği
oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
Şekil 2 Tuumlrkiyersquode Zeytin Uumlretim Alanları TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı
Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016
Yine aynı araştırmaya goumlre Adana Hatay Mersin Kilis ve Gaziantep illerinde toplam
28446688 adet meyve veren 11022946 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil
başına ortalama 114 kg zeytin verimi ile 323635 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 62437
tonunun sofralığa 261198 tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 1 46 randıman
ile 56547 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir
13 Balıkesir İlinde Zeytinyağı Uumlretimi
2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından sağlanan
zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
Tablo 3 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytinyağı Rekolte Tahmini
İLLER AĞACcedil SAYISI Yağlığa
Ayrılacak
Zeytin (Ton)
Elde Edilecek
Zeytinyağı (Ton)
1 Kg Zeytinyağı
İccedilin Danesi (Kg) Meyve Veren Meyve
Vermeyen
BALIKESİR 10829549 569462 44583 8917 50
MANİSA 18395421 3399339 34269 7118 48
İZMİR 16104715 2798409 47035 11030 43
AYDIN 21941499 2408727 77605 15694 49
MUĞLA 15518039 1364836 19784 4042 49
CcedilANAKKALE 4871506 545305 23280 4656 50
BURSA 9534283 733927 8931 1786 50
MERSİN 9360399 3514077 132000 22000 60
KİLİS 2887595 320842 49500 11000 45
GAZİANTEP 7966888 454290 67500 15000 45
HATAY 12418660 2121351 135000 27000 50
ANTALYA 3510852 909297 16500 3000 55
TOPLAM 145321360 22526267 711133 143115 497
Kaynak Akhisar Ticaret Borsası 2016
Balıkesirrsquoe ait 2014-2015 sezonu iccedilin zeytin ağaccedil sayısı uumlretilecek zeytinden sofralığa ve
yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını goumlsterir veriler oumlnde gelen
ilccedileler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Tablo 4rsquote belirtilmiştir Buna goumlre toplam 10829549
adet meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup 8917 ton zeytinyağı
elde edileceği tahmin edilmiştir Yıllık elde edilen zeytinyağı (ton) accedilısından Hatay Mersin
Aydın Gaziantep İzmir ve Kilisrsquoin ardından Balıkesir 7 sırada yer almaktadır (Akhisar
Ticaret Borsası 2016) Tablo 4rsquote Balıkesirrsquoe ait oumlnde gelen ilccedilelerin zeytin rekolte
tahminleri bulunmaktadır
Tablo 4 Balıkesı r İlı Oumlnde Gelen İlccedileler 20132014 Sezonu Zeytı n Rekolte Tahmı ni
İlccedileler
Ağaccedil Sayısı Ağaccedil Başına
Zeytin Tanesi
(Kg)
Elde
Edilecek
Zeytin
(Ton)
Sofralığa
Ayrılacak Zeytin
(Ton)
Yağlığa
Ayrılacak
Zeytin (Ton) Meyve
Veren
Meyve
Vermeyen
Ayvalık 1791808 118742 10 17918 1792 16126
Goumlmeccedil 1320000 100000 12 15840 1901 13939
Burhaniye 2085167 38333 55 11468 1147 10322
Havran 1101140 12500 4 4405 661 3744
Edremit 2987000 25000 65 19416 3883 15532
Bandırma 269795 8250 10 2698 2563 135
Erdek 958773 41667 85 8150 6927 1222
Kaynak İTB İzmir Ticaret Borsası 2015
Balıkesirrsquoin oumlnde gelen zeytin yetiştirilen ilccedileleri Edremit Ayvalık Goumlmeccedil Burhaniye ve
Erdekrsquotir Meyve veren ağaccedil sayısı elde edilecek zeytin alanında Edremit ilccedilesi oumlnde
gelmekle birlikte yağlığa ayrılacak zeytinde Ayvalık lider durumdadır
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) 2016 raporuna goumlre toplam 10829549 adet
meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil başına ortalama 54 kg
zeytin verimi ile 58621 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 14992 tonunun sofralığa 43629
tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 15 randıman ile 8726 ton zeytinyağı elde
edileceği tahmin edilmiştir (UZZK 2016 13)
2 UumlRUumlNUumlN GTİP NUMARASI ve ULUSLARARASI KABUL GOumlREN İSMİ
GTİP Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonunun kısaltması olup uumllkemizde Guumlmruumlk Tarife
Cetvelinde 12 haneli koda verilen isimdir Her uumllkenin tarife cetvelinin esasını Duumlnya
Guumlmruumlk Oumlrguumltuumlrsquonuumln (Tuumlrkiyersquode ilgili kurum Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığıdır) duumlzenlediği
Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and
Coding Systems) oluşturmakta ve ticarete konu tuumlm uumlruumlnler belirli bir mantık ve sistematik
ccedilerccedilevesinde sınıflandırılmaktadır
Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
Fasıl Fasıl Accedilıklaması (Uumlruumln Adı)
1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın
fakat kimyasal olarak değiştirilmemiş)
150910 Saf Zeytinyağı
150910100000 Lampant Zeytinyağı
Diğerleri
150910900011 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900012 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900013 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900014 hellipDiğerleri
150990 hellipDiğerleri
150990000014 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000015 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000016 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000018 hellipDiğerleri
Kaynak Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı 2016
Armonize Sistem (Tarife Cetveli) 21 boumlluumlm ve 96 fasıldan oluşmaktadır Fasıllar 2li
kodlara her bir fasıl 4luuml kod olan pozisyonlara ve her bir pozisyon ise 6lı kod olan alt
pozisyonlara ayrılmıştır Her uumllkenin tarife cetvelindeki 2li 4luuml ve 6lı kodları tuumlm duumlnyada
aynıdır Armonize Sistemde 6lı koddan sonraki boumlluumlmleri uumllkeler kendi ihtiyaccedillarına
(detaylı istatistik almak ve guumlmruumlk vergilerini daha detay uumlruumln bazında uygulamak iccedilin) goumlre
detaylandırabilmektedir Tuumlrkiyede uumlruumlnler en detay bazda 12li kodla sınıflandırılmaktadır
Tuumlrkiye Avrupa Birliği ile Ortak Guumlmruumlk Birliğine sahip olmasından dolayı Tuumlrkiyenin
8li bazdaki kodları ve uumlruumln grupları Avrupa Birliği uumllkeleri ile aynıdır
Tuumlrk Guumlmruumlk Tarife cetvelinde 10lu baz olan Milli alt accedilılım kodu farklı vergi
uygulamaları iccedilin accedilılan pozisyonlar olmakla birlikte pratikte kullanılmamaktadır Bu
nedenle uumllkemizde guumlmruumlk vergileri 12li bazda belirlenmektedir Tarife cetvelinde 12li
kod olan GTİP uumllkemizde uumlruumlnlerin en detay bazda sınıflandırıldığı guumlmruumlk vergilerinin
uygulandığı ve istatistiksel amaccedillarla kullanılan koddur (wwwmevzuatnet) Bu nedenle
zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmelerin oumlncelikle ihraccedil edecekleri uumlruumln ccedileşidine goumlre
GTİPrsquolerini doğru bir şekilde belirlemeleri gerekmektedir Dahası ihracat iadesine ilişkin
oranlar Tablo 5rsquoteki GTİPrsquolarına goumlre farklılık goumlstermektedir Bu konuya araştırmanın
ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı olarak yer verilmiştir
3 DUumlNYA İTHALATI İHRACATI ve BİRİM FİYATLAR
Araştırmanın bu boumlluumlmuumlnde zeytinyağı ile ilgili duumlnya ithalat ve ihracat rakamları ile
ithalatccedilı uumllkelerin zeytinyağı iccedilin birim alış fiyatlarına yer verilmektedir Duumlnyada oumlnde
gelen zeytinyağı ihracatccedilıları olası rakipler olarak kabul edilirken ithalatccedilı uumllkeler de
potansiyel pazarlar olarak değerlendirilmiştir Araştırmada kullanılan temel istatistikicirc veriler
Ekonomi Bakanlığırsquonın pazar araştırmalarında ihracatccedilı firmalara yararlı bir kaynak olarak
goumlsterilen Uluslararası Ticaret Merkezi (International Trade Center ITC -TRADE MAP)
veri tabanından alınmış ve biccedilimlendirilip yorumlanarak rakip uumllke ve potansiyel hedef
pazarların tespitinde kullanılmıştır
Boumlluumlmde yer alan tablolardaki verilerin bazıları turuncu renkte goumlsterilmektedir Bu durum
bazı uumllkelerin ilgili ticaret verilerini Birleşmiş Milletlere geccedil vermelerinden veya hiccedil
vermemelerinden ileri gelmektedir Hiccedil veri vermeyen uumllkelerin dış ticaret verileri o
uumllkelere mal veren veya alan uumllkelerin veri toplamlarından elde edilmektedir Boumlylece aşılan
sorun ldquomirror datardquo (yansıma veri) olarak kavramsallaştırılmaktadır
31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı
Zeytinyağında duumlnya ithalat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık 76 milyar
(7591335 bin) Dolar (ABD Doları) civarındadır Tablo 6rsquoda duumlnya zeytinyağı ithalatı ve
duumlnyanın en buumlyuumlk zeytinyağı ithalatccedilısı olan 42 uumllke yer almaktadır
Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar
2011 Yılı
İthalatı
2012 Yılı
İthalatı
2013 Yılı
İthalatı
2014 Yılı
İthalatı
2015 Yılı
İthalatı
Duumlnya 5965141 5737037 7020319 7152779 7591335
İtalya 1625188 1429933 1577222 1948634 2002315
ABD 959996 975754 1125710 1134086 1228065
İspanya 116012 135637 36274 167968 620338
Fransa 420531 376776 471952 431063 486299
Portekiz 228971 254873 377301 306405 340886
Almanya 273711 254906 31761 318631 312296
Japonya 185694 210168 274499 275657 297372
Brezilya 286323 311717 37723 353494 274642
Birleşik Krallık 254893 197677 240396 23551 26975
Kanada 15635 148028 163855 174689 163929
Ccedilin 140095 158155 180042 140444 157718
Hollanda 69164 68168 8315 78852 87492
İsviccedilre 81143 76495 85354 8525 83282
Avustralya 118301 116762 11136 113961 79516
Belccedilika 80212 69159 99143 82688 76268
Suudi Arabistan 53905 61 63667 72798 75541
Meksika 509 46846 62559 60137 68661
G Kore 44763 3286 43467 57118 54234
Rusya 8198 86863 100176 109862 51074
Avusturya 44508 42527 45493 48212 48325
Tayvan 21802 21941 30886 43453 41101
İsveccedil 33576 30178 38092 40953 38804
Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197
Polonya 36691 31661 37281 37116 33625
Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932
BAE 35661 41276 54631 24275
Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886
İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628
Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175
Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293
Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794
İsrail 20073 12609 12657 2137 18727
Tayland 14921 14988 19799 20451 18382
Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718
Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362
Angola 14048 17185 21575 24007 17318
Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676
Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987
Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037
Romanya 15147 11527 1365 13055 12933
İran 8504 7674 1449 2359 11575
Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515
Kaynak Trademap 2016
Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı
12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır
Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar
ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon
Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin
izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln
sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir
Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları
ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya
zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan
uzaklıkları goumlsterilmektedir
Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)
İthalatccedilılar İthalat (Bin
$)
İthalat
Miktarı
(Ton)
Birim Fiyat
(USDBirim)
Yıllık Artış
2014-2015
()
Duumlnya
İthalatında Payı
()
Tedarikccedili
Uumllkelere Ort
Uzaklık (Km)
Duumlnya 7591337 0 7 100 3878
İtalya 2002315 54951 3644 3 264
1178
ABD 1228065 299 4107 8 162
7982
İspanya 620338 18776 3304 269 82
1826
Fransa 486299 11559 4207 13 64
848
Portekiz 340886 10236 333 11 45
737
Almanya 312296 67458 4629 -2 41
1089
Japonya 297372 57181 5201 8 39
10156
Brezilya 274642 56726 4842 -22 36
6921
Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388
Kanada 163929 36682 4469 -6 22
6971
Ccedilin 157718 33333 4732 12 21
9295
Hollanda 87492 22037 397 11 12
1126
İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11
758
Avustralya 79516 19994 3977 -30 1
16416
Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1
1024
Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045
Meksika 68661 16189 4241 14 09
9151
G Kore 54234 12159 446 -5 07
9684
Rusya 51074 15148 3372 -54 07
3466
Avusturya 48325 10502 4602 0 06
945
Tayvan 41101 8079 5087 -5 05
9945
İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05
1933
Hindistan 35197 836 421 -5 05
7291
Polonya 33625 7886 4264 -9 04
1672
Danimarka 27932 6022 4638 -11 04
143
BAE 24276 4995 486 -12 03
4561
Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03
1318
İrlanda 20628 5777 3571 2 03
1285
Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03
755
Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03
2304
Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02
9292
İsrail 18727 4443 4215 -12 02
2677
Tayland 18382 4288 4287 -10 02
9644
Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208
Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286
Angola 17318 3834 4517 -28 02
5945
Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02
803
Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02
2468
Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02
231
Romanya 12933 3419 3783 -1 02
145
İran 11574 2559 4523 -24 02
314
Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01
2496
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya
162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya
ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye
1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir
oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir
Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır
Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD
Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın
zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi
oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir
32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı
Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)
Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk
zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın
en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar
Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon
Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında
başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak
değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını
yapmaktadır
Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İhracatccedilılar
2011 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2012 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2013 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2014 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2015 Yılı
İhracat
(Bin USD)
Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947
İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101
İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797
Tunus 286069 375219 504593 276958 948587
Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203
Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527
Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441
Fas 79977 30684 21956 39847 75733
Şili 24295 36187 46928 41693 60282
Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003
Fransa 40373 39044 44175 51157 56399
ABD 24919 3017 38759 37986 39214
Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761
Almanya 28635 22705 24063 24201 23645
Suriye 43733 37972 45769 3519 2026
Filistin 1645 2304 8842 24715 17287
Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207
Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454
Hollanda 8023 67 929 12318 12565
Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588
Avusturya 6571 5983 8699 852 925
Kaynak Trademap 2016
Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı
ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış
duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları
yer almaktadır
Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar
İhracatccedilılar
İhracat
(2015 Bin
USD)
İhraccedil
Edilen
Miktar-
2015
Birim Fiyat
(USDBirim)
2014-2015rsquote
Yıllık Artış
()
Duumlnya
İhracatında
Payı ()
İthalatccedilı
Uumllkelere Ort
Uzaklık (km)
Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797
İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581
İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268
Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736
Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035
Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537
Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876
Fas 75733 23669 32 90 1 3235
Şili 60282 14548 4144 45 08 7882
Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732
Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177
ABD 39214 10995 3567 3 05 2651
Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335
Almanya 23645 468 5052 -2 03 891
Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133
Filistin 17288 0 28 02 3633
Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403
Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667
Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119
Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893
Avusturya 925 0 9 01 550
Kaynak Trademap 2016
Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir
Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk
rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr
2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243
Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla
oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer
alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4
azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur
İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının
ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen
hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir
Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa
Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek
fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve
markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya
Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı
ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise
durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer
faktoumlrler de etkili olabilir
Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya
(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz
(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı
uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak
değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile
İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından
aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır
4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ
Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat
yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı
ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde
kolaylık sağlayacaktır
Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat
değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler
sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla
Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının
60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin
Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği
oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013
yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı
ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara
gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında
zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır
Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki
uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak
BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir
Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar 2011rsquode
İhracat
2012rsquode
İhracat
2013rsquote
İhracat
2014rsquote
İhracat
2015rsquote
İhracat
Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003
SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258
ABD 4955 15474 8747 13692 8015
Japonya 7767 7305 15878 10851 6853
Irak 3217 3641 5741 6443 4999
İran 3055 26 10251 505 4903
BAE 2899 2247 3136 3103 2819
Almanya 2408 1503 2364 2257 2601
Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485
Suriye 0 59 1312 3484 1957
Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457
Norveccedil 778 778 906 11 1018
Kanada 616 2082 6075 1161 839
Kuveyt 644 579 1648 1603 830
Malezya 213 550 1034 1624 829
İtalya 178 4088 39402 694 823
Mısır 128 82 526 320 666
Avustralya 647 1123 1538 1296 624
Hindistan 638 661 700 757 614
Azerbaycan 826 1184 1272 965 613
Singapur 819 548 705 574 482
Ukrayna 643 755 1066 976 442
Yemen 90 327 2504 3345 374
Endonezya 137 143 113 262 356
Cibuti 47 144 163 217 342
Tayvan 58 18 186 329 339
Somali 0 38 70 446 338
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer
almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden
fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil
edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır
Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)
İthalatccedilı
Uumllkeler
İhracat
Tutarı
(Bin $)
İhracattaki
Payı ()
İhracat
Miktarı
Birim Değer
(USDBr)
2014-2015
İhracat Artışı
()
Duumlnya
İthalatında
Sıralaması
Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32
Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16
ABD 8015 134 1782 4498 -41 2
Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7
Irak 4999 83 1162 4302 -22 62
İran 4903 82 1152 4256 -3 43
BAE 2819 47 516 5463 -9 26
Almanya 2601 43 545 4772 15 6
Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11
Suriye 1957 33 477 4103 -44 95
GKore 1457 24 324 4497 117 18
Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30
Kanada 839 14 182 4610 -28 10
Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39
Malezya 829 14 155 5348 -49 51
İtalya 823 14 253 3253 19 1
Mısır 666 11 157 4242 108 76
Avustralya 624 1 153 4078 -52 14
Hindistan 614 1 110 5582 -19 23
Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87
Singapur 482 08 96 5021 -16 42
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye
114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56
USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015
sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur
Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya
49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur
Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer
almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından
fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre
sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak
da rafine 109rsquodur
Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı
Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar
Payı
20
14
20
15
Sızma 3854817 1853876653 481 5461
Naturel 1 1380685 615013665 445 1812
Rafine 1661324 552598107 333 1628
Riviera 1079385 373008275 346 1099
Toplam 7976211 3394496700 426 10000
20
15
20
16
Sızma 2092407 11550984 552 5242
Naturel 1 547164 2806628 513 1371
Rafine 438602 1972304 450 1099
Riviera 913378 4231748 463 2288
Toplam 3991552 20561663 515 10000
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına
goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre
sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516
sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı
olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı
katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat
fiyatı bu nedenle yuumlksektir
Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız
Sezon Ambalaj
Şekli
Miktar (Kg) Değer ($) $Ton
20
14
20
15
Doumlkme 1693554 5463876 323
Varilli 1312511 4933811 376
Kutulu 11850502 55853330 471
Toplam 14856567 66251018 446
20
15
20
16 Doumlkme 0 0 0
Varilli 331570 145046832 437
Kutulu 3659982 1911119477 522
Toplam 3991552 20561663 515
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya
Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı
verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve
İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat
Tutarı
Ticaret
Dengesi
Tuumlrkiyersquonin
İthalatındaki
Payı
İthal
Edilen
Miktar
Birim
Fiyatı
Duumlnya
İhracatındaki
Sırası
Tuumlrkiye
Tarafından
Uygulanan
Vergi
Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312
İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312
Şili 393 -393 42 100 3930 8 312
İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312
Kaynak ITC Trademap 2016
5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar
Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan
Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur
Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki
yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci
ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016
yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)
İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342
İtalya 459203 400762 412725
Yunanistan 75335 243780 214868
Portekiz 112118 107392 89465
Fas 6711 24195 24647
Fransa 12425 12433 12393
Tuumlrkiye 29329 19494 12075
ABD 8822 9387 10423
Arjantin 8836 5266 9673
Şili 9247 8330 6387
Almanya 5753 5219 5312
Belccedilika 2843 2698 3837
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3
yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir
Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış
miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren
Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla
ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler
olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar
arasına girebilirler
2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti
309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile
Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat
miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef
pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve
Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)
İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1
Artış
Miktarı
2016-2015
Artış Oranı ()
2016-2015
Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62
S Arabistan 6042 3685 3977 292 8
ABD 4898 318 1166 -2014 -63
Irak 2352 1307 947 -360 -27
Japonya 3308 2258 805 -1453 -64
G Kore 220 536 751 215 40
Almanya 802 587 494 -93 -16
BAE 936 1135 482 -653 -58
İran 1494 511 368 -143 -28
Malezya 345 118 359 241 204
Yemen 1876 151 318 167 110
Avustralya 321 341 255 -86 -25
Ccedilin 876 966 237 -729 -75
Norveccedil 328 257 206 -51 -20
Cibuti 95 66 204 138 309
Kuveyt 961 211 140 -71 -33
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler
arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata
(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD
Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta
rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir
konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak
yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin
kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016
Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer
almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı
olarak değerlendirilebilir
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
1 DUumlNYADA ve TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ
Araştırmanın ilk boumlluumlmuumlnde duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı uumlretimine ilişkin veriler yer
almaktadır Boumlluumlmde ayrıca Balıkesir İli zeytinyağı ihracatında oumlnde gelen ilccedilelerin tahmini
zeytin rekoltelerine de değinilmiştir
11 DUumlNYADA ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ
Zeytinin ana vatanı Yukarı Mezopotamya ve Guumlney Oumln Asya olup oumlzellikle Mardin Hatay
Suriye Filistin ve Kıbrısrsquoı kapsayan boumllge olarak bilinmektedir (Guumlmruumlk ve Ticaret
Bakanlığı 2016 2) Yayılışı iki yoldan olmuştur Birincisi Mısır uumlzerinden Tunus ve Fasrsquoa
diğeri ise Anadolu boyunca Ege adaları Yunanistan İtalya ve İspanyarsquoyadır (Duran 2006
8) Duumlnya genelindeki zeytin yetiştiriciliğinin 90rsquolık bir boumlluumlmuumlnuumln Akdeniz havzası
geriye kalan boumlluumlmuuml ise Latin Amerika uumllkelerinde yapılmaktadır (AYSO 2012 14)
Şekil 1 Zeytin Uumlretiminin Yayılışı Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı Verileri 2016
Duumlnyanın oumlnde gelen zeytin uumlreticileri İspanya Yunanistan ve İtalya başta olmak uumlzere
Avrupa Birliği (AB) Uumllkeleri Tuumlrkiye Tunus Cezayir Fas Suriye Uumlrduumln ve Arjantinrsquodir
Tablo 1 Duumlnya Zeytinyağı Uumlretimi (Bin Ton) UumlLKELER 20102011 201112 201213 201314 201415 201516 (oumlng)
AB Uumllkeleri 2 2090 2 3951 1 4617 2 4850 1 5355 1 9605
İspanya 13919 16150 6182 17815 8290 12000
İtalya 4400 3992 4155 4637 3025 3500
Yunanistan 3010 2946 3579 1320 3000 3000
Portekiz 629 762 592 916 900 920
Tunus 1200 1820 2200 700 2950 1400
Suriye 1800 1980 1750 1800 500 2150
Tuumlrkiye 1600 1910 2010 1350 1600 1430
Fas 1300 1200 1000 1200 1200 1300
Cezayir 670 395 660 440 440 735
Arjantin 200 320 170 300 60 250
Uumlrduumln 270 195 215 190 350 390
Toplam 3 0750 3 3211 2 4017 3 2055 2 3665 2 9095
Kaynak TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı
Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016 201516 Oumlngoumlruuml
Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere duumlnya zeytinyağı uumlretimi zeytinin bir yıl uumlruumln verme diğer yıl
vermeme oumlzelliğinden dolayı yıllar itibariyle artıp azalan bir durum goumlstermiştir Guumlmruumlk ve
Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2016 Yılı Zeytin ve Zeytinyağı
Raporursquona goumlre duumlnyada en ccedilok zeytinyağı uumlretiminin gerccedilekleştirildiği uumllke ise İspanya
olmuştur 201415 sezonunda 23 milyon ton ile dip seviyesini goumlrmesinin arkasında
İspanya İtalya gibi uumllkelerin zeytinyağı uumlretimindeki azalışlar etkili olmuştur Aynı sezonda
Tuumlrkiye AB uumllkelerinin ve Tunusrsquoun ardından 160 bin ton ile en ccedilok uumlretim yapan uumllkeler
arasında yer almaktadır Tunusrsquoun 2014-2015 doumlneminde uumlrettiği zeytinyağı miktarındaki
artış dikkat ccedilekmektedir
12 TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ
Tuumlrkiye 172 milyon civarındaki ağaccedil sayısı ve 1700000 ton zeytin uumlretimi ile duumlnyanın en
oumlnemli zeytin uumlreticisi uumllkeleri arasında yer almaktadır Tuumlrkiyersquode toplam zeytin ağacı
sayısı 2004-2015 yılları arasında 55rsquoden fazla artış goumlstermiştir Diğer taraftan Tuumlrkiye
zeytin uumlretim verileri değerlendirildiğinde uumlretimin dalgalı bir seyir izlediği 2014 yılında
ise 17 milyon ton civarında olduğu uumlretiminin frac34 luumlk boumlluumlmuumlnuumln ise yağlık olarak
kullanıldığı anlaşılmaktadır
Tablo 2 Tuumlrkiye Zeytin Uumlretimi (Toplam) 2004-2015
Ağaccedil sayısı (Bin)
Uumlretim (Ton)
Yıllar
Toplam
Meyve Veren Meyve Vermeyen
Toplam
Sofralık Yağlık
2004
107 100
94 950
12 150 1 600 000
400 000 1 200 000
2005
113 180
96 625
16 555 1 200 000
400 000 800 000
2006
129 265
97 773
31 492 1 766 749
555 749 1 211 000
2007
144 329
104 219
40 110 1 075 854
455 385 620 469
2008
151 630
106 139
45 491 1 464 248
512 103 952 145
2009
153 723
109 127
44 596 1 290 654
460 013 830 641
2010
157 156
111 398
45 758 1 415 000
375 000 1 040 000
2011
155 427
117 941
37 486 1 750 000
550 000 1 200 000
2012
157 904
120 820
37 084 1 820 000
480 000 1 340 000
2013
167 030
129 161
37 869 1 676 000
390 000 1 286 000
2014 168 997 140 712 28 285 1 768 000 438 000 1 330 000
2015 171 990 144 759 27 231 1 700 000 400 000 1 300 000
Kaynak TUumlİK 2016
Tuumlrkiyersquode zeytin uumlretim alanları sırasıyla Ege Marmara Akdeniz Guumlneydoğu Anadolu ve
Karadeniz Boumllgelerinin belirli boumllgelerinde yoğunlaşmaktadır Ege Zeytin ve Zeytinyağı
İhracatccedilıları Birliği 201516 Sezonu Ccedilalışma Raporursquona goumlre Ege ve Marmara Boumllgelerinde
20152015 sezonunda İzmir Balıkesir Ccedilanakkale Bursa Manisa Aydın Muğla Adana
Antalya Gaziantep Hatay Kilis Mersin Osmaniye Kahramanmaraş ve Şanlıurfa illerinde
toplam 145321360 adet meyve veren 22526267 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup
ağaccedil başına ortalama 79 kg zeytin verimi ile 1108188 ton zeytin tanesi alınacağı bunun
397025 tonunun sofralığa ayrılacağı bundan da 143115 ton zeytinyağı elde edileceği
oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
Şekil 2 Tuumlrkiyersquode Zeytin Uumlretim Alanları TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı
Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016
Yine aynı araştırmaya goumlre Adana Hatay Mersin Kilis ve Gaziantep illerinde toplam
28446688 adet meyve veren 11022946 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil
başına ortalama 114 kg zeytin verimi ile 323635 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 62437
tonunun sofralığa 261198 tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 1 46 randıman
ile 56547 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir
13 Balıkesir İlinde Zeytinyağı Uumlretimi
2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından sağlanan
zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
Tablo 3 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytinyağı Rekolte Tahmini
İLLER AĞACcedil SAYISI Yağlığa
Ayrılacak
Zeytin (Ton)
Elde Edilecek
Zeytinyağı (Ton)
1 Kg Zeytinyağı
İccedilin Danesi (Kg) Meyve Veren Meyve
Vermeyen
BALIKESİR 10829549 569462 44583 8917 50
MANİSA 18395421 3399339 34269 7118 48
İZMİR 16104715 2798409 47035 11030 43
AYDIN 21941499 2408727 77605 15694 49
MUĞLA 15518039 1364836 19784 4042 49
CcedilANAKKALE 4871506 545305 23280 4656 50
BURSA 9534283 733927 8931 1786 50
MERSİN 9360399 3514077 132000 22000 60
KİLİS 2887595 320842 49500 11000 45
GAZİANTEP 7966888 454290 67500 15000 45
HATAY 12418660 2121351 135000 27000 50
ANTALYA 3510852 909297 16500 3000 55
TOPLAM 145321360 22526267 711133 143115 497
Kaynak Akhisar Ticaret Borsası 2016
Balıkesirrsquoe ait 2014-2015 sezonu iccedilin zeytin ağaccedil sayısı uumlretilecek zeytinden sofralığa ve
yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını goumlsterir veriler oumlnde gelen
ilccedileler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Tablo 4rsquote belirtilmiştir Buna goumlre toplam 10829549
adet meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup 8917 ton zeytinyağı
elde edileceği tahmin edilmiştir Yıllık elde edilen zeytinyağı (ton) accedilısından Hatay Mersin
Aydın Gaziantep İzmir ve Kilisrsquoin ardından Balıkesir 7 sırada yer almaktadır (Akhisar
Ticaret Borsası 2016) Tablo 4rsquote Balıkesirrsquoe ait oumlnde gelen ilccedilelerin zeytin rekolte
tahminleri bulunmaktadır
Tablo 4 Balıkesı r İlı Oumlnde Gelen İlccedileler 20132014 Sezonu Zeytı n Rekolte Tahmı ni
İlccedileler
Ağaccedil Sayısı Ağaccedil Başına
Zeytin Tanesi
(Kg)
Elde
Edilecek
Zeytin
(Ton)
Sofralığa
Ayrılacak Zeytin
(Ton)
Yağlığa
Ayrılacak
Zeytin (Ton) Meyve
Veren
Meyve
Vermeyen
Ayvalık 1791808 118742 10 17918 1792 16126
Goumlmeccedil 1320000 100000 12 15840 1901 13939
Burhaniye 2085167 38333 55 11468 1147 10322
Havran 1101140 12500 4 4405 661 3744
Edremit 2987000 25000 65 19416 3883 15532
Bandırma 269795 8250 10 2698 2563 135
Erdek 958773 41667 85 8150 6927 1222
Kaynak İTB İzmir Ticaret Borsası 2015
Balıkesirrsquoin oumlnde gelen zeytin yetiştirilen ilccedileleri Edremit Ayvalık Goumlmeccedil Burhaniye ve
Erdekrsquotir Meyve veren ağaccedil sayısı elde edilecek zeytin alanında Edremit ilccedilesi oumlnde
gelmekle birlikte yağlığa ayrılacak zeytinde Ayvalık lider durumdadır
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) 2016 raporuna goumlre toplam 10829549 adet
meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil başına ortalama 54 kg
zeytin verimi ile 58621 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 14992 tonunun sofralığa 43629
tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 15 randıman ile 8726 ton zeytinyağı elde
edileceği tahmin edilmiştir (UZZK 2016 13)
2 UumlRUumlNUumlN GTİP NUMARASI ve ULUSLARARASI KABUL GOumlREN İSMİ
GTİP Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonunun kısaltması olup uumllkemizde Guumlmruumlk Tarife
Cetvelinde 12 haneli koda verilen isimdir Her uumllkenin tarife cetvelinin esasını Duumlnya
Guumlmruumlk Oumlrguumltuumlrsquonuumln (Tuumlrkiyersquode ilgili kurum Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığıdır) duumlzenlediği
Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and
Coding Systems) oluşturmakta ve ticarete konu tuumlm uumlruumlnler belirli bir mantık ve sistematik
ccedilerccedilevesinde sınıflandırılmaktadır
Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
Fasıl Fasıl Accedilıklaması (Uumlruumln Adı)
1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın
fakat kimyasal olarak değiştirilmemiş)
150910 Saf Zeytinyağı
150910100000 Lampant Zeytinyağı
Diğerleri
150910900011 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900012 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900013 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900014 hellipDiğerleri
150990 hellipDiğerleri
150990000014 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000015 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000016 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000018 hellipDiğerleri
Kaynak Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı 2016
Armonize Sistem (Tarife Cetveli) 21 boumlluumlm ve 96 fasıldan oluşmaktadır Fasıllar 2li
kodlara her bir fasıl 4luuml kod olan pozisyonlara ve her bir pozisyon ise 6lı kod olan alt
pozisyonlara ayrılmıştır Her uumllkenin tarife cetvelindeki 2li 4luuml ve 6lı kodları tuumlm duumlnyada
aynıdır Armonize Sistemde 6lı koddan sonraki boumlluumlmleri uumllkeler kendi ihtiyaccedillarına
(detaylı istatistik almak ve guumlmruumlk vergilerini daha detay uumlruumln bazında uygulamak iccedilin) goumlre
detaylandırabilmektedir Tuumlrkiyede uumlruumlnler en detay bazda 12li kodla sınıflandırılmaktadır
Tuumlrkiye Avrupa Birliği ile Ortak Guumlmruumlk Birliğine sahip olmasından dolayı Tuumlrkiyenin
8li bazdaki kodları ve uumlruumln grupları Avrupa Birliği uumllkeleri ile aynıdır
Tuumlrk Guumlmruumlk Tarife cetvelinde 10lu baz olan Milli alt accedilılım kodu farklı vergi
uygulamaları iccedilin accedilılan pozisyonlar olmakla birlikte pratikte kullanılmamaktadır Bu
nedenle uumllkemizde guumlmruumlk vergileri 12li bazda belirlenmektedir Tarife cetvelinde 12li
kod olan GTİP uumllkemizde uumlruumlnlerin en detay bazda sınıflandırıldığı guumlmruumlk vergilerinin
uygulandığı ve istatistiksel amaccedillarla kullanılan koddur (wwwmevzuatnet) Bu nedenle
zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmelerin oumlncelikle ihraccedil edecekleri uumlruumln ccedileşidine goumlre
GTİPrsquolerini doğru bir şekilde belirlemeleri gerekmektedir Dahası ihracat iadesine ilişkin
oranlar Tablo 5rsquoteki GTİPrsquolarına goumlre farklılık goumlstermektedir Bu konuya araştırmanın
ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı olarak yer verilmiştir
3 DUumlNYA İTHALATI İHRACATI ve BİRİM FİYATLAR
Araştırmanın bu boumlluumlmuumlnde zeytinyağı ile ilgili duumlnya ithalat ve ihracat rakamları ile
ithalatccedilı uumllkelerin zeytinyağı iccedilin birim alış fiyatlarına yer verilmektedir Duumlnyada oumlnde
gelen zeytinyağı ihracatccedilıları olası rakipler olarak kabul edilirken ithalatccedilı uumllkeler de
potansiyel pazarlar olarak değerlendirilmiştir Araştırmada kullanılan temel istatistikicirc veriler
Ekonomi Bakanlığırsquonın pazar araştırmalarında ihracatccedilı firmalara yararlı bir kaynak olarak
goumlsterilen Uluslararası Ticaret Merkezi (International Trade Center ITC -TRADE MAP)
veri tabanından alınmış ve biccedilimlendirilip yorumlanarak rakip uumllke ve potansiyel hedef
pazarların tespitinde kullanılmıştır
Boumlluumlmde yer alan tablolardaki verilerin bazıları turuncu renkte goumlsterilmektedir Bu durum
bazı uumllkelerin ilgili ticaret verilerini Birleşmiş Milletlere geccedil vermelerinden veya hiccedil
vermemelerinden ileri gelmektedir Hiccedil veri vermeyen uumllkelerin dış ticaret verileri o
uumllkelere mal veren veya alan uumllkelerin veri toplamlarından elde edilmektedir Boumlylece aşılan
sorun ldquomirror datardquo (yansıma veri) olarak kavramsallaştırılmaktadır
31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı
Zeytinyağında duumlnya ithalat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık 76 milyar
(7591335 bin) Dolar (ABD Doları) civarındadır Tablo 6rsquoda duumlnya zeytinyağı ithalatı ve
duumlnyanın en buumlyuumlk zeytinyağı ithalatccedilısı olan 42 uumllke yer almaktadır
Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar
2011 Yılı
İthalatı
2012 Yılı
İthalatı
2013 Yılı
İthalatı
2014 Yılı
İthalatı
2015 Yılı
İthalatı
Duumlnya 5965141 5737037 7020319 7152779 7591335
İtalya 1625188 1429933 1577222 1948634 2002315
ABD 959996 975754 1125710 1134086 1228065
İspanya 116012 135637 36274 167968 620338
Fransa 420531 376776 471952 431063 486299
Portekiz 228971 254873 377301 306405 340886
Almanya 273711 254906 31761 318631 312296
Japonya 185694 210168 274499 275657 297372
Brezilya 286323 311717 37723 353494 274642
Birleşik Krallık 254893 197677 240396 23551 26975
Kanada 15635 148028 163855 174689 163929
Ccedilin 140095 158155 180042 140444 157718
Hollanda 69164 68168 8315 78852 87492
İsviccedilre 81143 76495 85354 8525 83282
Avustralya 118301 116762 11136 113961 79516
Belccedilika 80212 69159 99143 82688 76268
Suudi Arabistan 53905 61 63667 72798 75541
Meksika 509 46846 62559 60137 68661
G Kore 44763 3286 43467 57118 54234
Rusya 8198 86863 100176 109862 51074
Avusturya 44508 42527 45493 48212 48325
Tayvan 21802 21941 30886 43453 41101
İsveccedil 33576 30178 38092 40953 38804
Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197
Polonya 36691 31661 37281 37116 33625
Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932
BAE 35661 41276 54631 24275
Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886
İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628
Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175
Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293
Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794
İsrail 20073 12609 12657 2137 18727
Tayland 14921 14988 19799 20451 18382
Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718
Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362
Angola 14048 17185 21575 24007 17318
Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676
Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987
Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037
Romanya 15147 11527 1365 13055 12933
İran 8504 7674 1449 2359 11575
Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515
Kaynak Trademap 2016
Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı
12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır
Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar
ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon
Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin
izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln
sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir
Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları
ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya
zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan
uzaklıkları goumlsterilmektedir
Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)
İthalatccedilılar İthalat (Bin
$)
İthalat
Miktarı
(Ton)
Birim Fiyat
(USDBirim)
Yıllık Artış
2014-2015
()
Duumlnya
İthalatında Payı
()
Tedarikccedili
Uumllkelere Ort
Uzaklık (Km)
Duumlnya 7591337 0 7 100 3878
İtalya 2002315 54951 3644 3 264
1178
ABD 1228065 299 4107 8 162
7982
İspanya 620338 18776 3304 269 82
1826
Fransa 486299 11559 4207 13 64
848
Portekiz 340886 10236 333 11 45
737
Almanya 312296 67458 4629 -2 41
1089
Japonya 297372 57181 5201 8 39
10156
Brezilya 274642 56726 4842 -22 36
6921
Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388
Kanada 163929 36682 4469 -6 22
6971
Ccedilin 157718 33333 4732 12 21
9295
Hollanda 87492 22037 397 11 12
1126
İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11
758
Avustralya 79516 19994 3977 -30 1
16416
Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1
1024
Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045
Meksika 68661 16189 4241 14 09
9151
G Kore 54234 12159 446 -5 07
9684
Rusya 51074 15148 3372 -54 07
3466
Avusturya 48325 10502 4602 0 06
945
Tayvan 41101 8079 5087 -5 05
9945
İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05
1933
Hindistan 35197 836 421 -5 05
7291
Polonya 33625 7886 4264 -9 04
1672
Danimarka 27932 6022 4638 -11 04
143
BAE 24276 4995 486 -12 03
4561
Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03
1318
İrlanda 20628 5777 3571 2 03
1285
Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03
755
Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03
2304
Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02
9292
İsrail 18727 4443 4215 -12 02
2677
Tayland 18382 4288 4287 -10 02
9644
Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208
Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286
Angola 17318 3834 4517 -28 02
5945
Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02
803
Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02
2468
Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02
231
Romanya 12933 3419 3783 -1 02
145
İran 11574 2559 4523 -24 02
314
Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01
2496
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya
162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya
ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye
1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir
oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir
Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır
Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD
Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın
zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi
oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir
32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı
Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)
Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk
zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın
en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar
Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon
Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında
başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak
değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını
yapmaktadır
Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İhracatccedilılar
2011 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2012 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2013 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2014 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2015 Yılı
İhracat
(Bin USD)
Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947
İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101
İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797
Tunus 286069 375219 504593 276958 948587
Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203
Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527
Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441
Fas 79977 30684 21956 39847 75733
Şili 24295 36187 46928 41693 60282
Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003
Fransa 40373 39044 44175 51157 56399
ABD 24919 3017 38759 37986 39214
Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761
Almanya 28635 22705 24063 24201 23645
Suriye 43733 37972 45769 3519 2026
Filistin 1645 2304 8842 24715 17287
Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207
Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454
Hollanda 8023 67 929 12318 12565
Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588
Avusturya 6571 5983 8699 852 925
Kaynak Trademap 2016
Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı
ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış
duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları
yer almaktadır
Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar
İhracatccedilılar
İhracat
(2015 Bin
USD)
İhraccedil
Edilen
Miktar-
2015
Birim Fiyat
(USDBirim)
2014-2015rsquote
Yıllık Artış
()
Duumlnya
İhracatında
Payı ()
İthalatccedilı
Uumllkelere Ort
Uzaklık (km)
Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797
İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581
İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268
Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736
Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035
Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537
Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876
Fas 75733 23669 32 90 1 3235
Şili 60282 14548 4144 45 08 7882
Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732
Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177
ABD 39214 10995 3567 3 05 2651
Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335
Almanya 23645 468 5052 -2 03 891
Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133
Filistin 17288 0 28 02 3633
Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403
Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667
Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119
Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893
Avusturya 925 0 9 01 550
Kaynak Trademap 2016
Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir
Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk
rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr
2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243
Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla
oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer
alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4
azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur
İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının
ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen
hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir
Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa
Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek
fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve
markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya
Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı
ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise
durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer
faktoumlrler de etkili olabilir
Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya
(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz
(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı
uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak
değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile
İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından
aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır
4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ
Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat
yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı
ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde
kolaylık sağlayacaktır
Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat
değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler
sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla
Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının
60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin
Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği
oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013
yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı
ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara
gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında
zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır
Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki
uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak
BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir
Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar 2011rsquode
İhracat
2012rsquode
İhracat
2013rsquote
İhracat
2014rsquote
İhracat
2015rsquote
İhracat
Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003
SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258
ABD 4955 15474 8747 13692 8015
Japonya 7767 7305 15878 10851 6853
Irak 3217 3641 5741 6443 4999
İran 3055 26 10251 505 4903
BAE 2899 2247 3136 3103 2819
Almanya 2408 1503 2364 2257 2601
Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485
Suriye 0 59 1312 3484 1957
Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457
Norveccedil 778 778 906 11 1018
Kanada 616 2082 6075 1161 839
Kuveyt 644 579 1648 1603 830
Malezya 213 550 1034 1624 829
İtalya 178 4088 39402 694 823
Mısır 128 82 526 320 666
Avustralya 647 1123 1538 1296 624
Hindistan 638 661 700 757 614
Azerbaycan 826 1184 1272 965 613
Singapur 819 548 705 574 482
Ukrayna 643 755 1066 976 442
Yemen 90 327 2504 3345 374
Endonezya 137 143 113 262 356
Cibuti 47 144 163 217 342
Tayvan 58 18 186 329 339
Somali 0 38 70 446 338
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer
almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden
fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil
edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır
Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)
İthalatccedilı
Uumllkeler
İhracat
Tutarı
(Bin $)
İhracattaki
Payı ()
İhracat
Miktarı
Birim Değer
(USDBr)
2014-2015
İhracat Artışı
()
Duumlnya
İthalatında
Sıralaması
Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32
Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16
ABD 8015 134 1782 4498 -41 2
Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7
Irak 4999 83 1162 4302 -22 62
İran 4903 82 1152 4256 -3 43
BAE 2819 47 516 5463 -9 26
Almanya 2601 43 545 4772 15 6
Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11
Suriye 1957 33 477 4103 -44 95
GKore 1457 24 324 4497 117 18
Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30
Kanada 839 14 182 4610 -28 10
Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39
Malezya 829 14 155 5348 -49 51
İtalya 823 14 253 3253 19 1
Mısır 666 11 157 4242 108 76
Avustralya 624 1 153 4078 -52 14
Hindistan 614 1 110 5582 -19 23
Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87
Singapur 482 08 96 5021 -16 42
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye
114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56
USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015
sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur
Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya
49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur
Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer
almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından
fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre
sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak
da rafine 109rsquodur
Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı
Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar
Payı
20
14
20
15
Sızma 3854817 1853876653 481 5461
Naturel 1 1380685 615013665 445 1812
Rafine 1661324 552598107 333 1628
Riviera 1079385 373008275 346 1099
Toplam 7976211 3394496700 426 10000
20
15
20
16
Sızma 2092407 11550984 552 5242
Naturel 1 547164 2806628 513 1371
Rafine 438602 1972304 450 1099
Riviera 913378 4231748 463 2288
Toplam 3991552 20561663 515 10000
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına
goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre
sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516
sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı
olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı
katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat
fiyatı bu nedenle yuumlksektir
Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız
Sezon Ambalaj
Şekli
Miktar (Kg) Değer ($) $Ton
20
14
20
15
Doumlkme 1693554 5463876 323
Varilli 1312511 4933811 376
Kutulu 11850502 55853330 471
Toplam 14856567 66251018 446
20
15
20
16 Doumlkme 0 0 0
Varilli 331570 145046832 437
Kutulu 3659982 1911119477 522
Toplam 3991552 20561663 515
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya
Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı
verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve
İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat
Tutarı
Ticaret
Dengesi
Tuumlrkiyersquonin
İthalatındaki
Payı
İthal
Edilen
Miktar
Birim
Fiyatı
Duumlnya
İhracatındaki
Sırası
Tuumlrkiye
Tarafından
Uygulanan
Vergi
Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312
İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312
Şili 393 -393 42 100 3930 8 312
İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312
Kaynak ITC Trademap 2016
5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar
Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan
Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur
Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki
yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci
ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016
yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)
İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342
İtalya 459203 400762 412725
Yunanistan 75335 243780 214868
Portekiz 112118 107392 89465
Fas 6711 24195 24647
Fransa 12425 12433 12393
Tuumlrkiye 29329 19494 12075
ABD 8822 9387 10423
Arjantin 8836 5266 9673
Şili 9247 8330 6387
Almanya 5753 5219 5312
Belccedilika 2843 2698 3837
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3
yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir
Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış
miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren
Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla
ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler
olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar
arasına girebilirler
2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti
309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile
Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat
miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef
pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve
Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)
İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1
Artış
Miktarı
2016-2015
Artış Oranı ()
2016-2015
Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62
S Arabistan 6042 3685 3977 292 8
ABD 4898 318 1166 -2014 -63
Irak 2352 1307 947 -360 -27
Japonya 3308 2258 805 -1453 -64
G Kore 220 536 751 215 40
Almanya 802 587 494 -93 -16
BAE 936 1135 482 -653 -58
İran 1494 511 368 -143 -28
Malezya 345 118 359 241 204
Yemen 1876 151 318 167 110
Avustralya 321 341 255 -86 -25
Ccedilin 876 966 237 -729 -75
Norveccedil 328 257 206 -51 -20
Cibuti 95 66 204 138 309
Kuveyt 961 211 140 -71 -33
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler
arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata
(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD
Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta
rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir
konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak
yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin
kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016
Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer
almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı
olarak değerlendirilebilir
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Tablo 1 Duumlnya Zeytinyağı Uumlretimi (Bin Ton) UumlLKELER 20102011 201112 201213 201314 201415 201516 (oumlng)
AB Uumllkeleri 2 2090 2 3951 1 4617 2 4850 1 5355 1 9605
İspanya 13919 16150 6182 17815 8290 12000
İtalya 4400 3992 4155 4637 3025 3500
Yunanistan 3010 2946 3579 1320 3000 3000
Portekiz 629 762 592 916 900 920
Tunus 1200 1820 2200 700 2950 1400
Suriye 1800 1980 1750 1800 500 2150
Tuumlrkiye 1600 1910 2010 1350 1600 1430
Fas 1300 1200 1000 1200 1200 1300
Cezayir 670 395 660 440 440 735
Arjantin 200 320 170 300 60 250
Uumlrduumln 270 195 215 190 350 390
Toplam 3 0750 3 3211 2 4017 3 2055 2 3665 2 9095
Kaynak TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı
Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016 201516 Oumlngoumlruuml
Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere duumlnya zeytinyağı uumlretimi zeytinin bir yıl uumlruumln verme diğer yıl
vermeme oumlzelliğinden dolayı yıllar itibariyle artıp azalan bir durum goumlstermiştir Guumlmruumlk ve
Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2016 Yılı Zeytin ve Zeytinyağı
Raporursquona goumlre duumlnyada en ccedilok zeytinyağı uumlretiminin gerccedilekleştirildiği uumllke ise İspanya
olmuştur 201415 sezonunda 23 milyon ton ile dip seviyesini goumlrmesinin arkasında
İspanya İtalya gibi uumllkelerin zeytinyağı uumlretimindeki azalışlar etkili olmuştur Aynı sezonda
Tuumlrkiye AB uumllkelerinin ve Tunusrsquoun ardından 160 bin ton ile en ccedilok uumlretim yapan uumllkeler
arasında yer almaktadır Tunusrsquoun 2014-2015 doumlneminde uumlrettiği zeytinyağı miktarındaki
artış dikkat ccedilekmektedir
12 TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ
Tuumlrkiye 172 milyon civarındaki ağaccedil sayısı ve 1700000 ton zeytin uumlretimi ile duumlnyanın en
oumlnemli zeytin uumlreticisi uumllkeleri arasında yer almaktadır Tuumlrkiyersquode toplam zeytin ağacı
sayısı 2004-2015 yılları arasında 55rsquoden fazla artış goumlstermiştir Diğer taraftan Tuumlrkiye
zeytin uumlretim verileri değerlendirildiğinde uumlretimin dalgalı bir seyir izlediği 2014 yılında
ise 17 milyon ton civarında olduğu uumlretiminin frac34 luumlk boumlluumlmuumlnuumln ise yağlık olarak
kullanıldığı anlaşılmaktadır
Tablo 2 Tuumlrkiye Zeytin Uumlretimi (Toplam) 2004-2015
Ağaccedil sayısı (Bin)
Uumlretim (Ton)
Yıllar
Toplam
Meyve Veren Meyve Vermeyen
Toplam
Sofralık Yağlık
2004
107 100
94 950
12 150 1 600 000
400 000 1 200 000
2005
113 180
96 625
16 555 1 200 000
400 000 800 000
2006
129 265
97 773
31 492 1 766 749
555 749 1 211 000
2007
144 329
104 219
40 110 1 075 854
455 385 620 469
2008
151 630
106 139
45 491 1 464 248
512 103 952 145
2009
153 723
109 127
44 596 1 290 654
460 013 830 641
2010
157 156
111 398
45 758 1 415 000
375 000 1 040 000
2011
155 427
117 941
37 486 1 750 000
550 000 1 200 000
2012
157 904
120 820
37 084 1 820 000
480 000 1 340 000
2013
167 030
129 161
37 869 1 676 000
390 000 1 286 000
2014 168 997 140 712 28 285 1 768 000 438 000 1 330 000
2015 171 990 144 759 27 231 1 700 000 400 000 1 300 000
Kaynak TUumlİK 2016
Tuumlrkiyersquode zeytin uumlretim alanları sırasıyla Ege Marmara Akdeniz Guumlneydoğu Anadolu ve
Karadeniz Boumllgelerinin belirli boumllgelerinde yoğunlaşmaktadır Ege Zeytin ve Zeytinyağı
İhracatccedilıları Birliği 201516 Sezonu Ccedilalışma Raporursquona goumlre Ege ve Marmara Boumllgelerinde
20152015 sezonunda İzmir Balıkesir Ccedilanakkale Bursa Manisa Aydın Muğla Adana
Antalya Gaziantep Hatay Kilis Mersin Osmaniye Kahramanmaraş ve Şanlıurfa illerinde
toplam 145321360 adet meyve veren 22526267 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup
ağaccedil başına ortalama 79 kg zeytin verimi ile 1108188 ton zeytin tanesi alınacağı bunun
397025 tonunun sofralığa ayrılacağı bundan da 143115 ton zeytinyağı elde edileceği
oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
Şekil 2 Tuumlrkiyersquode Zeytin Uumlretim Alanları TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı
Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016
Yine aynı araştırmaya goumlre Adana Hatay Mersin Kilis ve Gaziantep illerinde toplam
28446688 adet meyve veren 11022946 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil
başına ortalama 114 kg zeytin verimi ile 323635 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 62437
tonunun sofralığa 261198 tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 1 46 randıman
ile 56547 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir
13 Balıkesir İlinde Zeytinyağı Uumlretimi
2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından sağlanan
zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
Tablo 3 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytinyağı Rekolte Tahmini
İLLER AĞACcedil SAYISI Yağlığa
Ayrılacak
Zeytin (Ton)
Elde Edilecek
Zeytinyağı (Ton)
1 Kg Zeytinyağı
İccedilin Danesi (Kg) Meyve Veren Meyve
Vermeyen
BALIKESİR 10829549 569462 44583 8917 50
MANİSA 18395421 3399339 34269 7118 48
İZMİR 16104715 2798409 47035 11030 43
AYDIN 21941499 2408727 77605 15694 49
MUĞLA 15518039 1364836 19784 4042 49
CcedilANAKKALE 4871506 545305 23280 4656 50
BURSA 9534283 733927 8931 1786 50
MERSİN 9360399 3514077 132000 22000 60
KİLİS 2887595 320842 49500 11000 45
GAZİANTEP 7966888 454290 67500 15000 45
HATAY 12418660 2121351 135000 27000 50
ANTALYA 3510852 909297 16500 3000 55
TOPLAM 145321360 22526267 711133 143115 497
Kaynak Akhisar Ticaret Borsası 2016
Balıkesirrsquoe ait 2014-2015 sezonu iccedilin zeytin ağaccedil sayısı uumlretilecek zeytinden sofralığa ve
yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını goumlsterir veriler oumlnde gelen
ilccedileler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Tablo 4rsquote belirtilmiştir Buna goumlre toplam 10829549
adet meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup 8917 ton zeytinyağı
elde edileceği tahmin edilmiştir Yıllık elde edilen zeytinyağı (ton) accedilısından Hatay Mersin
Aydın Gaziantep İzmir ve Kilisrsquoin ardından Balıkesir 7 sırada yer almaktadır (Akhisar
Ticaret Borsası 2016) Tablo 4rsquote Balıkesirrsquoe ait oumlnde gelen ilccedilelerin zeytin rekolte
tahminleri bulunmaktadır
Tablo 4 Balıkesı r İlı Oumlnde Gelen İlccedileler 20132014 Sezonu Zeytı n Rekolte Tahmı ni
İlccedileler
Ağaccedil Sayısı Ağaccedil Başına
Zeytin Tanesi
(Kg)
Elde
Edilecek
Zeytin
(Ton)
Sofralığa
Ayrılacak Zeytin
(Ton)
Yağlığa
Ayrılacak
Zeytin (Ton) Meyve
Veren
Meyve
Vermeyen
Ayvalık 1791808 118742 10 17918 1792 16126
Goumlmeccedil 1320000 100000 12 15840 1901 13939
Burhaniye 2085167 38333 55 11468 1147 10322
Havran 1101140 12500 4 4405 661 3744
Edremit 2987000 25000 65 19416 3883 15532
Bandırma 269795 8250 10 2698 2563 135
Erdek 958773 41667 85 8150 6927 1222
Kaynak İTB İzmir Ticaret Borsası 2015
Balıkesirrsquoin oumlnde gelen zeytin yetiştirilen ilccedileleri Edremit Ayvalık Goumlmeccedil Burhaniye ve
Erdekrsquotir Meyve veren ağaccedil sayısı elde edilecek zeytin alanında Edremit ilccedilesi oumlnde
gelmekle birlikte yağlığa ayrılacak zeytinde Ayvalık lider durumdadır
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) 2016 raporuna goumlre toplam 10829549 adet
meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil başına ortalama 54 kg
zeytin verimi ile 58621 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 14992 tonunun sofralığa 43629
tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 15 randıman ile 8726 ton zeytinyağı elde
edileceği tahmin edilmiştir (UZZK 2016 13)
2 UumlRUumlNUumlN GTİP NUMARASI ve ULUSLARARASI KABUL GOumlREN İSMİ
GTİP Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonunun kısaltması olup uumllkemizde Guumlmruumlk Tarife
Cetvelinde 12 haneli koda verilen isimdir Her uumllkenin tarife cetvelinin esasını Duumlnya
Guumlmruumlk Oumlrguumltuumlrsquonuumln (Tuumlrkiyersquode ilgili kurum Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığıdır) duumlzenlediği
Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and
Coding Systems) oluşturmakta ve ticarete konu tuumlm uumlruumlnler belirli bir mantık ve sistematik
ccedilerccedilevesinde sınıflandırılmaktadır
Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
Fasıl Fasıl Accedilıklaması (Uumlruumln Adı)
1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın
fakat kimyasal olarak değiştirilmemiş)
150910 Saf Zeytinyağı
150910100000 Lampant Zeytinyağı
Diğerleri
150910900011 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900012 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900013 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900014 hellipDiğerleri
150990 hellipDiğerleri
150990000014 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000015 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000016 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000018 hellipDiğerleri
Kaynak Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı 2016
Armonize Sistem (Tarife Cetveli) 21 boumlluumlm ve 96 fasıldan oluşmaktadır Fasıllar 2li
kodlara her bir fasıl 4luuml kod olan pozisyonlara ve her bir pozisyon ise 6lı kod olan alt
pozisyonlara ayrılmıştır Her uumllkenin tarife cetvelindeki 2li 4luuml ve 6lı kodları tuumlm duumlnyada
aynıdır Armonize Sistemde 6lı koddan sonraki boumlluumlmleri uumllkeler kendi ihtiyaccedillarına
(detaylı istatistik almak ve guumlmruumlk vergilerini daha detay uumlruumln bazında uygulamak iccedilin) goumlre
detaylandırabilmektedir Tuumlrkiyede uumlruumlnler en detay bazda 12li kodla sınıflandırılmaktadır
Tuumlrkiye Avrupa Birliği ile Ortak Guumlmruumlk Birliğine sahip olmasından dolayı Tuumlrkiyenin
8li bazdaki kodları ve uumlruumln grupları Avrupa Birliği uumllkeleri ile aynıdır
Tuumlrk Guumlmruumlk Tarife cetvelinde 10lu baz olan Milli alt accedilılım kodu farklı vergi
uygulamaları iccedilin accedilılan pozisyonlar olmakla birlikte pratikte kullanılmamaktadır Bu
nedenle uumllkemizde guumlmruumlk vergileri 12li bazda belirlenmektedir Tarife cetvelinde 12li
kod olan GTİP uumllkemizde uumlruumlnlerin en detay bazda sınıflandırıldığı guumlmruumlk vergilerinin
uygulandığı ve istatistiksel amaccedillarla kullanılan koddur (wwwmevzuatnet) Bu nedenle
zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmelerin oumlncelikle ihraccedil edecekleri uumlruumln ccedileşidine goumlre
GTİPrsquolerini doğru bir şekilde belirlemeleri gerekmektedir Dahası ihracat iadesine ilişkin
oranlar Tablo 5rsquoteki GTİPrsquolarına goumlre farklılık goumlstermektedir Bu konuya araştırmanın
ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı olarak yer verilmiştir
3 DUumlNYA İTHALATI İHRACATI ve BİRİM FİYATLAR
Araştırmanın bu boumlluumlmuumlnde zeytinyağı ile ilgili duumlnya ithalat ve ihracat rakamları ile
ithalatccedilı uumllkelerin zeytinyağı iccedilin birim alış fiyatlarına yer verilmektedir Duumlnyada oumlnde
gelen zeytinyağı ihracatccedilıları olası rakipler olarak kabul edilirken ithalatccedilı uumllkeler de
potansiyel pazarlar olarak değerlendirilmiştir Araştırmada kullanılan temel istatistikicirc veriler
Ekonomi Bakanlığırsquonın pazar araştırmalarında ihracatccedilı firmalara yararlı bir kaynak olarak
goumlsterilen Uluslararası Ticaret Merkezi (International Trade Center ITC -TRADE MAP)
veri tabanından alınmış ve biccedilimlendirilip yorumlanarak rakip uumllke ve potansiyel hedef
pazarların tespitinde kullanılmıştır
Boumlluumlmde yer alan tablolardaki verilerin bazıları turuncu renkte goumlsterilmektedir Bu durum
bazı uumllkelerin ilgili ticaret verilerini Birleşmiş Milletlere geccedil vermelerinden veya hiccedil
vermemelerinden ileri gelmektedir Hiccedil veri vermeyen uumllkelerin dış ticaret verileri o
uumllkelere mal veren veya alan uumllkelerin veri toplamlarından elde edilmektedir Boumlylece aşılan
sorun ldquomirror datardquo (yansıma veri) olarak kavramsallaştırılmaktadır
31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı
Zeytinyağında duumlnya ithalat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık 76 milyar
(7591335 bin) Dolar (ABD Doları) civarındadır Tablo 6rsquoda duumlnya zeytinyağı ithalatı ve
duumlnyanın en buumlyuumlk zeytinyağı ithalatccedilısı olan 42 uumllke yer almaktadır
Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar
2011 Yılı
İthalatı
2012 Yılı
İthalatı
2013 Yılı
İthalatı
2014 Yılı
İthalatı
2015 Yılı
İthalatı
Duumlnya 5965141 5737037 7020319 7152779 7591335
İtalya 1625188 1429933 1577222 1948634 2002315
ABD 959996 975754 1125710 1134086 1228065
İspanya 116012 135637 36274 167968 620338
Fransa 420531 376776 471952 431063 486299
Portekiz 228971 254873 377301 306405 340886
Almanya 273711 254906 31761 318631 312296
Japonya 185694 210168 274499 275657 297372
Brezilya 286323 311717 37723 353494 274642
Birleşik Krallık 254893 197677 240396 23551 26975
Kanada 15635 148028 163855 174689 163929
Ccedilin 140095 158155 180042 140444 157718
Hollanda 69164 68168 8315 78852 87492
İsviccedilre 81143 76495 85354 8525 83282
Avustralya 118301 116762 11136 113961 79516
Belccedilika 80212 69159 99143 82688 76268
Suudi Arabistan 53905 61 63667 72798 75541
Meksika 509 46846 62559 60137 68661
G Kore 44763 3286 43467 57118 54234
Rusya 8198 86863 100176 109862 51074
Avusturya 44508 42527 45493 48212 48325
Tayvan 21802 21941 30886 43453 41101
İsveccedil 33576 30178 38092 40953 38804
Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197
Polonya 36691 31661 37281 37116 33625
Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932
BAE 35661 41276 54631 24275
Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886
İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628
Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175
Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293
Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794
İsrail 20073 12609 12657 2137 18727
Tayland 14921 14988 19799 20451 18382
Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718
Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362
Angola 14048 17185 21575 24007 17318
Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676
Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987
Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037
Romanya 15147 11527 1365 13055 12933
İran 8504 7674 1449 2359 11575
Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515
Kaynak Trademap 2016
Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı
12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır
Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar
ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon
Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin
izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln
sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir
Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları
ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya
zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan
uzaklıkları goumlsterilmektedir
Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)
İthalatccedilılar İthalat (Bin
$)
İthalat
Miktarı
(Ton)
Birim Fiyat
(USDBirim)
Yıllık Artış
2014-2015
()
Duumlnya
İthalatında Payı
()
Tedarikccedili
Uumllkelere Ort
Uzaklık (Km)
Duumlnya 7591337 0 7 100 3878
İtalya 2002315 54951 3644 3 264
1178
ABD 1228065 299 4107 8 162
7982
İspanya 620338 18776 3304 269 82
1826
Fransa 486299 11559 4207 13 64
848
Portekiz 340886 10236 333 11 45
737
Almanya 312296 67458 4629 -2 41
1089
Japonya 297372 57181 5201 8 39
10156
Brezilya 274642 56726 4842 -22 36
6921
Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388
Kanada 163929 36682 4469 -6 22
6971
Ccedilin 157718 33333 4732 12 21
9295
Hollanda 87492 22037 397 11 12
1126
İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11
758
Avustralya 79516 19994 3977 -30 1
16416
Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1
1024
Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045
Meksika 68661 16189 4241 14 09
9151
G Kore 54234 12159 446 -5 07
9684
Rusya 51074 15148 3372 -54 07
3466
Avusturya 48325 10502 4602 0 06
945
Tayvan 41101 8079 5087 -5 05
9945
İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05
1933
Hindistan 35197 836 421 -5 05
7291
Polonya 33625 7886 4264 -9 04
1672
Danimarka 27932 6022 4638 -11 04
143
BAE 24276 4995 486 -12 03
4561
Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03
1318
İrlanda 20628 5777 3571 2 03
1285
Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03
755
Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03
2304
Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02
9292
İsrail 18727 4443 4215 -12 02
2677
Tayland 18382 4288 4287 -10 02
9644
Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208
Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286
Angola 17318 3834 4517 -28 02
5945
Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02
803
Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02
2468
Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02
231
Romanya 12933 3419 3783 -1 02
145
İran 11574 2559 4523 -24 02
314
Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01
2496
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya
162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya
ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye
1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir
oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir
Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır
Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD
Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın
zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi
oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir
32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı
Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)
Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk
zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın
en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar
Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon
Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında
başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak
değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını
yapmaktadır
Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İhracatccedilılar
2011 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2012 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2013 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2014 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2015 Yılı
İhracat
(Bin USD)
Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947
İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101
İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797
Tunus 286069 375219 504593 276958 948587
Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203
Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527
Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441
Fas 79977 30684 21956 39847 75733
Şili 24295 36187 46928 41693 60282
Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003
Fransa 40373 39044 44175 51157 56399
ABD 24919 3017 38759 37986 39214
Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761
Almanya 28635 22705 24063 24201 23645
Suriye 43733 37972 45769 3519 2026
Filistin 1645 2304 8842 24715 17287
Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207
Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454
Hollanda 8023 67 929 12318 12565
Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588
Avusturya 6571 5983 8699 852 925
Kaynak Trademap 2016
Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı
ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış
duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları
yer almaktadır
Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar
İhracatccedilılar
İhracat
(2015 Bin
USD)
İhraccedil
Edilen
Miktar-
2015
Birim Fiyat
(USDBirim)
2014-2015rsquote
Yıllık Artış
()
Duumlnya
İhracatında
Payı ()
İthalatccedilı
Uumllkelere Ort
Uzaklık (km)
Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797
İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581
İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268
Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736
Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035
Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537
Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876
Fas 75733 23669 32 90 1 3235
Şili 60282 14548 4144 45 08 7882
Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732
Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177
ABD 39214 10995 3567 3 05 2651
Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335
Almanya 23645 468 5052 -2 03 891
Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133
Filistin 17288 0 28 02 3633
Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403
Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667
Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119
Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893
Avusturya 925 0 9 01 550
Kaynak Trademap 2016
Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir
Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk
rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr
2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243
Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla
oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer
alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4
azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur
İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının
ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen
hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir
Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa
Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek
fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve
markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya
Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı
ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise
durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer
faktoumlrler de etkili olabilir
Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya
(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz
(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı
uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak
değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile
İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından
aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır
4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ
Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat
yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı
ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde
kolaylık sağlayacaktır
Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat
değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler
sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla
Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının
60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin
Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği
oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013
yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı
ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara
gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında
zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır
Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki
uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak
BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir
Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar 2011rsquode
İhracat
2012rsquode
İhracat
2013rsquote
İhracat
2014rsquote
İhracat
2015rsquote
İhracat
Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003
SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258
ABD 4955 15474 8747 13692 8015
Japonya 7767 7305 15878 10851 6853
Irak 3217 3641 5741 6443 4999
İran 3055 26 10251 505 4903
BAE 2899 2247 3136 3103 2819
Almanya 2408 1503 2364 2257 2601
Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485
Suriye 0 59 1312 3484 1957
Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457
Norveccedil 778 778 906 11 1018
Kanada 616 2082 6075 1161 839
Kuveyt 644 579 1648 1603 830
Malezya 213 550 1034 1624 829
İtalya 178 4088 39402 694 823
Mısır 128 82 526 320 666
Avustralya 647 1123 1538 1296 624
Hindistan 638 661 700 757 614
Azerbaycan 826 1184 1272 965 613
Singapur 819 548 705 574 482
Ukrayna 643 755 1066 976 442
Yemen 90 327 2504 3345 374
Endonezya 137 143 113 262 356
Cibuti 47 144 163 217 342
Tayvan 58 18 186 329 339
Somali 0 38 70 446 338
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer
almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden
fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil
edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır
Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)
İthalatccedilı
Uumllkeler
İhracat
Tutarı
(Bin $)
İhracattaki
Payı ()
İhracat
Miktarı
Birim Değer
(USDBr)
2014-2015
İhracat Artışı
()
Duumlnya
İthalatında
Sıralaması
Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32
Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16
ABD 8015 134 1782 4498 -41 2
Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7
Irak 4999 83 1162 4302 -22 62
İran 4903 82 1152 4256 -3 43
BAE 2819 47 516 5463 -9 26
Almanya 2601 43 545 4772 15 6
Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11
Suriye 1957 33 477 4103 -44 95
GKore 1457 24 324 4497 117 18
Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30
Kanada 839 14 182 4610 -28 10
Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39
Malezya 829 14 155 5348 -49 51
İtalya 823 14 253 3253 19 1
Mısır 666 11 157 4242 108 76
Avustralya 624 1 153 4078 -52 14
Hindistan 614 1 110 5582 -19 23
Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87
Singapur 482 08 96 5021 -16 42
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye
114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56
USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015
sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur
Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya
49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur
Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer
almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından
fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre
sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak
da rafine 109rsquodur
Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı
Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar
Payı
20
14
20
15
Sızma 3854817 1853876653 481 5461
Naturel 1 1380685 615013665 445 1812
Rafine 1661324 552598107 333 1628
Riviera 1079385 373008275 346 1099
Toplam 7976211 3394496700 426 10000
20
15
20
16
Sızma 2092407 11550984 552 5242
Naturel 1 547164 2806628 513 1371
Rafine 438602 1972304 450 1099
Riviera 913378 4231748 463 2288
Toplam 3991552 20561663 515 10000
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına
goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre
sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516
sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı
olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı
katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat
fiyatı bu nedenle yuumlksektir
Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız
Sezon Ambalaj
Şekli
Miktar (Kg) Değer ($) $Ton
20
14
20
15
Doumlkme 1693554 5463876 323
Varilli 1312511 4933811 376
Kutulu 11850502 55853330 471
Toplam 14856567 66251018 446
20
15
20
16 Doumlkme 0 0 0
Varilli 331570 145046832 437
Kutulu 3659982 1911119477 522
Toplam 3991552 20561663 515
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya
Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı
verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve
İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat
Tutarı
Ticaret
Dengesi
Tuumlrkiyersquonin
İthalatındaki
Payı
İthal
Edilen
Miktar
Birim
Fiyatı
Duumlnya
İhracatındaki
Sırası
Tuumlrkiye
Tarafından
Uygulanan
Vergi
Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312
İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312
Şili 393 -393 42 100 3930 8 312
İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312
Kaynak ITC Trademap 2016
5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar
Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan
Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur
Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki
yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci
ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016
yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)
İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342
İtalya 459203 400762 412725
Yunanistan 75335 243780 214868
Portekiz 112118 107392 89465
Fas 6711 24195 24647
Fransa 12425 12433 12393
Tuumlrkiye 29329 19494 12075
ABD 8822 9387 10423
Arjantin 8836 5266 9673
Şili 9247 8330 6387
Almanya 5753 5219 5312
Belccedilika 2843 2698 3837
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3
yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir
Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış
miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren
Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla
ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler
olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar
arasına girebilirler
2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti
309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile
Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat
miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef
pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve
Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)
İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1
Artış
Miktarı
2016-2015
Artış Oranı ()
2016-2015
Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62
S Arabistan 6042 3685 3977 292 8
ABD 4898 318 1166 -2014 -63
Irak 2352 1307 947 -360 -27
Japonya 3308 2258 805 -1453 -64
G Kore 220 536 751 215 40
Almanya 802 587 494 -93 -16
BAE 936 1135 482 -653 -58
İran 1494 511 368 -143 -28
Malezya 345 118 359 241 204
Yemen 1876 151 318 167 110
Avustralya 321 341 255 -86 -25
Ccedilin 876 966 237 -729 -75
Norveccedil 328 257 206 -51 -20
Cibuti 95 66 204 138 309
Kuveyt 961 211 140 -71 -33
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler
arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata
(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD
Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta
rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir
konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak
yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin
kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016
Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer
almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı
olarak değerlendirilebilir
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Tablo 2 Tuumlrkiye Zeytin Uumlretimi (Toplam) 2004-2015
Ağaccedil sayısı (Bin)
Uumlretim (Ton)
Yıllar
Toplam
Meyve Veren Meyve Vermeyen
Toplam
Sofralık Yağlık
2004
107 100
94 950
12 150 1 600 000
400 000 1 200 000
2005
113 180
96 625
16 555 1 200 000
400 000 800 000
2006
129 265
97 773
31 492 1 766 749
555 749 1 211 000
2007
144 329
104 219
40 110 1 075 854
455 385 620 469
2008
151 630
106 139
45 491 1 464 248
512 103 952 145
2009
153 723
109 127
44 596 1 290 654
460 013 830 641
2010
157 156
111 398
45 758 1 415 000
375 000 1 040 000
2011
155 427
117 941
37 486 1 750 000
550 000 1 200 000
2012
157 904
120 820
37 084 1 820 000
480 000 1 340 000
2013
167 030
129 161
37 869 1 676 000
390 000 1 286 000
2014 168 997 140 712 28 285 1 768 000 438 000 1 330 000
2015 171 990 144 759 27 231 1 700 000 400 000 1 300 000
Kaynak TUumlİK 2016
Tuumlrkiyersquode zeytin uumlretim alanları sırasıyla Ege Marmara Akdeniz Guumlneydoğu Anadolu ve
Karadeniz Boumllgelerinin belirli boumllgelerinde yoğunlaşmaktadır Ege Zeytin ve Zeytinyağı
İhracatccedilıları Birliği 201516 Sezonu Ccedilalışma Raporursquona goumlre Ege ve Marmara Boumllgelerinde
20152015 sezonunda İzmir Balıkesir Ccedilanakkale Bursa Manisa Aydın Muğla Adana
Antalya Gaziantep Hatay Kilis Mersin Osmaniye Kahramanmaraş ve Şanlıurfa illerinde
toplam 145321360 adet meyve veren 22526267 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup
ağaccedil başına ortalama 79 kg zeytin verimi ile 1108188 ton zeytin tanesi alınacağı bunun
397025 tonunun sofralığa ayrılacağı bundan da 143115 ton zeytinyağı elde edileceği
oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
Şekil 2 Tuumlrkiyersquode Zeytin Uumlretim Alanları TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı
Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016
Yine aynı araştırmaya goumlre Adana Hatay Mersin Kilis ve Gaziantep illerinde toplam
28446688 adet meyve veren 11022946 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil
başına ortalama 114 kg zeytin verimi ile 323635 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 62437
tonunun sofralığa 261198 tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 1 46 randıman
ile 56547 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir
13 Balıkesir İlinde Zeytinyağı Uumlretimi
2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından sağlanan
zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
Tablo 3 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytinyağı Rekolte Tahmini
İLLER AĞACcedil SAYISI Yağlığa
Ayrılacak
Zeytin (Ton)
Elde Edilecek
Zeytinyağı (Ton)
1 Kg Zeytinyağı
İccedilin Danesi (Kg) Meyve Veren Meyve
Vermeyen
BALIKESİR 10829549 569462 44583 8917 50
MANİSA 18395421 3399339 34269 7118 48
İZMİR 16104715 2798409 47035 11030 43
AYDIN 21941499 2408727 77605 15694 49
MUĞLA 15518039 1364836 19784 4042 49
CcedilANAKKALE 4871506 545305 23280 4656 50
BURSA 9534283 733927 8931 1786 50
MERSİN 9360399 3514077 132000 22000 60
KİLİS 2887595 320842 49500 11000 45
GAZİANTEP 7966888 454290 67500 15000 45
HATAY 12418660 2121351 135000 27000 50
ANTALYA 3510852 909297 16500 3000 55
TOPLAM 145321360 22526267 711133 143115 497
Kaynak Akhisar Ticaret Borsası 2016
Balıkesirrsquoe ait 2014-2015 sezonu iccedilin zeytin ağaccedil sayısı uumlretilecek zeytinden sofralığa ve
yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını goumlsterir veriler oumlnde gelen
ilccedileler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Tablo 4rsquote belirtilmiştir Buna goumlre toplam 10829549
adet meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup 8917 ton zeytinyağı
elde edileceği tahmin edilmiştir Yıllık elde edilen zeytinyağı (ton) accedilısından Hatay Mersin
Aydın Gaziantep İzmir ve Kilisrsquoin ardından Balıkesir 7 sırada yer almaktadır (Akhisar
Ticaret Borsası 2016) Tablo 4rsquote Balıkesirrsquoe ait oumlnde gelen ilccedilelerin zeytin rekolte
tahminleri bulunmaktadır
Tablo 4 Balıkesı r İlı Oumlnde Gelen İlccedileler 20132014 Sezonu Zeytı n Rekolte Tahmı ni
İlccedileler
Ağaccedil Sayısı Ağaccedil Başına
Zeytin Tanesi
(Kg)
Elde
Edilecek
Zeytin
(Ton)
Sofralığa
Ayrılacak Zeytin
(Ton)
Yağlığa
Ayrılacak
Zeytin (Ton) Meyve
Veren
Meyve
Vermeyen
Ayvalık 1791808 118742 10 17918 1792 16126
Goumlmeccedil 1320000 100000 12 15840 1901 13939
Burhaniye 2085167 38333 55 11468 1147 10322
Havran 1101140 12500 4 4405 661 3744
Edremit 2987000 25000 65 19416 3883 15532
Bandırma 269795 8250 10 2698 2563 135
Erdek 958773 41667 85 8150 6927 1222
Kaynak İTB İzmir Ticaret Borsası 2015
Balıkesirrsquoin oumlnde gelen zeytin yetiştirilen ilccedileleri Edremit Ayvalık Goumlmeccedil Burhaniye ve
Erdekrsquotir Meyve veren ağaccedil sayısı elde edilecek zeytin alanında Edremit ilccedilesi oumlnde
gelmekle birlikte yağlığa ayrılacak zeytinde Ayvalık lider durumdadır
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) 2016 raporuna goumlre toplam 10829549 adet
meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil başına ortalama 54 kg
zeytin verimi ile 58621 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 14992 tonunun sofralığa 43629
tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 15 randıman ile 8726 ton zeytinyağı elde
edileceği tahmin edilmiştir (UZZK 2016 13)
2 UumlRUumlNUumlN GTİP NUMARASI ve ULUSLARARASI KABUL GOumlREN İSMİ
GTİP Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonunun kısaltması olup uumllkemizde Guumlmruumlk Tarife
Cetvelinde 12 haneli koda verilen isimdir Her uumllkenin tarife cetvelinin esasını Duumlnya
Guumlmruumlk Oumlrguumltuumlrsquonuumln (Tuumlrkiyersquode ilgili kurum Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığıdır) duumlzenlediği
Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and
Coding Systems) oluşturmakta ve ticarete konu tuumlm uumlruumlnler belirli bir mantık ve sistematik
ccedilerccedilevesinde sınıflandırılmaktadır
Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
Fasıl Fasıl Accedilıklaması (Uumlruumln Adı)
1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın
fakat kimyasal olarak değiştirilmemiş)
150910 Saf Zeytinyağı
150910100000 Lampant Zeytinyağı
Diğerleri
150910900011 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900012 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900013 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900014 hellipDiğerleri
150990 hellipDiğerleri
150990000014 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000015 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000016 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000018 hellipDiğerleri
Kaynak Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı 2016
Armonize Sistem (Tarife Cetveli) 21 boumlluumlm ve 96 fasıldan oluşmaktadır Fasıllar 2li
kodlara her bir fasıl 4luuml kod olan pozisyonlara ve her bir pozisyon ise 6lı kod olan alt
pozisyonlara ayrılmıştır Her uumllkenin tarife cetvelindeki 2li 4luuml ve 6lı kodları tuumlm duumlnyada
aynıdır Armonize Sistemde 6lı koddan sonraki boumlluumlmleri uumllkeler kendi ihtiyaccedillarına
(detaylı istatistik almak ve guumlmruumlk vergilerini daha detay uumlruumln bazında uygulamak iccedilin) goumlre
detaylandırabilmektedir Tuumlrkiyede uumlruumlnler en detay bazda 12li kodla sınıflandırılmaktadır
Tuumlrkiye Avrupa Birliği ile Ortak Guumlmruumlk Birliğine sahip olmasından dolayı Tuumlrkiyenin
8li bazdaki kodları ve uumlruumln grupları Avrupa Birliği uumllkeleri ile aynıdır
Tuumlrk Guumlmruumlk Tarife cetvelinde 10lu baz olan Milli alt accedilılım kodu farklı vergi
uygulamaları iccedilin accedilılan pozisyonlar olmakla birlikte pratikte kullanılmamaktadır Bu
nedenle uumllkemizde guumlmruumlk vergileri 12li bazda belirlenmektedir Tarife cetvelinde 12li
kod olan GTİP uumllkemizde uumlruumlnlerin en detay bazda sınıflandırıldığı guumlmruumlk vergilerinin
uygulandığı ve istatistiksel amaccedillarla kullanılan koddur (wwwmevzuatnet) Bu nedenle
zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmelerin oumlncelikle ihraccedil edecekleri uumlruumln ccedileşidine goumlre
GTİPrsquolerini doğru bir şekilde belirlemeleri gerekmektedir Dahası ihracat iadesine ilişkin
oranlar Tablo 5rsquoteki GTİPrsquolarına goumlre farklılık goumlstermektedir Bu konuya araştırmanın
ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı olarak yer verilmiştir
3 DUumlNYA İTHALATI İHRACATI ve BİRİM FİYATLAR
Araştırmanın bu boumlluumlmuumlnde zeytinyağı ile ilgili duumlnya ithalat ve ihracat rakamları ile
ithalatccedilı uumllkelerin zeytinyağı iccedilin birim alış fiyatlarına yer verilmektedir Duumlnyada oumlnde
gelen zeytinyağı ihracatccedilıları olası rakipler olarak kabul edilirken ithalatccedilı uumllkeler de
potansiyel pazarlar olarak değerlendirilmiştir Araştırmada kullanılan temel istatistikicirc veriler
Ekonomi Bakanlığırsquonın pazar araştırmalarında ihracatccedilı firmalara yararlı bir kaynak olarak
goumlsterilen Uluslararası Ticaret Merkezi (International Trade Center ITC -TRADE MAP)
veri tabanından alınmış ve biccedilimlendirilip yorumlanarak rakip uumllke ve potansiyel hedef
pazarların tespitinde kullanılmıştır
Boumlluumlmde yer alan tablolardaki verilerin bazıları turuncu renkte goumlsterilmektedir Bu durum
bazı uumllkelerin ilgili ticaret verilerini Birleşmiş Milletlere geccedil vermelerinden veya hiccedil
vermemelerinden ileri gelmektedir Hiccedil veri vermeyen uumllkelerin dış ticaret verileri o
uumllkelere mal veren veya alan uumllkelerin veri toplamlarından elde edilmektedir Boumlylece aşılan
sorun ldquomirror datardquo (yansıma veri) olarak kavramsallaştırılmaktadır
31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı
Zeytinyağında duumlnya ithalat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık 76 milyar
(7591335 bin) Dolar (ABD Doları) civarındadır Tablo 6rsquoda duumlnya zeytinyağı ithalatı ve
duumlnyanın en buumlyuumlk zeytinyağı ithalatccedilısı olan 42 uumllke yer almaktadır
Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar
2011 Yılı
İthalatı
2012 Yılı
İthalatı
2013 Yılı
İthalatı
2014 Yılı
İthalatı
2015 Yılı
İthalatı
Duumlnya 5965141 5737037 7020319 7152779 7591335
İtalya 1625188 1429933 1577222 1948634 2002315
ABD 959996 975754 1125710 1134086 1228065
İspanya 116012 135637 36274 167968 620338
Fransa 420531 376776 471952 431063 486299
Portekiz 228971 254873 377301 306405 340886
Almanya 273711 254906 31761 318631 312296
Japonya 185694 210168 274499 275657 297372
Brezilya 286323 311717 37723 353494 274642
Birleşik Krallık 254893 197677 240396 23551 26975
Kanada 15635 148028 163855 174689 163929
Ccedilin 140095 158155 180042 140444 157718
Hollanda 69164 68168 8315 78852 87492
İsviccedilre 81143 76495 85354 8525 83282
Avustralya 118301 116762 11136 113961 79516
Belccedilika 80212 69159 99143 82688 76268
Suudi Arabistan 53905 61 63667 72798 75541
Meksika 509 46846 62559 60137 68661
G Kore 44763 3286 43467 57118 54234
Rusya 8198 86863 100176 109862 51074
Avusturya 44508 42527 45493 48212 48325
Tayvan 21802 21941 30886 43453 41101
İsveccedil 33576 30178 38092 40953 38804
Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197
Polonya 36691 31661 37281 37116 33625
Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932
BAE 35661 41276 54631 24275
Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886
İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628
Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175
Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293
Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794
İsrail 20073 12609 12657 2137 18727
Tayland 14921 14988 19799 20451 18382
Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718
Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362
Angola 14048 17185 21575 24007 17318
Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676
Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987
Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037
Romanya 15147 11527 1365 13055 12933
İran 8504 7674 1449 2359 11575
Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515
Kaynak Trademap 2016
Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı
12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır
Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar
ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon
Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin
izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln
sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir
Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları
ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya
zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan
uzaklıkları goumlsterilmektedir
Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)
İthalatccedilılar İthalat (Bin
$)
İthalat
Miktarı
(Ton)
Birim Fiyat
(USDBirim)
Yıllık Artış
2014-2015
()
Duumlnya
İthalatında Payı
()
Tedarikccedili
Uumllkelere Ort
Uzaklık (Km)
Duumlnya 7591337 0 7 100 3878
İtalya 2002315 54951 3644 3 264
1178
ABD 1228065 299 4107 8 162
7982
İspanya 620338 18776 3304 269 82
1826
Fransa 486299 11559 4207 13 64
848
Portekiz 340886 10236 333 11 45
737
Almanya 312296 67458 4629 -2 41
1089
Japonya 297372 57181 5201 8 39
10156
Brezilya 274642 56726 4842 -22 36
6921
Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388
Kanada 163929 36682 4469 -6 22
6971
Ccedilin 157718 33333 4732 12 21
9295
Hollanda 87492 22037 397 11 12
1126
İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11
758
Avustralya 79516 19994 3977 -30 1
16416
Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1
1024
Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045
Meksika 68661 16189 4241 14 09
9151
G Kore 54234 12159 446 -5 07
9684
Rusya 51074 15148 3372 -54 07
3466
Avusturya 48325 10502 4602 0 06
945
Tayvan 41101 8079 5087 -5 05
9945
İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05
1933
Hindistan 35197 836 421 -5 05
7291
Polonya 33625 7886 4264 -9 04
1672
Danimarka 27932 6022 4638 -11 04
143
BAE 24276 4995 486 -12 03
4561
Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03
1318
İrlanda 20628 5777 3571 2 03
1285
Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03
755
Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03
2304
Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02
9292
İsrail 18727 4443 4215 -12 02
2677
Tayland 18382 4288 4287 -10 02
9644
Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208
Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286
Angola 17318 3834 4517 -28 02
5945
Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02
803
Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02
2468
Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02
231
Romanya 12933 3419 3783 -1 02
145
İran 11574 2559 4523 -24 02
314
Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01
2496
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya
162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya
ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye
1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir
oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir
Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır
Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD
Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın
zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi
oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir
32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı
Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)
Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk
zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın
en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar
Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon
Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında
başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak
değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını
yapmaktadır
Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İhracatccedilılar
2011 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2012 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2013 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2014 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2015 Yılı
İhracat
(Bin USD)
Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947
İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101
İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797
Tunus 286069 375219 504593 276958 948587
Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203
Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527
Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441
Fas 79977 30684 21956 39847 75733
Şili 24295 36187 46928 41693 60282
Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003
Fransa 40373 39044 44175 51157 56399
ABD 24919 3017 38759 37986 39214
Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761
Almanya 28635 22705 24063 24201 23645
Suriye 43733 37972 45769 3519 2026
Filistin 1645 2304 8842 24715 17287
Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207
Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454
Hollanda 8023 67 929 12318 12565
Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588
Avusturya 6571 5983 8699 852 925
Kaynak Trademap 2016
Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı
ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış
duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları
yer almaktadır
Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar
İhracatccedilılar
İhracat
(2015 Bin
USD)
İhraccedil
Edilen
Miktar-
2015
Birim Fiyat
(USDBirim)
2014-2015rsquote
Yıllık Artış
()
Duumlnya
İhracatında
Payı ()
İthalatccedilı
Uumllkelere Ort
Uzaklık (km)
Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797
İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581
İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268
Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736
Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035
Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537
Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876
Fas 75733 23669 32 90 1 3235
Şili 60282 14548 4144 45 08 7882
Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732
Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177
ABD 39214 10995 3567 3 05 2651
Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335
Almanya 23645 468 5052 -2 03 891
Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133
Filistin 17288 0 28 02 3633
Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403
Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667
Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119
Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893
Avusturya 925 0 9 01 550
Kaynak Trademap 2016
Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir
Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk
rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr
2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243
Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla
oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer
alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4
azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur
İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının
ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen
hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir
Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa
Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek
fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve
markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya
Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı
ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise
durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer
faktoumlrler de etkili olabilir
Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya
(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz
(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı
uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak
değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile
İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından
aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır
4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ
Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat
yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı
ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde
kolaylık sağlayacaktır
Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat
değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler
sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla
Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının
60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin
Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği
oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013
yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı
ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara
gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında
zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır
Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki
uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak
BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir
Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar 2011rsquode
İhracat
2012rsquode
İhracat
2013rsquote
İhracat
2014rsquote
İhracat
2015rsquote
İhracat
Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003
SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258
ABD 4955 15474 8747 13692 8015
Japonya 7767 7305 15878 10851 6853
Irak 3217 3641 5741 6443 4999
İran 3055 26 10251 505 4903
BAE 2899 2247 3136 3103 2819
Almanya 2408 1503 2364 2257 2601
Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485
Suriye 0 59 1312 3484 1957
Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457
Norveccedil 778 778 906 11 1018
Kanada 616 2082 6075 1161 839
Kuveyt 644 579 1648 1603 830
Malezya 213 550 1034 1624 829
İtalya 178 4088 39402 694 823
Mısır 128 82 526 320 666
Avustralya 647 1123 1538 1296 624
Hindistan 638 661 700 757 614
Azerbaycan 826 1184 1272 965 613
Singapur 819 548 705 574 482
Ukrayna 643 755 1066 976 442
Yemen 90 327 2504 3345 374
Endonezya 137 143 113 262 356
Cibuti 47 144 163 217 342
Tayvan 58 18 186 329 339
Somali 0 38 70 446 338
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer
almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden
fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil
edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır
Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)
İthalatccedilı
Uumllkeler
İhracat
Tutarı
(Bin $)
İhracattaki
Payı ()
İhracat
Miktarı
Birim Değer
(USDBr)
2014-2015
İhracat Artışı
()
Duumlnya
İthalatında
Sıralaması
Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32
Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16
ABD 8015 134 1782 4498 -41 2
Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7
Irak 4999 83 1162 4302 -22 62
İran 4903 82 1152 4256 -3 43
BAE 2819 47 516 5463 -9 26
Almanya 2601 43 545 4772 15 6
Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11
Suriye 1957 33 477 4103 -44 95
GKore 1457 24 324 4497 117 18
Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30
Kanada 839 14 182 4610 -28 10
Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39
Malezya 829 14 155 5348 -49 51
İtalya 823 14 253 3253 19 1
Mısır 666 11 157 4242 108 76
Avustralya 624 1 153 4078 -52 14
Hindistan 614 1 110 5582 -19 23
Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87
Singapur 482 08 96 5021 -16 42
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye
114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56
USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015
sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur
Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya
49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur
Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer
almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından
fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre
sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak
da rafine 109rsquodur
Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı
Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar
Payı
20
14
20
15
Sızma 3854817 1853876653 481 5461
Naturel 1 1380685 615013665 445 1812
Rafine 1661324 552598107 333 1628
Riviera 1079385 373008275 346 1099
Toplam 7976211 3394496700 426 10000
20
15
20
16
Sızma 2092407 11550984 552 5242
Naturel 1 547164 2806628 513 1371
Rafine 438602 1972304 450 1099
Riviera 913378 4231748 463 2288
Toplam 3991552 20561663 515 10000
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına
goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre
sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516
sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı
olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı
katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat
fiyatı bu nedenle yuumlksektir
Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız
Sezon Ambalaj
Şekli
Miktar (Kg) Değer ($) $Ton
20
14
20
15
Doumlkme 1693554 5463876 323
Varilli 1312511 4933811 376
Kutulu 11850502 55853330 471
Toplam 14856567 66251018 446
20
15
20
16 Doumlkme 0 0 0
Varilli 331570 145046832 437
Kutulu 3659982 1911119477 522
Toplam 3991552 20561663 515
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya
Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı
verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve
İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat
Tutarı
Ticaret
Dengesi
Tuumlrkiyersquonin
İthalatındaki
Payı
İthal
Edilen
Miktar
Birim
Fiyatı
Duumlnya
İhracatındaki
Sırası
Tuumlrkiye
Tarafından
Uygulanan
Vergi
Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312
İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312
Şili 393 -393 42 100 3930 8 312
İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312
Kaynak ITC Trademap 2016
5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar
Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan
Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur
Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki
yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci
ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016
yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)
İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342
İtalya 459203 400762 412725
Yunanistan 75335 243780 214868
Portekiz 112118 107392 89465
Fas 6711 24195 24647
Fransa 12425 12433 12393
Tuumlrkiye 29329 19494 12075
ABD 8822 9387 10423
Arjantin 8836 5266 9673
Şili 9247 8330 6387
Almanya 5753 5219 5312
Belccedilika 2843 2698 3837
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3
yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir
Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış
miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren
Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla
ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler
olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar
arasına girebilirler
2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti
309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile
Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat
miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef
pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve
Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)
İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1
Artış
Miktarı
2016-2015
Artış Oranı ()
2016-2015
Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62
S Arabistan 6042 3685 3977 292 8
ABD 4898 318 1166 -2014 -63
Irak 2352 1307 947 -360 -27
Japonya 3308 2258 805 -1453 -64
G Kore 220 536 751 215 40
Almanya 802 587 494 -93 -16
BAE 936 1135 482 -653 -58
İran 1494 511 368 -143 -28
Malezya 345 118 359 241 204
Yemen 1876 151 318 167 110
Avustralya 321 341 255 -86 -25
Ccedilin 876 966 237 -729 -75
Norveccedil 328 257 206 -51 -20
Cibuti 95 66 204 138 309
Kuveyt 961 211 140 -71 -33
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler
arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata
(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD
Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta
rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir
konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak
yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin
kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016
Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer
almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı
olarak değerlendirilebilir
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Şekil 2 Tuumlrkiyersquode Zeytin Uumlretim Alanları TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı
Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016
Yine aynı araştırmaya goumlre Adana Hatay Mersin Kilis ve Gaziantep illerinde toplam
28446688 adet meyve veren 11022946 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil
başına ortalama 114 kg zeytin verimi ile 323635 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 62437
tonunun sofralığa 261198 tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 1 46 randıman
ile 56547 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir
13 Balıkesir İlinde Zeytinyağı Uumlretimi
2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından sağlanan
zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
Tablo 3 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytinyağı Rekolte Tahmini
İLLER AĞACcedil SAYISI Yağlığa
Ayrılacak
Zeytin (Ton)
Elde Edilecek
Zeytinyağı (Ton)
1 Kg Zeytinyağı
İccedilin Danesi (Kg) Meyve Veren Meyve
Vermeyen
BALIKESİR 10829549 569462 44583 8917 50
MANİSA 18395421 3399339 34269 7118 48
İZMİR 16104715 2798409 47035 11030 43
AYDIN 21941499 2408727 77605 15694 49
MUĞLA 15518039 1364836 19784 4042 49
CcedilANAKKALE 4871506 545305 23280 4656 50
BURSA 9534283 733927 8931 1786 50
MERSİN 9360399 3514077 132000 22000 60
KİLİS 2887595 320842 49500 11000 45
GAZİANTEP 7966888 454290 67500 15000 45
HATAY 12418660 2121351 135000 27000 50
ANTALYA 3510852 909297 16500 3000 55
TOPLAM 145321360 22526267 711133 143115 497
Kaynak Akhisar Ticaret Borsası 2016
Balıkesirrsquoe ait 2014-2015 sezonu iccedilin zeytin ağaccedil sayısı uumlretilecek zeytinden sofralığa ve
yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını goumlsterir veriler oumlnde gelen
ilccedileler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Tablo 4rsquote belirtilmiştir Buna goumlre toplam 10829549
adet meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup 8917 ton zeytinyağı
elde edileceği tahmin edilmiştir Yıllık elde edilen zeytinyağı (ton) accedilısından Hatay Mersin
Aydın Gaziantep İzmir ve Kilisrsquoin ardından Balıkesir 7 sırada yer almaktadır (Akhisar
Ticaret Borsası 2016) Tablo 4rsquote Balıkesirrsquoe ait oumlnde gelen ilccedilelerin zeytin rekolte
tahminleri bulunmaktadır
Tablo 4 Balıkesı r İlı Oumlnde Gelen İlccedileler 20132014 Sezonu Zeytı n Rekolte Tahmı ni
İlccedileler
Ağaccedil Sayısı Ağaccedil Başına
Zeytin Tanesi
(Kg)
Elde
Edilecek
Zeytin
(Ton)
Sofralığa
Ayrılacak Zeytin
(Ton)
Yağlığa
Ayrılacak
Zeytin (Ton) Meyve
Veren
Meyve
Vermeyen
Ayvalık 1791808 118742 10 17918 1792 16126
Goumlmeccedil 1320000 100000 12 15840 1901 13939
Burhaniye 2085167 38333 55 11468 1147 10322
Havran 1101140 12500 4 4405 661 3744
Edremit 2987000 25000 65 19416 3883 15532
Bandırma 269795 8250 10 2698 2563 135
Erdek 958773 41667 85 8150 6927 1222
Kaynak İTB İzmir Ticaret Borsası 2015
Balıkesirrsquoin oumlnde gelen zeytin yetiştirilen ilccedileleri Edremit Ayvalık Goumlmeccedil Burhaniye ve
Erdekrsquotir Meyve veren ağaccedil sayısı elde edilecek zeytin alanında Edremit ilccedilesi oumlnde
gelmekle birlikte yağlığa ayrılacak zeytinde Ayvalık lider durumdadır
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) 2016 raporuna goumlre toplam 10829549 adet
meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil başına ortalama 54 kg
zeytin verimi ile 58621 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 14992 tonunun sofralığa 43629
tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 15 randıman ile 8726 ton zeytinyağı elde
edileceği tahmin edilmiştir (UZZK 2016 13)
2 UumlRUumlNUumlN GTİP NUMARASI ve ULUSLARARASI KABUL GOumlREN İSMİ
GTİP Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonunun kısaltması olup uumllkemizde Guumlmruumlk Tarife
Cetvelinde 12 haneli koda verilen isimdir Her uumllkenin tarife cetvelinin esasını Duumlnya
Guumlmruumlk Oumlrguumltuumlrsquonuumln (Tuumlrkiyersquode ilgili kurum Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığıdır) duumlzenlediği
Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and
Coding Systems) oluşturmakta ve ticarete konu tuumlm uumlruumlnler belirli bir mantık ve sistematik
ccedilerccedilevesinde sınıflandırılmaktadır
Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
Fasıl Fasıl Accedilıklaması (Uumlruumln Adı)
1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın
fakat kimyasal olarak değiştirilmemiş)
150910 Saf Zeytinyağı
150910100000 Lampant Zeytinyağı
Diğerleri
150910900011 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900012 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900013 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900014 hellipDiğerleri
150990 hellipDiğerleri
150990000014 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000015 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000016 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000018 hellipDiğerleri
Kaynak Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı 2016
Armonize Sistem (Tarife Cetveli) 21 boumlluumlm ve 96 fasıldan oluşmaktadır Fasıllar 2li
kodlara her bir fasıl 4luuml kod olan pozisyonlara ve her bir pozisyon ise 6lı kod olan alt
pozisyonlara ayrılmıştır Her uumllkenin tarife cetvelindeki 2li 4luuml ve 6lı kodları tuumlm duumlnyada
aynıdır Armonize Sistemde 6lı koddan sonraki boumlluumlmleri uumllkeler kendi ihtiyaccedillarına
(detaylı istatistik almak ve guumlmruumlk vergilerini daha detay uumlruumln bazında uygulamak iccedilin) goumlre
detaylandırabilmektedir Tuumlrkiyede uumlruumlnler en detay bazda 12li kodla sınıflandırılmaktadır
Tuumlrkiye Avrupa Birliği ile Ortak Guumlmruumlk Birliğine sahip olmasından dolayı Tuumlrkiyenin
8li bazdaki kodları ve uumlruumln grupları Avrupa Birliği uumllkeleri ile aynıdır
Tuumlrk Guumlmruumlk Tarife cetvelinde 10lu baz olan Milli alt accedilılım kodu farklı vergi
uygulamaları iccedilin accedilılan pozisyonlar olmakla birlikte pratikte kullanılmamaktadır Bu
nedenle uumllkemizde guumlmruumlk vergileri 12li bazda belirlenmektedir Tarife cetvelinde 12li
kod olan GTİP uumllkemizde uumlruumlnlerin en detay bazda sınıflandırıldığı guumlmruumlk vergilerinin
uygulandığı ve istatistiksel amaccedillarla kullanılan koddur (wwwmevzuatnet) Bu nedenle
zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmelerin oumlncelikle ihraccedil edecekleri uumlruumln ccedileşidine goumlre
GTİPrsquolerini doğru bir şekilde belirlemeleri gerekmektedir Dahası ihracat iadesine ilişkin
oranlar Tablo 5rsquoteki GTİPrsquolarına goumlre farklılık goumlstermektedir Bu konuya araştırmanın
ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı olarak yer verilmiştir
3 DUumlNYA İTHALATI İHRACATI ve BİRİM FİYATLAR
Araştırmanın bu boumlluumlmuumlnde zeytinyağı ile ilgili duumlnya ithalat ve ihracat rakamları ile
ithalatccedilı uumllkelerin zeytinyağı iccedilin birim alış fiyatlarına yer verilmektedir Duumlnyada oumlnde
gelen zeytinyağı ihracatccedilıları olası rakipler olarak kabul edilirken ithalatccedilı uumllkeler de
potansiyel pazarlar olarak değerlendirilmiştir Araştırmada kullanılan temel istatistikicirc veriler
Ekonomi Bakanlığırsquonın pazar araştırmalarında ihracatccedilı firmalara yararlı bir kaynak olarak
goumlsterilen Uluslararası Ticaret Merkezi (International Trade Center ITC -TRADE MAP)
veri tabanından alınmış ve biccedilimlendirilip yorumlanarak rakip uumllke ve potansiyel hedef
pazarların tespitinde kullanılmıştır
Boumlluumlmde yer alan tablolardaki verilerin bazıları turuncu renkte goumlsterilmektedir Bu durum
bazı uumllkelerin ilgili ticaret verilerini Birleşmiş Milletlere geccedil vermelerinden veya hiccedil
vermemelerinden ileri gelmektedir Hiccedil veri vermeyen uumllkelerin dış ticaret verileri o
uumllkelere mal veren veya alan uumllkelerin veri toplamlarından elde edilmektedir Boumlylece aşılan
sorun ldquomirror datardquo (yansıma veri) olarak kavramsallaştırılmaktadır
31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı
Zeytinyağında duumlnya ithalat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık 76 milyar
(7591335 bin) Dolar (ABD Doları) civarındadır Tablo 6rsquoda duumlnya zeytinyağı ithalatı ve
duumlnyanın en buumlyuumlk zeytinyağı ithalatccedilısı olan 42 uumllke yer almaktadır
Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar
2011 Yılı
İthalatı
2012 Yılı
İthalatı
2013 Yılı
İthalatı
2014 Yılı
İthalatı
2015 Yılı
İthalatı
Duumlnya 5965141 5737037 7020319 7152779 7591335
İtalya 1625188 1429933 1577222 1948634 2002315
ABD 959996 975754 1125710 1134086 1228065
İspanya 116012 135637 36274 167968 620338
Fransa 420531 376776 471952 431063 486299
Portekiz 228971 254873 377301 306405 340886
Almanya 273711 254906 31761 318631 312296
Japonya 185694 210168 274499 275657 297372
Brezilya 286323 311717 37723 353494 274642
Birleşik Krallık 254893 197677 240396 23551 26975
Kanada 15635 148028 163855 174689 163929
Ccedilin 140095 158155 180042 140444 157718
Hollanda 69164 68168 8315 78852 87492
İsviccedilre 81143 76495 85354 8525 83282
Avustralya 118301 116762 11136 113961 79516
Belccedilika 80212 69159 99143 82688 76268
Suudi Arabistan 53905 61 63667 72798 75541
Meksika 509 46846 62559 60137 68661
G Kore 44763 3286 43467 57118 54234
Rusya 8198 86863 100176 109862 51074
Avusturya 44508 42527 45493 48212 48325
Tayvan 21802 21941 30886 43453 41101
İsveccedil 33576 30178 38092 40953 38804
Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197
Polonya 36691 31661 37281 37116 33625
Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932
BAE 35661 41276 54631 24275
Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886
İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628
Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175
Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293
Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794
İsrail 20073 12609 12657 2137 18727
Tayland 14921 14988 19799 20451 18382
Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718
Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362
Angola 14048 17185 21575 24007 17318
Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676
Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987
Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037
Romanya 15147 11527 1365 13055 12933
İran 8504 7674 1449 2359 11575
Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515
Kaynak Trademap 2016
Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı
12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır
Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar
ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon
Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin
izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln
sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir
Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları
ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya
zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan
uzaklıkları goumlsterilmektedir
Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)
İthalatccedilılar İthalat (Bin
$)
İthalat
Miktarı
(Ton)
Birim Fiyat
(USDBirim)
Yıllık Artış
2014-2015
()
Duumlnya
İthalatında Payı
()
Tedarikccedili
Uumllkelere Ort
Uzaklık (Km)
Duumlnya 7591337 0 7 100 3878
İtalya 2002315 54951 3644 3 264
1178
ABD 1228065 299 4107 8 162
7982
İspanya 620338 18776 3304 269 82
1826
Fransa 486299 11559 4207 13 64
848
Portekiz 340886 10236 333 11 45
737
Almanya 312296 67458 4629 -2 41
1089
Japonya 297372 57181 5201 8 39
10156
Brezilya 274642 56726 4842 -22 36
6921
Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388
Kanada 163929 36682 4469 -6 22
6971
Ccedilin 157718 33333 4732 12 21
9295
Hollanda 87492 22037 397 11 12
1126
İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11
758
Avustralya 79516 19994 3977 -30 1
16416
Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1
1024
Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045
Meksika 68661 16189 4241 14 09
9151
G Kore 54234 12159 446 -5 07
9684
Rusya 51074 15148 3372 -54 07
3466
Avusturya 48325 10502 4602 0 06
945
Tayvan 41101 8079 5087 -5 05
9945
İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05
1933
Hindistan 35197 836 421 -5 05
7291
Polonya 33625 7886 4264 -9 04
1672
Danimarka 27932 6022 4638 -11 04
143
BAE 24276 4995 486 -12 03
4561
Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03
1318
İrlanda 20628 5777 3571 2 03
1285
Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03
755
Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03
2304
Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02
9292
İsrail 18727 4443 4215 -12 02
2677
Tayland 18382 4288 4287 -10 02
9644
Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208
Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286
Angola 17318 3834 4517 -28 02
5945
Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02
803
Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02
2468
Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02
231
Romanya 12933 3419 3783 -1 02
145
İran 11574 2559 4523 -24 02
314
Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01
2496
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya
162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya
ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye
1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir
oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir
Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır
Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD
Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın
zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi
oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir
32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı
Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)
Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk
zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın
en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar
Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon
Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında
başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak
değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını
yapmaktadır
Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İhracatccedilılar
2011 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2012 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2013 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2014 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2015 Yılı
İhracat
(Bin USD)
Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947
İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101
İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797
Tunus 286069 375219 504593 276958 948587
Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203
Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527
Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441
Fas 79977 30684 21956 39847 75733
Şili 24295 36187 46928 41693 60282
Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003
Fransa 40373 39044 44175 51157 56399
ABD 24919 3017 38759 37986 39214
Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761
Almanya 28635 22705 24063 24201 23645
Suriye 43733 37972 45769 3519 2026
Filistin 1645 2304 8842 24715 17287
Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207
Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454
Hollanda 8023 67 929 12318 12565
Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588
Avusturya 6571 5983 8699 852 925
Kaynak Trademap 2016
Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı
ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış
duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları
yer almaktadır
Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar
İhracatccedilılar
İhracat
(2015 Bin
USD)
İhraccedil
Edilen
Miktar-
2015
Birim Fiyat
(USDBirim)
2014-2015rsquote
Yıllık Artış
()
Duumlnya
İhracatında
Payı ()
İthalatccedilı
Uumllkelere Ort
Uzaklık (km)
Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797
İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581
İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268
Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736
Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035
Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537
Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876
Fas 75733 23669 32 90 1 3235
Şili 60282 14548 4144 45 08 7882
Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732
Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177
ABD 39214 10995 3567 3 05 2651
Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335
Almanya 23645 468 5052 -2 03 891
Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133
Filistin 17288 0 28 02 3633
Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403
Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667
Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119
Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893
Avusturya 925 0 9 01 550
Kaynak Trademap 2016
Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir
Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk
rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr
2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243
Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla
oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer
alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4
azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur
İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının
ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen
hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir
Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa
Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek
fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve
markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya
Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı
ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise
durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer
faktoumlrler de etkili olabilir
Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya
(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz
(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı
uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak
değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile
İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından
aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır
4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ
Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat
yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı
ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde
kolaylık sağlayacaktır
Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat
değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler
sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla
Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının
60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin
Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği
oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013
yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı
ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara
gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında
zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır
Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki
uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak
BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir
Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar 2011rsquode
İhracat
2012rsquode
İhracat
2013rsquote
İhracat
2014rsquote
İhracat
2015rsquote
İhracat
Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003
SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258
ABD 4955 15474 8747 13692 8015
Japonya 7767 7305 15878 10851 6853
Irak 3217 3641 5741 6443 4999
İran 3055 26 10251 505 4903
BAE 2899 2247 3136 3103 2819
Almanya 2408 1503 2364 2257 2601
Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485
Suriye 0 59 1312 3484 1957
Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457
Norveccedil 778 778 906 11 1018
Kanada 616 2082 6075 1161 839
Kuveyt 644 579 1648 1603 830
Malezya 213 550 1034 1624 829
İtalya 178 4088 39402 694 823
Mısır 128 82 526 320 666
Avustralya 647 1123 1538 1296 624
Hindistan 638 661 700 757 614
Azerbaycan 826 1184 1272 965 613
Singapur 819 548 705 574 482
Ukrayna 643 755 1066 976 442
Yemen 90 327 2504 3345 374
Endonezya 137 143 113 262 356
Cibuti 47 144 163 217 342
Tayvan 58 18 186 329 339
Somali 0 38 70 446 338
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer
almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden
fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil
edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır
Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)
İthalatccedilı
Uumllkeler
İhracat
Tutarı
(Bin $)
İhracattaki
Payı ()
İhracat
Miktarı
Birim Değer
(USDBr)
2014-2015
İhracat Artışı
()
Duumlnya
İthalatında
Sıralaması
Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32
Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16
ABD 8015 134 1782 4498 -41 2
Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7
Irak 4999 83 1162 4302 -22 62
İran 4903 82 1152 4256 -3 43
BAE 2819 47 516 5463 -9 26
Almanya 2601 43 545 4772 15 6
Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11
Suriye 1957 33 477 4103 -44 95
GKore 1457 24 324 4497 117 18
Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30
Kanada 839 14 182 4610 -28 10
Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39
Malezya 829 14 155 5348 -49 51
İtalya 823 14 253 3253 19 1
Mısır 666 11 157 4242 108 76
Avustralya 624 1 153 4078 -52 14
Hindistan 614 1 110 5582 -19 23
Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87
Singapur 482 08 96 5021 -16 42
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye
114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56
USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015
sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur
Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya
49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur
Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer
almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından
fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre
sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak
da rafine 109rsquodur
Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı
Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar
Payı
20
14
20
15
Sızma 3854817 1853876653 481 5461
Naturel 1 1380685 615013665 445 1812
Rafine 1661324 552598107 333 1628
Riviera 1079385 373008275 346 1099
Toplam 7976211 3394496700 426 10000
20
15
20
16
Sızma 2092407 11550984 552 5242
Naturel 1 547164 2806628 513 1371
Rafine 438602 1972304 450 1099
Riviera 913378 4231748 463 2288
Toplam 3991552 20561663 515 10000
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına
goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre
sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516
sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı
olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı
katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat
fiyatı bu nedenle yuumlksektir
Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız
Sezon Ambalaj
Şekli
Miktar (Kg) Değer ($) $Ton
20
14
20
15
Doumlkme 1693554 5463876 323
Varilli 1312511 4933811 376
Kutulu 11850502 55853330 471
Toplam 14856567 66251018 446
20
15
20
16 Doumlkme 0 0 0
Varilli 331570 145046832 437
Kutulu 3659982 1911119477 522
Toplam 3991552 20561663 515
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya
Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı
verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve
İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat
Tutarı
Ticaret
Dengesi
Tuumlrkiyersquonin
İthalatındaki
Payı
İthal
Edilen
Miktar
Birim
Fiyatı
Duumlnya
İhracatındaki
Sırası
Tuumlrkiye
Tarafından
Uygulanan
Vergi
Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312
İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312
Şili 393 -393 42 100 3930 8 312
İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312
Kaynak ITC Trademap 2016
5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar
Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan
Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur
Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki
yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci
ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016
yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)
İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342
İtalya 459203 400762 412725
Yunanistan 75335 243780 214868
Portekiz 112118 107392 89465
Fas 6711 24195 24647
Fransa 12425 12433 12393
Tuumlrkiye 29329 19494 12075
ABD 8822 9387 10423
Arjantin 8836 5266 9673
Şili 9247 8330 6387
Almanya 5753 5219 5312
Belccedilika 2843 2698 3837
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3
yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir
Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış
miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren
Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla
ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler
olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar
arasına girebilirler
2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti
309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile
Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat
miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef
pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve
Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)
İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1
Artış
Miktarı
2016-2015
Artış Oranı ()
2016-2015
Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62
S Arabistan 6042 3685 3977 292 8
ABD 4898 318 1166 -2014 -63
Irak 2352 1307 947 -360 -27
Japonya 3308 2258 805 -1453 -64
G Kore 220 536 751 215 40
Almanya 802 587 494 -93 -16
BAE 936 1135 482 -653 -58
İran 1494 511 368 -143 -28
Malezya 345 118 359 241 204
Yemen 1876 151 318 167 110
Avustralya 321 341 255 -86 -25
Ccedilin 876 966 237 -729 -75
Norveccedil 328 257 206 -51 -20
Cibuti 95 66 204 138 309
Kuveyt 961 211 140 -71 -33
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler
arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata
(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD
Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta
rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir
konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak
yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin
kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016
Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer
almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı
olarak değerlendirilebilir
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
MUĞLA 15518039 1364836 19784 4042 49
CcedilANAKKALE 4871506 545305 23280 4656 50
BURSA 9534283 733927 8931 1786 50
MERSİN 9360399 3514077 132000 22000 60
KİLİS 2887595 320842 49500 11000 45
GAZİANTEP 7966888 454290 67500 15000 45
HATAY 12418660 2121351 135000 27000 50
ANTALYA 3510852 909297 16500 3000 55
TOPLAM 145321360 22526267 711133 143115 497
Kaynak Akhisar Ticaret Borsası 2016
Balıkesirrsquoe ait 2014-2015 sezonu iccedilin zeytin ağaccedil sayısı uumlretilecek zeytinden sofralığa ve
yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını goumlsterir veriler oumlnde gelen
ilccedileler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Tablo 4rsquote belirtilmiştir Buna goumlre toplam 10829549
adet meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup 8917 ton zeytinyağı
elde edileceği tahmin edilmiştir Yıllık elde edilen zeytinyağı (ton) accedilısından Hatay Mersin
Aydın Gaziantep İzmir ve Kilisrsquoin ardından Balıkesir 7 sırada yer almaktadır (Akhisar
Ticaret Borsası 2016) Tablo 4rsquote Balıkesirrsquoe ait oumlnde gelen ilccedilelerin zeytin rekolte
tahminleri bulunmaktadır
Tablo 4 Balıkesı r İlı Oumlnde Gelen İlccedileler 20132014 Sezonu Zeytı n Rekolte Tahmı ni
İlccedileler
Ağaccedil Sayısı Ağaccedil Başına
Zeytin Tanesi
(Kg)
Elde
Edilecek
Zeytin
(Ton)
Sofralığa
Ayrılacak Zeytin
(Ton)
Yağlığa
Ayrılacak
Zeytin (Ton) Meyve
Veren
Meyve
Vermeyen
Ayvalık 1791808 118742 10 17918 1792 16126
Goumlmeccedil 1320000 100000 12 15840 1901 13939
Burhaniye 2085167 38333 55 11468 1147 10322
Havran 1101140 12500 4 4405 661 3744
Edremit 2987000 25000 65 19416 3883 15532
Bandırma 269795 8250 10 2698 2563 135
Erdek 958773 41667 85 8150 6927 1222
Kaynak İTB İzmir Ticaret Borsası 2015
Balıkesirrsquoin oumlnde gelen zeytin yetiştirilen ilccedileleri Edremit Ayvalık Goumlmeccedil Burhaniye ve
Erdekrsquotir Meyve veren ağaccedil sayısı elde edilecek zeytin alanında Edremit ilccedilesi oumlnde
gelmekle birlikte yağlığa ayrılacak zeytinde Ayvalık lider durumdadır
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) 2016 raporuna goumlre toplam 10829549 adet
meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil başına ortalama 54 kg
zeytin verimi ile 58621 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 14992 tonunun sofralığa 43629
tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 15 randıman ile 8726 ton zeytinyağı elde
edileceği tahmin edilmiştir (UZZK 2016 13)
2 UumlRUumlNUumlN GTİP NUMARASI ve ULUSLARARASI KABUL GOumlREN İSMİ
GTİP Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonunun kısaltması olup uumllkemizde Guumlmruumlk Tarife
Cetvelinde 12 haneli koda verilen isimdir Her uumllkenin tarife cetvelinin esasını Duumlnya
Guumlmruumlk Oumlrguumltuumlrsquonuumln (Tuumlrkiyersquode ilgili kurum Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığıdır) duumlzenlediği
Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and
Coding Systems) oluşturmakta ve ticarete konu tuumlm uumlruumlnler belirli bir mantık ve sistematik
ccedilerccedilevesinde sınıflandırılmaktadır
Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
Fasıl Fasıl Accedilıklaması (Uumlruumln Adı)
1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın
fakat kimyasal olarak değiştirilmemiş)
150910 Saf Zeytinyağı
150910100000 Lampant Zeytinyağı
Diğerleri
150910900011 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900012 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900013 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900014 hellipDiğerleri
150990 hellipDiğerleri
150990000014 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000015 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000016 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000018 hellipDiğerleri
Kaynak Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı 2016
Armonize Sistem (Tarife Cetveli) 21 boumlluumlm ve 96 fasıldan oluşmaktadır Fasıllar 2li
kodlara her bir fasıl 4luuml kod olan pozisyonlara ve her bir pozisyon ise 6lı kod olan alt
pozisyonlara ayrılmıştır Her uumllkenin tarife cetvelindeki 2li 4luuml ve 6lı kodları tuumlm duumlnyada
aynıdır Armonize Sistemde 6lı koddan sonraki boumlluumlmleri uumllkeler kendi ihtiyaccedillarına
(detaylı istatistik almak ve guumlmruumlk vergilerini daha detay uumlruumln bazında uygulamak iccedilin) goumlre
detaylandırabilmektedir Tuumlrkiyede uumlruumlnler en detay bazda 12li kodla sınıflandırılmaktadır
Tuumlrkiye Avrupa Birliği ile Ortak Guumlmruumlk Birliğine sahip olmasından dolayı Tuumlrkiyenin
8li bazdaki kodları ve uumlruumln grupları Avrupa Birliği uumllkeleri ile aynıdır
Tuumlrk Guumlmruumlk Tarife cetvelinde 10lu baz olan Milli alt accedilılım kodu farklı vergi
uygulamaları iccedilin accedilılan pozisyonlar olmakla birlikte pratikte kullanılmamaktadır Bu
nedenle uumllkemizde guumlmruumlk vergileri 12li bazda belirlenmektedir Tarife cetvelinde 12li
kod olan GTİP uumllkemizde uumlruumlnlerin en detay bazda sınıflandırıldığı guumlmruumlk vergilerinin
uygulandığı ve istatistiksel amaccedillarla kullanılan koddur (wwwmevzuatnet) Bu nedenle
zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmelerin oumlncelikle ihraccedil edecekleri uumlruumln ccedileşidine goumlre
GTİPrsquolerini doğru bir şekilde belirlemeleri gerekmektedir Dahası ihracat iadesine ilişkin
oranlar Tablo 5rsquoteki GTİPrsquolarına goumlre farklılık goumlstermektedir Bu konuya araştırmanın
ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı olarak yer verilmiştir
3 DUumlNYA İTHALATI İHRACATI ve BİRİM FİYATLAR
Araştırmanın bu boumlluumlmuumlnde zeytinyağı ile ilgili duumlnya ithalat ve ihracat rakamları ile
ithalatccedilı uumllkelerin zeytinyağı iccedilin birim alış fiyatlarına yer verilmektedir Duumlnyada oumlnde
gelen zeytinyağı ihracatccedilıları olası rakipler olarak kabul edilirken ithalatccedilı uumllkeler de
potansiyel pazarlar olarak değerlendirilmiştir Araştırmada kullanılan temel istatistikicirc veriler
Ekonomi Bakanlığırsquonın pazar araştırmalarında ihracatccedilı firmalara yararlı bir kaynak olarak
goumlsterilen Uluslararası Ticaret Merkezi (International Trade Center ITC -TRADE MAP)
veri tabanından alınmış ve biccedilimlendirilip yorumlanarak rakip uumllke ve potansiyel hedef
pazarların tespitinde kullanılmıştır
Boumlluumlmde yer alan tablolardaki verilerin bazıları turuncu renkte goumlsterilmektedir Bu durum
bazı uumllkelerin ilgili ticaret verilerini Birleşmiş Milletlere geccedil vermelerinden veya hiccedil
vermemelerinden ileri gelmektedir Hiccedil veri vermeyen uumllkelerin dış ticaret verileri o
uumllkelere mal veren veya alan uumllkelerin veri toplamlarından elde edilmektedir Boumlylece aşılan
sorun ldquomirror datardquo (yansıma veri) olarak kavramsallaştırılmaktadır
31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı
Zeytinyağında duumlnya ithalat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık 76 milyar
(7591335 bin) Dolar (ABD Doları) civarındadır Tablo 6rsquoda duumlnya zeytinyağı ithalatı ve
duumlnyanın en buumlyuumlk zeytinyağı ithalatccedilısı olan 42 uumllke yer almaktadır
Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar
2011 Yılı
İthalatı
2012 Yılı
İthalatı
2013 Yılı
İthalatı
2014 Yılı
İthalatı
2015 Yılı
İthalatı
Duumlnya 5965141 5737037 7020319 7152779 7591335
İtalya 1625188 1429933 1577222 1948634 2002315
ABD 959996 975754 1125710 1134086 1228065
İspanya 116012 135637 36274 167968 620338
Fransa 420531 376776 471952 431063 486299
Portekiz 228971 254873 377301 306405 340886
Almanya 273711 254906 31761 318631 312296
Japonya 185694 210168 274499 275657 297372
Brezilya 286323 311717 37723 353494 274642
Birleşik Krallık 254893 197677 240396 23551 26975
Kanada 15635 148028 163855 174689 163929
Ccedilin 140095 158155 180042 140444 157718
Hollanda 69164 68168 8315 78852 87492
İsviccedilre 81143 76495 85354 8525 83282
Avustralya 118301 116762 11136 113961 79516
Belccedilika 80212 69159 99143 82688 76268
Suudi Arabistan 53905 61 63667 72798 75541
Meksika 509 46846 62559 60137 68661
G Kore 44763 3286 43467 57118 54234
Rusya 8198 86863 100176 109862 51074
Avusturya 44508 42527 45493 48212 48325
Tayvan 21802 21941 30886 43453 41101
İsveccedil 33576 30178 38092 40953 38804
Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197
Polonya 36691 31661 37281 37116 33625
Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932
BAE 35661 41276 54631 24275
Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886
İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628
Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175
Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293
Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794
İsrail 20073 12609 12657 2137 18727
Tayland 14921 14988 19799 20451 18382
Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718
Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362
Angola 14048 17185 21575 24007 17318
Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676
Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987
Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037
Romanya 15147 11527 1365 13055 12933
İran 8504 7674 1449 2359 11575
Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515
Kaynak Trademap 2016
Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı
12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır
Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar
ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon
Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin
izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln
sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir
Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları
ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya
zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan
uzaklıkları goumlsterilmektedir
Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)
İthalatccedilılar İthalat (Bin
$)
İthalat
Miktarı
(Ton)
Birim Fiyat
(USDBirim)
Yıllık Artış
2014-2015
()
Duumlnya
İthalatında Payı
()
Tedarikccedili
Uumllkelere Ort
Uzaklık (Km)
Duumlnya 7591337 0 7 100 3878
İtalya 2002315 54951 3644 3 264
1178
ABD 1228065 299 4107 8 162
7982
İspanya 620338 18776 3304 269 82
1826
Fransa 486299 11559 4207 13 64
848
Portekiz 340886 10236 333 11 45
737
Almanya 312296 67458 4629 -2 41
1089
Japonya 297372 57181 5201 8 39
10156
Brezilya 274642 56726 4842 -22 36
6921
Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388
Kanada 163929 36682 4469 -6 22
6971
Ccedilin 157718 33333 4732 12 21
9295
Hollanda 87492 22037 397 11 12
1126
İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11
758
Avustralya 79516 19994 3977 -30 1
16416
Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1
1024
Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045
Meksika 68661 16189 4241 14 09
9151
G Kore 54234 12159 446 -5 07
9684
Rusya 51074 15148 3372 -54 07
3466
Avusturya 48325 10502 4602 0 06
945
Tayvan 41101 8079 5087 -5 05
9945
İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05
1933
Hindistan 35197 836 421 -5 05
7291
Polonya 33625 7886 4264 -9 04
1672
Danimarka 27932 6022 4638 -11 04
143
BAE 24276 4995 486 -12 03
4561
Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03
1318
İrlanda 20628 5777 3571 2 03
1285
Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03
755
Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03
2304
Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02
9292
İsrail 18727 4443 4215 -12 02
2677
Tayland 18382 4288 4287 -10 02
9644
Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208
Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286
Angola 17318 3834 4517 -28 02
5945
Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02
803
Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02
2468
Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02
231
Romanya 12933 3419 3783 -1 02
145
İran 11574 2559 4523 -24 02
314
Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01
2496
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya
162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya
ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye
1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir
oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir
Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır
Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD
Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın
zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi
oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir
32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı
Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)
Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk
zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın
en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar
Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon
Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında
başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak
değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını
yapmaktadır
Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İhracatccedilılar
2011 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2012 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2013 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2014 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2015 Yılı
İhracat
(Bin USD)
Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947
İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101
İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797
Tunus 286069 375219 504593 276958 948587
Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203
Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527
Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441
Fas 79977 30684 21956 39847 75733
Şili 24295 36187 46928 41693 60282
Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003
Fransa 40373 39044 44175 51157 56399
ABD 24919 3017 38759 37986 39214
Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761
Almanya 28635 22705 24063 24201 23645
Suriye 43733 37972 45769 3519 2026
Filistin 1645 2304 8842 24715 17287
Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207
Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454
Hollanda 8023 67 929 12318 12565
Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588
Avusturya 6571 5983 8699 852 925
Kaynak Trademap 2016
Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı
ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış
duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları
yer almaktadır
Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar
İhracatccedilılar
İhracat
(2015 Bin
USD)
İhraccedil
Edilen
Miktar-
2015
Birim Fiyat
(USDBirim)
2014-2015rsquote
Yıllık Artış
()
Duumlnya
İhracatında
Payı ()
İthalatccedilı
Uumllkelere Ort
Uzaklık (km)
Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797
İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581
İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268
Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736
Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035
Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537
Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876
Fas 75733 23669 32 90 1 3235
Şili 60282 14548 4144 45 08 7882
Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732
Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177
ABD 39214 10995 3567 3 05 2651
Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335
Almanya 23645 468 5052 -2 03 891
Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133
Filistin 17288 0 28 02 3633
Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403
Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667
Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119
Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893
Avusturya 925 0 9 01 550
Kaynak Trademap 2016
Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir
Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk
rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr
2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243
Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla
oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer
alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4
azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur
İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının
ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen
hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir
Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa
Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek
fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve
markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya
Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı
ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise
durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer
faktoumlrler de etkili olabilir
Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya
(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz
(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı
uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak
değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile
İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından
aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır
4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ
Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat
yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı
ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde
kolaylık sağlayacaktır
Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat
değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler
sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla
Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının
60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin
Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği
oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013
yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı
ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara
gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında
zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır
Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki
uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak
BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir
Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar 2011rsquode
İhracat
2012rsquode
İhracat
2013rsquote
İhracat
2014rsquote
İhracat
2015rsquote
İhracat
Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003
SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258
ABD 4955 15474 8747 13692 8015
Japonya 7767 7305 15878 10851 6853
Irak 3217 3641 5741 6443 4999
İran 3055 26 10251 505 4903
BAE 2899 2247 3136 3103 2819
Almanya 2408 1503 2364 2257 2601
Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485
Suriye 0 59 1312 3484 1957
Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457
Norveccedil 778 778 906 11 1018
Kanada 616 2082 6075 1161 839
Kuveyt 644 579 1648 1603 830
Malezya 213 550 1034 1624 829
İtalya 178 4088 39402 694 823
Mısır 128 82 526 320 666
Avustralya 647 1123 1538 1296 624
Hindistan 638 661 700 757 614
Azerbaycan 826 1184 1272 965 613
Singapur 819 548 705 574 482
Ukrayna 643 755 1066 976 442
Yemen 90 327 2504 3345 374
Endonezya 137 143 113 262 356
Cibuti 47 144 163 217 342
Tayvan 58 18 186 329 339
Somali 0 38 70 446 338
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer
almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden
fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil
edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır
Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)
İthalatccedilı
Uumllkeler
İhracat
Tutarı
(Bin $)
İhracattaki
Payı ()
İhracat
Miktarı
Birim Değer
(USDBr)
2014-2015
İhracat Artışı
()
Duumlnya
İthalatında
Sıralaması
Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32
Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16
ABD 8015 134 1782 4498 -41 2
Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7
Irak 4999 83 1162 4302 -22 62
İran 4903 82 1152 4256 -3 43
BAE 2819 47 516 5463 -9 26
Almanya 2601 43 545 4772 15 6
Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11
Suriye 1957 33 477 4103 -44 95
GKore 1457 24 324 4497 117 18
Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30
Kanada 839 14 182 4610 -28 10
Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39
Malezya 829 14 155 5348 -49 51
İtalya 823 14 253 3253 19 1
Mısır 666 11 157 4242 108 76
Avustralya 624 1 153 4078 -52 14
Hindistan 614 1 110 5582 -19 23
Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87
Singapur 482 08 96 5021 -16 42
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye
114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56
USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015
sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur
Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya
49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur
Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer
almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından
fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre
sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak
da rafine 109rsquodur
Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı
Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar
Payı
20
14
20
15
Sızma 3854817 1853876653 481 5461
Naturel 1 1380685 615013665 445 1812
Rafine 1661324 552598107 333 1628
Riviera 1079385 373008275 346 1099
Toplam 7976211 3394496700 426 10000
20
15
20
16
Sızma 2092407 11550984 552 5242
Naturel 1 547164 2806628 513 1371
Rafine 438602 1972304 450 1099
Riviera 913378 4231748 463 2288
Toplam 3991552 20561663 515 10000
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına
goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre
sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516
sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı
olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı
katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat
fiyatı bu nedenle yuumlksektir
Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız
Sezon Ambalaj
Şekli
Miktar (Kg) Değer ($) $Ton
20
14
20
15
Doumlkme 1693554 5463876 323
Varilli 1312511 4933811 376
Kutulu 11850502 55853330 471
Toplam 14856567 66251018 446
20
15
20
16 Doumlkme 0 0 0
Varilli 331570 145046832 437
Kutulu 3659982 1911119477 522
Toplam 3991552 20561663 515
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya
Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı
verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve
İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat
Tutarı
Ticaret
Dengesi
Tuumlrkiyersquonin
İthalatındaki
Payı
İthal
Edilen
Miktar
Birim
Fiyatı
Duumlnya
İhracatındaki
Sırası
Tuumlrkiye
Tarafından
Uygulanan
Vergi
Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312
İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312
Şili 393 -393 42 100 3930 8 312
İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312
Kaynak ITC Trademap 2016
5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar
Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan
Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur
Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki
yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci
ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016
yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)
İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342
İtalya 459203 400762 412725
Yunanistan 75335 243780 214868
Portekiz 112118 107392 89465
Fas 6711 24195 24647
Fransa 12425 12433 12393
Tuumlrkiye 29329 19494 12075
ABD 8822 9387 10423
Arjantin 8836 5266 9673
Şili 9247 8330 6387
Almanya 5753 5219 5312
Belccedilika 2843 2698 3837
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3
yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir
Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış
miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren
Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla
ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler
olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar
arasına girebilirler
2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti
309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile
Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat
miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef
pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve
Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)
İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1
Artış
Miktarı
2016-2015
Artış Oranı ()
2016-2015
Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62
S Arabistan 6042 3685 3977 292 8
ABD 4898 318 1166 -2014 -63
Irak 2352 1307 947 -360 -27
Japonya 3308 2258 805 -1453 -64
G Kore 220 536 751 215 40
Almanya 802 587 494 -93 -16
BAE 936 1135 482 -653 -58
İran 1494 511 368 -143 -28
Malezya 345 118 359 241 204
Yemen 1876 151 318 167 110
Avustralya 321 341 255 -86 -25
Ccedilin 876 966 237 -729 -75
Norveccedil 328 257 206 -51 -20
Cibuti 95 66 204 138 309
Kuveyt 961 211 140 -71 -33
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler
arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata
(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD
Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta
rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir
konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak
yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin
kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016
Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer
almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı
olarak değerlendirilebilir
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Balıkesirrsquoin oumlnde gelen zeytin yetiştirilen ilccedileleri Edremit Ayvalık Goumlmeccedil Burhaniye ve
Erdekrsquotir Meyve veren ağaccedil sayısı elde edilecek zeytin alanında Edremit ilccedilesi oumlnde
gelmekle birlikte yağlığa ayrılacak zeytinde Ayvalık lider durumdadır
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) 2016 raporuna goumlre toplam 10829549 adet
meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil başına ortalama 54 kg
zeytin verimi ile 58621 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 14992 tonunun sofralığa 43629
tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 15 randıman ile 8726 ton zeytinyağı elde
edileceği tahmin edilmiştir (UZZK 2016 13)
2 UumlRUumlNUumlN GTİP NUMARASI ve ULUSLARARASI KABUL GOumlREN İSMİ
GTİP Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonunun kısaltması olup uumllkemizde Guumlmruumlk Tarife
Cetvelinde 12 haneli koda verilen isimdir Her uumllkenin tarife cetvelinin esasını Duumlnya
Guumlmruumlk Oumlrguumltuumlrsquonuumln (Tuumlrkiyersquode ilgili kurum Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığıdır) duumlzenlediği
Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and
Coding Systems) oluşturmakta ve ticarete konu tuumlm uumlruumlnler belirli bir mantık ve sistematik
ccedilerccedilevesinde sınıflandırılmaktadır
Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
Fasıl Fasıl Accedilıklaması (Uumlruumln Adı)
1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın
fakat kimyasal olarak değiştirilmemiş)
150910 Saf Zeytinyağı
150910100000 Lampant Zeytinyağı
Diğerleri
150910900011 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900012 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900013 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150910900014 hellipDiğerleri
150990 hellipDiğerleri
150990000014 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000015 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000016 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar
150990000018 hellipDiğerleri
Kaynak Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı 2016
Armonize Sistem (Tarife Cetveli) 21 boumlluumlm ve 96 fasıldan oluşmaktadır Fasıllar 2li
kodlara her bir fasıl 4luuml kod olan pozisyonlara ve her bir pozisyon ise 6lı kod olan alt
pozisyonlara ayrılmıştır Her uumllkenin tarife cetvelindeki 2li 4luuml ve 6lı kodları tuumlm duumlnyada
aynıdır Armonize Sistemde 6lı koddan sonraki boumlluumlmleri uumllkeler kendi ihtiyaccedillarına
(detaylı istatistik almak ve guumlmruumlk vergilerini daha detay uumlruumln bazında uygulamak iccedilin) goumlre
detaylandırabilmektedir Tuumlrkiyede uumlruumlnler en detay bazda 12li kodla sınıflandırılmaktadır
Tuumlrkiye Avrupa Birliği ile Ortak Guumlmruumlk Birliğine sahip olmasından dolayı Tuumlrkiyenin
8li bazdaki kodları ve uumlruumln grupları Avrupa Birliği uumllkeleri ile aynıdır
Tuumlrk Guumlmruumlk Tarife cetvelinde 10lu baz olan Milli alt accedilılım kodu farklı vergi
uygulamaları iccedilin accedilılan pozisyonlar olmakla birlikte pratikte kullanılmamaktadır Bu
nedenle uumllkemizde guumlmruumlk vergileri 12li bazda belirlenmektedir Tarife cetvelinde 12li
kod olan GTİP uumllkemizde uumlruumlnlerin en detay bazda sınıflandırıldığı guumlmruumlk vergilerinin
uygulandığı ve istatistiksel amaccedillarla kullanılan koddur (wwwmevzuatnet) Bu nedenle
zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmelerin oumlncelikle ihraccedil edecekleri uumlruumln ccedileşidine goumlre
GTİPrsquolerini doğru bir şekilde belirlemeleri gerekmektedir Dahası ihracat iadesine ilişkin
oranlar Tablo 5rsquoteki GTİPrsquolarına goumlre farklılık goumlstermektedir Bu konuya araştırmanın
ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı olarak yer verilmiştir
3 DUumlNYA İTHALATI İHRACATI ve BİRİM FİYATLAR
Araştırmanın bu boumlluumlmuumlnde zeytinyağı ile ilgili duumlnya ithalat ve ihracat rakamları ile
ithalatccedilı uumllkelerin zeytinyağı iccedilin birim alış fiyatlarına yer verilmektedir Duumlnyada oumlnde
gelen zeytinyağı ihracatccedilıları olası rakipler olarak kabul edilirken ithalatccedilı uumllkeler de
potansiyel pazarlar olarak değerlendirilmiştir Araştırmada kullanılan temel istatistikicirc veriler
Ekonomi Bakanlığırsquonın pazar araştırmalarında ihracatccedilı firmalara yararlı bir kaynak olarak
goumlsterilen Uluslararası Ticaret Merkezi (International Trade Center ITC -TRADE MAP)
veri tabanından alınmış ve biccedilimlendirilip yorumlanarak rakip uumllke ve potansiyel hedef
pazarların tespitinde kullanılmıştır
Boumlluumlmde yer alan tablolardaki verilerin bazıları turuncu renkte goumlsterilmektedir Bu durum
bazı uumllkelerin ilgili ticaret verilerini Birleşmiş Milletlere geccedil vermelerinden veya hiccedil
vermemelerinden ileri gelmektedir Hiccedil veri vermeyen uumllkelerin dış ticaret verileri o
uumllkelere mal veren veya alan uumllkelerin veri toplamlarından elde edilmektedir Boumlylece aşılan
sorun ldquomirror datardquo (yansıma veri) olarak kavramsallaştırılmaktadır
31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı
Zeytinyağında duumlnya ithalat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık 76 milyar
(7591335 bin) Dolar (ABD Doları) civarındadır Tablo 6rsquoda duumlnya zeytinyağı ithalatı ve
duumlnyanın en buumlyuumlk zeytinyağı ithalatccedilısı olan 42 uumllke yer almaktadır
Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar
2011 Yılı
İthalatı
2012 Yılı
İthalatı
2013 Yılı
İthalatı
2014 Yılı
İthalatı
2015 Yılı
İthalatı
Duumlnya 5965141 5737037 7020319 7152779 7591335
İtalya 1625188 1429933 1577222 1948634 2002315
ABD 959996 975754 1125710 1134086 1228065
İspanya 116012 135637 36274 167968 620338
Fransa 420531 376776 471952 431063 486299
Portekiz 228971 254873 377301 306405 340886
Almanya 273711 254906 31761 318631 312296
Japonya 185694 210168 274499 275657 297372
Brezilya 286323 311717 37723 353494 274642
Birleşik Krallık 254893 197677 240396 23551 26975
Kanada 15635 148028 163855 174689 163929
Ccedilin 140095 158155 180042 140444 157718
Hollanda 69164 68168 8315 78852 87492
İsviccedilre 81143 76495 85354 8525 83282
Avustralya 118301 116762 11136 113961 79516
Belccedilika 80212 69159 99143 82688 76268
Suudi Arabistan 53905 61 63667 72798 75541
Meksika 509 46846 62559 60137 68661
G Kore 44763 3286 43467 57118 54234
Rusya 8198 86863 100176 109862 51074
Avusturya 44508 42527 45493 48212 48325
Tayvan 21802 21941 30886 43453 41101
İsveccedil 33576 30178 38092 40953 38804
Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197
Polonya 36691 31661 37281 37116 33625
Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932
BAE 35661 41276 54631 24275
Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886
İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628
Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175
Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293
Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794
İsrail 20073 12609 12657 2137 18727
Tayland 14921 14988 19799 20451 18382
Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718
Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362
Angola 14048 17185 21575 24007 17318
Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676
Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987
Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037
Romanya 15147 11527 1365 13055 12933
İran 8504 7674 1449 2359 11575
Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515
Kaynak Trademap 2016
Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı
12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır
Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar
ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon
Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin
izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln
sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir
Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları
ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya
zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan
uzaklıkları goumlsterilmektedir
Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)
İthalatccedilılar İthalat (Bin
$)
İthalat
Miktarı
(Ton)
Birim Fiyat
(USDBirim)
Yıllık Artış
2014-2015
()
Duumlnya
İthalatında Payı
()
Tedarikccedili
Uumllkelere Ort
Uzaklık (Km)
Duumlnya 7591337 0 7 100 3878
İtalya 2002315 54951 3644 3 264
1178
ABD 1228065 299 4107 8 162
7982
İspanya 620338 18776 3304 269 82
1826
Fransa 486299 11559 4207 13 64
848
Portekiz 340886 10236 333 11 45
737
Almanya 312296 67458 4629 -2 41
1089
Japonya 297372 57181 5201 8 39
10156
Brezilya 274642 56726 4842 -22 36
6921
Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388
Kanada 163929 36682 4469 -6 22
6971
Ccedilin 157718 33333 4732 12 21
9295
Hollanda 87492 22037 397 11 12
1126
İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11
758
Avustralya 79516 19994 3977 -30 1
16416
Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1
1024
Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045
Meksika 68661 16189 4241 14 09
9151
G Kore 54234 12159 446 -5 07
9684
Rusya 51074 15148 3372 -54 07
3466
Avusturya 48325 10502 4602 0 06
945
Tayvan 41101 8079 5087 -5 05
9945
İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05
1933
Hindistan 35197 836 421 -5 05
7291
Polonya 33625 7886 4264 -9 04
1672
Danimarka 27932 6022 4638 -11 04
143
BAE 24276 4995 486 -12 03
4561
Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03
1318
İrlanda 20628 5777 3571 2 03
1285
Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03
755
Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03
2304
Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02
9292
İsrail 18727 4443 4215 -12 02
2677
Tayland 18382 4288 4287 -10 02
9644
Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208
Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286
Angola 17318 3834 4517 -28 02
5945
Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02
803
Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02
2468
Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02
231
Romanya 12933 3419 3783 -1 02
145
İran 11574 2559 4523 -24 02
314
Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01
2496
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya
162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya
ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye
1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir
oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir
Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır
Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD
Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın
zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi
oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir
32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı
Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)
Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk
zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın
en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar
Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon
Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında
başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak
değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını
yapmaktadır
Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İhracatccedilılar
2011 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2012 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2013 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2014 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2015 Yılı
İhracat
(Bin USD)
Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947
İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101
İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797
Tunus 286069 375219 504593 276958 948587
Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203
Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527
Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441
Fas 79977 30684 21956 39847 75733
Şili 24295 36187 46928 41693 60282
Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003
Fransa 40373 39044 44175 51157 56399
ABD 24919 3017 38759 37986 39214
Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761
Almanya 28635 22705 24063 24201 23645
Suriye 43733 37972 45769 3519 2026
Filistin 1645 2304 8842 24715 17287
Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207
Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454
Hollanda 8023 67 929 12318 12565
Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588
Avusturya 6571 5983 8699 852 925
Kaynak Trademap 2016
Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı
ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış
duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları
yer almaktadır
Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar
İhracatccedilılar
İhracat
(2015 Bin
USD)
İhraccedil
Edilen
Miktar-
2015
Birim Fiyat
(USDBirim)
2014-2015rsquote
Yıllık Artış
()
Duumlnya
İhracatında
Payı ()
İthalatccedilı
Uumllkelere Ort
Uzaklık (km)
Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797
İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581
İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268
Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736
Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035
Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537
Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876
Fas 75733 23669 32 90 1 3235
Şili 60282 14548 4144 45 08 7882
Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732
Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177
ABD 39214 10995 3567 3 05 2651
Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335
Almanya 23645 468 5052 -2 03 891
Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133
Filistin 17288 0 28 02 3633
Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403
Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667
Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119
Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893
Avusturya 925 0 9 01 550
Kaynak Trademap 2016
Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir
Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk
rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr
2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243
Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla
oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer
alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4
azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur
İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının
ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen
hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir
Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa
Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek
fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve
markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya
Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı
ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise
durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer
faktoumlrler de etkili olabilir
Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya
(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz
(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı
uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak
değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile
İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından
aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır
4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ
Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat
yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı
ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde
kolaylık sağlayacaktır
Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat
değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler
sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla
Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının
60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin
Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği
oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013
yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı
ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara
gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında
zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır
Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki
uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak
BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir
Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar 2011rsquode
İhracat
2012rsquode
İhracat
2013rsquote
İhracat
2014rsquote
İhracat
2015rsquote
İhracat
Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003
SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258
ABD 4955 15474 8747 13692 8015
Japonya 7767 7305 15878 10851 6853
Irak 3217 3641 5741 6443 4999
İran 3055 26 10251 505 4903
BAE 2899 2247 3136 3103 2819
Almanya 2408 1503 2364 2257 2601
Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485
Suriye 0 59 1312 3484 1957
Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457
Norveccedil 778 778 906 11 1018
Kanada 616 2082 6075 1161 839
Kuveyt 644 579 1648 1603 830
Malezya 213 550 1034 1624 829
İtalya 178 4088 39402 694 823
Mısır 128 82 526 320 666
Avustralya 647 1123 1538 1296 624
Hindistan 638 661 700 757 614
Azerbaycan 826 1184 1272 965 613
Singapur 819 548 705 574 482
Ukrayna 643 755 1066 976 442
Yemen 90 327 2504 3345 374
Endonezya 137 143 113 262 356
Cibuti 47 144 163 217 342
Tayvan 58 18 186 329 339
Somali 0 38 70 446 338
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer
almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden
fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil
edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır
Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)
İthalatccedilı
Uumllkeler
İhracat
Tutarı
(Bin $)
İhracattaki
Payı ()
İhracat
Miktarı
Birim Değer
(USDBr)
2014-2015
İhracat Artışı
()
Duumlnya
İthalatında
Sıralaması
Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32
Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16
ABD 8015 134 1782 4498 -41 2
Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7
Irak 4999 83 1162 4302 -22 62
İran 4903 82 1152 4256 -3 43
BAE 2819 47 516 5463 -9 26
Almanya 2601 43 545 4772 15 6
Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11
Suriye 1957 33 477 4103 -44 95
GKore 1457 24 324 4497 117 18
Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30
Kanada 839 14 182 4610 -28 10
Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39
Malezya 829 14 155 5348 -49 51
İtalya 823 14 253 3253 19 1
Mısır 666 11 157 4242 108 76
Avustralya 624 1 153 4078 -52 14
Hindistan 614 1 110 5582 -19 23
Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87
Singapur 482 08 96 5021 -16 42
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye
114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56
USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015
sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur
Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya
49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur
Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer
almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından
fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre
sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak
da rafine 109rsquodur
Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı
Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar
Payı
20
14
20
15
Sızma 3854817 1853876653 481 5461
Naturel 1 1380685 615013665 445 1812
Rafine 1661324 552598107 333 1628
Riviera 1079385 373008275 346 1099
Toplam 7976211 3394496700 426 10000
20
15
20
16
Sızma 2092407 11550984 552 5242
Naturel 1 547164 2806628 513 1371
Rafine 438602 1972304 450 1099
Riviera 913378 4231748 463 2288
Toplam 3991552 20561663 515 10000
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına
goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre
sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516
sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı
olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı
katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat
fiyatı bu nedenle yuumlksektir
Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız
Sezon Ambalaj
Şekli
Miktar (Kg) Değer ($) $Ton
20
14
20
15
Doumlkme 1693554 5463876 323
Varilli 1312511 4933811 376
Kutulu 11850502 55853330 471
Toplam 14856567 66251018 446
20
15
20
16 Doumlkme 0 0 0
Varilli 331570 145046832 437
Kutulu 3659982 1911119477 522
Toplam 3991552 20561663 515
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya
Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı
verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve
İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat
Tutarı
Ticaret
Dengesi
Tuumlrkiyersquonin
İthalatındaki
Payı
İthal
Edilen
Miktar
Birim
Fiyatı
Duumlnya
İhracatındaki
Sırası
Tuumlrkiye
Tarafından
Uygulanan
Vergi
Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312
İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312
Şili 393 -393 42 100 3930 8 312
İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312
Kaynak ITC Trademap 2016
5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar
Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan
Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur
Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki
yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci
ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016
yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)
İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342
İtalya 459203 400762 412725
Yunanistan 75335 243780 214868
Portekiz 112118 107392 89465
Fas 6711 24195 24647
Fransa 12425 12433 12393
Tuumlrkiye 29329 19494 12075
ABD 8822 9387 10423
Arjantin 8836 5266 9673
Şili 9247 8330 6387
Almanya 5753 5219 5312
Belccedilika 2843 2698 3837
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3
yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir
Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış
miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren
Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla
ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler
olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar
arasına girebilirler
2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti
309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile
Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat
miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef
pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve
Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)
İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1
Artış
Miktarı
2016-2015
Artış Oranı ()
2016-2015
Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62
S Arabistan 6042 3685 3977 292 8
ABD 4898 318 1166 -2014 -63
Irak 2352 1307 947 -360 -27
Japonya 3308 2258 805 -1453 -64
G Kore 220 536 751 215 40
Almanya 802 587 494 -93 -16
BAE 936 1135 482 -653 -58
İran 1494 511 368 -143 -28
Malezya 345 118 359 241 204
Yemen 1876 151 318 167 110
Avustralya 321 341 255 -86 -25
Ccedilin 876 966 237 -729 -75
Norveccedil 328 257 206 -51 -20
Cibuti 95 66 204 138 309
Kuveyt 961 211 140 -71 -33
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler
arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata
(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD
Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta
rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir
konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak
yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin
kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016
Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer
almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı
olarak değerlendirilebilir
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Armonize Sistem (Tarife Cetveli) 21 boumlluumlm ve 96 fasıldan oluşmaktadır Fasıllar 2li
kodlara her bir fasıl 4luuml kod olan pozisyonlara ve her bir pozisyon ise 6lı kod olan alt
pozisyonlara ayrılmıştır Her uumllkenin tarife cetvelindeki 2li 4luuml ve 6lı kodları tuumlm duumlnyada
aynıdır Armonize Sistemde 6lı koddan sonraki boumlluumlmleri uumllkeler kendi ihtiyaccedillarına
(detaylı istatistik almak ve guumlmruumlk vergilerini daha detay uumlruumln bazında uygulamak iccedilin) goumlre
detaylandırabilmektedir Tuumlrkiyede uumlruumlnler en detay bazda 12li kodla sınıflandırılmaktadır
Tuumlrkiye Avrupa Birliği ile Ortak Guumlmruumlk Birliğine sahip olmasından dolayı Tuumlrkiyenin
8li bazdaki kodları ve uumlruumln grupları Avrupa Birliği uumllkeleri ile aynıdır
Tuumlrk Guumlmruumlk Tarife cetvelinde 10lu baz olan Milli alt accedilılım kodu farklı vergi
uygulamaları iccedilin accedilılan pozisyonlar olmakla birlikte pratikte kullanılmamaktadır Bu
nedenle uumllkemizde guumlmruumlk vergileri 12li bazda belirlenmektedir Tarife cetvelinde 12li
kod olan GTİP uumllkemizde uumlruumlnlerin en detay bazda sınıflandırıldığı guumlmruumlk vergilerinin
uygulandığı ve istatistiksel amaccedillarla kullanılan koddur (wwwmevzuatnet) Bu nedenle
zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmelerin oumlncelikle ihraccedil edecekleri uumlruumln ccedileşidine goumlre
GTİPrsquolerini doğru bir şekilde belirlemeleri gerekmektedir Dahası ihracat iadesine ilişkin
oranlar Tablo 5rsquoteki GTİPrsquolarına goumlre farklılık goumlstermektedir Bu konuya araştırmanın
ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı olarak yer verilmiştir
3 DUumlNYA İTHALATI İHRACATI ve BİRİM FİYATLAR
Araştırmanın bu boumlluumlmuumlnde zeytinyağı ile ilgili duumlnya ithalat ve ihracat rakamları ile
ithalatccedilı uumllkelerin zeytinyağı iccedilin birim alış fiyatlarına yer verilmektedir Duumlnyada oumlnde
gelen zeytinyağı ihracatccedilıları olası rakipler olarak kabul edilirken ithalatccedilı uumllkeler de
potansiyel pazarlar olarak değerlendirilmiştir Araştırmada kullanılan temel istatistikicirc veriler
Ekonomi Bakanlığırsquonın pazar araştırmalarında ihracatccedilı firmalara yararlı bir kaynak olarak
goumlsterilen Uluslararası Ticaret Merkezi (International Trade Center ITC -TRADE MAP)
veri tabanından alınmış ve biccedilimlendirilip yorumlanarak rakip uumllke ve potansiyel hedef
pazarların tespitinde kullanılmıştır
Boumlluumlmde yer alan tablolardaki verilerin bazıları turuncu renkte goumlsterilmektedir Bu durum
bazı uumllkelerin ilgili ticaret verilerini Birleşmiş Milletlere geccedil vermelerinden veya hiccedil
vermemelerinden ileri gelmektedir Hiccedil veri vermeyen uumllkelerin dış ticaret verileri o
uumllkelere mal veren veya alan uumllkelerin veri toplamlarından elde edilmektedir Boumlylece aşılan
sorun ldquomirror datardquo (yansıma veri) olarak kavramsallaştırılmaktadır
31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı
Zeytinyağında duumlnya ithalat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık 76 milyar
(7591335 bin) Dolar (ABD Doları) civarındadır Tablo 6rsquoda duumlnya zeytinyağı ithalatı ve
duumlnyanın en buumlyuumlk zeytinyağı ithalatccedilısı olan 42 uumllke yer almaktadır
Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar
2011 Yılı
İthalatı
2012 Yılı
İthalatı
2013 Yılı
İthalatı
2014 Yılı
İthalatı
2015 Yılı
İthalatı
Duumlnya 5965141 5737037 7020319 7152779 7591335
İtalya 1625188 1429933 1577222 1948634 2002315
ABD 959996 975754 1125710 1134086 1228065
İspanya 116012 135637 36274 167968 620338
Fransa 420531 376776 471952 431063 486299
Portekiz 228971 254873 377301 306405 340886
Almanya 273711 254906 31761 318631 312296
Japonya 185694 210168 274499 275657 297372
Brezilya 286323 311717 37723 353494 274642
Birleşik Krallık 254893 197677 240396 23551 26975
Kanada 15635 148028 163855 174689 163929
Ccedilin 140095 158155 180042 140444 157718
Hollanda 69164 68168 8315 78852 87492
İsviccedilre 81143 76495 85354 8525 83282
Avustralya 118301 116762 11136 113961 79516
Belccedilika 80212 69159 99143 82688 76268
Suudi Arabistan 53905 61 63667 72798 75541
Meksika 509 46846 62559 60137 68661
G Kore 44763 3286 43467 57118 54234
Rusya 8198 86863 100176 109862 51074
Avusturya 44508 42527 45493 48212 48325
Tayvan 21802 21941 30886 43453 41101
İsveccedil 33576 30178 38092 40953 38804
Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197
Polonya 36691 31661 37281 37116 33625
Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932
BAE 35661 41276 54631 24275
Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886
İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628
Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175
Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293
Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794
İsrail 20073 12609 12657 2137 18727
Tayland 14921 14988 19799 20451 18382
Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718
Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362
Angola 14048 17185 21575 24007 17318
Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676
Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987
Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037
Romanya 15147 11527 1365 13055 12933
İran 8504 7674 1449 2359 11575
Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515
Kaynak Trademap 2016
Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı
12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır
Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar
ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon
Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin
izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln
sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir
Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları
ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya
zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan
uzaklıkları goumlsterilmektedir
Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)
İthalatccedilılar İthalat (Bin
$)
İthalat
Miktarı
(Ton)
Birim Fiyat
(USDBirim)
Yıllık Artış
2014-2015
()
Duumlnya
İthalatında Payı
()
Tedarikccedili
Uumllkelere Ort
Uzaklık (Km)
Duumlnya 7591337 0 7 100 3878
İtalya 2002315 54951 3644 3 264
1178
ABD 1228065 299 4107 8 162
7982
İspanya 620338 18776 3304 269 82
1826
Fransa 486299 11559 4207 13 64
848
Portekiz 340886 10236 333 11 45
737
Almanya 312296 67458 4629 -2 41
1089
Japonya 297372 57181 5201 8 39
10156
Brezilya 274642 56726 4842 -22 36
6921
Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388
Kanada 163929 36682 4469 -6 22
6971
Ccedilin 157718 33333 4732 12 21
9295
Hollanda 87492 22037 397 11 12
1126
İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11
758
Avustralya 79516 19994 3977 -30 1
16416
Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1
1024
Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045
Meksika 68661 16189 4241 14 09
9151
G Kore 54234 12159 446 -5 07
9684
Rusya 51074 15148 3372 -54 07
3466
Avusturya 48325 10502 4602 0 06
945
Tayvan 41101 8079 5087 -5 05
9945
İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05
1933
Hindistan 35197 836 421 -5 05
7291
Polonya 33625 7886 4264 -9 04
1672
Danimarka 27932 6022 4638 -11 04
143
BAE 24276 4995 486 -12 03
4561
Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03
1318
İrlanda 20628 5777 3571 2 03
1285
Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03
755
Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03
2304
Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02
9292
İsrail 18727 4443 4215 -12 02
2677
Tayland 18382 4288 4287 -10 02
9644
Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208
Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286
Angola 17318 3834 4517 -28 02
5945
Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02
803
Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02
2468
Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02
231
Romanya 12933 3419 3783 -1 02
145
İran 11574 2559 4523 -24 02
314
Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01
2496
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya
162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya
ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye
1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir
oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir
Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır
Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD
Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın
zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi
oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir
32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı
Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)
Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk
zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın
en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar
Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon
Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında
başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak
değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını
yapmaktadır
Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İhracatccedilılar
2011 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2012 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2013 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2014 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2015 Yılı
İhracat
(Bin USD)
Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947
İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101
İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797
Tunus 286069 375219 504593 276958 948587
Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203
Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527
Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441
Fas 79977 30684 21956 39847 75733
Şili 24295 36187 46928 41693 60282
Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003
Fransa 40373 39044 44175 51157 56399
ABD 24919 3017 38759 37986 39214
Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761
Almanya 28635 22705 24063 24201 23645
Suriye 43733 37972 45769 3519 2026
Filistin 1645 2304 8842 24715 17287
Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207
Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454
Hollanda 8023 67 929 12318 12565
Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588
Avusturya 6571 5983 8699 852 925
Kaynak Trademap 2016
Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı
ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış
duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları
yer almaktadır
Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar
İhracatccedilılar
İhracat
(2015 Bin
USD)
İhraccedil
Edilen
Miktar-
2015
Birim Fiyat
(USDBirim)
2014-2015rsquote
Yıllık Artış
()
Duumlnya
İhracatında
Payı ()
İthalatccedilı
Uumllkelere Ort
Uzaklık (km)
Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797
İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581
İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268
Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736
Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035
Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537
Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876
Fas 75733 23669 32 90 1 3235
Şili 60282 14548 4144 45 08 7882
Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732
Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177
ABD 39214 10995 3567 3 05 2651
Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335
Almanya 23645 468 5052 -2 03 891
Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133
Filistin 17288 0 28 02 3633
Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403
Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667
Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119
Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893
Avusturya 925 0 9 01 550
Kaynak Trademap 2016
Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir
Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk
rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr
2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243
Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla
oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer
alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4
azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur
İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının
ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen
hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir
Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa
Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek
fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve
markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya
Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı
ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise
durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer
faktoumlrler de etkili olabilir
Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya
(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz
(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı
uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak
değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile
İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından
aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır
4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ
Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat
yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı
ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde
kolaylık sağlayacaktır
Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat
değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler
sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla
Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının
60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin
Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği
oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013
yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı
ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara
gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında
zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır
Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki
uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak
BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir
Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar 2011rsquode
İhracat
2012rsquode
İhracat
2013rsquote
İhracat
2014rsquote
İhracat
2015rsquote
İhracat
Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003
SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258
ABD 4955 15474 8747 13692 8015
Japonya 7767 7305 15878 10851 6853
Irak 3217 3641 5741 6443 4999
İran 3055 26 10251 505 4903
BAE 2899 2247 3136 3103 2819
Almanya 2408 1503 2364 2257 2601
Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485
Suriye 0 59 1312 3484 1957
Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457
Norveccedil 778 778 906 11 1018
Kanada 616 2082 6075 1161 839
Kuveyt 644 579 1648 1603 830
Malezya 213 550 1034 1624 829
İtalya 178 4088 39402 694 823
Mısır 128 82 526 320 666
Avustralya 647 1123 1538 1296 624
Hindistan 638 661 700 757 614
Azerbaycan 826 1184 1272 965 613
Singapur 819 548 705 574 482
Ukrayna 643 755 1066 976 442
Yemen 90 327 2504 3345 374
Endonezya 137 143 113 262 356
Cibuti 47 144 163 217 342
Tayvan 58 18 186 329 339
Somali 0 38 70 446 338
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer
almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden
fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil
edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır
Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)
İthalatccedilı
Uumllkeler
İhracat
Tutarı
(Bin $)
İhracattaki
Payı ()
İhracat
Miktarı
Birim Değer
(USDBr)
2014-2015
İhracat Artışı
()
Duumlnya
İthalatında
Sıralaması
Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32
Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16
ABD 8015 134 1782 4498 -41 2
Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7
Irak 4999 83 1162 4302 -22 62
İran 4903 82 1152 4256 -3 43
BAE 2819 47 516 5463 -9 26
Almanya 2601 43 545 4772 15 6
Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11
Suriye 1957 33 477 4103 -44 95
GKore 1457 24 324 4497 117 18
Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30
Kanada 839 14 182 4610 -28 10
Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39
Malezya 829 14 155 5348 -49 51
İtalya 823 14 253 3253 19 1
Mısır 666 11 157 4242 108 76
Avustralya 624 1 153 4078 -52 14
Hindistan 614 1 110 5582 -19 23
Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87
Singapur 482 08 96 5021 -16 42
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye
114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56
USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015
sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur
Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya
49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur
Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer
almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından
fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre
sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak
da rafine 109rsquodur
Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı
Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar
Payı
20
14
20
15
Sızma 3854817 1853876653 481 5461
Naturel 1 1380685 615013665 445 1812
Rafine 1661324 552598107 333 1628
Riviera 1079385 373008275 346 1099
Toplam 7976211 3394496700 426 10000
20
15
20
16
Sızma 2092407 11550984 552 5242
Naturel 1 547164 2806628 513 1371
Rafine 438602 1972304 450 1099
Riviera 913378 4231748 463 2288
Toplam 3991552 20561663 515 10000
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına
goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre
sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516
sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı
olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı
katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat
fiyatı bu nedenle yuumlksektir
Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız
Sezon Ambalaj
Şekli
Miktar (Kg) Değer ($) $Ton
20
14
20
15
Doumlkme 1693554 5463876 323
Varilli 1312511 4933811 376
Kutulu 11850502 55853330 471
Toplam 14856567 66251018 446
20
15
20
16 Doumlkme 0 0 0
Varilli 331570 145046832 437
Kutulu 3659982 1911119477 522
Toplam 3991552 20561663 515
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya
Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı
verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve
İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat
Tutarı
Ticaret
Dengesi
Tuumlrkiyersquonin
İthalatındaki
Payı
İthal
Edilen
Miktar
Birim
Fiyatı
Duumlnya
İhracatındaki
Sırası
Tuumlrkiye
Tarafından
Uygulanan
Vergi
Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312
İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312
Şili 393 -393 42 100 3930 8 312
İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312
Kaynak ITC Trademap 2016
5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar
Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan
Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur
Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki
yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci
ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016
yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)
İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342
İtalya 459203 400762 412725
Yunanistan 75335 243780 214868
Portekiz 112118 107392 89465
Fas 6711 24195 24647
Fransa 12425 12433 12393
Tuumlrkiye 29329 19494 12075
ABD 8822 9387 10423
Arjantin 8836 5266 9673
Şili 9247 8330 6387
Almanya 5753 5219 5312
Belccedilika 2843 2698 3837
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3
yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir
Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış
miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren
Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla
ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler
olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar
arasına girebilirler
2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti
309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile
Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat
miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef
pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve
Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)
İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1
Artış
Miktarı
2016-2015
Artış Oranı ()
2016-2015
Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62
S Arabistan 6042 3685 3977 292 8
ABD 4898 318 1166 -2014 -63
Irak 2352 1307 947 -360 -27
Japonya 3308 2258 805 -1453 -64
G Kore 220 536 751 215 40
Almanya 802 587 494 -93 -16
BAE 936 1135 482 -653 -58
İran 1494 511 368 -143 -28
Malezya 345 118 359 241 204
Yemen 1876 151 318 167 110
Avustralya 321 341 255 -86 -25
Ccedilin 876 966 237 -729 -75
Norveccedil 328 257 206 -51 -20
Cibuti 95 66 204 138 309
Kuveyt 961 211 140 -71 -33
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler
arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata
(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD
Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta
rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir
konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak
yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin
kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016
Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer
almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı
olarak değerlendirilebilir
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Boumlluumlmde yer alan tablolardaki verilerin bazıları turuncu renkte goumlsterilmektedir Bu durum
bazı uumllkelerin ilgili ticaret verilerini Birleşmiş Milletlere geccedil vermelerinden veya hiccedil
vermemelerinden ileri gelmektedir Hiccedil veri vermeyen uumllkelerin dış ticaret verileri o
uumllkelere mal veren veya alan uumllkelerin veri toplamlarından elde edilmektedir Boumlylece aşılan
sorun ldquomirror datardquo (yansıma veri) olarak kavramsallaştırılmaktadır
31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı
Zeytinyağında duumlnya ithalat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık 76 milyar
(7591335 bin) Dolar (ABD Doları) civarındadır Tablo 6rsquoda duumlnya zeytinyağı ithalatı ve
duumlnyanın en buumlyuumlk zeytinyağı ithalatccedilısı olan 42 uumllke yer almaktadır
Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar
2011 Yılı
İthalatı
2012 Yılı
İthalatı
2013 Yılı
İthalatı
2014 Yılı
İthalatı
2015 Yılı
İthalatı
Duumlnya 5965141 5737037 7020319 7152779 7591335
İtalya 1625188 1429933 1577222 1948634 2002315
ABD 959996 975754 1125710 1134086 1228065
İspanya 116012 135637 36274 167968 620338
Fransa 420531 376776 471952 431063 486299
Portekiz 228971 254873 377301 306405 340886
Almanya 273711 254906 31761 318631 312296
Japonya 185694 210168 274499 275657 297372
Brezilya 286323 311717 37723 353494 274642
Birleşik Krallık 254893 197677 240396 23551 26975
Kanada 15635 148028 163855 174689 163929
Ccedilin 140095 158155 180042 140444 157718
Hollanda 69164 68168 8315 78852 87492
İsviccedilre 81143 76495 85354 8525 83282
Avustralya 118301 116762 11136 113961 79516
Belccedilika 80212 69159 99143 82688 76268
Suudi Arabistan 53905 61 63667 72798 75541
Meksika 509 46846 62559 60137 68661
G Kore 44763 3286 43467 57118 54234
Rusya 8198 86863 100176 109862 51074
Avusturya 44508 42527 45493 48212 48325
Tayvan 21802 21941 30886 43453 41101
İsveccedil 33576 30178 38092 40953 38804
Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197
Polonya 36691 31661 37281 37116 33625
Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932
BAE 35661 41276 54631 24275
Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886
İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628
Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175
Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293
Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794
İsrail 20073 12609 12657 2137 18727
Tayland 14921 14988 19799 20451 18382
Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718
Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362
Angola 14048 17185 21575 24007 17318
Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676
Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987
Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037
Romanya 15147 11527 1365 13055 12933
İran 8504 7674 1449 2359 11575
Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515
Kaynak Trademap 2016
Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı
12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır
Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar
ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon
Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin
izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln
sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir
Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları
ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya
zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan
uzaklıkları goumlsterilmektedir
Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)
İthalatccedilılar İthalat (Bin
$)
İthalat
Miktarı
(Ton)
Birim Fiyat
(USDBirim)
Yıllık Artış
2014-2015
()
Duumlnya
İthalatında Payı
()
Tedarikccedili
Uumllkelere Ort
Uzaklık (Km)
Duumlnya 7591337 0 7 100 3878
İtalya 2002315 54951 3644 3 264
1178
ABD 1228065 299 4107 8 162
7982
İspanya 620338 18776 3304 269 82
1826
Fransa 486299 11559 4207 13 64
848
Portekiz 340886 10236 333 11 45
737
Almanya 312296 67458 4629 -2 41
1089
Japonya 297372 57181 5201 8 39
10156
Brezilya 274642 56726 4842 -22 36
6921
Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388
Kanada 163929 36682 4469 -6 22
6971
Ccedilin 157718 33333 4732 12 21
9295
Hollanda 87492 22037 397 11 12
1126
İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11
758
Avustralya 79516 19994 3977 -30 1
16416
Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1
1024
Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045
Meksika 68661 16189 4241 14 09
9151
G Kore 54234 12159 446 -5 07
9684
Rusya 51074 15148 3372 -54 07
3466
Avusturya 48325 10502 4602 0 06
945
Tayvan 41101 8079 5087 -5 05
9945
İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05
1933
Hindistan 35197 836 421 -5 05
7291
Polonya 33625 7886 4264 -9 04
1672
Danimarka 27932 6022 4638 -11 04
143
BAE 24276 4995 486 -12 03
4561
Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03
1318
İrlanda 20628 5777 3571 2 03
1285
Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03
755
Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03
2304
Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02
9292
İsrail 18727 4443 4215 -12 02
2677
Tayland 18382 4288 4287 -10 02
9644
Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208
Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286
Angola 17318 3834 4517 -28 02
5945
Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02
803
Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02
2468
Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02
231
Romanya 12933 3419 3783 -1 02
145
İran 11574 2559 4523 -24 02
314
Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01
2496
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya
162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya
ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye
1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir
oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir
Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır
Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD
Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın
zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi
oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir
32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı
Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)
Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk
zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın
en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar
Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon
Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında
başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak
değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını
yapmaktadır
Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İhracatccedilılar
2011 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2012 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2013 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2014 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2015 Yılı
İhracat
(Bin USD)
Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947
İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101
İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797
Tunus 286069 375219 504593 276958 948587
Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203
Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527
Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441
Fas 79977 30684 21956 39847 75733
Şili 24295 36187 46928 41693 60282
Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003
Fransa 40373 39044 44175 51157 56399
ABD 24919 3017 38759 37986 39214
Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761
Almanya 28635 22705 24063 24201 23645
Suriye 43733 37972 45769 3519 2026
Filistin 1645 2304 8842 24715 17287
Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207
Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454
Hollanda 8023 67 929 12318 12565
Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588
Avusturya 6571 5983 8699 852 925
Kaynak Trademap 2016
Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı
ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış
duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları
yer almaktadır
Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar
İhracatccedilılar
İhracat
(2015 Bin
USD)
İhraccedil
Edilen
Miktar-
2015
Birim Fiyat
(USDBirim)
2014-2015rsquote
Yıllık Artış
()
Duumlnya
İhracatında
Payı ()
İthalatccedilı
Uumllkelere Ort
Uzaklık (km)
Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797
İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581
İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268
Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736
Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035
Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537
Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876
Fas 75733 23669 32 90 1 3235
Şili 60282 14548 4144 45 08 7882
Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732
Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177
ABD 39214 10995 3567 3 05 2651
Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335
Almanya 23645 468 5052 -2 03 891
Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133
Filistin 17288 0 28 02 3633
Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403
Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667
Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119
Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893
Avusturya 925 0 9 01 550
Kaynak Trademap 2016
Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir
Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk
rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr
2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243
Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla
oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer
alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4
azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur
İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının
ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen
hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir
Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa
Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek
fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve
markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya
Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı
ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise
durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer
faktoumlrler de etkili olabilir
Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya
(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz
(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı
uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak
değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile
İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından
aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır
4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ
Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat
yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı
ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde
kolaylık sağlayacaktır
Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat
değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler
sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla
Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının
60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin
Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği
oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013
yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı
ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara
gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında
zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır
Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki
uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak
BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir
Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar 2011rsquode
İhracat
2012rsquode
İhracat
2013rsquote
İhracat
2014rsquote
İhracat
2015rsquote
İhracat
Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003
SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258
ABD 4955 15474 8747 13692 8015
Japonya 7767 7305 15878 10851 6853
Irak 3217 3641 5741 6443 4999
İran 3055 26 10251 505 4903
BAE 2899 2247 3136 3103 2819
Almanya 2408 1503 2364 2257 2601
Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485
Suriye 0 59 1312 3484 1957
Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457
Norveccedil 778 778 906 11 1018
Kanada 616 2082 6075 1161 839
Kuveyt 644 579 1648 1603 830
Malezya 213 550 1034 1624 829
İtalya 178 4088 39402 694 823
Mısır 128 82 526 320 666
Avustralya 647 1123 1538 1296 624
Hindistan 638 661 700 757 614
Azerbaycan 826 1184 1272 965 613
Singapur 819 548 705 574 482
Ukrayna 643 755 1066 976 442
Yemen 90 327 2504 3345 374
Endonezya 137 143 113 262 356
Cibuti 47 144 163 217 342
Tayvan 58 18 186 329 339
Somali 0 38 70 446 338
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer
almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden
fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil
edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır
Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)
İthalatccedilı
Uumllkeler
İhracat
Tutarı
(Bin $)
İhracattaki
Payı ()
İhracat
Miktarı
Birim Değer
(USDBr)
2014-2015
İhracat Artışı
()
Duumlnya
İthalatında
Sıralaması
Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32
Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16
ABD 8015 134 1782 4498 -41 2
Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7
Irak 4999 83 1162 4302 -22 62
İran 4903 82 1152 4256 -3 43
BAE 2819 47 516 5463 -9 26
Almanya 2601 43 545 4772 15 6
Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11
Suriye 1957 33 477 4103 -44 95
GKore 1457 24 324 4497 117 18
Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30
Kanada 839 14 182 4610 -28 10
Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39
Malezya 829 14 155 5348 -49 51
İtalya 823 14 253 3253 19 1
Mısır 666 11 157 4242 108 76
Avustralya 624 1 153 4078 -52 14
Hindistan 614 1 110 5582 -19 23
Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87
Singapur 482 08 96 5021 -16 42
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye
114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56
USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015
sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur
Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya
49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur
Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer
almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından
fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre
sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak
da rafine 109rsquodur
Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı
Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar
Payı
20
14
20
15
Sızma 3854817 1853876653 481 5461
Naturel 1 1380685 615013665 445 1812
Rafine 1661324 552598107 333 1628
Riviera 1079385 373008275 346 1099
Toplam 7976211 3394496700 426 10000
20
15
20
16
Sızma 2092407 11550984 552 5242
Naturel 1 547164 2806628 513 1371
Rafine 438602 1972304 450 1099
Riviera 913378 4231748 463 2288
Toplam 3991552 20561663 515 10000
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına
goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre
sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516
sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı
olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı
katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat
fiyatı bu nedenle yuumlksektir
Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız
Sezon Ambalaj
Şekli
Miktar (Kg) Değer ($) $Ton
20
14
20
15
Doumlkme 1693554 5463876 323
Varilli 1312511 4933811 376
Kutulu 11850502 55853330 471
Toplam 14856567 66251018 446
20
15
20
16 Doumlkme 0 0 0
Varilli 331570 145046832 437
Kutulu 3659982 1911119477 522
Toplam 3991552 20561663 515
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya
Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı
verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve
İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat
Tutarı
Ticaret
Dengesi
Tuumlrkiyersquonin
İthalatındaki
Payı
İthal
Edilen
Miktar
Birim
Fiyatı
Duumlnya
İhracatındaki
Sırası
Tuumlrkiye
Tarafından
Uygulanan
Vergi
Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312
İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312
Şili 393 -393 42 100 3930 8 312
İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312
Kaynak ITC Trademap 2016
5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar
Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan
Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur
Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki
yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci
ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016
yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)
İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342
İtalya 459203 400762 412725
Yunanistan 75335 243780 214868
Portekiz 112118 107392 89465
Fas 6711 24195 24647
Fransa 12425 12433 12393
Tuumlrkiye 29329 19494 12075
ABD 8822 9387 10423
Arjantin 8836 5266 9673
Şili 9247 8330 6387
Almanya 5753 5219 5312
Belccedilika 2843 2698 3837
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3
yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir
Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış
miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren
Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla
ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler
olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar
arasına girebilirler
2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti
309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile
Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat
miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef
pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve
Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)
İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1
Artış
Miktarı
2016-2015
Artış Oranı ()
2016-2015
Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62
S Arabistan 6042 3685 3977 292 8
ABD 4898 318 1166 -2014 -63
Irak 2352 1307 947 -360 -27
Japonya 3308 2258 805 -1453 -64
G Kore 220 536 751 215 40
Almanya 802 587 494 -93 -16
BAE 936 1135 482 -653 -58
İran 1494 511 368 -143 -28
Malezya 345 118 359 241 204
Yemen 1876 151 318 167 110
Avustralya 321 341 255 -86 -25
Ccedilin 876 966 237 -729 -75
Norveccedil 328 257 206 -51 -20
Cibuti 95 66 204 138 309
Kuveyt 961 211 140 -71 -33
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler
arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata
(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD
Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta
rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir
konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak
yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin
kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016
Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer
almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı
olarak değerlendirilebilir
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197
Polonya 36691 31661 37281 37116 33625
Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932
BAE 35661 41276 54631 24275
Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886
İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628
Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175
Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293
Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794
İsrail 20073 12609 12657 2137 18727
Tayland 14921 14988 19799 20451 18382
Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718
Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362
Angola 14048 17185 21575 24007 17318
Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676
Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987
Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037
Romanya 15147 11527 1365 13055 12933
İran 8504 7674 1449 2359 11575
Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515
Kaynak Trademap 2016
Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı
12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır
Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar
ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon
Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin
izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln
sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir
Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları
ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya
zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan
uzaklıkları goumlsterilmektedir
Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)
İthalatccedilılar İthalat (Bin
$)
İthalat
Miktarı
(Ton)
Birim Fiyat
(USDBirim)
Yıllık Artış
2014-2015
()
Duumlnya
İthalatında Payı
()
Tedarikccedili
Uumllkelere Ort
Uzaklık (Km)
Duumlnya 7591337 0 7 100 3878
İtalya 2002315 54951 3644 3 264
1178
ABD 1228065 299 4107 8 162
7982
İspanya 620338 18776 3304 269 82
1826
Fransa 486299 11559 4207 13 64
848
Portekiz 340886 10236 333 11 45
737
Almanya 312296 67458 4629 -2 41
1089
Japonya 297372 57181 5201 8 39
10156
Brezilya 274642 56726 4842 -22 36
6921
Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388
Kanada 163929 36682 4469 -6 22
6971
Ccedilin 157718 33333 4732 12 21
9295
Hollanda 87492 22037 397 11 12
1126
İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11
758
Avustralya 79516 19994 3977 -30 1
16416
Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1
1024
Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045
Meksika 68661 16189 4241 14 09
9151
G Kore 54234 12159 446 -5 07
9684
Rusya 51074 15148 3372 -54 07
3466
Avusturya 48325 10502 4602 0 06
945
Tayvan 41101 8079 5087 -5 05
9945
İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05
1933
Hindistan 35197 836 421 -5 05
7291
Polonya 33625 7886 4264 -9 04
1672
Danimarka 27932 6022 4638 -11 04
143
BAE 24276 4995 486 -12 03
4561
Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03
1318
İrlanda 20628 5777 3571 2 03
1285
Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03
755
Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03
2304
Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02
9292
İsrail 18727 4443 4215 -12 02
2677
Tayland 18382 4288 4287 -10 02
9644
Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208
Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286
Angola 17318 3834 4517 -28 02
5945
Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02
803
Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02
2468
Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02
231
Romanya 12933 3419 3783 -1 02
145
İran 11574 2559 4523 -24 02
314
Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01
2496
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya
162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya
ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye
1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir
oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir
Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır
Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD
Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın
zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi
oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir
32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı
Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)
Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk
zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın
en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar
Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon
Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında
başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak
değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını
yapmaktadır
Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İhracatccedilılar
2011 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2012 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2013 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2014 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2015 Yılı
İhracat
(Bin USD)
Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947
İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101
İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797
Tunus 286069 375219 504593 276958 948587
Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203
Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527
Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441
Fas 79977 30684 21956 39847 75733
Şili 24295 36187 46928 41693 60282
Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003
Fransa 40373 39044 44175 51157 56399
ABD 24919 3017 38759 37986 39214
Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761
Almanya 28635 22705 24063 24201 23645
Suriye 43733 37972 45769 3519 2026
Filistin 1645 2304 8842 24715 17287
Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207
Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454
Hollanda 8023 67 929 12318 12565
Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588
Avusturya 6571 5983 8699 852 925
Kaynak Trademap 2016
Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı
ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış
duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları
yer almaktadır
Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar
İhracatccedilılar
İhracat
(2015 Bin
USD)
İhraccedil
Edilen
Miktar-
2015
Birim Fiyat
(USDBirim)
2014-2015rsquote
Yıllık Artış
()
Duumlnya
İhracatında
Payı ()
İthalatccedilı
Uumllkelere Ort
Uzaklık (km)
Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797
İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581
İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268
Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736
Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035
Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537
Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876
Fas 75733 23669 32 90 1 3235
Şili 60282 14548 4144 45 08 7882
Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732
Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177
ABD 39214 10995 3567 3 05 2651
Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335
Almanya 23645 468 5052 -2 03 891
Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133
Filistin 17288 0 28 02 3633
Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403
Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667
Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119
Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893
Avusturya 925 0 9 01 550
Kaynak Trademap 2016
Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir
Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk
rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr
2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243
Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla
oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer
alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4
azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur
İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının
ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen
hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir
Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa
Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek
fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve
markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya
Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı
ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise
durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer
faktoumlrler de etkili olabilir
Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya
(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz
(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı
uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak
değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile
İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından
aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır
4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ
Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat
yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı
ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde
kolaylık sağlayacaktır
Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat
değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler
sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla
Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının
60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin
Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği
oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013
yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı
ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara
gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında
zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır
Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki
uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak
BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir
Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar 2011rsquode
İhracat
2012rsquode
İhracat
2013rsquote
İhracat
2014rsquote
İhracat
2015rsquote
İhracat
Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003
SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258
ABD 4955 15474 8747 13692 8015
Japonya 7767 7305 15878 10851 6853
Irak 3217 3641 5741 6443 4999
İran 3055 26 10251 505 4903
BAE 2899 2247 3136 3103 2819
Almanya 2408 1503 2364 2257 2601
Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485
Suriye 0 59 1312 3484 1957
Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457
Norveccedil 778 778 906 11 1018
Kanada 616 2082 6075 1161 839
Kuveyt 644 579 1648 1603 830
Malezya 213 550 1034 1624 829
İtalya 178 4088 39402 694 823
Mısır 128 82 526 320 666
Avustralya 647 1123 1538 1296 624
Hindistan 638 661 700 757 614
Azerbaycan 826 1184 1272 965 613
Singapur 819 548 705 574 482
Ukrayna 643 755 1066 976 442
Yemen 90 327 2504 3345 374
Endonezya 137 143 113 262 356
Cibuti 47 144 163 217 342
Tayvan 58 18 186 329 339
Somali 0 38 70 446 338
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer
almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden
fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil
edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır
Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)
İthalatccedilı
Uumllkeler
İhracat
Tutarı
(Bin $)
İhracattaki
Payı ()
İhracat
Miktarı
Birim Değer
(USDBr)
2014-2015
İhracat Artışı
()
Duumlnya
İthalatında
Sıralaması
Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32
Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16
ABD 8015 134 1782 4498 -41 2
Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7
Irak 4999 83 1162 4302 -22 62
İran 4903 82 1152 4256 -3 43
BAE 2819 47 516 5463 -9 26
Almanya 2601 43 545 4772 15 6
Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11
Suriye 1957 33 477 4103 -44 95
GKore 1457 24 324 4497 117 18
Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30
Kanada 839 14 182 4610 -28 10
Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39
Malezya 829 14 155 5348 -49 51
İtalya 823 14 253 3253 19 1
Mısır 666 11 157 4242 108 76
Avustralya 624 1 153 4078 -52 14
Hindistan 614 1 110 5582 -19 23
Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87
Singapur 482 08 96 5021 -16 42
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye
114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56
USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015
sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur
Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya
49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur
Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer
almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından
fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre
sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak
da rafine 109rsquodur
Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı
Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar
Payı
20
14
20
15
Sızma 3854817 1853876653 481 5461
Naturel 1 1380685 615013665 445 1812
Rafine 1661324 552598107 333 1628
Riviera 1079385 373008275 346 1099
Toplam 7976211 3394496700 426 10000
20
15
20
16
Sızma 2092407 11550984 552 5242
Naturel 1 547164 2806628 513 1371
Rafine 438602 1972304 450 1099
Riviera 913378 4231748 463 2288
Toplam 3991552 20561663 515 10000
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına
goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre
sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516
sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı
olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı
katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat
fiyatı bu nedenle yuumlksektir
Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız
Sezon Ambalaj
Şekli
Miktar (Kg) Değer ($) $Ton
20
14
20
15
Doumlkme 1693554 5463876 323
Varilli 1312511 4933811 376
Kutulu 11850502 55853330 471
Toplam 14856567 66251018 446
20
15
20
16 Doumlkme 0 0 0
Varilli 331570 145046832 437
Kutulu 3659982 1911119477 522
Toplam 3991552 20561663 515
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya
Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı
verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve
İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat
Tutarı
Ticaret
Dengesi
Tuumlrkiyersquonin
İthalatındaki
Payı
İthal
Edilen
Miktar
Birim
Fiyatı
Duumlnya
İhracatındaki
Sırası
Tuumlrkiye
Tarafından
Uygulanan
Vergi
Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312
İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312
Şili 393 -393 42 100 3930 8 312
İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312
Kaynak ITC Trademap 2016
5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar
Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan
Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur
Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki
yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci
ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016
yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)
İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342
İtalya 459203 400762 412725
Yunanistan 75335 243780 214868
Portekiz 112118 107392 89465
Fas 6711 24195 24647
Fransa 12425 12433 12393
Tuumlrkiye 29329 19494 12075
ABD 8822 9387 10423
Arjantin 8836 5266 9673
Şili 9247 8330 6387
Almanya 5753 5219 5312
Belccedilika 2843 2698 3837
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3
yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir
Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış
miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren
Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla
ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler
olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar
arasına girebilirler
2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti
309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile
Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat
miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef
pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve
Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)
İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1
Artış
Miktarı
2016-2015
Artış Oranı ()
2016-2015
Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62
S Arabistan 6042 3685 3977 292 8
ABD 4898 318 1166 -2014 -63
Irak 2352 1307 947 -360 -27
Japonya 3308 2258 805 -1453 -64
G Kore 220 536 751 215 40
Almanya 802 587 494 -93 -16
BAE 936 1135 482 -653 -58
İran 1494 511 368 -143 -28
Malezya 345 118 359 241 204
Yemen 1876 151 318 167 110
Avustralya 321 341 255 -86 -25
Ccedilin 876 966 237 -729 -75
Norveccedil 328 257 206 -51 -20
Cibuti 95 66 204 138 309
Kuveyt 961 211 140 -71 -33
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler
arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata
(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD
Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta
rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir
konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak
yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin
kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016
Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer
almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı
olarak değerlendirilebilir
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları
ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya
zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan
uzaklıkları goumlsterilmektedir
Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)
İthalatccedilılar İthalat (Bin
$)
İthalat
Miktarı
(Ton)
Birim Fiyat
(USDBirim)
Yıllık Artış
2014-2015
()
Duumlnya
İthalatında Payı
()
Tedarikccedili
Uumllkelere Ort
Uzaklık (Km)
Duumlnya 7591337 0 7 100 3878
İtalya 2002315 54951 3644 3 264
1178
ABD 1228065 299 4107 8 162
7982
İspanya 620338 18776 3304 269 82
1826
Fransa 486299 11559 4207 13 64
848
Portekiz 340886 10236 333 11 45
737
Almanya 312296 67458 4629 -2 41
1089
Japonya 297372 57181 5201 8 39
10156
Brezilya 274642 56726 4842 -22 36
6921
Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388
Kanada 163929 36682 4469 -6 22
6971
Ccedilin 157718 33333 4732 12 21
9295
Hollanda 87492 22037 397 11 12
1126
İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11
758
Avustralya 79516 19994 3977 -30 1
16416
Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1
1024
Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045
Meksika 68661 16189 4241 14 09
9151
G Kore 54234 12159 446 -5 07
9684
Rusya 51074 15148 3372 -54 07
3466
Avusturya 48325 10502 4602 0 06
945
Tayvan 41101 8079 5087 -5 05
9945
İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05
1933
Hindistan 35197 836 421 -5 05
7291
Polonya 33625 7886 4264 -9 04
1672
Danimarka 27932 6022 4638 -11 04
143
BAE 24276 4995 486 -12 03
4561
Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03
1318
İrlanda 20628 5777 3571 2 03
1285
Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03
755
Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03
2304
Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02
9292
İsrail 18727 4443 4215 -12 02
2677
Tayland 18382 4288 4287 -10 02
9644
Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208
Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286
Angola 17318 3834 4517 -28 02
5945
Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02
803
Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02
2468
Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02
231
Romanya 12933 3419 3783 -1 02
145
İran 11574 2559 4523 -24 02
314
Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01
2496
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya
162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya
ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye
1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir
oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir
Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır
Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD
Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın
zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi
oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir
32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı
Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)
Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk
zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın
en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar
Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon
Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında
başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak
değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını
yapmaktadır
Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İhracatccedilılar
2011 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2012 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2013 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2014 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2015 Yılı
İhracat
(Bin USD)
Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947
İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101
İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797
Tunus 286069 375219 504593 276958 948587
Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203
Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527
Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441
Fas 79977 30684 21956 39847 75733
Şili 24295 36187 46928 41693 60282
Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003
Fransa 40373 39044 44175 51157 56399
ABD 24919 3017 38759 37986 39214
Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761
Almanya 28635 22705 24063 24201 23645
Suriye 43733 37972 45769 3519 2026
Filistin 1645 2304 8842 24715 17287
Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207
Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454
Hollanda 8023 67 929 12318 12565
Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588
Avusturya 6571 5983 8699 852 925
Kaynak Trademap 2016
Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı
ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış
duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları
yer almaktadır
Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar
İhracatccedilılar
İhracat
(2015 Bin
USD)
İhraccedil
Edilen
Miktar-
2015
Birim Fiyat
(USDBirim)
2014-2015rsquote
Yıllık Artış
()
Duumlnya
İhracatında
Payı ()
İthalatccedilı
Uumllkelere Ort
Uzaklık (km)
Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797
İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581
İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268
Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736
Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035
Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537
Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876
Fas 75733 23669 32 90 1 3235
Şili 60282 14548 4144 45 08 7882
Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732
Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177
ABD 39214 10995 3567 3 05 2651
Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335
Almanya 23645 468 5052 -2 03 891
Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133
Filistin 17288 0 28 02 3633
Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403
Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667
Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119
Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893
Avusturya 925 0 9 01 550
Kaynak Trademap 2016
Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir
Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk
rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr
2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243
Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla
oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer
alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4
azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur
İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının
ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen
hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir
Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa
Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek
fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve
markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya
Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı
ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise
durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer
faktoumlrler de etkili olabilir
Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya
(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz
(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı
uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak
değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile
İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından
aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır
4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ
Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat
yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı
ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde
kolaylık sağlayacaktır
Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat
değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler
sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla
Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının
60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin
Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği
oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013
yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı
ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara
gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında
zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır
Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki
uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak
BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir
Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar 2011rsquode
İhracat
2012rsquode
İhracat
2013rsquote
İhracat
2014rsquote
İhracat
2015rsquote
İhracat
Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003
SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258
ABD 4955 15474 8747 13692 8015
Japonya 7767 7305 15878 10851 6853
Irak 3217 3641 5741 6443 4999
İran 3055 26 10251 505 4903
BAE 2899 2247 3136 3103 2819
Almanya 2408 1503 2364 2257 2601
Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485
Suriye 0 59 1312 3484 1957
Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457
Norveccedil 778 778 906 11 1018
Kanada 616 2082 6075 1161 839
Kuveyt 644 579 1648 1603 830
Malezya 213 550 1034 1624 829
İtalya 178 4088 39402 694 823
Mısır 128 82 526 320 666
Avustralya 647 1123 1538 1296 624
Hindistan 638 661 700 757 614
Azerbaycan 826 1184 1272 965 613
Singapur 819 548 705 574 482
Ukrayna 643 755 1066 976 442
Yemen 90 327 2504 3345 374
Endonezya 137 143 113 262 356
Cibuti 47 144 163 217 342
Tayvan 58 18 186 329 339
Somali 0 38 70 446 338
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer
almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden
fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil
edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır
Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)
İthalatccedilı
Uumllkeler
İhracat
Tutarı
(Bin $)
İhracattaki
Payı ()
İhracat
Miktarı
Birim Değer
(USDBr)
2014-2015
İhracat Artışı
()
Duumlnya
İthalatında
Sıralaması
Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32
Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16
ABD 8015 134 1782 4498 -41 2
Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7
Irak 4999 83 1162 4302 -22 62
İran 4903 82 1152 4256 -3 43
BAE 2819 47 516 5463 -9 26
Almanya 2601 43 545 4772 15 6
Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11
Suriye 1957 33 477 4103 -44 95
GKore 1457 24 324 4497 117 18
Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30
Kanada 839 14 182 4610 -28 10
Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39
Malezya 829 14 155 5348 -49 51
İtalya 823 14 253 3253 19 1
Mısır 666 11 157 4242 108 76
Avustralya 624 1 153 4078 -52 14
Hindistan 614 1 110 5582 -19 23
Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87
Singapur 482 08 96 5021 -16 42
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye
114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56
USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015
sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur
Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya
49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur
Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer
almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından
fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre
sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak
da rafine 109rsquodur
Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı
Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar
Payı
20
14
20
15
Sızma 3854817 1853876653 481 5461
Naturel 1 1380685 615013665 445 1812
Rafine 1661324 552598107 333 1628
Riviera 1079385 373008275 346 1099
Toplam 7976211 3394496700 426 10000
20
15
20
16
Sızma 2092407 11550984 552 5242
Naturel 1 547164 2806628 513 1371
Rafine 438602 1972304 450 1099
Riviera 913378 4231748 463 2288
Toplam 3991552 20561663 515 10000
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına
goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre
sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516
sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı
olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı
katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat
fiyatı bu nedenle yuumlksektir
Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız
Sezon Ambalaj
Şekli
Miktar (Kg) Değer ($) $Ton
20
14
20
15
Doumlkme 1693554 5463876 323
Varilli 1312511 4933811 376
Kutulu 11850502 55853330 471
Toplam 14856567 66251018 446
20
15
20
16 Doumlkme 0 0 0
Varilli 331570 145046832 437
Kutulu 3659982 1911119477 522
Toplam 3991552 20561663 515
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya
Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı
verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve
İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat
Tutarı
Ticaret
Dengesi
Tuumlrkiyersquonin
İthalatındaki
Payı
İthal
Edilen
Miktar
Birim
Fiyatı
Duumlnya
İhracatındaki
Sırası
Tuumlrkiye
Tarafından
Uygulanan
Vergi
Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312
İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312
Şili 393 -393 42 100 3930 8 312
İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312
Kaynak ITC Trademap 2016
5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar
Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan
Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur
Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki
yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci
ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016
yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)
İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342
İtalya 459203 400762 412725
Yunanistan 75335 243780 214868
Portekiz 112118 107392 89465
Fas 6711 24195 24647
Fransa 12425 12433 12393
Tuumlrkiye 29329 19494 12075
ABD 8822 9387 10423
Arjantin 8836 5266 9673
Şili 9247 8330 6387
Almanya 5753 5219 5312
Belccedilika 2843 2698 3837
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3
yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir
Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış
miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren
Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla
ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler
olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar
arasına girebilirler
2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti
309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile
Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat
miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef
pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve
Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)
İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1
Artış
Miktarı
2016-2015
Artış Oranı ()
2016-2015
Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62
S Arabistan 6042 3685 3977 292 8
ABD 4898 318 1166 -2014 -63
Irak 2352 1307 947 -360 -27
Japonya 3308 2258 805 -1453 -64
G Kore 220 536 751 215 40
Almanya 802 587 494 -93 -16
BAE 936 1135 482 -653 -58
İran 1494 511 368 -143 -28
Malezya 345 118 359 241 204
Yemen 1876 151 318 167 110
Avustralya 321 341 255 -86 -25
Ccedilin 876 966 237 -729 -75
Norveccedil 328 257 206 -51 -20
Cibuti 95 66 204 138 309
Kuveyt 961 211 140 -71 -33
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler
arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata
(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD
Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta
rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir
konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak
yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin
kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016
Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer
almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı
olarak değerlendirilebilir
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Brezilya 274642 56726 4842 -22 36
6921
Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388
Kanada 163929 36682 4469 -6 22
6971
Ccedilin 157718 33333 4732 12 21
9295
Hollanda 87492 22037 397 11 12
1126
İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11
758
Avustralya 79516 19994 3977 -30 1
16416
Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1
1024
Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045
Meksika 68661 16189 4241 14 09
9151
G Kore 54234 12159 446 -5 07
9684
Rusya 51074 15148 3372 -54 07
3466
Avusturya 48325 10502 4602 0 06
945
Tayvan 41101 8079 5087 -5 05
9945
İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05
1933
Hindistan 35197 836 421 -5 05
7291
Polonya 33625 7886 4264 -9 04
1672
Danimarka 27932 6022 4638 -11 04
143
BAE 24276 4995 486 -12 03
4561
Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03
1318
İrlanda 20628 5777 3571 2 03
1285
Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03
755
Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03
2304
Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02
9292
İsrail 18727 4443 4215 -12 02
2677
Tayland 18382 4288 4287 -10 02
9644
Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208
Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286
Angola 17318 3834 4517 -28 02
5945
Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02
803
Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02
2468
Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02
231
Romanya 12933 3419 3783 -1 02
145
İran 11574 2559 4523 -24 02
314
Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01
2496
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya
162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya
ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye
1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir
oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir
Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır
Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD
Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın
zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi
oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir
32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı
Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)
Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk
zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın
en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar
Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon
Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında
başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak
değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını
yapmaktadır
Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İhracatccedilılar
2011 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2012 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2013 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2014 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2015 Yılı
İhracat
(Bin USD)
Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947
İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101
İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797
Tunus 286069 375219 504593 276958 948587
Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203
Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527
Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441
Fas 79977 30684 21956 39847 75733
Şili 24295 36187 46928 41693 60282
Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003
Fransa 40373 39044 44175 51157 56399
ABD 24919 3017 38759 37986 39214
Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761
Almanya 28635 22705 24063 24201 23645
Suriye 43733 37972 45769 3519 2026
Filistin 1645 2304 8842 24715 17287
Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207
Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454
Hollanda 8023 67 929 12318 12565
Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588
Avusturya 6571 5983 8699 852 925
Kaynak Trademap 2016
Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı
ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış
duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları
yer almaktadır
Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar
İhracatccedilılar
İhracat
(2015 Bin
USD)
İhraccedil
Edilen
Miktar-
2015
Birim Fiyat
(USDBirim)
2014-2015rsquote
Yıllık Artış
()
Duumlnya
İhracatında
Payı ()
İthalatccedilı
Uumllkelere Ort
Uzaklık (km)
Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797
İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581
İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268
Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736
Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035
Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537
Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876
Fas 75733 23669 32 90 1 3235
Şili 60282 14548 4144 45 08 7882
Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732
Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177
ABD 39214 10995 3567 3 05 2651
Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335
Almanya 23645 468 5052 -2 03 891
Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133
Filistin 17288 0 28 02 3633
Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403
Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667
Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119
Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893
Avusturya 925 0 9 01 550
Kaynak Trademap 2016
Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir
Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk
rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr
2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243
Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla
oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer
alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4
azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur
İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının
ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen
hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir
Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa
Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek
fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve
markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya
Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı
ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise
durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer
faktoumlrler de etkili olabilir
Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya
(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz
(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı
uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak
değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile
İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından
aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır
4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ
Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat
yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı
ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde
kolaylık sağlayacaktır
Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat
değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler
sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla
Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının
60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin
Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği
oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013
yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı
ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara
gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında
zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır
Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki
uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak
BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir
Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar 2011rsquode
İhracat
2012rsquode
İhracat
2013rsquote
İhracat
2014rsquote
İhracat
2015rsquote
İhracat
Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003
SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258
ABD 4955 15474 8747 13692 8015
Japonya 7767 7305 15878 10851 6853
Irak 3217 3641 5741 6443 4999
İran 3055 26 10251 505 4903
BAE 2899 2247 3136 3103 2819
Almanya 2408 1503 2364 2257 2601
Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485
Suriye 0 59 1312 3484 1957
Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457
Norveccedil 778 778 906 11 1018
Kanada 616 2082 6075 1161 839
Kuveyt 644 579 1648 1603 830
Malezya 213 550 1034 1624 829
İtalya 178 4088 39402 694 823
Mısır 128 82 526 320 666
Avustralya 647 1123 1538 1296 624
Hindistan 638 661 700 757 614
Azerbaycan 826 1184 1272 965 613
Singapur 819 548 705 574 482
Ukrayna 643 755 1066 976 442
Yemen 90 327 2504 3345 374
Endonezya 137 143 113 262 356
Cibuti 47 144 163 217 342
Tayvan 58 18 186 329 339
Somali 0 38 70 446 338
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer
almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden
fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil
edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır
Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)
İthalatccedilı
Uumllkeler
İhracat
Tutarı
(Bin $)
İhracattaki
Payı ()
İhracat
Miktarı
Birim Değer
(USDBr)
2014-2015
İhracat Artışı
()
Duumlnya
İthalatında
Sıralaması
Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32
Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16
ABD 8015 134 1782 4498 -41 2
Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7
Irak 4999 83 1162 4302 -22 62
İran 4903 82 1152 4256 -3 43
BAE 2819 47 516 5463 -9 26
Almanya 2601 43 545 4772 15 6
Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11
Suriye 1957 33 477 4103 -44 95
GKore 1457 24 324 4497 117 18
Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30
Kanada 839 14 182 4610 -28 10
Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39
Malezya 829 14 155 5348 -49 51
İtalya 823 14 253 3253 19 1
Mısır 666 11 157 4242 108 76
Avustralya 624 1 153 4078 -52 14
Hindistan 614 1 110 5582 -19 23
Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87
Singapur 482 08 96 5021 -16 42
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye
114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56
USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015
sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur
Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya
49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur
Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer
almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından
fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre
sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak
da rafine 109rsquodur
Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı
Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar
Payı
20
14
20
15
Sızma 3854817 1853876653 481 5461
Naturel 1 1380685 615013665 445 1812
Rafine 1661324 552598107 333 1628
Riviera 1079385 373008275 346 1099
Toplam 7976211 3394496700 426 10000
20
15
20
16
Sızma 2092407 11550984 552 5242
Naturel 1 547164 2806628 513 1371
Rafine 438602 1972304 450 1099
Riviera 913378 4231748 463 2288
Toplam 3991552 20561663 515 10000
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına
goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre
sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516
sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı
olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı
katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat
fiyatı bu nedenle yuumlksektir
Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız
Sezon Ambalaj
Şekli
Miktar (Kg) Değer ($) $Ton
20
14
20
15
Doumlkme 1693554 5463876 323
Varilli 1312511 4933811 376
Kutulu 11850502 55853330 471
Toplam 14856567 66251018 446
20
15
20
16 Doumlkme 0 0 0
Varilli 331570 145046832 437
Kutulu 3659982 1911119477 522
Toplam 3991552 20561663 515
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya
Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı
verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve
İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat
Tutarı
Ticaret
Dengesi
Tuumlrkiyersquonin
İthalatındaki
Payı
İthal
Edilen
Miktar
Birim
Fiyatı
Duumlnya
İhracatındaki
Sırası
Tuumlrkiye
Tarafından
Uygulanan
Vergi
Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312
İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312
Şili 393 -393 42 100 3930 8 312
İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312
Kaynak ITC Trademap 2016
5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar
Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan
Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur
Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki
yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci
ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016
yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)
İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342
İtalya 459203 400762 412725
Yunanistan 75335 243780 214868
Portekiz 112118 107392 89465
Fas 6711 24195 24647
Fransa 12425 12433 12393
Tuumlrkiye 29329 19494 12075
ABD 8822 9387 10423
Arjantin 8836 5266 9673
Şili 9247 8330 6387
Almanya 5753 5219 5312
Belccedilika 2843 2698 3837
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3
yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir
Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış
miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren
Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla
ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler
olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar
arasına girebilirler
2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti
309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile
Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat
miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef
pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve
Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)
İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1
Artış
Miktarı
2016-2015
Artış Oranı ()
2016-2015
Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62
S Arabistan 6042 3685 3977 292 8
ABD 4898 318 1166 -2014 -63
Irak 2352 1307 947 -360 -27
Japonya 3308 2258 805 -1453 -64
G Kore 220 536 751 215 40
Almanya 802 587 494 -93 -16
BAE 936 1135 482 -653 -58
İran 1494 511 368 -143 -28
Malezya 345 118 359 241 204
Yemen 1876 151 318 167 110
Avustralya 321 341 255 -86 -25
Ccedilin 876 966 237 -729 -75
Norveccedil 328 257 206 -51 -20
Cibuti 95 66 204 138 309
Kuveyt 961 211 140 -71 -33
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler
arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata
(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD
Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta
rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir
konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak
yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin
kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016
Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer
almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı
olarak değerlendirilebilir
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208
Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286
Angola 17318 3834 4517 -28 02
5945
Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02
803
Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02
2468
Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02
231
Romanya 12933 3419 3783 -1 02
145
İran 11574 2559 4523 -24 02
314
Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01
2496
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya
162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya
ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye
1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir
oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir
Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır
Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD
Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın
zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi
oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir
32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı
Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)
Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk
zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın
en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar
Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon
Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında
başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak
değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını
yapmaktadır
Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İhracatccedilılar
2011 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2012 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2013 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2014 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2015 Yılı
İhracat
(Bin USD)
Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947
İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101
İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797
Tunus 286069 375219 504593 276958 948587
Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203
Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527
Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441
Fas 79977 30684 21956 39847 75733
Şili 24295 36187 46928 41693 60282
Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003
Fransa 40373 39044 44175 51157 56399
ABD 24919 3017 38759 37986 39214
Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761
Almanya 28635 22705 24063 24201 23645
Suriye 43733 37972 45769 3519 2026
Filistin 1645 2304 8842 24715 17287
Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207
Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454
Hollanda 8023 67 929 12318 12565
Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588
Avusturya 6571 5983 8699 852 925
Kaynak Trademap 2016
Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı
ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış
duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları
yer almaktadır
Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar
İhracatccedilılar
İhracat
(2015 Bin
USD)
İhraccedil
Edilen
Miktar-
2015
Birim Fiyat
(USDBirim)
2014-2015rsquote
Yıllık Artış
()
Duumlnya
İhracatında
Payı ()
İthalatccedilı
Uumllkelere Ort
Uzaklık (km)
Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797
İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581
İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268
Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736
Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035
Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537
Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876
Fas 75733 23669 32 90 1 3235
Şili 60282 14548 4144 45 08 7882
Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732
Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177
ABD 39214 10995 3567 3 05 2651
Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335
Almanya 23645 468 5052 -2 03 891
Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133
Filistin 17288 0 28 02 3633
Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403
Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667
Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119
Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893
Avusturya 925 0 9 01 550
Kaynak Trademap 2016
Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir
Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk
rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr
2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243
Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla
oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer
alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4
azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur
İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının
ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen
hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir
Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa
Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek
fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve
markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya
Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı
ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise
durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer
faktoumlrler de etkili olabilir
Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya
(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz
(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı
uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak
değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile
İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından
aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır
4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ
Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat
yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı
ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde
kolaylık sağlayacaktır
Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat
değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler
sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla
Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının
60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin
Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği
oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013
yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı
ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara
gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında
zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır
Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki
uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak
BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir
Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar 2011rsquode
İhracat
2012rsquode
İhracat
2013rsquote
İhracat
2014rsquote
İhracat
2015rsquote
İhracat
Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003
SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258
ABD 4955 15474 8747 13692 8015
Japonya 7767 7305 15878 10851 6853
Irak 3217 3641 5741 6443 4999
İran 3055 26 10251 505 4903
BAE 2899 2247 3136 3103 2819
Almanya 2408 1503 2364 2257 2601
Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485
Suriye 0 59 1312 3484 1957
Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457
Norveccedil 778 778 906 11 1018
Kanada 616 2082 6075 1161 839
Kuveyt 644 579 1648 1603 830
Malezya 213 550 1034 1624 829
İtalya 178 4088 39402 694 823
Mısır 128 82 526 320 666
Avustralya 647 1123 1538 1296 624
Hindistan 638 661 700 757 614
Azerbaycan 826 1184 1272 965 613
Singapur 819 548 705 574 482
Ukrayna 643 755 1066 976 442
Yemen 90 327 2504 3345 374
Endonezya 137 143 113 262 356
Cibuti 47 144 163 217 342
Tayvan 58 18 186 329 339
Somali 0 38 70 446 338
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer
almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden
fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil
edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır
Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)
İthalatccedilı
Uumllkeler
İhracat
Tutarı
(Bin $)
İhracattaki
Payı ()
İhracat
Miktarı
Birim Değer
(USDBr)
2014-2015
İhracat Artışı
()
Duumlnya
İthalatında
Sıralaması
Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32
Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16
ABD 8015 134 1782 4498 -41 2
Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7
Irak 4999 83 1162 4302 -22 62
İran 4903 82 1152 4256 -3 43
BAE 2819 47 516 5463 -9 26
Almanya 2601 43 545 4772 15 6
Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11
Suriye 1957 33 477 4103 -44 95
GKore 1457 24 324 4497 117 18
Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30
Kanada 839 14 182 4610 -28 10
Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39
Malezya 829 14 155 5348 -49 51
İtalya 823 14 253 3253 19 1
Mısır 666 11 157 4242 108 76
Avustralya 624 1 153 4078 -52 14
Hindistan 614 1 110 5582 -19 23
Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87
Singapur 482 08 96 5021 -16 42
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye
114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56
USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015
sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur
Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya
49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur
Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer
almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından
fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre
sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak
da rafine 109rsquodur
Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı
Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar
Payı
20
14
20
15
Sızma 3854817 1853876653 481 5461
Naturel 1 1380685 615013665 445 1812
Rafine 1661324 552598107 333 1628
Riviera 1079385 373008275 346 1099
Toplam 7976211 3394496700 426 10000
20
15
20
16
Sızma 2092407 11550984 552 5242
Naturel 1 547164 2806628 513 1371
Rafine 438602 1972304 450 1099
Riviera 913378 4231748 463 2288
Toplam 3991552 20561663 515 10000
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına
goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre
sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516
sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı
olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı
katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat
fiyatı bu nedenle yuumlksektir
Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız
Sezon Ambalaj
Şekli
Miktar (Kg) Değer ($) $Ton
20
14
20
15
Doumlkme 1693554 5463876 323
Varilli 1312511 4933811 376
Kutulu 11850502 55853330 471
Toplam 14856567 66251018 446
20
15
20
16 Doumlkme 0 0 0
Varilli 331570 145046832 437
Kutulu 3659982 1911119477 522
Toplam 3991552 20561663 515
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya
Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı
verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve
İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat
Tutarı
Ticaret
Dengesi
Tuumlrkiyersquonin
İthalatındaki
Payı
İthal
Edilen
Miktar
Birim
Fiyatı
Duumlnya
İhracatındaki
Sırası
Tuumlrkiye
Tarafından
Uygulanan
Vergi
Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312
İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312
Şili 393 -393 42 100 3930 8 312
İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312
Kaynak ITC Trademap 2016
5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar
Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan
Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur
Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki
yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci
ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016
yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)
İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342
İtalya 459203 400762 412725
Yunanistan 75335 243780 214868
Portekiz 112118 107392 89465
Fas 6711 24195 24647
Fransa 12425 12433 12393
Tuumlrkiye 29329 19494 12075
ABD 8822 9387 10423
Arjantin 8836 5266 9673
Şili 9247 8330 6387
Almanya 5753 5219 5312
Belccedilika 2843 2698 3837
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3
yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir
Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış
miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren
Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla
ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler
olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar
arasına girebilirler
2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti
309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile
Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat
miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef
pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve
Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)
İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1
Artış
Miktarı
2016-2015
Artış Oranı ()
2016-2015
Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62
S Arabistan 6042 3685 3977 292 8
ABD 4898 318 1166 -2014 -63
Irak 2352 1307 947 -360 -27
Japonya 3308 2258 805 -1453 -64
G Kore 220 536 751 215 40
Almanya 802 587 494 -93 -16
BAE 936 1135 482 -653 -58
İran 1494 511 368 -143 -28
Malezya 345 118 359 241 204
Yemen 1876 151 318 167 110
Avustralya 321 341 255 -86 -25
Ccedilin 876 966 237 -729 -75
Norveccedil 328 257 206 -51 -20
Cibuti 95 66 204 138 309
Kuveyt 961 211 140 -71 -33
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler
arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata
(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD
Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta
rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir
konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak
yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin
kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016
Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer
almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı
olarak değerlendirilebilir
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında
başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak
değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını
yapmaktadır
Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)
İhracatccedilılar
2011 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2012 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2013 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2014 Yılı
İhracat
(Bin USD)
2015 Yılı
İhracat
(Bin USD)
Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947
İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101
İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797
Tunus 286069 375219 504593 276958 948587
Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203
Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527
Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441
Fas 79977 30684 21956 39847 75733
Şili 24295 36187 46928 41693 60282
Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003
Fransa 40373 39044 44175 51157 56399
ABD 24919 3017 38759 37986 39214
Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761
Almanya 28635 22705 24063 24201 23645
Suriye 43733 37972 45769 3519 2026
Filistin 1645 2304 8842 24715 17287
Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207
Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454
Hollanda 8023 67 929 12318 12565
Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588
Avusturya 6571 5983 8699 852 925
Kaynak Trademap 2016
Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı
ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış
duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları
yer almaktadır
Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar
İhracatccedilılar
İhracat
(2015 Bin
USD)
İhraccedil
Edilen
Miktar-
2015
Birim Fiyat
(USDBirim)
2014-2015rsquote
Yıllık Artış
()
Duumlnya
İhracatında
Payı ()
İthalatccedilı
Uumllkelere Ort
Uzaklık (km)
Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797
İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581
İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268
Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736
Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035
Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537
Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876
Fas 75733 23669 32 90 1 3235
Şili 60282 14548 4144 45 08 7882
Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732
Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177
ABD 39214 10995 3567 3 05 2651
Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335
Almanya 23645 468 5052 -2 03 891
Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133
Filistin 17288 0 28 02 3633
Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403
Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667
Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119
Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893
Avusturya 925 0 9 01 550
Kaynak Trademap 2016
Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir
Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk
rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr
2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243
Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla
oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer
alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4
azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur
İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının
ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen
hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir
Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa
Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek
fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve
markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya
Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı
ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise
durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer
faktoumlrler de etkili olabilir
Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya
(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz
(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı
uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak
değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile
İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından
aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır
4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ
Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat
yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı
ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde
kolaylık sağlayacaktır
Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat
değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler
sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla
Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının
60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin
Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği
oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013
yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı
ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara
gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında
zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır
Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki
uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak
BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir
Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar 2011rsquode
İhracat
2012rsquode
İhracat
2013rsquote
İhracat
2014rsquote
İhracat
2015rsquote
İhracat
Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003
SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258
ABD 4955 15474 8747 13692 8015
Japonya 7767 7305 15878 10851 6853
Irak 3217 3641 5741 6443 4999
İran 3055 26 10251 505 4903
BAE 2899 2247 3136 3103 2819
Almanya 2408 1503 2364 2257 2601
Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485
Suriye 0 59 1312 3484 1957
Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457
Norveccedil 778 778 906 11 1018
Kanada 616 2082 6075 1161 839
Kuveyt 644 579 1648 1603 830
Malezya 213 550 1034 1624 829
İtalya 178 4088 39402 694 823
Mısır 128 82 526 320 666
Avustralya 647 1123 1538 1296 624
Hindistan 638 661 700 757 614
Azerbaycan 826 1184 1272 965 613
Singapur 819 548 705 574 482
Ukrayna 643 755 1066 976 442
Yemen 90 327 2504 3345 374
Endonezya 137 143 113 262 356
Cibuti 47 144 163 217 342
Tayvan 58 18 186 329 339
Somali 0 38 70 446 338
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer
almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden
fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil
edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır
Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)
İthalatccedilı
Uumllkeler
İhracat
Tutarı
(Bin $)
İhracattaki
Payı ()
İhracat
Miktarı
Birim Değer
(USDBr)
2014-2015
İhracat Artışı
()
Duumlnya
İthalatında
Sıralaması
Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32
Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16
ABD 8015 134 1782 4498 -41 2
Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7
Irak 4999 83 1162 4302 -22 62
İran 4903 82 1152 4256 -3 43
BAE 2819 47 516 5463 -9 26
Almanya 2601 43 545 4772 15 6
Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11
Suriye 1957 33 477 4103 -44 95
GKore 1457 24 324 4497 117 18
Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30
Kanada 839 14 182 4610 -28 10
Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39
Malezya 829 14 155 5348 -49 51
İtalya 823 14 253 3253 19 1
Mısır 666 11 157 4242 108 76
Avustralya 624 1 153 4078 -52 14
Hindistan 614 1 110 5582 -19 23
Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87
Singapur 482 08 96 5021 -16 42
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye
114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56
USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015
sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur
Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya
49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur
Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer
almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından
fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre
sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak
da rafine 109rsquodur
Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı
Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar
Payı
20
14
20
15
Sızma 3854817 1853876653 481 5461
Naturel 1 1380685 615013665 445 1812
Rafine 1661324 552598107 333 1628
Riviera 1079385 373008275 346 1099
Toplam 7976211 3394496700 426 10000
20
15
20
16
Sızma 2092407 11550984 552 5242
Naturel 1 547164 2806628 513 1371
Rafine 438602 1972304 450 1099
Riviera 913378 4231748 463 2288
Toplam 3991552 20561663 515 10000
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına
goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre
sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516
sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı
olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı
katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat
fiyatı bu nedenle yuumlksektir
Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız
Sezon Ambalaj
Şekli
Miktar (Kg) Değer ($) $Ton
20
14
20
15
Doumlkme 1693554 5463876 323
Varilli 1312511 4933811 376
Kutulu 11850502 55853330 471
Toplam 14856567 66251018 446
20
15
20
16 Doumlkme 0 0 0
Varilli 331570 145046832 437
Kutulu 3659982 1911119477 522
Toplam 3991552 20561663 515
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya
Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı
verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve
İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat
Tutarı
Ticaret
Dengesi
Tuumlrkiyersquonin
İthalatındaki
Payı
İthal
Edilen
Miktar
Birim
Fiyatı
Duumlnya
İhracatındaki
Sırası
Tuumlrkiye
Tarafından
Uygulanan
Vergi
Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312
İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312
Şili 393 -393 42 100 3930 8 312
İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312
Kaynak ITC Trademap 2016
5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar
Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan
Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur
Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki
yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci
ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016
yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)
İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342
İtalya 459203 400762 412725
Yunanistan 75335 243780 214868
Portekiz 112118 107392 89465
Fas 6711 24195 24647
Fransa 12425 12433 12393
Tuumlrkiye 29329 19494 12075
ABD 8822 9387 10423
Arjantin 8836 5266 9673
Şili 9247 8330 6387
Almanya 5753 5219 5312
Belccedilika 2843 2698 3837
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3
yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir
Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış
miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren
Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla
ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler
olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar
arasına girebilirler
2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti
309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile
Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat
miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef
pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve
Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)
İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1
Artış
Miktarı
2016-2015
Artış Oranı ()
2016-2015
Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62
S Arabistan 6042 3685 3977 292 8
ABD 4898 318 1166 -2014 -63
Irak 2352 1307 947 -360 -27
Japonya 3308 2258 805 -1453 -64
G Kore 220 536 751 215 40
Almanya 802 587 494 -93 -16
BAE 936 1135 482 -653 -58
İran 1494 511 368 -143 -28
Malezya 345 118 359 241 204
Yemen 1876 151 318 167 110
Avustralya 321 341 255 -86 -25
Ccedilin 876 966 237 -729 -75
Norveccedil 328 257 206 -51 -20
Cibuti 95 66 204 138 309
Kuveyt 961 211 140 -71 -33
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler
arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata
(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD
Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta
rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir
konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak
yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin
kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016
Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer
almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı
olarak değerlendirilebilir
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya
İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar
İhracatccedilılar
İhracat
(2015 Bin
USD)
İhraccedil
Edilen
Miktar-
2015
Birim Fiyat
(USDBirim)
2014-2015rsquote
Yıllık Artış
()
Duumlnya
İhracatında
Payı ()
İthalatccedilı
Uumllkelere Ort
Uzaklık (km)
Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797
İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581
İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268
Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736
Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035
Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537
Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876
Fas 75733 23669 32 90 1 3235
Şili 60282 14548 4144 45 08 7882
Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732
Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177
ABD 39214 10995 3567 3 05 2651
Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335
Almanya 23645 468 5052 -2 03 891
Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133
Filistin 17288 0 28 02 3633
Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403
Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667
Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119
Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893
Avusturya 925 0 9 01 550
Kaynak Trademap 2016
Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir
Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk
rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr
2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243
Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla
oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer
alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4
azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur
İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının
ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen
hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir
Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa
Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek
fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve
markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya
Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı
ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise
durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer
faktoumlrler de etkili olabilir
Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya
(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz
(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı
uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak
değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile
İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından
aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır
4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ
Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat
yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı
ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde
kolaylık sağlayacaktır
Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat
değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler
sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla
Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının
60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin
Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği
oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013
yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı
ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara
gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında
zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır
Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki
uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak
BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir
Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar 2011rsquode
İhracat
2012rsquode
İhracat
2013rsquote
İhracat
2014rsquote
İhracat
2015rsquote
İhracat
Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003
SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258
ABD 4955 15474 8747 13692 8015
Japonya 7767 7305 15878 10851 6853
Irak 3217 3641 5741 6443 4999
İran 3055 26 10251 505 4903
BAE 2899 2247 3136 3103 2819
Almanya 2408 1503 2364 2257 2601
Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485
Suriye 0 59 1312 3484 1957
Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457
Norveccedil 778 778 906 11 1018
Kanada 616 2082 6075 1161 839
Kuveyt 644 579 1648 1603 830
Malezya 213 550 1034 1624 829
İtalya 178 4088 39402 694 823
Mısır 128 82 526 320 666
Avustralya 647 1123 1538 1296 624
Hindistan 638 661 700 757 614
Azerbaycan 826 1184 1272 965 613
Singapur 819 548 705 574 482
Ukrayna 643 755 1066 976 442
Yemen 90 327 2504 3345 374
Endonezya 137 143 113 262 356
Cibuti 47 144 163 217 342
Tayvan 58 18 186 329 339
Somali 0 38 70 446 338
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer
almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden
fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil
edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır
Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)
İthalatccedilı
Uumllkeler
İhracat
Tutarı
(Bin $)
İhracattaki
Payı ()
İhracat
Miktarı
Birim Değer
(USDBr)
2014-2015
İhracat Artışı
()
Duumlnya
İthalatında
Sıralaması
Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32
Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16
ABD 8015 134 1782 4498 -41 2
Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7
Irak 4999 83 1162 4302 -22 62
İran 4903 82 1152 4256 -3 43
BAE 2819 47 516 5463 -9 26
Almanya 2601 43 545 4772 15 6
Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11
Suriye 1957 33 477 4103 -44 95
GKore 1457 24 324 4497 117 18
Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30
Kanada 839 14 182 4610 -28 10
Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39
Malezya 829 14 155 5348 -49 51
İtalya 823 14 253 3253 19 1
Mısır 666 11 157 4242 108 76
Avustralya 624 1 153 4078 -52 14
Hindistan 614 1 110 5582 -19 23
Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87
Singapur 482 08 96 5021 -16 42
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye
114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56
USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015
sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur
Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya
49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur
Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer
almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından
fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre
sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak
da rafine 109rsquodur
Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı
Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar
Payı
20
14
20
15
Sızma 3854817 1853876653 481 5461
Naturel 1 1380685 615013665 445 1812
Rafine 1661324 552598107 333 1628
Riviera 1079385 373008275 346 1099
Toplam 7976211 3394496700 426 10000
20
15
20
16
Sızma 2092407 11550984 552 5242
Naturel 1 547164 2806628 513 1371
Rafine 438602 1972304 450 1099
Riviera 913378 4231748 463 2288
Toplam 3991552 20561663 515 10000
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına
goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre
sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516
sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı
olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı
katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat
fiyatı bu nedenle yuumlksektir
Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız
Sezon Ambalaj
Şekli
Miktar (Kg) Değer ($) $Ton
20
14
20
15
Doumlkme 1693554 5463876 323
Varilli 1312511 4933811 376
Kutulu 11850502 55853330 471
Toplam 14856567 66251018 446
20
15
20
16 Doumlkme 0 0 0
Varilli 331570 145046832 437
Kutulu 3659982 1911119477 522
Toplam 3991552 20561663 515
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya
Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı
verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve
İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat
Tutarı
Ticaret
Dengesi
Tuumlrkiyersquonin
İthalatındaki
Payı
İthal
Edilen
Miktar
Birim
Fiyatı
Duumlnya
İhracatındaki
Sırası
Tuumlrkiye
Tarafından
Uygulanan
Vergi
Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312
İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312
Şili 393 -393 42 100 3930 8 312
İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312
Kaynak ITC Trademap 2016
5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar
Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan
Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur
Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki
yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci
ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016
yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)
İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342
İtalya 459203 400762 412725
Yunanistan 75335 243780 214868
Portekiz 112118 107392 89465
Fas 6711 24195 24647
Fransa 12425 12433 12393
Tuumlrkiye 29329 19494 12075
ABD 8822 9387 10423
Arjantin 8836 5266 9673
Şili 9247 8330 6387
Almanya 5753 5219 5312
Belccedilika 2843 2698 3837
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3
yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir
Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış
miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren
Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla
ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler
olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar
arasına girebilirler
2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti
309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile
Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat
miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef
pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve
Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)
İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1
Artış
Miktarı
2016-2015
Artış Oranı ()
2016-2015
Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62
S Arabistan 6042 3685 3977 292 8
ABD 4898 318 1166 -2014 -63
Irak 2352 1307 947 -360 -27
Japonya 3308 2258 805 -1453 -64
G Kore 220 536 751 215 40
Almanya 802 587 494 -93 -16
BAE 936 1135 482 -653 -58
İran 1494 511 368 -143 -28
Malezya 345 118 359 241 204
Yemen 1876 151 318 167 110
Avustralya 321 341 255 -86 -25
Ccedilin 876 966 237 -729 -75
Norveccedil 328 257 206 -51 -20
Cibuti 95 66 204 138 309
Kuveyt 961 211 140 -71 -33
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler
arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata
(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD
Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta
rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir
konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak
yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin
kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016
Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer
almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı
olarak değerlendirilebilir
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının
ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen
hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir
Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa
Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek
fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve
markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya
Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı
ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise
durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer
faktoumlrler de etkili olabilir
Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016
İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya
(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz
(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı
uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak
değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile
İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından
aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır
4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ
Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat
yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı
ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde
kolaylık sağlayacaktır
Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat
değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler
sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla
Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının
60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin
Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği
oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013
yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı
ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara
gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında
zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır
Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki
uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak
BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir
Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar 2011rsquode
İhracat
2012rsquode
İhracat
2013rsquote
İhracat
2014rsquote
İhracat
2015rsquote
İhracat
Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003
SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258
ABD 4955 15474 8747 13692 8015
Japonya 7767 7305 15878 10851 6853
Irak 3217 3641 5741 6443 4999
İran 3055 26 10251 505 4903
BAE 2899 2247 3136 3103 2819
Almanya 2408 1503 2364 2257 2601
Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485
Suriye 0 59 1312 3484 1957
Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457
Norveccedil 778 778 906 11 1018
Kanada 616 2082 6075 1161 839
Kuveyt 644 579 1648 1603 830
Malezya 213 550 1034 1624 829
İtalya 178 4088 39402 694 823
Mısır 128 82 526 320 666
Avustralya 647 1123 1538 1296 624
Hindistan 638 661 700 757 614
Azerbaycan 826 1184 1272 965 613
Singapur 819 548 705 574 482
Ukrayna 643 755 1066 976 442
Yemen 90 327 2504 3345 374
Endonezya 137 143 113 262 356
Cibuti 47 144 163 217 342
Tayvan 58 18 186 329 339
Somali 0 38 70 446 338
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer
almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden
fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil
edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır
Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)
İthalatccedilı
Uumllkeler
İhracat
Tutarı
(Bin $)
İhracattaki
Payı ()
İhracat
Miktarı
Birim Değer
(USDBr)
2014-2015
İhracat Artışı
()
Duumlnya
İthalatında
Sıralaması
Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32
Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16
ABD 8015 134 1782 4498 -41 2
Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7
Irak 4999 83 1162 4302 -22 62
İran 4903 82 1152 4256 -3 43
BAE 2819 47 516 5463 -9 26
Almanya 2601 43 545 4772 15 6
Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11
Suriye 1957 33 477 4103 -44 95
GKore 1457 24 324 4497 117 18
Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30
Kanada 839 14 182 4610 -28 10
Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39
Malezya 829 14 155 5348 -49 51
İtalya 823 14 253 3253 19 1
Mısır 666 11 157 4242 108 76
Avustralya 624 1 153 4078 -52 14
Hindistan 614 1 110 5582 -19 23
Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87
Singapur 482 08 96 5021 -16 42
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye
114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56
USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015
sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur
Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya
49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur
Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer
almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından
fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre
sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak
da rafine 109rsquodur
Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı
Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar
Payı
20
14
20
15
Sızma 3854817 1853876653 481 5461
Naturel 1 1380685 615013665 445 1812
Rafine 1661324 552598107 333 1628
Riviera 1079385 373008275 346 1099
Toplam 7976211 3394496700 426 10000
20
15
20
16
Sızma 2092407 11550984 552 5242
Naturel 1 547164 2806628 513 1371
Rafine 438602 1972304 450 1099
Riviera 913378 4231748 463 2288
Toplam 3991552 20561663 515 10000
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına
goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre
sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516
sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı
olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı
katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat
fiyatı bu nedenle yuumlksektir
Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız
Sezon Ambalaj
Şekli
Miktar (Kg) Değer ($) $Ton
20
14
20
15
Doumlkme 1693554 5463876 323
Varilli 1312511 4933811 376
Kutulu 11850502 55853330 471
Toplam 14856567 66251018 446
20
15
20
16 Doumlkme 0 0 0
Varilli 331570 145046832 437
Kutulu 3659982 1911119477 522
Toplam 3991552 20561663 515
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya
Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı
verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve
İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat
Tutarı
Ticaret
Dengesi
Tuumlrkiyersquonin
İthalatındaki
Payı
İthal
Edilen
Miktar
Birim
Fiyatı
Duumlnya
İhracatındaki
Sırası
Tuumlrkiye
Tarafından
Uygulanan
Vergi
Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312
İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312
Şili 393 -393 42 100 3930 8 312
İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312
Kaynak ITC Trademap 2016
5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar
Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan
Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur
Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki
yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci
ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016
yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)
İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342
İtalya 459203 400762 412725
Yunanistan 75335 243780 214868
Portekiz 112118 107392 89465
Fas 6711 24195 24647
Fransa 12425 12433 12393
Tuumlrkiye 29329 19494 12075
ABD 8822 9387 10423
Arjantin 8836 5266 9673
Şili 9247 8330 6387
Almanya 5753 5219 5312
Belccedilika 2843 2698 3837
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3
yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir
Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış
miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren
Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla
ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler
olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar
arasına girebilirler
2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti
309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile
Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat
miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef
pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve
Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)
İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1
Artış
Miktarı
2016-2015
Artış Oranı ()
2016-2015
Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62
S Arabistan 6042 3685 3977 292 8
ABD 4898 318 1166 -2014 -63
Irak 2352 1307 947 -360 -27
Japonya 3308 2258 805 -1453 -64
G Kore 220 536 751 215 40
Almanya 802 587 494 -93 -16
BAE 936 1135 482 -653 -58
İran 1494 511 368 -143 -28
Malezya 345 118 359 241 204
Yemen 1876 151 318 167 110
Avustralya 321 341 255 -86 -25
Ccedilin 876 966 237 -729 -75
Norveccedil 328 257 206 -51 -20
Cibuti 95 66 204 138 309
Kuveyt 961 211 140 -71 -33
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler
arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata
(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD
Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta
rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir
konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak
yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin
kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016
Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer
almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı
olarak değerlendirilebilir
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından
aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır
4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ
Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat
yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı
ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde
kolaylık sağlayacaktır
Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat
değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler
sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla
Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının
60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin
Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği
oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013
yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı
ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara
gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında
zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır
Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki
uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak
BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir
Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar 2011rsquode
İhracat
2012rsquode
İhracat
2013rsquote
İhracat
2014rsquote
İhracat
2015rsquote
İhracat
Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003
SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258
ABD 4955 15474 8747 13692 8015
Japonya 7767 7305 15878 10851 6853
Irak 3217 3641 5741 6443 4999
İran 3055 26 10251 505 4903
BAE 2899 2247 3136 3103 2819
Almanya 2408 1503 2364 2257 2601
Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485
Suriye 0 59 1312 3484 1957
Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457
Norveccedil 778 778 906 11 1018
Kanada 616 2082 6075 1161 839
Kuveyt 644 579 1648 1603 830
Malezya 213 550 1034 1624 829
İtalya 178 4088 39402 694 823
Mısır 128 82 526 320 666
Avustralya 647 1123 1538 1296 624
Hindistan 638 661 700 757 614
Azerbaycan 826 1184 1272 965 613
Singapur 819 548 705 574 482
Ukrayna 643 755 1066 976 442
Yemen 90 327 2504 3345 374
Endonezya 137 143 113 262 356
Cibuti 47 144 163 217 342
Tayvan 58 18 186 329 339
Somali 0 38 70 446 338
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer
almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden
fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil
edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır
Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)
İthalatccedilı
Uumllkeler
İhracat
Tutarı
(Bin $)
İhracattaki
Payı ()
İhracat
Miktarı
Birim Değer
(USDBr)
2014-2015
İhracat Artışı
()
Duumlnya
İthalatında
Sıralaması
Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32
Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16
ABD 8015 134 1782 4498 -41 2
Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7
Irak 4999 83 1162 4302 -22 62
İran 4903 82 1152 4256 -3 43
BAE 2819 47 516 5463 -9 26
Almanya 2601 43 545 4772 15 6
Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11
Suriye 1957 33 477 4103 -44 95
GKore 1457 24 324 4497 117 18
Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30
Kanada 839 14 182 4610 -28 10
Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39
Malezya 829 14 155 5348 -49 51
İtalya 823 14 253 3253 19 1
Mısır 666 11 157 4242 108 76
Avustralya 624 1 153 4078 -52 14
Hindistan 614 1 110 5582 -19 23
Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87
Singapur 482 08 96 5021 -16 42
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye
114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56
USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015
sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur
Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya
49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur
Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer
almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından
fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre
sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak
da rafine 109rsquodur
Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı
Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar
Payı
20
14
20
15
Sızma 3854817 1853876653 481 5461
Naturel 1 1380685 615013665 445 1812
Rafine 1661324 552598107 333 1628
Riviera 1079385 373008275 346 1099
Toplam 7976211 3394496700 426 10000
20
15
20
16
Sızma 2092407 11550984 552 5242
Naturel 1 547164 2806628 513 1371
Rafine 438602 1972304 450 1099
Riviera 913378 4231748 463 2288
Toplam 3991552 20561663 515 10000
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına
goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre
sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516
sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı
olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı
katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat
fiyatı bu nedenle yuumlksektir
Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız
Sezon Ambalaj
Şekli
Miktar (Kg) Değer ($) $Ton
20
14
20
15
Doumlkme 1693554 5463876 323
Varilli 1312511 4933811 376
Kutulu 11850502 55853330 471
Toplam 14856567 66251018 446
20
15
20
16 Doumlkme 0 0 0
Varilli 331570 145046832 437
Kutulu 3659982 1911119477 522
Toplam 3991552 20561663 515
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya
Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı
verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve
İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat
Tutarı
Ticaret
Dengesi
Tuumlrkiyersquonin
İthalatındaki
Payı
İthal
Edilen
Miktar
Birim
Fiyatı
Duumlnya
İhracatındaki
Sırası
Tuumlrkiye
Tarafından
Uygulanan
Vergi
Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312
İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312
Şili 393 -393 42 100 3930 8 312
İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312
Kaynak ITC Trademap 2016
5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar
Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan
Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur
Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki
yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci
ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016
yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)
İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342
İtalya 459203 400762 412725
Yunanistan 75335 243780 214868
Portekiz 112118 107392 89465
Fas 6711 24195 24647
Fransa 12425 12433 12393
Tuumlrkiye 29329 19494 12075
ABD 8822 9387 10423
Arjantin 8836 5266 9673
Şili 9247 8330 6387
Almanya 5753 5219 5312
Belccedilika 2843 2698 3837
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3
yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir
Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış
miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren
Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla
ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler
olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar
arasına girebilirler
2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti
309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile
Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat
miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef
pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve
Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)
İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1
Artış
Miktarı
2016-2015
Artış Oranı ()
2016-2015
Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62
S Arabistan 6042 3685 3977 292 8
ABD 4898 318 1166 -2014 -63
Irak 2352 1307 947 -360 -27
Japonya 3308 2258 805 -1453 -64
G Kore 220 536 751 215 40
Almanya 802 587 494 -93 -16
BAE 936 1135 482 -653 -58
İran 1494 511 368 -143 -28
Malezya 345 118 359 241 204
Yemen 1876 151 318 167 110
Avustralya 321 341 255 -86 -25
Ccedilin 876 966 237 -729 -75
Norveccedil 328 257 206 -51 -20
Cibuti 95 66 204 138 309
Kuveyt 961 211 140 -71 -33
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler
arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata
(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD
Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta
rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir
konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak
yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin
kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016
Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer
almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı
olarak değerlendirilebilir
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)
İthalatccedilılar 2011rsquode
İhracat
2012rsquode
İhracat
2013rsquote
İhracat
2014rsquote
İhracat
2015rsquote
İhracat
Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003
SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258
ABD 4955 15474 8747 13692 8015
Japonya 7767 7305 15878 10851 6853
Irak 3217 3641 5741 6443 4999
İran 3055 26 10251 505 4903
BAE 2899 2247 3136 3103 2819
Almanya 2408 1503 2364 2257 2601
Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485
Suriye 0 59 1312 3484 1957
Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457
Norveccedil 778 778 906 11 1018
Kanada 616 2082 6075 1161 839
Kuveyt 644 579 1648 1603 830
Malezya 213 550 1034 1624 829
İtalya 178 4088 39402 694 823
Mısır 128 82 526 320 666
Avustralya 647 1123 1538 1296 624
Hindistan 638 661 700 757 614
Azerbaycan 826 1184 1272 965 613
Singapur 819 548 705 574 482
Ukrayna 643 755 1066 976 442
Yemen 90 327 2504 3345 374
Endonezya 137 143 113 262 356
Cibuti 47 144 163 217 342
Tayvan 58 18 186 329 339
Somali 0 38 70 446 338
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer
almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden
fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil
edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır
Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)
İthalatccedilı
Uumllkeler
İhracat
Tutarı
(Bin $)
İhracattaki
Payı ()
İhracat
Miktarı
Birim Değer
(USDBr)
2014-2015
İhracat Artışı
()
Duumlnya
İthalatında
Sıralaması
Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32
Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16
ABD 8015 134 1782 4498 -41 2
Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7
Irak 4999 83 1162 4302 -22 62
İran 4903 82 1152 4256 -3 43
BAE 2819 47 516 5463 -9 26
Almanya 2601 43 545 4772 15 6
Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11
Suriye 1957 33 477 4103 -44 95
GKore 1457 24 324 4497 117 18
Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30
Kanada 839 14 182 4610 -28 10
Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39
Malezya 829 14 155 5348 -49 51
İtalya 823 14 253 3253 19 1
Mısır 666 11 157 4242 108 76
Avustralya 624 1 153 4078 -52 14
Hindistan 614 1 110 5582 -19 23
Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87
Singapur 482 08 96 5021 -16 42
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye
114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56
USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015
sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur
Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya
49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur
Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer
almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından
fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre
sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak
da rafine 109rsquodur
Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı
Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar
Payı
20
14
20
15
Sızma 3854817 1853876653 481 5461
Naturel 1 1380685 615013665 445 1812
Rafine 1661324 552598107 333 1628
Riviera 1079385 373008275 346 1099
Toplam 7976211 3394496700 426 10000
20
15
20
16
Sızma 2092407 11550984 552 5242
Naturel 1 547164 2806628 513 1371
Rafine 438602 1972304 450 1099
Riviera 913378 4231748 463 2288
Toplam 3991552 20561663 515 10000
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına
goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre
sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516
sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı
olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı
katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat
fiyatı bu nedenle yuumlksektir
Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız
Sezon Ambalaj
Şekli
Miktar (Kg) Değer ($) $Ton
20
14
20
15
Doumlkme 1693554 5463876 323
Varilli 1312511 4933811 376
Kutulu 11850502 55853330 471
Toplam 14856567 66251018 446
20
15
20
16 Doumlkme 0 0 0
Varilli 331570 145046832 437
Kutulu 3659982 1911119477 522
Toplam 3991552 20561663 515
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya
Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı
verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve
İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat
Tutarı
Ticaret
Dengesi
Tuumlrkiyersquonin
İthalatındaki
Payı
İthal
Edilen
Miktar
Birim
Fiyatı
Duumlnya
İhracatındaki
Sırası
Tuumlrkiye
Tarafından
Uygulanan
Vergi
Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312
İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312
Şili 393 -393 42 100 3930 8 312
İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312
Kaynak ITC Trademap 2016
5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar
Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan
Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur
Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki
yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci
ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016
yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)
İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342
İtalya 459203 400762 412725
Yunanistan 75335 243780 214868
Portekiz 112118 107392 89465
Fas 6711 24195 24647
Fransa 12425 12433 12393
Tuumlrkiye 29329 19494 12075
ABD 8822 9387 10423
Arjantin 8836 5266 9673
Şili 9247 8330 6387
Almanya 5753 5219 5312
Belccedilika 2843 2698 3837
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3
yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir
Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış
miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren
Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla
ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler
olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar
arasına girebilirler
2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti
309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile
Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat
miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef
pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve
Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)
İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1
Artış
Miktarı
2016-2015
Artış Oranı ()
2016-2015
Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62
S Arabistan 6042 3685 3977 292 8
ABD 4898 318 1166 -2014 -63
Irak 2352 1307 947 -360 -27
Japonya 3308 2258 805 -1453 -64
G Kore 220 536 751 215 40
Almanya 802 587 494 -93 -16
BAE 936 1135 482 -653 -58
İran 1494 511 368 -143 -28
Malezya 345 118 359 241 204
Yemen 1876 151 318 167 110
Avustralya 321 341 255 -86 -25
Ccedilin 876 966 237 -729 -75
Norveccedil 328 257 206 -51 -20
Cibuti 95 66 204 138 309
Kuveyt 961 211 140 -71 -33
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler
arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata
(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD
Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta
rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir
konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak
yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin
kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016
Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer
almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı
olarak değerlendirilebilir
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)
İthalatccedilı
Uumllkeler
İhracat
Tutarı
(Bin $)
İhracattaki
Payı ()
İhracat
Miktarı
Birim Değer
(USDBr)
2014-2015
İhracat Artışı
()
Duumlnya
İthalatında
Sıralaması
Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32
Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16
ABD 8015 134 1782 4498 -41 2
Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7
Irak 4999 83 1162 4302 -22 62
İran 4903 82 1152 4256 -3 43
BAE 2819 47 516 5463 -9 26
Almanya 2601 43 545 4772 15 6
Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11
Suriye 1957 33 477 4103 -44 95
GKore 1457 24 324 4497 117 18
Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30
Kanada 839 14 182 4610 -28 10
Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39
Malezya 829 14 155 5348 -49 51
İtalya 823 14 253 3253 19 1
Mısır 666 11 157 4242 108 76
Avustralya 624 1 153 4078 -52 14
Hindistan 614 1 110 5582 -19 23
Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87
Singapur 482 08 96 5021 -16 42
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye
114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56
USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015
sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur
Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya
49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur
Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer
almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından
fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre
sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak
da rafine 109rsquodur
Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı
Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar
Payı
20
14
20
15
Sızma 3854817 1853876653 481 5461
Naturel 1 1380685 615013665 445 1812
Rafine 1661324 552598107 333 1628
Riviera 1079385 373008275 346 1099
Toplam 7976211 3394496700 426 10000
20
15
20
16
Sızma 2092407 11550984 552 5242
Naturel 1 547164 2806628 513 1371
Rafine 438602 1972304 450 1099
Riviera 913378 4231748 463 2288
Toplam 3991552 20561663 515 10000
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına
goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre
sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516
sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı
olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı
katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat
fiyatı bu nedenle yuumlksektir
Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız
Sezon Ambalaj
Şekli
Miktar (Kg) Değer ($) $Ton
20
14
20
15
Doumlkme 1693554 5463876 323
Varilli 1312511 4933811 376
Kutulu 11850502 55853330 471
Toplam 14856567 66251018 446
20
15
20
16 Doumlkme 0 0 0
Varilli 331570 145046832 437
Kutulu 3659982 1911119477 522
Toplam 3991552 20561663 515
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya
Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı
verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve
İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat
Tutarı
Ticaret
Dengesi
Tuumlrkiyersquonin
İthalatındaki
Payı
İthal
Edilen
Miktar
Birim
Fiyatı
Duumlnya
İhracatındaki
Sırası
Tuumlrkiye
Tarafından
Uygulanan
Vergi
Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312
İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312
Şili 393 -393 42 100 3930 8 312
İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312
Kaynak ITC Trademap 2016
5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar
Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan
Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur
Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki
yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci
ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016
yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)
İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342
İtalya 459203 400762 412725
Yunanistan 75335 243780 214868
Portekiz 112118 107392 89465
Fas 6711 24195 24647
Fransa 12425 12433 12393
Tuumlrkiye 29329 19494 12075
ABD 8822 9387 10423
Arjantin 8836 5266 9673
Şili 9247 8330 6387
Almanya 5753 5219 5312
Belccedilika 2843 2698 3837
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3
yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir
Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış
miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren
Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla
ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler
olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar
arasına girebilirler
2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti
309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile
Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat
miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef
pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve
Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)
İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1
Artış
Miktarı
2016-2015
Artış Oranı ()
2016-2015
Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62
S Arabistan 6042 3685 3977 292 8
ABD 4898 318 1166 -2014 -63
Irak 2352 1307 947 -360 -27
Japonya 3308 2258 805 -1453 -64
G Kore 220 536 751 215 40
Almanya 802 587 494 -93 -16
BAE 936 1135 482 -653 -58
İran 1494 511 368 -143 -28
Malezya 345 118 359 241 204
Yemen 1876 151 318 167 110
Avustralya 321 341 255 -86 -25
Ccedilin 876 966 237 -729 -75
Norveccedil 328 257 206 -51 -20
Cibuti 95 66 204 138 309
Kuveyt 961 211 140 -71 -33
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler
arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata
(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD
Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta
rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir
konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak
yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin
kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016
Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer
almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı
olarak değerlendirilebilir
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak
da rafine 109rsquodur
Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı
Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar
Payı
20
14
20
15
Sızma 3854817 1853876653 481 5461
Naturel 1 1380685 615013665 445 1812
Rafine 1661324 552598107 333 1628
Riviera 1079385 373008275 346 1099
Toplam 7976211 3394496700 426 10000
20
15
20
16
Sızma 2092407 11550984 552 5242
Naturel 1 547164 2806628 513 1371
Rafine 438602 1972304 450 1099
Riviera 913378 4231748 463 2288
Toplam 3991552 20561663 515 10000
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına
goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre
sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516
sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı
olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı
katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat
fiyatı bu nedenle yuumlksektir
Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız
Sezon Ambalaj
Şekli
Miktar (Kg) Değer ($) $Ton
20
14
20
15
Doumlkme 1693554 5463876 323
Varilli 1312511 4933811 376
Kutulu 11850502 55853330 471
Toplam 14856567 66251018 446
20
15
20
16 Doumlkme 0 0 0
Varilli 331570 145046832 437
Kutulu 3659982 1911119477 522
Toplam 3991552 20561663 515
Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016
2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya
Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı
verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve
İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat
Tutarı
Ticaret
Dengesi
Tuumlrkiyersquonin
İthalatındaki
Payı
İthal
Edilen
Miktar
Birim
Fiyatı
Duumlnya
İhracatındaki
Sırası
Tuumlrkiye
Tarafından
Uygulanan
Vergi
Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312
İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312
Şili 393 -393 42 100 3930 8 312
İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312
Kaynak ITC Trademap 2016
5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar
Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan
Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur
Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki
yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci
ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016
yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)
İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342
İtalya 459203 400762 412725
Yunanistan 75335 243780 214868
Portekiz 112118 107392 89465
Fas 6711 24195 24647
Fransa 12425 12433 12393
Tuumlrkiye 29329 19494 12075
ABD 8822 9387 10423
Arjantin 8836 5266 9673
Şili 9247 8330 6387
Almanya 5753 5219 5312
Belccedilika 2843 2698 3837
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3
yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir
Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış
miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren
Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla
ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler
olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar
arasına girebilirler
2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti
309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile
Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat
miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef
pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve
Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)
İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1
Artış
Miktarı
2016-2015
Artış Oranı ()
2016-2015
Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62
S Arabistan 6042 3685 3977 292 8
ABD 4898 318 1166 -2014 -63
Irak 2352 1307 947 -360 -27
Japonya 3308 2258 805 -1453 -64
G Kore 220 536 751 215 40
Almanya 802 587 494 -93 -16
BAE 936 1135 482 -653 -58
İran 1494 511 368 -143 -28
Malezya 345 118 359 241 204
Yemen 1876 151 318 167 110
Avustralya 321 341 255 -86 -25
Ccedilin 876 966 237 -729 -75
Norveccedil 328 257 206 -51 -20
Cibuti 95 66 204 138 309
Kuveyt 961 211 140 -71 -33
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler
arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata
(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD
Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta
rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir
konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak
yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin
kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016
Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer
almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı
olarak değerlendirilebilir
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya
Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı
verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve
İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir
Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat
Tutarı
Ticaret
Dengesi
Tuumlrkiyersquonin
İthalatındaki
Payı
İthal
Edilen
Miktar
Birim
Fiyatı
Duumlnya
İhracatındaki
Sırası
Tuumlrkiye
Tarafından
Uygulanan
Vergi
Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312
İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312
Şili 393 -393 42 100 3930 8 312
İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312
Kaynak ITC Trademap 2016
5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar
Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan
Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur
Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki
yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci
ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016
yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir
Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)
İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342
İtalya 459203 400762 412725
Yunanistan 75335 243780 214868
Portekiz 112118 107392 89465
Fas 6711 24195 24647
Fransa 12425 12433 12393
Tuumlrkiye 29329 19494 12075
ABD 8822 9387 10423
Arjantin 8836 5266 9673
Şili 9247 8330 6387
Almanya 5753 5219 5312
Belccedilika 2843 2698 3837
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3
yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir
Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış
miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren
Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla
ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler
olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar
arasına girebilirler
2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti
309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile
Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat
miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef
pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve
Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)
İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1
Artış
Miktarı
2016-2015
Artış Oranı ()
2016-2015
Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62
S Arabistan 6042 3685 3977 292 8
ABD 4898 318 1166 -2014 -63
Irak 2352 1307 947 -360 -27
Japonya 3308 2258 805 -1453 -64
G Kore 220 536 751 215 40
Almanya 802 587 494 -93 -16
BAE 936 1135 482 -653 -58
İran 1494 511 368 -143 -28
Malezya 345 118 359 241 204
Yemen 1876 151 318 167 110
Avustralya 321 341 255 -86 -25
Ccedilin 876 966 237 -729 -75
Norveccedil 328 257 206 -51 -20
Cibuti 95 66 204 138 309
Kuveyt 961 211 140 -71 -33
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler
arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata
(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD
Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta
rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir
konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak
yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin
kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016
Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer
almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı
olarak değerlendirilebilir
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Şili 9247 8330 6387
Almanya 5753 5219 5312
Belccedilika 2843 2698 3837
Kaynak ITC Trademap 2016
Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3
yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir
Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış
miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren
Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla
ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler
olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar
arasına girebilirler
2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti
309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile
Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat
miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef
pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve
Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir
Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)
İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1
Artış
Miktarı
2016-2015
Artış Oranı ()
2016-2015
Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62
S Arabistan 6042 3685 3977 292 8
ABD 4898 318 1166 -2014 -63
Irak 2352 1307 947 -360 -27
Japonya 3308 2258 805 -1453 -64
G Kore 220 536 751 215 40
Almanya 802 587 494 -93 -16
BAE 936 1135 482 -653 -58
İran 1494 511 368 -143 -28
Malezya 345 118 359 241 204
Yemen 1876 151 318 167 110
Avustralya 321 341 255 -86 -25
Ccedilin 876 966 237 -729 -75
Norveccedil 328 257 206 -51 -20
Cibuti 95 66 204 138 309
Kuveyt 961 211 140 -71 -33
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler
arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata
(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD
Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta
rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir
konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak
yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin
kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016
Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer
almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı
olarak değerlendirilebilir
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Yemen 1876 151 318 167 110
Avustralya 321 341 255 -86 -25
Ccedilin 876 966 237 -729 -75
Norveccedil 328 257 206 -51 -20
Cibuti 95 66 204 138 309
Kuveyt 961 211 140 -71 -33
Kaynak ITC Trademap 2016
Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler
arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata
(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD
Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta
rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir
konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak
yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin
kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir
Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016
Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer
almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı
olarak değerlendirilebilir
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı
goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden
kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin
partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla
goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına
doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır
Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016
Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin
duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle
Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir
Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade
edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal
rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir
Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan
zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu
uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye
yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER
Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin
ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar
seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler
Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler
Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler
Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik
entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler
Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler
61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar
Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı
ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler
İtalya
ABD
İspanya
Fransa
Portekiz
Almanya
Japonya
Brezilya
Birleşik Krallık
Kanada
Ccedilin
Hollanda
İsviccedilre
Avustralya
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Belccedilika
Suudi Arabistan
Meksika
Guumlney Kore
Rusya
Avusturya
Tayvan
İsveccedil
Hindistan
Polonya
Danimarka
BAE
Ccedilekya
İrlanda
Kolombiya
Norveccedil
Hong Kong
İsrail
Tayland
Guumlney Afrika
Yeni Zelanda
Angolarsquodır
Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak
seccedililebilir
62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
İspanya 269
Arnavutluk 68
El Salvador 22
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Hırvatistan 20
Kosta Rika 19
Katar 18
Birleşik Krallık 15
Meksika 14
Fransa 13
Ccedilin 12
Portekiz 11
ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur
İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih
edebilirler
63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar
Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014
yılında
Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD
İsviccedilre 595 USD
Venezuela 552 USD
Japonya 520 USD
Tayvan 509 USD
BAE 486 USD
Brezilya 484 USD
Norveccedil 482 USD
Ccedilin 473 USD
Kolombiya 467 USD
Danimarka 464 USD
Almanya 463 USD
Avusturya 460 USD
Angola 452 USD
Kanada 447 USD
Guumlney Kore 446 USD
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Tayland 429 USD
Polonya 426 USD
Meksika 424 USD
İsrail 422 USD
Hırvatistan 420 USD oumldemiştir
Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı
veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler
64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef
Pazarlar
Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler
264 ile İtalya
162 ile ABD
82 ile İspanya
64 ile Fransa
45 ile Portekiz
41 ile Almanya
39 ile Japonya
36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya
22 ile Kanada
21 ile Ccedilin
12 ile Hollanda
11 ile İsviccedilre
1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika
09 ile Meksika
08 ile Rusya ve Guumlney Kore
06 ile Avusturya
05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur
Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef
pazarlar arasına girebilirler
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından
Hedef Pazarlar
2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı
sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla
278 Belccedilika
241 Miyanmar
231 Bahreyn
117 Guumlney Kore
108 Mısır
77 Sudan
58 Cibuti
51 Ummanrsquodır
Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış
sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir
66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef
Pazarlar
Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim
alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu
şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle
Orta Asya
Uzakdoğu Asya ve
Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir
7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI
Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli
uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de
almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik
dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek
iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir
Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi
accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması
fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı
sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir
guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-
Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere
yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr
Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları
zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının
anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı
olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk
vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye
uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka
etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler
de hedef pazar olarak seccedililebilir
Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi
Bosna-Hersek 2016 HS12 0
Kanada 2015 HS12 0
Guumlrcistan 2015 HS12 0
Hong-Kong 2016 HS12 0
Avustralya 2015 HS12 0
Japonya 2014 HS12 0
Lihteştayn 2015 HS12 0
Malezya 2014 HS12 0
İsviccedilre 2015 HS12 0
ABD 2014 HS12 0
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
S Arabistan 2014 HS12 5
BAE 2015 HS12 5
Rusya 2016 HS12 5
Katar 2015 HS12 5
Umman 2015 HS12 5
Kırgızistan 2015 HS12 5
Kazakistan 2016 HS12 5
Ermenistan 2015 HS12 5
Norveccedil 2016 HS12 673
Almanya 2015 HS12 3653
Holanda 2015 HS12 3653
İran 2011 HS07 6217
Luumlbnan 2015 HS12 12061
Kaynak ITC Trademap 2016
Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi
uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de
guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi
uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır
Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10
olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir
Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin
pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma
gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi
uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih
etmelidirler
8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip
olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en
oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi
Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri
kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler
ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi de alınabilir
Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE
ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat
potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri
Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına
istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı
yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016
arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu
desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler
ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe
tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında
GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)
İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami
oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına
yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak
kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB
ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir
Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak
miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL
(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının
belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir
FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3
TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam
ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami
oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme
oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860
TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve
TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan
mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır
İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da
devredebilmektedir
Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode
verilmektedir
Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar
Madde Adı GTİP ve Madde
Tanımı
İhracat İade
Miktarı Miktar Barajı
Azami Oumldeme
Oranı
Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2
150910900013- 386 TLTon 100 10
150990000016
Net ağırlığı 2-5 kg
arasında (5 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
150910900012-
150990000015
725 TLTon 100 15
Net ağırlığı 1-2 kg
arasında (2 kg dahil)
olan ambalajlarda
tescilli Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in
Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil
edilen zeytinyağı iccedilin
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
150910900011-
150990000014
1400 TLTon 100 20
Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar
(1 kg dahil) olan
ambalajlarda tescilli
Tuumlrk Markaları
ve ldquoMade in Turkeyrdquo
ibaresi ile ihraccedil edilen
zeytinyağı iccedilin
Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına
30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade
in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters
orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)
uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir
Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of
Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa
kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda
ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı
Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin
Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir
Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı
Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her
başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve
esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda
belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-
urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET
DESTEKLERİ
İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler
kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara
katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer
almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili
boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi
Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir
şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin
Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve
Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam
Desteği gibi destekler yer almaktadır
httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778
720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94
1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-
state3Dd941o9bly_118
İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret
muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da
yararlanabilirler
101 E-Ticaret
Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat
pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil
kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını
artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler
Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri
Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016
Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde
yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler
Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız
httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_
userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_
26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684
426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295
İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret
Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya
genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler
İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında
bilgi almak iccedilin kullanılabilir
httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1
Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye
youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek
sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000
ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi
iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına
yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak
isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine
sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya
Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir
102 Yurt Dışı Fuarlar
Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi
modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan
fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir
Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı
tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara
ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler
İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda
fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken
dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar
Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri
Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)
Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi
Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı
Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği
Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama
imkacircnları
Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir
Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz
konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil
uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması
gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra
oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye
bildirmektedir
Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Bireysel Katılım
Destek limiti 15000 ABD Doları
Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının
50rsquosi
Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Yurt Dışı Fuar Organizasyonları
-Milli katılım
-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı
-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar
Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000
ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD
Dolarırsquodır
Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin
50rsquosi
Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-
doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri
katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)
Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20
puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln
destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave
Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir
Amerika Birleşik Devletleri
Birleşik Arap Emirlikleri
Ccedilin Halk Cumhuriyeti
Etiyopya
Guumlney Kore
Hindistan
Irak
İran
Japonya
Meksika
Nijerya
Polonya
Romanya
Rusya
SArabistan
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri
İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi
toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil
pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda
ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda
oumlzetlenmektedir
Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi
Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı
Yurtdışı Pazar
Araştırma
Gezileri
Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000
ABD Dolarrsquoı
Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan
ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD
Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri
Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla
konaklama (oda+kahvaltı) giderleri
Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak
aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir
- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı
desteklenir
- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri
hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş
veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama
giderleri desteklenmez
- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması
gezisi desteklenir
- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede
de yapılabilir
-
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
104 Ticaret Muumlşavirleri
İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım
istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar
koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler
ulaştırılmaktadır
Sayın Yetkili
ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin
ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi
ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir
oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz
İsmail METİN
İhracat Muumlduumlruuml
ABC Ltd Şti
Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1905 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 45 67
wwwabcolivecom
Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu
pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar
ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret
Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Dear Mr Brown
Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos
Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of
olive oil we wish to introduce ourselves to you
As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil
such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you
In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-
catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website
wwwabcolivecom
Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries
We are looking forward with interest to hearing from you soon
Yours faithfully
İsmail METİN
Export Manager
Co Name ABC Ltd Şti
Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi
No 1015 Edremit - BALIKESİR
Tel (0266) 373 01 23
Fax (0266) 373 01 23
Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği
105 İşadamı Dernekleri
Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri
oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin
ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)
106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları
Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım
heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek
youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine
httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
SONUCcedil
Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan
Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda
zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin
ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)
accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer
almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından
sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi
beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa
ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr
İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin
duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat
yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948
milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve
112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler
İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu
uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir
2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi
Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır
2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu
uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve
Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır
Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı
yakalanmıştır
Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat
miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki
Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore
Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef
pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır
Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO
22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri
talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve
ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması
unutulmamalıdır
Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı
sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir
ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri
bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen
işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin
uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
KAYNAKCcedilA
Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte
Tahmini
httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf
AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi
Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın
Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO
httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)
httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf
Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-
Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016
httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836
Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)
Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016
Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar
uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler
Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015
Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi
21072015
Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası
httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2016
httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016
TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve
Zeytinyağı Raporu 2015
httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4
B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015
TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo
httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-
zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015
Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi
03082016
TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015
UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu
httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-
ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016
ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi
httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi
Erişim Tarihi 27072015