afxazeTis avtonomiuri respublikis ganaTlebisa da kulturis saministros specialuri gamocema maisi, 2010 weliafxazeTis avtonomiuri respublikis ganaTlebisa da kulturis saministros specialuri gamocema maisi, 2010 weli
eTer eTer samxaraZe - jRamaZesamxaraZe - jRamaZe
rad gaocdi...rad gaocdi...
ho, es me var,ho, es me var,
tirifi rom xelebs giwvdis...tirifi rom xelebs giwvdis...
yvavilebis navSi vwevar,yvavilebis navSi vwevar,
mxuravs kalTa mSobel miwis...mxuravs kalTa mSobel miwis...
es sicocxlec daixarja,es sicocxlec daixarja,
SfoTviT, wviT da aRelvebiT,SfoTviT, wviT da aRelvebiT,
magram qveynad leqsi damrCa,magram qveynad leqsi damrCa,
Sen tkbil Tarze samRerebi...Sen tkbil Tarze samRerebi...
es vardebi, es foTlebi,es vardebi, es foTlebi,
dRes cremlad rom mecemian,dRes cremlad rom mecemian,
kargo, nuki SeSfoTdebi,kargo, nuki SeSfoTdebi,
Cemi, Cumi leqsebia.Cemi, Cumi leqsebia.
nu swyvet, nu swyvet Sen mag nu swyvet, nu swyvet Sen mag
yvavils, yvavils,
mis ylortebSi leqsi hyvavis,mis ylortebSi leqsi hyvavis,
is xom utyvi mowme aris,is xom utyvi mowme aris,
rom amqveynadrom amqveynad
mec viyavi...mec viyavi...
eTer samxaraZe-jRamaZeeTer samxaraZe-jRamaZe
mec viyavimec viyaviwarwera poeti qalis saflavis qvazewarwera poeti qalis saflavis qvaze
o, ra siCumea,o, ra siCumea,
o, ra simSvidea,o, ra simSvidea,
dumili qvaTa da dumili qvaTa da
kirTa...kirTa...
warsulis warsulis
kurcxlebikurcxlebi
cas axlac hkidiacas axlac hkidia
besleTSi,besleTSi,
Tamaris xidTan...Tamaris xidTan...
nislebma afrebinislebma afrebi
auSves uceb daauSves uceb da
gamoCndnen landebigamoCndnen landebi
mqrqali...mqrqali...
daraxtul raindebsdaraxtul raindebs
win mouZRvebawin mouZRveba
cxenze amxedrebulicxenze amxedrebuli
qali...qali...
mogviaxlovda,mogviaxlovda,
gaSala xeligaSala xeli
da xidTanda xidTan
SveliviT Sedga,SveliviT Sedga,
miriadwlovani,miriadwlovani,
ocneba mwveliocneba mwveli
da saqarTvelos da saqarTvelos
deda.deda.
gadaiwera samjergadaiwera samjer
pirjvari,pirjvari,
is qalRmerTs hgavdais qalRmerTs hgavda
im wams...im wams...
ar Camayolo, ar Camayolo,
RmerTo,RmerTo,
mtris javri,mtris javri,
Tqva daTqva da
emTxvia miwas...emTxvia miwas...
xmal-abjarasxmuli,xmal-abjarasxmuli,
samSoblos jvari,samSoblos jvari,
aRmZvreli aTasTaaRmZvreli aTasTa
fiqrTa,fiqrTa,
didxans didxans
loculobdaloculobda
RvTaeba TamariRvTaeba Tamari
besleTSi,besleTSi,
Tamaris xidTan...Tamaris xidTan...
daRamda,daRamda,
cam frTxilad cam frTxilad
dauSvadauSva
fardebi, -fardebi, -
Semkuli dafniT daSemkuli dafniT da
mziTa,mziTa,
kvlav zRaprul kvlav zRaprul
cxenebzecxenebze
amxedrdnen landebiamxedrdnen landebi
besleTSi,besleTSi,
Tamaris xidTan...Tamaris xidTan...
da mSvenierida mSvenieri
dasrulddasrulda sizmari,a sizmari,
Sevxede,Sevxede,
ca cremlebs ca cremlebs
Rvrida...Rvrida...
o, RmerTo! o, RmerTo! _ is Rame,is Rame,
is wuTi,is wuTi,
is wami,is wami,
aTas wlis aTas wlis
sicocxsicocxledled
Rirda...Rirda...
keTilo mgzavrebo, keTilo mgzavrebo,
SeCerdiT,SeCerdiT,
SeCerdiTSeCerdiT
besleTSi,besleTSi,
Tamaris xidTan...Tamaris xidTan...
`afxazeTSi, iseve, rogorc saqa-`afxazeTSi, iseve, rogorc saqa-
rTvelos yvela kuTxeSi, legend-rTvelos yvela kuTxeSi, legend-
ebisa da sinamdvilis zRvarze cx-ebisa da sinamdvilis zRvarze cx-
ovreba ufro gveioleba, vidre ovreba ufro gveioleba, vidre
mkacri realobis dajereba; ami-mkacri realobis dajereba; ami-
tomac besleTSi, Tamaris xidze, tomac besleTSi, Tamaris xidze,
saxelovani mefis molandeba kvebavs saxelovani mefis molandeba kvebavs
eTer samxaraZe-jRamaZis leqsebs~. eTer samxaraZe-jRamaZis leqsebs~.
`afxaze`afxazeTi qarTul poeziaSi~Ti qarTul poeziaSi~
`aRmarTisaken~, Tamar barbaqaZe`aRmarTisaken~, Tamar barbaqaZe
molandeba Tamaris xidTanmolandeba Tamaris xidTan
eTereTer samxaraZe-jRamaZesamxaraZe-jRamaZe
maisi, 2010 weli2
eTer samxaraZe-jRamaZeeTer samxaraZe-jRamaZe
siyvarulis wil... cxel tyviaTa mravalwertili...siyvarulis wil... cxel tyviaTa mravalwertili...
Z vel romaelebs uTqvamT, qali
RmerTma Seqmna, magram frTebis
Sesxma mamakacebs miandoo. me
davumatebdi, frTebis SesxmaSi poezi-
is didi madlic urevia. am RvTiuri
da poeturi madliT iyo mosili eTer
samxaraZe-jRamaZe. genialur frang
mxatvars Jan giustav kurbes hkiTxes,
raze fiqrob, rom xatavo. iyo pasuxi,
araferze, mxolod vRelavo.
swored rom Relvisa da gancdis
kvali amCnevia qalbaton eTeris leq-
sis yovel strofs, yovel striqons,
yovel bwkars, TiTqos naWrilobevis
wibos xedavT da exebiT kidec, romel-
ic axlaxan Sexorcebula.
am poeturi cxvrebiT cxovrobda,
ganicdida, uyvarda da werda afxaze-
Tis erT-erT ulamazes qalaq soxumSi
mSvenieri poeti qali eTer samxaraZe-
jRamaZe.
poezia mSvenieri ram aris da kidev
ufro mSvenieria, roca igi lamaz bag-
eTagan warmoiTqmis.
vinc ki erTxel mainc Sexvedria
eTer samxaraZe-jRamaZes, ar SeiZle-
boda misi momxibvlelobiTa da mSve-
nierebiT ar gaocebuliyo. es momxib-
vleloba da silamaze Tan sdevda mis
fizikur Tu sulier samyaros.
.... da vercxlis mTvare gumbaTs hkidia,.... da vercxlis mTvare gumbaTs hkidia,
rogorc boSa qals cali sayure.rogorc boSa qals cali sayure.
„mTvarian RamiT“ „mTvarian RamiT“
aq komentari ki ara, dumilia
saWiro.
didi erTgulebisa da didi siyvar-
ulis qalbatoni brZandeboda Cveni
megobari qali - eTeri, sxvanairad ar
daiwereboda msgavsi striqonebi:
saqarTvelo xom vrceli wigniasaqarTvelo xom vrceli wignia
aTiaTasjer wasakiTxavi.aTiaTasjer wasakiTxavi.
„simdidre“„simdidre“
sxvanairad arc qvemoT moyvanili
striqonebi warmoiTqmeboda safrange-
Tis miwaze qarTveli Tanamemamulis
aristo gvelesianis mier, mamulze
nostalgias rom Seupyria da poeti
qalis poeziis madli malamosaviT
rom edeba.
„rac ufro Sors xar samSoblodan,
miT ufro mZafrad ganicdi mis siyvar-
uls. me movaxerxe da SeviZine bevri
qarTuli firfita. roca usazRvrod
momenatreba Cemi samSoblo, Cavikete-
bi, avaJRereb qarTul hangebs, mec maT-
Tan erTad avRiRindebi, avqviTindebi
da ase vtkbebi saqarTvelos siyvaru-
liT. Tqveni wigni „samSoblos dila“
Tan maqvs, sawolTan axlos. Zili rom
gamitydeba, Tqvens leqsebs vkiTxu-
lob. isini magoneben Cemi yrmobis adg-
ilebs, dedis iav-nanasaviT matkboben
da CameZineba wigniT xelSi. didi sur-
vili maqvs samSobloSi dabrunebisa,
da Tu es ver moxerxda, am qalaqis
sasaflaoze ar daeteva, saqarTvelos
imden siyvaruls waviReb Tan...“
diax, poetis Tqmisa ar iyos, SemaZ-
rwuneblad didia samSoblos siyvar-
uli, SemaZrwuneblad gulwrfelia
ucxoeTSi gamoketili aristo gve-
lesiani da SemaZrwunebelia poetis
striqonebis Zala adamianze, samyaro
rom ase lamazi da mSvenieri gaxada.
magram, mainc Tu buneba gamriyavs,magram, mainc Tu buneba gamriyavs,
damayareT gulze mindvris yvavilebi.damayareT gulze mindvris yvavilebi.
„mindvris yvavilebi“„mindvris yvavilebi“
es anderZiviT wamoZaxilic ver
Seusrulda mSvenier poets, ise mkac-
ria da daundobeli wuTisofeli.
... diax, ara mxolod wuTisofelia
mkacri da daundobeli, aramed mtrad
qceuli moZme da mokeTe, sxvanairad
poetis sneul da mtkivan guls vin
gaimetebda tyviisaTvis?! marTlac rom
gasaocari winaTgrZnobiTaa dayursu-
li misi striqonebi, TiTqos naTelmx-
ilveli ewviao:
ramdenjer tyvia gasrolili ramdenjer tyvia gasrolili
mtarvalTa xeliT mtarvalTa xeliT
giSris nawnavze moSriales Sig giSris nawnavze moSriales Sig
gulSi momxvda. gulSi momxvda.
„mandili“„mandili“
da an:
mtrad gamixdi,mtrad gamixdi,
Tumca samtro ra mWirda?!Tumca samtro ra mWirda?!
ocnebisTvisocnebisTvis
Tofs miRerdnen fanjridan.Tofs miRerdnen fanjridan.
„fiqrebi warsulze“„fiqrebi warsulze“
ara warsulze, aramed es ufro misi
momavali nawinaswarmetyvelevi bedis-
weris striqonebia, rac ase sicxadiT
axda.
poezia da siyvaruli mzesa hgavs,
wamiT Rrubels rom miefara da Tavs
rom moganatrebs, Semdeg ki isev gabr-
wyindeba da gamokaSkaSdeba.
wuTisoflis simuxTlesa da ara-
raobaze RaRadeben poetis striqone-
bi, romlebic nebismieri Cvenganis sa-
flavs daamSvenebda epitafiad:
nu wyvet, kargo, mag yvavilebs,nu wyvet, kargo, mag yvavilebs,
mis ylortebSi leqsi hyvavis,mis ylortebSi leqsi hyvavis,
is xom utyvi mowme aris,is xom utyvi mowme aris,
rom amqveynad mec viyavi.rom amqveynad mec viyavi.
„warwera poeti qalis „warwera poeti qalis
saflavis qvaze...“saflavis qvaze...“
araviTari saflavi, araviTari
yvavilnari, araviTari warwera. eTer
samxaraZe-jRamaZes jalaTebma jer
qmari moukles, umSvenieresi vaJkaci
xuta jRamaZe, Semdeg ki is waiyvanes
umisamarTod da sadRac jurRmuleb-
Si Cacxriles.
diax, arc qaloba, arc poetoba,
arc mtkivani guli Seicodes...
ase garsia lorkas moeqcnen faSis-
ti jalaTebi...
misi ezo-karic xom vardebiTa da
yvavilebiT iyo moCiTul-mofardageb-
uli, yvavilebisa da poeziis surneli
ifrqvevoda misi saxlis aivnidan.
axla, rogorc afxazeTs, ise poeti
qalis ezo-karsa da saxlsac viRac
ucxo ZaRli-mamaZaRlebi dapatronebi-
an da qarTuli ZvlebiT mokirwy-
lulsa da qarTuli sisxliT morw-
yul miwaze laRoben da nebivroben.
es gaxlavT msoflio wesrigi da
samarTlianoba?!
gulwrfeli, lamazi simRera ara-
sodes kvdeba, arc arasodes wydeba.
igi ise, rogorc Sori mgzavrobisaT-
vis aucilebeli sagzali, Tan miaqvT
adamianebs da Cvenc Cven wil sarCo-
sabadebels gvitoveben poeziisas.
swored rom ise, rogorc puri ar-
sobisa, Sori mgzavris patiosnebiT
gviwilada man Tavisi gulwrfeli
striqonebi da naRdi poetis gulwr-
felobiT da sijiutiT daamtkica, rom
sikvdili rodia yovelives dasasru-
li.
rogorc mSvenieri miTi, ise SemorCa
poeti qalis daxvretis bolo suraTi:
roca jalaTebma mas mtkivana mkerdze
avtomatis tyviebis jeri miuSves, misi
msubuqi, mofarfate sxeuli miwaze ki
ar daeSva, aramed wminda naTeliviT
sadRac usasrulo sivrceSi gauCi-
narda.
diax, usasruloba da ukidegano
sivrcea poetis maradiuli gza. WeS-
marit poets saflavi ver daitevs...
aris legenda patara Citze, romel-
ic sicocxleSi mxolod erTxel mR-
eris da isic sikvdilis win.
... da ise lamazad mReris, rom misi
galobis xmaze mTeli vel-mindori mw-
vanobs da yvavilobs, vardebi jer ik-
virtebian, Semdeg ki ifurCqnebian da
yvaviloben. TviT SiSveli da pirquSi
kldeebic ki mwvaniT imosebian. am pat-
ara Citis simReraze TviT mkacr Rmer-
Tsac ki eRimeba...
cremliviT sufTa, wkriala da sev-
diania es simRera.
... da ucbad Citi ekalze ecema mk-
erdiT da kvdeba, radgan am patara
Citma icis siyvarulis, simRerisa da
sikvdilis fasi da, Tu es sami ram
ici, RmerTi yovelTvis SenTanaa da
Sen RmerTTan xar sicocxleSic da
sikvdilis Semdegac...
...da mokvda patara Citi da pawia ni-
skartze mxolod pawawkintela sisx-
lis wveTi SemorCa.
... diax, mxolodRa ase da mxolodRa
asea poetis cxovrebaca da sikvdilic.
es aris ucnaurad sevdiani da ucn-
aurad pirveli da ukanaskneli galo-
ba gamgzavrebisa, galoba ukvdavebisa,
galoba maradisobisa da siyvarulisa,
romelic Zlier hgavs WeSmariti po-
etis gamgzavrebas. swored am ucnauri
Citis bedi gaiziara eTerma.
me mjera, rom sivrceSi naTeliviT
gauCinarebuli misi mofarfate aCrdi-
li swored msgavsi sagalobeliT
gamoemSvidoba Tavis lamaz afxazeTs,
Tavis mSvenier saqarTvelos. es iyo
sagalobeli siyvarulisa, romlis
wil man miiRo cxel tyviaTa mraval-
wertili...
jano janeliZe
(ibeWdeba mcireodeni SemoklebiT)
poezia, cremli da vardebi
k idev erTi sisxliani fur-
celi Caweres afxazma separat-
istebma da maTma daqiravebul-
ma damqaSebma, _ veragulad mokles
cnobili qarTveli poeti qali eTer
samxaraZe-jRamaZe.
Znelad warmosadgenia sasikv-
dilod gaimeto qali poeti, saTnoe-
bisa da siyvarulis ara marto mom-
Rerali, aramed TviT gansaxiereba
am saTnoebisa da siyvarulisa. qali
poeti, romelsac mxolod sikeTe da
siTbo uTesia, rogorc Tavisi pi-
radi cxovrebiT, ise misive poeziiT.
Znelad Tu moiZebneba, ufro sworad,
Znelad Tu moiZebneboda afxazeTSi
pirovneba, vinc qalbaton eTers ar
icnobda da ar eTayvaneboda, gansax-
ierebas silamazisa da sidarbais-
lisa. misi poezia sikeTis marcvals
hgavda, romlis avtori ganukiTxa-
vad ganabnevda yvela imisTvis, vinc
am marcvlis miRebas da aRmocenebas
moisurvebda. misi ojaxi q. soxumSi,
yazbegis quCaze, yvelasTvis karRia
iyo. misi darbaiseli da warmosadegi
meuRle batoni xuta jRamaZe, romel-
ic aseve veragulad mokles qalaqis
dacemis pirvelive dRes, Tavisive me-
gobariviT xelgaSlili da baraqiani
maspinZeli iyo. maT ojaxSi TviT afx-
az kolegebsac ara erTxel miuRiaT
madli stumar-maspinZlobisa. magram
rogorc uniWobam manqurTisam daamt-
kica, mis afxaz kolegebsac aqlemis
tyavi gadaakres Tavze da daukarges
maxsovroba da niWi siyvarulisa.
saflavi poeti qalisa, romelic
arc viciT, dRes sad ganisvenebs,
SurisZiebasTan erTad moelis kuT-
vnil cremlsa da vardebs, romelic
ase uyvarda mas da, romliTac ase
guluxvad ajildoebdnen misi niWisa
da poeziis Tayvanismcemlebi poetur
saRamoebsa Tu Sexvedrebze.
diax, vardebi da poezia iyo eTer
samxaraZe-jRamaZis mousyidveli da
damsaxurebuli jildo.
gvjera, swored lamazi vardebi
da poeziis madli daamSvenebs poeti
qalis xvalindel saflavs, radgan
WeSmariti poetisa da poeziis saz-
Rauri tyvia da mkvlelis binZuri
xeli ki ara, silamaze da vardebia.
geno kalandia.
jano janeliZe
maisi, 2010 weli3
eTer samxaraZe-jRamaZeeTer samxaraZe-jRamaZe
afxazeTSi datrialebulma
tragediam mravali saSineleb-
is winaSe dagvayena.
im dReebSi ki saqarTvelos mwer-
alTa kavSirisTvis kidev erTi amaz-
rzeni faqti gaxda cnobili.
afxazi separatistebis xeliT
daiRupa cnobili qarTveli poeti
qali eTer lavrentis asuli samx-
araZe-jRamaZe.
meoce saukunis miwurulis fa-
Sizmma imsxverpla sruliad udana-
Saulo, umweo, sikeTiTa da kdema-
mosilebiT aRsavse mandilosani,
Semoqmedi, romelic mTeli Tavisi
Segnebuli sicocxlis ganmavloba-
Si erTgulad emsaxureboda samSob-
los, mSobliur literaturas da
Tavisi mokrZalebuli wvlili Se-
hqonda mis ganviTarebaSi.
eTer samxaraZe-jRamaZe daibada
1928 wlis 11 marts WiaTuraSi. 1966
wels daamTavra soxumis maswavle-
blis saxlTan arsebuli pedagogi-
uri codnisa da esTetikuri aRz-
rdis saxalxo universiteti. wlebis
ganmavlobaSi TanamSromlobda Jur-
nal-gazeTebis redaqciebTan.
eTer samxaraje-jRamaZe lit-
eraturul moRvaweobas eweoda
1956 wlidan, rodesac gazeT „sab-
WoTa afxazeTSi“ gamoqveynda misi
pirveli leqsi „deda“. mas Semdeg
misi nawarmoebebi sistematurad ibe-
Wdeboda Cvens saliteraturo Jur-
nal-gazeTebSi, gamodioda calke
wignebad.
qarTveli mkiTxveli interes-
iTa da mowonebiT Sexvda eTer
samxaraZe-jRamaZis poetur krebu-
lebs „alublis toti“, „samSoblos
dila“, „mandili“, „leqsebi“, „mze
da foTlebi“, „fifqebi“, „bedis var-
skvlavi“. am krebulebSi Zalumad
gamoCnda poeti qalis niWiereba,
misi dauokebeli swrafva origi-
naluri azrovnebisaken, saTqmelis
cxadad da naTlad gamoxatvis un-
ari, uSualoba da silaRe.
mis ormocdaaTze met leqsze
Siqmna simRerebi, romlebic mTel
saqarTveloSi gavrcelda.
eTer samxaraZe-jRamaZis kalams
ekuTvnoda sabavSvo leqsebis kre-
bulebi „baWia-pranWia“ da „eka
teleekranze“ ... Jurnal „niangis“
biblioTekiT gamoica misi ramden-
ime iumoristuli nawarmoebis kre-
buli.
poeziis erTguli msaxuri gax-
ldaT, guliT uyvarda afxazeTi,
afxazi xalxi, araerTi gulwrfeli
striqoni miuZRvnia maTTvis... samagi-
ero ki imiT gadauxades, rom jer
meuRle moukles, Semdeg ki...
misi naTeli saxe didxans, Zalian
didxans darCeba Cvens xsovnaSi.
nugeSad isRa gvrCeba, rom misi
udanaSaulod daRvrili sisxli
ukvalod ar gaqreba da mkvlelebs,
qarTveli da afxazi xalxis dauZ-
inebel mtrebs, meoce saukunis mi-
wurulis vandalebs Rirseulad
miezRvebaT maT mier datrialebuli
barbarosobisaTvis.
saqarTvelos mweralTa kavSiri
saqarTvelos mweralTa kavSiris
afxazeTis organizacia
eTer eTer
samxaraZe samxaraZe
_ jRamaZe_ jRamaZe
eTer samxaraZe _ jRamaZeeTer samxaraZe _ jRamaZe
leqsebileqsebi
mindvris yvavilebimindvris yvavilebi
am uxilav xeliT movlil yvavilebsam uxilav xeliT movlil yvavilebs
siosaviT nazi freniT davivli,siosaviT nazi freniT davivli,
Tu SemTxveviT gulSi rames gaivleb,Tu SemTxveviT gulSi rames gaivleb,
damabnie mkerdze mindvris yvavili.damabnie mkerdze mindvris yvavili.
mxolod mindvris, mouvleli... mxolod mindvris, mouvleli...
veluri...veluri...
ara baRSi vinmes nasaTuTebi...ara baRSi vinmes nasaTuTebi...
mebaReo, ar gegono grZneuli,mebaReo, ar gegono grZneuli,
mxolod maTi surnelebiT Tu vTvrebi...mxolod maTi surnelebiT Tu vTvrebi...
ra vqna, vetrfi Cemebr Tvalebcvarians,ra vqna, vetrfi Cemebr Tvalebcvarians,
mindvarad bedis anabarad STenili...mindvarad bedis anabarad STenili...
Sens baRSi xom sxva vardebic arian,Sens baRSi xom sxva vardebic arian,
mere ramden trfobas gadarCenilni!...mere ramden trfobas gadarCenilni!...
gana maTi SariSuri ar miyvars?gana maTi SariSuri ar miyvars?
me maT axlo mudam krZalviT Cavivli,me maT axlo mudam krZalviT Cavivli,
magram mainc Tu buneba gamriyavs.magram mainc Tu buneba gamriyavs.
damayareT mkerdze mindvris yvavili...damayareT mkerdze mindvris yvavili...
... (me ar mCvevia glova, tirili)... (me ar mCvevia glova, tirili)
me ar mCvevia glova, tirilime ar mCvevia glova, tirili
da cremlTa frqveva nakadulebad, da cremlTa frqveva nakadulebad,
mTaSic ki vivli, barSic ki vivlimTaSic ki vivli, barSic ki vivli
da SenTan moval isev uvneblad. da SenTan moval isev uvneblad.
me ar mCvevia oxvra da moTqma, me ar mCvevia oxvra da moTqma,
arc vinmes risxva me ar madardebs,arc vinmes risxva me ar madardebs,
de, gamitacos am miwis orTqlma,de, gamitacos am miwis orTqlma,
gadamataros cisfer laJvardebs...gadamataros cisfer laJvardebs...
da gana guli tkivils ara grZnobs?da gana guli tkivils ara grZnobs?
Tumc ar sCvevia SiSi da ltolva,Tumc ar sCvevia SiSi da ltolva,
vervin momTxaros, vervin damazros,vervin momTxaros, vervin damazros,
me Sens muxaze damynili rto var,me Sens muxaze damynili rto var,
da Tu yvavili, qars ayolili,da Tu yvavili, qars ayolili,
viqcevi mtvrad da nakadulebad,viqcevi mtvrad da nakadulebad,
mTasac movivli, barsac movivlimTasac movivli, barsac movivli
da SenTan mainc moval uvneblad. da SenTan mainc moval uvneblad.
gaxsovdes, qali mainc qaliagaxsovdes, qali mainc qalia......
rom ar dauWknos suli dardebma,rom ar dauWknos suli dardebma,
qals gafrTxileba maradJams unda,qals gafrTxileba maradJams unda,
Torem Sens xelSi ise dadneba, Torem Sens xelSi ise dadneba,
viTarca Tovlis umweo gunda ...viTarca Tovlis umweo gunda ...
qali ocnebis jadoqaria,qali ocnebis jadoqaria,
qals nu Caxedav TvalebSi mrudad...qals nu Caxedav TvalebSi mrudad...
gaxsovdes, qali mainc qalia,gaxsovdes, qali mainc qalia,
siyvaruli da alersi unda.siyvaruli da alersi unda.
Tu gsurs dRe hqondes marad mziani,Tu gsurs dRe hqondes marad mziani,
qals nu uRimi farisevlurad...qals nu uRimi farisevlurad...
yvela qali xom lamazi aris,yvela qali xom lamazi aris,
lamazi aris Taviseburad...lamazi aris Taviseburad...
qali yvavils hgavs, giSris xalians, qali yvavils hgavs, giSris xalians,
visi Rimilic Sen ase gsurda...visi Rimilic Sen ase gsurda...
qali sicocxlis naperwkaliaqali sicocxlis naperwkalia
da rom ar Caqres, sxva siTbo unda.da rom ar Caqres, sxva siTbo unda.
qali mzea da ara myinvari,qali mzea da ara myinvari,
qals nu Sexvdebi ganrisxebulad,qals nu Sexvdebi ganrisxebulad,
yvela qali xom amayi aris,yvela qali xom amayi aris,
amayi aris Taviseburad...amayi aris Taviseburad...
qali faria, qali xmalia,qali faria, qali xmalia,
Seni mxsneli da fareSi mudam ...Seni mxsneli da fareSi mudam ...
gaxsovdes, qali mainc qalia,gaxsovdes, qali mainc qalia,
siyvaruli da alersi unda.siyvaruli da alersi unda.
survilisurvili
nasaydralis nangrevebSinasaydralis nangrevebSi
suro urcxvadsuro urcxvad
Cacurda...Cacurda...
wams dasruldawams dasrulda
yovelive,yovelive,
rac miyvarda,rac miyvarda,
rac msurda...rac msurda...
nuRarafers daaZalebT,nuRarafers daaZalebT,
gulma icisgulma icis
rac unda...rac unda...
mTvarian RamiTmTvarian RamiT
livlivebs zeca ... da ranairadlivlivebs zeca ... da ranairad
da varskvlavebis moCans xalebi...da varskvlavebis moCans xalebi...
sadRac eJvnian vercxlis dairassadRac eJvnian vercxlis dairas
aTamaSeben boSa qalebi.aTamaSeben boSa qalebi.
axla aSkarad saTqmels vamxel daaxla aSkarad saTqmels vamxel da
marTobs awyvetil qarTa TareSi...marTobs awyvetil qarTa TareSi...
moval da misnis TvaliT Cagxedavmoval da misnis TvaliT Cagxedav
mag saocnebo cisfer TvalebSi.mag saocnebo cisfer TvalebSi.
xedav? nislebi sadRac midian,xedav? nislebi sadRac midian,
Rame SavTvala mTa-bars dahyurebs,Rame SavTvala mTa-bars dahyurebs,
da vercxlis mTvare gumbaTs hkidia,da vercxlis mTvare gumbaTs hkidia,
rogorc boSa qals cali sayure...rogorc boSa qals cali sayure...
daiguguneT, daiguguneT,daiguguneT, daiguguneT,
marTlac sulisTqma Tu xarT, marTlac sulisTqma Tu xarT,
Telebo... Telebo...
oRond, ar vnaxo ca ubulbulod,oRond, ar vnaxo ca ubulbulod,
da iSrialeT rogorc geneboT.da iSrialeT rogorc geneboT.
Sen giwiladeb lxins da sixaruls,Sen giwiladeb lxins da sixaruls,
yvela Rimis da lxinis moTavev...yvela Rimis da lxinis moTavev...
da saqarTvelos cas da siyvarulsda saqarTvelos cas da siyvaruls
SevaberdebiT uxmod orTave.SevaberdebiT uxmod orTave.
Senda locvadSenda locvad
am samoTxis cqeriT rogor daviRlebi.am samoTxis cqeriT rogor daviRlebi.
es ra funjiT Seuvercxlavs gzebi niavs?es ra funjiT Seuvercxlavs gzebi niavs?
qarma velze gamofina yvavilebi,qarma velze gamofina yvavilebi,
sicocxlis da siyvarulis zeimia.sicocxlis da siyvarulis zeimia.
mTis CanCqerTan saubroben mze da quCi,mTis CanCqerTan saubroben mze da quCi,
qaris frTebze vels balaxi mocelvia...qaris frTebze vels balaxi mocelvia...
aq yoveli moSriale xe da buCqiaq yoveli moSriale xe da buCqi
saqarTvelos momavalze mlocvelia.saqarTvelos momavalze mlocvelia.
male caze gabrwyindeba kelaptari,male caze gabrwyindeba kelaptari,
sxivi dahkravs ocnebebiT miRlil sxivi dahkravs ocnebebiT miRlil
Tvalebs... Tvalebs...
he, mamulo, Cemi leqsis yvela bwkarihe, mamulo, Cemi leqsis yvela bwkari
Senda locvad,Senda locvad,
Senda locvad miiTvale.Senda locvad miiTvale.
maisi, 2010 weli4
eTer samxaraZe-jRamaZeeTer samxaraZe-jRamaZe
o mma damnaSavisa da udana-
Saulos garCeva iseve ar
icis, rogorc simarTlisa
da tyuilis. Tavis sisxlian gzaze
is ulmoblad spobs da acamtverebs
yvelas da yvelafers.
miuxedavad borotebis moCvenebiTi
Zlevamosilebisa, romelsac sakuTriv
omi warmoadgens, misi yovlisga-
manadgurebeli Zala ubralo miTad
iqceva, rodesac es Savi monstri Tav-
isufali, Semoqmedi adamianis mxri-
dan Rirseul winaaRmdegobas waaw-
ydeba. Semoqmedeba adamianis sulis
im RvTaebrivi niWis gamovlinebaa,
is jadosnuri naperwkalia, romel-
sac veranairi boroteba ver moereva,
piriqiT, rac ufro Zlierad cdilobs
bneli Zala mis Caqrobas, miT ufro
Rvivdeba naperwkali da advilad ga-
daiqceva gamarjvebis veeberTela Ci-
raRdnad. sabednierod, JamTa siave ve-
rafers aklebs da sruliad umweod
gamoiyureba CiraRdnis manaTobeli
elvarebis winaSe. misi mxurvale ali
ki maradiuli sinaTlis dauSreteli
elementi xdeba.
didi amerikeli mwerali heminguei,
Tavis ukvdav qmnilebaSi `moxuci da
zRva~ ambobs: `adamiani damarcxebi-
saTvis ar aris gaCenili... adamiani
SeiZleba mospoT, magram misi dama-
rcxeba SeuZlebelia~. Aam sityvebis
sruli WeSmaritebis sabuTad msof-
lio istoriidan uamravi magaliTis
moxmoba SeiZleba, magram am SemTx-
vevaSi yuradRebas gavamaxvilebT me-
20 saukunis 90-ian wlebSi, saqarT-
velos erT-erT ulamazes mxareSi
_ afxazeTSi omis dros momxdar
tragikul faqtze, romelic adami-
anis SemoqmedebiTi sulis kidev erT
naTel, zogadsakacobrio mniSvnelo-
bis simbolod gvevlineba.
1993 wlis Semodgomaze, soxumis
dacemis pirvelsave dReebSi cno-
bil qarTvel poet qals, eTer samx-
araZe-jRamaZes, mtris SeiaraRebulma
`boevikebma~ saTayvanebeli meuRle
anton (xuta) jRamaZe dauxvrites. im
tragikul weliwads maTi bednieri
qorwinebidan 48 weli Sesrulda,
TiTqmis naxevari saukune. sul raRac
or weliwadSi ki col-qmari oqros
qorwilsac izeimebda.
afxazeTidan devnil qarTvelebTan
erTad ukve samSvidobos gamoxiznul
Svilebs poetma qalma SemouTvala,
rom vidre meuRlis daRupvis ormo-
ci dRe ar gaivlida, igi soxums ar
datovebda. TiTqos patiebas Txovda
Svilebsa da SviliSvilebs im sasti-
ki ganaCenisaTvis, romelic meuRlis
siyvarulisa da erTgulebis gamo sa-
kuTar Tavs gamoutana.
jRamaZeebis ojaxs am Setyobinebi-
dan erTi Tvis ganmavlobaSi dedi-
sgan araviTari cnoba ar miuRiaT,
moulodnelad yovelgvari kavSiri
gawyda da mSoblis kvalic daikar-
ga. samagierod, poeti qalis adgil-
samyofelis Sesaxeb vrceldeboda
uamravi Wori, romelsac misi bedis
gulSematkivari adamianebi Txzavd-
nen.
sul ramdenime TveSi soxumidan
Camodis jRamaZeebis ojaxis axlo-
beli qalbatoni da naTesavebisaTvis
Camoaqvs eTer samxaraZe-jRamaZis ga-
darCenili piradi fotoalbomi.
alboms yda SemoZarcvuli hqonda
da isedac, sakmaod Selaxul mdgo-
mareobaSi iyo. Eetyoboda, viRacis
binZur xelebs ar daendo poeti qa-
lis mier rudunebiT Tavmoyrili
misi lamazi da gonieri cxovrebis
amsaxveli fotoebi.
rogorc Semdgom gairkva: qalaqSi
martod darCenili qalbatoni eTeri
Tavs afarebda iqve, yazbegis quCaze,
Tavis mezoblad mcxovrebi, afx-
azeTSi cnobili prokuroris, biWiko
baramias ojaxs. col-qmari baramiebi
afxazeTis e.w. mTavrobis meTauris
arZinbas mier xelmowerili xel-
Seuxeblobis werilis imediT iyvnen.
Tumca, roca `boevikebi~ maT saxls
miadgnen, es sagarantio werili mx-
olod faratina qaRaldi aRmoCnda,
romelic kacismkvlelebma Suaze
gadaxies da viTomda saqmis viTare-
bis adgilze garkvevis mizniT samive
qarTveli komendaturaSi waiyvanes.
saxlidan gasvlis win poetma qal-
ma ucnauri gadawyvetileba miiRo,
romelic dResac sagonebelSi agdebs
adamianebs da misadmi usazRvro Tan-
agrZnobiT avsebs. raRac daTvlil
wuTebSi qalbatonma eTerma moZebna
sakuTari fotoalbomi, romelic
gulSi Caikra da jalaTebis meg-
zurobiT sasaklaosken mimaval gzas
gauyva.
aqamde ki grZeli da xangrZlivi
gza iyo gavlili, TiTqos mTelma
cxovrebam sizmariviT Caiara. qalba-
toni eTeri WiaTuris raionis sofel
rganSi daibada. bavSvobidanve gamoir-
Ceoda araCveulebrivi silamaziTa da
niWierebiT. mSobliuri mxaris, imere-
Tis Temas mis SemoqmedebaSi Zalian
didi adgili uWiravs. araerTi leqsi
miuZRvna man saqarTvelos am ulamaz-
es kuTxes da amasTan erTad, Tavis
poeziaSi ukvdavyo sakuTari ded-ma-
mis Tbili da naTeli saxeebi. Aaqve
aRsaniSnavia, rom mogvianebiT, roca
eTer samxaraZe-jRamaZis samwerlo
debiuti Sedga gazeT `sabWoTa afx-
azeTis~ furclebze, pirveli gamo-
qveynebuli leqsis saxelwodeba iyo
_ `deda~.
TiTqos sabediswero damTxveva
iyo. Tavisi momavali meuRle eTer
samxaraZem didi samamulo omis peri-
odSi gaicno. axalgazrda daWrili
jariskaci xuta jRamaZe quTaisis
erT-erT hospitalSi mkurnalobda.
maSin momavali poeti qali mxolod
17 wlis iyo da imave hospitalSi
meddad muSaobda. Ppatara, kafandara
da saocrad momxibvleli gogona
didi enTuziazmiT uvlida daWril
jariskacebs. moxda ise, rom jariskac
jRamaZes da mis momvlel meddas erT-
maneTi TavdaviwyebiT SeuyvardaT.
Seyvarebulma wyvilma drois mok-
le monakveTSi iqorwina da Tavisi
momavali bedi samudamod daukavSira
afxazeTs. rogorc mere gamoCndeba,
es sabediswero gadawyvetileba iyo,
magram swored qalaq soxumSi xuta
jRamaZem da eTer samxaraZem Sesani-
Snavi didi, qarTuli ojaxi Seqmnes,
maT sami Svili eyolaT... rac mTa-
varia, axalgazrda col-qmari qalaq-
is kulturul cxovrebaSi Tavidanve
aqtiurad CaerTo.
niSandoblivia, rom qalbatoni
eTeri samwerlo-samoRvaweo aspar-
ezze sayvareli meuRlis gvariT gam-
ovida da is sakuTar gvarTan erTad
mTeli Tavisi cxovreba amayad da
Rirseulad atara.
man daamTavra soxumis maswavle-
blis saxlTan arsebuli pedagogi-
uri codnisa da esTetikuri aRzrdis
saxalxo universiteti. aqve, soxumSi
dadga misi poeturi niWis aRzevebis
xana, faqtobrivad, imereTTan erTad
afxazeTi gaxda poeturi Semoqmede-
bis uSreti wyaro. rogorc ojaxis
wevrebi ixseneben, qalbaton eTers
yvelani didi saxlis diasaxlisad
miiCnevdnen da aravis egona, rom is
Cumad, TavisTvis leqsebsac werda.
aRmoCena moulodneli iyo, radgan
yoveldRiur sazrunavs gadayolili
qali Turme SemoqmedebisTvisac icl-
ida, iclida ki ara, misiT cxovrobda
da suldgmulobda. Mmagram igi amiT
aravis awuxebda, siTbosa da siyvar-
uls amis gamo aravis aklebda, arc
meuRles, arc Svilebsa Tu axlob-
lebs, usazRvro guli hqonda, siy-
varuliT cxovrobda, werda da yve-
lafers aswrebda.
samSoblosa da maradiuli grZno-
bebis Tema gansakuTrebuli sifaq-
iziTa da siRrmiT gamoirCeva poeti
qalis SemoqmedebaSi. misi leqsebi
aqtiurad ibeWdeboda sxvadasxva
Jurnal-gazeTSi. didi warmateba
da aRiareba erTbaSad movida. sul
male misi poezia qveynis sazRvrebs
gareTac gavida, iTargmna rusul da
ukrainul enebze. mis leqsebze dai-
wera uamravi musikaluri nawarmoebi.
eTer samxaraZe-jRamaZis teqstebze
araerTma qarTvelma kompozitorma
Seqmna saestrado, sagundo da sa-
bavSvo simRerebi. qarTveli poeti
qali megobrul urTierTobas am-
yarebs afxaz xelovanebTan da maT-
Tan erTad afxazeTis ganaTlebuli
sazogadoebis sruluflebiani wevri
xdeba. eTer samxaraZe-jRamaZe Tavisi
poeturi niWisa da araCveulebrivi
imeruli iumoris wyalobiT sox-
umis erT-erTi yvelaze gamorCeuli
koloriti iyo. is erTdroulad ram-
denime JanrSi muSaobda, gamocemuli
aqvs sabavSvo leqsebisa da fele-
tonebis krebulebi. misi leqsebi
gamoica wignebad saxelwodebebiT:
`samSoblos dila~, `fifqebi~, `bedis
varskvlavi~, `alublis toti~, `mze
da foTlebi~, `leqsebi~, `Soreuli
vardfurcloba~ da sxv. xolo roca
moulodnelad yvelaferi kiTxvis
niSnis qveS dadga, roca aRmoCnda,
rom poeti qalis mrwamss sastiki
gamocda unda Caebarebina, man ar
uRalata im ocnebasa da siyvaruls,
romliTac savse iyo maSin, pirvelad
rom daadga fexi afxazeTis miwas. am
grZnobebiTve frTebSesxmulma poet-
ma uSiSrad daicva Tavisi rwmena da
bolomde uerTgula mas:
...Sens yovel buCqs,
yvavils, balaxs,
satrfos TvaliT vakvirdebi.
Seni miwa avgarozad
yelze Camosakidebi
netamc gulze damayaro
da cvriT kalTa damisvelo,
rom mec zamTris TeTr sabnis qveS
Sens fesvebTan davisveno...
da mainc, aravin icis, ratom daimg-
zavra poetma qalma Tavisi cxovrebis
ukanasknel gzaze maincdamainc fo-
toalbomi? iqneb, im avbediT wuTebSi
swored is nivTi eguleboda uwig-
nuri da gaborotebuli `boevikebi-
sgan~ Tavdacvis saSualebad, jados-
nur Tilismad, romelic realobis
koSmars aaridebda? es albomi xom
garkveulwilad misi xangrZlivi da
nayofieri SemoqmedebiTi moRvaweobis
utyuari mematiane iyo, ganaTebuli
sikeTis sxiviTa da gaJRenTili moy-
vasis siyvaruliT. an iqneb, sulac
imitomac waiRo, rom fataluri fi-
nalis SemTxvevaSi axloblebisaTvis
mieniSnebina Tavisi kvali? albaT, es
maradiul gamocanad darCeba, legen-
darul faqtad poeti qalis Sesaxeb,
romelic sikvdils am idumali, ar-
tistuli JestiT Seegeba. faqtia, rom
ugunuri mtris xeliT daxvretili
poetis kvals misma samSoblom am al-
bomis meSveobiT miagno:
“gisurvebT poeziaSi gamarjvebas”. “gisurvebT poeziaSi gamarjvebas”.
ioseb griSaSviliioseb griSaSvili
es aris fraza, risi amokiTxvac
SesaZlebelia dRes albomis pirvel
gverdze, danarCeni sityvebi waSlil-
ia.
gamoCenili qarTveli poetis ioseb
griSaSvilis mier maSin Zalian ax-
algazrda poeti qalisadmi miZRvni-
li am sityvebis winaswarmetyveleba
marTlac axda. oRondac, erTi gan-
sxvavebiT, eTer samxaraZe-jRamaZem
poeziaSi gamrjvebasTan erTad wuTi-
soflis borotebazec imarjva, ada-
mianebis siyvarulSi daiferfla da
mTel samyaros jildod Tavisi Semo-
qmedi suliT gaCiraRdnebuli leqse-
bi dautova.
oTar pertaxia
“ha, Cemi leqsi, miiReT jildod...”“ha, Cemi leqsi, miiReT jildod...”
maisi, 2010 weli5
eTer samxaraZe-jRamaZeeTer samxaraZe-jRamaZe
e s fotosuraTi eTer samxaraZe-
jRamaZis saojaxo albomidan
aris amoRebuli.
ra Tqma unda, icaniT isini: qal-
batoni nino ramiSvili da batoni
iliko suxiSvili. suraTi gadaRebu-
lia soxumSi, zRvis napiras.
uyureb am fotosuraTs da xedav,
rom aTeuli wlebis Semdegac mS-
venieria SeCerebuli wami. es didi
adamianebis virtualuri droa. maTi
cqerisas TiTqos Sens Tvalwin gair-
bens am ori didi xelovanis cxovre-
ba da moRvaweoba:
msoflios mraval qveyanaSi rogor
ukravdnen maT taSs. fexze wamomdgar
auditorias ver aexsna is saocreba,
rac maT Tvalwin, scenaze xdeboda.
maSin, roca es fotoa gadaRe-
buli, omze aravin fiqrobda. omze,
romelmac ar daindo am fotosura-
Tis adresati - poeti eTer samxaraZe-
jRamaZec.
erT-erT Tavis adrindel leqs-
Si eTer samxaraZe-jRamaZe aRwers
zamTris dilas, mziT, fifqebiTa da
siTeTriT damSvenebuls. da kidev
imas, rogor daayares quCaSi onavarma
biW-buWebma poets... Tovlis gundebi.
leqsis bolos avtori xalisiani gan-
wyobiT dasZens, rom mzis siTeTreSi
biWebma misi WaRara verc SeamCnies.
gavida wlebi da is isev marto da
daucveli aRmoCnda mavanTa Soris.
ver dainaxes, rom maT winaSe ulamaz-
esi qalbatoni idga.
da mokles poeti... magram ara am
striqonebis avtori:
„qali mzes da siTbos uxdis Ra-
las“, me gavxdi mowme mzeTa bevrTa
dabadebisa“, „gwamdes, Cemi gulic
taZaria da Sen salocavad gabaria“,
„ase mgonia, am susti mxrebiT, sauku-
neebs avzidav, sulo“, „gavwire Tavi,
rom mtris fari gadameraza, vaqcie
mtkvari ziarebis naTel embazad“,
„hoda, Tu gwamT RmerTi, SeaCereT
wuTisoflis etli“...
bednieri var, rom piradad vicnob-
di qalbaton eTers, uzomod momfer-
ebels, keTilSobils, cota artis-
tulsac, mudam xalisians da mudam
lamazs.
aza, rezo da vaJa jRamaZeebma - eTer
samxaraZe-jRamaZis Svilebma mogva-
wodes es fotosuraTi, romelzec
did xelovanTa faqsimilea. isini
eTer samxaraZe-jRamaZes usaxsovre-
ben fotos, niSnad keTilganwyobisa,
pativiscemisa, niSnad imisa, rom
eTer samxaraZe-jRamaZe qarTvel xe-
lovanTa da SemoqmedTa didi ojaxis
sruluflebiani wevri iyo (amaze po-
etis saojaxo albomidan amoRebuli
araerTi fotoc metyvelebs).
did xelovanTa artistuli manere-
biT aRbeWdili foto 45 wlis Sem-
deg pirvelad ibeWdeba, ra Tqma unda,
samaxsovro minaweriT:
keTili survilebiT. saxsovrad keTili survilebiT. saxsovrad
eTer jRamaZes, poet qals. eTer jRamaZes, poet qals.
nino ramiSvili. nino ramiSvili.
saxsovrad q-n eTers, Cvens saxsovrad q-n eTers, Cvens
mosagonrad. didi pativiscemiT, mosagonrad. didi pativiscemiT,
iliko suxiSvili. iliko suxiSvili.
31.10.6431.10.64w.w.
„zRva iyo ise mSvidi da wynari,
rom aRarc maxsovs, iyo Tu ara“...
soxumis sanapiros miuyveboda ula-
mazesi wyvili. maTi iyo zRvac, mzec
da qalaqic.
aseve miuyveboda xolme im sana-
piros am qalaqis mkvidri da misi
zRvisa da mzis motrfiale poeti
qali - eTer samxaraZe-jRamaZec uax-
loes adamianebTan da megobrebTan
erTad.
omze aravin fiqrobda maSin...
nana Wanturia
`zRva iyo ise mSvidi da wynari...~`zRva iyo ise mSvidi da wynari...~
saojaxo albomidansaojaxo albomidan
eTer samxaraZe-jRamaZe da misi Svilebi: eTer samxaraZe-jRamaZe da misi Svilebi: aza, rezo da vaJa jRamaZeebi. aza, rezo da vaJa jRamaZeebi.
maisi, 2010 weli6
eTer samxaraZe-jRamaZeeTer samxaraZe-jRamaZe
xsovnis sonetixsovnis soneti
xsovnis sarkmelTan imsxvreva fiqrixsovnis sarkmelTan imsxvreva fiqri
da me natyviar Sublze gemTxveviT,da me natyviar Sublze gemTxveviT,
Tu davSordebiT, isev SemTxveviT,Tu davSordebiT, isev SemTxveviT,
amieridan da amas iqiT...amieridan da amas iqiT...
iqneb wvima, iqneba TqeSi...iqneb wvima, iqneba TqeSi...
feriscvaleba RvTaebriv zecis,feriscvaleba RvTaebriv zecis,
magram wyvdiadSi viRaca kvnesis,magram wyvdiadSi viRaca kvnesis,
viT dakarguli Rimili mzeSi...viT dakarguli Rimili mzeSi...
simwriT, tkiviliT savse asuli,simwriT, tkiviliT savse asuli,
sisxlisfer dilas aqac moelis,sisxlisfer dilas aqac moelis,
zuzunebs tyvia - jalaTis xeli,zuzunebs tyvia - jalaTis xeli,
mkvdari Ramea da ferwasulimkvdari Ramea da ferwasuli
gvedri cremlebs da gvedri Sendobas,gvedri cremlebs da gvedri Sendobas,
siyvarulisTvis jvarcmul dedofals!siyvarulisTvis jvarcmul dedofals!
jeneti vekuajeneti vekua
poets daaxales tyviapoets daaxales tyvia... da ros moiqufra zeca,... da ros moiqufra zeca,
Catyda samegobro xidi, Catyda samegobro xidi,
umal moZaladed geqca,umal moZaladed geqca,
visac Zmobilebad Tvlidi.visac Zmobilebad Tvlidi.
raRac Semzaravi ZaliTraRac Semzaravi ZaliT
saxlSi SemogeWra mteri,saxlSi SemogeWra mteri,
Tvalwin dagicxriles qmari,Tvalwin dagicxriles qmari,
Tavze Camogamxes Weri.Tavze Camogamxes Weri.
Sen rom ugalobdi gznebiTSen rom ugalobdi gznebiT
dedas-Sens afxazeTs-mzians,dedas-Sens afxazeTs-mzians,
dResac im simReris xmebi,dResac im simReris xmebi,
maRla, cis laJvardSi krTian...maRla, cis laJvardSi krTian...
Sen xom meocnebe iyav,Sen xom meocnebe iyav,
Sen xom sagaloblebs werdi,Sen xom sagaloblebs werdi,
rogor moabnies miwasrogor moabnies miwas
Seni dafleTili mkerdi...Seni dafleTili mkerdi...
Tvali naRveliT maqvs sveli...Tvali naRveliT maqvs sveli...
daval, Sens mkvlelebTan vdavob:daval, Sens mkvlelebTan vdavob:
vin, vin Semogbeda xeli,vin, vin Semogbeda xeli,
Cveno Tvalxatula dao!Cveno Tvalxatula dao!
fiqri tkivilebis tyvea...fiqri tkivilebis tyvea...
mtrobiT gadabugul gzebze,mtrobiT gadabugul gzebze,
poets daaxales tyvia...poets daaxales tyvia...
gulSi mofarTxale leqsebs...gulSi mofarTxale leqsebs...
marika baraTaSvilimarika baraTaSvili
saqarTveloa Seni saflavisaqarTveloa Seni saflavi
Cabnelebuli saxlis daraba,Cabnelebuli saxlis daraba,
Cumi saRamo, wrfeli soneti,Cumi saRamo, wrfeli soneti,
broweulis xes SemorCenili,broweulis xes SemorCenili,
xatad qceuli mzera poetis.xatad qceuli mzera poetis.
viT alisferi magnoliebiviT alisferi magnoliebi
pirze Semxmari sisxlis wveTebi,pirze Semxmari sisxlis wveTebi,
mzedaleuli RvTiuri mzera,mzedaleuli RvTiuri mzera,
moqufruli dRe, daflva, denTebi.moqufruli dRe, daflva, denTebi.
mwyazari Rimi angelozurimwyazari Rimi angelozuri
da sinanuli guls CarCenili,da sinanuli guls CarCenili,
moulodneli tyvia megobris,moulodneli tyvia megobris,
mSobliur saxlSi aSlil-devnili.mSobliur saxlSi aSlil-devnili.
yvavis baxala avis momtani,yvavis baxala avis momtani,
Savad mzirali atmis totidan,Savad mzirali atmis totidan,
gimtro ZuZumtem, daWrili leqsigimtro ZuZumtem, daWrili leqsi
mwared Rmuoda, Rawvs ifxotnida.mwared Rmuoda, Rawvs ifxotnida.
iRrubleboda da ori eriiRrubleboda da ori eri
vaglaxme, erTurTs wamSi daSorda,vaglaxme, erTurTs wamSi daSorda,
icremleboda ca afxazeTisicremleboda ca afxazeTis
da gaismoda `nana~, `raSovda~,da gaismoda `nana~, `raSovda~,
gverdiT gesvena mzewvia Citi,gverdiT gesvena mzewvia Citi,
romelic SenTan erTad galobda,romelic SenTan erTad galobda,
kvamls gaxveuli yazbegis quCa,kvamls gaxveuli yazbegis quCa,
ukacrieli gaxda, daoblda.ukacrieli gaxda, daoblda.
xsovnas SemorCa warsulis landi,xsovnas SemorCa warsulis landi,
irmisTvaleba qalis naTeba,irmisTvaleba qalis naTeba,
jeiraniviT Tavaweuli,jeiraniviT Tavaweuli,
rogorc freska da rogorc xateba.rogorc freska da rogorc xateba.
... da muza iyo Seni qomagi,... da muza iyo Seni qomagi,
ar giZebnia qveynad sxva fari,ar giZebnia qveynad sxva fari,
Sen siyvaruliT daiferfle daSen siyvaruliT daiferfle da
saqarTveloa Seni saflavi.saqarTveloa Seni saflavi.
mimoza canavamimoza canava
wyeulimc iyos!wyeulimc iyos!
rbian droni, ra ulmoblad rbian rbian droni, ra ulmoblad rbian
droni, droni,
misTvisac ki, visac swyalobs bedi.misTvisac ki, visac swyalobs bedi.
Sen xma gqonda utkbilesi iadonis,Sen xma gqonda utkbilesi iadonis,
bedi ki gxvda laJvards momwydar bedi ki gxvda laJvards momwydar
gedis. gedis.
rogor mzakvrobs, Jamidan Jam, mzakvrobs rogor mzakvrobs, Jamidan Jam, mzakvrobs
rogor rogor
wuTisoflis grigali da mexi!..wuTisoflis grigali da mexi!..
oqromkerdas, frTafarfatas hgavdi oqromkerdas, frTafarfatas hgavdi
xoxobs... xoxobs...
wyeulimc iyos Seni frTamomtexi!wyeulimc iyos Seni frTamomtexi!
beJan svaniZebeJan svaniZe
mainc elian...mainc elian...
afeTqebula alublis toti, afeTqebula alublis toti,
CanCqers emtvreva kldeze Tav-piri,CanCqers emtvreva kldeze Tav-piri,
viRac imReris imerul motivs,viRac imReris imerul motivs,
uSenod modis TeTri aprili. uSenod modis TeTri aprili.
Semosevia rganis gzispireTsSemosevia rganis gzispireTs
ia-iebis TeTri laSqari,ia-iebis TeTri laSqari,
TmebCamoSlili Zewna qviTinebs,TmebCamoSlili Zewna qviTinebs,
sadRac aq aris...sadRac aq aris...
iqneb, aq aris?..iqneb, aq aris?..
soflis boloSi TeTri aluCasoflis boloSi TeTri aluCa
cnobismoyvared gascqers lelians,cnobismoyvared gascqers lelians,
amao lodins bolo ar uCans,amao lodins bolo ar uCans,
mainc elian...mainc elian...
mainc elian...mainc elian...
zoia cikolia-tabataZezoia cikolia-tabataZe
******
irmisyela qali iyav, -irmisyela qali iyav, -
Zmoba SemogTavazeT,Zmoba SemogTavazeT,
iqneb, kidev dagvpatiJo,iqneb, kidev dagvpatiJo,
eTer, finjan yavaze.eTer, finjan yavaze.
leqsebs werdi, - kargad Candaleqsebs werdi, - kargad Canda
Seni suli da guli,Seni suli da guli,
satyvied vin gagimetasatyvied vin gagimeta
alva, edems darguli?alva, edems darguli?
gulic gqonda da enacgulic gqonda da enac
saTno da moqarguli,saTno da moqarguli,
afsuebis xeliT mkvdaro,afsuebis xeliT mkvdaro,
netav, sad xar dafluli?netav, sad xar dafluli?
guls gvaCnia Rrma Wriloba, - guls gvaCnia Rrma Wriloba, -
ar xar am qveyanaze,ar xar am qveyanaze,
vai, veRar dagvpatiJeb,vai, veRar dagvpatiJeb,
eTer, finjan yavaze.eTer, finjan yavaze.
nodar xundaZenodar xundaZe
eTer-qalo!..eTer-qalo!..
mwvervalebze Tovli dadna, mwvervalebze Tovli dadna,
gazafxuli mosvlas Cqarobs,gazafxuli mosvlas Cqarobs,
yvavilebis aris bardna,yvavilebis aris bardna,
Sen ki sad xar, eTer-qalo?!Sen ki sad xar, eTer-qalo?!
Sen ki sad xar, Cemo eTer,Sen ki sad xar, Cemo eTer,
siyvaruliT savse qalo,siyvaruliT savse qalo,
xma gameci mxolod erTxel,xma gameci mxolod erTxel,
WiaTuris TeTro qaro!WiaTuris TeTro qaro!
xar simRera, Tu xar nisli,xar simRera, Tu xar nisli,
wvima xar Tu cremli xaro?!wvima xar Tu cremli xaro?!
Camofrindi quTaisSi,Camofrindi quTaisSi,
Zveleburad gavixaroT.Zveleburad gavixaroT.
mwvervalebze Tovli dadna,mwvervalebze Tovli dadna,
gazafxuli mosvlas Cqarobs,gazafxuli mosvlas Cqarobs,
yvavilebis aris bardna,yvavilebis aris bardna,
Sen ki sad xar, eTer-qalo?!Sen ki sad xar, eTer-qalo?!
naTela mamardaSvilinaTela mamardaSvili
eTer samxaraZe _ jRamaZes uZRvnianeTer samxaraZe _ jRamaZes uZRvnian
maisi, 2010 weli7
eTer samxaraZe-jRamaZeeTer samxaraZe-jRamaZe
m e davdumdebi da gulis Zax-
ils Senamde leqsi moitans
TviTon“..., „me waval ise sax-
emcinari...“
am stiqonebis avtori, umSvenieresi
da ulamazesi poeti qali eTer samx-
araZe-jRamaZea.
is ki, 1993 wlis oqtombris miwu-
ruls awames, mere kedelTan miayenes
da... daxvrites(!)
daxvrites mxolod da mxolod
imitom, rom qarTveli iyo.
„axla raRa eSveleba fiqrs, sisx-
lisgan daclils, TiTqos qarvis kri-
alosans, dReebs ise marcvli... sul
mcire dro damrCenia, Sen xelidan ma-
cli?..“ - niSneulad werda poeti.
eTer samxaraZisa da xuta jRamaZ-
is tkbili ojaxi ara marto soxumma,
aramed mTelma saqarTvelom icoda.
maTi saxlis kari mudam Ria iyo me-
gobrebisTvis. iq arasodes arCevdnen
vin qarTveli iyo, vin - afxazi, vin -
somexi, vin - rusi...
qalbaton eTeris siTboTi da si-
faqiziT aRsavse striqonebs saqarT-
veloSi bevri icnobda. mis leqsebze
simRerebs werdnen. xSirad uwyobdnen
gulTbil SemoqmedebiT saRamoebs.
eTer samxaraZe-jRamaZe oci wignis
avtori iyo.
afxazeTSi situacia ukiduresad
rom gamwvavda da gagrac ukve dakar-
guli gvqonda, qalbatoni eTeri Tbi-
lisSi Camovida, kidev erTi poeturi
krebuli gamosacemad Caabara gamom-
cemloba „nakaduls“ da swrafad
dabrunda afxazeTSi.
dRe-dReze israelSi asasvlelad
emzadeboda. iq Tavisi siyrmis mego-
bari da kolega Tamar mamisTvalo-
vi-kezeraSvili eloda. isini mar-
Tlac ganuyreli megobrebi iyvnen,
erTad muSaobdnen gazeT „sabWoTa
afxazeTis“ redaqciaSi, eklesiasa da
sinagogaSi erTad dadiodnen, erT-
maneTis Svilebs saxelebs arqmevd-
nen, megrul xaWapurebsa da ebraul
falafelebs erTad acxobdnen... mere
qalbatoni Tamari, ojaxTan erTad,
Tavis aRTqmul qveyanaSi, wminda mi-
waze dabrunda. qalbatoni eTeri da-
dardianda da poetur striqonebs mi-
ando monatrebis sevda:
„... or cas locav, or Zmas
umRer erTgulebiT,
ori qveynis trfobiT
Tbebi da inTebi,
israelSi Tbil maspinZlad
gvegulebi,
CvenSic stumrad arasodes
CaiTvlebi...“
israelSi megobarTan stumroba ki
ar dascalda.
1993 wlis 27 seqtembers, rogorc
ki soxumi daeca da qalaqi separat-
istebiTa da aTasi juris ucxo momx-
duriT aivso, poeti qalis meuRle
xuta jRamaZe saxlidan gamoaTries
da quCaSi daxvrites.
gaubedurebuli da gondakarguli
qalbatoni eTeri afxazma megobrebma
gulSi Caikres da saimedod gadama-
les. afxazebSic iyvnen qarTvelebis
vaJkacobis, qarTveli mandilosnebis
kdemamosilebis, qarTveli poetis
leqsebis damfasebelnic da „uebro
mcodnenic“. iavarqmnil, aoxrebul, ga-
damwvar soxumSi banditizmma, awioke-
bam da qarTvelebis siZulvilma da
mSobliuri miwa-wylidan maTi aRgvis
eqstazma kulminacias miaRwia, isev
Ralatma imZlavra da keTilSobilma
afxazebma qarTveli poeti qali sepa-
ratistebisagan ver daifares.
afxazeTis ommamde sul raRac
xuTi wlis winaT gamocemul wignSi
„axsovs vislas“, romelic poloneT-
Si omis veteranebTan erTad mis viz-
its mieZRvna, qalbatoni eTeri Sesav-
alSi werda:
„Znelia mogoneba im qariSxlian,
usastikes dReTa, romlebmac samar-
adisod Caaqres uamravi Wabukisa da
qaliSvilis lamazi sicocxle, wari-
taces dedaTa, da-ZmaTa, satrfoTa
da axlo megobarTa gulis nawili,
mwuxri gadaafares dedamiwas da ga-
varvarebuli saxnisi gadaatares erT
dros akaSkaSebul, uRrublo zecas...“
ramdenime welSi ki mis samSob-
loSi, mis soxumSi ganmeorda igive
qariSxali, igive usastikesi dReebi.
meuRlis daxvretidan zustad erTi
Tvis Tavze, 1993 wlis oqtombris bo-
los, afxazma separatistebma poeti
qali awames... da Semdeg daxvrites.
qalbatoni eTeri sikvdilCamdgari
gaxelili TvalebiT isev mis sayva-
reli soxumis cas - qarTul cas Ses-
cqeroda, wamebuli „...cao, Rrubels
kari gadauraze, Rrubliani aprilebi
gveyofa“. TiTqos Rrubliani oqtom-
bris ca gaixsnao, misi tragikuli aR-
sasruliT guldaTuTqul qarTvelTa
cremlebi cidan Camodinda da misi
usulo sxeuli daalbo. aravin icis,
ramden xans egdo miwaze, romelic,
rogorc TviTon ambobda „saficrad
da saTayvanod gvergo“.
eTer samxaraZe-jRamaZem sakuTari
epitafiac ki TviTon dawera leqs-
Si „warwera poeti qalis saflavis
qvaze“.
is aRar aris... misi leqsebi ki dar-
Ca. „me waval ise saxemcinari, Sen si-
nanuli dagrCeba gulSi“... wavida da
usazRvro sinanuli datova yvelas
gulSi. ugunurebma daxvrites poeti,
magram veravin daxvrets misi faqizi
sulis naJurs - leqss!
leila nodia
poeti mokles, leqsi ar kvdebapoeti mokles, leqsi ar kvdeba
vuZRvni afxazeTSi daRupulvuZRvni afxazeTSi daRupul
eTer samxaraZe-jRamaZeseTer samxaraZe-jRamaZes
(nawyveti)(nawyveti)
a vtobusi gaCerda. Sig msxdomT
gadmosvla ubrZanes „boevike-
bma“.
zRvis qviSian-RorRiani sanapiro.
lurji, siSavemde lurji talRebis
Sriali. Toliebis gauTavebeli, gu-
liswamRebi Wyivili.
zRva! - uceb gaqra yvelaferi. arc
moxuci pedagogis krusuni esmis axla
da arc „boevikebis“ Rriali. TiTqos
transSi Cavardnili, Rrmad isunTqavs
odnav momlaSo, gril haers, sicive
igrZno, Tumca saRamos bindi jer ar
damdgariyo. iqneb... sxva sicive Seudga
tanSi?
mze nel-nela iRvenTeba dasalier-
Si: „mze miicvala Ria TvalebiT, mas
gaxelili darCa Tvalebi... oh, gaxeli-
li darCa Tvalebi“...
RmerTo, vis SeuZlia Ze-xor-
ciels gamoxatos eniT, Camavali mzis
mgloviareba, Ronemileuli mnaTobis
daRalva? Tu... wamebis wynari warma-
valoba?..
albaT, poets Tu ZaluZs es saswau-
li. mxolod poets - sxvas aravis.
Camavali mze da...
zRva!
daeca... zRva xom ukve aRar aris uwin-
deburad sayvareli? zRvac xom Seilan-
ZRa adamianTa sisxliT... TanamoZmeTa
sisxliT... jer gagraSi daiwyo...
zRvis sanapiroze, Tu mis axlo-max-
lo, aki qarTvelTa moWrili TavebiT
burTi iTamaSes kidec...
maSin ar daijera es ambavi. ar See-
Zlo dajereba. es mis ZalRones aRe-
mateboda da... imitom.
da mainc... Turme sad gaeqcevi mware
sinamdviles?.. zRva, Seni sayvareli
zRva iqca gvamebis kaiutad...
sad, sad gaeqcevi-meTqi am usaSvelo,
autanel tkivils? sad daemalebi gaug-
onar, warmoudgenel mxecobas kacTa
modgmis _ are-midamos rom Sxamavs,
Rrma mwuxarebis SxamiT?
Sen xom bevri ramis dajereba ar gin-
doda... radgan, vera da ver warmoged-
gina esodeni mtarvaloba gonieri arse-
bisa, adamiani rom hqvia da... imitom.
Sah-abasis Tu Temur-lengis mier
Cadenil barbarosobas koSmarad Tv-
lidi, magram didi xnis win, warsulSi
momxdar koSmarad. germanel faSistTa
jalaTobas meore msoflio omSi -
saSinel, magram mainc kacobriobisTvis
ganvlil etapad miiCnevdi.
magram axla... Sens Tvalwin, dRevan-
delobaSi Cadenili sisastike - im Savb-
neli warsulis anarekli rom gamodga?..
sad, sad gaeqcevi am mtanjvel, suliT
xorcamde Semaryevel realobas? am
mwuxarebis Sxams?..
ai, axlac...
saTiTaod gahyavT adamianebi, axal-
gazrda da xnieri, sicil-xarxariT
gahyavT patara, mwvane mdeloze da... mi-
jriT cxrilaven, rac mTavaria, erTma-
neTs ayurebineben sikvdilis zeims.
RmerTo didebulo... Zveli drois
barbarosebis wvrilman „formalobebs“
- Tavze Tundac tomris Camocmevas - vin-
Ra dagidevT, piriqiT, meti sisastike.
meti velurobaa saWiro. aki faCuliam
ar iwyina, ar iTakila, faSisti rom
uwodes, rogorc Cans, eamayebaT kidec,
rom nadiris msgavsni arian. eamayebaT
daundobloba, araadamianoba.
... magram rad aris TviTon ase mS-
vidad? ... guli ratom ar ukankalebs?
(Tumc, xel-fexs ver imorCilebs mainc)
nuTu imitom, rom... didi xania Seegua
sakuTar sikvdils? an egeb maSin mokv-
da, miriani rom daxvrites TiTqmis
mis Tvalwin? da veRar mieSvela? verc
xmamaRla, moTqmiT itira? verc maSin
itira, naCumaTevad, hai-harad rom mia-
bares mezoblebma miwas sakuTar kar-
midamoSi.
damwyvdeuli hyavdiT sardafSi, pa-
timariviT, rom... ar genaxa saSineli
suraTi kacTa modgmis gadagvarebis.
aki mxolod gulSi Rmuodi da godebdi
mwared?
an egeb maSin SeeTvise sikvdils,
saoperacio magidaze rom iweqi, ukurne-
beli seniT daRdasmuli?.. magram...
nuTu? nuTu Seegue: sxvaTa sikvdils?
o, ara, namdvilad ara...
am sacodav moxuc eqims raRas er-
Cian? vis ra dauSava eqimma kacma -
orive mxares Tanabrad rom aqimobda?..
Tumca, aki SoTa jRamaZe saoperacio-
dan gamoiyvanes da saavadmyofos kibeze
dacxriles Turme...
am patara, moxucebul pedagog qals
ra brali miuZRvis vinmes winaSe?
TiTqmis gonwasuls rom miaTreven
„saCvenebel arenaze“ da ratomo? - rom
imeorebs waramara erT da igive sity-
vas da aravin uxsnis, aravin eubneba -
risTvis klaven, ra mizeziT, ra dana-
SaulisTvis?
erTbaSad... erTbaSad gaaTaveT, Tqve
uRmerToebo, nuRar ayovnebT. kmara.
morCiT. male dauSineT tyviebi am
galeul, sabralo moxucs, romelic
Turme damnaSavea mxolod imitom, rom...
qarTvelia!.. magram... RmerTo Cemo, es
xom iyo, ukve iyo, batonebo... sisxlian
saukuneTa grZel gza-savalze.
dacxrileT-meTqi, Cqara da... mere
dastkbiT, gaixareT Tqveni namoqme-
dariT. midiT. gulianad ixarxareT,
radgan... esoden did siames ganiWebT
Turme yureba adamianis sadisturi
tanjva-wvalebisa, misi aqna naWer-naWer,
dasaxiCreba da mere... masxrad agdeba!
aferum, meoce saukunis civilizaci-
is naSierno, gamoqvabulis mcxovrebTa
qurqSi gamowyobilno.
avtomatebis gabmul kakans bilwsi-
tyvaobis korianteli exmianeba.
RmerTo...
mtredi... saidan? saidan gaCnda aq
„Cemi mtredi?“
ras damtrialebs Tavze? ra unda?
ras meRuRuneba, ras meCurCuleba?
„Cemo mSveniero, Cemo Zvirfaso, say-
varelo, gTxov, gamagrdi... am jalaTebs
Tvali TvalSi gauyare medidurad,
gamomwvevad, maT ar ZaluZT mokvdine-
ba Seni sulis... radgan pawia SviliS-
vili, jer unaxavi SviliSvili Seni
TvalebiT giRimis da... gealerseba, igi
gamxnevebs, Zalas gmatebs, sulis sim-
ebs sinaziT da siyvaruliT girxevs
da gaTbobs. igi xom Seni sisxlis da
xorcis nawilia - masSi icocxleb, Sens
SvilebSic, Sens ubralo, gulis naJur,
wrfel leqsebSic marad icocxleb, ic-
ocxleb am qveyanaze, viT am zRvis da
cis monaTali...“
... morCa, gaTavda. ar meSinia, aRa-
rafris ar meSinia! me gadavlaxe, uke-
Turebo, gesmiT Tu ara? me gadavlaxe
sivdil-sicocxlis kacobrivi SiSis da
Zrwolis, samanebi...
me mzada var vzido Cemi wili jvari
golgoTis, Tqven ki - RvTis risxvas
ver gaeqceviT verasdidebiT! vera, ver
gaeqceviT.
... rac mTavaria, Sen xom CemTan xar,
Cemo TeTro megobaro... Sen ar damtove,
Sen mierTgule bolo wuTamde, gansx-
vavebiT zog-zogisgan... magram RmerTma
miutevos yovel maTgans, RmerTma Se-
undos...
xolo me... Camavali mzis silamaze
meyofa sagzlad saimqveyniod.
... srolis xmaze mtredma erTi Sei-
frTxiala, adamianTa gvamebiT mofe-
nil sasaklaos wamiswamSi gadaufrina
da... Semdeg ukabadono cis silurjeSi
gauCinarda.
an... egeb sul ar gamoCenila?.. egeb...
ganwirulis warmosaxvas eCvena igi?
bindi Camowva. TiTqos erTbaSad
Savi mandili gadaefara are-mares, rom
borotebis sisxliani nakvalevi daema-
la ucxo mzerisTvis.
ciala ardaSelia
Semodgomis rtoSemodgomis rto moTxrobamoTxroba
maisi, 2010 weli8
eTer samxaraZe-jRamaZeeTer samxaraZe-jRamaZe
redaqtori nato korsantia. nomerze muSaobdnen: ekaterine gadilia, aleqsandre kuzanaSvili.
p oeturi Sedevri SeiZleba Se-
vadaroT mocisfro mdinaris
dinebas, romelic amwvanebs da
anedlebs adamianis sulis mindvrebs.
simRerad qceuli leqsi ki emsgavseba
cad atyorcnilsa da namsxvrevebad
qceul CanCqers.
msgavsi musikaluri CanCqeris Zala
imaSia, rom igi ara marto Tavad aris
simaRle, aramed adamianebsac uxmobs
da eweva am simaRlisken, mSveniere-
bisken.
galaktioni ambobda, leqsi upirve-
lesad musikas gulisxmobso. albaT,
am gamoTqmis potenciuri realoba
iWeSmarites kompozitorebma, roca
Tavidanve yuradReba gaamaxviles
eTer samxaraZe-jRamaZis poeziaze.
pirveli, romelmac TviT avto-
risTvisac ki esoden moulodneli
daintereseba gamoiCina poeti qalis
sabavSvo poeziisadmi, iyo cnobili
qarTveli kompozitori, aw gansven-
ebuli aleqsandre farcxalaZe.
1973 wels moskovSi sruliad
sakavSiro gamomcemlobam „sovetski
kompozitorma“ musikis moyvarul um-
crosi asakis bavSvebs miawoda musika-
luri krebuli „mSobliur mxares,“
romelSic Sevida cnobili poetebis
leqsebze dawerili 35-mde simRera.
maT Soris TerTmeti simRera dawer-
ilia eTer samxaraZe-jRamaZis sabavS-
vo leqsebze. es friad mniSvnelovani
moulodneli sensacia namdvilad po-
etis leqsebis Sidamusikalur Tviso-
briobas unda mieweros, rac iyo po-
eti qalis sabavSvo leqsebis axali,
musikaluri sicocxlis dasawyisi.
momdevno wels skolamdeli asakis
bavSvebisaTvis simReraTa periodul
krebulSi „guleski“, cnobil sxva
kompozitorTa nawarmoebebTan erTad,
orjer Sevida eTer samxaraZe-jRa-
maZis leqsebze dawerili a. farcx-
alaZis sami axali simRera.
igive ganmeorda 1975 welsac.
... da mainc, 1975 wlis 10 da 11 ianvari
gansakuTrebul STabeWdilebaTa la-
maz mogonebad aRibeWda poeti qalis
mexsierebaSi. sul male alma-aTaSi,
simRerebisa da saestrado musikis
propagandisadmi miZRvnil sakavSiro
plenumze orjer gaisma eTer samx-
araZe-jRamaZis leqsze - „maT qerCTan
mieZinaT“ kompozitor oskar geilfu-
sis musika. simReras asrulebda al-
ma-aTis operisa da baletis saxelm-
wifo Teatris solisti aleqsandre
basenko. poeti qali specialurad
iqna miwveuli im plenumze.
es simRera alma-aTis radiosa da
televiziis saxelmwifo komitetis
mier Caweril da gamravlebul iqna
firfitaze.
imave wels ssr kavSiris musika-
luri fondis saqarTvelos ganyo-
filebam gamosca kompozitor
aleqsandre farcxalaZis simRerebis
pirveli wigni „gazafxuli movida“,
romelSic Sevida e. samxaraZe-jRa-
maZis leqsebze dawerili ToTxmeti
simRera.
moskovis gamomcemloba „muzikam“
gamosca da musikis moyvarulebma mi-
iRes yofili sabWoTa sivrcis kom-
pozitorebis krebuli. aqac didi ad-
gili aqvs daTmobili poeti qalis
leqsebze daweril simRerebs, aseve,
musikis patara moyvarulebma miiRes
saqarTvelos musfondis mier gamo-
cemuli krebuli, romelSic poeti
qalis leqsebze dawerili sagundo
simRerebi Sedis. krebulis saxel-
wodeba aRebulia e. samxaraZe-jRamaZ-
is leqsidan „salami dilas“.
eTer samxaraZe-jRamaZis poezia ara
erTxel gamxdara kompozitorebis -
merab farcxalaZis, lili iaSvilis,
maia berikaSvilis, SoTa miloravasa
da sxvaTa da sxvaTa STagonebis wy-
aro.
kidev erTi siaxlis mowmeni
gaxdnen teleekranis mayureblebi:
saqarTvelos radiosa da televiziis
saxelmwifo komitetis musikaluri
ganyofilebis redaqciam moawyo qarT-
vel kompozitorTa Sexvedra bavSvebT-
an. iqve Sesrulda ramdenime axali
sabavSvo simRera. erT-erTi simReris
avtori oyo cnobili qarTveli kom-
pozitori SoTa milorava, romelic
daiwera e. samxaraZe-jRamaZis leqsze
„TvalisCini“. simRera Seasrules
Tbilisis b. ZnelaZis saxelobis pi-
onerTa sasaxlis bavSvTa saestrado
ansamblis „mziuris“ solistebma. es
iyo afxazeTis omamde.
gulwrfeloba, formis sisadave,
ayvanili maRal musikalur xarisxSi,
bavSvebisaTvis Zlier axlobeli da
sayvareli samyaros faqizi aRqma, -
ai, ra aris e. samxaraZe-jRamaZis sa-
bavSvo leqsebisaTvis niSandoblivi.
albaT, am RirsebaTa gamo „etanebian“
kompozitorebi poeti qalis Semoq-
medebas. amis Sesaxeb TviT kompozi-
torebma Tqves TavianTi sityva: poeti
qalis 50-mde leqsi ukve simRerebad
aris qceuli.
diax, mocisfro mdinare lamaz
dinebas agrZelebs, agrZelebs mTeli
Tavisi mSvenierebiTa da didebulebiT.
Tumca poeti qali, Cveni mSvenieri
daiko eTeri afxazeTis miwaSi wevs
umisamarTod, misive moZmis mier gang-
miruli da dadumebuli. magram misi
poeziis svla musikalur samyaroSi
grZeldeba, bavSvebs xom yvelaze na-
Teli, samarTliani da utyuari mex-
siereba aqvT. swored es aris poeti
qalis ardaviwyebis garanti.
jano janeliZe
redaqciisagan:redaqciisagan:
axlaxan soxumelma kompozitorma
ia maisaiam dawera simRerebi eTer
samxaraZe-jRamaZis leqsebze „mind-
vris yvavilebi“ da „gaxsovdes, qali
mainc qalia“. am simRerebis premiera
gaimarTeba swored dRes eTer samx-
araZe-jRamaZis xsovnisadmi miZRv-
nil saRamoze“ „aha, Cemi leqsi mi-
iReT jildod“. saRamos proeqtis
avtori da organizatoria ia maisaia,
scenaris avtori oTar pertaxia, re-
Jisori badri werediani, mxatvari da-
viT baZaRua.
poeziidan musik amdepoeziidan musik amde
eTer samxaraZe-jRamaZeeTer samxaraZe-jRamaZe
Seni zRva da mzis Seni zRva da mzis
brdRviali, brdRviali,
caze varskvlavT ganazebacaze varskvlavT ganazeba
da cis cvari, lorTqo da cis cvari, lorTqo
foTlebs foTlebs
dakiduli almasebad.dakiduli almasebad.
qarafs morcxvad Caxveuliqarafs morcxvad Caxveuli
Seni xavsi, Seni suroSeni xavsi, Seni suro
lamis sulSi gaifoTlos,lamis sulSi gaifoTlos,
rom survili Semisrulos.rom survili Semisrulos.
Sens yovel buCqs,Sens yovel buCqs,
yvavils, balaxsyvavils, balaxs
satrfos TvaliT vakvirdebi,satrfos TvaliT vakvirdebi,
Seni miwa, avgarozadSeni miwa, avgarozad
yelze Camosakidebi.yelze Camosakidebi.
netamc gulze damayaronetamc gulze damayaro
da cvriT kalTa damisvelo,da cvriT kalTa damisvelo,
rom mec zamTris TeTr sabnis rom mec zamTris TeTr sabnis
qveS qveS
Sens fesvebTan davisveno.Sens fesvebTan davisveno.
ase xarbad mzes rom vumzer,ase xarbad mzes rom vumzer,
mec movxuWo Tvali vinZlo,mec movxuWo Tvali vinZlo,
mere adre, gazafxulze,mere adre, gazafxulze,
Sens foTlebSi gaviRviZo.Sens foTlebSi gaviRviZo.
afxazeTis gazafxuliafxazeTis gazafxuli
eTer samxaraZe-jRamaZe da eTer samxaraZe-jRamaZe da didi msaxiobi veriko anjafariZedidi msaxiobi veriko anjafariZe