Download - Empresa Chiki Mei 2009
-
8/9/2019 Empresa Chiki Mei 2009
1/20
-
8/9/2019 Empresa Chiki Mei 2009
2/20
Pa e edishon nobo aki di Empresa Chik ta tira un bista riba vrios aspekto di e fenmeno kuta keda deskrib na Ingles komo Corporate Social Responsibility, abrevi komo CSR. Natu-ralmente ta laga algun komersiante lokal splika kon den prktika nan ta aplik e prinsipionandi e responsabilidat sosial korporativo, manera por denomin e pensamentu di aktitut aki nanos dushi idioma.
CSR a kumins gana na interes atrobe ltimo aanan. Tg en efekto e no ta un fenmenonobo. Bou di diferente otro nominashon e ta algu generalmente asept den sektor komersial.Ta kestion kon bo ta interpret e papel di kada individuo, kada instituto, kada organisashoni tambe kada empresa tin den komunidat. E idea en efekto ta masha simpel. Si bo ta aktivoden un komunidat, tin mag di spera di bo (komo persona, instituto, organisashon i empresa)pa duna algu bk na e komunidat ku ta permit bo oper. Sigur si e desaroyo di e negoshi adrecha i ta bai bon, e ta habri espasio pa mas pago bk na e sosiedat.
Den terminologia general por bisa ku CSR ta un forma di outo-regulashon di empresa integrden un modelo pa hasi negoshi di forma responsabel a base di sierto norma i balor. E tin dihaber tambe ku sierto prinsipio di tika empresarial. Den e puntonan di evaluashon di kon i kiora ta duna algu bk, ta konsider aspektonan manera ki efekto e tin riba nan mes empleadoi akshonistanan, e konsumid i potensial klientenan, komunidat en general, prensa i medio-nan di komunikashon, pero kaminda otro elementonan tambe por hunga un rl manera medioambiente, e karakter kultural mas amplio, atenshon pa hubentut, etc. Di e forma aki kompa-nianan por yuda di forma pro-aktivo pa komunidat tene kuenta ku aspektonan den bida kupor yuda nos tur bai dilanti, manera deshas di forma responsabel di sushi i no tira kos aboupa loko, kuida nos medio ambiente i naturalesa pa generashonnan ku ta bini tambe por siguigosa di nan, etc.
Mas ku klaro, ku no por defin di un forma eksakto kon kada empresa mester interpret sukontribushon na komunidat. Pa kada ken e por ta otro, loke ta provok tambe sierto krtika idebate riba kon sierto sektor f empresa en realidat ta duna kontenido na nan papel den esosiedat. Tin be ta bisa ku ta usa e mtodo aki atrobe i dimas pa haa algu komersial bk. Kuotro palabra, por ehmpel, ku e ta kuadra muchu den un strategia di merkadeo pa posishone empresa komo un ku atenshon pa medio ambiente, mintras e kontribushon real na medioambiente ta neglishabel. Den un kaso asina ta kalifik e loke e empresa ke pa hendenan keredi dje komo window-dressing, puramente pa krea un imgen inkompleto, f hasta pa skapamester paga sierto tipo di belasting. Tur esaki ta masha relativo, manera e artkulonan den esiguiente pginanan lo mustra.
Sinembargo, hasta e krtikanan aki ta forma parti di un desaroyo kontinuo den komunidat ipues tambe den e gremio empresarial kon kada ken den su seno kontinuamente mester eval-
u e papel ku e por hunga pa banda di su aktividatnan normal di negoshi e hasi un esfuersokstra ku ta un balor agreg. Un negoshi ta un empeo legtimo di un f mas komersiantepa huntu ku nan empleadonan garantis nan pan di kada dia i alabes yuda engrandes ekomunidat ku nan ta forma parti di dje. Ta un deber sviko di kada siudadano i e komersiantemes tantu ku e empleado, pero tambe e lider sindikal, e poltiko gobernante i tur otro hende
pa hasi algu pa yuda esnan mnos afortun i pudiente alkans un nivel di bida muchu masaseptabel. Esei por ta den e rea puramente sosial (drecha sirkunstansianan na kas i denbario), den enseansa, den kuido mdiko (inkluso kuido pa hende grandi, ku hndikp, etc.),pa hubentut, den deporte i den kultura. Esaki ta un responsabilidat sviko ku e komersiante tatuma riba dje na momento ku e lanta su negoshi i ku e mester wak kon e ta duna kontenidoreal i sinsero na e papel aki ku tambe e tin.
22
Responsabilidat sviko di kada negoshante
Empresa Chik
ta un publikashon di
Kmara di Komrsio i
Industria di Krsou
Su meta ta pa inform i
eduk empresario chik
pa e por sigui kontribu
na desaroyo
ekonmiko di Krsou.
Redakshon:
Un tim di Kmara di Komrsio
huntu ku diferente kolaborador
Aviso:
Spotlite Productions
Farley Lourens
Telefon: 461-0907
Telefon: 510-8284/560-8284
E-mail:
Kompaginashon i imprenta:
Drukkerij Amigoe
Kordinashon:
Intermediate N.V.
Telefon: 737-1070
Tur derecho reserv
-
8/9/2019 Empresa Chiki Mei 2009
3/20
Laga nan bai ku un presupuesto pa super e krsis
Pone fondo disponibel pa kurso padesempleado i empresarionan chik
Den e kuadro aki tabata
interesante i refreskantepa tuma nota di algundeklarashon ku e profesorHulandes Ton Wilthagen,spesialis den maneho pamerkado laboral na Uni-versidat di Tilburg, a hasiresientemente den prensana Hulanda. No nesesa-riamente nan ta aplikabelinmediatamente na Hulan-da mes, pa no papia mesden e situashon aki na Kr-sou, pero tg ta bon patuma nota di algun di suponensianan i e filosofiasu tras.
Fondo pa formashon
Un kos ku el a bisa ta kutur esnan ku ta kore riesgodi prd nan trabou lo mes-ter haa un presupuesto ditransishon pa yuda nanpasa di nan situashon ditrabou aktual pa esun nobosin trabou fiho en buskadi algu nobo pa hasi. Eta kere ku empleadonanmes sa mih ku kualke otrohende kon nan por keda natrabou f kiko nan mesterhasi pa haa empleo otrokaminda. Por ehmpel, sie dunad di trabou ponesierto fondo disponibel pakasonan asina, e perso-nanan por konsider pabai sigui kurso ku e metapa halsa nan balor i asinakeda na trabou f drechanan situashon pa nan haatrabou otro kaminda.Sinembargo, den un situa-shon di krsis un dunaddi trabou lo no tin muchureserva ku e por f ke usapa e fin aki. Pa Hulan-da mesa esaki ta kontaparsialmente so, pasobradunadnan di trabou dinumeroso sektor komersialden transkurso di aanana invert den fondonan diformashon sektoral ku rara
bes nan f e sindikatonana hasi uso di nan. Segunprofesor Wilthagen, aworta e ora pa usa e fondonanaki pa entrenamentu diempleadonan.Su idea ta pa logra un fr-mula pa yega na un presu-puesto apart pa kada indi-viduo ku por bai haa suretiro. Asina nan dispondi un suma di plaka aki kunan por uza solamente pae profeshonalis f bai denun direkshon nobo kamin-da tin mas perspektiva pae keda na trabou f pa elogra bai un otro negoshif instansia kaminda sukarera por tuma un rumbonobo. E dunad di empre-sa tambe ta realis ku turesei ta mih ku laga eehrsito di desempleadosigui krese, pasobra denun kaso asina nan ta bira
in-aktivo loke ta hasi nanchns pa drenta merkadolaboral bk dia pa dia masdifsil. Estudionan ta mus-tra ku hende ku ta for di esrkulo di trabou pa mas kuseis luna, su chnsnan padrenta e merkado laboralbk ta muchu mas difsil.
Negoshi chikEn efekto, profesor Wiltha-gen ta haa ku e fondonanaki, ku ta eksist kaba denkasi tur sektor na Hulanda,mester ta disponibel paempresarionan di negoshichik ku tambe por haanan ta sera negoshi i buska
trabou otro kaminda. Lo taun gran kos si nan tambepor dispon di un sorto disupsidio di un di e fondonanden nan sektor pa halsanan nivel di profeshona-lismo i kumins di nobo, falo mnos sia abilidatnannobo ku ta engrandes nanoportunidat riba merkadodi trabou.Formashon den kasonanasina kasi semper ta emih kontesta pa super eefektonan di un reseshon,pasobra ken por garantis
ku e puestonan aki ta binibk? Lo tin ku ta disparspor kompleto i pa semper,i ku tg nan mester baibuska algu otro di hasi panan tin pan riba mesa i dakriba nan kabes. Sigur ku sitene na kuenta ku ta eksiste posibilidat (f nesesi-dat?) pa oument e edat
pa penshun. Den un kasoasina ta kumbin e komer-siante i e empleado pa nanpor haa mas formashonpa por sirbi e negoshi di unforma mas balente i mastantu tempu.Naturalmente e ideananaki ta lans pa provokun diskushon al kaso na
Hulanda, pero en bista dinos situashon, tg ta rel-evante pa den e sektor
komersial lokal tuma notadi loke ta pasando aya ipa ban mira kiko por hasiaki mes. No ta pasobra tahasi na Hulanda, mes-ter kopi aki, pero lo tabon pa den tur e esfuerso-nan tene e mente habr pabai pa un salida efisientei efektivo for di situashon-nan di krsis pa tantue dunad di trabou komoe empleado i konsekue-ntemente e komunidat diKrsou sali af mas fuerte.Mas ainda pasobra aki notin e fondonan manera naHulanda, den tur e delibe-rashonnan riba e punto akimester realis semper en
kuando ku e plan mester tafaktibel den nos situashonspesfiko.
D
en e diskushonnan ku ta tuma lug enkuanto e efekto di e krsis
finansiero mundial riba ekonomia di kada pais, ta purba buska e
salida mas efektivo i mnos doloroso. Anke a bisa ku Krsou lono sinti e efektonan mesora, esei no ke men ku Krsou lo keda libr di
nan. Ya sierto sektor sigur ta sintiendo e efektonan. Ta di spera ku nan
por minimalis esaki i mas importante ainda fortifik e puntonan
fuerte di Krsou pa suak e konsekuensianan negativo. Esei ta algu ku
kada negoshi grandi i chik mester evalu pa su mes. Tur esaki ta
pa evit mas tantu retiro posibel f duna esnan ku por bai prd trabou
algu den nan man pa por drecha nan chns riba merkado laboral.
Prof. Ton Wilthagen
33
-
8/9/2019 Empresa Chiki Mei 2009
4/20
Derecho Humano: kikoesei ta?Derecho Humano ta ederechonan ku ta inhe-rente na e ser humano (p.e.
derecho riba edukashon,libertat di ekspreshon,etc.). E konsepto di dere-cho humano ta rekonosku kada ser humano tin ederecho di disfrut; sin dis-tinshon di rasa, kolo, sekso,idioma, religion, poltika, fotro opinion, nashonal forgen sosial, propiedat,nasementu f otro status.Den e kuadro aki RaineldaMaduro ta splika e parti dikompanianan di e siguien-te forma.
Prinsipio 1Kompanianan mester sos-ten i respet e prokla-mashon internashonal diprotekshon di DerechoHumano.Kompromiso - Pone unmeta spesfiko i relevantena e prinsipio aki pa bokompania por ehmpel: Kompromet bo mes
i bo negoshi pa protehderecho humanousando palabranan denbo reglanan domstikoi reglanan internashonalfiho i/o reglananindustrial (por ehmpelDeklarashon Universal
di Derecho Humano). Aktividatnan prktiko ku por uza pa implement eprinsipionan aki:Por ehmpel: Provekondishonnan di trabouseif i saludabel.Prove akseso na salu-bridat bsiko, edukashoni/f kas pa trahadnan inan famia.Preven e desplasamentuforsoso di e ser humano,grupo f komunidat.Traha pa proteh e man-tenshon ekonmiko di bidadi komunidat lokal.
Prinsipio 2Kompanianan mester ponekla ku nan lo no ta km-plise na abuso di derechohumano: kiko ta kompli-sidat?Tin diferente tipo di kom-plisidat. Komplisidat direkto ta
ora un kompania taasist direkto f indirektoden violashonnan diderecho humano kontra
otro persona. Komplisidat benefisioso
ta ora un kompania tabenefisi for di abuso diderecho humano kometdor di otro persona.
Tambe tin Komplisidatsilensio.
Aktividatnan prktiko ku por uza pa implement eprinsipionan aki:Hasi un evaluashon diderechonan humano napaisnan kaminda e kompa-nia ta hasi f tin pensa pahasi negoshi pa identifike riesgo di envolvimentu diabuso de derecho humanoi e posibel impakto riba esituashon aki.Tene dilogo habri kuorganisashonnan di dere-
cho humano f partnernandi negoshi.
Prinsipio 3Kompanianan mester sos-ten e libertat di asosiashoni rekonosimentu efektivo die derecho di akuerdonankolektivo. Kiko ta libertatdi asosashon i akuerdonankolektivo?Libertat di asosiashon taimplik rspt pa e dere-cho di dunad di traboui di trahadnan pa djinun organisashon f aso-siashon di nan mes prefer-ensia. E dunad di trabou
no mag interven den undesishon di un trahad paasosi su mes f diskrim-in kontra e organisashonku e trahad ta skohe.
Aktividatnan prktiko ku por uza pa implement eprinsipionan aki: Sigur ku tur trahad
por forma f por asosisu mes na unorganisashon fasosashon di nan mes
preferensia sin mestertin miedu paintimidashon frepresaya.
Rekonos organisashonnan representativo ku emeta pa lograakuerdonan kolektivo.
Uza akuerdonankolektivo komo un forokonstruktivo pa dirigtrahadnan nakondishon i trminonandi empleo i na mihrelashon entre dunaddi trabou i trahadnanf nan respektivoorganisashonnan.
Prinsipio 4Kompanianan mesterapoy e eliminashon di tur
forma di labor forsa i oblig-atorio. Kiko ta Labor frs?Rainelda Maduro ta splikadi e siguiente forma.Labor frs i obligatorio tadefin den ILO Conven-tion no. 29, Forced LabourConvention, in 1930 komoAll work and service whichis exacted from any personunder the menace of any penalty and for which thesaid person has not offeredher/himself voluntarily.
Ehmpelnan mas eks-tremo ta labor di katibui labor mar. Pero tambepor usa debe, tene doku-mento di identidat atras ftambe hospedahe obliga-torio komo medio pa laborforsoso.
Aktividatnan prktiko ku por uza pa implement eprinsipionan aki: Prove mekanismo di
keho pa trahadnansuheto na labor frs.
Hasi aksesibel na turtrahad un kontrakt ditrabou poniendo etrmino i kondishon-nan di servisio i ditrabou i e libertatpa bai (inklu eprosedimentunan
apropi ku porasosi kuabandono di trabou).
Kompromet ku
ramonan komersial konta preven labor forsa.
Yuda desaroyentrenamentu i tambeentradanan alternativo
generativo.
Prinsipio 5Kompanianan mester sos-ten abolishon efektivodi labor di mucha: kiko taLabor di Mucha?ILO Conventions ta reko-mend un edat mnimo diatmishon na empleo f tra-bou ku no mag di ta masabou ku e edat pa komple-t skol obligatorio.
Aktividatnan prktiko ku por uza pa implement eprinsipionan aki:Ora haa muchanan menordi e edat permit pa trahaden un lug di trabou, kitanan di forma adeku for diaya i traha riba alternativa-nan, tantu pa e muchanankomo pa nan mayornan.Ehers influensia riba kom-pania i otro instansiananafili pa kombat labor dimucha.Sosten i yud dise pro-gramanan edukashonal, divokashon, i di konseho pamucha ku ta traha, perotambe pa nan mayornan.
Rainelda MaduroVise presidente JCITelefon: 4639186
44
Responsabilidat sosial pa kompania priv
Responsabilidat Sosial Korporativo (CSR) ta deskrib kon
kompanianan priva por kontribu bk na nan komunidat hasiendo
negoshi na un manera signifikativo, relevante i di balor. Na 2000
a lansa Pakto Global di Nashonnan Un (United Nations Global Compact)
ku e meta pa trese kompanianan huntu kaminda tin agensianan di
Nashonnan Uni, sosiedat sviko i gubernamental pa sosten e dies
prinsipionan di Responsabilidat Sosial Korporativo den rea di derecho
humano, labor, medio ambiente anti korupshon. Nashonnan Un su
Pakto Global lo uza akshonnan huntu pa ekspand e prinsipionan
aki rnt mundu i asina trese un kambio positivo den desaroyo di e
ophetivonan, asina vise presidente Rainelda Maduro di JCI a splika.
Reinalda Maduro (JCI)
-
8/9/2019 Empresa Chiki Mei 2009
5/20
Fundashon Tuma Mi Man di Amicorp
Bunita ehmpel di proyekto diresponsabilidat sosial pa empresa
Kuido pa 60 muchaNa diferente pais kamindaAmicorp tin ofisina e empre-
sa tin proyektonan sosialku por kategoris bou di easina yam responsabilidatsosial empresarial. SiendoKrsou e pais kamindaAmicorp a inisi su oper-ashonnan, e empresa tinun proyekto di e ndole akina nos isla tambe. SeorDerk Scheltema, respon-sabel pa un departamentunobo yam Business Pro-cess Outsourcing, a kontadi e proyekto sosial di Ami-corp. El a inform ku algumnos ku un aa pas Ami-corp a tuma e inisiativa palanta un fundashon ku nanbatis ku e nmber TumaMi Man. E fundashon akita responsabel pa oper-ashon di un lug kamindaden dia ta duna alohamen-tu na muchanan di entre 0pa 13 aa (pasadia, estakinderdagverblijf). Bandadi alohamentu ta brinda untotal di 60 mucha alabeskuido i guia profeshonal.
Yuda mucha diParera
E grupo di sesenta muchaaki ta repart den 30 muchaku ta yunan di emplead-
onan di Amicorp na Krsoui 30 mucha di mayornan dimnos rekurso di bario diParera i besindario. Pa egrupo di mucha di Parera,Amicorp a pidi asistensiadi organisashonnan mane-ra e.o. Reda Sosial, kua yuda ku selekshon dimuchanan ku tabatin mesnesesidat di alohamentu,kuido i guia. Esaki pa granparti ta yunan di mayornanku no tin entrada i no porhaa trabou fsilmente sinan tin di keda kas pa
kuida nan yu(nan).E mayornan ku ta traha naAmicorp mes ta paga unfee pa gastu di alohamen-tu di nan yunan, mintrasku e empresa mes (via efundashon Tuma Mi Man)ta karga ku gastu di alo-hamentu, kuido i guia di e
muchanan di mayornan dimnos rekurso di Parera ibesindario.
Personal taduna un man
Amicorp a kumpra un kas ia remodel i prepar esakikompletamente pa por
kumpli ku tur lei i regla
lokal riba e tereno aki, ipa kumpli tambe ku eksi-gensia i normanan inter-nashonal ku un pasadiaasina mester aten ne. Epersonal di Amicorp mesa pone man i yuda ku hopikos (manera frfmentu etc.)ku mester a hasi pa e kaspor bira un akomodashonideal pa su propsito. Awak tambe kiko ta eksi-gensianan pa kuantu lidermester pa kada kantidat di
mucha, etc.
Puesto nobo di
trabouBanda di ta brinda aloha-mentu na algu mas ku 60mucha, e fundashon taperkur pa empleo fiho pa 6persona i entrada pa algunpersona mas ku ta trahakomo partaimer. Algunmayor di e muchanan dibario di Parera i besindariotambe ta traha komo par-taimer den reanan, mane-ra prepar kos di komei bebe pa e muchanan,limpiesa etc. Di e forma akita purba na haa e mayor-nan aki mas tantu posibelenvolv den e proyekto.Pa loke ta trata e lidernan,ta pone eksigensiananbasta haltu pa e prepara-shon ku nan mester tin pamanten e nivel di kuidona Tuma Mi Man mas haltuposibel. Seor Scheltemaa bisa ku sin mas nan kepa e pasadia tin un bonnmber i e rekonosementudi ta un di e mihnan dinos isla.
Yudansa paforma mayor
Mas aleu por inform tambeku e fundashon ta organ-
is proyektonan huntu kuotro organisashonnan spe-sialis pa yuda mayor die muchanan di bario diParera i besindario pa nansali strukturalmente for di esituashon difsil ku nan taden. Tambe ta laga dunacharla etc. i organis dia-nan di informashon. E ma-yornan di e muchanan kuta traha na Amicorp tambeta partisip na e proyek-tonan aki.
Otro proyekto sosialBanda di e aktividatnanariba menshon, Amicorp
huntu ku fundashon TumaMi Man ta organis algunaktividat i proyekto sosialmas. Por ehmpel na yniprksimo ta bai tene untorneo di mini-futbl yamGoals for Kids. Na e tor-neo aki ta partisip yunandi empleadonan di Amicorpi yunan di relashonnan dinegoshi di e empresa. Pa
Amicorp a inisi su operashonnan aki na Krsou na 1992 komo
un empresa chik, pero ku plannan grandi pa sigui krese i ofres
servisionan spesialis paf di nos frontera ku prom enfoke
merkado di Latino Amrika. Den algun aa e empresa a ekspand su
aktividatnan, no nikamente pa Latino Amrika, pero pa tur skina di
mundu. Aktualmente Amicorp Group tin alrededor di 22 ofisina, un sifra
ku segun plannan lo sigui oument. Na Krsou Amicorp ta oper for di
e edifisio popular pa su arkitektura pekuliar den forma di un barku riba
Seri Parera.
pgina 6 >>>>
55
Ora e muchanan ta hunga kontentu, e direktris asistenteYolanda Wiel (na man drechi) por ta trankil.
CSR Responsabilidat sosial di negoshiIntrodukshon: Responsabilidat sosial di empresanan (Corporate Social Respon-sibility), CSR, ta un konsepto ku ta enkurash empresanan integr aspektonansosial i ambiental den nan hasimentu di negoshi riba un base boluntario. Intenshondi CSR ta pa krea bienestar, dunando un aporte sosial na desaroyo di bo komuni-dat i un medio ambiente sano. Responsabilidat sosial (CSR) ta stimul akshonnanboluntario ku empresanan por tuma banda di kumpli ku nan eksigensianan mnimo,pa salbaguardi nan propio interesnan komersial i di komunidat. Ademas esaki tabon pa imgen di bo empresa.Meta: E meta di e edishon aki di Empresa Chik ta pa ilustr dikon ta importante paimplement CSR den akshonnan empresarial. Esaki lo keda trat den e pginananaki 3 i ku 10.
-
8/9/2019 Empresa Chiki Mei 2009
6/20
66
Bunita ehmpel di proyekto diresponsabilidat sosial pa empresa
partisip na e torneo aki
e kompanianan ta pagaun suma pa inskripshoni alabes lo bende kos dikome i bebe. E sn diinskripshon i ganashi ribabenta di kos di bebe i kometa bai pa Fundashon TumaMi Man pa nan por realisotro proyekto.
Na otro partinandi mundu
Na diferente otro parti dimundu kaminda Amicorptin operashon tambe nantin proyektonan ku ta kaibou di responsabilidatsosial empresarial. SeorScheltema a konta ku kadaofisina por hasi un eskohobon pens kon nan porduna aporte na e komuni-dat kaminda nan ta oper.
Por ehmpel na India,kaminda Amicorp tin un
ofisina ku den korto tempua krese bira entre esnan di
mas grandi, nan ta patrosi-n gastunan di un klas pa
muchanan ku pa un f otromotibu a prd nan mayor-
nan i kaminda nan ta risibun preparashon eskolar nanivel. Esaki ta parti di dife-rente proyekto sosial ku efundashon Parikrma (wak
website) ta enkarg kunpa muchanan di mnosrekurso na India.
Bon ehmpelPa finalis seor Schel-tema a bisa ku nan di Ami-corp ta spera ku e proyektoku nan ta hasi bou di fun-dashon Tuma Mi Man porsirbi komo ehmpel pa otroempresanan pa kada unuduna un aporte, sin impor-t kon chik ku e por ta, pamehor e situashon sosiali klima di bida di otronanden nos komunidat.
Website pa proyektonansosial:
www.amicorp.com/g4k/Website pa Parikrma:
www.parikrmafoundation.org
-
8/9/2019 Empresa Chiki Mei 2009
7/20
Ora ta papia di un orga-nisashon ku un metageneral, tur hende mes-ter por hasi un apelas-
hon riba loke e organ-isashon aki ta hasi pae donashon aki bini naremarke pa un deskue-nto for di ganashi. Unotro ehmpel ta ku si ekontribushon di e kom-pania ta kualifik komosponsorship.E gastunan aki por des-kont por kompleto, kon-tal ku ta bisto ku den esituashon aki ta papia disponsorship.
FiskalRunela Sill ta indikku nos leinan fiskal notin niun areglo spes-fiko pa Corporate SocialResponsibility (CSR),pero si ta asina ku sibo empresa kier hasi unkontribushon na komu-nidat, lei ta duna bo eposibilidat ku den kalku-lashon di e impuesto ribaganashi (kompania) f eimpuesto riba entrada(individuo) por dedus undonashon for di ganashi.Ku e dedukshon aki ekompania lo paga mnosimpuesto di ganashi fentrada.
DonashonPa algu kualifik komodonashon mester kumpliku e siguiente kondis-honnan:E empresa ta duna, porehmpel, un suma diplaka sin ku e ta speraalgu bk. Ora e suma tabai pa un organisashonreligioso, karitativo, kul-tural, sientfiko f naun organisashon ku tasirbi un meta general,mester proba a base didokumento f resibu kue donashon a bai pa e
organisashon. Di e sumaku e empresa ta hasina donashon por dedusloke ta mas ku 1% i masku 100 florin di e empre-sa su ganashi, pero nomas ku 3% di e ganashidi e empresa.
Ata un ehmpel. E empre-sa ta hasi donashon naun organisashon religio-so di 5000 florin. Ganashidi e empresa ta 70.000
florin. E mnimo ta 1% di70.000 florin ta 700 flo-rin. E mksimo ta 3% di70.000 florin ku ta 2100florin. Awor, 5000 florinta mas ku 1% i mas ku100 florin (mnimo), peroe suma aki ta tambe masku 2100 florin (mksimo).Konsekuentemente di e
donashon di 5000 florine empresa por dedussolamente 2100 florin.
Ora ta trata di un orga-nisashon ku un metageneral, mester sa sigurku esaki ta kalifik.Si e empresa hasi undonashon na un orga-nisashon ku ta su miem-bronan so ta gosa di edje, esaki lo no kalifikkomo un organisashon
ku un meta general. Pae kalifik, kada perso-na f instansha den noskomunidat mester por
gosa di e suma risib, noe miembronan so. Dene kaso ei no por dedu-s e donashon for di eganashi di e empresa.
Un otro ehmpel ta kusi e kontribushon di eempresa kalifik komosponsorship. Por deduse gastunan aki por kom-pleto. Mester ta bistosi ku den e situashonaki ta papia di sponsor-ship. Si kontribushon die empresa ta spnserT-shirt pa un kaminataku un i tur por partisipna dje i nmber di eempresa ta riba e T-shirt,esaki lo kualifik komosponsorship.
Si no ta bisto ku ta spon-sorship pa motibu kue nmber no ta apare-s, lo e kalifik komodonashon i dedukshonta posibel teniendokuenta ku e ehmpelariba menshon, segunsplikashon di e fiskalistaRunela Sill.
Runela Sill
Konsehero di belastingBDOTelefon: 4621200
77
Lei fiskal no tin regla spesial pa CSR
Corporate Social Responsibility (CSR) ta e forma kon
kompanianan por ehers un pida responsabilidat pa su
komunidat. Runela Sill, konsehero di belasting na BDO, a splika
ku nos leinan fiskal no tin niun areglo spesfiko pa esaki, pero si ta asina
ku si bo hasi un donashon na por ehmpel un organisashon religioso,
karitativo, kultural, sientfiko i ku ta sirbi un meta general (algemeen nut
beogende instelling) i bo kumpli ku sierto eksigensha stipul den lei, por
deskont sierto parti di e donashon aki for di e ganashi di kompania.
Runela Sill (BDO): Mester por supstansi kada donashon i patrosinio.
-
8/9/2019 Empresa Chiki Mei 2009
8/20
88
NOBO! RBTT Travel Card
Ora bo biaha bo ke disfrut sin lmite. RBTT Travel Card,
optenibel na Euro i Dler, ta bo kompaero di biahe ideal.
Na kua parti di mundu ku bo ta, na tur momento. Bo ta
paga ku siguridat den pakus, pa hr outo f na hotl.
Deposit e montante dese riba e karchi personal pre-pag
i eksperensh e benefisionan di RBTT Travel Card:
Rekargabel te ku 2000 US dler f Euro
24/7 sn ksh na tur bankomtiko ku tin e logo di VISA
Uso lokal i internashonal
Rekargabel via RBTT Netbank
Risib te ku 2000 Fun Miles
Pa mas informashon yama 763 8438 f pasa serka nos!
Eksplor mundu kuRBTT Travel Card!
_ _ _ _ _ .i
Segun Gerente Daisy Tyrol-Carolus:
RBTT tin un kompromiso ku desaroyodi e komunidat kaminda nos ta oper
Seora Tyrol-Carolus:RBTT ta forma parti di undi e bankonan mas grandi
i slido na mundu ku taRBC. Tantu RBTT komonos kompania mama RBCta hiba e filosofia ku nos keaport na un klima sosial-ekonmiko sano den ture komunidatnan kamindanos ta pera. Dikon? Paso-bra nos ta konvens ku sie komunidat kaminda nosta funshon ta sano, eseita na benefisio di RBTTtambe. Huntu ku nos kli-ente i empleadonan nosta forma parti integral die komunidat. Den nosmaneho di responsabilidatsosial pa nos komunidat,muchanan i hubentut taokup un lug masha sen-tral. Nos no tin e preten-shon di por yuda tur hende.Mester laga espasio paotro tambe por kontribu.Pa RBTT e aktividatnan
mester tin un karakter edu-kativo, i/f tin relashon kudeporte, ya ku nos ta hibae pensamentu ku un mentesano mester ta kompapa un kurpa sano tambe.Huntu ku esaki RBTT takonsentr riba duna unman na desaroyo di nosmuchanan pa asina Kr-sou ta dispon di lidernanbon form pa karga PaisKrsou maan.
DeporteManera hopi hende saRBTT ta e spnser komer-sial prinsipal di CuraaoLittle League. Esaki nos tahasi den koperashon estre-cho ku Sedreko i direktivadi Curaao Little LeagueFoundation. Nos satisfak-shon ta grandi ora nos mirakon mas ku 1500 mucha,di Bandariba te Banda-bou, ta prktika deporte dibeisbl, pero ku un nfasis
edukativo mara ne. Nosta sumamente orguyosodi nos mucha i hben-nan mirando kon ta sakaRBTT i henter nos komu-nidat su kara tantu ribanivel lokal, komo regionali mundial. Aki bo por miradi forma hopi kla ki rendi-mentu grandi e invershondi tempu liber di lidernan,kombin disponibilidat di eparti finansiero ta kontribuna muchanan bon forma i
disiplin.Tambe RBTT ta patrosi-nad di e kompetensia
anual Youth Tennis Tour-nament ku a krese konsid-erablemente atraves di lti-mo aanan i ku tuma lugden yni nt prom ku aaeskolar finalis. AdemasRBTT ta patrosin e ekipodi futbl hubenil AtltikoSalia. Ora bo pone tur emuchanan aki huntu, LittleLeague, tnis, futbl, nosta papia di sigur un total dialrededor 2000 mucha
Proyekto EdukativoRiba tereno eskolar RBTTtur aa nan ta adopt dosskol pa un suma di alred-edor di mei mion florin. AkiDirektiva di Skolnan Kat-liko (RKCS) ta prepar iehekut e proyektonan i
U
n empresa ku ltimo aanan a bin hopi den publisidat
pa aktividatnan di patrosinio ku nan ta realis ta RBTT.
Speshalmente e logronan di nos selekshonnan ku ta kai bou diresponsabilidat di Curaao Little League a tira lus sumamente positivo
riba e empresa bankario aki su aktividatnan riba tereno di patrosinio.
Pa e motibu ei nos a aserk seora Daisy Tyrol-Carolus, ku ta Country
Manager di RBTT, pe inform kiko ta maneho di RBTT relashon ku
patrosinio, alabes pe konta di nan aktividatnan riba e tereno aki, i
duna algun konseho al respekto ne sektor empresarial mediano i chik.
pgina 9 >>>>
-
8/9/2019 Empresa Chiki Mei 2009
9/20
99
Segun Gerente Daisy Tyrol-Carolus:
RBTT tin un kompromiso ku desaroyodi e komunidat kaminda nos ta oper
RBTT ta hasi realisashonposibel. E proyektonantur ta di focus riba desar-oy e abilidat di e alumnona skol. Pues, dirig ribaun formashon kompletudi e alumno. Mi por men-shon proyektonan mane-ra Greenhouse projects,programanan di desayuno,krea espasionan multi-funshonal, proyektonan dileesmoeder, buki pa bi-blioteka eskolar, etc. Djispa duna algun ehmpel:den e proyektonan digreenhouse e muchananmes ta sia planta. Den eproyekto di desayuno nanta sia e.o. traha presu-puesto, planifik, preparkuminda i hopi mas.
Proyektososial-kultural
Tambe seora Tyrol-Caro-lus a kompart ku RBTTta patrosin hopi proyek-tonan sosial-kultural. Porehmpel, ltimo tres aae banko ta un di e patrosi-nadnan prinsipal di se,ku ta e fiesta kultural maydi Krsou. Segun e ger-ente bankario, RBTT ta
hasi esaki ku orguyo komoku e ta kubri diferente ge-nerashon i ta manten kul-tura di nos pais bibu. Asinatin diferente proyekto mas
riba tereno sosial-kulturalku e banko ta kontribune den formanan mas mo-der. Ku e patrosinionanaki nos ta indik di formakla ku nos tambe ta partiintegral di e komunidat aki ihende ta apresi esaki.
Proyekto korporativoRBTT ta spnser proyek-tonan na nivel korporativotambe, manera Marshepa Empresario, i otro pro-grama ku e empresariof esun ku ta pensa di
kumins su propio negoshitin benefisio di dje. Entreotro den pasado konferen-shanan internashonal pakua CHATA i CIFA tabata
anfitrion. Tambe RBTT taun dje patrosinadnan diALIDE ku ta AsosiashonLatinoamerikano di Institu-tonan Finansiero di Desa-royo ku lo tuma lug eluna aki mes aki na Kr-sou. Proyektonan maneraesnan menshon aki taduna estmulo na desaroyodi nos ekonomia i ku plasernos ta duna nos aporte naesakinan tambe, asina egerente bankario a duna dikonos.
KonsehoE konseho i eksperensiaku seora Tyrol-Caroluspor kompart ku e sektordi empresa chik relashon
ku e tpiko di patrosinio,ta: Delini un strategia klapa e reanan ku bo ke
sosten. Bo no por yudatur hende. Skohe un fmas proyekto f evento kukua bo ke krea un rela-shon riba un base durade-ro. Formul kriterionan nakua e petishonnan ku bota trata mester kumpli nei evalu na final si e rea-lisashon ta kuadra tambe.Importante ta pa evit kubo kompania ta asosi sumes ku publisidat nega-tivo pa proyektonan ku nota bon prepar i manehi kaminda abo a djis baiduna un aporte. E proyek-tonan na kua bo ta baiduna un kontribushon mes-ter ta algu ku bo ta nota unpreparashon serio su tras.Ta importante tambe pa sabon ken ta e hendenan trasdi e proyekto.
No semper yudansafinansiero
Siendo un empresa chik,hopi biaha ta rekomenda-bel pa bo duna aporte naproyektonan ku tin relas-hon por ehmpel ku e bariokaminda bo ta oper. Sie parti ei di komunidat tafundeshi di bo negoshi,
laga nan sinti ku bo taapresi esei i duna algubk. No ta tur ora e mesterta ku sn. Bo por duna boaporte na un organisashon
f proyekto tambe ku kono-sementu i ku bo kontak-tonan. Tambe bo por kon-
tribu dor di pone oranandisponibel pa sea bo mesf bo personal por aportna proyekto. Por ehmpel,na RBTT nos tin un Fun-dashon Ban Yuda Komu-nidat form pa emplead-onan di RBTT i ku ta dunaun man na vrios proyektopa esnan mnos privilegiden nos komunidat. Tambebo por aport ku produkto.Den kaso ku no por usabo produktonan direkta-mente durante e evento,kisas nan por sirbi si komopremio.
Konseho na esnanku ke hasi petishon
pa patrosinioNa esnan ku tin intenshondi hasi petishon pa binina remarke pa patrosinio,mi ke rekomend pa nantin nan proyekto mas bonposibel deskrib riba papel.Deskrib den detaye kikoe aktividat ta, kiko ta metatras di e aktividat, i natu-ralmente traha un presu-puesto kla pa e hendenanku mester trata bo peti-shon por tin tur infor-mashon nesesario pa eval-
u bo proyekto. Krda kumas kompletu e petishondrenta, esei lo hasi masfsil pa esnan envolv portuma un desishon.
-
8/9/2019 Empresa Chiki Mei 2009
10/20
Por lo general ta enkurashempresa lokal tambe panan hinka aspektonan sos-ial i ambiental riba un baseboluntario den hasimentu
di negoshi. Pa nos Corpo-rate Social Responsibilityta sumamente importantepa motibu ku e ta un formadi elev balor di trahadnanmotivando nan i tambe dordi envolv nan den desa-royo di nos establesimentu.Nos a kumins na introdusloke nos ta yama nos mis-sion statement den e bukiku yama Mi Avila. Den ebuki aki e persona ku ta bintraha serka nos ta haa sakiko nos komo empresa tapara pe, kiko nos ta speradi e trahad i kon nos taproteh e trahad. Esakita sumamente importantepa motibu ku nos ke pa etrahad sinti delaster unaspekto di responsabilidatku nos komo empresa tinpe i loke nos komo empre-sa ta spera di dje.
Den Mi Avila e mishon die empresa ta bisa :Nosmishon ta pa brinda noswspetnan un sentido dielegansia ku no ta marna tempu, un era di antaoofres den un pakete mod-erno. Usa nos don pa brin-da hospitalidat, pa sigur
ku Avila no ta simplementeun lug di keda sino, undestinashon riba su mes.E buki kolorido i elegantepresent ta duna e trahadinformashon importanteden un forma simpel i direk-to. E ta mustra e trahadku e tambe tin di keda naaltura di loke ta pasa den eorganisashon pa medio diseshonnan informativo dentim. Aparte di esei e buki taduna informashon amplioriba trmino di kontrakt ikondishon di trabou, salarioi benefisionan, tempu liber(ku ta konten informashon
riba fakansi, derechi ribafakansi, malesa i kompro-misonan personal). E tra-had ta sia tambe kon emester bisti i kumind. MiAvila tin tambe delasterinformashon tokante pro-tekshon di interes di kom-pania. Pa gerensia di ehotl, tur loke nan invertden desaroyo di e emplea-do ta pa e duna un bonprestashon i ku e ta dunaun servisio optimal na e
turista ku ta bin keda pa unestadia plasentero.
Insentivo patur trahad
Aplikashon di responsabi-lidat sosial den un empre-sa ta bira krusial spesi-almente ora ku tempu tamalu. E gerente generalTone Mller a splika ku rntmundu ta sintiendo efektodi e reseshon ekonmiko iAvila Hotel tambe. Nos tinun regla aki di last in, firstout ora ta trata di trahad.Esei ta nifik esun ku dren-ta empresa komo ltimo,ta baha komo prom oraku mester tuma medidadi ahuste. Nos empresamester a tuma e desishondi manda dos hende kaspa motibu ku nos mestera baha gastu, pero nos adisid ku nos ta laga tur dospersona ku ta traha denhousekeeping keda trahamitar dia. Esei ta nifikku tur dos trahad a keda
ku empleo ounke ta mitardia, asina seora Mllera splika. Aparte di e bnusku tur empleado a haaden kuadro di 60 aa dieksistensha di Avila Hotel,e trahadnan ta haa otroinsentivo tambe. E kom-pania hotelero ta ofressu trahadnan un fondo dipreparashon di 30 aa. NaHulandes ta yama esakiun voorzieningsfonds pamotibu ku e empresa no taofres penshun. E sistemaaki ta enser ku e personalat spar 5% i e gerensiata pone 5%. E ta bai hopi
bon. Aparte di esei nos taorganis aktividat plasen-tero ku nos personal. Eseita kumins ku tiramentu dipagara dia 31 di desm-ber i semper nos tin fiestadi Pasku pa nos personal.Ora ku aa habri tambenos ta tene fiesta di karna-val. Aparte di esei nos tinnos dia di personal, ku taun dia habr na Avila Hotelkaminda nan miembronandi famia tambe por bini i
gosa di nos fasilidatnan.Nos tin hasta nos propiotim di sftbl i dia 22 diaprel ltimo nos tabatin nosprom partido. Ke men,nos ta sumamente aktivo,segun seora Mller.
Preparashonprofeshonal
Un empleado ku ta trahaden un negoshi meres eoportunidat pa e ekspan-d su konosementu, seaku ta via di edukashon f
mediante di kursonan kue empresa mes ta ofres.Avila ta un hotl di 5 streaku ta duna su klientenan emih servisio for di ora kunan drenta te ora nan bai.Segun Sra. Mller, nan amanda sigur 10 emplea-do pa ekspand nan edu-kashon den e mundu dihotl na Cornell Universityna Merka. E aa aki nosa manda dos trahad Cor-nell University via petishon
ku nos a hasi na Carib-bean Hotel Association kulo paga parti di e gastu-nan. Pero banda di eseinos ta yuda nos hendenanpa prepar otro kamindatambe. Un di nan ta un kkihben ku ta hasi su stazjena Hulanda pa un periododi 3 luna i e ta haa sn disu salario. Esaki ta yudaakomod e gastunan kue tin durante e periodo distazje ku e empleado akita kore na Hulanda, asina
seora Mller a konta.Un di e proyektonan di masgrandi ku Avila Hotel ta hasita loke nan ta yama cross-training, esta ku duranteun periodo e trahadnanta haa e oportunidat disia loke nan kolega tahasiendo. Por ehmpel, unpersona di housekeepingpor sia loke su kolegadi frontdesk ta hasiendo,seora Mller a splika.Aparte di esei, e kompania
ta akomod e trahadnanku nan propio kantina.Nos ta sru di akomode trahadnan ku un sitioagradabel kaminda nan
por kome nan kuminda ibebe trankil, mintras kunan por wak televishon.Nos a pone un flatscreenspesial pa nan, asina ela bisa. Aparte di e tipodi aktividatnan aki ta ponecharla pa e trahadnan ita bini ku insentivo mane-ra regalo i bnus. Nos tintambe insentivo maneraun pasashi pa un fin disiman na Sint Maarten pae trahadnan ku a trahabon durante hinter aa. Namomentu ku tin akontesi-mentunan ku ta toka infor-mashon na e trahadnan,ta tene charla spesial panan. Un di e eventonanaki ta e Referndem 2009ku ta tuma lug prksima-mente.
Ora ku tin akontesimentukruel ku ta afekt hinterkomunidat, manera e ase-sinato di pastor Alejandrona Bonam, nos a laga pas-tor Simon bin tene un char-la ku e trahadnan. Tabataun evento kaminda bo pora mira ku esaki a afekthinter komunidat. Bo pora mira na trabou ku niun
hende no tabata kontentu inan tabata prekup. Ta kos-nan ku ta pasa. Finalmenteseora Mller a enfatisku maske kos ta bayendomalu, den kuadro di 60 aadi eksistensha di e hotl turhende a bebe zjampaahuntu. Aktualmente a inisie trayekto di budgettrain-ing pa e trahadnan siaspar. Den e tempunan akiesei ta sumamente impor-tante. Kada kabes di famiatambe mester sia kon patene kabes riba awa nakas, segun seora Mller.Avila Hotel su buki di infor-
mashon na trahadnan itambe e trayekto di habrioportunidat pa eduk e tra-had, ta indik kon impor-tante Responsabilidat So-sial Korporativo ta pa nan.
Tone H. MllerGerente komersial
di Avila HotelTelefon: 461-4377Faks: 461-1493
E-mail: [email protected] 791
1010
Gerente komersial Tone Mller di Avila Hotel:
Balor i derecho di trahad ta importante pa nos
Empresanan rnt mundu a bira konsiente ku mester invert
den rekurso humano, pero di un forma kreativo ku ta inspir
konfiansa bou di e trahadnan. Corporate Social Responsibility
a bira un konsepto moderno i ekstend di Responsabilidat Sosial ku
empresanan lokal mester aplik. Seora Tone Mller ta splika ku smak
kon nan na Avila Hotel ta praktikando esaki.
Tone Moller (Avila): Fondo spesial pa yudaempleadonan sigui profeshonalis.
-
8/9/2019 Empresa Chiki Mei 2009
11/20
Un di e produktonan kufamia Moreno tin mas tantuaa ta represent ta e pop-ular bals marka PK. Segunsu tata a yega di inform,su tawela a haa e derechidi represent PK pa nosislanan ya for di kumin-samentu di siglo binti. Na1923 e famia ta haa rep-resentashon di vehkulo-nan di General Motors ku abira e ramo di mas impor-tante di nan negoshinan pahopi dkada.
Eksperensia dendirektiva
Ivan Moreno Jr. a formaparti di direktiva di Kmaradi Komersio i Industria Kr-sou di 1993 pa 1996. Dene ltimo aa di e tempo-rada aki e tabata alabesvisepresidente di Kmara
di Komrsio. seor Morenoe tabatin e honor di trahaden e direktiva ku empre-sarionan ku hopi eksperen-sia manera Vigdis Jonck-heer-Mensing (q.e.p.d.),Junior Salas (q.e.p.d.),Rudy Pizziollo, RichardHart i vrios mas. Mi tindi bisa ku orguyo ku denalgun aa mi a sia mashahopi trahando den direktivadi Kmara di Komrsio iIndustria.
Premio ambientalUn di proyektonan ribakua nan a traha durante e
periodo ei tabata PremioAmbiental. Ta di lamentku no a sigui ku e proyektoaki, sigur si tene na kuentaku konsientisashon den erea aki ta di sumo impor-tansia. Mi mester rekonosku mas i mas nos hendenantambe ta birando konsientedi esaki, tin hopi pa hasiainda. Nos a traha 4 aariba e premio aki pa motivnos empresarionan pa nanhasi negoshi konsiente,
esta ku kuido di medioam-biente ta hopi importantepa nan mes i pa futurogenerashonnan. Kisas nostabata kana un tiki dilantiku tempu ku e proyektoaki. Awendia e enfoke ribakonsientisashon di kuido dimedioambiente ta muchumas ku e tempu aya. Faltahopi ainda pa drecha ribae tereno aki, tantu dennos bida personal, komoden sektor di negoshi. Denmundu di negoshi na Kr-sou un bunita ehmpel konpor hasi negoshi konsientedi medioambiente ta More-na Eco Resort.
Produkshon di bukiUn otro proyekto ku VankyMoreno ta wak bk ribadje ku grato rekuerdo taprodukshon di un bukiku Kmara di Komrsioa publik na prinsipio diaanan 90. Tabata un bukipa kua a aserk algu masku 20 persona pa skirbi unessay riba un tpiko. Esunku Vanky Moreno a skirbitabata yama Free Enter-prise in Curaao. ntes botabata haa, muchu masku ta e kaso awor ak, kukabes i miembro di famia iotronan tambe tabata aser-
k bo pa konseho riba unkantidat di tpiko. Tabatanotabel kon empleadonantabata aserk nos komonan dunad di trabou papuntra konseho riba asun-tu ku no nesesariamentemester tin di haber ku tra-bou, manera riba kasa-mentu, risibimentu, boutisoi otro tpikonan.
AccountabilityOtro punto ku Vanky
Moreno a trata den suessay tabata su mira ribaaccountability. Mi a skirbiku tur mtenar i poltiko
tambe mester para respon-sabel pa nan aktonan,meskos ku esei ta kontaku por ehmpel un lider
1111
Mi ta haa mas balor pa mi plaka. PeseiDigicel ta importante pami
-Morrisson Isenia
Digicel ta importante pami
I pami!I pami!I pami!
I pami!
Ivan (Vanky) Moreno Jr.:
Mi a sia hopi den direktiva di Kmaradi Komrsio i Industria di Krsou
I
van (Vanky) Moreno Jr. a drenta mundu empresarial na aa 1970
ora el a termin su estudio na Merka. Mesora na su regreso riba
su isla natal Krsou, el a drenta staf di e negoshinan di su famia,ku e tempu ei prinsipalmente tabata benta di outo i piesa pa outo.
Banda di negoshi di benta di outo e famia Moreno tabata agente i
distribuid pa diferente produkto internashonal pa nos islanan. Vanky
Moreno a konta ku tempu ku el a drenta negoshi di su famia, nan
tabata agente di mas f mnos 10 produkto i ku transkurso di aanan
e kantidat aki a ekspand. Konsientemente nos a buska pa bira
agente di produktonan ku no tabatin di haber ku mundu outomotris.
Ounke mi mester bisa ku nos a usa kontaktonan ku nos tabatin den
mundu outomotris pa realis e ophetivo aki, seor Moreno a inform.
pgina 12 >>>>
Vanky Moreno
-
8/9/2019 Empresa Chiki Mei 2009
12/20
1212
Ivan (Vanky) Moreno Jr.:
Mi a sia hopi den direktiva di Kmaradi Komrsio i Industria di Krsou
den un empresa. Pueblo akonfia guia di pais den nanman i nan mester hasi eseidi un forma responsabel.Mester traha riba formanansegun kua ta balor nanfunshonamentu. Ami sem-per ta pensa ku por miditur kos, hasta loke ku nota tangibel. Pues, mesterta por stipul kriterionanna ku poltikonan mesterkumpli ku nan.
Formashon diempresarionan
Seor Moreno ta haadi aploud ku Kmara diKomrsio i Industria taorganis tayer, seminario,lektura i marshe pa empre-sarionan. Asina empre-sarionan por amplia nankonosementu, traha masefisiente i hasi kontakto kuotro empresario. Person-almente lo mi tin gana di
tende Kmara di Komrsioi Industria su stm resonmuchu mas di loke ta e
kaso ltimo aanan ribatpikonan di interes ge-neral na nos isla.
Kla pa aportna Krsou
Seor Vanky Moreno akonta ku el a redus hopi disu aktividatnan, pero aindae ta hopi okup ku dife-rente responsabilidat denmaneho di su negoshi, denkonseho di supervishon naSnoa, komo embahador diBlgika, trabou komo kon-sehero, etc. Apesar di tabastante okup, ami sem-per ta bisa ku basta ta payuda Krsou, lo mi hasi turloke ta na mi alkanse paduna mi aporte. Finalmentemi ke dese e direktivaaktual di Kmara di Komr-sio i Industria di Krsouhopi forsa i sabiduria i pahinter e organisashon porkeda hopi 125 aa mas.
Vanky Moreno: Mare KvK tabata laga su bos zona mas tantu.
-
8/9/2019 Empresa Chiki Mei 2009
13/20
Theo Reichgelt, gerentegeneral di Host AccessSolutions a splika ku tinun persona ta traha fihona Krsou den tur loke taconsultancy, benta i sos-ten lokal di kliente ribanos isla. Ora ta trata diproyekto grandi, por kontaku sosten for di e empresamama na Hulanda. Nosta spera ku den futuroserkano nos por ampliae kantidat di personal
na Krsou di manera kunos por krese i bira unempresa lokal ku ta rep-resentativo pa nos klien-tenan lokal, asina seorReichgelt a splika. El asigui mustra riba e echoku e sirkulo di kliente kunan tin ta sigui ampliapa motibu ku nan ta ofre-s software na tur tipo diempresa ku ta varia dinegoshi chik te kompa-nia multinashonal. Hopibiaha ta trata di organ-isashonnan kaminda tinhopi dokumentu den sirku-lashon manera banko, ofi-
sina di trst i kompaniadi seguro, pero e ta kontameskos pa empresa maschik manera dkter lokali dentista ku tambe porhasi uso di nos software,asina seor Reichgelt asigui bisa.
Aplikashon ta fsilSeor Reichgelt a deklarku aplikashon di nanproduktonan ta mashafsil. Tur produkto di soft-
ware tin un informashonathunto pa mustra konfsil ta pa uz. Esaki ta pafasilit e trabou di esnanku tin di traha kun. Esakipor tin laso ku prosesa-mentu di dokumentu, perotambe riba manda resibui faks. Asina e softwaredi e empresa aki ta biramuchu mas fsil pa usa,loke ta duna mas bentahana e empresa.
Seor Reichgelt a splikaku e software ta optima-lis i outomatis tur doku-mentu. E ta proses inputi output di managementtambe. Ademas nan tinprograma ku ta archivtrabou di printeri tur loketa un maneho efisiente kuta yuda tene gastu abou.
Pa loke ta trata e asina
yam Print and SpoolManagement, seorReichgelt a splika ku esakita un sistema konfiabeldi entreg dokumentu fordi e sistema di host dimanera ku por atend kumltiple destinashonnanpa redus tur loke ta diimprenta ku mester hasi.
Servisio profeshonalCaribbean Host Solutionstin un variashon grandi diservisio profeshonal ku tayuda analis, rekonos,desaroy i aplik negoshimundial ku solushonnan
pa tur empresa. Apartedi esei e solushonnan tadestin na desaroy dene mesun lia ku e kli-entenan ku tin nan prio-ridatnan pa sigur e mihresultado pa e klientenan.E solushonnan ta disetambe pa kana pareu kue mih resultadonan di eempresa. Ademas nos tinun tim profeshonal di kon-sehero ku ta kla pa dunatur tipo di konseho den e
rea di dokumentashon imaneho di informashon.Nos por duna konseho for
di tempran garantisandoku e diseonan ta kumpliku tur e nesesidatnan di
1313
Host Access Solutions Caribbean ta kla pa duna un man
Implementashon di outomatisashonfsil pa empresa grandi, mediano i chik
Host Access Solutions Caribbean tin dies aa komo lider den
outomatisashon di dokumentu i proseso empresarial. For dinan ofisina prinsipal na Krsou, nan ta duna servisio den hinter
Karibe. Nan ta entreg produkto di IT i software i nan ta konseh
empresa den e rea di dokumentashon i outomatisashon. Efisiensia
den empresa ta algu masha importante. Pesei mes ta valioso pa haa
instansia ku ta inform kon empresanan mester funshon.
Theo Reichgelt
pgina 14 >>>>
-
8/9/2019 Empresa Chiki Mei 2009
14/20
1414
Host Access Solutions Caribbean ta kla pa duna un man
Implementashon di outomatisashonfsil pa empresa grandi, mediano i chik
e empresa, segun el asplika.
TrainingEntrenamentu f trainingta un di e aspektonan dimas importante di kualkeimplementashon. Entre-nadornan kalifik ta dunaseshonnan di train habrii tambe tur tipo di kursomanera training bsikopa e desaroyadnan masavans i tambe sosten patur esnan mas avans kuta traha den e sektornan.Aparte di esei e sistemadi sosten na help desk tasumamente importante iorganisashon ta na servi-sio di tur persona.
Desaroyo noboSegun seor Reichgeltun inovashon ku tin aktu-almente na Krsou tainformashon digital ku taaplik pa proses doku-mentu. Esaki ta un desa-royo masha importanteaki na Krsou. Nan tayama esaki na Hulandesdocument management.
E ta duna hopi bentaha,no solamente pasobrae dokumentunan no taprd, sino ku nan tamasha fsil pa haa bktambe. Aparte di esei etrayekto di digitalisashondi infrastruktura di faks tana kaminda. Empresananku ta hasi hopi uso di fakslo por aplik un tipo disoftware spesial di mane-ra ku nan kolaboradnanpor manda mail via nantrahadnan di konfiansai por manda nan mashafsil meskos ku nan tamanda e-mail, asina
seor Reichgelt a konta.El a bisa ku huntu ku fakspor hasi un kombinashonsimpel tambe ku mandamail, SMS f voicemail. Esistema aki nan ta yamaunified messaging. Viaun mail por manda kopiana un direkshon di e-mailf por manda un SMSkomo notifikashon, segunel a splika.
Gastu di produkto
Den pasado e trayekto dioutomatisashon di doku-
mentunan tabata impor-tante pa kompania grandii mediano na Krsou pamotibu ku esaki ta uninvershon masha grandi.No solamente pa loketa gastunan di e lisensiai prmitnan di software,pero tambe tin mester dimas tempu pa esnan kumester di lisensia di soft-ware i tambe pa tur etempu nesesario pa imple-ment un sistema asinaaki. Den pasado eseitabata outomatisashondi dokumentu i proseso-nan ku tabata konta kasi
pa empresanan medianoi grandi na Krsou so,pasobra e tabata rekerun invershon bastantekuantioso, asina seorReichgelt a bisa. Denterdi poko nos lo kuminspresent proyekto noboku ta mas abou na kostoi por aplik den un perio-do mas krtiku . Esaki takrea mas oportunidat pae sistemanan funshon di
un manera fsil pa empre-
sanan mediano i chiktambe di manera ku nospor proses, digitalis iwarda dokumentunan panan tambe, asina seorReichgelt a bisa final-mente.
Theo Reichgelt ,EDP Manager
Caribbean DivisionHost Access Solutions
B.V.Kaya Grote Berg H30
Cell: 679 2829Faks: +31 84 7498931
Email:[email protected]
Web:www.hostaccess.an
-
8/9/2019 Empresa Chiki Mei 2009
15/20
Historia
Na 1961 a funda JCI Wil-lemstad i originalmente etabata un organisashonpa hende hmber so. Tana medio aanan 70 ahabri e organisashon pahende muh tambe.JCI Willemstad ta unorganisashon pa hendehmber i muh entre eedat di 18 pa 40 aa ku kesigui desaroy nan mesriba diferente rea, mane-ra liderazgo, nan abilidat-nan empresarial i nan for-mashon sosial. Na 2011JCI Willemstad lo kumpli50 aa di eksistensia iden kuadro di esaki for di2006 a kumins pensa kudespues di 20 aa ora kuJCI Curaao Female na1991 a organis e ltimoKonferensha di rea naKrsou, pa nan tin un otroKonferensha na Krsouna 2011 den kuadro di elustro di plata aki di JCI
Willemstad i JCI DutchCaribbean.
Bas riba esaki JCI Wil-lemstad na 2007 a dunadi konos kaba na JCIDutch Caribbean ku nanlo kier ta e anfitrion pa eKonferensha di JCI pa erea di Amrika na 2011.
Junior ChamberInternational
Tur aa Junior ChamberInternashonal tin 4 Konfe-rensha i 1 Kongreso mun-dial, pa kua ta disid esede 2 aa adelant pa
medio di un destaho nakua tur pais ku ta interespa organis un Konferen-sha f Kongreso mundialpor partisip, kontal kunan kumpli ku e regla-nan stipul. E konferenshadi Amrika por konta kuasistensha di entre 500 pa750 persona ku lo bishitnos isla for di Canada tena Argentina, pero tambefor di tur otro kontinentena mundu.
Krsou ta interesValesca Ernest Montonjoa sigui splika ku na 2008ofisialmente JCI Willems-tad pa medio di JCI DutchCaribbean a duna inter-nashonalmente di konosku Krsou / JCI Willem-stad ta interes pa na2011 ta sede di e Kon-ferensha di Amrika. Kuyudansa di miembresia edirektiva di JCI Willem-
stad a kumins kana etrayekto pa gener fondopa paga e bidding fee, kua tuma lug na desmber2008 i tambe a yena turdokumentashon ofisial paentrega na JCI pa asinaofisialmente nos ta den eelekshon pa 2011.
BiaheDia 4-11 di mei JCI DutchCaribbean a biaha ku un
delegashon di mas ku 40
persona pa San Juan,Puerto Rico, kaminda nana promov Krsou komoe sede pa e Konferensha2011. Djabirn dia 8 dimei durante e AsambleaGeneral lo mester a elige sede pa e Konferen-sha 2011 i ta spera ku eeskoho lo kai pa Krsou.
Aa pas durante ekonferensha na Pa-nam e organisashon akia kumins mustra nanintenshon kaba hasiendopresentashonnan i teneresepshonnan. Na e kon-ferensha na San Juan nanlo a hasi meskos. Nanta kontando ku sosten diCTB, Chata i Kmara diKomrsio pa e bidding,segun Valesca ErnestMontonjo. Banda di e tresinstansianan aki ta kontatambe ku sosten di PromMinister di Antia, Ofisinapa Relashonnan Eksteriori e kuerpo di selador.
Pa e destaho na SanJuan nan a kaba di grabaun vidio promoshonalna diferente parti di Kr-
sou kaminda bo por miraalgun di nos miembronani tambe algun mandata-rio. Durante e reunion diPresidentenan Nashonaldi Americas i AsambleaGeneral nan lo tene pre-sentashonnan pa asinakonvens e PresidentenanNashonal ku nan mes-ter vota pa Krsou komosede di e Konferensha diAmericas na 2011.
Valesca Ernest MontonjoPresidente JCI
WillemstadTelefon: 7679305
1515
JCI Willemstad preparando pabira sede di konferensha di JCI
pa Amrika na aa 2011
Valesca Ernest Montonjo, presidente di JCI Willemstad, a duna
un splikashon di e trabounan ku a kumins pa algun siman kaba
preparando pa Krsou ta sede di e konferensha di JCI pa e rea
di Amrika aki dos aa. E trabounan a kumins i den kuadro di e trabou
aki nan ta hasiendo vrios biahe entre otro na mei aki mes, sperando
ku lo skohe Krsou komo sede di e konferensha grandi aki.
Valesca Ernest Montonjo: JCI a logra den su meta pa atra e
konferensha grandi di 2011 pa Krsou.
Krsou definitivamente sede
pa konferensha di Jaycees
Dia 7 di mei e delegashon di JCI Dutch Caribbean a dunaun tremendo presentashon na un resepshon di e konfe-rensha na Puerto Rico. Mas lat riba e mesun dia ei durantee reunion Anual General a skohe JCI Dutch Caribbean i eisla di Krsou ku tur voto na nan fabor pa ta sede di e Kon-ferensha di JCI di Amrika na 2011. Ke men, e delegashona logra nan ophetivo. Awor e trabou mes ta bai sinta paorganis e evento i akomod tur e bishitantenan.
-
8/9/2019 Empresa Chiki Mei 2009
16/20
MeiSolarExpo Delivering a
sustainable futureVerona, Italia, 7-9 mei
Lug: International Exhi-bition & Conference
Website:www.solarexpo.com
Sein 2009Enterprise, Commercial,Logistics and Industrial
Spaces Trade ShowMadrid, Spaa, 7-9 meiLug: Ifema Parque
Ferisl Juan Carlos IIWebsite:
http://www.ifema.es
Tools & Hardware FairSo Paulo, Brazil
14-16 meiLug: Transamerica
Expo CenterWebsite:
www.grafitefeiras.com.br/novo/tools.asp
Caribbean Taxi Confer-ence & Expo
Krsou, 14-17 mei 2009Telefon: 511-7297
Persona di kontakto:Gilberto Vernon
The National Restau-rant Association
Restaurant,Hotel-Motel ShowChicago, Merka,16-19 mei 2009
Lug: Chicagos McCor-mick PlaceWebsite:
www.res taurantshow.org/show
ALIDE Asociacin Latinoameri-cana de InstitucionesFinancieras para el
desarrolloKrsou, 19-20 mei
Lug: World Trade Cen-tre
Website:www.alide.org.pe
Yni6th World Chambers
CongressKuala Lumpur, Malasia,
3-5 yniWebsite:
www.KL2009.com
POWER-GEN EuropeMilan, Italia,
3-5 yniLug: Fiera Milano-City
Centre
Website: www.powergeneurope.
com
Tea & Coffee WorldCup Europe 2009
Madrid, Spaa,7-9 yni
Lug: Ifema - ParqueFerial Juan Carlos I
Website:http://www.tcworldcup.
com
Waste Expo 2009Las Vegas, Merka
9-11 yniLug: Las Vegas Con-
vention CenterWebsite:
www.wasteexpo.com
InfoComm 09Orlando, Merka,
13-19 yuniLug: Orange County
Convention CenterWebsite:
www.infocommshow.org
EngineExpoStuttgart, Alemania,
16-18 yniLug: New Stuttgart
Trade Fair CentreWebsite:
www.engine-expo.com
10th Trade & Invest-ment Convention - TIC
2009Trinidad, 24-27 yni
Lug: Centre of Excel-lence in Macoya
Website: h t tp : / /www. t tm a .c om /
recap.php
The 55th SummerNancy Food ShowNew York, Merka,
28-30 yniLug: Javits Center
Website:www.fancyfoodshows.
com
The Labour dimensionof Corporate SocialResponsibility (CSR):
f r o m p r i n c i -ples to practice.
Turin, Italia,29 yni-1 yli
Lug: I nternational Train-ing Centre of the ILO
Website:h t t p : / / w w w . i t c i l o . o r g
E-mail:[email protected]
YliExpo Aero Brasil
So Jos dos Campos,Brazil, 2-5 yli
Lug: CTA-Comando-Geral de Tecnologia
AeroespacialWebsite:
www.ex poae r ob r as i l .com.br
China Watch Jewellery& Gift Fair
Shenzhen, China,2-5 yli
Lug: Shenzhen Inter-national Convention &
Exhibition Center
Website:www.szwatchfair.com
Hong Kong FashionWeek
Hong Kong, China,6-9 yli
Lug: Hong KongConvention Center
Website:w w w . h k f a s h i o n w e e k .
com
Construecuador 2009Quito, Ecuador,
15-19 yliLug: Cemexpo
Website:www.hppexhibitions.com
Mobile & Laptop ExpoChennai, India,
17-19 yliLug: ChennaiTrade Centre
Website:w w w . b u y s e l l i n t e r a c -
tions.com
OugstsMoney Expo
Financial Products ExpoNew Delhi, India,
1-3 ougstsLug: Pragati Maidan
Website:www.themediaexpo.com
MATTECH 2009Miami, Merka,5-6 ougsts
Lug: Miami BeachConvention
Website:www.mattech.us
SptmberThe Global Gear
Manufacturing ForumIndianapolis, Merka,
15-17 sptmberLug: Indiana Conven-
tion Center
Website:www.gearexpo.com
OktoberBelleza y Salud
International Showcasefor Esthetics, Health,Hairdressers and Inte-gral Cosmetics for the
man and the womanBogot, Colombia,
4-12 ktoberLug: Corferias- Centro
de ConvencionesWebsite:
www.feriabellezaysalud.com
NovmberAAPEX 2009
Automotive AftermarketProducts Expo
Las Vegas, Merka,3-5 novmber
Lug: Sands ExpoCenter
Website:www.aapexsow.com
Expo Pesca 2009Lima, Per,
12-14 novmberLug: Jockey Plaza Con-
vention CenterWebsite:
www.thaiscorp.com
DesmberColombia Petroleum
ShowBogot, Colombia
1-4 desmberLug: Corferias Centro
de ConvencionesWebsite:
www.colombiapetrolem-show.com
ExpoartesaniasBogot, Colombia,
8-20 desmberLug: Corferias Centro
de ConvencionesWebsite:
www.ex poa r tes an ias .com
Performance RacingIndustry Show
Orlando, Merka,10-12 desmber
Lug: Orange CountyConvention Center
Website:www.per fo rmancerac -
ing.com
1616
Eventonan internashonal
http://www.aquasol-cu.com/Informashon di awa AquaSol.
www.bopenshundenkondishon.comUn penshun ta hopi importante; bishit e website
aki pa trese bo penshun den kondishon.
www.cafebarista.netBishit e website aki pa haa tur informashon
di Caf Barista.
www.bdo.anE website aki ta duna informashon pa regla
bo atministrashon.
www.ennia.comDen bida seguridat ta importante, regla tur
bo seguronan bishitando e website aki.
www.korpodeko.anTur informashon di servisionan di Korpodeko.
www.mcb-bank.com/empresachikiInformashon na plaka chik pa empresa chik.
www.star-deco.deStar Deco pa bo dekorashon profeshonal.
www.scarlet.anPa keda konekt ku rnt mundu, chk e website aki.
www.uts.anPa tur servisio di telekomunikashon,
bishit e website aki.
Website ku informashon balioso
-
8/9/2019 Empresa Chiki Mei 2009
17/20
Lokal1. Ta hrCEMS ta ofres loka-lidat pa hr pa organ-is tayer i reunion. Tinsala di diferente tamaodependiendo di e aktivi-dat. Pa un oferta tumakontakto natelefn 869-6576.
2. Ta bendeTa buska hende pa tumaInternet caf i terasakaminda tin hopi trfikodi hende.
3. Ta hrKuater unidat komer-sial di 100m2 pa hr naaltura di Rooseveltweg.
Internashonal1.Ta buska importadMilho Alimentos tabuska importad pacornflakes, snacks i otroalimento ku nan ta ofre-s.Telefon: 556-2351-48576Faks: 556-2351-48576E-mail: [email protected]
Website: www.milhao.
netPais: BrazilSektor: komestibel
2.Ta buska importadTa buska importad parkinan ku ta uza denpakus pa pone merkan-sia.Telefon: 1-330-343-6621Faks: 1-330-343-7296E-mail:[email protected]: www.marlite.com/international.aspxPais: Dover (Ohio),Merka
3.Ta buska importadTa buska importad pastulnan ku ta uza patratamentu mdiko.Telefon: 330-239-4192Faks: 330-590-8111E-mail: [email protected]: www.trans-motionmedical.comPais: Merka
4.Ta buska importadTa buska importad pa
produktonan di kabei di
marka LustersTelefon: 773-579-1800Faks: 773-843-7502E-mail: [email protected]: www.luster-products.comPais: Merka
5.Ta buska importadUniversal Die Cast taofres kandal pa drmsdi plstik i metal di 55galn. Bon seguridat paora ta transport kos.Telefon: 815-633-1702Faks: 815-633-6075E-mail:
[email protected]: www.drum-lock.comPais: USA
6.Ta buska importadPure Science Interna-tional ta ofres kremapa tratamentu di ktis.Telefon: 714-639-0343Faks: 949-586-8896E-mail:[email protected]: www.pure-
scienceintl.com
Sektor: kosmtikaPais: Canada
7.Ta buska importadChocolate Printing Com-pany ta buska empresainteres pa distribuchukulati.Telefon: 516-824-3216Faks: 516-908-5335E-mail:[email protected]: www.choco-lography.comPais: Nen York, Merka
8.Ta buska importad
Ta buska importad paflor fresku for di Ecua-dor.Telefon:593-2-2472124/ 593-9-9831197E-mail: [email protected]: www.cadena-trading.comSektor: retailPais: Ecuador
9.Ta buska importadTa buska importad palia di bikini i trahe dibao di marka Ocean-
Sport fbrika na Italia iSpaa.Telefon: +36 30 6419646Faks: +36 79 522 780Skype: oceanswimwearWebsite: www.ocean.huSektor: bikiniPais/rea: Europa
Si abo tin un oportunidatdi negoshi ku bo ke poneden e rbrika aki f pamas informashon tokan-te un di esnan men-shon, tuma kontakto kuSentro di InformashonKomersial di Kmaradi Komrsio na telefon461-3918, faks: 461-5652 f e-mail nos [email protected]
Oportunidatnan di negoshi
Publikashonnan noboE biblioteka di Sentro di Informashon Komersial di Kmara di Komrsio di Krsou takonten mas di 5000 dokumento. E biblioteka ta ofres un variashon amplio di rekur-so pa hasi investigashon. E biblioteka ta konten un kolekshon grandi di dokumento
relashon ku komrsio ku ta dirig riba merkado mundial.
Resientemente nos a risib e siguiente publikashonnan dennos biblioteka na Sentro di Informashon Komersial.
- Internationaal Ondernemennr.2
- TRA Tijdschrift recht en arbeid nr.3 2009- CoachingHet vakblad voor leidinggevenden- Basis Tijdschrift voor beleidsonderzoek- LNG World Shipping Journal- UIA Actueel Nieuwsbrief van Utrecht Investment Agency- Chamber News & Views volume 1-4- Caribbean News Link- Buitenlandse Markten Ondernemen in het buitenland apr 2009
E orario di apertura di e biblioteka ta di djaluna te i kudjabirn di 8 or di mainta te 4 or di atardi.
1717
-
8/9/2019 Empresa Chiki Mei 2009
18/20
1818
Information Security Seguridat di informashon
Un introdukshon na seguridatHopi di nos a yega di tende di seguridatdi informashon (speshalmente informashonriba e kmpiuter), pero ta hopi di nos no taimplement esaki manera mester ta.
E ophetivo diseguridat diinformashon tainklu protek-shon di infor-mashon for dirobo, korup-shon f desas-ter natural,mintras ku einformashon takeda aksesibeli produktivo pae uso ku e taintent pe.
Tin diferente manera pa implement seguri-dat di informashon Nos lo bai konsentr ribae aspektonan mnos komplik i mas fsil paimplement.
Kon pa kumins?Meskos ku pa elev seguridat na kas ta ponehkwrk pa evit ku nan por invad den bokas. Meskos mester hasi ku e informashonriba e kmpiuter.1. Usa un username ipassword, pa difi-kult akseso na informashon.
Un bonpassword ta hasi akseso na bo infor-mashon mas difsil.Pero kiko ta un bonpassword? Un bonpass-wordtin: Por lo mnos 8 kombinashon di lter,
sifra ku smbolo. Mas largu, mih. No kompart bopassword. Sru ku kada
ken tin na propio username ipassword.Esaki ta fasilit kontrl.
Usa un frase manera mi yu su nmberta Junny e tin seis aa. Bo ta kue e
prom lter di kada palabra usa komoparti di bo password: mysntjetsa
Por hasi mas kompleho dor di aadlter kapital huntu ku sifra: MysnTjet6a
Pa finalis bo por sustitu ku smbolonanspecial: My$nTje!6@
Mas tep pa sigur bo informashon
No ta import ki sistema bo ta usando, srupa bo operating system (O.S. manera Win-dows, Linux, MacOS) tin e ltimo update kuta yuda sera buraku ku lo por duna aksesono-outoris.
Usa un programa di anti-virus i anti-spy-ware nobo. No usa programanan antiku kuno por detekt vrus i spyware di kmpiuternobo. I sru pa bo anti-virus tin e ltimoupdate ku ta disponibel.
Na momentu ku bo no ta tras di bo kmpiuterkrda lk e. Kon pa lk e ta masha fsil;primi e Windows key pareu ku L riba bokeyboard.
Instal un bon firewallriba bo sistema.
Un firewall ta manera un muraya entre aboku Internet.
Mayoria firewallkomersial ta konfigur e fire-wall outomtikamente pa bo via di updatesku e ta hasi via di Internet ku ta proteh bokmpiuter i informashon.
Back-up, back-up, back-up. Krda hasi back-up regularmente. Esaki tambe to parti diseguridat di informashon.
Kiko mi mester back-up?Puntra bo mes si mi kmpiuter no tei mayan,
mi por sigui traha? Kua dato ta importantepa asina mi por sigui, aunke mi kmpiuterno tei.
Awor e punto mas krusial: unda ta wardae informashon? Sru pa bo informashon tapaf di bo ofisina (lokalidat diferente).
Pa bo tin resultado optimal pa loke ta segu-ridat di bo informashon riba bo kmpiuter,bo mester keda vigil konstantemente desa-royonan ku ta tuma lug riba tereno di segu-ridat.
Pesei krd hasi bon uso di e tep ku Stimul-IT a duna boso.
Si bo ke buska mas informashon tokanteseguridat di informashon bishita e siguientewebsite-nan: Computer Emergency Response Team
(CERT) http://www.cert.org/ National Institute of Standards and
Technology (NIST) http://www.nist.gov/ Microsoft Password checker http://
www.microsoft.com/protect/yourself/
password/checker.mspx http://anti-virus-software-review.toptenreviews.com/
http://software.toptenreviews.com/security-privacy/
http://anti-spyware-review.toptenreviews.com/
http://personal-firewall-software-review.toptenreviews.com/
Pa mas informashon di information secu-rity por tuma kontakto ku Stimul-IT via pstelektrniko: [email protected] f yama 7386299.
-
8/9/2019 Empresa Chiki Mei 2009
19/20
1919
Parke di barbult i FIDE a baipa e Premio di Inovashon 2008
Den e siklo di artkulo ku InnovatieCentrum Curaao (ICC) ta publikden e revista mensual aki ta enfok riba partisipantenan na Premio diInovashon 2008. Den e artkulo aki lo pone atenshon na dos otro parti-sipante: Butterfly Garden i Fundashon pa Inovashon di Enseansa naKrsou (FIDE).
Inovashon Edukativo
Butterfly Garden ta un sitio kaminda bou di guia profeshonal por atmir
diferente sorto di barbult. Esaki ta: un konsepto nobo edukativo relahante i e tin un tienda di rekuerdo un restorant i espasio pa tene reunion.E meta di e Inovashon ta pa duna e bishitante un eksperensha pa erekre i konos un parti di e flora i founa, lokal i internashonal. E kom-binashon di restorant i e echo ku e ta situ na Bandabou ta hasi ButterflyGarden algu niko pa Krsou.Algun meta adishonal di e negoshi ta pa: Stimul lantamentu di empresa na Bandabou Duna un aporte edukativo na skol i otro organisashonnan hubenil Stimul hbennan pa apresi nos naturalesa.E perspektiva nan pa e negoshi ta grandi ya ku e ta enfok riba tantue merkado lokal komo esun turstiko, i e ta ofres un kombinashon diatrakshon, edukashon i rekreashon. Asina aki e ta kubri un grupo grandi
di kliente.E benta den e prom aa e subi segun plan i e ta sigui subi. Ademas yaa logra baha e gastunan operashonal ku 3%.A krea 10 puesto di trabou, 4 ta fiho i 6 partaim pa asina e kontributambe na e ekonomia lokal.Na 2007 Butterfly Garden a risib e premio di estmulo relashon ku ePremio di Inovashon.
Inovashon den enseansa
Fundashon pa Inovashon di Enseansa na Krsou (FIDE) ku einovashon Retonan pa AGO, un konsepto didktiko Denken Doen enTerugkijken ku ta trese un variashon riba e mtodo Leittext ku ta un
sistema ku ta promov e hbennantraha independientemente.E mtodo Leittext ta bini for di emundu empresarial Aleman. Supensamentu bsiko ta ku e alum-nonan mes mester buska solushonpa problemanan ku surgi ora kunan ke kumpli ku nan tareanan. Emtodo aki ta trese un struktura dene proseso di enseansa i ta sostene forma di traha metdikamente.E meta di e inovashon aki ta padesaroy kompetensha serka ealumno den arbeidsgericht onder-wijs (AGO) riba e reanan mane-ra traha independientemente, usatempu liber, labor i ser un bon siu-dadano.E AGO mester laga e alumno: Prepar su mes pa futuro Sia kuida su mes, otronan i e medio ambiente Bira un siudadano i un trahad ehemplar Sia usa su tempu liber den un forma responsabel i agradabel.Su meta ta pa prepar e alumno pa un puesto di trabou den futuro itambe e AGO mester enfok riba e nesesidatnan spesfiko di e dunaddi trabou. Pesei den diseo di e programa mester tene kuenta ku eeksigenshanan di e doo di trabou.E efektonan positivo pa enseansa ta: E alumno ta bira konsiente di su mes posibilidatnan y por traha
independiente y den grupo E ta bira mas responsabel pa sru di eduk su mes y pa kumpl su
tareanan.Denken Doen en Terugkijken ta e frmula pa un par di pregunta impor-tante pa desaroyo edukativo di e alumno manera:
Paso 1: Denken (Pensa):- Ki mi ta bai hasi i kiko mi mester pa logra esaki?- Kon e resultado final mester ta i kon mi ta bai hasi?Paso 2: Doen (Hasi):- E alumno ta realis e tareanan segun plan.- Durante realisashon di e tarea e ta keda puntra su mes tur kos ta
bai segun plan?Paso 3: Terugkijken (Kontrol)- Kon mi a realis e tarea? Otro biaha mi tin ku hasi diferente?
Si e alumno di AGO por domin e pasonan aki i via un stazje e pordrenta e proseso laboral, e empresanan por dispon di trahadnanfleksibel, responsabel i independiente ku por duna un aporte balioso nae proseso di produkshon lokal.Ku un ehekushon adeku di Pensa Hasi Kontrol ta forma un siklo dienseansa. E efektonan positivo ta ku e dosentenan por ahust e pro-grama na e nesesidat spesfiko di kada alumno.E resultadonan konkreto di e inovashon aki ta:
Material di ls na Papiamentu ku ta konsist di 240 karchi diinstrukshon pa e dosente i e alumno Un guia pa e dosente parti den e kategorianan biba, traha, tempu
liber, basa riba e modelo didktiko Denken Doen en Terugkijken(Pensa Hasi i Kontrol).
Den e siguiente artkulo lo pone mas partisipante na e Premio di Ino-vashon 2008 den sptlait.
InnovatieCentrum CuraaoTelefon: 737-1360
Parke Industrial Brievengat F-1P.O. Box 4267
E-mail: [email protected]
-
8/9/2019 Empresa Chiki Mei 2009
20/20
2020
Telelease ta ofres empresa produkto i servisiodi telekomunikashon pa medio di leasing
Esaki ta indik ku inver-shon den ekipo i servisiodi telekomunikashon paun empresa por oper efi-siente i kompetitivo no taun luho pero un nesesidat.United TelecommunicationServices N.V. (UTS) ya pahopi aa ta brinda produk-tonan di kalidat haltu i ser-visio di personal kalifikden ramo di telekomuni-kashon. E kompania taofres empresanan, tantugrandi, mediano komochik, produkto i servisioahust na nesesidat i pre-supuesto di kada empre-sa. Esaki ta tuma lug pamedio di U.T.S. su departa-mentu Business Communi-cation Systems (BCS) i ekompania supsidiario Tele-Lease N.V. E ltimo aki tabrinda oportunidat amplio
na kompanianan pa atkerekipo i servisio di teleko-munikashon ku nan tinmester pa medio di opera-tional leasing. TeleLeaseta un kompania ku U.T.S.a funda na aa 1991 ku eophetivo di ofres servisiodi operational leasing.
Kiko ta operationalleasing?
Esaki ta un konvenio palease (hr) entre un empre-sa ku ta atker produkto i
servisio i un organisashonku ta prove e servisio iproduktonan ku e provedta ofres. TeleLease den ekaso aki ta bende, instal,manten i maneh ekipo ditelekomunikashon serka ekliente i e kliente ta pagaTeleLease un suma fihopa luna pa por hasi uso die servisio i produktonandurante un periodo defin;p.e 36luna.
Servisio iProduktonanku por lease
Ta ofres Operational leas-ing pa e siguiente servisioi produktonan: PABXs,keysystems
i produktonan relat naesakinan (sistemanan ditelefon) di diferentekapasidat
Structured Cabling
Systems (sistemananstruktur di kabel)
LAN i su diferentekomponentenan
Corporate InternetSolutions (solushonnandi Internet paempresanan)
Training dentelekomunikashon
Consultancy (konseho) Mantenshon i maneho
di e produktonan kulease.
Na Merka i Europa masi mas kompania ta disidpa lease ekipo ku nantin mester pa hasi nannegoshi mas efisiente.Hasta tin sierto kompaniaku ta mira e fasilidat dilease un solushon dene situashon finansiero kumundu ta pasando adenNo opstante eskases di
likides nan por hasi usodi servisio i produktonanpa medio di lease sin tinmester di hasi invershon-nan grandi.
Bentahanan dioperational leasingBanda di loke ta menshonaki riba, operational leas-ing ta ofres diferente otro
bentaha i fasilidat: No mester hasi downpayment (pagoadelant)
No mester hasi uso dilikides disponibel kuta hasi posibel pa invertesaki den bo corebusiness (p.e. merkan-sia ku bo ta bende/negosh den dje)
No mester usa krditona banko
Den operationalleasing tin inklu
mantenshon, maneho,seguro kontra kandelaetc.
Ta paga un montantefiho pa luna i konsekuen-temente por tin un mihmaneho di presupuestoi gastu.
Durante e periodo dilease por adapt ekipoi e akuerdo di servisio
Tin diferente bentahadi fiskal. Ta konsidere gastunan mensualkomo gastunanoperashonal di negoshii no mester hasidedukshon den relatoanual pa e produkto/servisio ku ta usa.
ProvednanNa e momentonan aki edos provednan di masgrandi di TeleLease ta UTS
pa medio di Business Com-munication Systems (BCS)i Efronix N.V.
TeleLease N.V.F.D. Rooseveltweg 337
(ofisina di UTS -Sta Maria)
Telefon: 777-1305.Business
Communication SystemsZeelandia
Telefon: 777-1500Efronix N.V.
Telefon: 736-6666
Telekomunikashon sin mas ta un di e medionan di komunikashon
mas esensial den tur organisashon awendia. Pa mundu empresarial
tambe esaki ta un echo komo ku via di telekomunikashon
tin kontakto ku e.o.; proved, kliente, banko, pero tambe ku otro
instansha importante pa operashon diario di un empresa. Empleadonan
tambe tin kontakto ku otro via telekomunikashon. No opstante ku
mas i mas telekomunikashon ta tuma lug di forma digital (Internt),
komunikashon pa medio di bos ta keda un vehkulo importante.